2021_YM_Parafia_i_sanktuarium_powierzone_salezjanom :: Youth Ministry

Expand document

Collapse document

2021_YM_Parafia_i_sanktuarium_powierzone_salezjanom

1 Pages 1-10

1.1 Page 1

1.2 Page 2

1.3 Page 3

1.4 Page 4

1.5 Page 5

1.6 Page 6

1.7 Page 7

1.8 Page 8

1.9 Page 9

1.10 Page 10

2 Pages 11-20

2.1 Page 11

2.2 Page 12

2.3 Page 13

2.4 Page 14

2.5 Page 15

2.6 Page 16

2.7 Page 17

2.8 Page 18

2.9 Page 19

2.10 Page 20

3 Pages 21-30

3.1 Page 21

3.2 Page 22

3.3 Page 23

3.4 Page 24

3.5 Page 25

3.6 Page 26

3.7 Page 27

3.8 Page 28

3.9 Page 29

3.10 Page 30

4 Pages 31-40

4.1 Page 31

4.2 Page 32

4.3 Page 33

4.4 Page 34

4.5 Page 35

4.6 Page 36

4.7 Page 37

4.8 Page 38

4.9 Page 39

4.10 Page 40

5 Pages 41-50

5.1 Page 41

5.2 Page 42

5.3 Page 43

5.4 Page 44

5.5 Page 45

5.6 Page 46

5.7 Page 47

5.8 Page 48

5.9 Page 49

5.10 Page 50

6 Pages 51-60

6.1 Page 51

6.2 Page 52

6.3 Page 53

6.4 Page 54

6.5 Page 55

6.6 Page 56

6.7 Page 57

6.8 Page 58

6.9 Page 59

6.10 Page 60

7 Pages 61-70

7.1 Page 61

7.2 Page 62

7.3 Page 63

7.4 Page 64

7.5 Page 65

7.6 Page 66

7.7 Page 67

7.8 Page 68

7.9 Page 69

7.10 Page 70

8 Pages 71-80

8.1 Page 71

8.2 Page 72

8.3 Page 73

8.4 Page 74

8.5 Page 75

8.6 Page 76

8.7 Page 77

8.8 Page 78

8.9 Page 79

8.10 Page 80

9 Pages 81-90

9.1 Page 81

9.2 Page 82

9.3 Page 83

9.4 Page 84

9.5 Page 85

9.6 Page 86

9.7 Page 87

9.8 Page 88

9.9 Page 89

9.10 Page 90

10 Pages 91-100

10.1 Page 91

10.2 Page 92

10.3 Page 93

10.4 Page 94

2021_YM_Parafia_i_sanktuarium_powierzone_salezjanom

1 Pages 1-10

▲back to top

1.1 Page 1

▲back to top

Parafia i

sanktuarium

powierzone

salezjanom

Sektor

Salezjańskiego

Duszpasterstwa

Młodzieży

1.2 Page 2

▲back to top

Projekt graficzny: Artia Comunicación

Ilustracje: Javier Carabaño

Przekład: Zenon Klawikowski

Wszelkie prawa zastrzeżone Dykasteria Duszpasterstwa Młodzieżowego SDB

Salesiani di Don Bosco – Sede Centrale

Via Marsala, 42. 00185 Roma

1.3 Page 3

▲back to top

Parafia i

sanktuarium

powierzone

salezjanom

Sektor

Salezjańskiego

Duszpasterstwa

Młodzieży

1.4 Page 4

▲back to top

WYKAZ UŻYTYCH SKRÓTÓW

KPK

Konst./Reg.

SPWD

ISPWD

WWD

IPO

Kodeks Prawa Kanonicznego (1983).

Konstytucje i Regulaminy Towarzystwa św.

Franciszka Salezego (1984).

Kapituła Generalna Salezjanów Księdza Bosko

Salezjański Program Wychowawczo-Duszpasterski

Inspektorialny Salezjański Program

Wychowawczo-Duszpasterski

Wspólnota Wychowawczo-Duszpasterska

Inspektorialny Program Organiczny

1.5 Page 5

▲back to top

Spis treści

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Rozdział 1

Oryginalność parafii powierzonej salezjanom . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.1 Przejęcie parafii powierzonej w uchwałach Kapituł

Generalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1.2 Cenny dar dla misji całej wspólnoty kościelnej . . . . . . . . . . 12

Rozdział 2

WWD parafii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.1 Znaczenie WWD parafii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.2 Podmioty WWD parafii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Rozdział 3

Propozycja wychowawczo-duszpasterska parafii powierzonej

wspólnocie salezjańskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

3.1 Ośrodek ewangelizacji i wychowania do wiary . . . . . . . . . . 32

3.2 Obecność Kościoła otwartego i włączonego w terytorium . 36

3.3 Wspólnota z misyjnym spojrzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

3.4 Wyraźna opcja na rzecz młodzieży i warstw ludowych . . . . 44

3.5 Miejsce spotkania różnych środowisk

domu salezjańskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Rozdział 4

Organiczna animacja duszpasterska w parafii . . . . . . . . . . . . . . . . 55

4.1 Główne działania w ramach propozycji . . . . . . . . . . . . . . . . 56

4.2 Struktury uczestnictwa i odpowiedzialności . . . . . . . . . . . . 63

Rozdział 5

INNE - KOŚCIOŁYREKTORALNE I SANKTUARIA . . . . . . . . . . . . . . . 79

Refleksja końcowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Dokumentacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

1.6 Page 6

▲back to top

Wprowadzenie

Aby móc ewangelizować, parafia, właśnie jako Kościół

znajdujący się wśród domów swoich synów i córek, musiała nieustannie

dostosowywać się do czasów, zmieniając sposoby swojej obecności. Dziś

do tego samego wezwana jest parafia powierzona salezjanom. Może

istnieć tylko jako Kościół «wychodzący» na terytorium, na którym się

znajduje, zdolny nie tylko do jednoczenia ludzi, ale także do rozpalenia

wiary i tworzenia więzi w życiu codziennym.

Dla naszego Zgromadzenia zaistniała potrzeba wskazania niektórych

uprzywilejowanych obszarów odnowy duszpasterskiej parafii powierzonych

salezjanom. Po pierwszym odniesieniu się do „parafii i sanktuariów

salezjańskich powierzonych salezjanom” w „Podstawie programowej dla

Duszpasterstwa młodzieżowego”, zredagowanej w 2014 roku, pomyślano

o dopracowniu tego tekstu, zaczynając od bliższego poznania realiów

parafialnych.

W tym celu Salezjański Sektor Duszpasterstwa Młodzieży poprosił

Inspektorie o przeprowadzenie krytycznej analizy sytuacji parafii

w odniesieniu do takich kwestii, jak: aktualna sytuacja społeczno-religijna,

aktualna specyfika ewangelizacji na poziomie lokalnym, cechy szczególne

i role zaangażowanych osób (księża, proboszczowie, wierni, młodzież,

rodzice itp.). W międzyczasie zostały przekazane, a potem z wielką uwagą

i zaangażowaniem przeanalizowane wytyczne Przełożonego Generalnego

i Rady oraz różne uwagi nadesłane przez delegatów inspektorialnych ds.

duszpasterstwa młodzieży i niektóre komisje krajowe.

Ten proces pozwolił przeprowadzić uaktualnioną refleksję na temat

parafii powierzonej salezjanom. Nie mówimy, że jest to dokument

wyczerpujący i kompletny w odniesieniu do tak szerokiego kontekstu,

ale jego celem jest dostarczenie dalszych bodźców i wywołanie

możliwych pozytywnych skutków duszpasterskich. A ponieważ każda

rzeczywistość ma swoje kluczowe punkty i wyzwania, dokonano

pewnego wyboru, stawiając na uprzywilejowanym miejscu te istotne

elementy, które charakteryzują i gwarantują jej oryginalność oraz jej

1.7 Page 7

▲back to top

specyfikę wychowawczą i duszpasterską - jako miejsca przyjęcia i posługi

apostolskiej w kontekście wyzwań związanych z obecną epoką wielkich

zmian.

Tak więc ten dokument przedstawia się jako syntetyczny i organiczny

zbiór pogłębionych refleksji, wskazań wychowawczo-duszpasterskich i wyzwań

dotyczących działań, które wyłoniły się na kanwie materiałów przesłanych

przez inspektorie, a więc nie znajdziemy w nim wyartykułowanych

podstaw teologicznych, a także pełnej analizy kontekstu kulturowego

i duszpasterskiego każdej z tych rzeczywistości.

Dla lepszej systematyzacji treści postanowiono podzielić tekst dokumentu

na pięć rozdziałów. To rozwiązanie może okazać się funkcjonalne dla

konceptualnego przedstawienia istotnych elementów charakteryzujących

wszystkie środowiska salezjańskie.

◗◗ W pierwszym rozdziale skupiamy się na ORYGINALNOŚCI parafii

powierzonych salezjanom, aby lepiej określić cel naszej obecności

w tych strukturach kościelnych. Wiąże się to z zamiarem Księdza

Bosko, aby stworzyć parafię dla młodych nie mających swojej parafii,

cennym darze dla misji całej wspólnoty kościelnej, co łączyć się będzie

z analizą całego procesu przejmowania parafii, o którym mowa

w licznych uchwałach Kapituł Generalnych.

◗◗ Następnie przejdziemy do przedstawienia osób zaangażowanych

w misję: Wspólnota Wychowawczo-Duszpasterska, wspólnota

osób („dom”), a nie struktura czy instytucja. Jako że jest to wspólnota

wspólnot, zostaje podkreślone znaczenie WWD parafii i wszystkich

jej podmiotów, które podejmują wspólną misję, angażując wszystkich

w duchu współodpowiedzialności.

◗◗ Co do WIZJI, ta łączy się z pewnymi pytaniami, które zostaną

postawione w trzecim rozdziale: Jakie są nasze nadzieje i marzenia?

Jakie wyzwania apostolskie stoją przed nami jako parafii powierzonej

1.8 Page 8

▲back to top

salezjanom? Kogo i co staramy się ewangelicznie zmieniać? Innymi

słowy, ten rozdział skupia się na celach, jakie zamierzamy osiągnąć.

Następnie są analizowane wszystkie elementy charakteryzujące

propozycję wychowawczo-duszpasterską parafii powierzonej

wspólnocie salezjańskiej.

◗◗ Czwarty rozdział koncentruje się na ORGANIZACJI. Propozycja,

inspirowana katechumenatem chrześcijańskim, obejmuje wymiar

osobisty, wspólnotowy, celebracyjny i liturgiczny oraz zaangażowanie

w ewangelizację, które ukierunkowują właściwe planowanie działań

z młodzieżą, zapewniając kompletność i integralność chrześcijańskiego

doświadczenia osób oraz struktur uczestnictwa i odpowiedzialności.

◗◗ Natomiast w ostatnim rozdziale zostaną podane aktualne informacje

dotyczące kościołów rektoralnych i sanktuariów.

W kontekście zakończenia tego całego procesu chciałbym przede

wszystkim podziękować tym, którzy przekazali swoje uwagi;

niewątpliwie było to dla nas pozytywne doświadczenie związane z

wsłuchiwaniem się w realia Zgromadzenia. Wysoka jakość tych refleksji

pozwoliła nam zgromadzić cenne elementy do weryfikacji i ożywienia

naszej miłości duszpasterskiej w środowisku parafialnym. Wysiłki

związane z usystematyzowaniem wszystkich aspektów, związanych

ze środowiskiem parafialnym, podjęto z zamiarem kontynuowania tej

refleksji na poziomie lokalnym i inspektorialnym, mając nadzieję, że ta

praca przyniesie pozytywne skutki duszpasterskie.

ks. Miguel Angel Garcia Morcuende

Radca ds. Duszpasterstwa Młodzieży

15 PAŹDZIERNIKA 2021

1.9 Page 9

▲back to top

ORYGINALNOŚĆ PARAFII

POWIERZONEJ SALEZJANOM

ROZDZIAŁ

1.10 Page 10

▲back to top

ORYGINALNOŚĆ PARAFII POWIERZONEJ SALEZJANOM

PRZEJĘCIE PARAFII POWIERZONEJ W UCHWAŁACH

KAPITUŁ GENERALNYCH

Gorliwość apostolska, jaka towarzyszyła Księdzu Bosko w pracy na

rzecz najuboższej młodzieży w Turynie, skłoniła go do stworzenia

parafii dla młodych nie mających swojej parafii. Sam Ksiądz Bosko

w swoim czasie przyjął siedem, a w roku 1887 wydał rozporządzenie

dotyczące prawidłowego funkcjonowania parafii. Poruszył w nim

kwestie dla niego najbardziej istotne, takie jak: priorytetowe traktowanie

młodzieży, zwłaszcza najbiedniejszej; preferencyjna opcja wychowawcza

Zgromadzenia oraz tożsamość salezjańskiego proboszcza, który posługuje

w parafii w komunii z biskupem i duchowieństwem diecezjalnym.

Te kwestie pozostaną centralnymi punktami odniesienia również

w następnych latach.

Chorzy, ubodzy i młodzi ludzie stanowią podmiot szczególnej troski

(proboszczów)» (Uchwały IV Kapituły Generalnej, 1886).

Po długim procesie, który trwał dziesiątki lat, KG19 z 1965 r. stwierdza,

że „posługa salezjańska stara się włączyć wszystkie zwyczajne działania

swoich parafii w ogólny program duszpasterstwa diecezjalnego, będąc

prowadzona zgodnie z naszym duchem i w harmonii z naszymi metodami

i naszymi strukturami” (KG19, część I, rozdz. XI, 3). Natomiast KG 20

stwierdziła w 1971 r., że parafii „nie pojmujemy już więcej jako dzieła

samego w sobie, znajdującego się przy boku kolegium czy szkoły, ale

jako ośrodek i zwornik całej naszej posługi w ramach lokalnej wspólnoty

kościelnej. W tej perspektywie parafia przedstawia się jako pole pracy,

w którego centrum znajduje się wspólnota salezjanów; jej to Kościół

powierza mandat szerzenia Królestwa Bożego” (KG 20, 436).

Kolejna Kapituła Generalna, z 1978 roku, określa zaangażowanie parafii

jako ważne pod względem salezjańskim, ponieważ ta „pozwala dotrzeć do

niektórych młodych ludzi w ich naturalnym środowisku, tam, gdzie żyją,

aby w ten sposób towarzyszyć im przez cały okres ich rozwoju; oferuje

łatwiejsze możliwości zaangażowania rodziców i dorosłych w ich edukację;

pomaga do naturalnego włączenia się w Kościół lokalny i terytorium” (KG

21,135). Ta refleksja opiera się na dwóch założeniach:

◗◗ parafia pozwala nam znaleźć się wśród młodych ludzi;

2 Pages 11-20

▲back to top

2.1 Page 11

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

◗◗ w niej możemy ich ewangelizować, czyniąc to zgodnie z Salezjańskim

Programem Wychowawczo-Duszpasterskim.

Na tej Kapitule Generalnej parafie zostały podporządkowane dykasterii

ds. duszpasterstwa młodzieżowego (KG21, 400).

W 1984 roku, wraz z ostatecznym zatwierdzeniem odnowionych Konstytucji

i Regulaminów Towarzystwa Św. Franciszka Salezego, parafia została wyraźnie

uznana za jedno ze środowisk, w których konkretyzujemy naszą propozycję:

«Nasze posłannictwo realizujemy także w parafiach, wychodząc naprzeciw

potrzebom duszpasterskim Kościołów partykularnych w tych miejscach,

które zapewniają odpowiednie możliwości służenia młodzieży i warstwom

ludowym» (por. Konst., 42; Reg., 25).

Biorąc pod uwagę znaczenie opisanych powyżej etapów, możemy

wyciągnąć dwa wnioski:

◗◗ Przede wszystkim w parafii prowadzonej przez salezjanów charyzmat

Zgromadzenia musi przejawiać się nie w mniejszym stopniu niż

w innych sektorach naszych dzieł salezjańskich. Zasadniczo należy

pamiętać o tym, że poszukując tożsamości salezjańskiej, nie należy

wychodzić od struktur, ale od charyzmatu, duchowości i posłannictwa.

Znalazło to wyraz w 42 artykule Konstytucji salezjańskich:

««W parafiach […] głosimy Ewangelię i przyczyniamy się do poprawy

warunków życia ludu, współpracując w duszpasterstwie Kościoła par-

tykularnego poprzez bogactwo specyficznego powołania» (Konst., 42).

◗◗ Drugi wniosek jest taki, że to inspektoria jest odpowiedzialna za

animację i zarządzanie, i to nie tylko w odniesieniu do życia zakonnego

osób i wspólnoty zakonnej, której powierzono parafię, ale także

w odniesieniu do działalności duszpasterskiej i wychowawczej samej

parafii. To łączy się z głównym celem każdej inspektorii: wzmacnia

życie i posłannictwo Zgromadzenia i świadczy specyficzną posługę

Kościołowi partykularnemu (por. Konst., 157).

Dlatego przyjęcie parafii salezjańskiej oznacza przede wszystkim

rozpoznanie salezjańskich elementów animacji tego środowiska, co łączy

się z pytaniem dotyczącym charyzmatycznego wkładu, jaki powierzona

nam parafia wnosi na rzecz diecezji.

2.2 Page 12

▲back to top

ORYGINALNOŚĆ PARAFII POWIERZONEJ SALEZJANOM

1 2 CENNY DAR DLA MISJI CAŁEJ WSPÓLNOTY KOŚCIELNEJ

Parafia jest pierwszą wspólnotową strukturą, w ramach której Kościół

realizuje misję powierzoną mu przez Jezusa w ściśle określonym kontekście

społeczno-kulturowym. Papież Franciszek w Evangelii gaudium (28)

przywołuje pewne istotne aspekty tożsamości parafii, która oprócz

bycia „kościelną obecnością na terytorium”, jest „wspólnotą wspólnot”,

miejscem i sanktuarium życia chrześcijańskiego, wspólnotą misyjną

i ewangelizacyjną.

„Parafia od początku była odpowiedzią na szczególną potrzebę dusz-

pasterską, aby przybliżyć Ewangelię Ludowi Bożemu poprzez głosze-

nie wiary i celebrację sakramentów […], jest wezwana do tego, aby

zgodnie z wymaganiami czasu dostosować swoją posługę do potrzeb

wiernych i historycznych przemian […], jest wezwana do szukania in-

nych sposobów bliskości niż zwykłe działania. Zadanie to nie stanowi

jakiegoś ciężaru do niesienia, ale jest wyzwaniem, które należy przy-

jąć z entuzjazmem (Instrukcja „Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty

parafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej Kościoła”, 2020).

W naszym przypadku parafia powierzona salezjanom wchodzi

w duszpasterstwo Kościoła z określonym stylem, strukturą, specyfiką.

Ze względu na swoją naturę przedstawia się jako uprzywilejowana

przestrzeń ewangelizacji dla młodych ludzi, a ta opcja w odniesieniu do

nich nie jest wyłączna ani dyskryminująca, ale preferencyjna i stanowi

wciąż aktualne wyzwanie. Ta preferencyjna opcja jest cennym darem dla

misji realizowanej w całej wspólnocie kościelnej.

Cechy tej duszpasterskiej obecności są zróżnicowane i wielorakie,

zaczynając od prośby dotyczącej przyjęcia parafii i kontekstu społecznego.

Prośba związana z przejęciem parafii może dotyczyć:

◗◗ placówek parafialnych prowadzonych przez duchowieństwo

diecezjalne, które są następnie powierzane wspólnocie zakonnej:

w niektórych przypadkach zakonnicy animują tylko środowisko

parafialne, a w innych współbracia, którzy prowadzą parafię, należą

do większego dzieła salezjańskiego, realizując również inne posługi

duszpasterskie;

2.3 Page 13

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

◗◗ niektórych przejść od „kościoła publicznego” lub od „sanktuarium”

do „parafii”;

◗◗ przekazania jednej lub więcej parafii kilku księżom «in solidum»,

wszystkim w randze proboszcza; w tym przypadku „moderator”

ma za zadanie kierować wspólną działalnością duszpasterską

i odpowiadać za nią przed biskupem (por. KPK, kan. 517, §1);

◗◗ wreszcie dotyczy parafii powierzonych odizolowanym zakonnikom

lub indywidualnie albo też ma związek z zaistniałymi okolicznościami.

W odniesieniu do tego ostatniego sposobu przejmowania parafii

2.4 Page 14

▲back to top

ORYGINALNOŚĆ PARAFII POWIERZONEJ SALEZJANOM

Zgromadzenie skłania się ku negatywnej odpowiedzi na tego rodzaju

prośby. Wszystkie wskazówki dotyczące warunków ustalonych

przez prawo i procedur, które należy zastosować w celu przyjęcia

parafii, zawarte są w dokumencie „Elementy prawne i praktyki

administracyjne w zarządzaniu Inspektorią” (Dyrekcja Generalna

Dzieł Księdza Bosko, 2004, 126).

Jeśli chodzi o kontekst duszpasterski i społeczny, w którym znajdują się

parafie powierzone salezjanom, istnieje pewna różnorodność. Jedne

znajdują się w regionach, gdzie duża część społeczeństwa przynależy do

Kościoła, ale ta potrzebuje jednak pogłębionej ewangelizacji; inne znajdują

się w środowiskach, w których wiara wymaga pewnego przeformułowania

w obliczu szybkiego procesu sekularyzacji; pewne łączą się ze

społeczeństwami, w których Kościołowi nie zezwala się na inne struktury,

środowiska czy sposoby ewangelizacji. I dalej, niektóre z nich są stacjami

misyjnymi, podczas gdy inne znajdują się w środowiskach wiejskich. Są

one również obecne w środowiskach o silnej religijności ludowej, a także

wielowyznaniowych. Nie brakuje ich też w dużych aglomeracjach miejskich

i na przedmieściach dużych miast, gdzie występują również problemy

dotyczące agregacji, promocji człowieka i zakorzenienia. Wreszcie są

i takie, które znajdują się w środowiskach społeczno-gospodarczych,

a które można określić jako średniozamożne, podczas gdy inne w tych

znacznie uboższych.

2.5 Page 15

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

W SKRÓCIE

ORYGINALNOŚĆ PARAFII POWIERZONEJ SALEZJANOM

Uprzywilejowana przestrzeń

ewangelizacyjna dla młodych

zgodnie z Salezjańskim Projektem

Wychowawczo-Duszpasterskim

Wieloraka i zróżnicowana

charakterystyka począwszy od:

• zaangażowanie w parafie

w obradach Kapituł Generalnych

• cenny dar dla całej wspólnoty

Kościoła

• charyzmat Zgromadzenia

winien być ukazywany nie

mniej niż w innych dziedzinach

naszych dzieł salezjańskich

• Inspektoria ponosi

odpowiedzialność za animację

i zarządzanie

Wniosku o powierzenie

• parafie diecezjalne powierzone

wspólnocie zakonnej

• przejście od "kościoła publicznego"

lub "sanktuarium" do "parafii".

• przekazywanie jednej lub więcej parafii

kilku księżom "in solidum”

• parafie, ostatecznie, powierzone

odosobnionym zakonnikom

lub o charakterze personalnym

(Zgromadzenie zmierza do zaprzestania

przyjmowania tego typu próśb)

Usytuowanie społeczne

• w regionach o powszechnej społecznej

przynależności do Kościoła

• usytuowane w kontekstach, w których

wiara wymaga przeformułowania

• w społeczeństwach, w których Kościół

nie ma prawa do innych struktur

• stacje misyjne lub środowiska wiejskie

• środowiska o silnej religijności

ludowej, ale także w kontekstach

międzywyznaniowych

• w dużych aglomeracjach miejskich,

na przedmieściach dużych miast

• w kontekstach społeczno-

ekonomicznych średnio-wysokich

lub umiarkowanych

2.6 Page 16

▲back to top

ORYGINALNOŚĆ PARAFII POWIERZONEJ SALEZJANOM

2.7 Page 17

▲back to top

PASTORALE GIOVANILE E FAMIGLIA

WWD PARAFII

ROZDZIAŁ

2.8 Page 18

▲back to top

WWD PARAFII

2 1 ZNACZENIE WWD PARAFII

Parafia stanowi dużą wspólnotę wiernych ochrzczonych, „część” Kościoła

powszechnego, wpisując się w dynamikę duszpasterstwa diecezjalnego.

Wspólnota chrześcijańska jest historycznym miejscem przeżywania

komunii: w niej wierzący znajduje swój dom. W tym sensie współczesna

typologia parafii z pewnością nie jest jednoznaczna, ale raczej złożona.

Będąc wspólnotą wspólnot, parafia tworzy przede wszystkim szeroką

tkankę relacji międzyludzkich, która sprzyja komunii i braterstwu:

„duchowość komunii” (Novo Millennio Ineunte, 43-45).

Salezjańska forma animacji każdego środowiska wychowawczego, jakie

obejmuje posłannictwo Księdza Bosko, jest określona jako Wspólnota

Wychowawczo-Duszpasterska (WWD) (por. Konst. 47; KG24, art. 149-179;

Salezjańskie duszpasterstwo młodzieżowe. Podstawa programowa dla sektora

Duszpasterstwa Młodzieżowego, 2014, rozdz. 5). Nie jest to nowa struktura,

która jest dodana do innych struktur zarządzania i partycypacji, jakie istnieją

w różnych dziełach lub środowiskach duszpasterskich, ani też nie jest

sposobem organizacyjnym pracy lub sposobem uczestnictwa. Mowa tu o grupie

ludzi (młodzież i dorośli, rodzice i wychowawcy, osoby zakonne i świeckie,

przedstawiciele innych instytucji kościelnych i świeckich, a także innych

wyznań, mężczyźni i kobiety dobrej woli), którzy wspólnie udzielają się na rzecz

wychowania i ewangelizacji młodych ludzi, zwłaszcza najuboższych, zgodnie

ze stylem Księdza Bosko. Rzeczywistość tę można postrzegać jako strukturę

koncentrycznych kręgów, zakładającą różny stopień odpowiedzialności

poszczególnych osób na poziomie realizowanej misji.

Nasz charyzmat jest darem Ducha Świętego dla Kościoła, dlatego parafia

powierzona salezjanom łączy dwie charakterystyczne cechy:

◗◗ po pierwsze, jest miejscem obecności Boga w Kościele lokalnym,

wychodząc od osobistego charyzmatu;

◗◗ po drugie, jest to Wspólnota Wychowawczo-Duszpasterska, w której

każdy czuje się odpowiedzialny za głoszenie Ewangelii i rozwój samej

wspólnoty, ale przede wszystkim za młodych ludzi.

WWD parafii powierzonej salezjanom zakłada wspólną misję, która

z kolei łączy się ze współodpowiedzialnością (por. KG 24, 18), skupiając

2.9 Page 19

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

wokół projektu duszpasterskiego jak największą liczbę osób i wysiłki

ewangelizacyjne. Dlatego konieczne jest przezwyciężenie zasadniczo

klerykalnego i „monolitycznego” modelu parafii, w której tylko osoby, które

otrzymały święcenia, podejmują decyzje i zarządzają.

Chodzi o wypracowanie wspólnotowej wizji parafii, która nie pozwala na

autoreferencyjną koncepcję i klerykalizację duszpasterstwa, stawiając

na pierwszym planie relacje braterskie; parafia rozumiana jako WWD,

w której wielość powołań, charyzmatów i posług buduje harmonijny

organizm, w którym wszyscy członkowie znajdują swoje miejsce i w której

codzienna droga jest ćwiczeniem się we współodpowiedzialności.

Wspólnota, którą ubogaca wiele różnych twarzy, historii, charyzmatów,

dialog i dzielenie się.

Parafia, w której dokonuje się „fuzja różnorodności”; z kapłanami,

zakonnikami i świeckimi, którzy współpracują w jednej misji, wza-

jemnie się uzupełniając w różnorodności; każdy wnosząc swój wkład,

wszyscy zjednoczeni tym samym chrztem. Innymi słowy, w Ko-

ściele jest miejsce dla wszystkich i każdy może znaleźć takowe

w jednej rodzinie Bożej, szanując powołanie każdego i starając się

docenić każdy charyzmat.

Istotnie, w parafii różnorodność „tworzy Kościół”: przede wszystkim

różnorodność dróg wiary; różnorodność społeczno-kulturowa;

różnorodność temperamentów, skłonności, psychiki; różnorodność

pochodzenia; różnorodność wiekowa; różnorodność obowiązków w tej

samej parafii.

2 2 PODMIOTY WWD PARAFII

Wielość różnych powołań jest odzwierciedleniem współodpowiedzialności

osób świeckich i posług w ramach struktur parafialnych. We wspólnotach

parafialnych jest wielu świeckich (dorośli i młodzież), którzy pełnią swoją

służbę i posługę w trosce o dobro wspólne. Z prostych odbiorców „posługi

religijnej” członkowie wspólnoty parafialnej muszą stać się tam, gdzie są

podmiotami misji Kościoła.

2.10 Page 20

▲back to top

WWD PARAFII

Ludzie, zwłaszcza młodzi, żyją w środowisku, w którym dzielą

się zainteresowaniami i doświadczeniami, czyniąc to w dialogu

z rówieśnikami i dorosłymi w klimacie wzajemnego towarzyszenia

oraz ciągłej wymiany umiejętności i talentów. Przeżywanie tego

doświadczenia wzajemności w kluczu wspólnotowym, owej „kultury

spotkania”, oznacza zaistnienie w każdym domu salezjańskim Wspólnoty

Wychowawczo-Duszpasterskiej, która nie powstała jako wymóg

utrzymania porządku czy równowagi, ale jest naszym sposobem

wychowawczego i duszpasterskiego działania. Z tego powodu nie

tylko jesteśmy razem, ale czujemy potrzebę wspólnej pracy, ponieważ

wierzymy w bogactwo, jakie niesie każde powołanie.

W skład WWD wchodzą: młodzież, rodziny, grupy Rodziny Salezjańskiej,

wspólnoty zakonne, świeccy zaangażowani, grupy kościelne,

stowarzyszenia i ruchy.

„Kultura spotkania” oznacza środowisko, które promuje dialog, soli-

darność i otwartość na wszystkich, podkreślając centralną rolę osoby.

Konieczne jest zatem, aby parafia była „miejscem” sprzyjającym by-

ciu razem i rozwojowi trwałych relacji osobowych, które pozwalają

każdemu doświadczyć poczucia przynależności i bycia akceptowa-

nym. Wspólnota parafialna jest wezwana do rozwijania prawdziwej

„sztuki bliskości” (Instrukcja „Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty pa-

rafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej Kościoła”, 2020).

A Salezjańska wspólnota zakonna w parafii wzrasta w swojej wartości

dzięki znamiennej i dopełniającej się obecności salezjanów kapłanów

i salezjanów laików, którzy stanowią istotny rys jej oblicza i pełnię

apostolstwa. Istotnie, salezjanin koadiutor wnosi we wszystkie dziedziny

wychowawcze i duszpasterskie wartości właściwe mu jako laikowi (por.

Konst., 45).

Zatem wspólnota, której powierzono parafię, z bogactwem jej

specyficznego powołania, współpracuje „charyzmatycznie” (zgodnie

z salezjańską konsekracją apostolską) z misją zleconą przez biskupa

diecezjalnego. Cała odnowa Zgromadzenia po Soborze Watykańskim

II koncentrowała się na lokalnej „wspólnocie” jako podmiocie misji

(por. Konst. 44, 49). Coraz pilniejsza jest współpraca w kształtowaniu

mentalności, która zakłada, że duszpasterstwo parafii powierzonej

3 Pages 21-30

▲back to top

3.1 Page 21

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

salezjanom nie jest związane wyłącznie z osobą proboszcza, ale z całą

wspólnotą salezjańską.

Cała salezjańska wspólnota zakonna jest nośnikiem «specyficznej

wrażliwości duszpasterskiej», która wzbogaca całe duszpasterstwo

poprzez swoje dziedzictwo duchowe i charyzmatyczne. Jej styl

pedagogiczny, braterskie relacje i współodpowiedzialność w misji

stanowią świadectwo będące punktem odniesienia w parafiach

i dzielnicach.

Wspólnota żyje duchem rodziny i stara się nim dzielić, doświadczając

wzajemnego zrozumienia i szacunku przede wszystkim w dynamice

wewnętrznej. Inspektor i jego Rada zapewniają wspólnotę zakonną

do duszpasterskiej opieki nad parafią i wspierają współbraci

w autentycznej realizacji ich salezjańskiego powołania, zachęcając

ich do gorliwości apostolskiej, ukierunkowanej głównie na młodzież.

Inspektor ma pełne prawo do przeprowadzenia wizytacji parafii

powierzonej salezjanom i podejmuje odpowiednie interwencje,

by zobowiązanie podjęte wobec biskupa było wypełniane zgodnie

z zawartą umową (por. Elementy prawne i praktyka administracyjna

w zarządzaniu Inspektorią, Dyrekcja Generalna Dzieł Księdza Bosko,

2004; załącznik A-14), gwarantując wobec Zgromadzenia, że

propozycja salezjańska zostanie przyjęta i urzeczywistniona w pełnym

wymiarze charyzmatu Księdza Bosko.

Cała wspólnota przyjmuje wytyczne duszpasterskie diecezji, dołączając

bogactwo własnego charyzmatu duszpasterskiego. Także cała wspólnota:

◗◗ jest w pełni włączona w życie i działania inspektorii, do której należy;

◗◗ powołuje ekipę animatorów duszpasterstwa parafialnego, która

współpracuje z proboszczem;

◗◗ promuje rozwój i wdrażanie SPWD w parafii;

◗◗ jest odpowiedzialna, we współpracy z proboszczem i jego ekipą, za

formację i animację duchową wiernych;

◗◗ ukierunkowuje członków Rodziny Salezjańskiej na drodze stawania

się pierwszymi współpracownikami w realizacji projektu;

3.2 Page 22

▲back to top

WWD PARAFII

◗◗ uczestniczy w życiu parafii, interesuje się życiem i historią ludzi,

zwłaszcza młodzieży.

Wspólnota zakonna jest ośrodkiem ożywiającym parafię powierzoną

salezjanom (por. KG21, 138; Reg.. 26) i wypełnia specyficzną funkcję (por.

KG24, 159) jako że:

◗◗ świadczy o prymacie Boga;

◗◗ w widoczny sposób wyraża swoje życie braterskie i praktykę rad

ewangelicznych, czyniąc to poprzez chwile modlitwy, spotkania,

odpoczynku;

◗◗ dzieli się swoim świadectwem ze świeckimi ze wspólnoty parafialnej;

◗◗ jest zjednoczona w projekcie, który uwzględnia różne umiejętności

współbraci.

Te cechy sprawiają, że życie wspólnoty jest bardziej pogodne, bardziej

przekonywujące, a także bardziej satysfakcjonujące, przywracając

Ewangelię i życie w Kościele, który bardziej pociąga.

B Dyrektor domu salezjańskiego, jako „pierwszy odpowiedzialny za

życie zakonne, za działalność apostolską i za administrację dóbr” (Konst.

176), jest strażnikiem tożsamości życia konsekrowanego salezjanów we

wspólnocie lokalnej. Towarzyszy i pomaga współbratu w rozeznaniu,

rozwoju i wykorzystaniu darów charyzmatycznych, jakie mu zostały

przekazane do realizacji salezjańskiego posłannictwa, także w parafii

(por. Animacja i zarządzanie wspólnotą. Posługa salezjańskiego dyrektora,

Towarzystwo św. Franciszka Salezego. Salezjanie Księdza Bosko, 2019;

por. punkt 4: „strażnik i animator tożsamości życia konsekrowanego

salezjanów”). Troszczy się o jedność i tożsamość salezjańską całego

Dzieła i pobudza współbraci do współodpowiedzialności w realizowaniu

parafialnego programu duszpasterskiego (por. Reg., 29).

Do trudności związanych z godzeniem, w ramach jednego programu,

typowych obwiązków, jakie realizuje jako dyrektor całego Dzieła

salezjańskiego w wymiarze zakonnym i wychowawczym, z obowiązkami

proboszcza, który stoi na czele wspólnoty parafialnej (jako ostateczny

punkt odniesienia, gdy chodzi o animację i kierowanie parafią) odniosły

3.3 Page 23

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

się KGS 20 (KGS20, 435) i Regulaminy (por. Reg., 23). Wskazania te starały

się uporządkować tę kwestię. Istotnie, Regulaminy w art. 29 uwzględniają

doświadczenie związane z powyżej opisaną sytaucją: «Kiedy urzędy

dyrektora i proboszcza są rozdzielne, dyrektor niech się troszczy o jedność

i tożsamość salezjańską wspólnoty i pobudza do współodpowiedzialności

w realizowaniu parafialnego programu duszpasterskiego».

Dlatego dyrektor domu salezjańskiego, któremu powierzona została tylko

parafia, powinien, w miarę możliwości, być także proboszczem, pełniąc

funkcję dyrektora-proboszcza. Wspólnym celem tych dwóch ról jest

wspólnota, która będzie ośrodkiem animacyjnym szerszej wspólnoty niż

parafia powierzona salezjanom.

Z drugiej strony może być i tak, że dyrektor ponosi podwójną

odpowiedzialność jako proboszcz i osoba odpowiedzialna za oratorium;

ten przypadek zakłada wyznaczenie współbrata, najlepiej jako wikariusza

proboszcza (wiceproboszcza), do pracy w oratorium i parafii, co pozwali

temu pierwszemu poświęcić się głównym zadaniom i obowiązkom

dyrektora.

W przypadku dzieł złożonych, z większą ilością struktur, dyrektor

przewodniczy Radzie WWD i Dzieła. Rada ta jest organem łączącym

i koordynującym, który tworzą dyrektor i przedstawiciele różnych

środowisk, które składają się na dane Dzieło; z tego względu byłaby

wskazana również obecność w niej proboszcza i jakiegoś członka Rady

duszpasterskiej. Ci, kierując się tym samym charyzmatem i uczestnicząc

w jednej misji, zobowiązują się oni do uobecnienia na danym terytorium

daru i posługi charyzmatu salezjańskiego w całym jego znaczeniu. Z tego

powodu dzielą się różnymi obowiązkami wynikającymi z zarządzania

wszystkimi środowiskami Dzieła i spotykają się nie tylko w celach

organizacyjnych, ale także po to, by się formować i przeprowadzić wspólną

refleksję.

C Proboszcz jest pierwszym odpowiedzialnym za posługę w parafii, jaka

została powierzona Zgromadzeniu Salezjańskiemu przez biskupa; on sam

jest świadomy swojej odpowiedzialności wobec biskupa i Zgromadzenia.

Należy podkreślić, że proboszcz salezjański reprezentuje zarówno

Biskupa, jak i Zgromadzenie. Ten „uobecnia” biskupa i program Kościoła

partykularnego (por. LG 28) i z tego powodu otrzymuje od niego mandat;

tak samo reprezentuje Zgromadzenie i jego program, jako że parafia

3.4 Page 24

▲back to top

WWD PARAFII

jest powierzona Zgromadzeniu i to ono wyznacza proboszcza, a gdy ten

przestaje nim być, jego następcę. Proboszcz przewodniczy wspólnocie

parafialnej, biorąc na siebie odpowiedzialność za realizację Programu

Wychowawczo-Duszpasterskiego, czyniąc to wraz z dyrektorem,

wspólnotą salezjańską i Radą duszpasterską.

Salezjański proboszcz, wierny misji wychowawczej i duszpasterskiej, ma

za wzór ewangelizację młodzieży i ludu Bożego Księdza Bosko. Dziś ta

inspiracja urzeczywistnia się poprzez dokładne urzeczywistnianie wizji

modelu wychowawczo-duszpasterskiego, którego każdy salezjanin

powinien poszukiwać. To podejście jest bardzo ważne. Przypominamy

sobie wagę, jaką Konstytucje salezjańskie przywiązują do tożsamości

salezjanów jako „pasterzy wychowawców”, świadomych potrzeby

i pielęgnowania takiego typu formacji salezjańskiej, która pomoże im

odpowiedzieć na wyzwania związane ze współczesnym społeczeństwem,

na potrzeby i oczekiwania, także te ukryte, ludu Bożego, zwłaszcza

młodzieży; salezjanów kapłanów bardziej związanych z miejscami, czasami

i sytuacjami życiowymi ludzi ze środowisk ludowych.

Właśnie z powodu tej potrzeby relacji proboszcz powinien być sta-

le dostępnym punktem odniesienia, niejako „zamieszkiwać” swoją

wspólnotę, i to nie tylko w sensie czasowym, ale także intelektual-

nym i emocjonalnym, niosąc w sercu i wyzwalając jej potencjał, co-

raz bardziej owocną działalność apostolską o charakterze mło-dzie-

żowym i ludowym.

Kolejną cechą - ściśle powiązaną z poprzednimi - jest umiejętność

nawiązywania dobrych relacji, dbania o zróżnicowane relacje międzyludzkie

z jednostkami, ze współbraćmi, z zakonnikami i zakonnicami, z którymi

się spotyka, ze świeckimi, z chorymi, z młodzieżą, z dziećmi, z osobami

starszymi i rodzinami, z osobami z grup parafialnych i z Kościołem

lokalnym.

W tym znaczeniu proboszcz jest wezwany do przyjęcia, wysłuchania,

towarzyszenia i formowania „po salezjańsku” wspólnoty parafialnej,

tzn. czyniąc to z prostą, odpowiednią duchowością, konkretnym

świadectwem apostolskim, przykładem pracowitości, poczuciem

optymizmu, horyzontem misyjnym, uprzywilejowaniem młodzieży

i ubogich, odnowioną pobożnością maryjną i zaangażowaniem w praktykę

sakramentalną.

3.5 Page 25

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

Osobiste życie kapłana salezjanina opiera się na wartościach

inspirowanych Konstytucjami Salezjanów Księdza Bosko. Reasumując,

łączy w sobie dary związane z salezjańską konsekracją apostolską i posługą

duszpasterską. W swojej refleksji Kościół wykazuje, że kapłaństwo nie

jest czymś ogólnym ani na poziomie sprawowania posługi, ani łaski. To

właśnie charyzmat zapoczątkował szczególny sposób bycia kapłanem

i wykonywania posługi. Dobrze oddali tę koncepcję autorzy biografii

Księdza Bosko, którzy nadali im tytuły: «Kapłan wychowawca» i «Kapłan

dla młodzieży».

D Świeccy, na mocy chrztu, mają ściśle określone miejsce, rolę

i odpowiedzialność w naszych wspólnotach parafialnych. Te ze swojej

strony promują i towarzyszą powołaniom w ich różnorodności, zachęcając

także laikat na tym polu do przyjęcia znaczącej roli w misji ewangelizacyjnej.

Wspólnota parafialna pielęgnuje relacje międzyludzkie, troszczy się

o ludzi i grupy, starając się, aby każdy czuł się doceniony, akceptowany,

zrozumiany. Nasze wspólnoty kościelne stanowią najbardziej odpowiednie

miejsce do codziennego przeżywania chrześcijańskiego doświadczenia;

świeccy, rodziny, młodzież i ubodzy są głównymi podmiotami odniesienia

w propozycjach wspólnoty.

W każdej parafii znajdują się grupy świeckich, którzy poświęcają

swój czas na różnych polach związanych z edukacją, ewangelizacją,

celebracjami i działalnością charytatywną. Są członkowie różnych

rad (duszpasterskiej, do spraw ekonomicznych, związanych z ora-

torium-ośrodkiem młodzieżowym), osoby odpowiedzialne za różne

grupy, stowarzyszenia oraz ruchy działające na terenie parafii.

Wartość parafii łączy się z jej zdolnością do stawania się wspólnotą. Miejscem

spotkania ludzi, którzy nie tylko identyfikują się z rolami związanymi

z całym szeregiem „posług” (kapłani, diakoni, lektorzy, akolici, katecheci,

szafarze Eucharystii, działacze charytatywni itp.). To jednak nie

odzwierciedla wszystkich realiów, ponieważ dotyczy jedynie działań,

jakie są podejmowane przez parafię w odpowiedzi na specyfikę i potrzeby

(nie tylko bezpośrednio religijne) związane z kontekstem, w którym się

znajduje. Niewątpliwie jest także przestrzenią zamieszkaną przez rodziny,

które są nosicielami nowości i życia. Aby zaludnić parafie rodzinami należy

się nimi zainteresować i im towarzyszyć, gdy powstają (przygotowanie

do małżeństwa), gdy rodzi się dziecko (chrzest), na etapach dorastania

dzieci, także w wierze (inicjacja chrześcijańska); być blisko chorych i osób

3.6 Page 26

▲back to top

WWD PARAFII

w podeszłym wieku przebywających w domach (duszpasterstwo chorych),

w chwilach żałoby i rozłąki (pogrzeb).

Proboszcz ze swoją radą udziela wskazówek dotyczących animacji grup

kościelnych, ze szczególnym uwzględnieniem propozycji Salezjańskiego

Ruchu Młodzieżowego i Rodziny Salezjańskiej. W tym znaczeniu charyzmat,

który charakteryzuje parafię, jest przede wszystkim salezjański. Łączy

się to z wymogiem, aby różne komponenty Rodziny Salezjańskiej,

współodpowiedzialne za charyzmat Księdza Bosko i wymiar duchowy,

wyraźniej zatroszczyły się o swoją tożsamość i zeryfikowały swoją

postawę dialogu i współpracy.

E Parafia powierzona salezjanom uważa młodych ludzi za

pełnoprawnych i nieodzownych członków WWD. Są oni „historycznym

szczęściem Zgromadzenia” (mówiąc słowami ks. Juana Vecchiego). Tak

3.7 Page 27

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

więc ta obecność charyzmatyczna musi uwzględniać świat nastolatków

i młodych ludzi, ich troski, doświadczenia i oczekiwania. Duszpasterstwo

młodzieżowe w parafii wyraża troskę Kościoła o bardzo dużą liczbę

młodych ludzi, zwracając uwagę na wszystkie grupy wiekowe. Konkretność

działań powinna również prowadzić do zainteresowania się sytuacją

młodych ludzi, którzy często są poza parafią.

„Pragnę podkreślić, że to sami ludzie młodzi są twórcami duszpaster-

stwa młodzieżowego, wspierani towarzyszeniem i kierownictwem,

ale wolni w odnajdywaniu nieustannie nowych dróg z kreatywno-

ścią i śmiałością […]. Chodzi raczej o skorzystanie ze sprytu, pomy-

słowości i wiedzy ludzi młodych na temat wrażliwości, języka i pro-

blemów innych młodych” (Christus vivit, 203).

Parafia chce być wspólnotą, w której jest miejsce na protagonizm młodych

ludzi, pozwalając wyłonić się ich potrzebom i towarzysząc im; wyzwalając

inicjatywę, kreatywność i autonomię w działaniach i na drogach, na których

im towarzyszą, zgodnie z ich własną wrażliwością i perspektywą, czyniąc

ich aktywnymi protagonistami inicjatyw podejmowanych z pożytkiem dla

ich samych i wspólnoty parafialnej. Ważne jest, aby zachęcać młodych ludzi

do zaangażowania się również w programy formacyjne parafii-oratorium,

nie jako zwykłych uczestników, ale jako protagonistów w planowaniu

i urzeczywistnianiu nowych przedsięwzięć tego typu. Zazwyczaj niektórzy

z młodych ludzi są członkami Rady duszpasterskiej, zaangażowanymi

w planowanie i realizację Salezjańskiego Programu Wychowawczo-

Duszpasterskiego. Niektórzy młodzi są zwykle członkami Rady

Duszpasterskiej, zaangażowani w planowanie i realizację Salezjańskiego

Projektu Wychowawczo-Duszpasterskiego. Preferencje młodych ludzi, jak

już wspomniano, łączą się z propozycję duszpasterstwa parafialnego, która

jest dynamiczna, entuzjastyczna i odnosi się do ideałów ewangelicznych.

F Odpowiedzialnym za oratorium – centrum młodzieżowe, zgodnie

z wytycznymi KG20 (por. 432), powinien być wikariusz parafialny

zajmujący się sektorem młodzieżowym. Jest to perspektywa, z którą wiążą

się jeszcze inne ważne sprawy. Ta przynosi dwie korzyści:

◗◗ po pierwsze, łączy parafię i centrum młodzieżowe w ramach jednego

programu działalności duszpasterskiej;

3.8 Page 28

▲back to top

WWD PARAFII

◗◗ po drugie, czyni oratorium-centrum młodzieżowe ośrodkiem

promieniowania inicjatyw młodzieżowych na terytorium, a nie tylko

przedstawia się jako środowisko, w którym są proponowane różne

formy aktywności.

Istotnie, misyjny charakter salezjańskiego oratorium może i musi wy-

chodzić z terenu parafii, by nie został popełniony z obu stron błąd,

jakim jest zamykanie się we własnych murach.

W niektórych przypadkach odpowiedzialną za oratorium-centrum

młodzeżowe jest osoba świecka. Rzeczywiście, w niektórych inspektoriach

skorzystano z tej możliwości, zatrudniając taką osobę w pełnym lub

niepełnym wymiarze godzin. Usilnie się zaleca, aby osoba świecka,

pełniąca tę funkcję, należała również do Parafialnej Rady Duszpasterskiej.

Należy zwrócić uwagę na związek parafii ze środowiskiem oratorium –

centrum młodzieżowego (por. Reg. 26), jak to zobaczymy później. W wielu

przypadkach nie istnieje parafia bez oratorium, ale mamy też przeciwne

sytuacje (oratoria na terenie duszpasterskim), gdzie nie ma parafii.

3.9 Page 29

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

W SKRÓCIE

ZNACZENIE WSPÓLNOTY

WYCHOWAWCZO-

DUSZPASTERSKIEJ PARAFII

Podejmuje wspólną

misję: angażuje do

współodpowiedzialności wokół

projektu jak największą liczbę

osób

Wielość powołań, charyzmatów

i posług: kultura spotkania

Salezjańska

wspólnota

zakonna

w parafii

zwiększa swoją

wartość dzięki

znaczącej

i uzupełniającej

się obecności

salezjanów

duchownych

i świeckich

• jest nośnikiem "szczególnej wrażliwości

duszpasterskiej"

• żyje duchem rodzinnym w dzieleniu się

• przyjmuje wytyczne duszpasterskie

inspektorii i diecezji

• jest częścią ożywczego jądra parafii

i odgrywa w nim wyróżniającą rolę

Dyrektor

Domu

Salezjańskiego

• strzeże salezjańskiej konsekrowanej tożsamości we wspólnocie

lokalnej

• troszczy się o jedność i tożsamość salezjańską całego Dzieła

• zachęca współbraci do realizacji projektu duszpasterskiego parafii

• przewodniczy radzie WWD lub całego dzieła

Proboszcz

• pierwsza osoba odpowiedzialna za misję parafialną powierzoną

przez biskupa Zgromadzeniu Salezjańskiemu

• reprezentuje Zgromadzenie i jego propozycję

• przewodniczy wspólnocie parafialnej

• podejmuje odpowiedzialność za realizację Salezjańskiego Projektu

Wychowawczo-Duszpasterskiego w jedności z dyrektorem,

wspólnotą salezjańską i Parafialną Radą Duszpasterską

3.10 Page 30

▲back to top

WWD PARAFII

Świeccy

• promują i towarzyszą różnorodności powołań

• podejmują znaczącą rolę w misji ewangelizacyjnej

• kierują swoją uwagę na Salezjański Ruch Młodzieżowy i Rodzinę

Salezjańską

Młodzi ludzie

• pełnoprawni i niezastąpieni członkowie WWD

• członkowie parafialnej rady duszpasterskiej

• zaangażowani w planowanie i realizację Salezjańskiego Projektu

Wychowawczo-Duszpasterskiego

Osoba

odpowiedzialna

za Oratorium

- Centrum

Młodzieżowe

• wikariusz parafialny ds. młodzieży

• łączy parafię i Oratorium - Centrum Młodzieżowe w jeden plan

działań duszpasterskich

• ukazuje Oratorium - Centrum Młodzieżowe jako ośrodek

rozpowszechniania inicjatyw młodzieżowych w środowisku

lokalnym

4 Pages 31-40

▲back to top

4.1 Page 31

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

PROPOZYCJA

WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA

PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE

SALEZJAŃSKIEJ

ROZDZIAŁ

III

4.2 Page 32

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

Parafia z pewnością ma swoje potrzeby ze względu na swój charakter

kościelny i kulturowy, który trzeba uwzględnić na placówce salezjańskiej,

na której się znajduje, jednak nasz charyzmat jest w niej obecny w formie

jednolitej i oryginalnej. Dlatego naszym zadaniem jest w pełni przyjąć

tę rzeczywistość, troszcząc się o wzbogacenie naszych propozycji

wychowawczo-duszpasterskich, wprowadzając nasze rysy, pozostając

wiernym naszemu salezjańskiemu DNA.

Ale jakie jest to „proprium” wychowawczo-duszpasterskie parafii powierzonej

salezjanom?

3 1 OŚRODEK EWANGELIZACJI I WYCHOWANIA DO WIARY

Dzieje Apostolskie to księga Nowego Testamentu, która z pewnością

bardziej niż inne pomaga nam zrozumieć niełatwe życie pierwszych

wspólnot chrześcijańskich. W nich rozkwitała, umacniała się i była

szerzona prawda Jezusa Chrystusa, którą się dzielono. Jest taki

fragment, który z pewnością można odnieść do życia każdej wspólnoty

parafialnej:„Trwali oni w nauce Apostołów i we wspólnocie, w łamaniu chleba

i w modlitwach” (Dz 2,42).

◗◗ W tym fragmencie Dziejów Apostolskich mowa jest o „wytrwałości”

w nauczaniu apostołów. Wiąże się to z głoszeniem Ewangelii

i pogłębianiem tego przepowiadania poprzez katechezę. Słuchanie

Słowa jest istotnym momentem wspólnoty obdarzonej mocą Ducha,

więcej, spotkanie ze Słowem odbywa się we wspólnocie.

◗◗ Dalsza wytrwałość ma miejsce w komunii, w „byciu razem”, w zgodzie.

Uczeczywistniają to wszyscy członkowie parafii, opierając się na tym

samym fundamencie, na tej samej wierze; stąd bierze się ta zgodność,

która prowadzi również do dzielenia się dobrami materialnymi,

wskazując na jedność wiary i komunię miłości”.

◗◗ Trzeci wyraz „wytrwałości” to „łamanie chleba”. Jest to „łamanie

chleba”, które przywołuje nasze celebracje eucharystyczne; owo

gromadzenie się na spożywaniu chleba eucharystycznego ukazuje,

że historia dotycząca Jezusa nie skończyła się, ale trwa.

4.3 Page 33

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

◗◗ Jest to także wytrwałość „na modlitwie”, która stanowi podstawę

całego życia wspólnotowego. To modlitwa gwarantuje związek między

słuchaniem Słowa, celebracją Eucharystii i praktykowaniem miłości.

«Ilekroć więc salezjanie są wezwani przez Biskupa do pełnienia dusz-

pasterskiej posługi w danej miejscowości czy dzielnicy, lub też w pew-

nym kręgu ludu Bożego, przyjmują na siebie wobec Kościoła wiel-

kie zobowiązanie budowania – przy pełnej współodpowiedzialności

osób świeckich – wspólnoty braci, złączonych w miłości dla słu-cha-

nia Słowa, sprawowania Wieczerzy Pańskiej i głoszenia zbawczego

orędzia» (KG20, 416).

A Tak więc parafia jest naturalnym miejscem, w którym oferowana jest

wszystkim systematyczna propozycja ewangelizacji i wychowania

do wiary (por. KG23, 116-157). Relizując pierwsze przepowiadanie

względem tych, którzy są daleko i oferując ciągłe i stopniowe drogi

wychowania do wiary, parafia powierzona wspólnocie salezjańskiej

widzi pilną potrzebę przejścia od duszpasterstwa sakramentalizacji

(z katechezą ukierunkowaną głównie na nie) do duszpasterskiej troski

o stałe wychowanie do wiary (wtajemniczenie i dojrzewanie w życiu

chrześcijańskim, z odpowiednią katechezą).

Troska o promowanie pierwszego przepowiadania jest konkretnym wyrazem

misyjnego charakteru parafii salezjańskiej. «Pierwsze przepowiadanie»

wiary, które dotyczy żywotnego spotkania ze zmartwychwstałym Panem,

jest nie tylko „początkiem”, ale również „centrum” i „sercem” naszej wiary.

Wiary, która musi także prowadzić do drogi formacji, dojrzewania, wzrostu,

„co oznacza, by poważnie traktować każdą osobę oraz zamiar, jaki Pan ma

w stosunku do niej” (EG 160). Stanowi to wyzwanie dla wszystkich naszych

parafii. „Jest głównym orędziem, tym, do którego trzeba stale powracać

i słuchać na różne sposoby i które trzeba stale głosić podczas katechezy

w tej czy innej formie, na wszystkich jej etapach i chwilach” (EG 164).

Ksiądz Bosko przekazał salezjanom przede wszystkim swoją pasję

dotyczącą zbawienia młodych ludzi; zainteresowanie się nimi, co

konkretnie wyraża się w prowadzeniu prostej, nieodzownej katechezy,

dostosowanej do warunków, wieku i kultury młodych, połączonej

z innymi propozycjami wychowawczami i rekreacyjnymi oratorium: „To

Towarzystwo na początku było prostym katechizmem”. Dlatego ważne jest,

aby promować dywersyfikację i odnowę programów katechetycznych. W tym

4.4 Page 34

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

znaczeniu należy podkreślić antropologiczny wymiar katechezy, nie tylko

w sferze metodologicznej, ale także merytorycznej, zwracając uwagę na

psychosocjologiczne uwarunkowania dzieci, nastolatków, młodzieży

i dorosłych, a także - na „znaki czasów”, na „kultury młodzieżowe”, na

dorobek nauk humanistycznych.

B Parafia jest wspólnotą, w której można doświadczyć najbardziej

charakterystycznych wartości salezjańskiej duchowości młodzieżowej,

takich jak: radość codziennego życia chrześcijańskiego; nadzieja,

która dostrzega pozytywy w ludziach i sytuacjach; promocja komunii

i społecznego wymiaru miłości, co stanowi fundamentalną praktykę w jej

charyzmatycznym wyrazie.

Wspólnota parafialna angażuje się zatem, ze wszystkimi jej członkami, na rzecz

dojrzewania ludzkiego i religijnego, oferując propozycję specyficznego życia

chrześcijańskiego, które polega na otwarciu się na nowe formy przyjęcia,

przyjmując tych wszystkich, którzy poszukują religijnego sensu swojego

życia; okazywaniu współczucia i zapewnianiu towarzyszenia tym, którzy

są kuszeni do odejścia; akceptowaniu wszystkich, nawet tych, którzy

początkowo nie są zainteresowani podjęciem drogi wiary.

C Jest wspólnotą misyjną i ewangelizacyjną, w której Słowo Boże

i liturgia wspierają życie wiary swoich członków, sprzyjając przekazywaniu

doświadczenia chrześcijańskiego. Wspólnota parafialna stawia Eucharystię

w centrum życia wspólnotowego i celebruje w sposób znaczący sakramenty

życia chrześcijańskiego, w szczególności sakrament pojednania.

Stąd też nasze kościoły parafialne są wezwane do tworzenia przestrzeni

ciszy, modlitwy i osobistego spotkania z Bogiem pośród licznych czysto

ziemskich zajęć. Jego Słowo musi być głoszone, studiowane, przyjmowane,

przemodlone, przeżywane… Jego obecność jest celebrowana. Jego

wezwanie jest wysłuchane i podąża się za nim, jego wola jest wypełniana.

Parafia nie jest miejscem spotkań politycznych czy towarzyskich, nawet

jeśli przyjmuje wszystkich, ani miejscem ucieczki w fałszywą duchowość…

Fakt, że Pan jest tam obecny, mówi nam, że jest to dom, w którym mieszka;

miejsce transcendencji i Jego obecności, w którym decydujemy się żyć;

że jest nasza wspólna i priorytetowa sprawa.

Okazje do urzeczywistnienia tego centralnego miejsca Słowa Bożego

mogą być rozmaite. Dla księży istnieje niezrównana okazja, jaką jest

4.5 Page 35

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

homilia. Wierni zauważają, czy ich kapłan jest przekonany o tym, co mówi,

czy pasjonuje się Słowem Bożym, czy stara się żyć osobiście jego istotą,

okazując miłość bliźniemu i akceptując go.

D Parafia powierzona salezjanom pielęgnuje nabożeństwo do Maryi

Wspomożycielki. Obecność Madonny Księdza Bosko jest prawdziwie

aktywna, czyniąc nas lepszymi na drodze naśladowania Jezusa, „czyńcie

to, co On wam mówi” to zaproszenie Matki. Ponadto nabożeństwo

do Maryi Wspomożycielki jednoczy nas w powszechnej wspólnocie

Kościoła. Nabożeństwo do Wspomożycielki jest bowiem nieodłącznym

elementem wkładu salezjańskiego w życie Kościoła, ponieważ stanowi

żywotną część jego całości; nie możemy oddzielić naszej duchowości od

nabożeństwa do Maryi Wspomożycielki, które jest istotnym elementem

naszego charyzmatu, ponieważ przenika jego fizjonomię i ożywia jego

elementy. Gdyby zabrakło zdrowej witalności wymiaru maryjnego, nasza

duchowość odczułaby to w swoim wigorze i płodności; odpowiednia troska

o głębokie odrodzenie maryjne sprawi, że całe powołanie salezjańskie

znów „się zazieleni”. Nasze nabożeństwo do Wspomożycielki, które jako

salezjanie krzewimy we wszystkich środowiskach, pozostaje w bardzo

bliskim i żywym kontakcie zarówno z salezjańską „misją”, jak i z „duchem”

właściwym naszemu charyzmatowi. Kult i nabożeństwo do Maryi składają

się na prawdziwą pobożność.

Stowarzyszenie Maryi Wspomożycielki (ADMA) żyje i szerzy to nabożeństwo

zgodnie z duchem księdza Bosko. Oferuje drogę uświęcenia i apostolatu,

doceniając w szczególny sposób kult Jezusa w Najświętszym Sakramencie

i nabożeństwo do Maryi Wspomożycielki. Wstępując do ADMA, członkowie

zobowiązują się do naśladowania Maryi i przeżywania duchowości dnia

codziennego w postawie ewangelicznej, biorąc aktywny udział w życiu

liturgicznym, coraz uważniej wsłuchując się w Słowo Boże i odmawiając

Różaniec, zwłaszcza 24 dnia każdego miesiąca. Należący do tego

stowarzyszenia chętnie angażują się w lokalne inicjatywy apostolskie w swoich

parafiach, gorliwie włączają się w lokalne inicjatywy apostolskie, służąc bliźnim,

ze szczególnym uwzględnieniem powołań kapłańskich i zakonnych.

E Jedną z cech charakterystycznych parafii powierzonej salezjanom

jest znaczenie, jakie ta przywiązuje do pośrednictwa wychowawczego.

Istotnie, preferencyjne traktowanie młodych pokoleń, a zwłaszcza

troska o najbiedniejszych, wprowadza do całego duszpasterstwa parafii

szczególną formę działania i specyficzną dyspozycję wychowawczą. Ten

4.6 Page 36

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

wkład wychowawczy na rzecz Kościoła i duszpasterstwa odzwierciedla

w szczególny sposób salezjański proboszcz. Istotnie, kieruje on

wielowymiarową działalnością, która obejmuje katechezę, sprawowanie

sakramentów, pomoc charytatywną, odwiedzanie rodzin, wizyty u chorych

itd. Jego wychowawczy charyzmat daje znać o sobie we wszystkich tych

obszarach, dlatego też staje się on wzorem z wychowawczego punktu

widzenia.

Przejawy tego wychowawczego pośrednictwa obejmują obszar

kultury, stowarzyszenia młodzieżowe, promocję człowieka, wsparcie

szkolne, doświadczenia służby i solidarności oraz projekty społeczno-

wychowawcze. A zatem czynności, które nie są tylko liturgiczne czy

katechetyczne, ale łączą się w ogóle z rozwojem i ukierunkowaniem

życiowym. Parafia, angażując się w dialog na tych różnych polach, pomaga

wszystkim rozwijać wartości, kryteria oceny i modele życia według

Ewangelii, czyniąc to poprzez obecność opartą na wzajemności i zaufaniu

(danym i otrzymanym).

OBECNOŚĆ KOŚCIOŁA OTWARTEGO I WŁĄCZONEGO

W TERYTORIUM

A Parafia jest obliczem Kościoła na terytorium, punktem odniesienia,

który czyni Kościół widzialnym, włączonym społecznie w codzienne

życie. W nim chrześcijanie żyją wiarą, nadzieją i miłością, karmiąc się

Słowem Bożym i celebracją sakramentów. Parafia jest „Kościołem

zamieszkującym pośród swych synów i córek” (Christifideles Laici, 26).

Parafia powierzona salezjanom skutecznie uwidacznia troskę Kościoła

o młodzież i, zakorzeniając ją w konkretnym miejscu, czyni ją „wspólnotową”,

należącą do wspólnoty, którą cechuje określony charyzmat. Wraz z innymi

sektorami naszej pracy salezjańskiej stanowi część Kościoła lokalnego,

a zatem jest także przedmiotem jego troski duszpasterskiej. Parafia jest

wspólnotą otwartą dla wszystkich, w której żyje się intensywnie duchem

rodzinym; która staje się szkołą oraz narzędziem komunii i solidarności.

Stanowi wspólnotę wychowawczo-duszpasterską, zgromadzoną

i powołaną przez Pana Jezusa w miejscu, które definiuje i wyraża poczucie

przynależności, duchowość salezjańską, miłość do Kościoła, który żyje

wśród młodzieży i wśród prostego ludu Bożego.

4.7 Page 37

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

Terytorialny charakter dzielnicy wpływa na konkretną formę i hi-

storię parafii, cechy kulturowe, problemy rodzinne i społeczne; stwa-

rza ludziom znajdującym się w trudnej sytuacji możliwość rozmowy

i towarzyszenia, także w życiu łaski. Należy zaznaczyć, że stała przy-

należność do terytorium nie zawsze pokrywa się z przynależno-

ścią do tej samej parafii. Istotnie, pojęcie przynależności obecnie się

rozszerzyło ze względu na dużą mobilność ludzi, rozbudowaną sieć

relacji, które łączą ludzi poza ich własnym terytorium.

Terytorium jest więc nie tylko miejscem geograficznym, ale także siecią

tradycji i relacji międzyludzkich. Dzisiaj miejsc przynależności jest wiele,

a te przechodzą ciągłe przeobrażenia. Zauważa się, że pierwotny „geniusz”

parafii, który łączył się z głoszeniem orędzia ewangelicznego na danym

terytorium, coraz bardziej zanika w życiu ludzi. Życie we wspólnocie

parafialnej powierzonej salezjanom oznacza zatem „mieć zaufanie” do

jakości relacji międzyludzkich.

B Parafia jest pojmowana i rozumiana najpierw, jak już wspomniano,

w kontekście jej terytorialności; wiernymi są ci wszyscy, którzy zamieszkują

jej teren:

◗◗ ochrzczeni „w swojej różnorodności” drogi życiowej i drogi

w Kościele, w którym jednocześnie żyją razem wierni gorliwi

i zaangażowani, ale także wierni okazjonalnie lub sezonowo;

◗◗ chrześcijanie, którzy oddalili się z powodu indywidualizmu lub

rozczarowania instytucjami religijnymi;

◗◗ osoby wyznające inne religie, które podzielają przestrzeń

geograficzną, miasto lub kraj;

◗◗ niewierzący, wątpiący lub żyjący w obojętności.

Jesteśmy zaczynem, to znaczy prostymi świadkami wspólnot, które

rozpoznają radość Ewangelii i starają się ją uobecniać w zrozumiały sposób,

ze szczerym przyjęciem i otwartością… z tymi wszystkimi elementami,

które cechują salezjański styl akceptacji.

Parafia, będąc tego świadoma, postrzega jako wyzwanie tych, którzy

uważają się za obojętnych lub niewierzących. Musimy uczyć się języków

4.8 Page 38

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

i poznawać kultury, z którymi wiążą się doświadczenia tych ludzi, aby wraz

z nimi zrozumieć to, co jest dla nich ważne i interesujące, jak czynił to

Paweł w Atenach (por. Dz 17).

Każda parafia ma swoją specyfikę i własną fizjonomię. Jako salezjanie

proponujemy duszpasterstwo, które obejmuje wszelką różnorodność,

jednak w każdym przypadku musi mieć miejsce odpowiednie rozezna-

nie prewencyjne w celu potwierdzenia, że dana prapozycja spełnia

określone warunki i jest zgodna z charyzmatem Księdza (por. Reg., 26).

C W ten sposób społeczność parafialna staje się również znaczącym

ośrodkiem skupiającym wszystkie wspólnoty i grupy kościelne, jakie

istnieją w parafii. Stanowi to ogromne bogactwo, ale zakłada to również

pewną dyspozycyjność i organizację: te grupy poznają nasz sposób bycia

w Kościele poprzez WWD i SPWD, jednak trzeba im towarzyszyć w tym

zrozumieniu i dzieleniu się.

Parafia to wspólnota otwarta, która współpracuje z innymi parafiami

i wspólnotami, z diecezjalnymi organizacjami duszpasterskimi, a także

4.9 Page 39

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

z innymi organizacjami społecznymi i edukacyjnymi obecnymi na tereniem

czyniąc to w perspektywie ludzkiego i religijnego rozwoju obywateli.

Relacja między wspólnotą zakonną, której powierzono parafię, a innymi

wspólnotami zakonnymi męskimi i żeńskimi, które działają na terenie

parafii powierzonej salezjanom, musi być inspirowana autentycznym

braterstwem, aby te czuły się skutecznie włączone we wspólne

duszpasterstwo, z poszanowaniem specyficznych celów.

Parafia realizuje swoją misję w komunii z Kościołem lokalnym i Biskupem,

włączając się w duszpasterstwo Kościoła partykularnego poprzez bogactwo

powołania; jest zatem w Kościele lokalnym wyrazem „kryterium oratoryjnego

Księdza Bosko”. Istotnie, w art. 40 Konstytucji salezjańskich czytamy, że dla

nas, salezjanów, doświadczenie Księdza Bosko jest kryterium przewodnim:

„Ksiądz Bosko przeżył znamienne doświadczenie duszpasterskie

w swoim pierwszym Oratorium. Było ono dla chłopców domem, któ-

ry przygarnia; parafią, która ewangelizuje; szkołą, która przygoto-

wuje do życia i podwórkiem, gdzie spotykają się przyjaciele i żyje się

radośnie” (Konst., 40).

W naszych inspektoriach staramy się odpowiedzieć na te wyzwania,

które spotykamy we wszystkich środowiskach salezjańskich: przejść

od wspólnoty duszpasterstwa „zachowawczego” do wspólnoty

wychowawczo-duszpasterskiej zdolnej do bycia przyjaznym i rodzinnym

środowiskiem („dom”), znaczonym radością („podwórze”), gdzie każdy

może rozwijać swój potencjał i zdobywać nowe umiejętności życiowe

(„szkoła”) oraz podążać za jasną propozycją wiary („kościół”).

D Jest również uważna na dialog z innymi religiami i tradycyjnymi

wierzeniami. Tam, gdzie istnieje znacząca obecność osób innych tradycji

religijnych, jak to zaleca Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego

(Dialog międzyreligijny w prawdzie i w miłości. Wytyczne duszpasterskie

dla dialogu międzyreligijnego, 2014): „Proboszczowie muszą przewodzić

w realizacji wytycznych i dyrektyw dotyczących dialogu międzyreligijnego

w swoich parafiach, czyniąc je częścią planu duszpasterskiego. Owocne

może być również nawiązanie relacji z przywódcami innych religii w danej

dzielnicy, zaczynając, jeśli to możliwe, od małych grup dialogu. Poprzez

przykład i osobiste zaangażowanie kapłani mogą inspirować swoich

parafian do życia w solidarności z wyznawcami innych religii, dzieląc ich

radości i smutki, na przykład przy okazji narodzin i śmierci, małżeństw,

4.10 Page 40

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

sukcesów i niepowodzeń, chorób, przeciwności itp. W zależności od

okoliczności wspólne programy społeczne i kulturalne, celebracje

z udziałem ludzi różnych religii z terenu parafii mogą być dobrą okazją do

wymiany w imię przyjaźni i solidarności”.

Współistnienie grup etnicznych, tradycyjnych wierzeń, języków, a nawet

oryginalnych przejawów życia, celebracji i myśli, podkreśla potrzebę opieki

duszpasterskiej uważnej na tę rzeczywistość, aby prawdy i wartości tych

kultur zostały dotknięte i przemienione przez Ewangelię. Stąd konieczne

jest podjęcie dialogu przyjaźni, znaczonego szacunkiem i poszanowaniem

wyznawców tych tradycyjnych religii, doceniając wartości pozytywne,

które harmonizują z treściami wiary. Taka zdolność do integracji

i kreatywności wymaga otwartego i krytycznego podejścia.

3 3 WSPÓLNOTA Z MISYJNYM SPOJRZENIEM

A W świecie, który potrzebuje orędzia czułości, przebaczenia

i miłosierdzia Ojca, każdy chrześcijanin musi stać się misjonarzem. Być

otwartym na innych w czasie nadziei, w czasie rozpaczy, a także w czasie

prześladowania (por. Mt 2,3-6).

Istotnie, wszystkie parafie salezjańskie muszą być ożywione duchem

misyjnym Księdza Bosko. Wiele parafii salezjańskich znajduje się na

zróżnicowanych obszarach misyjnych, w metropoliach i w dużych

ośrodkach miejskich, ale także w innych miejscach, broniąc godności

ludzkiej i głosząc Ewangelię.

Pozostając wierna Jezusowi, parafia jest przekonana o tym, że

uprzywilejowanymi odbiorcami i głównymi podmiotami Królestwa

Bożego są ubodzy. Dlatego w swojej posłudze duszpasterskiej musi

uwypuklić ewangeliczną preferencyjną opcję na rzecz potrzebujących.

Parafia powierzona salezjanom powinna zwracać szczególną uwagę na

to, co powoduje dyskomfort i marginalizację na jej terenie. Wszystko to

przypomina nam, że należy przede wszystkim zacząć od doprecyzowania

dwóch pojęć: „wybór” i „preferencyjny”. Przez „wybór” rozumiemy dojrzałą,

osobistą, świadomą, definitywną decyzję; wolny akt, będący konsekwencją

powołania, czyli wezwania Jezusa Chrystusa, który przeszedł pośród

nas, uprzywilejowując najbiedniejszych i chorych. Było to wyrazem

5 Pages 41-50

▲back to top

5.1 Page 41

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

odpowiedzialności za opiekę duszpasterską. Zaś pod pojęciem „preferencyjny”

rozumiemy wybór, który nie jest wyłączny ani nikogo nie wyklucza.

Parafia ma być przestrzenią akceptacji i nadziei dla wszystkich, zwłaszcza

dla tych, którzy są strapieni, ubodzy, zepchnięci na margines, chorzy

i cierpiący. W ten sposób, w ścisłym dialogu i współpracy z instytucjami

działającymi na terenie, ta będzie silnie chronić i promować prawa

człowieka, podzielając ich troski, pragnienia i działania.

Przyjmuje jako podstawowe kryterium i wybór egzystencjalną jedność

ewangelizacji, promocję człowieka i kulturę chrześcijańską. Ewangelizacja to

ukazanie Boga Miłości, który nie wyklucza nikogo.

Głosimy Ewangelię i osobę Jezusa w bliskiej relacji z historią ludzi,

z ich problemami i możliwościami. Chcąc uzdrowić trudne sytuacje,

pozwalamy się kierować wartością ludzkiej pełni, jaką człowiek znaj-

duje w Bogu. Rozwój ewangelizacji parafialnej obejmuje jednocześnie

szerzenie Ewangelii i poprawę warunków życia ludu (por. Konst., 42).

B W przeszłości parafia była postrzegana jako zamknięta przestrzeń, jako

rodzaj akwarium z licznymi organizmami w środku; dziś ma się wrażenie, że

wszyscy się znajdują na otwartym morzu. To wyrażenie bycia „na otwartym

morzu” może nam mówić o szerokości i głębi naszej misji. Jesteśmy

„rybakami ludzi” w rozległym i złożonym świecie, który wymaga od

nas duszpasterskiej postawy otwartości, akceptacji wymagającej od nas

wyostrzenia spojrzenia, dotarcia do wszystkich. Nie możemy ignorować

ani lekceważyć duchowego pragnienia tak wielu ludzi i nie słyszeć krzyku,

który przybiera tak wiele form i języków, jak również nie możemy nie

odczuć pragnienia wyrazów autentycznej duchowości.

Nie można już postępować zgodnie z perspektywą „przyciągnięcia ludzi do

parafii”, która ma charakter dośrodkowy. Niezbędne jest uświadomienie

sobie głębokich zmian w społeczeństwie i pilnej potrzeby stałego dialogu

ze wspólnotą oraz nabycie stylu inkluzywności w sposobie komunikowania

się ze wszystkimi, uwzględniając propozycję różnorodnych i różnych dróg

wiary - pod względem języka i formy – innego, niż dotąd był proponowany.

Bardzo ważne jest, abyśmy starali się obserwować codzienne życie parafii

pod kątem jej zasadniczych aspektów, które wymagają większego nadzoru

i troski duszpasterskiej:

5.2 Page 42

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

◗◗ Doświadczenie parafii to obserwatorium i teren, gdzie możemy

wcielać w życie nasze zdolności misyjne. Jeśli przyjrzymy się

najbliższym, uświadomimy sobie na przykład, że jest to miejsce,

w którym wiele osób w podeszłym wieku czuje się jak w domu.

Miejsce, w którym mogą modlić się za zmarłych i szukać pociechy

w samotności. Jest to miejsce, w którym mogą z prostotą wyrażać

swoje uczucia religijne, często w formie religijności ludowej,

w harmonii z wieloma ewangelicznymi postawami pełnymi mądrości.

Z drugiej strony trzeba dotrzeć do innych samotnych starszych ludzi,

którzy znajdują się poza jej murami. Tę samotność można uzdrowić

miłością, bliskością i duchowym pocieszeniem;

◗◗ parafie nie mogą i nie powinny być postrzegane tylko przez pryzmat

ich znaczenia architektonicznego (chociaż wiele z nich posiada

dziedzictwo historyczne i artystyczne, które musimy zachować),

ale jako terytoria, na których „cudzoziemcy” znajdują ojczyznę.

Stanowią kontekst, w którym objawia się Boża obietnica tej części

ludzkości; miejsce, w którym urzeczywistnia się to, co Bóg obiecuje

w przymierzu swojemu ludowi: jestem Bogiem wiernym, Bogiem

bliskim, Bogiem czułości i miłosierdzia, który czyni nowym każdy

rodzący się dzień. Spotykamy młode kobiety i młodych mężczyzn,

którzy w swoim życiu doświadczyli egzystencjanych zmian, także

traumatycznych: migrantów i cudzoziemców, którzy przybyli

w poszukiwaniu pracy lub z konieczności. O co ci mężczyźni i kobiety

tak naprawdę nas proszą? Jak żyją swoją wiarą? Nasza parafia jest

miejscem uczęszczanym przez coraz więcej mężczyzn i kobiet

z innych szerokości geograficznych, innych kultur i innych języków.

W obliczu tych realiów parafie powierzone salezjanom muszą

być domem gościnnym dla obywateli wszystkich kontynentów,

właśnie ze względu na naszą katolickość. Każdy członek wspólnoty

parafialnej włącza się w to przyjmowanie innych w pokorny

i miłosierny sposób, bardziej poprzez praktykę życia niż słowami,

zwłaszcza w odniesieniu do osób zranionych.

◗◗ Dlatego wszyscy musimy uświadomić sobie, że w tej przestrzeni

geograficznej, w jakiej znajdują się nasze parafie, mamy do czynienia

z wieloma ludzkimi sytuacjami: wszelkiego rodzaju peryferiami

„egzystencjalnymi”. Właśnie z miłością głoszone Słowo staje

się wiarygodne, np. gdy odwiedzamy rodziny, chorych i ubogich,

sprawujemy Eucharystię czy niesiemy słowa pocieszenia. W realizacji

5.3 Page 43

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

tego celu parafia opiera się również na duszpasterskich organizacjach

charytatywnych („Caritas” i różnych formach wolontariatu) lub

udostępnia punkty wsparcia psychologicznego i społecznego, stając

się miejscem obecności Boga w mieście, jak to wielokrotnie powtarza

papież Franciszek: w miastach i miejscowościach, w których krzyżują

się drogi życia, czasem pełne bólu, a czasem pełne nadziei; na

ścieżkach, na którym musimy towarzyszyć i na których nie wolno

stawiać granic i barier.

◗◗ Nawrócenie misyjne parafii staje się pilne, aby dotrzeć do

ludzi z uwzględnieniem ich aktualnej sytuacji. Trzeba Kościoła

wychodzącego, który stawi czoła naglącym potrzebom, które

pojawiają się w kryzysach gospodarczych, społecznych i edukacyjnych,

a także związanych z pandemią, które odsłaniają bezradność i

pociagają za sobą liczne konsekwencje na różnych polach.

◗◗ Nasze Zgromadzenie obsługuje wiele parafialnych kaplic i stacji

misyjnych. Są to miejsca na terenie parafii, do których regularnie

udaje się współbrat lub więcej współbraci z posługą duszpasterską.

Te znajdują się głównie na bardzo dużych terytoriach parafialnych,

na obszarach nowej ewangelizacji w ośrodkach miejskich, na

obszarach wiejskich lub górskich lub w środowiskach, w których

katolicy stanowią mniejszość. Na ogół są one prowadzone przez

świeckich katechetów, a kapłani odwiedzają je od czasu do czasu,

aby sprawować sakramenty dla dobra wspólnoty, która inaczej nie

mogłaby uczestniczyć w życiu Kościoła.

Są to miejsca charakterystyczne dla „pierwszego przepowiadania”

misyjnego, sprzyjającego rozwojowi „promieni prawdy” (Nostra aetate, 2)

i wzrostowi „nasion Słowa”, które Pan zasiał w kulturach, religiach

i narodach (Evangelii nuntiandi, 53 ), a także społecznej promocji

najbiedniejszych i odrzuconych. Dzięki stacjom misyjnym społeczność

lokalna, ciesząc się obecnością świeckich katechetów i kapłanów, jest

zachęcana do „wychodzenia”, by budować Kościół.

Istotnie, „misjonarz jest włączony w Kościół lokalny oraz w życie

i program wychowawczo-duszpasterski inspektorii, ubogacając je

osobistymi darami, gorliwością apostolską i wrażliwością misyjną”

(Salezjańskie Powołanie Misyjne. Refleksje, procesy i wytyczne operatywne.

Część I, p. 1, 4 kwietnia 2021).

5.4 Page 44

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

WYRAŹNA OPCJA NA RZECZ MŁODZIEŻY I WARSTW

LUDOWYCH

A Charyzmat Księdza Bosko oznacza zasadniczo zaangażowanie

duszpasterskie, które charakteryzuje się misją młodzieżową i ludową.

W parafii duszpasterstwo młodzieży powinno być traktowane jako

wymiar charakteryzujący jej życie. Jest to szczególny wkład, jaki salezjanie

wnoszą, wzbogacając misję Kościoła partykularnego (por. Konst., 48; Reg.,

26). Tak więc szczególne zainteresowanie się młodymi ludźmi oznacza

preferencyjne postawienie na dynamikę młodzieżową w ewangelizacji.

W każdym obszarze Dzieła Salezjańskiego, a więc także w parafii, ten

wybór nadaje ton całej ewangelizacji określonego terytorium: rozwija

duszpasterstwo przyszłości, zwłaszcza dotyczące młodzieży i klasy

robotniczej, oferując propozycje wychowawczo-duszpasterskie, które byłyby

wzorcowe dla nowych pokoleń. Rzeczywiście, duszpasterstwo salezjańskie

wśród młodzieży charakteryzuje się odpowiednim „stylem” i „metodą” na

wszystkich polach misji, jak to mówi art. 20 Konstytucji: «Ksiądz Bosko

żył w spotkaniach z chłopcami pierwszego oratorium doświadczeniem

duchowym i wychowawczym, które nazwał „Systemem prewencyjnym”...

Przekazuje nam ten system, jako styl życia i pracy w głoszeniu Ewangelii…».

Wyraźna opcja na rzecz młodych nie oznacza jednak, że celem parafii

jest „koncentracja młodzieżowych inicjatyw duszpasterskich” przy

zaniedbywaniu innych grup; chodzi tu raczej o wejście w perspektywę,

w której każda wspólnota parafialna jest miejscem ludzkiego

i chrześcijańskiego rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem nowych

pokoleń, wspieranych obecnością i pomocą dorosłych odpowiednio

uformowanych. Nikt nie domaga się tego, aby parafia była „instytucją

młodzieżową”. „Preferencja” nie oznacza „wykluczenia”, ponieważ parafia

obejmuje, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, wszystkie osoby i grupy, które

tworzą lud chrześcijański, do których Słowo Boże dociera w ich różnej

sytuacji życiowej: dzieci, dorosłych, osoby starsze, chore, itp. Dlatego

nie do pomyślenia jest duszpasterstwo młodzieżowe, które nie zakłada

odpowiedniej troski o całą wspólnotę. Preferencja młodzieżowa to przede

wszystkim punkt widzenia i perspektywa, które następnie znajdują wyraz

w sposobach działania i inicjatywach, jakie podejmują poszczególne sektory.

W naszych parafiach dzieci, nastolatkowie i młodzież nie mogą i nie

powinni być spychani do roli drugorzędnej. Nie mogą liczyć się tylko ci,

5.5 Page 45

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

którym „oferujemy katechezę”; ci, którzy przez kilka lat wypełniają salki

parafialne, a potem definitywnie je opuszczają, przyjmując sakramenty

inicjacji chrześcijańskiej.

B Musimy ożywić ufne spojrzenie na młodych ludzi, jak czynił to nasz

ojciec, Ksiądz Bosko. Oratorium na Valdocco zostało w ten sposób

zdefiniowane przez samego arcybiskupa Turynu, Franzoniego: „parafia

dzieci opuszczonych bez parafii”. Priorytetowy wybór młodych

ludzi, zwłaszcza najbiedniejszych, stał się podstawą całego jego

duszpasterskiego zaangażowania. Dziś jesteśmy wezwani do tego, aby

„usłyszeć” krzyk, jaki w stronę świata dorosłych kierują młodzi, którzy

chcą „być dostrzeżeni” i przyjęci: jest to krzyk, który domaga się nadziei

związanej z przyszłością ich i naszą.

«Ewangelizacja opiera się więc, i to w sposób coraz bardziej zobowiązujący,

na analizie sytuacji życiowej, która ma wpływ na osobowość młodego

człowieka» (KG21, 20.). Umiejętność kompetentnego uchwycenia lub

odczytania stanu młodzieży w świetle Ewangelii może nadać parafii

powierzonej salezjanom charakterystyczny rys. W związku z tym

trzeba również, aby wspólnoty chrześcijańskie otworzyły się na kulturę

młodzieży, z uwzględnieniem tych aspektów, które są nowe. Stąd też nie

należy zatracać się w zniechęcających narzekaniach i analizach, które

często łączą się z poczuciem nieadekwatności i grożą oderwaniem nas

od świata, od którego już pod wieloma względami czujemy się oddaleni.

Musimy być Kościołem, który zachęca i nie narzeka, Kościołem, który wyzwala

i przekazuje radość, a nie gorycz, Kościołem, który przekazuje wierność, a nie

opuszczenie. Musimy na nowo odkryć pozytywną wizję, ale zgodną z boską i

opatrznościową rzeczywistością historii. Trzeba, jak mówi papież Franciszek,

przezwyciężyć tendencję „zawsze się tak robiło” (EG 33). Potrzebujemy

kreatywności i hałaśliwej obecności młodych ludzi. Potrzebujemy, aby nasze

parafie przeszły głębokie nawrócenie, które pozwoli im ukazać przyjazne

oblicze młodym ludziom. Niech parafia będzie domem, w którym rzeczywistość

młodych ludzi (nastolatków, młodszej i starszej młodzieży) przejmuje kontrolę

pomimo swojej złożoności w świecie, który zmienia się niewyobrażalnie. Mogą

nas oni nauczyć odczytywać swoją rzeczywistość w sposób adekwatny do ich

potrzeb i pragnień.

„Świat, w którym żyjemy w XXI wieku, charakteryzujący się różno-

rodnością kultur i kontekstów, potrzebuje – i można powiedzieć, że

5.6 Page 46

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

oczekuje – spotkania konsekrowanych salezjanów-apostołów, przy-

-gotowanych i chętnych do życia z umysłem i sercem ks. Bosko. Sa-

lezjanów zdolnych do dalszego poświęcania życia młodym ludziom

współczesnego świata, z ich językami, ich wizjami i zainteresowania-

mi. Niewątpliwie wielu z tych nastolatków i młodych ludzi przebywa

w domach salezjańskich, podczas gdy wielu innych uczę-szcza ‘inne

podwórka’: jesteśmy salezjanami również dla nich” (KG28, 2).

C Na poziomie praktycznym zostały zaproponowane pewne możliwe

działania i inicjatywy, które parafia może uwzględnić w życiu codziennym

z korzyścią dla młodzieży, a które są następujące:

◗◗ bycie na bieżąco co do sytuacji młodych ludzi, a tym samym

posiadanie kompetencji w zakresie problemów duszpasterskich

z tym związanych, które muszą posiadać także animatorzy parafialni,

ubogacając Kościół partykularny;

◗◗ wypracowanie programów, inicjatyw i propozycji w parafii, które

umożliwią przyjęcie coraz większej liczby młodych ludzi, pozwalając

im określić ich potrzeby i udzielić adekwatnych odpowiedzi

wychowawczych (metoda duszpasterska Ks. Bosko nierozerwalnie

łączy ewangelizację i wychowanie, tzn. zawsze wprowadza wymiar

pedagogiczny w praktyce duszpasterskiej i misyjnej);

◗◗ doszkalanie osób, które pracują z/dla młodzieży, do których

kompetencji i pracy należy przywiązywać szczególną wagę, co

również dotyczy środowisk i instytucji, które zajmują się dziećmi

i młodzieżą;

◗◗ podnoszenie świadomości wspólnoty diecezjalnej co do problemów

i potrzeb duszpasterstwa młodzieżowego;

◗◗ troska o zbliżenie młodych ludzi do wiary i o to, by w niej wzrastali,

a zwłaszcza troska apostolska o najuboższych, najbardziej

pokrzywdzonych itd.;

◗◗ zainteresowanie światem pracy i problemami związanymi

z bezrobociem;

◗◗ promocja aktywnego udziału młodzieży w celebracjach;

5.7 Page 47

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

◗◗ aktualizacja procesów inicjacji i formacji chrześcijańskiej dzieci

i młodzieży (jesteśmy coraz bardziej przekonani, że drogi

wychowania do wiary muszą wykraczać poza troskę o przekazywanie

treści, otwierając się na bardziej integralną formację, w której

doświadczenie Boga może przynieść owoce);

◗◗ ożywienie chrześcijańskich środków wyrazu (pieśni, gesty, język,

metody, narracje, świadectwa, symbole, manifesty);

◗◗ udział młodych ludzi w organach parafialnych (muszą czuć

się protagonistami życia wspólnoty, mogąc się wypowiadać

i głosować);

◗◗ promowanie uczestnictwa młodzieży w grupach parafialnych oraz

w doświadczeniach, które czynią młodych ewangelizatorami innych

młodych ludzi;

◗◗ uwrażliwienie całej wspólnoty parafialnej na kwestie wychowawcze;

◗◗ przygotowanie osób dorosłych do radzenia sobie z problemami

młodzieży w kontekście rodzinnym, wychowawczym i publicznym,

także poprzez grupy dyskusyjne.

W konsekwencji te afirmacje wymagają mądrej rewizji niektórych form

organizacyjnych parafii powierzonych salezjanom. Eksperymentowanie

z nowymi formami obecności, świadectwa i słuchania kultury

młodzieżowej wymaga ogromnej kreatywności.

Musimy pobudzać wyobraźnię, proponować nowe pomysły i działania,

które będą bodźcem w codziennym życiu naszej młodzieży. Istotnie,

propozycja Jezusa jest skierowana w szczególności do młodych ludzi

zranionych, załamanych lub zdezorientowanych. Stąd potrzeba podkreślenia

nowości Ewangelii, jej możliwości nadania życiu niezrównanej radości

i sensu, uznając jednocześnie, że jej akceptacja stawia chrześcijanina pod

prąd w odniesieniu do pewnych społecznie dominujących wartości.

Musimy towarzyszyć młodym ludziom, którzy chcą marzyć... młodym

ludziom pełnym entuzjazmu, którzy decydują się na żarliwe zakochanie się

w programie Jezusa i którzy, odpowiednio wyposażeni duchowo, decydują

się żyć zgodnie z Ewangelią.

5.8 Page 48

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

D Parafia powierzona salezjanom ma charakter ludowy, ciesząc

się szeroką akceptacją. Parafie salezjańskie znajdują się na ogół

w «środowiskach ludowych» i zaludnionych wielkich miast (KG21, 141),

w «dzielnicach ludowych i ubogich» (KGS20 411, 407), z «ludźmi biednymi»

(KG21 141): na obszarach, gdzie mamy do czynienia z takiego rodzaju

działaniami, których celem jest dotarcie do jak największej liczby osób.

Ewangelizacja kultury ludowej wymaga nieustannego zwracania uwagi

na różne formy, w jakich ta się przejawia. Ewangelizacja wpisuje się w

dany kontekst i integruje w tych ludowych środowiskach, uwzględniając

historię, tradycję, kulturę, zwyczaje i korzenie:

„Parafia salezjańska ma charakter ludowy. Wypływa to: z jej poło-

żenia, powstaje ona bowiem przede wszystkim w środowiskach ludzi

biednych, w zaludniownych dzielnicach wielkich miast; ze stylu jej

działalności, gdyż stara się zbliżyć do ludu i nie chce być wspólnotą

bogatą i zamkniętą lub też Kościołem dla wybranych; troszczy się o

obrzędy liturgiczne i święta, które lud przeżywa w sposób naturalny

i prosty; wykazuje sympatię dla form pobożności ludowej i potrafi

nimi pokierować z szacunkiem, opierając się na pedagogii ewangeli-

zacji; z otwarcia się na życie dzielnicy, w której się znajduje, unikając

przy tym ducha partyjności, uczestniczy w problemach biednych

ludzi, przeżywając z nimi i dzieląc z nimi ich bóle, zawody i nadzie-

je” (KG21, 141).

Gdy z perspektywy wiary chrześcijańskiej mówimy o pobożności (czy

religijności) ludowej, mamy na myśli prawdziwą wiarę chrześcijańską,

bogatą w wartości zarówno religijne, jak i historyczno-kulturowe, których

nie można ignorować. Wiele z tych form pobożności składa się na całość

wartości związanych z tradycją historyczną, oprawą folklorystyczną oraz

pięknem naturalnym i plastycznym; łączą się tutaj ze sobą bogate uczucia

wzajemnej przyjaźni, równość w traktowaniu i wartość tego całego piękna,

jakie życie niesie we wspólnej radości świętowania.

Ponadto nie możemy nie zadać pytania dotyczącego troski o zewnętrzne

przejawy pobożności ludowej na duszpasterskiej drodze naszych

wspólnot chrześcijańskich. Na przykład nabożeństwo maryjne jest

bardzo pozytywne i pociągające, ale trzeba umieć nadać obecnym w

nim korzeniom wiary ich ewangeliczną pełnię, prowadząc do odkrycia

głębokich racji obecności Maryi w naszym życiu jako wzoru w pielgrzymce

wiary. Z drugiej strony pocieszające jest to, że w niektórych przypadkach

5.9 Page 49

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

istnieje wielkie zatroskanie o lepszą formację chrześcijańską w zakresie

tego typu religijności i o bardziej aktywne uczestnictwo liturgiczne

i charytatywny udział w życiu Kościoła, co przekłada się na prawdziwą

dynamikę apostolską.

Pragniemy podkreślić wagę tej ewangelicznej troski, która umie wydobyć

ludzkie dobro religijne ze wszystkich przejawów i zwyczajów związanych

z pobożnością ludową, która przyjmując je, oczyszcza je, utrwala

i uszlachetnia.

MIEJSCE SPOTKANIA RÓŻNYCH ŚRODOWISK DOMU

SALEZJAŃSKIEGO

A Parafia staje się centralnym środowiskiem, które obejmuje wszystkie

inne sektory, będąc punktem odniesienia, gdy chodzi o wyznawanie

i dzielenie się wiarą. Istotnie, stanowi ona środowisko duszpasterskie,

które obejmuje całe dzieło salezjańskie, a zwłaszcza te jego części,

w których są obecni młodzi ludzie.

Zawiadywanie tym kontekstem oznacza przede wszystkim uwzględnienie

go w pragramie organicznym domu salezjańskiego, który „jawi się

w ten sposób w nowej perspektywie służby organicznej, ujednoliconej

i współodpowiedzialnej za rozwój ludzki, społeczny i religijny dzielnicy,

w której się znajduje” (KG 20, 436). Parafia jest bowiem wezwana, by być

„domem Bożym i bramą niebios” (nawiązanie do snu Jakuba, por. Rdz 28,

12, 17) dla wszystkich, którzy tworzą salezjańskie dzieło.

Jedną z pilnych potrzeb dotyczących naszych dzieł w zglobalizowanym

i często oderwanym od wiary społeczeństwie, takim jak nasze, jest bycie

przestrzenią otwartą na transcendencję: świetlikiem, który sprawia,

że obecność Boga staje się przejrzysta. Parafia nie może być jedynie

miejscem spotkań ludzi, gdzie odbywają się różnego rodzaju zajęcia

(teatr, gry, warsztaty, boiska, muzyka) ani tylko szkołą wolontariatu

społecznego, centrum pomocy czy integracji społecznej. Niewątpliwie

wszystkie te formy działalności, o ogromnej wartości pedagogicznej,

pozostają istotne w życiu wspólnoty, ale, jak już zostało wcześniej

wspomniane, parafia salezjańska jest miejscem, w którym celebruje i modli

się chrześcijańska wspólnota Dzieła Salezjańskiego: ta jest wezwana do

5.10 Page 50

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

tego, by być „namiotem spotkania”, przestrzenią, którą Pan wybrał do

zamieszkania między nami.

„Dom Boga” to nazwa, jaką Jakub nadał miejscu, w którym zasnął i

miał sen (por. Rdz 28,12-17). Parafia nie jest klasztorem ani wyłącz-

nym miejscem modlitwy, ale szczególną przestrzenią, zaw-sze do-

stępną dla spotkania z Bogiem, gdzie modlą się ludzie w podeszłym

wieku, młodzież, nastolatkowie i dzieci, którzy odwiedzają nasz dom.

B Parafia jest wezwana do tego, by być miejscem przyjęcia tych młodych

ludzi, wychowawców lub rodzin, którzy powracają do wiary rozczarowani

bożkami, które oferuje nam nasze społeczeństwo, a które ostatecznie

nie są w stanie nadać sensu ich życiu. Nasze Dzieła odpowiadają na

pytanie pielgrzymów o sens życia, prośbę wielu wędrowców którzy

proszą o „zbawienie”, tj. o stałe przywracanie ich do życia; którzy proszą

o wskazanie powodów i wsparcie w prowadzeniu dobrego i szczęśliwego

życia w imię Pana Jezusa. Parafia nie jest siedzibą, ale miejscem spotkań

wszystkich tych, którzy szukają jedynego prawdziwego Boga, nawet Go nie

znając. We wszystkich naszych środowiskach duszpasterskich powinno

być przedmiotem naszej troski to, w jaki sposób towarzyszyć (w większym

lub mniejszym stopniu) wielu osobom w tych poszukiwaniach, aby poprzez

świadectwo i piękno osobistego spotkania z Jezusem mogła na nowo

rozpalić się w nich (lub ożywić) wiara. Przywołując piękne stwierdzenie,

drogie św. Janowi XXIII, możemy powiedzieć, że parafia ma takie samo

znaczenie jak „wiejska fontanna”: gasi pragnienie, daje orzeźwienie i jest

miejscem spotkań.

C Musimy uczynić Jego dom naszym domem; miejscem, w którym

śpiewają dzieci, nastalotkowie, młodzież i dorosli: miejscem radosnego

świętowania, połączonego z życiem. Z nabożeństwami liturgicznymi,

które nie tracą wymiaru sakramentalnego, w których symbole wyrażają

głębię egzystencji, a tym samym nadają im ostateczny sens: miejsce,

które „umożliwiłoby im dzielenie się życiem, świętowanie, śpiewanie,

wysłuchanie konkretnych świadectw i doświadczenie wspólnotowego

spotkania z Bogiem żywym (Christus vivit, 204).

Dom Boży ma stać się miejscem, w którym wspólnota żyje jak rodzina,

która spotyka się w każdą niedzielę, aby jako dzieci, bracia i siostry, zasiadać

przy stole Ojca. Miejscem spotkań braci i sióstr, do którego dociera się po

różnych zajęciach tygodnia i codziennych troskach; stół, przy którym

6 Pages 51-60

▲back to top

6.1 Page 51

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

dzielimy się historią, opowiadaniami, nadziejami, ale także troskami

i niepowodzeniami. Nie jest to miejsce kontrowersji, ale miejsce, gdzie

dzięki pośrednictwu Ojca my, Jego dzieci, możemy zawrzeć pokój i prosić

o przebaczenie za ból, który Mu zadaliśmy.

O wspólnocie parafialnej, która żyje w ten sposób, można naprawdę

powiedzieć, że Eucharystia stanowi jej centrum. W niej łamanie chleba

i dzielenie się nim nie jest rutynowym gestem liturgicznym, ale

sakramentem upamiętniającym ciało Chrystusa dane nam z miłości

i wyrazem tego, kim jesteśmy: rodziną Boga, jak i tego, czym żyjemy:

miłością braterską i służbą.

6.2 Page 52

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

W SKRÓCIE

ZADANIE PARAFII

• włączenie charyzmatu

salezjańskiego w strukturę

kościelną i kulturową parafii

• wierność naszemu

salezjańskiemu DNA

Centrum

ewangelizacji

i wychowania

w wierze

duszpasterstwa

tylko

sakramentalnego

do inicjacji

i dojrzewania

w życiu

chrześcijańskim

• Stanowi systematyczną propozycję

ewangelizacji i wychowania w wierze.

• jest uważna na ciągłe prowadzenie,

stopniowe i zróżnicowane drogi życia

chrześcijańskiego

• wspólnota, w której można przeżywać

wartości Salezjańskiej Duchowości

Młodzieżowej

• promuje centralne miejsce Słowa Bożego

• stawia w centrum życia wspólnoty

• sakramenty chrześcijańskiego życia

• zachęca do nabożeństwa do Maryi

Wspomożycielki

• podkreśla znaczenie mediacji

wychowawczej

Obecność

Kościoła

otwartego

i włączonego

w terytorium

Punkt

odniesienia,

który czyni

Kościół

widzialnym

• włączona społecznie w bieżące życie

terytorium

• wierni: wszyscy, którzy zamieszkują dany

obszar geograficzny (ochrzczeni w swojej

różnorodności, chrześcijanie oddaleni,

wyznawcy innych religii, niewierzący,

wątpiący lub obojętni)

• z salezjańskim stylem gościnności

• znaczące centrum także dla wszystkich

różnych wspólnot i grup kościelnych

6.3 Page 53

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

• duszpasterska postawa otwartości,

gościnności, która wymaga od nas,

wytężonego wzroku, by docierać do

wszystkich

• pielęgnowanie egzystencjalnej jedności

ewangelizacji, promocji ludzkiej i kultury

chrześcijańskiej

• większa troska i uwaga duszpasterska

wobec: osób starszych, cudzoziemców,

peryferii "egzystencjalnych", pilnych

potrzeb oraz parafialnych kaplic i stacji

misyjnych

Ewangeliczny

preferencyjny

wybór

najbardziej

potrzebujących

Wspólnota

z perspektywą

misyjną

• ożywiać ufne spojrzenie na młodzież,

jak ksiądz Bosko: parafia-przyjaznym

obliczem dla młodzieży

• aktualna wiedza na temat sytuacji

młodych ludzi

• opracowywanie programów, inicjatyw i

propozycji dla młodzieży

• docenianie osób pracujących z młodymi

ludźmi lub na ich rzecz

• uwrażliwienie wspólnoty diecezjalnej

• troska w przygarnięciu młodych

najbardziej potrzebujących wiary

• zainteresowanie światem pracy

i bezrobocia

• promowanie aktywnego uczestnictwa

młodych w celebracjach

• uaktualnianie procesów inicjacji i formacji

chrześcijańskiej

• odnawianie pieśni, gestów, języka itp.

• udział młodych ludzi w grupach

i gremiach parafialnych

• uwrażliwienie całej wspólnoty parafialnej

na kwestie wychowawcze

• przygotowanie dorosłych w zakresie

problematyki młodzieżowej

Preferencyjny

wybór młodzieży

(niewykluczający)

i ludowy

charakter

szerokiego

otwarcia

Wyraźny wybór

młodzieży

i środowisk

pracujących

6.4 Page 54

▲back to top

PROPOZYCJA WYCHOWAWCZO-DUSZPASTERSKA PARAFII POWIERZONEJ WSPÓLNOCIE SALEZJAŃSKIEJ

Miejsce

zbieżności

różnych

środowisk domu

salezjańskiego

Środowisko

centralne,

w którym

zbiegają się

wszystkie

inne sektory

jako miejsce

odniesienia

dla celebracji

i dzielenia się

wiarą

• namiot spotkania", gdzie wspólnota

chrześcijańska Dzieła Salezjańskiego

świętuje i modli się

• miejsce otwarte w Dziele Salezjańskim

dla wielu „pielgrzymów życia”

• przestrzeń radosnego świętowania,

powiązanego z życiem

• „rodzina" dla dzieci, siedzących przy stole

Ojca

6.5 Page 55

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

ORGANICZNA ANIMACJA

DUSZPASTERSKA W PARAFII

ROZDZIAŁ

6.6 Page 56

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

4 1 GŁÓWNE DZIAŁANIA W RAMACH PROPOZYCJI

A Parafia jest wspólnotą ewangelizacyjną: niesie „pierwsze

przepowiadanie” tym, którzy są daleko i katechizuje ich, spotykając się

z nimi tam, gdzie się znajdują. Wydaje się słuszne przywrócenie pewnych

zasad, które czerpią inspirację z katechumentatu chrześcijańskiego, jako

pedagogicznych i podstawowych elementów wychowania do wiary. Chodzi

o rozumienie daru wiary jako dynamicznej siły progresywnego wzrostania,

na które składają się następujące po sobie fazy, etapy i przejścia. Jest

to droga, która jest wspierana (oprócz tego, że jest darmowym darem

Bożym) niezbędną pomocą wychowawczą. W ten sposób wychowanie

w perspektywie chrześcijańskiej musi być postrzegane jako konieczne

towarzyszenie na drodze wiary, jako drodze przemiarzanej wspólnie, na

wzór wędrowców z Emaus (Łk 24, 13-35), by doszło do pełnej realizacji

człowieka w świetle wiary.

Stąd też w ramach katechumenatu usiłuje się ewangelizować w czterech

głównych obszarach wzrastania w wierze, obecnych w doświadczeniu

Kościoła: wymiarze osobistym, wymiarze wspólnotowym, wymiarze

celebracyjno-liturgicznym i wymiarze zaangażowania ewangelizacyjnego.

Poprzez te wymiary rozumiemy, że:

◗◗ poza głoszeniem wymagana jest osobista, darmowa i odpowiedzialna

odpowiedź;

◗◗ konieczne jest zainicjowanie procesu wychowania chrześcijańskiego,

prowadzącego do wiary przeżywanej, celebrowanej, odpowiednio

wyrażanej, świadczonej;

◗◗ kluczowe jest połączenie nawrócenia życia ze świadectwem miłości.

Może to pomóc w prawidłowym zaplanowaniu działań z młodzieżą,

zapewniając kompletność i integralność doświadczenia chrześcijańskiego.

B Parafia tworzy i proponuje stopniowe i zróżnicowane programy

wychowania do wiary, w szczególności te dotyczące młodych ludzi

i rodzin, ucząc ich przeżywania wiary w bardzo prosty sposób, poprzez

konkretne doświadczenie, a nie tylko w ramach „kursów teoretycznych”.

Te programy mogłyby przygotować rodziców do wychowania w wierze

6.7 Page 57

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

swoich dzieci, pouczać w ramach katechezy chrzcielnej, proponować

ścieżki wychowania do wiary dla narzeczonych, którzy mogliby następnie

zająć się animacją grup rodzin (por. Duszpasterstwo Młodzieży i Rodzina.

Sektor Salezjańskiego Duszpasterstwa Młodzieży. Salezjanie Księdza

Bosko, 2021, rozdz. 3).

Inicjacja chrześcijańska opiera się na doświadczeniu, relacjach ze

wspólnotą i świadectwie życia. Jest to droga wymagająca, która domaga

się odpowiedniego okresu formacji, zwanego także katechumenatem,

obejmująca liczne procesy i inicjatywy duszpasterskie, które, ze

świeżością i kreatywnością, prowadzą do osobistego spotkania z Jezusem

Chrystusem.

We wszystkich tych przypadkach należy zawsze proponować od-

powiednią i aktualną syntezę orędzia chrześcijańskiego, a przede

wszystkim osobiste doświadczenie musi być połączone z procesem

dojrzewania i wzrastania, stanowiąc zachętę i towarzysząc na drodze

stopniowego zaangażowania w życie chrześcijańskie.

6.8 Page 58

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

Ale niezbędnym warunkiem konkretnego zapewnienia tej owocnej integracji

jest odpowiednie planowanie ze strony koordynatorów katechetów

i animatorów grup wyznaniowych. Nie jest to zwyczajne „planowanie zza

biurka” w poszukiwaniu sprawdzonego i najlepszego programu, które

przeciwstawia się „sztuce” katechezy, ale które pozostaje w jej służbie.

Natomiast sama czynność zależy od poszczególnych katechetów, z ich

specyficznymi potrzebami i możliwościami (wrażliwość religijna, poziom

przygotowania, rytm przyswajania wiedzy…), przy uwzględnieniu wartości

orędzia chrześcijańskiego oraz możliwości konfrontacji i weryfikacji.

C Innym działaniem parafii jest zachęcanie do członkostwa w grupach

kościelnych, pomagając im wzrastać w świadomości towarzyszenia

duszpasterskiego, coraz bardziej uważnego na różną ich specyfikę. Stąd

też ta otwiera się na działalność ruchów, grup młodzieżowych, stawiając

na uprzywilejowanym miejscu grupy Rodziny Salezjańskiej. Wspiera

działalność tych grup we współpracy z Salezjańskim Ruchem Młodzieżowym

(MGS), jak również propozycje salezjańskiej duchowości młodzieżowej.

Doświadczenie, będące udziałem tych grup, powinno prowadzić do

budowania wspólnot chrześcijańskich otwartych i zintegrowanych.

Z drugiej strony proboszcz salezjanin stara się zintegrować wszystkie

formy obecności Ducha w parafii, nie preferując tylko jednej jako

swojej i wyłącznej. Musimy uważać na to, aby nie promować w jakiś

wyjątkowy sposób określonych ruchów, szczególnych doświadczeń lub

grup sektorowych. Gdy nie ma pluralizmu stowarzyszeniowego, nie

tylko uniemożliwia się każdemu człowiekowi młodemu i dorosłemu

poznanie różnych powołań i możliwości, ale także zuboża się samo oblicze

wspólnoty parafialnej.

Należałoby tutaj jeszcze bardziej podkreślić znaczenie świeckich

posług w parafii. Proboszcz powinien stale wspierać rozwój świeckich

działaczy duszpasterskich i doceniać ich charyzmaty, nie tylko okazując

zainteresowanie nimi czy kierując pochwały pod ich adresem, gdy

zachodzi potrzeba pomocy z ich strony lub trzeba rozwiązać jakiś problem

organizacyjny. Tak samo dysfunkcyjne jawi się powierzanie zadań w sposób

doraźny każdej osobie, która się zgłosi, bez rozeznania jej charyzmatów

i stopnia dojrzałości.

D Parafia jest wspólnotą, która żyje liturgią i sakramentami:

przygotowuje do przeżywania ich ze smakiem i pięknem. Wszystkie

6.9 Page 59

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

komponenty dzieła uczestniczą wraz z parafią w wymiarze celebracyjnym,

mając udział w doświadczeniu związanym z liturgią, miejscem celebracji,

przestrzenią sakralną, sprawowanymi sakramentami, ponieważ parafia

jest miejscem, w którym odbiorcy naszych dzieł żyją wiarą. Należy zadbać

o liturgię, która jest bliższa życiu, starając się posługiwać zrozumiałym

i przystępnym językiem, wyrażanym w prosty sposób poprzez pieśni,

gesty, opowiadania, świadectwa, symbole, aby celebracja była żywa

i można było włączyć wszystkich w jej przygotowanie i realizację.

Język ma zatem nie być banalny, daleki od stereotypowych formuł,

często niezrozumiałych i prawie zawsze nie oddających wyrazistości

celebrującego zgromadzenia.

Trzeba pomyśleć o nowych strategiach komumnikacji, gdy chodzi

o przekazywanie wiary. Zrozumieć nowe kody, aby dotrzeć do serc

młodych ludzi, mówiąc o Ewangelii. Potrzebna jest nowa ewangeli-

zacja, która potrafi przekazać orędzie Jezusa za pomocą no-wych

form komunikacji. Różnorodność kulturowa (która dotyczy również

„naszej” młodzieży) powoduje brak połączenia, a więc i brak przesła-

nia. Mówiąc konkretniej, nie istnieje komunikacja, ponieważ mamy

do czynienia ze słowami bez doświadczenia życiowego lub z doświad-

czeniem życiowym bez słów.

E Pomagając wzrastać w czynnej wierze, parafia wychowuje do

społecznego wymiaru miłości, aby budować kulturę solidarności. W ten

sposób uznaje i wspiera zaangażowanie członków wspólnoty, którzy

udzielają się na polu działalności społecznej i charytatywnej.

We wspólnocie kościelnej musi w konkretny sposób wyrazić się życie

umiarkowane i otwarte, skłonne do wspaniałomyślności i solidarności:

w działaniach, które ukazują wartości Królestwa. Ta charytatywna

działalność parafii jest rozległa, ale możemy tutaj ograniczyć się np. do

realizacji działań, które pozwalają parafialnej „Caritas” rozpoznawać

potrzeby i towarzyszyć osobom znajdującym się w sytuacji ubóstwa,

przeżywającym różne trudności i problemy społeczne. Możemy tutaj

wymienić wiele innych działań, a wśród nich: prowadzenie poradni; opieka

nad migrantami i bezdomnymi; oferowanie bardziej specyficznych usług

i nawiązanie współpracy (z innymi instytucjami kościelnymi i organizacjami

obywatelskimi), aby odpowiedzieć na potrzeby nowych ubogich, którzy

pukają do naszych drzwi. O pomoc proszą już nie tylko osoby żyjące

w stałym ubóstwie, ale także ci, którzy popadli w ubóstwo z różnych

6.10 Page 60

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

innych powodów, takich jak utrata pracy, różne uzależnienia, problemy

ze zdrowiem fizycznym lub psychicznym, pandemia.

Pomoc udzielana przez parafię nie może zatem ograniczać się do prostego

wsparcia materialnego (paczki żywnościowe, odzież, drobne datki), ale

musi dotrzeć do najgłębszych potrzeb osoby, także tych dotyczących

relacji, sensu życia, aby nieść nadzieję. Jest to kwestia „nowego

uporządkowania” i przemyślenia, które dotyczyć będzie rzeczy, czasu,

ludzi, miejsc parafialnych, zaczynając od tych, których „brakuje”, którzy

są „daleko”, którzy są „samotni”, którzy „cierpią”, którzy „wzrastają”, którzy

„nie pracują”. Nawet gdy w grę wchodzi pomoc materialna, dana osoba

doświadcza znacznie większego cierpienia, które łączy się wysiłkiem

nadania sensu własnemu życiu, a także zmierzeniem się z tym, co przeżył,

z warunkami izolacji, której doświadczył. Prawdziwą potrzebą jest więc

tutaj wznowienie relacji i odnalezienie sensu własnego życia.

Specyfiką parafii nie jest już pomoc materialna czy paczka żywno-

ściowa, ale styl relacji, który zmienia życie, od prostego słuchania,

poprzez towarzyszenie, gościnność (tam, gdzie to możliwe), aż do form

bardziej zorganizowanych. Parafia, oprócz okazywania pomocy ma-

terialnej, towarzyszy poszczególnym osobom i rodzinom, będąc bli-

sko nich i wysłuchując ich.

Społeczny wymiar miłości sprzyja apostolskiemu zaangażowaniu

animatorów młodzieżowych w inicjatywy społeczne, kulturowe,

charytatywne i misyjne w ramach dzieł i parafii. Wspiera promocję,

formację oraz towarzyszy wolontariatowi solidarnościowemu

i misyjnemu (por. Wolontariat w posłannictwie salezjańskim. Dykasteria

ds. Duszpasterstwa Młodzieży i Dykasteria ds. Misji, 2019). Szkolenie

pedagogów ulicznych (młodzież i dorośli) w celu dotarcia do dzieci, które

zwykle nie odwiedzają naszych środowisk, miałoby również oddziaływanie

wychowawcze; ta specjalizacja pozwoliłaby nam dotrzeć do wielu

rodzajów ubóstwa, czasem niewidocznych, które nas otaczają.

F Wspólnota parafialna powinna stać się ośrodkiem formacyjnym

dla aktywnych i zaangażowanych świeckich, a przede wszystkim dla

duszpasterskich animatorów młodzieży. Gdy chodzi o przyszłość

wspólnoty kościelnej, priorytetem jest opracowanie programów

formacyjnych dla wszystkich działaczy. Wśród nich szczególne miejsce

zajmują ci animatorzy, którzy działają na tak delikatnym i pod wieloma

7 Pages 61-70

▲back to top

7.1 Page 61

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

względami decydującym polu wychowania do wiary, jak katecheci,

wychowawcy, animatorzy młodzieży, grup dorosłych, spotkań

narzeczonych itd.

Funkcja tych osób związanych z katechezą pozostaje fundamentalna.

Poprzez swoje świadectwo, nauczanie i formację są wezwane do

prawdziwego towarzyszenia duchowego: przygotowania dzieci do

słuchania i przyjmowania Słowa Bożego, do spotkania z Panem, do

dokonywania spojnych wyborów. Oprócz kompetencji i dawania

przykładu życia chrześcijańskiego od katechetów oczekuje się dobroci,

oddania, wielkiej umiejętności przygotowania odpowiedniego gruntu,

bycia hojnym siewcą, troskliwej bliskości, zachęty, modlitwy, cierpliwego

oczekiwania. Twórcza i dynamiczna metoda nie może być naprawdę

owocna, jeśli ta nie jest stosowana przez dobrze prygotowanych

katechetów.

Papież Franciszek ustanowił oficjalnie „posługę świeckiego” katechety

(Antiquum ministerium. List apostolski w formie„Motu Proprio” papieża

Franciszka z 10 maja 2021), doceniając jeszcze bardziej „misję”

ochrzczonych świeckich głoszących Ewangelię. Każda posługa jest

znakiem wzmocnienia roli świeckich we wspólnocie.

Powinna być zapewniona wspólna formacja podstawowa, która bę-

dzie gwarantować salezjańską tożsamość każdego współpracownika

w realizacji salezjańskiej propozycji wychowawczo-duszpasterskiej.

Kluczowe jest poznanie, przyjęcie i praktykowanie modelu wycho-

wawczo-duszpasterskiego (por. Salezjańskie duszpasterstwo mło-

dzieżowe. Podstawa programowa. Sektor Duszpasterstwa Młodzieży,

2014), a w jego ramach głównych elementów salezjańskiej ducho-

wości młodzieżowej, takich jak: duchowość dnia codziennego, jako

miejsca, w którym dana osoba rozpoznaje aktywną obecność Boga i

osobiście się realizuje; duchowość radości i optymizmu, bez rezygno-

wania z zaangażowania i odpowiedzialności; duchowość przy-jaźni z

Panem Jezusem, która daje powód do nadziei i wprowadza do życia,

które znajduje w Nim pełnię sensu; duchowość komunii kościelnej,

stanowiąca naturalne środowisko wzrastania w wierze poprzez sa-

kramenty (w Kościele znajdujemy Maryję, pierwszą wierzącą, która

nas poprzedza, towarzyszy nam i inspiruje); duchowość odpowie-

dzialnej, wspaniałomyślnej, zwyczajnej i nadzwyczajnej służby (por.

Tamże, rozdz. 4).

7.2 Page 62

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

G W Oratorium ksiądz Bosko stworzył wspólnotę, to znaczy rodzinę, w której

on sam stanowił centrum i serce; przyjazne miejsce spotkań różnych powołań,

gdzie wartości ludzkie i chrześcijańskie były przeżywane w takim stopniu,

że propozycja świętości stała się pożądana (por. Duszpasterstwo Młodzieży

i Rodzina. Sektor Salezjańskiego Duszpasterstwa Młodzieży. Salezjanie

Księdza Bosko, 2021, rozdz. 2). Parafia salezjańska jest także miejscem,

w którym „powołanie” może być prezentowane ze świeżością i skutecznością,

w sposób ciągły i kompletny. W tym kontekście parafia jest wspólnotą, która

towarzyszy wyborom powołaniowym wiernych, zwłaszcza młodych.

Towarzyszenie młodzieży wymaga szczególnego wysiłku.

Ta posługa pomaga spersonalizować wiarę: słuchając Boga, umacnia się

sens powołaniowy życia chrześcijańskiego. Parafia kieruje i towarzyszy

różnym powołaniom w Kościele, wychodząc zwłaszcza do młodych ludzi

z propozycją powołaniową, która dotyczy życia zakonnego, kapłaństwa

lub zaangażowanych świeckich. Promuje stałą modlitwę o powołania we

wspólnocie parafialnej oraz w różnych grupach i ruchach.

H Jednym z najważniejszych wyzwań dzisiejszej ewangelizacji jest to,

które łączy się ze środowiskiem cyfrowym. Istotnie, nowe media i internet

stwarzają wielką i jedyną w swoim rodzaju możliwość komunikacyjną

na polu ewangelizacji. Konieczna jest jednak znajomość ich natury,

funkcjonowania, ograniczeń, mocnych stron i charakteru zmian, jakie

wprowadzają. Narzędzia komunikacji stwarzają wielką szansę dla parafii,

ponieważ umożliwiają opisanie wydarzeń życia wspólnotowego i podania ich

w formie wiadomości; strona internetowa i profile społecznościowe stały

się teraz uprzywilejowanymi kanałami komunikacji nie tylko dla młodych

ludzi, ale także dla dorosłych.

Dbałość o komunikację w parafiach nie jest więc czynnością drugorzędną,

ale stanowi punkt szczególnej uwagi, nie można jej sprowadzać wyłącznie

do publikacji gazetek parafialnych, plakatów i ulotek. W wielu przypadkach

np. radio parafialne dociera do licznych osób, które z różnych powodów nie

mogą uczestniczyć w życiu społeczności lokalnej. Radio staje się skutecznym,

praktycznym narzędziem szerzenia głosu parafii i uczestnictwa w życiu

parafialnym, co dotyczy zwłaszcza osób w podeszłym wieku i chorych.

Parafie są wezwane do bycia protagonistami w stawianiu czoła wyzwaniom

związanym z komunikowaniem się także przez internet, jednak owo zaangażowanie,

by „zamieszkać” w środowiskach cyfrowych, nie powinno być traktowane jako

7.3 Page 63

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

potrzeba pogoni za modą, ale jako możliwość dania nowego impulsu działalności

duszpasterskiej. Zadanie to wymaga odpowiednich umiejętności, świadomości

społecznej i wsparcia tych, którzy w tej dziedzinie wykazują szczególne uzdolnienia,

często o charakterze świeckim; wiele parafii pielęgnuje życie komunii i działalność

misyjną poprzez sms-y, strony internetowe i newslettery. Sposoby te pozwalają

na interakcję i dialog z najmłodszymi, na codzienny kontakt z duszpasterzami,

zwiększenie poczucia przynależności do wspólnoty parafialnej. Ponadto pozwalają

coraz większej liczbie osób aktywnie uczestniczyć w działaniach prowadzonych

przez parafię, dostarczać (zwłaszcza za pośrednictwem strony internetowej lub sieci

społecznościowych) „informacji usługowych”, przydatnych nawet tym, którzy nie

uczęszczają do kościoła parafialnego, pozwalając poznać życie kościoła i terytorium.

To cyfrowe środowisko, w którym działa wielu zaangażowanych ludzi świeckich,

funkcjonuje w komunii i w sieci z innymi jednostkami i instytucjami na poziomie

lokalnym i krajowym.

4 2 STRUKTURY UCZESTNICTWA I ODPOWIEDZIALNOŚCI

A ) Animacja lokalnej wspólnoty parafialnej

W poprzednich rozdziałach omówiliśmy salezjańską propozycję

wychowawczo-duszpasterską parafii i różne role z nią związane

(proboszcza, rektora, wspólnoty zakonnej, świeckich i młodzieży), chcąc

teraz przyjrzeć się parafialnym organom współodpowiedzialności we

wspólnocie kościelnej. Stanowią one ważny moment uczestnictwa w życiu

duszpasterskim parafii poprzez wkład „rady”, wniesiony dla dobra Kościoła

na poziomie wspólnego rozeznawania w służbie Ewangelii.

W Kościele „rada” to uprzywilejowana struktura rozeznania w modli-

tewnym kontekście słuchania Słowa Bożego i żądań wszystkich człon-

ków wspólnoty lokalnej; rodzi się z komunii i wyraża się w dojrzałej

formie we współodpowiedzialności. Wszyscy wierni, w sposób kom-

plementarny i współodpowiedzialny, mają prawo i obowiązek aktyw-

nego uczestnictwa w życiu i misji Kościoła, urzeczywistniania po-

wszechnego powołania do świętości, przyczyniania się do integralnego

rozwoju ludzi i społeczeństwa oraz rozszerzania na wszystkich ludzi

i na wszystkie ludzkie rzeczywistości zbawczego planu Ojca, objawio-

nego i zrealizowanego w Chrystusie w mocy Ducha Świętego.

7.4 Page 64

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

I Wśród organów kościelnych, w których sakramentalność

Kościoła urzeczywistnia się poprzez komunię, uczestnictwo

i współodpowiedzialność duszpasterzy, zakonników i świeckich,

Parafialna Rada Duszpasterska zajmuje uprzywilejowane miejsce.

W niej cała wspólnota jest reprezentowana w jedności wiary i w

różnorodności charyzmatów, darów i posług, nie z powodu prostego

faktu oddelegowania lub względów organizacyjnych, ale z racji

organicznego wypełniania funkcji kościelnej, co realizuje się poprzez

pośrednictwo, rozeznanie i decyzje.

Reprezentatywność w Radzie Duszpasterskiej wyraża się przede wszystkim

w pośrednictwie, nie w tym sensie, że członkowie Rady działają jako

delegaci związkowi tych, których reprezentują, ale dlatego, że pośredniczą

w sprawach grup całej wspólnoty lokalnej.

Parafia posiada własną Radę i bierze na siebie zadania przydzielone

Parafialnej Radzie Duszpasterskiej, a zatem wypełnia funkcje

wyznaczone przez KPK (kan. 536, §§ 1-2). W dziełach ze „środowiskiem

monoedukacyjnym” Prafialna Rada Duszpasterska pokrywa się z Radą WWD

(por. Salezjańskie duszpasterstwo młodzieżoweg. Podstawa programowa.

Sektor Duszpasterstwa Młodzieży, 2014, rozdz. VII, s. 2). W przypadku

dzieł bardzo skomplikowanych, z wieloma środowiskami edukacyjnymi,

byłoby wskazane, aby dyrektor uczestniczył w życiu parafialnym, a więc

również był członkiem Parafialnej Rady Duszpasterskiej. Jednocześnie

trzeba zaznaczyć, że Parafia posiada własną osobowość prawną (kan.

515§3), a Proboszcz jest jedynym jej zarządcą; trzeba również mieć

na uwadze to, co mówi kan. 519: „Proboszcz jest własnym pasterzem

zleconej sobie parafii”.

Rada duszpasterska posiada jedynie głos doradczy, wykonując zadania

przewidziane przez Kodeks Prawa Kanonicznego (por. kan. 536) i wy-

tyczne Kościoła lokalnego. W ten sposób zarysowuje się dorad-czy

charakter poszczególnych organów uczestniczących, który należy ro-

zumieć w sensie ściśle kościelnym i jedynie analogicznym w odniesie-

niu do powszechnie używanego języka i praktyki demokratycznych

systemów prawnych.

Jeśli jest prawdą, że – ze względu na hierarchiczną konstytucję Kościoła

– podjęcie decyzji należy do proboszcza (na poziomie parafii), to również

jest prawdą – ze względu na wspólnotowy charakter – że decyzja ta musi

7.5 Page 65

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

dojrzeć na drodze dialogu, wymiany zdań i wspólnotowego rozeznania

z udziałem wszystkich organów współodpowiedzialności, które wspierają

go w różnych działaniach.

Decyzja, podjęta w ramach Rady Duszpasterskiej, stanowi moment,

w którym różne opinie i sugestie, wypracowane we wspólnotowym

rozeznaniu, muszą znaleźć swoje odzwierciedlenie w posłudze

właściwej pasterzom. W ten sposób Rada Duszpasterska rzeczywiście

stanowi jednolity podmiot wyborów kościelnych, będąc pełnym

wyrazem komunii w autentycznym braterstwie chrześcijańskim,

aczkolwiek przy zróżnicowanym udziale proboszcza i wszystkich

innych wiernych.

Ostatecznie Rada stanowi niezbędny zespół animacji duszpasterskiej parafii.

Ten zespół, któremu przewodniczy proboszcz parafii, a którego pracę

animuje i któremu towarzyszy wraz z innymi salezjanami zaangażowanymi

w życie wspólnoty, tworzą księża pracujący w parafii, przedstawiciele

różnych sektorów życia parafialnego i inni członkowie. Tak więc, aby mogła

dobrze wypełniać swoją rolę, powinna:

◗◗ być wyznaczana przez bazę, uwzględniając odpowiednie kryterium

partycypacji;

◗◗ reprezentować główne grupy, formy działalności, wspólnoty

parafialne, dbając o to, aby różni jej członkowie byli głosem

wszystkich, zwłaszcza młodych, a nie tylko ograniczając się do grupy,

którą reprezentują;

◗◗ być wrażliwym na szczególny charyzmat salezjański i zgodnie

współpracować pod kierunkiem proboszcza.

Jej zadania określa Statut, a głównie są one następujące:

◗◗ analiza sytuacji lokalnej, ze zwróceniem uwagi na potrzeby parafii

i odbiorców, aby ewangelicznie odpowiedzieć na pojawiające się

wyzwania z nimi związane;

◗◗ udział w definiowaniu i wdrażaniu różnych wytycznych i inicjatyw;

◗◗ analiza i zatwierdzenie zwyczajnego budżetu parafii;

7.6 Page 66

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

◗◗ poszukiwanie najbardziej odpowiednich dróg w celu jeszcze większej

komunii i udziału wiernych;

◗◗ zapewnienie odpowiedniej formacji parafialnych działaczy

duszpasterskich;

◗◗ zaproponowanie parafialnego SPWD, jego realizacja i okresowa ocena.

II Zachodzi to bez uszczerbu dla Parafialnej Rady ds. Ekonomicznych,

którą należy powołać zgodnie z kan. 537 Kodeksu Prawa Kanonicznego.

Jej skład ma spełniać kryteria kompetencji i skuteczności administracyjnej.

Jest organem współpracy wiernych z proboszczem w zarządzaniu parafią.

Pełni funkcję doradczą:

◗◗ pomaga proboszczowi w przygotowaniu budżetu parafii;

◗◗ zatwierdza sprawozdanie finansowe;

◗◗ opiniuje akty nadzwyczajnego zarządu;

◗◗ dba o coroczną aktualizację bilansu parafii.

Jej członkowie muszą być ekspertami w dziedzinie ekonomii, wyróżniać

się prawym postępowaniem i aktywnie angażować się w życie parafii. Ta

składa się z co najmniej trzech wiernych powołanych przez proboszcza,

po zasięgnięciu opinii Rady Parafialnej. Prawnym przewodniczącym Rady

ekonomicznej jest proboszcz, jako „własny pasterz ” (por. KPK, kanony

515, 519) konkretnej wspólnoty wiernych; proboszcz jest odpowiedzialny

nie tylko w wymiarze sakramentalnym, liturgicznym, katechetycznym

i charytatywnym, ale także w wymiarze administracyjnym. Istotnie,

jest jej prawnym przedstawicielem (por. KPK, kan. 532) i jedynym

administratorem (por. KPK, kan. 1279) w porządku prawnym.

Oznacza to, że należy zadbać o administrację uporządkowaną, udo-

kumentowaną, dokładną, zasadzającą się na zasadach moralnych

i etycznych. Łączy się to z wymogiem dobrego zarządzania pieniędz-

mi i dobrami, które przechodzą przez kanał parafialny; przedstawie-

niem rocznego sprawozdania administracyjnego zainteresowanym

podmiotom (wspólnota, inspektoria, Kuria, wierni); przestrzega-

niem umów o pracę, zawartych ze świeckimi współ-pracownikami,

7.7 Page 67

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

ubezpieczeń społecznych oraz zaleceń komunalnych i państwowych;

uiszczeniem rocznych składek, kolektami na poziomie diecezjalnym

i krajowym. Widać więc, że jeśli Rada do Spraw Ekonomicznych jest

dobrze poinformowana i odpowiednio reprezentowana, może wnieść

znaczący wkład na rzecz parafii, dowartościowując specyficzne

kompetencje osób świeckich, które są im właściwe.

III Komisje i grupy robocze to zespoły, które zgodnie z SPWD animują różne

obszary działania. Wśród nich szczególnie ważna jest komisja lub zespół

animujący duszpasterstwo młodzieżowe, koordynowany przez wikariusza

parafii lub salezjanina/świeckiego odpowiedzialnego za Oratorium-Ośrodek

Młodzieżowy (por. KG20, 432). W niektórych przypadkach rada oratorium

utożsamiana jest z komisją lub ekipą animującą duszpasterstwo młodzieży;

jest to dobre rozwiązanie, aby uniknąć rozproszenia i zagwarantować

organiczność działania i decyzji. A wszystko to z uwzględnieniem

różnych realiów, w które wpisują się również domy salezjańskie z jednym

„środowiskiem”, jakim jest oratorium-ośrodek młodzieżowy.

IV Zgromadzenie parafialne i grupy parafialne są narzędziami komunii,

uczestnictwa i współodpowiedzialności w życiu wspólnoty, która jest

udziałem zwłaszcza świeckich zaangażowanych w misję salezjańską.

Ci wzmacniają swoją tożsamość poprzez przygotowanie i realizację

Salezjańskiego Programu Wychowawczo-Duszpasterskiego parafii.

Reasumując, potrzeba, aby te rady i grupy były postrzegane przez

pryzmat współodpowiedzialności, jako wyraz komunii, a nie rezultat

zainteresowania czy życzliwości:

◗◗ Organy te starają się być kompetentne w promowaniu oryginalności

i kreatywności każdej parafii, zdolne do planowania duszpasterskiego

w świetle lokalnego i inspektorialnego SPWD, zgodnie z obszarami

zaangażowania każdego z nich.

◗◗ Postrzegają wspólnotę parafialną jako podmiot ewangelizacji, który

jest współodpowiedzialny i w pełni uczestniczy w misji Kościoła.

◗◗ Stąd też miejsca i czasy rozeznania wspólnotowego (grupy, spotkania,

zgromadzenia) muszą być promowane i docenione, a sama wspólnota

ma się skupić na chwili obecnej i aktualnych żądaniach, nie ulegając

7.8 Page 68

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

nostalgii za dawnym zarządzaniem i animacją, które pozostawały

wyłącznie w gestii kapłanów i zakonników.

◗◗ Organy te są wyrazem prawdziwej „wspólnoty chrześcijańskiej”,

która nie przedstawia jedynie wąskiego kręgu wybrańców (por.

EG, 28), pozostając w pełnej harmonii z proboszczem: mówienie

o „wspólnocie” prowadzi raczej do wzmocnienia świadomości, że

chrześcijańskie powołanie przeżywa się wraz z innymi, wzajemnie się

wspiera i wzmacnia na płaszczyźnie powołań i owocnych relacji.

B ) W dialogu z Biskupem i Kościołem lokalnym

I Dzieło Salezjańskie cieszy się wielkim uznaniem w środowisku

diecezjalnym i instytucjach kościelnych. Potwierdzając pełną gotowość

do współpracy z Kościołem partykularnym należy, w miarę możliwości, dać

do zrozumienia, że parafia powierzona salezjanom to parafia prowadzona

przez wspólnotę osób konsekrowanych, które czynią to zgodnie

z charyzmatem założyciela. Sami Biskupi wymagają od nas większego

uwidocznienia naszej pracy na polu duszpasterstwa młodzieży w celu

ubogacenia terytorium naszym charyzmatem i tradycją salezjańską.

W tym miejscu należy przywołać pisemną umowę między inspektorią

i diecezją, jakiej wymaga zarówno Mutuae relationes, 57, jak i kan. 520

KPK. To, co zostało ujęte w formie oficjalnej w treści tych umów, służy

wyjaśnieniu wciąż aktualnych i obowiązujących powodów przyjęcia parafii

oraz cech, które należy uwydatnić w posłudze, jaką ma pełnić wspólnota

salezjańska i diecezja.

Rozumiemy, że pierwszym zadaniem, jakie mamy do wykonania, kiedy

jesteśmy przydzieleni do parafii, nie jest zastępowanie, ale nasz wkład

w Kościół partykularny poprzez bogactwo naszego charyzmatu.

Należy przypomnieć zachętę, jaką w “Mutuae relationes” kieruje się

do biskupów: „Jego własnym obowiązkiem jest bronienie życia po-

święconego Bogu, popieranie i ożywianie wierności i autentyzmu

osób zakonnych oraz wspieranie ich w tym, by zgodnie ze swym

uzdolnieniem włączały się we wspólnotę i w ewangelizacyjny czyn

swego Kościoła” (MR 52). I jeszcze: „Żadne dzieło apostolskie nie może

stanowić okazji do odchodzenia od własnego powołania” (MR 46).

7.9 Page 69

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

II Z tego, co zostało powiedziane, wynika, że trzeba zmierzać w kierunku

komunii i współpracy w Kościele partykularnym. Przynależność do

Zgromadzenia, istotna dla dochowania wierności własnemu powołaniu

i otrzymania dalszej pomocy na poziome własnego, specyficznego

powołania, nie powinna być postrzegana jako alternatywa dla przynależności

do prezbiteratu diecezjalnego, ale w perspektywie całościowego programu

duszpasterskiego w swojej diecezji. Struktury diecezjalne, w które wpisują

się nasze parafie, są bardzo zróżnicowane (rejon duszpasterski, dekanat,

wikariat...). Uważamy, że z punktu widzenia komunii warto zastanowić się

nad pozytywnymi relacjami z sąsiednimi parafiami i dekanatem.

Generalnie biorąc, proboszcz uczestniczy w rekolekcjach lub spotkaniach

wikariatu czy diecezji: te dni koegzystencji i planowania coraz bardziej

wzmacniają klimat współpracy i więzi między proboszczami i diecezją.

W kontakcie z biskupem i innymi proboszczami zdobywa doświadczenie

w zakresie jedności z diecezją, które musi umieć przekazać całej

wspólnocie. Jest to rodzaj wrażliwości i pośrednictwa, o którą proboszcz

powinien dbać w sposób systematyczny. Łączność między parafiami

i między diecezjami nie jest zwykłą strategią organizacyjną, ale wymogiem

samej misji Kościoła (por. KGS 20, 416).

To, co zostało powiedziane, dotyczy nie tylko prawdziwej spójności w życiu

i działaniu jednostek i wspólnot parafialnych, ale także poczucia przynależności

do Kościoła partykularnego, z jego historią i troską duszpasterską, aż po dialog,

dobre relacje, serdeczność w tych relacjach, zaznaczenie swojej obecności,

włączenie się w podejmowane inicjatywy z przekonaniem, że w Kościele nic

nie jest tylko organizacyjne i funkcjonalne, ale wspólnotowe.

C ) Jednolity i wielofazowy Program

Wychowawczo-Duszpasterski

I Parafia zanurzona jest w świecie podlegającym głębokim i szybkim

przemianom. Trzeba więc usiąść, podzielić się, przemyśleć, zastanowić

się, przeanalizować, określić cele i priorytety, zaangażować, dać wyraz

współodpowiedzialności, formować, weryfikować, jednym słowem:

planować. Potrzeba pogłębionej lektury zmian i wyzwań związanych

z rzeczywistością terytorialną oraz wpływu, jaki na nią wywiera komunia

kościelna i realizowana misja. Jest to rzeczywistość jednolita i złożona,

która wymaga odpowiedniego planowania (por. KG21, 140). Podstawowym

7.10 Page 70

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

celem działalności duszpasterskiej, realizowanej w parafii powierzonej

salezjanom, jest stworzenie prawdziwego domu, który będą tworzyć różne

podmioty podzielające tę samą misję. Dlatego też charyzmat salezjański

wymaga szczególnej metodologii, określonego narzędzia operacyjnego,

które pozwoli wyznaczyć odpowiednie etapy osiągnięcia celów, wykorzystania

zasobów, weryfikacji rezultatów: Programu Wychowawczo-Duszpasterskiego.

«Parafia salezjańska ewangelizuje według stylu i ducha naszego sys-

temu wychowawczego i duszpasterskiego» (KG21, 140).

Duszpasterstwo parafialne jest realizowane zgodnie z jednolitym

i wielofazowym programem, mentalnym i wspólnotowym procesem

zaangażowania, wyjaśniania i identyfikacji. Planowanie dokonuje się

w świetle wiary, jest to bowiem konkretny sposób spojrzenia na rzeczywistość

oczami wiary. Stąd też nie należy traktować go jako „zachcianki technicznej”

czy zwykłej formalności na papierze. Poprzez jego realizację parafia jest

skutecznie współodpowiedzialna za duszpasterską misję nauczania,

uświęcania i prowadzenia wszystkich. Struktury parafii wzmacniają

komunię między wszystkimi oraz spójność i komplementarność osób,

działań i struktur, skupiając się wokół tego planu działania.

Aby duszpasterstwo parafialne miało ciągłość, musi nie tylko być stabiline

co do osób, ale musi posiadać „precyzyjne punkty” odniesienia dla wszystkich

ludzi: program. SPWD jest konkretnym kanałem operacyjnym, który

ukierunkowuje nas na drodze przemierzanej przez nasze wspólnoty

parafialne, a zatem jest propozycją, z której nie można zrezygnować.

Stanowi on:

◗◗ nieodzowne narzędzie do realizacji posługi parafialnej zgodnie

z tożsamością salezjańską, interpretując i aktualizując naszą

propozycję i jej metodę;

◗◗ ważny element dla duszpasterskiej ciągłości życia parafii, gdy

zachodzą nieuniknione zmiany personalne;

◗◗ punkt odniesienia w dialogu z biskupem i organami diecezjalnymi;

◗◗ czynnik, który wprowadza, uatrakcyjnia i wzbogaca program

Kościoła lokalnego, odpowiada na jego prośby i potrzeby oraz na

wymogi związane z terytorium;

8 Pages 71-80

▲back to top

8.1 Page 71

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

◗◗ konkretną możliwość przebycia całościowej drogi w duchu zgodności

i wzajemnego ubogacenia przez parafie tej samej inspektorii

(por. Podstawa programowa dla salezjańskiego duszpasterstwa

młodzieżowego, 2014, rozdz. 6).

II I na koniec, ze względu na swoją przynależność do Kościoła lokalnego,

parafia powierzona salezjanom włącza do swojego SPWD wytyczne

duszpasterskie diecezji oraz inspektorialny i lokalny SPWD. Potrzeba wysiłku

w celu opracowania takiego programu, który byłby w stanie objąć szeroko

zakrojony plan duszpasterskich działań w odniesieniu zarówno do diecezji, jak

i inspektorii. Chodzi tu o dokonanie pewnej syntezy, zaprowadzenie harmonii w

tym względzie. Nasze kontakty z diecezją nie mogą stać pod znakiem konfliktów

ani wzajemnej nieufności czy obojętności, ale – wzajemnego i koniecznego

odniesienia i ubogacenia (por. KG21, 139b; KG20, 403). Jest to szczególne

zadanie proboszcza, który jednak nie może przy tym spłaszczać propozycji

duszpasterstwa salezjańskiego ani też dystanować się, w wymiarze ilościowym i

jakościowym, od środowiska młodzieżowego i tracić zdolności „wychowawczej”.

Realizując linię charyzmatu, należy przezwyciężyć obawę

i niebezpieczeństwo przeciwstawienia dwóch rodzajów duszpasterstwa:

duszpasterstwo Kościoła partykularnego musi zostać odczytane

z wrażliwością charyzmatu salezjańskiego, co łączy się z dokonaniem

wyborów, które są podyktowane specyficzną służbą, w ramach której

Zgromadzenie jest wezwane do dawania świadectwa. Czasami trudność

„pogodzenia” tych dwóch odniesień jest bardziej pozorna niż rzeczywista,

a to dlatego, że dotyczy bardziej aspektów organizacyjnych i związanych

z kalendarzem niż prawa/obowiązku wyrażania własnego charyzmatu.

Dlatego też salezjański proboszcz prowadzi dialog nie tylko z biskupem, ale

także z przełożonym inspektorii, który stanowi punkt odniesienia i inspiracji.

III Kiedy na danym terenie oprócz parafii znajdują się inne struktury

dzieła salezjańskiego (Oratorium-Centrum-Młodzieżowe, Szkoła,

Ośrodek Społeczny, Internat…), ta w sposób szczególny współpracuje z

nimi na rzecz jednolitego duszpasterstwa w ramach jednej misji.

Nasz sposób ewangelizacji to nie tylko „nauczanie religijne” czy „po-

sługa związana z kultem”. Ksiądz Bosko preferował taki rodzaj dusz-

pasterstwa, który sprzyjał programowi integralnego wychowania

(rekreacja-praca-nauka-katechizm), w którym wiara była ośrodkiem

oświecającym.

8.2 Page 72

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

Wyraża wolę organicznego rozwoju jako dom salezjański. Jeśli podział

obszarów odpowiedzialności jest uzasadniony, nie ma sensu dodatkowe

mnożenie i podział projektów duszpasterskich w ramach tego samego

dzieła, tworząc niepotrzebne dualizmy i paralelizmy. W odniesieniu do

Oratorium-Centrum Młodzieżowego oznacza to opracowanie spójnego

programu duszpastersko-wychowawczego w odniesieniu do terytorium

i w Kościoła lokalnego, wychodząc od różnych stopni odpowiedzialności

w obu tych środowiskach działań. Potrzebny jest prawdziwy program,

który połączy te dwa sektory, przynosząc obopólne korzyści. Istotnie,

wzajemne relacje domagają się jedności działania duszpasterskiego,

a różnorodność projektów pozwala nam lepiej odpowiedzieć na wiele

szczególnych sytuacji, które spotykamy w Zgromadzeniu:

◗◗ Oratorium-Centrum Młodzieżowe w parafii powierzonej salezjanom;

◗◗ Oratorium-Centrum Młodzieżowe w parafiach diecezjalnych;

◗◗ Oratorium-Centrum Młodzieżowe w dziełach bardzo złożonych,

gdzie znajduje się również powierzona nam parafia.

Oratorium to środowisko pełne wielu interesujących propozycji dla

dzieci i młodzieży, dotyczących relacji, wymiany międzypokoleniowej,

ze znaczącymi postaciami, gdy chodzi o wiek i charyzmę (pedagogika

wzorców). Jest to miejsce, w którym katecheza i celebracja wiary zajmują

centralne, ale nie wyjątkowe miejsce, ponieważ wiąże się w naturalny

sposób z bogatym i wieloetapowym programem dostosowanym do

podstawowych potrzeb młodych odbiorców: zajęcia grupowe, śpiew,

muzyka, spacery, kolonie, protagonizm w działaniach pomocowych,

dostosowanych do wieku.

Rada Oratorium-Centrum Młodzieżowego w całości lub poprzez

wykwalifikowaną reprezentację wchodzi w skład parafialnej rady

duszpasterskiej, aby zagwarantować jedność działania ewangelizacyjnego.

D ) Animacja inspektorialna/krajowa

I Proboszcz jest mianowany przez Inspektora i zostaje przedstawiony

miejscowemu Ordynariuszowi w perspektywie przyszłej pracy na rzecz

Kościoła lokalnego, realizowanej w komunii z biskupem, duchowieństwem

8.3 Page 73

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

diecezji i innymi parafiami. Stara się współpracować z innymi parafiami,

inspektorią i komisją inspektorialną ds. duszpasterstwa młodzieży.

Wytyczne XIX Kapituły Generalnej i Kapituły Generalnej Specjalnej (KG20,

441) domagają się, aby we wszystkich inspektoriach istniała koordynacja

apostolatu parafialnego.

Parafie zależą od diecezji, w których się znajdują, ale są przyjmowane

przez Zgromadzenie Salezjańskie w odpowiedzi na potrzeby

duszpasterskie Kościołów partykularnych (Reg. 25). Jeśli przyjęcie parafii

ewidentnie wymaga aprobaty Przełożonego Generalnego i zgody jego

Rady, to pamiętajmy, że sens obecności salezjanów na terytorium tak

dużym jak inspektoria podlega weryfikacji Inspektora i jego Rady. Powrót

parafii do diecezji, przeniesienie na inny teren, przekwalifikowanie

parafii zachodzi w odpowiedzi na nowe potrzeby i nowych odbiorców.

Inspektoria jest nie tylko okręgiem prawnym/administracyjnym, ale jest

wspólnotą charyzmatyczną i prawną, która troszczy się o promocję życia

i misji we wszystkich swoich dziełach.

Oprócz dokładnego sprawozdania z umowy, podpisanego przez

biskupa i salezjanów w osobie przełożonego inspektorii, Inspektoria

musi podać w Dyrektorium inspektorialnym wskazania operacyjne, które

dotyczą np. struktur budowlanych; relacji z biskupami i administracją

miejską; relacji parafia – oratorium; promocji powołania i formacji

świeckich (duszpasterze, katecheci, świeccy pełniący różne posługi,

administratorzy); współodpowiedzialności wspólnoty zakonnej w życiu

parafii; stosunków administracyjnych i ekonomicznych między parafią

a domem salezjańskim, zgodnie z prawem powszechnym, Konstytucjami

i dokumentem Elementy prawne i praktyka administracyjna w zarządzie

Inspektorii, Dyrekcja Generalna Dzieł Księdza Bosko (2004), nr 163.

II Komisja inspektorialna, pod kierunkiem koordynatora, zapewni ze

strony inspektorii towarzyszenie i wsparcie wspólnotom parafialnym

w realizacji inspektorialnego SPWD. Zarówno koordynator, jak i sama

Komisja, należą do organów animacji inspektorialnego duszpasterstwa

młodzieżowego.

◗◗ Zadania Koordynatora i członków Komisji są następujące:

◗◗ uwrażliwiać wspólnoty na większe zainteresowanie rzeczywistością

parafialną w środowisku, w którym się znajduje;

8.4 Page 74

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

◗◗ wspierać refleksję i wzmacniać tożsamość salezjańskiej parafii

w kontekście kościelnym i społecznym danego terytorium;

◗◗ uczulać wspólnoty salezjańskie na potrzebę integracji nie tylko tam,

gdzie się znajduje parafia salezjańska, ale również w odniesieniu do

całego terytorium, aby, wspólnie z parafią, móc na nie oddziaływać,

współpracować, pozostawać z nim w kontakcie, obejmując opieką

duszpasterską;

◗◗ zagwarantować opracowanie, wdrożenie i ocenę SPWD parafii,

dostarczając wspólnotom parafialnym wytyczne i wskazówki, które

pomogą im żyć tożsamością salezjańską;

◗◗ zachęcać do komunikacji i współpracy między różnymi parafiami

Inspektorii, aby w naszych parafiach był możliwy postęp w dzieleniu

się doświadczeniami, dobrymi praktykami, wspólnymi projektami,

konkretnymi programami formacyjnymi;

◗◗ wspierać stałą formację salezjanów i świeckich współodpowiedzialnych

za duszpasterstwo parafialne, czyniąc to poprzez zaplanowane

spotkania i kursy (niektóre kursy formacyjne nie mogą być prowadzone

tylko przez parafię lub przez szczególnie uważnego i uzdolnionego

proboszcza, ale wymagają współpracy między parafiami inspektorii);

◗◗ bardziej konkretnie troszczyć się o formację proboszczów (formacja

powinna umożliwić salezjańskiemu proboszczowi i wspólnocie

koordynację parafii zgodnie z kryterium oratoryjnym);

◗◗ okresowo organizować dni lub spotkania proboszczów, rad

duszpasterskich, katechetów, zespołów diakonii, apostolatu

służby zdrowia, duszpasterstwa młodzieży oraz współbraci

zaangażowanych w posługę głoszenia Słowa i spowiedzi;

◗◗ odpowiadać na duszpasterskie wyzwania Kościoła w kościołach

i sanktuariach znajdujących się na placówkach Inspektorii.

Należy przypomnieć o potrzebie powołania takiej komisji inspekto-

rialnej, jeśli takowa jeszcze nie istnieje, i wymogu współpracy z in-

nymi komisjami inspektorialnymi do spraw: Oratorium-Centrum

Młodzieżowego, MGS, Animacji Powołaniowej, Animacji Misyjnej,

8.5 Page 75

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

Komunikacji Społecznej. Komisja inspektorialna ds. formacji zapew-

nia towarzyszenie formacyjne studentom teologii, zwłaszcza diako-

nom, w wykonywaniu ich posługi, by mogli skutecznie wejść w dusz-

pasterstwo parafialne.

III Ta dynamika i praca związana z koordynacją na poziomie

inspektorialnym są wspierane przez zaangażowanie na polu animacji

i koordynacji na poziomie krajowym, w zależności od okoliczności

i kontekstów. Wyraża się to przede wszystkim w promowaniu refleksji

i pogłębianiu tożsamości salezjańskiej parafii poprzez rozwój i aktualizację

propozycji wychowawczo-duszpasterskiej.

Inne zalecenia i propozycje na poziomie krajowym mogą być następujące:

◗◗ dostarczać konkretnych wskazań, które przyczynią się do bardziej

harmonijnej współpracy na polu wychowawczo-duszpasterskim

między parafią a oratorium w ramach jednego programu

i planowania;

◗◗ zaproponować konkretne, zróżnicowane i otwarte propozycje

dotyczące linii działania w perspektywie opracowania lokalnych

programów duszpasterskich;

◗◗ ulepszyć komunikację między inspektoriami w celu wymiany

doświadczeń i dzielenia się wyzwaniami;

◗◗ zaplanować spotkania formacyjne i podnoszenia kwalifikacji dla

domów formacyjnych, które będą dotyczyć typowych kwestii

salezjańskich związanych z pracą w oratorium i salezjańskiej parafii.

Powszechną praktyką, stosowaną w różnych kontekstach Zgromadzenia,

jest wspieranie, na poziomie krajowym, doszkalania i formacji proboszczów

(spotkania formacyjne, rekolekcje, kursy dokształcające). Ponadto można

organizować spotkania w celu przeprowadzenia refleksji na poziomie

ogólnokrajowym, uwzględniajac bogactwo płynące z różnorodności grup,

które uczestniczą w życiu naszych parafii (katecheci, rady duszpasterskie,

animatorzy młodzieżowi, komitety, różne grupy).

8.6 Page 76

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

W SKRÓCIE

Wspólnota ewangelizacyjna

inspirowana chrześcijańskim

katechumenatem

(dar wzrastania w wierze na

różnych jej etapach)

Stopniowe i zróżnicowane

drogi wychowania w wierze

• Zaangażowanie w ewangelizację wymaga

osobistej odpowiedzi, procesu formacji

chrześcijańskiej, przemiany życia i miłości

• Inicjacja chrześcijańska uwzględnia

doświadczenie, relacje ze wspólnotą

i świadectwo

Przynależność kościelna

w grupach

• koordynacja tych grup z SRM i propozycją

Salezjańskiej Duchowości Młodzieżowej

• Proboszcz wspiera rozwój świeckich

współpracowników duszpasterskich i podnosi

ich kwalifikacje

Przygotowanie - sprawowanie

liturgii i sakramentów z

dbałością i pięknem

• Formy modlitwy bliższe życiu

• Zrozumiały i przystępny język, wyrażony

w prosty sposób (pieśni, gesty, opowieści,

świadectwa, symbole itp.)

• Wzmocnienie aktywnego udziału wszystkich

w jego przygotowaniu i realizacji

• Nowe strategie komunikacyjne dla głoszenia

wiary

Edukacja aspektu społecznego

wymiaru dobroczynności

w celu budowania kultury

solidarności

• Zachęcanie do angażowania się członków

w akcje społeczne i charytatywne

• Widoczne konkretne gesty rozsądnego

stylu życia otwartego na wielkoduszność

i solidarność

• Promowanie, szkolenie i towarzyszenie

wolontariatowi solidarnościowemu

i misyjnemu

Formacja świeckich,

dynamicznych

i zaangażowanych, zwłaszcza

animatorów duszpasterstwa

młodzieży

• Odpowiednie drogi Salezjańskiej Duchowości

Młodzieżowej, w szczególności dla

katechetów, wychowawców, animatorów grup

młodzieżowych oraz narzeczonych

8.7 Page 77

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

• Ukierunkowanie na różne powołania

w Kościele

• Wspólnota parafialna (różne grupy i ruchy)

w ciągłej modlitwie o powołania

Towarzyszenie powołaniowe

wiernym, zwłaszcza ludziom

młodym

• Przekształca w wiadomość wydarzenia z życia

wspólnoty.

• Wymaga to: kompetencji i uwrażliwienia

wspólnoty

• Umożliwia to: interakcję i dialog

z młodszymi ludźmi, codzienny kontakt

ze współpracownikami w duszpasterstwie,

tworzenie i wzrost poczucia przynależności

do wspólnoty parafialnej

Środowisko cyfrowe: wielka

i niezastąpiona sposobność

komunikacyjna w ewangelizacji

• zespół

duszpasterski

o charakterze

doradczym

i operacyjnym

• Funkcja doradcza

• skład według

kryteriów

kompetencji

i efektywności

administracyjnej

• Zespoły,

które zgodnie

z SPWD animują

poszczególne

obszary

działalności

• Przestrzenie komu-

nii, uczestnictwa

i współodpowie-

dzialności w życiu

wspólnotowym

Parafialna

Rada

Duszpasterska

Rada ds.

ekonomicznych

parafii

Komisje i grupy

robocze

Zgromadzenie

parafialne

i grupy

Parafialne organy

współodpowie-

dzialności

kościelnej

Animacja

lokalnej

wspólnoty

parafialnej

8.8 Page 78

▲back to top

ORGANICZNA ANIMACJA DUSZPASTERSKA W PARAFII

W dialogu

z biskupem

i Kościołem

lokalnym

• rozpoznawalność pracy

salezjańskiej w zakresie

duszpasterstwa młodzieży

• ubogacenie terytorium poprzez

przejaw charyzmatu i tradycji

salezjańskiej

• Pisemne

porozumienie

między inspektorią

i diecezją

• Komunia,

współpraca

i poczucie

przynależności

do Kościoła

partykularnego

Projekt

Wychowawczo-

Duszpasterski,

jednolity i jasno

określony

• niezbędne dla realizacji

duszpasterstwa parafialnego

zgodnie z tożsamością

salezjańską

• Ważny element dla

duszpasterskiej ciągłości

życia parafialnego

• Punkt odniesienia w dialogu

z biskupem i organami

diecezjalnymi

• Warunek włączenia się,

uznania i ubogacenia

projektu Kościoła lokalnego

Animacja

inspektorialna/

krajowa

• Koordynacja parafii

• Wskazówki operacyjne

w Dyrektorium

inspektorialnym

• Komisja Inspektorialna

w realizacji SPWD

• Animacja i koordynacja

krajowa: aktualizacja

propozycji

wychowawczo-

duszpasterskiej parafii

• Uwzględnienie

metodologiczne

charyzmatu

salezjańskiego

• SPWD, narzędzie

operacyjne

promujące

oryginalność

i kreatywność

każdej parafii

• Parafia powierzona

salezjanom włącza

do swojego

SPWD kierunki

duszpasterskie

diecezji oraz SPWD

inspektorialnego

i lokalnego

• Parafia w terenie,

wraz z innymi

obszarami dzieła

salezjańskiego

(Oratorium

- Centrum

Młodzieżowe,

Szkoła, Dzieła

Pomocy Społecznej,

Bursa, Internat),

promuje szczególną

współpracę na

rzecz jednolitego

duszpasterstwa w

ramach jednej misji

8.9 Page 79

▲back to top

INNE - KOŚCIOŁY

REKTORALNE I SANKTUARIA

ROZDZIAŁ

8.10 Page 80

▲back to top

INNE - KOŚCIOŁY REKTORALNE I SANKTUARIA

Kościoły rektoralne i Sanktuaria, znajdujące się na placówkach

Inspektorii, stanowią wszędzie znaczącą salezjańską „obecność”,

święte „miejsce” wezwania i spotkania, świadectwa oraz salezjańskiego

i kościelnego przesłania.

Ważne jest, jak podkreśliliśmy w odniesieniu do parafii, by zadbać

o odpowiednie przyjęcie wiernych, odwiedzających, przechodniów,

co przejawia się w różny sposób, począwszy od prostych gestów, a na

osobistej otwartości na słuchanie i towarzyszeniu kończąc. Na tym polega

widzialny aspekt miłości, który pobudza do refleksji naszego gościa, który

czuje się przyjęty przez Boga, ponieważ jest przyjęty przez braci. Mowa

tu o przyjęciu ze strony kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich, które

będzie cechować ludzkie podejście, szacunek do osobistej sytuacji danego

człowieka, pomagając odpowiedzieć na pojawiające się pytania, a nawet

je prowokować.

Szczególne znaczenie mają tutaj także inne elementy, takie jak powaga

celebracji liturgicznych i różnych form pobożności ludowej; środowisko,

które będzie miejscem szacunku, medytacji, porządku i bezpieczeństwa;

troska o całą przestrzeń; prawidłowe oznaczenia; odpowiednia

i pozbawiona barier architektura; dostępność do różnych materiałów

drukowanych i zastosowanie nowych technologii; udostępnienie

odpowiednich i przyjaznych przestrzeni fizycznych w odniesieniu do

każdej kategorii ludzi i każdego konkretnego zastosowania (kaplice

adoracji i pojednania, punkty informacyjne, muzeum itp.), unikając

poczucia komercjalizacji w przestrzeni sakralnej.

Także te struktury należy uwzględnić w Inspektorialnym SPWD

jako typowe dla naszej tradycji, oferujące własne propozycje kul-

turowe i duszpasterskie. Oznacza to, że każde sanktuarium czy ko-

ściół rektoralny zależy zarówno od wspólnoty zakonnej, jak i lo-

kalnej parafii.

A Kościoły rektoralne zapewniają pewne posługi duszpasterskie,

ale nie są uznawane za parafie. Posługa liturgiczna ma miejsce w dni

świąteczne i powszechnie, a wyraża się ona w sprawowaniu celebracji

eucharystycznych, spotkaniach modlitewnych dla różnych grup czy

komórek wiernych, także młodzieży, a także w celebracji triduów

oraz szczególnych czy salezjańskich nowenn. Nabożeństwo do Maryi

Wspomożycielki zajmuje kluczowe miejsce, stanowiąc wielki wkład na

9 Pages 81-90

▲back to top

9.1 Page 81

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

rzecz Kościoła. Posługa spowiedzi jest tutaj najbardziej doceniana nie

tylko przez wiernych, ale także przez samych kapłanów i zakonników,

a w niektórych miejscach także przez turystów i pielgrzymów.

B Sanktuaria i/lub Bazyliki to kościoły uznane za takie przez władze

kościelne, będące ośrodkami gromadzenia się i modlitwy licznych

wiernych. „Sanktuaria” są świętymi miejscami, do których wierni pielgrzymują

z powodu szczególnej pobożności (por. KPK, kan. 1230-1234). Nasze

Zgromadzenie jest szczególnie bogate w sanktuaria i bazyliki. Tam

zapewnia się środki zbawienia, głosi się gorliwie słowo Boże, sprawuje

się Eucharystię i sakrament pokuty, pielęgnując zatwierdzone formy

pobożności ludowej (por. KPK, kan. 1234). Z reguły Sanktuaria, oprócz

tego, że są obiektem konkretnego celu pielgrzymkowego, są miejscami

kultu i nabożeństwa związanego z wydarzeniami lub objawieniami

dotyczącymi Maryi, Świętych czy Męczenników. Istotnie, niektóre z nich

9.2 Page 82

▲back to top

INNE - KOŚCIOŁY REKTORALNE I SANKTUARIA

przechowują relikwie lub obrazy uważane za cudowne i są miejscami

w sposób szczególny naznaczonymi świętością jakiegoś sługi Bożego lub

– licznymi formami „pobożności ludowej”.

Nie można zapominać, że kolejnym sposobem ewangelizacji jest obecność

religijna w przestrzeni publicznej, a także wszelkie przejawy religijności

ludowej (takie jak procesje, festyny, pielgrzymki). Dla niektórych z tych

osób, które przychodzą do sanktuariów, jest to jedyna więź łącząca ich

ze wspólnotą kościelną. Dlatego Kościół korzysta z tej okazji, aby głosić

orędzie Ewangelii i prowadzić ludzi do Chrystusa.

W sanktuarium znajdują miejsce różne formy artystycznego wyrazu,

obrazy, rzeźby, religijne przedstawienia, przygotowane na odpowiednim

poziomie i bazujące na odpowiednich treściach doktrynalnych, a także

przedmioty kultu. Stąd też muzyka, pieśni, architektura, obrazy,

wyposażenie i paramenty liturgiczne znajdujące się w sanktuarium

powinny być przedmiotem szczególnej troski.

Każdy pielgrzym, gość, przechodzień zasługuje na szczególną

uwagę, jaką można mu poświęcić. O ile to możliwe, należy go przyjąć

indywidualnie, na poziomie osobistym: każdy musi znaleźć swoje

miejsce w sanktuarium.

Dokument „Sanktuarium, pamięć, obecność i proroctwo Boga żywe-

go” zachęca do tego, gdy mówi, że „to doświadczenie Kościoła winno

być szczególnie umocnione przez odpowiednie przyjęcie pielgrzymów

w sanktuarium, z uwzględnieniem specyfiki każdej grupy i każdej

osoby oraz oczekiwań serc i ich autentycznych potrzeb ducho-wych”

(Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących, 8 maja

1999, 12).

Dlatego nie możemy zadowolić się jednolitym przyjęciem, ale musimy

dążyć do rozszerzenia propozycji, unikając ryzyka owego ujednolicenia.

Jeśli to zróżnicowane przyjęcie oznacza osobiste spotkanie z Jezusem

Chrystusem, wymaga to w sanktuarium szczególnej troski, co oznacza

między innymi aktywną obecność ze strony odpowiedzialnych, oprócz

ich życzliwej postawy.

Inne konkretne działania, które mogą przyczynić się do odpowiedniego

przyjęcia, to:

9.3 Page 83

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

◗◗ wspieranie wolontariatu, który by się zajmował przyjęciem

gości, oraz formacja osób zaangażowanych w życie sanktuarium,

opracowywanie konkretnych programów i podręczników formacji

ludzkiej, doktrynalnej, duchowej i duszpasterskiej;

◗◗ organizacja zwiedzania z przewodnikiem wewnątrz obiektu;

◗◗ odpowiednie przygotowanie kapłanów pełniących posługę Słowa

i Pojednania;

◗◗ jasne określenie charyzmatu właściwego Sanktuarium, który ma

kształtować ducha oraz nadać sens życiu i pracy wolontariusza.

Wszystko to łączy się z odpowiednim opracowaniem duszpasterskiego

programu przyjęcia i ewangelizacji, w harmonii z duszpasterstwem

diecezjalnym, tak by był z nim zintegrowany, uwzględniając również

współpracę między sanktuariami a parafiami, między sanktuariami

a kościołami rektoralnymi (sprzyjając przy tym spotkaniom regionalnym

i obejmując działaczy duszpasterskich), między stowarzyszeniami

pielgrzymkowymi, podmiotami cywilnymi, agencjami i przewodnikami

turystycznymi.

Na koniec należy podkreślić znacznie kan. 1234 § 2 KPK, który wyraźnie

mówi o bezpiecznym przechowywaniu i trosce o wota sztuki ludowej

i dokumenty pobożności. Należy również przypomnieć kan. 1189, który

odnosi się do drogocennych obrazów, a także inny, odnoszący się do

tych obrazów, które doznają wielkiej czci wiernych (por. kan. 1190 § 3),

i znacznych relikwii (por. kan. 1190 §§ 1 i 2).

9.4 Page 84

▲back to top

INNE - KOŚCIOŁY REKTORALNE I SANKTUARIA

W SKRÓCIE

KOŚCIOŁY PUBLICZNE

Święte "miejsce" przyciągania

i spotkania, świadectwa

i orędzia salezjańskiego

i kościelnego

SANKTUARIA

Znacząca obecność

salezjanów

z niektórymi posługami

duszpasterskimi (nie są

uznawane za parafie):

celebracje eucharystyczne,

spotkania modlitewne, tridua

i nowenny

Kościoły uznane za takie

przez władzę kościelną oraz

centra gościnności i modlitwy

dla wielu wiernych

"Sankutaria" to święte miejsca,

do których wierni udają się

z powodów pobożności,

w pielgrzymkach, na dłuższy

pobyt i na modlitwę, otwarte

dla wielu wiernych

Troska o gościnność w stosunku do wiernych, gości i przechodniów

• dostojność celebracji liturgicznych i form celebracji

pobożności ludowej

• dbałość o całą powierzchnię obiektu

• szacunek i skupienie

• architektura bez barier

• materiały drukowane i nowe technologie

• odpowiednie i przyjazne przestrzenie fizyczne dla

każdej kategorii osób i dla specyficznego zastosowania

(kaplice adoracji i sakramentu pokuty i pojednania,

punkty informacyjne, muzeum, itd.)

9.5 Page 85

▲back to top

PARAFIA I SANKTUARIUM POWIERZONE SALEZJANOM

9.6 Page 86

▲back to top

Refleksja końcowa

Parafia jest „salezjańska” ze względu na wspólnotowy charakter, jaki ją

cechuje, doświadczenie kościelne, jakim żyje, i świadectwo wspólnoty

zakonnej. Jest „salezjańska” z powodu relacji komunii, jaka łączy ją

z Kościołem lokalnym, wsparcia i rozwoju grup i stowarzyszeń, uczestnictwa

i przychylnego wejścia w lokalne środowisko oraz preferencyjną

i priorytetową troskę o młodzież. Przeżywamy posługę parafialną jako

prawdziwy apostolat salezjański w takim stopniu, w jakim pozostajemy

wierni naszemu posłannictwu i urzeczywistniamy charyzmat Księdza Bosko.

Parafia salezjańska, podobnie jak charyzmat salezjański, charakteryzuje się

nie tylko pewnymi rysami „duchowymi”, ale ewangelizuje zgodnie ze stylem

i duchem Salezjańskiego Programu Wychowawczo-Duszpasterskiego. To

tutaj znajdziemy postawy, inicjatywy, treści, doświadczenia i salezjańskie

wybory duszpasterskie. I na tych stronicach usiłowano zaproponować

pewne bodźce w tym kierunku.

9.7 Page 87

▲back to top

Dokumentacja

DOKUMENTY KOŚCIOŁA

»»Lumen Gentium. Konstytucja dogmatyczna Soboru Watykańskiego

II o Kościele (21 listopada 1965).

»»Nostra Aetate. Deklaracja Soboru Watykańskiego II o stosunku

Kościoła do religii niechrześcijańskich (28 października 1965).

»»Evangelii Nuntiandi. Adhortacja apostolska papieża Pawła VI (8

grudnia 1975).

»»Mutuae relationes. Wytyczne dotyczące wzajemnych relacji biskupów

i zakonników w Kościele. Kongregacja ds. Życia Konsekrowanego

i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego; Kongregacja Biskupów (14 maja

1978).

»»Kodeks Prawa Kanonicznego. Promulgowany przez Jana Pawła II (25

stycznia 1983).

»»Christifideles Laici. Adhortacja apostolska Jana Pawla o powołaniu

i misji świeckich w Kościele i w świecie (30 grudnia 1988).

»»Sanktuarium – Pamięć, obecność i proroctwo Boża żywego. Papieska

Rada ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących (8 maja 1999).

»»Dyrektorium o katechizacji. Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej

Ewangelizacji (23 marca 2020).

»»Novo Millennio Ineunte. List apostolski Jana Pawła II (6 stycznia 2001).

9.8 Page 88

▲back to top

Dokumentacja

»»Evangelii Gaudium. Adhortacja apostolska papieża Franciszka (24

listopada 2013).

»»Dialog w prawdzie i miłości. Wytyczne duszpasterskie dla dialogu

międzyreligijnego. Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego (19

maggio 2014).

»»Christus vivit. Adhortacja apostolska posynodalna papieża Franciszka

(25 marca 2019).

»»Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty parafialnej w służbie misji

ewangelizacyjnej Kościoła. Instrukcja Kongregacji ds. Duchowieństwa

(20 lipca 2020).

»»Antiquum ministerium. List apostolski w formie “Motu proprio”

papieża Franciszka (10 maja 2021).

9.9 Page 89

▲back to top

DOKUMENTY ZGROMADZENIA I RODZINY

SALEZJAŃSKIEJ

»»IV Kapituła Generalna Towarzystwa Salezjańskiego (1886).

»»XIX Kapituła Generalna Towarzystwa Salezjańskiego (1965).

»»Specjalna Kapituła Generalna XX Towarzystwa Salezjańskiego (1971).

»»XXI Kapituła Generalna Towarzystwa Salezjańskiego (1978).

»»XXII Kapituła Generalna Towarzystwa Salezjańskiego (1984).

»»XXII Kapituła Generalna Salezjanów Księdza Bosko: «Wychowanie

młodzieży do wiary» (1990).

»»XXIV Kapituła Generalna Salezjanów Księdza Bosko: «Salezjanie

i świeccy: zjednoczenie i współuczestnictwo w duchu i w posłannictwie

Księdza Bosko» (1996).

»»XXVIII Kapituła Generalna Salezjanów Księdza Bosko: «Jacy salezjanie

dla współczesnej młodzieży?» (2020).

»»Konstytucje i Regulaminy Towarzystwa św. Franciszka Salezego

(1984).

»»Elementy prawne i praktyka administracyjna w zarządzaniu Inspektorią,

Dyrekcja Generalna Dzieł Księdza Bosko (2004).

9.10 Page 90

▲back to top

Dokumentacja

»»Animacja i zarządzanie wspólnotą. Posługa salezjańskiego dyrektora.

Sektor Formacji Salezjanów Księdza Bosko (2019).

»»Wolontariat w posłannictwie salezjańskim. Dykasteria ds.

Duszpasterstwa Młodzieży. Dykasteria ds. Misji (2019).

»»Salezjańskie Powołanie Misyjne. Refleksje, procesy i wytyczne

operatywne. Sektor ds. Misji (2021).

»»Duszpasterstwo Młodzieży a Rodzina. Sektor ds. Salezjańskiego

Duszpasterstwa Młodzieży. Salezjanie Księdza Bosko (2021).

10 Pages 91-100

▲back to top

10.1 Page 91

▲back to top

10.2 Page 92

▲back to top

10.3 Page 93

▲back to top

10.4 Page 94

▲back to top