Starting_Afresh-pl :: Ratio

Expand document

Collapse document

Starting_Afresh-pl

1 Pages 1-10

1.1 Page 1

1.2 Page 2

1.3 Page 3

1.4 Page 4

1.5 Page 5

1.6 Page 6

1.7 Page 7

1.8 Page 8

1.9 Page 9

1.10 Page 10

2 Pages 11-20

2.1 Page 11

2.2 Page 12

2.3 Page 13

2.4 Page 14

2.5 Page 15

2.6 Page 16

2.7 Page 17

2.8 Page 18

2.9 Page 19

2.10 Page 20

3 Pages 21-30

3.1 Page 21

3.2 Page 22

3.3 Page 23

3.4 Page 24

3.5 Page 25

3.6 Page 26

3.7 Page 27

3.8 Page 28

3.9 Page 29

3.10 Page 30

4 Pages 31-40

4.1 Page 31

4.2 Page 32

4.3 Page 33

4.4 Page 34

4.5 Page 35

4.6 Page 36

4.7 Page 37

4.8 Page 38

4.9 Page 39

4.10 Page 40

5 Pages 41-50

5.1 Page 41

5.2 Page 42

5.3 Page 43

5.4 Page 44

5.5 Page 45

5.6 Page 46

5.7 Page 47

Starting_Afresh-pl

1 Pages 1-10

▲back to top

1.1 Page 1

▲back to top

KONGREGACJA INSTYTUTÓW ŻYCIA KONSEKROWANEGO

ISTOWARZYSZEŃ ŻYCIA APOSTOLSKIEGO

ROZPOCZĄĆ NA NOWO

OD CHRYSTUSA

Odnowione zaangażowanie życia konsekrowanego

w trzecim tysiącleciu

Instrukcja

SPIS TREŚCI

Wstęp

Kontemplując blask oblicza Chrystusa

Krocząc śladami Chrystusa

W pięć lat po ogłoszeniu Adhortacji apostolskiej Vita

consecrata

Rozpocząć na nowo z nadzieją

Pierwsza Część

Życie konsekrowanie obecnością miłości Chrystusa pośród

ludz-kości

Wędrówka w czasie

Ku świętości całego Ludu Bożego

Misja dla Królestwa

Ulegli Duchowi Świętemu

Druga Część

Odwaga w pokonywaniu prób i podejmowaniu wyzwań

Odnaleźć sens i jakość życia konsekrowanego

Zadanie przełożonych

Formacja permanentna

Duszpasterstwo powołaniowe

Linie formacyjne

Niektóre szczególne wyzwania

Trzecia Część

Życie duchowe na pierwszym miejscu

Rozpocząć na nowo od Chrystusa

Kontemplować oblicze Chrystusa

Słowo Boże

Modlitwa i kontemplacja

1.2 Page 2

▲back to top

Eucharystia uprzywilejowanym miejscem spotkania z

Panem

Oblicze Chrystusa w czasie próby

Duchowość komunii

Komunia pomiędzy dawnymi i nowymi charyzmatami

W komunii ze świeckimi

We wspólnocie z Pasterzami

Czwarta Część

Świadkowie miłości

Rozpoznać Chrystusa i Jemu służyć

Z wyobraźnią miłosierdzia

Głosić Ewangelię

Służyć życiu

Szerzyć prawdę

Otwarcie na wielkie dialogi

Współczesne wyzwania

Patrzeć przed siebie i ku górze

WSTĘP

Kontemplując blask oblicza Chrystusa

1.Osoby konsekrowane, kontemplując oblicze Chrystusa ukrzyżowanego i

chwalebnego1 i świadcząc o Jego miłości w świecie, przyjmują zradością,

na początku trzeciego tysiąclecia, naglące zaproszenie Ojca Świętego, by

wypłynąć na głębię “Duc in altum” (Łk 5,4). Słowa te, rozbrzmiewające w

całym Kościele, wznieciły nową, wielką nadzieję; ożywiły pragnienie

bardziej intensywnego życia ewangelicznego, otworzyły horyzonty dialogu

i misji.

Być może nigdy dotąd zaproszenie Jezusa, by wypłynąć na głębię, nie

jawiło się, tak jak dziś, jako odpowiedź na dramat ludzkości, ofiarę

nienawiści i śmierci. Duch Święty zawsze działa w historii i może

wydobyć z ludzkich dramatów takie rozeznanie wydarzeń, które otwiera

na tajemnicę miłosierdzia i pokoju pomiędzy ludźmi. Duch Święty

bowiem w tym zamęcie panującym w narodach pobudza w wielu tęsknotę

za innym światem, który już jest obecny między nami. Zapewnia o tym

Jan Paweł II młodych, gdy wzywa ich, by byli “stróżami poranka”, którzy

mocni nadzieją czuwają, oczekując jutrzenki.2

Oczywiście dramatyczne wydarzenia światowe ostatnich lat narzuciły

ludziom nowe i trudniejsze jeszcze pytania, które dochodzą do tych już

istniejących, rodzących się w związku z ukierunkowaniami społeczeństwa

zglobalizowanego, ambiwalentnego w swej istocie, w którym “globalizuje

się nie tylko technologia i ekonomia, lecz także poczucie niepewności i

1.3 Page 3

▲back to top

lęki, przestępczość i przemoc, niesprawiedliwość i wojna”.3

W tej sytuacji osoby konsekrowane są powołane przez Ducha Świętego do

stałego nawracania się, aby nadać nową moc wymiarowi prorockiemu ich

powołania. Są one bowiem “wezwane, by oddały swoje życie na służbę

Królestwa Bożego, porzucając wszystko i naśladując wiernie sposób życia

Jezusa Chrystusa, pełniąc wybitnie wychowawczą rolę wobec całego Ludu

Bożego”.4

Ojciec Święty uczynił się rzecznikiem tych oczekiwań w swoim

Przesłaniu do członków ostatniego Zgromadzenia Plenarnego naszej

Kongregacji: “Kościół – pisze Ojciec Święty– liczy na niezmienne

poświęcenie tego wybranego zastępu swoich synów i córek, na ich

pragnienie świętości i gorliwą służbę, poprzez którą popierają i umacniają

w każdym chrześcijaninie pragnienie świętości oraz umacniają solidarność

z bliźnimi, zwłaszcza z tymi najbardziej potrzebującymi. W ten sposób

dają pośród ludzi świadectwo ożywiającej wszystko miłości Chrystusa”.5

Krocząc śladami Chrystusa

2. Jak jednak odczytać w zwierciadle historii i dzisiejszych czasów ślady i

znaki Ducha i zalążki Słowa, obecne tak dzisiaj, jak i zawsze, w życiu i

kulturze ludzkiej?6 Jak interpretować znaki czasów w takiej

rzeczywistości jak nasza, w której obfitują strefy cienia i tajemnicy?

Potrzeba, by sam Pan – tak jak w przypadku uczniów w drodze do Emaus

– stał się naszym towarzyszem drogi i obdarzył nas swoim Duchem. Tylko

On, obecny między nami, może nam pomóc zrozumieć w pełni swoje

Słowo i żyć nim; może oświecić umysł i rozpalić serca.

“A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata”

(Mt 28,20). Zmartwychwstały Pan pozostał wierny obietnicy. W czasie

2000 lat historii Kościoła był stale w nim obecny dzięki swojemu

Duchowi, oświetlając drogę, obdarzając obficie łaskami, dając siłę, by żyć

coraz intensywniej Jego Słowem i wypełniać misję zbawczą jako

sakrament zjednoczenia ludzi z Bogiem i między sobą.7

Życie konsekrowane, w swym ciągłym następowaniu po sobie i utrwalaniu

się coraz to nowych form, jest już samo w sobie wymownym wyrazem

obecności Pana, prawie czymś w rodzaju Ewangelii otwierającej się w

ciągu wieków. Staje się ono rzeczywiście jakby “historyczną kontynuacją

szczególnej obecności zmartwychwstałego Pana”.8 Osoby konsekrowane z

tej pewności muszą czerpać odnowione energie, czyniąc je źródłem

natchnienia dla swego życia.9

Dzisiejsze społeczeństwo pragnie widzieć w nich konkretne

odzwierciedlenie działania Chrystusa, Jego miłości do każdej osoby, bez

czynienia wyjątków i dodawania różnicujących przymiotników. Pragnie

doświadczyć, że można powiedzieć wraz z Apostołem Pawłem: “Choć

nadal prowadzę życie w ciele, jednak obecne życie moje jest życiem wiary

1.4 Page 4

▲back to top

w Syna Bożego, który umiłował mnie i samego siebie wydał za mnie” (Ga

2,20).

W pięć lat po ogłoszeniu Adhortacji apostolskiej Vita consecrata

3. Aby pomóc w rozeznaniu i umocnić jeszcze bardziej to szczególne

powołanie, a także wesprzeć dziś odważne wybory świadectwa

ewangelicznego, Kongregacja Instytutów Życia Konsekrowanego i

Stowarzyszeń Życia Apostolskiego w dniach 25-28 września 2001 odbyła

swe Zgromadzenie Plenarne.

W 1994 roku IX Zwyczajne Zgromadzenie Synodu Biskupów, dopełniając

rozważania nad “szczególnymi cechami stanów życia, które zgodnie z

zamysłem Chrystusa Pana istnieją w Jego Kościele”,10 po Synodach

poświęconych wiernym świeckim i kapłanom, skupiło uwagę nad Życiem

konsekrowanym i jego misją w Kościele i w świecie. Ojciec Święty Jan

Paweł II, zbierając refleksje i nadzieje Zgromadzenia synodalnego,

ofiarował całemu Kościołowi Posynodalną Adhortację apostolską Vita

consecrata.

W pięć lat po opublikowaniu tego podstawowego dokumentu Magisterium

Kościoła nasza Kongregacja podczas Zgromadzenia Plenarnego zadała

sobie pytania, jak dokument ten został przyjęty i z jaką skutecznością był

realizowany we wspólnotach, instytutach i w Kościołach lokalnych.

Adhortacja apostolska Vita consecrata wyraziła jasno i głęboko wymiar

chrystologiczny i eklezjalny życia konsekrowanego w perspektywie teologii

trynitarnej, która rzuca nowe światło na teologię powołania i konsekracji,

życia braterskiego we wspólnocie i misji; przyczyniła się do

ukształtowania nowej mentalności co do posłannictwa życia

konsekrowanego w ludzie Bożym; pomogła samym osobom

konsekrowanym bardziej uświadomić sobie wielkość łaski własnego

powołania.

Trzeba, aby ten programowy dokument nadal był zgłębiany i realizowany.

Pozostaje on najbardziej znaczącym i niezbędnym punktem odniesienia w

kierowaniu drogami wierności i odnowy instytutów życia konsekrowanego

i stowarzyszeń życia apostolskiego, a jednocześnie jest otwarty na

tworzenie odpowiednich perspektyw dla nowych form życia

konsekrowanego i życia ewangelicznego.

Rozpocząć na nowo z nadzieją

4.Wielki Jubileusz 2000, w przeżywaniu którego życie konsekrowane było

bardzo zaangażowane w każdej części świata, pozostawił głęboki ślad w

Kościele. W dniu drugim lutego 2000 roku był uroczyście obchodzony, a

uprzednio starannie przygotowany we wszystkich Kościołach lokalnych,

Jubileusz życia konsekrowanego.

Na zakończenie Roku Jubileuszowego, aby przekroczyć razem próg

1.5 Page 5

▲back to top

nowego tysiąclecia, Ojciec Święty zebrał owoce celebracji jubileuszowych

w Liście apostolskim Novo millennio ineunte. W tekście tym z

nadzwyczajną, ale nie stanowiącą zaskoczenia ciągłością, można odnaleźć

niektóre zasadnicze tematy, w jakiś sposób wcześniej zapowiedziane

wAdhortacji Vita consecrata: Chrystus jako centrum życia każdego

chrześcijanina,11 duszpasterstwo i pedagogia świętości, jej wymagania,

wysoka miara zwyczajnego życia chrześcijańskiego,12 powszechna

potrzeba duchowości i modlitwy, która się urzeczywistnia przede

wszystkim poprzez kontemplację i słuchanie Słowa Bożego,13

niezastąpiony wpływ życia sakramentalnego,14 duchowość komunii15 i

świadectwo Miłości, wyrażające się poprzez nową wyobraźnię

miłosierdzia wobec tego, kto cierpi, wobec świata zranionego i

zniewolonego nienawiścią, poprzez dialog ekumeniczny i

międzyreligijny.16

Ojcowie zgromadzeni na Zebraniu Plenarnym, wychodząc od elementów

wziętych z Adhortacji apostolskiej, a po doświadczeniach Jubileuszu,

przynagleni koniecznością odnowionego zaangażowania w dążenie do

świętości, zwrócili szczególną uwagę na pytania i oczekiwania, które

dostrzegają osoby konsekrowane w różnych częściach świata,

wychwytując z nich aspekty najbardziej znamienne. Nie zamierzają oni

dawać nowego dokumentu doktrynalnego, ale raczej poprzez swój

autorytet i posługę charyzmatyczną w budowaniu jedności i powszechnej

misji życia konsekrowanego pragną pomóc w głębszym wejściu we

wskazania duszpasterskie Ojca Świętego. Jest to bowiem dar, który

powinien być odwzajemniony i urzeczywistniany przez wierność w

pójściu za Chrystusem drogą rad ewangelicznych, z mocą miłości

przeżywanej każdego dnia w komunii braterskiej i w ofiarnej duchowości

apostolskiej.

Zgromadzenia specjalne Synodu Biskupów o charakterze kontynentalnym,

które towarzyszyły przygotowaniom do Jubileuszu, interesowały się już

kontekstem eklezjalnym i kulturowym oczekiwań i wyzwań życia

konsekrowanego. Ojcowie Zebrania Plenarnego nie zamierzają od nowa

analizować tej sytuacji. Po prostu patrząc na życie konsekrowane dzisiaj i

biorąc do serca wskazania Ojca Świętego, zapraszają osoby konsekrowane,

w każdym środowisku i kulturze, by postawiły przede wszystkim na

duchowość. Refleksja, zebrana na tych stronach, podzielona jest na cztery

części. Uznając bogactwo doświadczenia, jakie przeżywa aktualnie życie

konsekrowane w Kościele, Ojcowie Zebrania Plenarnego zapragnęli

wyrazić wdzięczność i pełny szacunek za to, czym ono jest i co czyni (I

część). Nie ukrywając trudności, prób i prowokacji, na jakie są narażone

osoby konsekrowane, odczytują je jako nową sposobność, aby odkryć w

sposób głębszy sens i wartość życia konsekrowanego (II część).

Najważniejszym wezwaniem jest odnowa zaangażowania w życie

duchowe, wktórym rozpoczynamy na nowo od Chrystusa, idąc za Nim

drogą Ewangelii i żyjąc w sposób szczególny duchowością komunii (III

część). Na koniec Ojcowie Zebrania Plenarnego pragną towarzyszyć

osobom konsekrowanym na drogach świata, po których chodzi Chrystus i

1.6 Page 6

▲back to top

jest obecny dzisiaj wszędzie, gdzie Kościół głosi Go jako Zbawiciela

świata, gdzie pulsowanie miłości trynitarnej poszerza komunię w

odnowionej misji (IV część).

Pierwsza Część

ŻYCIE KONSEKROWANIE

OBECNOŚCIĄ MIŁOŚCI CHRYSTUSA

POŚRÓD LUDZKOŚCI

5. Patrząc na obecność i wielorakie zaangażowanie osób konsekrowanych

we wszystkich dziedzinach życia kościelnego i społecznego, Ojcowie

Zebrania Plenarnego pragnęli wyrazić im szczere uznanie, wdzięczność i

solidarność. Odczucia całego Kościoła wyrażają się w słowach, którymi

Papież zwraca się do Boga Ojca, źródła wszelkiego dobra: “Dziękujemy Ci

za dar życia konsekrowanego, które z wiarą szuka Ciebie, a pełniąc swoją

powszechną misję, wzywa wszystkich, aby zmierzali ku Tobie”.17 Przez

swą przemienioną egzystencję życie konsekrowane uczestniczy w życiu

Trójcy Świętej i wyznaje miłość, która zbawia.18

Osoby konsekrowane rzeczywiście zasługują na wdzięczność ze strony

wspólnoty kościelnej: mnisi i mniszki, oddani życiu kontemplacyjnemu,

zakonnice i zakonnicy oddani dziełom apostolskim, członkowie instytutów

świeckich i stowarzyszeń życia apostolskiego, pustelnicy i dziewice

konsekrowane. Ich życie świadczy o miłości do Chrystusa, kiedy idą za

Nim drogą proponowaną przez Ewangelię i z głęboką radością przyjmują

ten sam styl życia, który On obrał dla siebie.19 Ta godna pochwały

wierność, nie szukająca innej pochwały, jak tylko tej od Pana, “staje się

żywą pamiątką życia i działania Jezusa jako Wcielonego Słowa w Jego

odniesieniu do Ojca i do braci”.20

Wędrówka w czasie

6. To właśnie w zwykłej codzienności życie konsekrowane wzrasta

stopniowo w dojrzałości, stając się w ten sposób przepowiadaniem kultury

i stylu życia alternatywnego wobec tych, które są w świecie i w

dominującej kulturze. Swoim stylem życia i poszukiwaniem Absolutu

niemal sugeruje duchową terapię na zło naszych czasów. Dlatego też, w

sercu Kościoła, staje się błogosławieństwem i motywem nadziei dla

ludzkości i dla samego życia Kościoła.21

Oprócz aktywnej obecności nowych pokoleń osób konsekrowanych, które

są znakiem żywej obecności Chrystusa w świecie i wspaniałości

charyzmatów w Kościele, szczególnie znamienna jest również ukryta i

płodna obecność osób konsekrowanych, które wiedzą, co to znaczy

podeszły wiek, samotność, choroba i cierpienie. Dodają oni do misji już

wypełnionej i mądrości, którą mogą dzielić się z innymi, drogocenny

1.7 Page 7

▲back to top

wkład własnej ofiary, zjednoczonej z Chrystusem cierpliwym i

uwielbionym, dla dobra Jego Ciała, którym jest Kościół (por. Kol 1,24).

7. Życie konsekrowane w tych latach kontynuowało drogę pogłębiania się,

oczyszczenia, komunii i misji. W życiu wspólnotowym nastąpiło

zintensyfikowanie relacji osobowych, a wraz z nimi umocniła się wymiana

międzykulturowa, uznana jako korzystna i twórcza dla własnych

instytutów. Docenia się godny pochwały wysiłek, aby znaleźć sposób

sprawowania władzy i przeżywania posłuszeństwa bardziej natchniony

Ewangelią, który utwierdza, daje światło, jednoczy, integruje, prowadzi do

pojednania. W uległości wskazaniom Papieża, wzrasta wrażliwość na

prośby Pasterzy i rozwija się współpraca formacyjna i apostolska

pomiędzy instytutami.

Wzajemne powiązania z całą wspólnotą chrześcijańską kształtują się coraz

lepiej jako wymiana darów ze wzajemnością i dopełnianiem się powołań

w Kościele.22 To właśnie w Kościołach lokalnych można określić

konkretne elementy programów, dzięki którym orędzie Chrystusa może

docierać do ludzi, kształtować wspólnoty, głęboko na nie oddziaływać

poprzez dawanie świadectwa o wartościach ewangelicznych również w

życiu społecznym i kulturalnym.23

Od prostych, formalnych stosunków przechodzi się chętnie do relacji

braterskich, przeżywanych we wzajemnym ubogacaniu się charyzmatami.

Jest to proces, który może przynieść korzyść całemu Ludowi Bożemu,

gdyż duchowość komunii ożywia aspekt instytucjonalny duchem zaufania i

otwartości, odpowiadającym w pełni godności i odpowiedzialności

każdego ochrzczonego.24

Ku świętości całego Ludu Bożego

8. Wezwanie do naśladowania Chrystusa poprzez szczególną konsekrację

jest darem Trójcy Świętej dla całego Ludu wybranych. Świadomi

wspólnego zakorzenienia sakramentalnego w chrzcie, osoby konsekrowane

w kontakcie z innymi wiernymi wnoszą pragnienie dzielenia się

powołaniem do świętości i do apostolstwa. Będąc znakiem tego

powszechnego powołania, ukazują specyficzną misję życia

konsekrowanego.25

Osoby konsekrowane otrzymały dla dobra Kościoła wezwanie do “nowej i

szczególnej konsekracji”,26 która zobowiązuje do przeżywania z żarliwą

miłością formy życia Chrystusa, Maryi Dziewicy i Apostołów.27 W

dzisiejszym świecie staje się naglącym prorockie świadectwo, opierające

się na prymacie “Boga i dóbr przyszłych, czego przejawem jest

naśladowanie Chrystusa czystego, ubogiego i posłusznego, całkowicie

oddanego chwale Ojca oraz miłości do braci i sióstr”.28

Poprzez osoby konsekrowane poszerza się w Kościele przekonywająca

zachęta, by uznać pierwszeństwo łaski i odpowiedzieć na nią

1.8 Page 8

▲back to top

wielkodusznym zaangażowaniem duchowym.29 Mimo rozległych

procesów sekularyzacyjnych wierni odczuwają coraz bardziej potrzebę

duchowości, często ujawniającą się jako nowy głód modlitwy.30

Wydarzenia życia, mimo swojej powszedniości, przedstawiają się w formie

pytań, które należy czytać według klucza nawrócenia. Zaangażowanie się

osób konsekrowanych na rzecz bardziej ewangelicznej jakości życia

przyczynia się do podtrzymania na wiele sposobów praktyki życia

duchowego wśród chrześcijan. Wspólnoty zakonne starają się coraz

bardziej być miejscami słuchania i dzielenia się słowem, sprawowania

liturgii, pedagogiki modlitwy, towarzyszenia duchowego i kierownictwa.

Pomoc udzielana innym przynosi, choć na to się nie liczy, obopólną

korzyść.31

Misja dla Królestwa

9. Na podobieństwo Jezusa ci, których Bóg powołuje, aby szli za Nim,

zostają poświęceni i posłani w świat, by naśladować Jego przykład i

kontynuować Jego misję. Co więcej, samo życie konsekrowane pod

działaniem Ducha Świętego staje się misją. Im bardziej osoby

konsekrowane pozwalają upodobnić się do Chrystusa, tym bardziej czynią

Go obecnym i działającym w świecie dla zbawienia ludzi.32 Otwarci na

potrzeby świata, postrzegane tak, jak widzi je Bóg, patrzą ku przyszłości w

perspektywie zmartwychwstania, gotowi do naśladowania przykładu

Jezusa, który przyszedł do nas, “aby dać życie i dać je w obfitości” (J

10,10).

Gorliwość o budowanie Królestwa Bożego i zbawienie braci staje się

najlepszym sprawdzianem autentyczności daru z siebie, przeżywanego

przez osobę konsekrowaną. Oto dlaczego każda nowa próba autentycznej

odnowy przekłada się na podejmowanie z nową energią misji

ewangelizacyjnej.33 Wspomagani formacją stałą, naznaczoną

intensywnymi doświadczeniami duchowymi, uczą się dokonywania

wyborów, które prowadzą do podejmowania odważnych decyzji.

W wystąpieniach Ojców Zgromadzenia Plenarnego, jak również w

przedstawionych relacjach widać było podziw dla wielorakich form

działań apostolskich osób konsekrowanych. W sposób szczególny Ojcowie

zdają sobie sprawę z cennego wkładu, jaki wnosi wielkoduszna praca

apostolska, naznaczona specjalnym bogactwem wpisanym w “geniusz

kobiecy”osoby konsekrowanej. Zasługuje on na największe uznanie ze

strony wszystkich: pasterzy i wiernych. Ale rozpoczęty proces musi być

pogłębiany i rozszerzany. “Należy zatem pilnie podjąć pewne konkretne

kroki, poczynając od otwarcia kobietom możliwości uczestnictwa w

różnych formach działalności i na wszystkich jej szczeblach, także w

podejmowaniu decyzji”.34

Przede wszystkim kieruje się szczególne podziękowanie do tych

wszystkich, którzy działają na pierwszej linii. Dyspozycyjność misyjna

została potwierdzona poprzez odważne działania skierowane ku narodom,

1.9 Page 9

▲back to top

które oczekują na pierwsze głoszenie Ewangelii. Może jak nigdy dotąd,

właśnie w obecnych latach powstało wiele nowych fundacji, i to mimo

trudności liczebnych, jakie przeżywają instytuty. Poszukując we

wskazaniach historii odpowiedzi na oczekiwania ludzkości, konsekrowani,

zprzedsiębiorczością i ewangeliczną odwagą, poszli w miejsca trudne, aż

do podjęcia ryzyka i rzeczywistej ofiary z życia.35

Z odnowioną gorliwością wiele osób konsekrowanych spotyka wspełnianiu

dzieł ewangelicznego miłosierdzia chorych wymagających opieki, różnego

rodzaju potrzebujących, doświadczonych ubóstwem wformach starych i

nowych. Konsekrowani mają również niezbędny wkład w inne formy

posługi, jak te związane z wychowaniem i katechezą, prowadzące do

dojrzałości wiary lub też wyrażające się w prawdziwym apostolstwie

intelektualnym. Nie brakuje ich również we wspieraniu z ofiarnością i

coraz szerszą współpracą głosu Kościoła wśrodkach masowego przekazu,

które promują przemiany społeczne.36 Dzięki przyjętej ze zdecydowaniem

i przekonaniem świadomej opcji wzrosła liczba zakonników i zakonnic

żyjących wśród odrzuconych. Ci mężczyźni i kobiety Ewangelii z miłości

do Chrystusa idą aż ku sytuacjom granicznym, aby wśród ludzkości

będącej w ciągłym ruchu, gdy tak wielu jest zmuszonych do emigrowania,

czynić się bliźnimi ostatnich.

Znamienny jest również wybitnie duchowy wkład, który dają w

ewangelizację mniszki. Jest on “duszą i zaczynem inicjatyw apostolskich,

pozostawiając aktywne w nich uczestnictwo tym wszystkim, do 37 “W ten

sposób ich życie staje się tajemniczym źródłem płodności apostolskiej i

błogosławieństwa dla wspólnoty chrześcijańskiej i dla całego świata”. 38

Trzeba na koniec przypomnieć, że w tych ostatnich latach znacznie się

wzbogaciło Martyrologium świadków wiary i miłości w życiu

konsekrowanym. Trudne sytuacje wymagały od wielu spośród osób

konsekrowanych najwyższej próby miłości z autentyczną wiernością

Królestwu. Poświęceni Chrystusowi i służbie Jego Królestwu, dali

świadectwo wierności w pójściu za Chrystusem aż po krzyż. Różne były

okoliczności, różne sytuacje, ale jeden powód męczeństwa: wierność Panu

i Jego Ewangelii: “ponieważ nie męka czyni kogoś męczennikiem, ale jej

przyczyna”.39

Ulegli Duchowi Świętemu

10.Oto czas, w który Duch Święty wchodzi z niewymowną siłą, otwierając

nowe możliwości. Wymiar charyzmatyczny różnych form życia

konsekrowanego, chociaż będącego ciągle w rozwoju, który się nie kończy,

przygotowuje w Kościele, we współdziałaniu z Parakletem, nowy adwent

Tego, który ma przyjść, Tego, który już jest przyszłością ludzkości w

drodze. Jak Matka Najświętsza, pierwsza konsekrowana, za sprawą Ducha

Świętego i czyniąc całkowity dar z siebie, porodziła Chrystusa dla

odkupienia ludzkości poprzez dar miłości, tak samo osoby konsekrowane,

trwając w otwartości na Ducha Stworzyciela, z pokorną uległością, są dziś

wezwane do stawiania na miłość, “do podejmowania dzieł czynnej i

1.10 Page 10

▲back to top

konkretnej miłości wobec każdego człowieka”.40 Istnieje szczególna więź

życia i dynamizmu pomiędzy Duchem Świętym a życiem

konsekrowanym, dlatego też zakonnicy i zakonnice muszą trwać w

uległości Duchowi Stworzycielowi. On działa, wypełniając wolę Ojca ku

chwale łaski, jaka została im dana w Umiłowanym Synu. I jest to ten sam

Duch, który promienieje blaskiem tajemnicy nad całym ich życiem,

poświęconym Królestwu Bożemu i dobru rzesz potrzebujących i

opuszczonych. Przyszłość życia konsekrowanego jest także powierzona

dynamizmowi Ducha Świętego, autorowi i dawcy charyzmatów w

Kościele, aby służyły ku pełni poznania i aktualizowania Ewangelii Jezusa

Chrystusa.

Druga Część

ODWAGA W POKONYWANIU

PRÓB I PODEJMOWANIU WYZWAŃ

11. Realistyczne spojrzenie na sytuację Kościoła i świata zobowiązuje nas

do zgody także na trudności, w jakich znajduje się i jakie przeżywa życie

konsekrowane. Wszyscy jesteśmy świadomi prób i oczyszczeń, jakim jest

ono obecnie poddane. Wielki skarb daru Bożego jest przechowywany

wnaczyniach glinianych (por. 2 Kor 4,7), a tajemnica zła dotyka również

tych, którzy poświęcają Bogu całe swoje życie. Jeśli obecnie zwraca się

pewną uwagę na cierpienia i wyzwania, jakie nękają życie konsekrowane,

to nie dlatego, żeby krytykować czy potępiać, ale by kolejny raz wyrazić

solidarność i życzliwą bliskość, tego kto chce dzielić nie tylko radości, ale

i cierpienia. Wskazując na pewne szczególne trudności, będzie się to

czyniło ze spojrzeniem, które wie, że Bóg kieruje historią Kościoła i że On

z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra (por. Rz

8,28). W perspektywie wiary również to, co negatywne, może być okazją

do nowego początku, jeśli się rozpozna oblicze Chrystusa ukrzyżowanego i

opuszczonego, który stał się solidarny w naszych słabościach i “w swoim

ciele poniósł nasze grzechy na drzewo krzyża” (1P 2,24).41 Łaska Boża

bowiem pokazuje w pełni swą moc w słabości (por. 2 Kor 12,9).

Odnaleźć sens i jakość życia konsekrowanego

12.Trudności, jakie obecnie muszą pokonywać osoby konsekrowane,

przyjmują wielorakie oblicza, przede wszystkim jeśli weźmiemy pod

uwagę rozmaite konteksty kulturowe, w jakich przychodzi im żyć.

Spadek liczebny członków w wielu instytutach i ich starzenie się, wyraźne

w niektórych częściach świata, przyczyniają się do powstawania pytania,

czy życie konsekrowane jest jeszcze czytelnym świadectwem, zdolnym

przyciągnąć młodych. Jeśli, jak się twierdzi w niektórych miejscach,

trzecie tysiąclecie będzie czasem protagonizmu laikatu, stowarzyszeń i

ruchów kościelnych, możemy zadać pytanie: jakie miejsce zajmą

tradycyjne formy życia konsekrowanego? Ma ono, jak przypomina Jan

2 Pages 11-20

▲back to top

2.1 Page 11

▲back to top

Paweł II, budować wielką historię wraz ze wszystkimi wiernymi.42

Nie możemy jednak pominąć faktu, że czasami życie konsekrowane nie

wydaje się traktowane we właściwy sposób, a nawet zauważa się pewną

nieufność w stosunku do niego. Z drugiej strony, patrząc na postępujący

kryzys religijny, który obejmuje dużą część naszego społeczeństwa, osoby

konsekrowane, w szczególny sposób dzisiaj, są zobowiązane do

poszukiwania nowych form obecności i zadawania sobie wielu pytań o

własną tożsamość i przyszłość.

Obok dynamizmu życiowego, zdolnego do świadectwa i do ofiarowania się

aż po męczeństwo, życie konsekrowane zna również zasadzki miernoty w

życiu duchowym, wzrastającego wygodnictwa i mentalności

konsumpcyjnej. Coraz większa złożoność sytuacji, związanych z

prowadzeniem dzieł, nawet jeśli wypływa z nowych wymagań społecznych

i przepisów państwowych, wiedzie wraz z pokusą wydajności i aktywizmu

do niebezpieczeństwa przyćmienia autentyczności ewangelicznej i do

osłabienia motywacji duchowych. Przewaga osobistych projektów nad

wspólnotowymi może głęboko naruszyć komunię braterską.

Są to problemy realne, które jednakże nie powinny być uogólniane. Osoby

konsekrowane nie są jedyne w przeżywaniu napięcia między

zeświecczeniem a autentycznym życiem wiary, pomiędzy kruchością

własnego człowieczeństwa a mocą łaski; jest to sytuacja, która dotyka

wszystkich członków Kościoła.

13.Trudności i wątpliwości, które dziś przeżywa życie konsekrowane,

mogą prowadzić do nowego kairos, czasu łaski. Kryje się w nich

autentyczne wezwanie Ducha Świętego, aby odkryć bogactwo i

możliwości tej formy życia.

Na przykład obowiązek życia w społeczeństwie, gdzie często panuje

kultura śmierci, może stać się wyzwaniem, by być z większą mocą

świadkami, nosicielami i sługami życia. Ewangeliczne rady czystości,

ubóstwa i posłuszeństwa, którymi Chrystus żył w pełni swojego

człowieczeństwa Syna Bożego, podjęte z miłości ku Niemu, jawią się jako

droga do pełnej realizacji osoby w przeciwieństwie do odczłowieczenia,

jako potężne antidotum na skażenie ducha, życia i kultury; głoszą wolność

synów Bożych, radość życia według błogosławieństw ewangelicznych.

Wrażenie, jakie mogą mieć niektórzy, że szacunek dla życia

konsekrowanego ze strony niektórych grup w Kościele uległ zaniżeniu,

może być przeżywane jako zaproszenie do wyzwalającego oczyszczenia.

Życie konsekrowane nie poszukuje pochwał i ludzkiego uznania;

otrzymuje ono zapłatę w postaci radości wypływającej z kontynuowania

pracy wsłużbie Królestwa Bożego, z tego, że jest się zalążkiem życia, które

rośnie w ukryciu, bez oczekiwania na inną zapłatę jak tylko tę, której

Ojciec udzieli na końcu świata (por. Mt 6,6). Życie konsekrowane

odnajduje swoją tożsamość w powołaniu otrzymanym od Pana, w

bezwarunkowym pójściu za Nim w miłości i służbie, zdolnym wypełnić

2.2 Page 12

▲back to top

życie i nadać mu pełny sens.

Jeżeli w niektórych miejscach osoby konsekrowane stają się małą trzódką

ze względu na spadek liczebny, fakt ten może być odczytany jako znak

opatrznościowy, który zaprasza, by odnaleźć własne podstawowe zadanie

bycia zaczynem, fermentem, znakiem i proroctwem. Im więcej jest ciasta

do zarobienia, tym bogatsza musi być jakość fermentu ewangelicznego i

tym lepsze musi stawać się świadectwo życia i służby charyzmatycznej

osób konsekrowanych.

Wzrastająca świadomość powszechności powołania wszystkich chrześcijan

do świętości43 nie musi prowadzić do uznania za niepotrzebną

przynależność do stanu szczególnie odpowiedniego do osiągnięcia

doskonałości ewangelicznej, a raczej może stać się dodatkowym motywem

radości dla osób konsekrowanych; są oni teraz bliżsi innym członkom

Ludu Bożego, z którymi dzielą wspólną drogę naśladowania Chrystusa, w

bardziej autentycznej komunii eklezjalnej, wzajemnie sobie pomagając,

bez poczucia wyższości czy niższości. Jednocześnie jest to wezwanie, aby

zrozumieć wartość znaku, jakim jest życie konsekrowane wobec świętości

wszystkich członków Kościoła.

Jeśli zatem jest prawdą, że wszyscy chrześcijanie są powołani do

“świętości i doskonałości własnego stanu”,44 misją osób konsekrowanych,

dzięki “nowej i specjalnej konsekracji”,45 jest ukazanie formy życia

Chrystusa, poprzez świadectwo rad ewangelicznych, dla umocnienia

wierności całego Ciała Chrystusa. Nie jest to problemem, ale raczej

bodźcem do zachowania własnej oryginalności i dania specyficznego

wkładu charyzmatów życia konsekrowanego, które są charyzmatami

duchowości przeżywanej z innymi, jak również misji dla świętości

Kościoła.

W ostatecznym rozrachunku, dzisiejsze wyzwania mogą stać się potężnym

apelem, aby przeżywać głębiej własną konsekrację, której świadectwo jest

dziś bardziej niż kiedykolwiek konieczne. Warto przypomnieć o tym, jak

święci założyciele i założycielki umieli odpowiedzieć z oryginalną,

charyzmatyczną twórczością na wyzwania i trudności własnych czasów.

Zadanie przełożonych

14.W odnalezieniu sensu i jakości życia konsekrowanego podstawowe

zadanie stoi przed przełożonymi, którym została powierzona posługa

władzy – zadanie wymagające i czasami kontestowane. Wymaga ono

ustawicznej obecności, zdolności do animowania i proponowania, do

przypominania sensu życia konsekrowanego; zdolności do pomocy

osobom, które zostały im zawierzone w ciągle odnawianej wierności

wezwaniu Ducha. Żaden przełożony nie może zrezygnować ze swojej misji

animowania, braterskiej pomocy, doradzania, słuchania, dialogu. Tylko w

ten sposób cała wspólnota odnajdzie się zjednoczona w braterstwie i w

posłudze apostolskiej. Pozostają wciąż aktualne wskazania zawarte w

dokumencie naszej Kongregacji Życie braterskie we wspólnocie, kiedy to

2.3 Page 13

▲back to top

mówiąc o aspektach władzy, które dzisiaj należy dowartościować, mówi

się o zadaniach władzy duchowej, władzy jako źródła jedności, władzy,

która potrafi podjąć ostateczną decyzję i doprowadzić do jej realizacji.46

Od każdego z członków wymaga się uczestniczenia osobistego i z

przekonaniem w życiu i misji własnej wspólnoty. Nawet jeśli w

ostatecznym rozrachunku, stosownie do własnego prawa, do przełożonego

należy podjęcie decyzji i dokonanie wyboru, życie codzienne w braterskiej

wspólnocie domaga się takiego uczestnictwa, w którym jest miejsce na

dialog i wspólne rozeznawanie. Zarówno każdy z osobna, jak i cała

wspólnota może w ten sposób konfrontować własne życie z zamysłem

Boga, wypełniając razem Jego wolę.47 Współodpowiedzialność i

uczestniczenie wyrażają się także poprzez Rady różnych szczebli władzy,

gdzie musi panować przede wszystkim pełna komunia, aby

urzeczywistniać stałą obecność Pana, który oświeca i prowadzi. Ojciec

Święty nie zawahał się przypomnieć dawną mądrość tradycji

monastycznej, pomocnej we właściwym przeżywaniu w konkrecie

duchowości komunii, która promuje i zapewnia rzeczywiste uczestniczenie

wszystkich.48

W tym wszystkim pomocna będzie solidna formacja stała w ramach

radykalnego przemyślenia problemu formacji w instytutach życia

konsekrowanego i stowarzyszeniach życia apostolskiego dla autentycznego

procesu odnowy: proces ten bowiem “zależy przede wszystkim od

formacji ich członków”.49

Formacja permanentna

15.Czasy, w których żyjemy, wymagają całościowego przemyślenia

formacji osób konsekrowanych, nie ograniczającej się tylko do jednego

okresu życia. Nie chodzi tylko o to, żeby coraz bardziej stawać się

zdolnymi do wejścia w rzeczywistość, która często się zmienia w szybkim

tempie, ale dlatego, że przede wszystkim samo życie konsekrowane ze

swej natury wymaga stałej dyspozycyjności tych, którzy są powołani.

Jeżeli zatem życie konsekrowane jest w sobie samym “procesem

stopniowego przyswajania sobie myśli i uczuć Chrystusa ku Ojcu”,50

wydaje się oczywiste, że taki proces będzie trwał całe życie, angażując

całą osobę, serce, umysł i wolę (Mt 22,37), i czyniąc ją podobną do Syna,

który ofiarowuje się Ojcu za ludzkość. W ten sposób rozumiana formacja

nie jest tylko czasem pedagogicznym przygotowania do ślubów, ale

przedstawia teologiczny sposób myślenia o życiu konsekrowanym, które

samo w sobie jest nigdy nie kończącą się formacją, “uczestnictwem

wdziele Ojca, który za pośrednictwem Ducha kształtuje w sercach (...)

myśli i uczucia Syna”.51

Ważne jest, żeby każda osoba konsekrowana była osobiście przekonana, że

powinna uczyć się przez całe życie, w każdym wieku i okresie, w każdym

środowisku i kontekście ludzkim, od każdej osoby i kultury, pozwalając

się kształtować poprzez każdy ułamek prawdy i piękna, który spotyka

2.4 Page 14

▲back to top

wokół siebie. Ale przede wszystkim musi pozwolić się formować poprzez

codzienne życie, poprzez własną wspólnotę, przez swych braci i siostry,

poprzez to, co zwykłe i nadzwyczajne wcodzienności, zarówno poprzez

modlitwę, jak i trud apostolski, w radości i w cierpieniu, aż do momentu

śmierci.

Decydujące staje się więc otwarcie na drugiego i na inność, a w sposób

szczególny właściwy stosunek do czasu. Osoby będące w stałej formacji

posiadają niejako czas, a nie są mu poddane, przyjmują go jako dar i

wchodzą z mądrością w różne rytmy życia (codzienny, tygodniowy,

miesięczny, roczny), poszukując harmonii między nimi a rytmem

ustanowionym przez Boga Niezmiennego i Wiecznego, który wyznacza

dni, wieki i czas. W szczególny zupełnie sposób osoba konsekrowana

pozwala się kształtować przez Rok Liturgiczny i w jego szkole przeżywa

stopniowo w sobie tajemnice życia Syna Bożego i Jego uczucia, aby na

nowo rozpocząć od Chrystusa i od przeżywania co dzień Jego przejścia ze

śmierci do zmartwychwstania.

Duszpasterstwo powołaniowe

16. Pierwszym owocem formacji permanentnej jest zdolność do

codziennego przeżywania powołania jako daru wciąż nowego,

przyjmowanego z wdzięcznym sercem. Jest to dar, który wymaga

odpowiedzi coraz bardziej odpowiedzialnej, świadectwa bardziej

przekonywającego i zdolności przyciągania, aby także inni mogli poczuć

się wezwani przez Boga do tego szczególnego powołania lub do innej

drogi. Osoba konsekrowana ze swej natury jest także animatorem

powołaniowym; kto bowiem jest powołany, nie może nie stać się tym,

który powołuje. Istnieje więc naturalna więź między formacją

permanentną a duszpasterstwem owołaniowym.

Praca powołaniowa jest kolejnym nowym i wymagającym zaangażowania

wyzwaniem, przed którym staje dzisiaj życie konsekrowane. Z jednej

strony globalizacja kultury i złożoność stosunków społecznych utrudniają

radykalne i trwałe wybory życiowe; z drugiej strony świat przeżywa

wzrastające doświadczenie cierpienia materialnego i moralnego, które

zagraża godności istoty ludzkiej i błaga niemym krzykiem o tych, którzy z

mocą będą głosili przesłanie pokoju i nadziei i którzy nieść będą

Chrystusowe zbawienie. Brzmią w naszych umysłach słowa Jezusa,

skierowane do Apostołów: “Żniwo wprawdzie wielkie, ale robotników

mało. Proście Pana żniwa, żeby wyprawił robotników na swoje żniwo” (Mt

9,37-38; Łk 10,2). Pierwszym zadaniem duszpasterstwa powołaniowego

pozostanie zawsze modlitwa. Przede wszystkim tam, gdzie coraz rzadziej

podejmuje się drogę życia konsekrowanego, potrzebna jest odnowiona

wiara w Boga, który może wzbudzić synów Abrahama także z kamieni

(por. Mt 3,9) i uczynić płodnymi łona bezpłodne, o ile prosi się z ufnością.

Wszyscy wierni, a przede wszystkim młodzi, są wezwani do takiej wiary

w Boga, który jedynie może powołać i posyłać swoich robotników. Cały

Kościół lokalny – biskupi, kapłani, świeccy, osoby konsekrowane – jest

wezwany, aby podjąć odpowiedzialność za powołania do szczególnej

2.5 Page 15

▲back to top

konsekracji.

Główną drogą promocji powołań do życia konsekrowanego jest ta, którą

sam Pan rozpoczął, kiedy powiedział do Apostołów Jana i Andrzeja:

“Chodźcie, a zobaczycie” (J 1,39). To spotkanie, któremu towarzyszy

dzielenie życia, wymaga od osób konsekrowanych przeżywania ich

konsekracji w sposób tak głęboki, aby stali się widocznym znakiem

radości, jaką Bóg obdarza tych, którzy odpowiadają na Jego wezwanie.

Stąd rodzi się potrzeba istnienia wspólnot otwartych i zdolnych do

dzielenia się ideałem swego życia z młodymi, gotowych iść razem z nimi,

wspólnot, które pozwalają, aby stawiano im pytania o wymagania

autentyzmu.

Środowiskiem uprzywilejowanym dla duszpasterstwa powołaniowego jest

Kościół lokalny. W nim wszystkie posługi i charyzmaty uzupełniają się52 i

razem, poprzez różnorodność form, realizują komunię wjednym Duchu

Chrystusa. Aktywna obecność osób konsekrowanych dopomaga

wspólnotom chrześcijańskim stawać się laboratoriami wiary,53 miejscami

poszukiwania, refleksji, spotkania, komunii i posługi apostolskiej, w

których wszyscy czują się budowniczymi Królestwa Bożego pomiędzy

ludźmi. W ten sposób wytwarza się klimat charakterystyczny dla Kościoła

jako Rodziny Bożej, środowisko, które ułatwia wzajemne poznanie się,

dzielenie i zdolność zarażania wartościami, które są u podstaw wyboru

oddania swojego życia dla sprawy Królestwa.

17. Troska o powołania jest zadaniem decydującym dla przyszłości życia

konsekrowanego. Zmniejszanie się powołań przede wszystkim wświecie

zachodnim i ich wzrost w Azji i Afryce nakreśla nową geografię obecności

życia konsekrowanego w Kościele i nową równowagę kulturową w życiu

instytutów. Ta forma życia, która dzięki profesji rad ewangelicznych

uwydatnia charakterystyczne przymioty Jezusa i czyni je w pewien

swoisty sposób widzialne w świecie,54 przeżywa dzisiaj szczególny czas

refleksji i poszukiwań w nowych warunkach i w nowych kulturach. Jest to

zapewne dobrze zapowiadający się początek rozwoju licznych form

charyzmatycznych, dotychczas jeszcze nie odkrytych.

Obecne przemiany domagają się od poszczególnych instytutów życia

konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, aby nadały głęboki

sens ewangeliczny swojej obecności w Kościele i swojej posłudze

ludzkości. Duszpasterstwo powołaniowe wymaga, aby rozwijać wsobie

nowe i głębsze zdolności do spotkania z drugim człowiekiem; aby

ukazywać przez świadectwo życia charakterystyczne drogi pójścia za

Chrystusem i drogi świętości; aby z mocą i przejrzystością głosić wolność,

która wypływa z życia ubogiego i mającego jako jedyne bogactwo

Królestwo Boże; aby głębia miłości życia czystego była pragnieniem

posiadania tylko jednego serca: Chrystusowego; aby głosić moc

uświęcenia i odnowy, zawartą w życiu posłusznym, które ma tylko jeden

jedyny cel: wypełnić wolę Bożą dla zbawienia świata.

Promocja powołań jest dziś zadaniem, którego nie można delegować w

2.6 Page 16

▲back to top

sposób wyłączny niektórym specjalistom od tych spraw, ani też odłączać

od prawdziwego i właściwego duszpasterstwa młodzieżowego,

pozwalającego doświadczyć konkretnej miłości Chrystusa do młodych.

Każda wspólnota i wszyscy członkowie instytutu są wezwani, aby podjąć

trud kontaktu z młodymi według pedagogii ewangelicznego naśladowania

Chrystusa i przekazu charyzmatu; młodzi oczekują osób, które potrafią

zaproponować styl życia autentycznie ewangeliczny i drogę

wtajemniczenia w wielkie wartości duchowe życia ludzkiego i

chrześcijańskiego. Tak więc to osoby konsekrowane muszą odkryć

pedagogiczną sztukę budzenia i wyzwalania głębokich pytań, zbyt często

ukrytych w sercu osób, szczególnie młodych. Towarzysząc w

rozeznawaniu powołania, będą one sprowokowane do ukazywania źródła

ich tożsamości. Przekazywanie swojego doświadczenia życiowego jest

zawsze przypomnieniem i ponownym ujrzeniem tego światła, które

prowadziło do odkrycia własnego powołania.

Linie formacyjne

18. Nasza Kongregacja wydała w sprawie formacji dwa dokumenty:

Potissimum institutioni i Współpraca międzyzakonna w dziedzinie

formacji. Jesteśmy jednak świadomi wciąż nowych wyzwań, które w tym

zakresie stają przed instytutami życia konsekrowanego.

Nowe powołania, które pukają do drzwi życia konsekrowanego,

przedstawiają znaczne zróżnicowanie, wymagają osobowego podejścia i

odpowiednich metod w przyjęciu ich konkretnej sytuacji ludzkiej,

duchowej i kulturowej. Dlatego też jest rzeczą konieczną przeprowadzenie

rozeznania powołania w sposób pogodny, wolny od pokusy zwiększenia

liczby lub lepszej wydajności, aby w świetle wiary i pod kątem możliwych

przeciwwskazań zweryfikować prawdziwość powołania i szczerość

intencji. Młodzi potrzebują zachęty do podejmowania wysokich ideałów

radykalnego pójścia za Chrystusem i do przyjęcia głębokich wymagań

świętości, w perspektywie powołania, które ich przerasta i może

przewyższa początkowy zamiar, który ich pchnął do wstąpienia do danego

instytutu. Dlatego też formacja będzie musiała charakteryzować się

inicjacją w radykalne pójście za Chrystusem. Zważywszy, że ideałem

życia konsekrowanego jest upodobnienie do Pana Jezusa, 55 To pomoże do

zintegrowania wiedzy teologicznej, humanistycznej i technicznej z życiem

duchowym i apostolskim instytutu i będzie zawsze zachowywało

charakterystykę szkoły świętości.

Najbardziej znaczące wyzwania, z jakimi formacja musi się uporać,

pochodzą z wartości dominujących w dzisiejszej kulturze globalizacji.

Orędzie chrześcijańskie o życiu jako powołaniu, które wypływa z planu

miłości Ojca i potrzebuje osobistego i zbawczego spotkania z Chrystusem

w Kościele, musi zmierzyć się z poglądami i projektami zdominowanymi

przez kultury i historie społeczne, skrajnie zróżnicowane. Istnieje ryzyko,

że subiektywne wybory, indywidualne projekty i lokalne ukierunkowania

będą miały przewagę nad regułą, stylem życia wspólnotowego i

programem apostolskim instytutu. W pracy formacyjnej musi być obecny

2.7 Page 17

▲back to top

dialog, zdolny do zaakceptowania cech ludzkich, społecznych i

duchowych, które każdy ze sobą niesie, do rozeznania w nich ludzkich

ograniczeń, wymagających przezwyciężenia, i wyzwań Ducha, które mogą

odnowić życie zarówno poszczególnych osób, jak i instytutu. W czasie

głębokich przemian w formacji trzeba będzie zwrócić uwagę na to, aby

zakorzeniać w sercach młodych osób konsekrowanych wartości ludzkie,

duchowe i charyzmatyczne, konieczne, by uczynić ich zdolnymi do życia

w “twórczej wierności”,56 na drodze tradycji duchowej i apostolskiej

instytutu.

Wielokulturowość, różnice wieku, różnorodność projektów coraz bardziej

charakteryzują instytuty życia konsekrowanego. Formacja powinna

wychowywać do życzliwego i przeżywanego w miłości Chrystusa dialogu

wspólnotowego, ucząc przyjmowania inności jako bogactwa i integrowania

odmiennych sposobów patrzenia i odczuwania. W ten sposób stałe

poszukiwanie jedności w miłości stanie się szkołą komunii dla

chrześcijańskich wspólnot i propozycją braterskiego współżycia między

narodami.

Szczególną uwagę trzeba będzie ponadto poświęcić formacji kulturowej,

dotrzymującej kroku czasom i pozostającej w dialogu z dzisiejszym

człowiekiem poszukującym sensu życia. Z tego też powodu wymaga się

większego przygotowania z zakresu filozofii, teologii, psycho- pedagogiki

oraz głębszego ukierunkowania na życie duchowe; bardziej odpowiednich

wzorców odpowiadających kulturom, w których rodzą się nowe powołania;

dobrze przemyślanych programów formacji permanentnej, a przede

wszystkim wzywa się do tego, aby do formacji zostały przeznaczone

najlepsze siły, nawet gdyby wymagało to znacznych ofiar. Zadaniem

pierwszoplanowym jest włączenie do formacji osób wykwalifikowanych i

odpowiednio przygotowanych.

Musimy być bardzo hojni, jeśli chodzi o poświęcenie dla formacji czasu i

najlepszych sił. Osoby konsekrowane bowiem należą do najcenniejszych

dóbr Kościoła. Bez nich wszystkie plany formacyjne i apostolskie

pozostają teorią i niespełnionymi pragnieniami. Nie można zapominać o

tym, że w zaspieszonej epoce, takiej jak nasza, bardziej niż kiedykolwiek

potrzebny jest czas, wytrwałość i cierpliwe oczekiwanie, aby osiągnąć cele

formacyjne. W okolicznościach, w których przeważa pośpiech i

powierzchowność, potrzebujemy spokoju i głębi, ponieważ w

rzeczywistości osoba wzrasta bardzo powoli.

Niektóre szczególne wyzwania

19. Jeżeli została uwypuklona w specjalny sposób potrzeba odpowiedniej

jakości życia i wrażliwość na wymagania formacji, to dlatego, że są to

aspekty szczególnie ważne i wymagające uwagi. Kongregacja Instytutów

Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego pragnęłaby

być jednak blisko osób konsekrowanych we wszystkich ich sprawach i

kontynuować dialog w sposób coraz bardziej szczery i owocny.

2.8 Page 18

▲back to top

Ojcowie Zebrania Plenarnego są świadomi tej potrzeby i wyrazili

pragnienie lepszego poznania i większej współpracy z instytutami życia

konsekrowanego i stowarzyszeniami życia apostolskiego. Ich obecność w

Kościele lokalnym, a w sposób szczególny obecność zgromadzeń na

prawie diecezjalnym, dziewic konsekrowanych i pustelników, wymaga

specjalnej uwagi ze strony biskupów i kapłanów.

Jednocześnie świadomi są znaków zapytania, jakie stawiają sobie

zakonnicy i zakonnice co do wielkich dzieł, które dotychczas pozwalały

im na służbę po linii własnych charyzmatów: szpitali, kolegiów, szkół,

pensjonatów i domów rekolekcyjnych. W niektórych częściach świata na te

dzieła oczekuje się z niecierpliwością, a w innych są trudne do

utrzymania. Aby znaleźć drogi wyjścia potrzeba inwencji, roztropności,

dialogu pomiędzy członkami instytutu, pomiędzy instytutami o podobnych

dziełach i z odpowiedzialnymi za Kościoły lokalne.

Bardzo żywe są również tematy związane z inkulturacją. Dotyczą one

sposobów wcielania życia konsekrowanego, przystosowania form

duchowości i apostolstwa, sposobów rządzenia, formacji, zarządzania

dobrami materialnymi, realizacji misji. Wymogi wyrażone przez Papieża

w stosunku do całego Kościoła dotyczą także życia konsekrowanego:

“Chrześcijaństwo trzeciego tysiąclecia będzie musiało coraz lepiej

zaspokajać tę potrzebę inkulturacji. Pozostając w pełni sobą i dochowując

bezwarunkowej wierności orędziu ewangelicznemu i kościelnej tradycji,

będzie przybierało także oblicze różnych kultur i narodów, w których

zostanie przyjęte i zapuści korzenie”.57 Od prawdziwej inkulturacji

oczekuje się tak dla życia konsekrowanego, jak i dla całego Kościoła,

dużego ubogacenia i nowego dynamizmu duchowego i apostolskiego.

Możemy wyliczyć wiele innych oczekiwań życia konsekrowanego na

początku tego nowego tysiąclecia i nie wyczerpalibyśmy ich nigdy,

ponieważ Duch Święty wzywa nieustannie do pójścia naprzód, ciągle

dalej. To Słowo Mistrza powinno wywoływać we wszystkich swych

uczniach i uczennicach tak wiele entuzjazmu, aby wspominając z

wdzięcznością przeszłość, żyć z pasją teraźniejszością i otworzyć się z

ufnością na przyszłość.58

Słuchając zaproszenia, jakie Jan Paweł II skierował do całego Kościoła,

również życie konsekrowane musi w sposób zdecydowany rozpocząć na

nowo od Chrystusa, kontemplując Jego Oblicze, dając uprzywilejowane

miejsce drogom duchowości jako życie, pedagogia i duszpasterstwo:

“Kościół potrzebuje także waszego wsparcia, drodzy bracia i siostry

konsekrowani, aby przebyć ten nowy odcinek drogi zgodnie ze

wskazaniami, jakie zawarłem w Liście apostolskim Novo millennio

ineunte: kontemplować oblicze Chrystusa, na nowo rozpoczynać od Niego,

dawać świadectwo Jego miłości”.59

Trzecia Część

2.9 Page 19

▲back to top

ŻYCIE DUCHOWE

NA PIERWSZYM MIEJSCU

20. Życie konsekrowane, tak jak każda forma życia chrześcijańskiego, jest

ze swej natury dynamiczne, a ci, którzy są powołani przez Ducha

Świętego, potrzebują stałego odnawiania się, dorastając ustawicznie do

doskonałej pełni Ciała Chrystusowego (por. Ef 4,13). Zrodziło się ono z

twórczego impulsu Ducha Świętego, który prowadził założycieli i

założycielki drogami Ewangelii, wzbudzając przedziwną różnorodność

charyzmatów. Założyciele, dyspozycyjni i ulegli Jego prowadzeniu, szli za

Chrystusem bardziej z bliska, weszli w zażyłość z Nim i dzielili w pełni

Jego misję.

To ich doświadczenie Ducha powinno być przez tych, którzy poszli za

nimi, nie tylko strzeżone, ale także pogłębiane i rozwijane.60 Także i

dzisiaj Duch Święty domaga się dyspozycyjności i uległości na Jego

działanie wciąż nowe i twórcze. Tylko On może nieustannie

podtrzymywać świeżość i autentyczność początków i jednocześnie

natchnąć odwagą do odpowiedzi w sposób twórczy i energiczny na znaki

czasu.

Trzeba więc pozwolić się prowadzić Duchowi Świętemu ku wciąż

odnowionemu odkrywaniu Boga i Jego Słowa, ku żarliwej miłości do

Niego i do ludzkości, ku nowemu zrozumieniu darowanego charyzmatu.

Chodzi o położenie nacisku na duchowość w najgłębszym tego słowa

znaczeniu, jako życie według Ducha. Życie konsekrowane potrzebuje

dzisiaj przede wszystkim zrywu duchowego, który pomoże w konkrecie

życia odkryć ewangeliczny i duchowy sens konsekracji chrzcielnej i swej

nowej, szczególnej konsekracji.

“Rodziny życia konsekrowanego muszą zatem stawiać na pierwszym

miejscu życie duchowe, tak aby każdy instytut i każda wspólnota stanowiła

prawdziwą szkołę ewangelicznej duchowości”.61 Musimy pozwolić, aby

Duch Święty otworzył z obfitością źródła wody żywej, które wypływają z

Chrystusa. To Duch Święty pozwala nam rozpoznać wJezusie z Nazaretu

Pana (por. 1 Kor 12,3), pozwala usłyszeć Jego wezwanie do pójścia za Nim

i upodobnienia się do Niego: “Jeśli kto nie ma Ducha Chrystusowego, ten

do Niego nie należy” (Rz 8,9). To Duch Święty, czyniąc nas synami w

Synu, świadczy o ojcostwie Boga, uświadamia nam nasze synostwo i daje

nam odwagę nazywać Go “Abba, Ojcze” (Rz 8,15). To On wzbudza miłość

i rodzi komunię. Tak więc życie konsekrowane wymaga odnowionego

dążenia do świętości, która w prostocie codziennego życia zmierza do

radykalizmu Kazania na Górze,62 do wymagającej miłości przeżywanej w

osobistym kontakcie z Panem, w życiu wspólnotowym, w służbie każdemu

człowiekowi. Ta wewnętrzna nowość, całkowicie ożywiana mocą Ducha i

skierowana ku Ojcu w poszukiwaniu Jego Królestwa, pozwoli osobom

konsekrowanym rozpocząć na nowo od Chrystusa i być świadkami Jego

miłości.

Wezwanie do odnowienia własnych korzeni i własnych wyborów

2.10 Page 20

▲back to top

wduchowości otwiera drogi ku przyszłości. Przede wszystkim chodzi o to,

by w myśl nauczania Vita consecrata63 żyć w pełni teologią rad

ewangelicznych, biorąc wzór z życia Trójcy Świętej, z nową możliwością

konfrontacji ze źródłami własnego charyzmatu i własnych tekstów

Konstytucji, wciąż otwartych na nowe i bardziej wymagające interpretacje.

Dynamiczny sens duchowości daje okazję do pogłębienia w obecnym

czasie Kościoła duchowości bardziej eklezjalnej i wspólnotowej, bardziej

wymagającej i dojrzałej we wzajemnej pomocy w osiąganiu świętości,

bardziej wielkodusznej w podejmowaniu zadań apostolskich. Jest to

bowiem duchowość bardziej otwarta na to, by stawać się pedagogią i

duszpasterstwem świętości wewnątrz życia konsekrowanego i w jego

oddziaływaniu na rzecz całego Ludu Bożego. To Duch Święty animuje i

jest animatorem duchowości chrześcijańskiej i dlatego trzeba powierzyć

się Jego działaniu, które rozpoczyna się w głębi naszych serc, objawia się

wkomunii i wyraża w misji.

Rozpocząć na nowo od Chrystusa

21. Staje się więc konieczne przylgnąć coraz bardziej do Chrystusa,

centrum życia konsekrowanego, i rozpocząć na nowo z mocą drogę

nawrócenia i odnowy, podobnie jak to było w pierwotnym doświadczeniu

Apostołów, którzy przed i po zmartwychwstaniu rozpoczęli na nowo od

Chrystusa. Tak, trzeba rozpocząć na nowo od Chrystusa, ponieważ od

Niego rozpoczęli pierwsi uczniowie w Galilei; od Niego, w ciągu dziejów

Kościoła, rozpoczynali mężczyźni i kobiety każdego stanu i kultury,

którzy konsekrowani przez Ducha na mocy powołania, dla Chrystusa

pozostawili rodzinę i ojczyznę i poszli za Nim w sposób bezwarunkowy,

oddając się do dyspozycji w głoszeniu Królestwa i czynieniu dobra

wszystkim (por. Dz 10,38).

Świadomość własnego ubóstwa i kruchości, a także wielkości powołania,

prowadziła często do powtarzania wraz z Apostołem Piotrem: “Odejdź ode

mnie, Panie, bo jestem człowiek grzeszny” (Łk 5,8). Pomimo to dar Boży

okazał się mocniejszy od słabości ludzkiej. To sam Chrystus bowiem stał

się obecny we wspólnotach, które w ciągu wieków gromadziły się w Jego

imię, które pouczał o sobie i o swoim Duchu, ukierunkowywał je na Ojca,

prowadził je po drogach świata na spotkanie z braćmi i siostrami, uczynił

je narzędziami swojej miłości i budowniczymi Królestwa w komunii ze

wszystkimi innymi powołaniami w Kościele.

Osoby konsekrowane mogą i powinny rozpocząć na nowo od Chrystusa,

ponieważ On sam, jako pierwszy, wyszedł im na spotkanie i im towarzyszy

w drodze (por. Łk 24,13-22). Ich życie jest głoszeniem pierwszeństwa

łaski;64 bez Chrystusa nic nie mogą uczynić (por. J 15,5); mogą natomiast

wszystko w Tym, który ich umacnia (por. Flp 4,13).

22.Rozpocząć na nowo od Chrystusa znaczy głosić, że życie

konsekrowane jest szczególnym pójściem za Chrystusem, “żywą pamiątką

życia i działania Jezusa jako Wcielonego Słowa w Jego odniesieniu do

Ojca i do braci”.65 Oznacza to szczególną komunię miłości z Nim, który

3 Pages 21-30

▲back to top

3.1 Page 21

▲back to top

stał się centrum życia i stałym źródłem każdej inicjatywy. Jest to, jak

przypomina Adhortacja apostolska Vita consecrata, doświadczenie

dzielenia się “szczególną łaską zażyłości”;66 jest “pragnieniem

utożsamienia się zNim, przyjmując Jego dążenia i sposób życia”;67 jest

życiem “opanowanym przez Chrystusa”,68 “dotkniętym ręką Chrystusa,

pozostającym w zasięgu Jego głosu, podtrzymywanym Jego łaską”.69

Całe życie konsekracji można zrozumieć tylko z tego punktu wyjścia: rady

ewangeliczne mają sens, o ile pomagają pielęgnować i umacniać miłość do

Pana w pełnej uległości Jego woli; życie braterskie jest umotywowane

Tym, który nas gromadzi wokół siebie i obdarza ustawiczną obecnością;

misja jest Jego nakazem i prowadzi do poszukiwania Jego oblicza w

obliczach tych, do których jest się posłanym, aby dzielić znimi

doświadczenie Chrystusa.

Takie były zamiary założycieli różnych wspólnot i instytutów życia

konsekrowanego. To są ideały, które ożywiały pokolenia kobiet i mężczyzn

konsekrowanych.

Rozpocząć na nowo od Chrystusa oznacza więc powrócić do pierwszej

miłości, do tej wewnętrznej iskry, od której rozpoczęło się pójście za

Chrystusem. Ta pierwsza miłość jest Jego darem. Pójście za Nim jest tylko

odpowiedzią miłości na miłość Bożą. Jeśli “my miłujemy”, to “dlatego, że

On pierwszy nas umiłował” (1 J 4,10.19). Oznacza to uznanie Jego

osobowej miłości, z tym wewnętrznym przeświadczeniem, które pozwoliło

Apostołowi Pawłowi powiedzieć: “Chrystus mnie umiłował i samego

siebie wydał za mnie” (Ga 2,20).

Tylko świadomość bycia przedmiotem nieskończonej miłości może

dopomóc przezwyciężyć każdą trudność osobistą i trudności instytutu.

Osoby konsekrowane nie będą mogły być twórcze, zdolne do odnowienia

instytutu i zapoczątkowania nowych dróg duszpasterstwa, jeśli nie czują

się ożywione tą miłością, która czyni ich mocnymi i odważnymi, napełnia

śmiałością.

Śluby, na mocy których osoby konsekrowane zobowiązują się żyć radami

ewangelicznymi, nadają ich odpowiedzi miłości charakter radykalny.

Dziewictwo poszerza serce na miarę serca Chrystusa i czyni zdolnymi do

miłowania, tak jak On umiłował. Ubóstwo czyni wolnymi od zniewolenia

rzeczami i złudnymi potrzebami, do których popycha społeczeństwo

konsumpcyjne, pozwala odkryć Chrystusa, jedyny skarb, dla którego

naprawdę warto żyć. Posłuszeństwo składa całe życie w Jego ręce,

ponieważ On realizuje je według zamysłu Boga i czyni z niego arcydzieło.

Potrzebna jest odwaga wielkodusznego i radosnego pójścia za Chrystusem.

Kontemplować oblicze Chrystusa

23. Droga, którą życie konsekrowane powinno podjąć na początku nowego

tysiąclecia, jest naznaczona kontemplacją Chrystusa ze wzrokiem bardziej

3.2 Page 22

▲back to top

niż kiedykolwiek wpatrującym się w oblicze Pana.70 Ale gdzie konkretnie

kontemplować to oblicze Chrystusa? Istnieje wiele rodzajów Jego

obecności, które należy wciąż na nowo odkrywać.

Jest On realnie obecny w swoim Słowie i Sakramentach, w sposób

szczególny w Eucharystii. Żyje w swoim Kościele, staje się obecny we

wspólnocie tych, którzy się jednoczą w Jego imię. Staje przed nami w

każdej osobie, utożsamiając się w sposób szczególny z najmniejszymi,

biednymi, z tymi, którzy cierpią i są w potrzebie. Wychodzi na spotkanie

w każdym wydarzeniu radosnym i smutnym, w próbie i w radości,

wcierpieniu i w chorobie.

Świętość jest owocem spotkania z Nim w różnych okolicznościach, gdzie

możemy odkryć oblicze Syna Bożego, oblicze cierpiące, a jednocześnie

oblicze Zmartwychwstałego. Tak jak był obecny w codzienności życia, tak

również dzisiaj ukazuje swoje oblicze w życiu codziennym. Dla

rozpoznania Go potrzebne jest spojrzenie wiary, wypływające zzażyłości

ze Słowem Bożym, z życia sakramentalnego, z modlitwy, a przede

wszystkim z praktykowania miłości, ponieważ tylko miłość pozwala na

całkowite poznanie Mistrza.

Możemy przywołać na pamięć niektóre uprzywilejowane miejsca, gdzie

można kontemplować oblicze Chrystusa dla odnowienia pragnienia życia

w Duchu. Są to szlaki duchowości przeżywanej w konkrecie życia, zadanie

pierwszoplanowe obecnego czasu, okazja do odczytywania wżyciu i

codziennym doświadczeniu bogactw duchowych własnego charyzmatu w

odnowionym kontakcie z tymi samymi źródłami, które pozwoliły

założycielom i założycielkom z doświadczenia Ducha Świętego wzniecić

iskrę nowego życia i nowe dzieła, będące szczególnym odczytaniem

Ewangelii, obecnej w każdym charyzmacie.

Słowo Boże

24. Żyć duchowością to znaczy przede wszystkim rozpocząć na nowo od

osoby Chrystusa, prawdziwego Boga i prawdziwego człowieka, obecnego

w swoim Słowie, “pierwszym źródle wszelkiej duchowości”, jak

przypomina osobom konsekrowanym Jan Paweł II.71 Świętości nie można

zrozumieć, jeśli się nie rozpocznie od odnowionego słuchania Słowa

Bożego. “Konieczne jest zwłaszcza –czytamy w Novo millennio ineunte –

aby słuchanie słowa Bożego stawało się żywym spotkaniem, pomagającym

odnaleźć w biblijnym tekście żywe słowo, które stawia pytania, wskazuje

kierunek, kształtuje życie”.72 To bowiem w swym Słowie Mistrz się

objawia, wychowuje serce i umysł. Tam dojrzewa spojrzenie wiary, uczące

patrzenia na rzeczywistość i wydarzenia oczami samego Boga, tak by

“poznać zamysł Chrystusa” (1 Kor 2,16).

To Duch Święty napełnił nowym światłem Słowo Boże skierowane do

założycieli i założycielek. Z niego wziął początek każdy charyzmat, a

każda Reguła chce być tego wyrazem. W ciągłości z założycielami i

założycielkami, również i dzisiaj ich uczniowie są wezwani, aby wziąć do

3.3 Page 23

▲back to top

ręki Słowo Boże, aby było ono nadal lampą dla ich stóp i światłem na ich

ścieżkach (por. Ps 119, 105), a wtedy Duch Święty będzie mógł prowadzić

ich do całej prawdy (por. J 16,13).

Słowo Boże jest pokarmem dla życia, dla modlitwy, podtrzymuje w

codziennej drodze, jest podstawą jedności wspólnoty i jej jednomyślności,

natchnieniem do ustawicznej odnowy i do twórczych inspiracji

apostolskich. Już Sobór Watykański II wskazał powrót do Ewangelii jako

pierwszą i największą zasadę odnowy.73

Tak jak w całym Kościele, tak też wewnątrz wspólnot i grup osób

konsekrowanych rozwinął się w tych latach bardziej żywy i bezpośredni

kontakt ze Słowem Bożym. Należy tę drogę kontynuować i przemierzać z

wciąż nową intensywnością. “Dlatego musicie – powiedział Papież–

nieustannie rozważać Pismo Święte, a zwłaszcza Ewangelię, aby odcisnęły

się w was rysy wcielonego Słowa”.74

Życie braterskie we wspólnocie pomaga także odkrywać wymiar

eklezjalny Słowa: przyjąć je, medytować, razem według niego żyć, dzielić

się doświadczeniami, które z niego wypływają, i w ten sposób wchodzić w

prawdziwą duchowość komunii.

W tym kontekście wypada przypomnieć potrzebę ustawicznego

odwoływania się do Reguły, ponieważ w Regule i w Konstytucjach

“zawarty jest program naśladowania Chrystusa, ukształtowany przez

określony charyzmat, którego autentyczność została potwierdzona przez

Kościół”.75 Ten program naśladowania Chrystusa wyraża szczególną

interpretację Ewangelii, przekazaną założycielom i założycielkom, uległym

natchnieniom Ducha, i pomaga członkom danego instytutu żyć konkretnie

według Słowa Bożego.

Osoby konsekrowane, karmione Słowem, stają się ludźmi nowymi,

wolnymi, ewangelicznymi, a przez to autentycznymi sługami Słowa w

dziele ewangelizacji. W ten sposób wypełnią pierwszoplanowe zadanie

Kościoła na początku nowego tysiąclecia: “musimy na nowo rozniecić

wsobie pierwotną gorliwość i pozwolić, aby udzielił się nam zapał

apostolskiego przepowiadania, jakie wzięło początek z

Pięćdziesiątnicy”.76

Modlitwa i kontemplacja

25. Modlitwa i kontemplacja są miejscem przyjmowania i słuchania Słowa

Bożego. Bez wewnętrznego życia miłości, które przyciąga do siebie Słowo,

Ojca i Ducha (por. J 14,23), nie ma spojrzenia wiary; wkonsekwencji

własne życie stopniowo traci sens, oblicze braci staje się bez wyrazu i

niemożliwe staje się odkrycie w nich oblicza Chrystusa; wydarzenia

historii pozostają dwuznaczne, jeśli nie pozbawione zupełnie nadziei,

misja apostolska i charytatywna stają się chaotycznym działaniem.

Każde powołanie do życia konsekrowanego narodziło się z kontemplacji, z

3.4 Page 24

▲back to top

momentów intensywnej komunii i głębokiej przyjaźni z Chrystusem, z

piękna, ze światła, które emanowało z Jego oblicza. Tam dojrzewało

pragnienie, by być zawsze z Panem –“Dobrze, że tu jesteśmy” (Mt 17,4) –

i iść za Nim. Każde powołanie musi ustawicznie dojrzewać w tej

intymności z Chrystusem. “Dlatego waszym pierwszym zadaniem –

przypomina Jan Paweł II osobom konsekrowanym – powinna być

kontemplacja. Życie konsekrowane rodzi się i stale odnawia poprzez

nieustanną kontemplację Chrystusowego oblicza. Kościół także czerpie

zapał z codziennej konfrontacji z nieskończonym pięknem oblicza

Chrystusa”.77

Mnisi i mniszki, tak jak pustelnicy, poświęcają więcej miejsca na

uwielbianie Boga w chórze, a także na przedłużoną, osobistą modlitwę.

Członkowie instytutów świeckich, tak jak i dziewice konsekrowane w

świecie, ofiarują Bogu radości i cierpienia, dążenia i prośby wszystkich

ludzi i kontemplują oblicze Chrystusa, które rozpoznają w obliczu braci, w

wydarzeniach historii, w apostolstwie i w codziennej pracy. Zakonnicy i

zakonnice oddani nauczaniu, posłudze chorym, ubogim, tam spotykają

oblicze Pana. Misjonarze i członkowie stowarzyszeń życia apostolskiego

przeżywają głoszenie Ewangelii na wzór Apostoła Pawła, jako autentyczny

kult (por. Rz 1,6). Cały Kościół cieszy się i korzysta z różnorodności form

modlitwy i sposobów kontemplowania jedynego oblicza Chrystusa.

Jednocześnie można zauważyć, że od wielu już lat Liturgia Godzin i

celebracja Eucharystii stały się centrum życia każdego rodzaju wspólnot i

fraterni, przywracając im żywotność biblijną i eklezjalną. Sprzyjają

również wzajemnemu ubogacaniu i mogą stawać się przed Bogiem i z Nim

świadectwem bycia “domem i szkołą komunii”.78 Autentyczne życie

duchowe wymaga od wszystkich, mimo różnorodności powołania,

poświęcenia regularnie, każdego dnia, odpowiedniego czasu na głęboką,

osobistą rozmowę z Tym, o którym wiedzą, że ich kocha, aby z Nim

dzielić własne przeżycia i otrzymać światło na dalszą drogę codzienności.

Jest to praktyka, która domaga się, aby być jej wiernym, ponieważ

jesteśmy stale narażeni na pułapkę alienacji i rozproszenia, pochodzących

ze współczesnego społeczeństwa, przede wszystkim ze środków masowego

przekazu. Czasami wierność modlitwie osobistej i liturgicznej będzie

wymagała autentycznego wysiłku, aby nie pozwolić się pochłonąć wirowi

aktywizmu. Inaczej nie można przynosić owoców: “Podobnie jak latorośl

nie może przynosić owocu sama z siebie – o ile nie trwa w winnym

krzewie – tak samo i wy, jeżeli we Mnie trwać nie będziecie” (J 15,4).

Eucharystia uprzywilejowanym miejscem spotkania z Panem

26.Postawienie duchowości na pierwszym miejscu oznacza rozpoczęcie na

nowo od odkrycia centralnego miejsca celebracji eucharystycznej,

uprzywilejowanej przestrzeni spotkania z Panem. W Eucharystii staje się

On na nowo obecny pośród swoich uczniów, wyjaśnia Pisma, rozpala

serce, oświeca umysł, otwiera im oczy i pozwala się rozpoznać (por. Łk

24,13-35). Zaproszenie Jana Pawła II skierowane do osób konsekrowanych

jest bardzo poruszające: “Spotykajcie Go, moi drodzy, i kontemplujcie

3.5 Page 25

▲back to top

zwłaszcza w Eucharystii, sprawowanej każdego dnia i czczonej jako źródło

i szczyt życia i działalności apostolskiej”.79

WAdhortacji apostolskiej Vita consecrata Papież zachęcał do codziennego

uczestnictwa w Sakramencie Eucharystii oraz gorliwej i przedłużonej

adoracji.80 Eucharystia, pamiątka ofiary Pana, serce Kościoła i każdej

wspólnoty, kształtuje od środka odnowioną ofiarę ze swego życia, projekt

życia wspólnotowego, misję apostolską. Wszyscy potrzebujemy

codziennego wiatyku spotkania z Panem, aby zanurzyć codzienność

wBożym czasie, uobecnionym przez celebrację Pamiątki Paschalnej.

Tutaj urzeczywistnia się w pełni zażyłość z Chrystusem, upodobnienie do

Niego, całkowite utożsamienie z Nim, do czego osoby konsekrowane są

wezwane ze względu na swe powołanie.81 W Eucharystii bowiem Pan

Jezus przyłącza nas do siebie w ofierze paschalnej składanej Ojcu:

ofiarujemy i jesteśmy ofiarowani. Sama konsekracja zakonna przyjmuje

strukturę Eucharystii: jest całkowitą ofiarą z siebie, ściśle złączoną z ofiarą

eucharystyczną.

Eucharystia skupia wszystkie formy modlitwy, w niej jest głoszone i

przyjmowane Słowo Boże, zostaje poddany weryfikacji nasz stosunek do

Boga, do braci, do wszystkich ludzi: Eucharystia jest sakramentem

synostwa, braterstwa i misji. Eucharystia –sakrament jedności z

Chrystusem – jest jednocześnie sakramentem jedności eklezjalnej i

jedności pomiędzy wspólnotami osób konsekrowanych. Ostatecznie jawi

się jako “centrum życia konsekrowanego – osobistego i wspólnotowego”.82

Aby Eucharystia mogła przynosić oczekiwane owoce komunii i odnowy,

nie może zabraknąć podstawowych warunków, przede wszystkim

przebaczenia i wzajemnej miłości. Według nauki Pana zanim przyniesie

się dar przed ołtarz, potrzebne jest wpierw pełne pojednanie braterskie

(por. Mt 5,23). Nie można sprawować sakramentu jedności, pozostając

obojętnymi jedni na drugich. Trzeba ponadto pamiętać, że wyżej

wymienione podstawowe warunki są również owocami i znakami dobrze

sprawowanej Eucharystii, ponieważ przede wszystkim z komunii z

Jezusem eucharystycznym możemy czerpać zdolność miłowania i

przebaczania. Ponadto każde sprawowanie liturgii musi stawać się okazją

do odnowienia zobowiązania oddawania życia jedni za drugich poprzez

wzajemne przyjmowanie siebie i przez służbę. Tak więc w sprawowaniu

Eucharystii spełnia się w sposób doskonały obietnica Chrystusa: “Gdzie są

dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich” (Mt18,20) i

wokół Eucharystii wspólnota odnawia się każdego dnia.

Pod tymi warunkami wspólnota osób konsekrowanych, która przeżywa

tajemnicę paschalną, ponawianą każdego dnia w Eucharystii, staje się

świadkiem komunii i prorockim znakiem braterstwa w podzielonym i

zranionym społeczeństwie. Z Eucharystii rodzi się bowiem duchowość

komunii, tak bardzo konieczna dla podjęcia dialogu miłości, którego

dzisiejszy świat potrzebuje.83

3.6 Page 26

▲back to top

Oblicze Chrystusa w czasie próby

27. Żyć duchowością w nieustannym rozpoczynaniu na nowo od

Chrystusa znaczy zaczynać wciąż od momentu szczytowego Jego miłości

– a Eucharystia kryje tę tajemnicę – kiedy na krzyżu Jezus oddaje życie

wnajwyższej ofierze. Ci, którzy są powołani do życia radami

ewangelicznymi poprzez profesję, nie mogą nie kontemplować oblicza

Jezusa Ukrzyżowanego.84 Jest On jak księga, z której uczą się, czym jest

miłość i jak trzeba miłować Boga i ludzkość, jest źródłem wszystkich

charyzmatów i syntezą każdego powołania.85 Konsekracja, całkowity dar

zsiebie i ofiara całopalna, jest z natchnienia Ducha Świętego sposobem

przeżywania tajemnicy Chrystusa Ukrzyżowanego, który przyszedł na

świat, aby dać swoje życie na okup za wielu (por. Mt 20,28; Mk 10,45), i

odpowiedzią na Jego nieskończoną miłość.

Historia życia konsekrowanego wyraziła to upodobnienie do Chrystusa w

różnych formach ascetycznych, które “były i nadal są bardzo skuteczną

pomocą w dążeniu do prawdziwej świętości. Asceza (...) jest niezbędnie

potrzebna osobie konsekrowanej, aby mogła ona dochować wierności

swemu powołaniu i iść za Jezusem drogą Krzyża”.86 Dzisiaj osoby

konsekrowane, zachowując doświadczenia wieków, są jednocześnie

powołane do poszukiwania form, które lepiej odpowiadałyby naszym

czasom, przede wszystkim takich, które towarzyszą trudom apostolskim i

zapewniają wielkoduszność w służbie. Dzisiaj krzyż, który trzeba brać

codziennie na ramiona (por. Łk 9,23), może mieć także wymiar

wspólnotowy, jak starzenie się instytutu, nieprzystosowanie struktur,

niepewność jutra.

Wobec licznych sytuacji cierpienia osobistego, wspólnotowego i

społecznego, w sercu poszczególnych ludzi i całych wspólnot może

rozbrzmiewać krzyk Chrystusa z krzyża: “Czemuś Mnie opuścił?” (por.

Mk 15,34). W tym krzyku skierowanym do Ojca Jezus daje poznać, że

Jego solidarność z ludzkością jest tak radykalna, aż do wniknięcia,

dzielenia i przyjęcia wszystkiego, co negatywne, aż po śmierć, owoc

grzechu. “Aby na nowo ukazać człowiekowi oblicze Ojca, Jezus musiał nie

tylko przyjąć ludzkie oblicze, ale obarczyć się nawet

“obliczem”grzechu”.87

Rozpocząć na nowo od Chrystusa znaczy uznać, że grzech jest jeszcze

radykalnie obecny w sercu i w życiu wszystkich, i odkryć w cierpiącym

obliczu Chrystusa tę ofiarę z siebie, która pojednała ludzkość z Bogiem.

W dziejach historii Kościoła osoby konsekrowane umiały kontemplować

cierpiące oblicze Pana także poza sobą. Rozpoznawały je w chorych, w

więźniach, w ubogich i w grzesznikach. Ich walka toczyła się przede

wszystkim przeciw grzechowi i jego zgubnym konsekwencjom; wezwanie

Jezusa: “Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1,15) skierowało ich

kroki ku ludziom i obudziło nadzieję nowości życia tam, gdzie panowało

zniechęcenie i śmierć. Ich posługa doprowadziła wielu mężczyzn i kobiet

3.7 Page 27

▲back to top

do doświadczenia miłosiernego przygarnięcia przez Boga Ojca w

sakramencie pokuty. Także i dziś istnieje potrzeba proponowania na nowo

i z siłą tej posługi pojednania (por. 2 Kor 5,18), powierzonej przez Jezusa

Chrystusa swojemu Kościołowi. Jest ona mysterium pietatis,88 której

osoby konsekrowane powinny często doświadczać w Sakramencie

Pojednania.

W dzisiejszych czasach pojawiają się nowe oblicza, w których należy

rozpoznać, umiłować i służyć obliczu Chrystusa, tam gdzie jest On

obecny: są to nowe przestrzenie ubóstwa materialnego, moralnego i

duchowego, które rodzi współczesne społeczeństwo. Krzyk Chrystusa na

krzyżu pokazuje, że bierze On na siebie całe to zło, aby je odkupić.

Powołanie osób konsekrowanych jest kontynuacją powołania Jezusa i tak

jak On, przyjmuje na siebie cierpienia i grzech świata, spalając je w

miłości.

Duchowość komunii

28.Jeśli “Rodziny życia konsekrowanego muszą stawiać na pierwszym

miejscu życie duchowe”,89 powinno ono być przede wszystkim

duchowością komunii, stosownie do potrzeb chwili obecnej: “Czynić

Kościół domem i szkołą komunii: oto wielkie wyzwanie, jakie czeka nas w

rozpoczynającym się tysiącleciu, jeśli chcemy pozostać wierni Bożemu

zamysłowi, a jednocześnie odpowiedzieć na najgłębsze oczekiwania

świata”.90 Na tej drodze, którą kroczy cały Kościół, oczekuje się

decydującego wkładu życia konsekrowanego, ze względu na jego

specyficzne powołanie do życia w komunii miłości. “Od osób

konsekrowanych – czytamy w Vita consecrata – oczekuje się, by były

prawdziwymi mistrzami komunii i by żyły jej duchowością, jako

świadkowie i twórcy owej ,,wizji komunii'', która zgodnie z zamysłem

Bożym stanowi zwieńczenie historii człowieka ”.91

Przypomina się ponadto, że zadaniem w teraźniejszości życia

konsekrowanego staje się: “szczególna troska o wzrost duchowości

komunii przede wszystkim wewnątrz nich samych, a następnie w łonie

kościelnej wspólnoty i poza jej obrębem: mają ją szerzyć, nawiązując lub

podejmując wciąż na nowo dialog miłości ze światem, zwłaszcza tam,

gdzie toczą się dziś konflikty etniczne lub szaleje śmiercionośna

przemoc”.92 Do tego zadania potrzebne są osoby ukształtowane duchowo

przez Boga w pełnej miłości i miłosierdziu komunii oraz dojrzałe

wspólnoty, gdzie duchowość komunii jest prawem życia.

29. Czym jest duchowość komunii? Jan Paweł w zwięzłych słowach,

zdolnych do odnowienia relacji i programów, poucza: “Duchowość

komunii to przede wszystkim spojrzenie utkwione w tajemnicy Trójcy

Świętej, która zamieszkuje w nas i której blask należy dostrzegać także

wobliczach braci żyjących wokół nas”. I jeszcze: “Duchowość komunii to

także zdolność odczuwania więzi z bratem w wierze dzięki głębokiej

jedności mistycznego Ciała, a zatem postrzegania go jako “kogoś

3.8 Page 28

▲back to top

bliskiego””. Z tej zasady wypływają z żelazną logiką niektóre

konsekwencje w sposobie odczuwania i działania: dzielenie radości i

cierpień braci, odgadywanie ich pragnień i troska o ich potrzeby,

ofiarowanie im prawdziwej i głębokiej przyjaźni. Duchowość komunii to

także zdolność dostrzegania w drugim człowieku przede wszystkim tego,

co jest wnim pozytywne, a co należy przyjąć i cenić jako dar Boży; to

umiejętność dania miejsca bratu i noszenie brzemion jedni drugich. Bez

takiej postawy duchowej nie na wiele zdałyby się zewnętrzne narzędzia

komunii.93

Duchowość komunii rysuje się jako klimat duchowy Kościoła na początku

trzeciego tysiąclecia; jako dynamiczne i wzorcowe zadanie życia

konsekrowanego na wszystkich poziomach. Jest to główna droga dla

przyszłości życia i świadectwa. Świętość i misja realizują się we

wspólnocie, ponieważ Chrystus czyni się obecnym w niej i przez nią. Brat

i współsiostra stają się sakramentem Chrystusa i spotkaniem z Bogiem –

konkretną możliwością, a raczej nieodzowną koniecznością, aby żyć

przykazaniem wzajemnej miłości w trynitarnej komunii.

W obecnych czasach wspólnoty i różne rodzaje braterskich stowarzyszeń

osób konsekrowanych są coraz częściej postrzegane jako miejsce komunii,

gdzie wzajemne relacje stają się mniej formalne, a otwarcie na siebie i

zrozumienie są łatwiejsze. Odkrywa się też boską i ludzką wartość tego

bezinteresownego bycia razem, na wzór uczniów i uczennic

zgromadzonych wokół Chrystusa Mistrza w przyjaźni, dzieląc także

chwile odprężenia i rozrywki.

Zauważa się także bardziej intensywną komunię między wspólnotami tego

samego instytutu. W wielu miejscach wspólnoty wielokulturowe i

międzynarodowe, które są wezwane do tego, by “podtrzymywać

świadomość komunii między ludami, rasami i kulturami oraz dawać o niej

świadectwo”,94 są rzeczywistością, w której doświadcza się wzajemnego

poznania, szacunku, ubogacenia. Wspólnoty te okazują się miejscami

przygotowania do integracji i inkulturacji, a zarazem świadczą o

uniwersalności przesłania chrześcijańskiego.

Adhortacja apostolska Vita consecrata, przedstawiając te formę życia jako

znak komunii w Kościele, uwydatniła całe bogactwo i wymagania życia

braterskiego. Nasza Kongregacja wydała uprzednio dokument Congregavit

nos in unum Christi amor, na temat braterstwa we wspólnocie. Do tych

dokumentów każda wspólnota powinna często powracać, aby

konfrontować z nimi własną drogę wiary i postępu w braterstwie.

Komunia pomiędzy dawnymi i nowymi charyzmatami

30. Komunia, którą osoby konsekrowane są wezwane przeżywać, sięga

dalej niż własna rodzina zakonna lub własny instytut. Otwierając się na

komunię z innymi instytutami i z innymi formami życia konsekrowanego,

mogą poszerzać komunię, odkrywać wspólne korzenie ewangeliczne

irazem przeżywać z większą świadomością piękno własnej tożsamości w

różnorodności charyzmatycznej, jak latorośle tego samego krzewu

3.9 Page 29

▲back to top

winnego. Powinni w okazywaniu czci jedni drugich uprzedzać (por. Rz

12,10), aby osiągnąć większy dar, miłość (por. 1Kor 12,31).

Powinno się promować i wspierać zbliżenie i solidarność pomiędzy

instytutami życia konsekrowanego ze świadomością, że komunia jest

“ściśle związana ze zdolnością chrześcijańskiej wspólnoty do otwarcia się

na wszystkie dary Ducha. Jedność Kościoła nie oznacza jednolitości, ale

połączenie w organiczną całość uprawnionych odmienności. Jest to

rzeczywistość wielu członków połączonych w jednym ciele – jedynym

Ciele Chrystusa (por. 1 Kor 12,12)”.95

Może to być początkiem solidarnego poszukiwania wspólnych dróg w

posłudze Kościołowi. Zewnętrzne czynniki, takie jak wymóg

przystosowania się do nowych praw państwowych, i wewnętrzne problemy

instytutów, jak zmniejszanie się liczby członków, ukazują już kierunki

koordynowania sił na polu formacyjnym, w administrowaniu dobrami

materialnymi, w wychowaniu, w ewangelizacji. Także i w takiej sytuacji

możemy dostrzec zaproszenie Ducha Świętego do komunii coraz bardziej

intensywnej. W pracy tej powinno się wspierać Konferencje Przełożonych

Wyższych i Konferencje Instytutów Świeckich na wszystkich poziomach.

Nie można iść ku przyszłości w rozproszeniu. Jest to potrzeba bycia

Kościołem, przeżywania razem doświadczenia Ducha i pójścia za

Chrystusem; dzielenia się wzajemnie doświadczeniem Ewangelii, ucząc

się kochać wspólnotę i rodzinę zakonną innego instytutu jak swoją własną.

Radości i cierpienia, troski i sukcesy mogą być dzielone i należą do

wszystkich.

Od nowych form życia konsekrowanego oczekuje się również dialogu i

komunii. Te nowe stowarzyszenia życia konsekrowanego, przypomina Vita

consecrata, “nie są alternatywą dla istniejących dotąd instytucji, które

nadal zajmują poczesne miejsce, jakie przyznała im tradycja. (...) Dawne

instytuty, z których wiele przetrwało bardzo bolesne próby, mężnie

znoszone w ciągu stuleci, mogą się wzbogacić dzięki dialogowi i

wymianie darów z fundacjami powstającymi w naszej epoce”.96

Także spotkanie i komunia z charyzmatami ruchów kościelnych może

przyczynić się do wzajemnego ubogacenia. Ruchy te często ofiarują

przykład świeżości ewangelicznej i charyzmatycznej, jak również hojnego

i twórczego zaangażowania w ewangelizację. Z drugiej strony ruchy, tak

jak nowe formy życia ewangelicznego, mogą wiele nauczyć się z

radosnego, wiernego i charyzmatycznego świadectwa życia

konsekrowanego, które przechowuje bogate dziedzictwo duchowe,

wielorakie skarby mądrości i doświadczenia oraz różne formy apostolstwa

i zaangażowania misyjnego.

Nasza Kongregacja wskazała kryteria i wciąż aktualne ukierunkowania w

sprawie uczestniczenia zakonników i zakonnic w ruchach kościelnych.97

Tutaj pragniemy podkreślić relacje wzajemnego poznania i współpracy,

szacunku i dzielenia się, które mogłyby zaistnieć nie tylko między

3.10 Page 30

▲back to top

pojedynczymi osobami, ile raczej pomiędzy instytutami, ruchami

kościelnymi i nowymi formami życia konsekrowanego w perspektywie

wzrastania w życiu Duchem i w wypełnianiu tej samej misji Kościoła.

Chodzi o charyzmaty zrodzone z natchnienia tego samego Ducha,

podporządkowane dążeniu do pełni życia ewangelicznego w świecie,

powołane do realizowania razem planu Boga dla zbawienia ludzkości.

Duchowość komunii aktualizuje się także w szerokim dialogu braterstwa

ewangelicznego pomiędzy wszystkimi członkami Ludu Bożego.98

W komunii ze świeckimi

31. Doświadczenie komunii pomiędzy osobami konsekrowanymi prowadzi

do jeszcze większego otwarcia w stosunku do wszystkich innych członków

Kościoła. Przykazanie wzajemnej miłości, przeżywane wewnątrz

wspólnoty, wymaga przejścia z wymiaru osobistego na poziom różnych

rzeczywistości kościelnych. Tylko w eklezjologii integralnej, gdzie różne

powołania są postrzegane jako część tego samego Ludu wezwanych,

powołanie do życia konsekrowanego może odnaleźć właściwą sobie

tożsamość znaku i świadectwa. Dzisiaj coraz bardziej odkrywa się fakt, że

charyzmaty założycieli i założycielek, wzbudzone przez Ducha Świętego

dla dobra wszystkich, muszą być na nowo umiejscowione w samym

centrum Kościoła, otwarte na komunię i na uczestniczenie wszystkich

członków Ludu Bożego.

Idąc po tej linii możemy stwierdzić, że rodzi się nowy rodzaj komunii i

współpracy wewnątrz różnych powołań i stylów życia, przede wszystkim

pomiędzy osobami konsekrowanymi a świeckimi.99 Instytuty monastyczne

i kontemplacyjne mogą ofiarować świeckim relacje przede wszystkim

duchowe oraz niezbędne przestrzenie ciszy i modlitwy. Instytuty czynne w

dziedzinie apostolatu mogą angażować świeckich w różne formy

współpracy duszpasterskiej. Członkowie instytutów świeckich, laickich lub

kleryckich, nawiązują relację z innymi wiernymi w zwyczajnych

sytuacjach codziennego życia.100 Nowością tych lat jest przede wszystkim

prośba ze strony niektórych świeckich, aby uczestniczyć w charyzmatach

instytutów. W tym zakresie powstało wiele interesujących inicjatyw i

nowych form przynależności instytucjonalnej do instytutów.

Towarzyszymy autentycznemu rozkwitowi dawnych instytucji, jak zakony

świeckie i trzecie zakony, oraz powstawaniu nowych stowarzyszeń

świeckich i ruchów wokół rodzin zakonnych i instytutów świeckich. Nawet

jeśli czasem, a nawet w niedalekiej przeszłości, współpraca ta traktowana

była jako pomoc i zastępstwo ze względu na braki personalne wśród osób

konsekrowanych, potrzebnych do prowadzenia dzieł, dzisiaj współpraca ta

wypływa z potrzeby dzielenia odpowiedzialności nie tylko w prowadzeniu

dzieł instytutu, ale przede wszystkim z pragnienia życia szczególnymi

aspektami i wymiarami duchowości i misją instytutu. Potrzebna jest więc

odpowiednia formacja zarówno osób konsekrowanych, jak i świeckich, do

wzajemnej i ubogacającej współpracy.

Podczas gdy w poprzednich okresach to przede wszystkim zakonnicy i

zakonnice byli tymi, którzy tworzyli, ubogacali duchowo i kierowali

4 Pages 31-40

▲back to top

4.1 Page 31

▲back to top

formami zrzeszeń świeckich, dzisiaj, dzięki lepszej formacji świeckich,

może zaistnieć wzajemna pomoc, która sprzyja zrozumieniu specyfiki i

piękna każdej formy życia. Komunia i wzajemność w Kościele nie są

nigdy jednostronne. W tym nowym klimacie komunii eklezjalnej kapłani,

zakonnicy i świeccy, dalecy od wzajemnej obojętności i organizowania

tylko w perspektywie wspólnego działania, mogą odnaleźć właściwe

relacje komunii i odnowione doświadczenie braterstwa ewangelicznego we

wzajemnej wymianie charyzmatów, w dopełnianiu się z poszanowaniem

własnej odrębności.

Tak rozumiana dynamika eklezjalna będzie korzystna dla odnowy życia

konsekrowanego i jego tożsamości. Kiedy pogłębia się zrozumienie

charyzmatu, odkrywa się coraz to nowe możliwości jego aktualizacji.

We wspólnocie z Pasterzami

32. W tej relacji komunii eklezjalnej ze wszystkimi powołaniami i stanami

życia jednym ze szczególnych aspektów jest jedność z Pasterzami. Próżne

byłoby pielęgnowanie duchowości komunii bez realnego kontaktu z

Pasterzami, a przede wszystkim z Papieżem, centrum jedności Kościoła, i

z jego Magisterium.

Jest to konkretne zastosowanie sentire cum Ecclesia, właściwe wszystkim

wiernym,101 które promieniuje przede wszystkim w założycielach i

założycielkach życia konsekrowanego i które staje się zadaniem

charyzmatycznym wszystkich instytutów. Nie można kontemplować

oblicza Chrystusa bez dostrzeżenia go jaśniejącego w swoim Kościele.

Kochać Chrystusa znaczy kochać Kościół w jego osobach i instytucjach.

Dzisiaj, bardziej niż kiedykolwiek, wobec powtarzających się tendencji

odśrodkowych, które podważają fundamentalne zasady wiary i moralności

katolickiej, osoby konsekrowane i ich instytucje są wezwane do

potwierdzenia jedności, wokół Magisterium Kościoła, czyniąc się

przekonanymi i radosnymi rzecznikami tej jedności wobec wszystkich.

Trzeba podkreślić to, co już Papież stwierdził w Adhortacji Vita

consecrata: “Kluczowym aspektem tej kościelnej komunii jest wierność

umysłu i serca wobec nauczania (Papieża i) Biskupów, którą wszystkie

osoby konsekrowane powinny lojalnie realizować w życiu, dając o niej

otwarcie świadectwo wobec Ludu Bożego; dotyczy to zwłaszcza osób

zaangażowanych na polu badań teologicznych i nauczania, w dziedzinie

wydawnictw, katechezy, środków społecznego przekazu”.102 Jednocześnie

stwierdza się, że wielu teologów jest zakonnikami i liczne instytuty

naukowe są prowadzone przez instytuty życia konsekrowanego. Instytuty

te w sposób godny pochwały niosą tę odpowiedzialność w świecie kultury.

Kościół patrzy z ufnym zainteresowaniem na ich zaangażowanie

intelektualne wobec delikatnych problemów naszej epoki, którym

Magisterium musi stawiać czoło.103

Dokumenty kościelne ostatnich dziesięcioleci ustawicznie powracały do

4.2 Page 32

▲back to top

nauczania soborowego, które zachęcało Pasterzy, aby doceniali

wintegralnym duszpasterstwie specyficzne charyzmaty. Jednocześnie

zachęcają osoby konsekrowane, aby ukazywały i ofiarowywały z

przejrzystością i ufnością własne propozycje obecności i pracy, zgodnie ze

specyfiką swego powołania.

Dotyczy to w pewnej mierze także relacji z duchowieństwem

diecezjalnym. Większość zakonników i zakonnic codziennie współpracuje

z kapłanami w duszpasterstwie. Należy więc szukać wszelkich możliwych

inicjatyw w celu coraz większego poznania się i wzajemnego szacunku.

Tylko w harmonii z duchowością komunii i z pedagogiką zarysowaną

przez Novo millennio ineunte będzie można rozpoznać dar, który Duch

Święty daje Kościołowi poprzez charyzmaty życia konsekrowanego. W

sposób szczególny do życia konsekrowanego odnosi się postulat

współistnienia w życiu Kościoła wymiaru charyzmatycznego i

hierarchicznego, wielokrotnie wspomniany przez Jana Pawła II w

przemówieniu skierowanym do przedstawicieli nowych ruchów

kościelnych.104 Miłość i służba w Kościele powinny być przeżywane we

wzajemności, która jest obecna w miłości.

Czwarta Część

ŚWIADKOWIE MIŁOŚCI

Rozpoznać Chrystusa i Jemu służyć

33. Życie przemienione radami ewangelicznymi staje się prorockim i

cichym świadectwem, a zarazem wymownym sprzeciwem wobec

nieludzkiego świata. Przyczynia się do promocji osoby ludzkiej i rozbudza

nową wyobraźnię miłosierdzia. Widzieliśmy to w świętych założycielach.

Objawia się nie tylko w skuteczności służby, ale przede wszystkim w

zdolności solidaryzowania się z tymi, którzy cierpią, tak aby gest pomocy

był wyrazem bratniego dzielenia się. Ta forma ewangelizacji, wyrażona

poprzez miłość i oddanie się dziełom, zapewnia jednoznaczne świadectwo

mocy miłosierdzia słów.105

Ze swej strony życie w komunii jest pierwszym orędziem życia

konsekrowanego, ponieważ jest skutecznym znakiem i przekonywającą

mocą, która prowadzi do wiary w Chrystusa. Sama komunia staje się więc

misją, co więcej, “komunia rodzi komunię i w samej swej istocie przyjmuje

kształt komunii misyjnej”.106 Wspólnoty odnajdują się w pragnieniu, aby

iść za Chrystusem drogami historii człowieka,107 z apostolskim

zaangażowaniem i świadectwem życia zgodnym z własnym

charyzmatem.108 “Kto prawdziwie spotkał Chrystusa, nie może

zatrzymywać Go dla siebie, ale winien Go głosić. Potrzeba nowego

rozmachu w apostolstwie, które byłoby przeżywane jako codzienne

4.3 Page 33

▲back to top

zadanie wspólnot i grup chrześcijańskich”.109

34.Kiedy rozpoczyna się na nowo od Chrystusa, duchowość komunii staje

się solidną i trwałą duchowością działania uczniów i apostołów Jego

Królestwa. Dla życia konsekrowanego oznacza to zaangażowanie w

służbie braciom, w których rozpoznaje się oblicze Chrystusa. Wpełnieniu

tej misji apostolskiej być i czynić są nierozdzielne, ponieważ tajemnica

Chrystusa stanowi jedyny fundament każdej działalności

duszpasterskiej.110 Wkład osób konsekrowanych w ewangelizację “polega

przede wszystkim na świadectwie życia całkowicie oddanego Bogu i

braciom na wzór Zbawiciela, który w miłości do człowieka stał się

sługą”.111 Uczestnicząc w misji Kościoła, osoby konsekrowane nie

ograniczają się do dania jakiejś części swego czasu, ale oddają całe życie.

Wydaje się, że w Novo millennio ineunte Papież pragnie zachęcić do

pójścia dalej w konkretnej miłości wobec ubogich: “Rozpoczynający się

wiek i tysiąclecie będą świadkami – a wypada sobie życzyć, aby

doświadczyły tego bardziej niż dotychczas – jak wielkiego poświęcenia

wymaga miłosierdzie wobec najuboższych. Jeśli nasze działania

rzeczywiście mają początek w kontemplacji Chrystusa, to powinniśmy

umieć Go dostrzegać przede wszystkim w twarzach tych, z którymi On

sam zechciał się utożsamić: “Bo byłem głodny, a daliście Mi jeść; byłem

spragniony, a daliście Mi pić; byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie;

byłem nagi, a przyodzialiście Mnie; byłem chory, a odwiedziliście Mnie;

byłem w więzieniu, a przyszliście do Mnie”(Mt 25,35-36). Te słowa nie są

jedynie wezwaniem do miłosierdzia: zawierają one głęboki sens

chrystologiczny, który ukazuje w pełnym blasku tajemnicę Chrystusa. Te

słowa, w nie mniejszym stopniu niż wierność prawdzie, są probierzem

wierności Kościoła jako Oblubienicy Chrystusa”.112 Papież ofiarowuje

również konkretne ukierunkowanie duchowości, kiedy zaprasza do

rozpoznania w osobach ubogich specjalnej obecności Chrystusa, która

zobowiązuje Kościół do opcji preferencyjnej na ich rzecz. Poprzez tę opcję

również osoby konsekrowane113 muszą świadczyć “o kształcie miłości

Boga, o Jego opatrzności i miłosierdziu”.114

35. Obszar działania, na który Ojciec Święty zaprasza do pracy, jest

rozległy jak cały świat. Spoglądając na ten krajobraz, życie konsekrowane

uczy się “wyrażać swą wiarę w Chrystusa przez odczytywanie ukrytego

wyzwania, jakie On kieruje do niego ze świata ubóstwa”.115

Harmonizowanie uniwersalnego powołania misyjnego z konkretnym

zaangażowaniem w konkretnym kontekście i konkretnym Kościele

lokalnym staje się pierwszoplanowym wymogiem każdego działania

apostolskiego.

Do starych form ubóstwa zostały dodane nowe: rozpacz płynąca z

poczucia bezsensu życia, niebezpieczeństwo narkomanii, opuszczenie w

starości i chorobie, degradacja lub dyskryminacja społeczna.116 Misją w

swych dawnych i nowych formach jest przede wszystkim służba na rzecz

godności osoby ludzkiej w nieludzkim społeczeństwie, ponieważ

4.4 Page 34

▲back to top

pierwszym i najgroźniejszym ubóstwem naszych czasów jest gwałcenie z

obojętnością praw osoby ludzkiej. Z dynamizmem miłości, z

przebaczeniem i pojednaniem osoby konsekrowane angażują się w

budowanie sprawiedliwszego świata, który daje nowe i lepsze możliwości

życia i rozwoju osób. Aby to działanie mogło być skuteczne, trzeba

posiadać ducha ubogiego, oczyszczonego z egoistycznych interesów,

gotowego do pracy na rzecz pokoju i braku przemocy, w postawie

solidarnej i pełnej współczucia dla cierpień innych. Styl głoszenia słowa i

realizowania dzieł Bożych, zapoczątkowany przez Jezusa (por. Łk 4,15-21)

i przeżywany w Kościele pierwotnym, nie może być zapomniany po

zakończeniu Jubileuszu lub przejściu z jednego tysiąclecia w drugie, ale

przynagla z większą mocą, aby realizować w miłości inną przyszłość.

Trzeba być gotowymi do zapłacenia ceny prześladowania, ponieważ w

naszych czasach najczęstszą przyczyną męczeństwa jest walka o

sprawiedliwość w wierności Ewangelii. Jan Paweł II stwierdza, że za to

świadectwo “w ostatnich czasach kilkoro waszych braci i sióstr w różnych

częściach świata zapłaciło męczeństwem”.117

Z wyobraźnią miłosierdzia

36. Poprzez wieki miłość była dla osób konsekrowanych przestrzenią, w

której przeżywali w sposób konkretny Ewangelię. W miłości wzrastała

moc profetyczna ich charyzmatów i bogactwo ich duchowości w Kościele i

w świecie.118 Rozpoznawali się bowiem jako wezwani, by być

“objawieniem Bożej miłości”.119 Jest konieczne, by ten dynamizm był

kontynuowany z twórczą wiernością, ponieważ stanowi niezastąpione

bogactwo w pracy duszpasterskiej Kościoła. W godzinie, w której się

przyzywa nową wyobraźnię miłosierdzia i domaga autentycznego

potwierdzenia miłosierdzia w słowach czynem miłości,120 życie

konsekrowane spogląda z podziwem na kreatywność apostolską, dzięki

której rozkwitły na tysiące sposobów miłość i świętość w swych

specyficznych formach; jednakże nie może nie odczuwać konieczności

zadziwiania nadal świata, pod natchnieniem Ducha Świętego, nowymi

formami czynnej miłości ewangelicznej, odpowiadającej potrzebom

naszych czasów.

Życie konsekrowane pragnie dokonać refleksji nad własnymi

charyzmatami i tradycjami, aby je wykorzystać dla nowych przestrzeni

ewangelizacji. Chodzi o bycie bliżej ubogich, osób starszych, narkomanów,

chorych na AIDS, uciekinierów, osób, które doświadczają wszelkiego

rodzaju cierpienia ze względu na swoją szczególną sytuację.

Z uwagą skierowaną na zmianę modeli działania, ponieważ nie wystarczy

już dziś tylko pomoc, życie konsekrowane stara się o wykorzenianie

przyczyny, z której bierze początek dana potrzeba. Ubóstwo narodów

wypływa z ambicji i obojętności wielu i ze struktur grzechu, które muszą

być wyeliminowane, także poprzez poważne zaangażowanie w dziedzinie

wychowania.

4.5 Page 35

▲back to top

Wiele dawnych, a także obecnych fundacji prowadzą osoby konsekrowane

tam, gdzie inni zazwyczaj nie mogą pójść. W tych latach osoby

konsekrowane były zdolne do pozostawienia bezpiecznych miejsc – tego,

co znane, aby pośpieszyć ku środowiskom i zajęciom im nieznanym.

Dzięki swej całkowitej konsekracji są bowiem wolne, aby działać wszędzie

tam, gdzie istnieją sytuacje krytyczne –jak to ukazują ostatnie fundacje w

nowych krajach, które przedstawiają szczególne wyzwania– angażując w

tym samym czasie większą ilość prowincji zakonnych i tworząc wspólnoty

międzynarodowe. Z przenikliwym wzrokiem i wielkim sercem121 przyjęły

wołanie wielorakich cierpień w konkretnej posłudze miłości. Wszędzie

stanowią więź między Kościołem i grupami osób z marginesu

społecznego, nie objętych zwykłym duszpasterstwem.

Nawet niektóre charyzmaty, które wydają się już odpowiadać czasom

przeszłym, nabierają odnowionej żywotności w tym świecie, który zna

handel kobietami i dziećmi-niewolnikami, podczas gdy dziecko, częsta

ofiara nadużyć, jest narażone na porzucenie na ulicy i zaciągnięcie w

szeregi wojska.

Istnieje dzisiaj większa wolność w pracach apostolskich, oddziaływanie

bardziej świadome, solidarność, która się wyraża w zdolności stawania po

stronie ludzi, biorąc na siebie ich problemy, aby następnie na nie

odpowiedzieć ze szczególną wrażliwością na znaki czasu i na ich

wymagania. Ten wzrost inicjatyw udowodnił ważność programowania w

dziedzinie misji, jeśli chce się ją urzeczywistniać nie w sposób

improwizowany, ale organiczny i skuteczny.

Głosić Ewangelię

37. Pierwszym zadaniem, które należy na nowo z entuzjazmem podjąć,

jest przepowiadanie Chrystusa narodom. Ono zależy przede wszystkim od

osób konsekrowanych, które się angażują, aby przesłanie Ewangelii dotarło

do licznych rzesz tych, którzy jej nie znają. Taka misja jest jeszcze u

początków i musimy angażować się ze wszystkich sił, aby ją realizować.122

Działanie misjonarzy i misjonarek, pełne ufności i przedsiębiorczości,

powinno coraz lepiej odpowiadać potrzebom inkulturacji, tak aby

specyficzne wartości każdego narodu nie zostały przekreślone, lecz

oczyszczone i w pełni rozwinięte.123 Pozostając w całkowitej wierności

orędziu ewangelicznemu, chrześcijaństwo trzeciego tysiąclecia będzie

przybierało także oblicze różnych kultur i narodów, w których zostanie

przyjęte i zakorzenione.124

Służyć życiu

38. Według zaszczytnej tradycji wiele osób konsekrowanych, przede

wszystkim kobiet, podejmuje apostolstwo w ramach służby zdrowia,

kontynuując posługę miłosierdzia Chrystusa. Idąc śladami Boskiego

Samarytanina, są blisko tych, którzy cierpią, aby umniejszyć ich ból. Ich

kompetencja zawodowa, wrażliwa na humanizację medycyny, otwiera

4.6 Page 36

▲back to top

przestrzeń dla Ewangelii, która napełnia nadzieją i dobrocią nawet

najtrudniejsze doświadczenia życia i śmierci ludzkiej. Dlatego też chorzy

najubożsi i najbardziej opuszczeni są uprzywilejowani w otoczeniu ich

szczególną troską.125

W trosce o skuteczność chrześcijańskiego świadectwa ważne jest,

zwłaszcza w niektórych delikatnych i kontrowersyjnych dziedzinach,

podjąć znaczne wysiłki, aby należycie wyjaśnić stanowisko Kościoła,

podkreślając zwłaszcza, że nie próbuje on narzucić niewierzącym

poglądów wynikających z wiary, ale interpretuje i chroni wartości,

zakorzenione w samej naturze istoty ludzkiej.126 Praktyka miłosierdzia

staje się więc przede wszystkim u osób konsekrowanych, które pracują

wtych środowiskach, służbą roztropnej mądrości, aby wszędzie były

uszanowane podstawowe zasady, od których zależy cywilizacja godna

człowieka.

Szerzyć prawdę

39. Świat edukacji również potrzebuje kompetentnej obecności osób

konsekrowanych. W tajemnicy Wcielenia znajdują się fundamenty takiej

antropologii, która przekraczając własne ograniczenia i sprzeczności,

może prowadzić w kierunku Chrystusa “nowego człowieka” (por. Ef 4,24;

Kol 3,10). Ponieważ Syn Boży stał się naprawdę człowiekiem, człowiek

może – w Nim i przez Niego – stać się naprawdę dzieckiem Bożym.127

Dzięki szczególnemu doświadczeniu darów Ducha, w gorliwym

wsłuchiwaniu się w Słowo Boże i praktyce rozeznawania duchowego,

dzięki bogatemu dziedzictwu tradycji wychowawczych zgromadzonych w

czasie przez własny instytut, osoby konsekrowane są w stanie prowadzić

szczególnie owocną i znaczącą działalność. Charyzmat ten może tworzyć

środowiska wychowawcze przeniknięte ewangelicznym duchem wolności,

sprawiedliwości i miłości, które będą pomagały młodym wzrastać w

człowieczeństwie, pod kierownictwem Ducha Świętego, ukazując zarazem

świętość jako cel wychowania dla wszystkich – nauczycieli i uczniów.128

W łonie samego życia konsekrowanego należy promować odnowioną

aktywność na polu kultury, która pozwoli podnieść poziom przygotowania

osobistego i przygotuje do dialogu między współczesną mentalnością a

wiarą, aby popierać, również poprzez własne uczelnie, ewangelizację

kultury rozumianej jako służba prawdzie.129 W tej perspektywie jest

bardzo wskazana obecność osób konsekrowanych w środkach społecznego

przekazu.130 Należy popierać wszelki wysiłek w tej nowej i strategicznej

dziedzinie apostolskiej, tak aby lepiej koordynować inicjatywy i osiągać

wyższy poziom jakości i skuteczności.

Otwarcie na wielkie dialogi

40. Rozpocząć na nowo od Chrystusa oznacza zatem iść za Nim tam,

gdzie stał się On obecny przez swe dzieło zbawcze, i żyć szerokością

4.7 Page 37

▲back to top

horyzontów przez Niego otwartych. Życie konsekrowane nie może

zadowolić się tylko życiem w Kościele i dla Kościoła. Wychodzi ono z

Chrystusem ku innym Kościołom chrześcijańskim, ku innym religiom, ku

każdemu człowiekowi, mężczyźnie i kobiecie, który nie wyznaje żadnej

religii.

Życie konsekrowane jest więc wezwane do zaofiarowania własnego

specyficznego wkładu we wszystkich wielkich dialogach, otwartych

wewnątrz Kościoła przez Sobór Watykański II. “W dialogu ze wszystkimi”

– ten wymowny tytuł ostatniego rozdziału Vita consecrata jest logicznym

zakończeniem całej Adhortacji apostolskiej.

41.Dokument przypomina przede wszystkim, w jaki sposób Synod na

temat życia konsekrowanego uwydatnił głęboką więź między życiem

konsekrowanym i ekumenizmem. “Skoro bowiem duszą ekumenizmu jest

modlitwa i nawrócenie, nie ulega wątpliwości, że instytuty życia

konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego są w szczególny

sposób odpowiedzialne za postępy tego procesu”.131 Jest zatem konieczne,

aby w życiu osób konsekrowanych dać więcej miejsca modlitwie

ekumenicznej i świadectwu, aby dzięki mocy Ducha Świętego można było

obalić mury podziałów i uprzedzeń. Żaden instytut życia konsekrowanego

nie może się czuć zwolniony z pracy w tej dziedzinie.

Mówiąc o formach dialogu ekumenicznego, Vita consecrata wskazuje jako

szczególnie odpowiednią dla członków wspólnot zakonnych formę

dzielenia się lectio divina, udział we wspólnej modlitwie, w której

Chrystus obiecał nam swoją obecność (por. Mt 18,20). Przyjaźń, miłość i

współpraca w podejmowanych razem posługach i w świadectwie pozwolą

przeżywać doświadczenie tego, jak dobrze, gdy bracia mieszkają razem

(por. Ps 133 [132]). Nie mniej ważne jest poznanie historii, doktryny,

liturgii, działalności charytatywnej i apostolskiej innych chrześcijan.132

42. Jeśli chodzi o dialog międzyreligijny, adhortacja Vita consecrata

stawia dwa podstawowe wymagania: świadectwo ewangeliczne i wolność

ducha. Mówi o niektórych szczególnych narzędziach tego dialogu, jak

wzajemne poznanie, szacunek, serdeczna przyjaźń i szczerość ze

środowiskami monastycznymi innych religii.133

Innym obszarem współpracy jest wspólna troska o życie ludzkie, od

współczucia z cierpieniem fizycznym i duchowym po działalność na rzecz

sprawiedliwości, pokoju i ochrony rzeczywistości stworzonej.134 Jan Paweł

II przypomina, że ważną dziedziną współpracy z osobami o różnych

tradycjach religijnych jest też działalność na rzecz kobiety, do czego

wezwane są w sposób szczególny kobiety konsekrowane.135

43. Trzeba też wziąć pod uwagę dialog z tymi, którzy nie wyznają żadnej

religii. Osoby konsekrowane, ze względu na samą naturę swego powołania,

stają się uprzywilejowanymi rozmówcami tych, którzy szukają Boga, od

zawsze niepokojącego serce człowieka i prowadzącego go do wielorakich

4.8 Page 38

▲back to top

form duchowości. Ich wrażliwość na wartości (por.Flp4,8) i gotowość do

spotkania świadczą o autentyczności poszukiwania Boga. “Dlatego –

kończy dokument – osoby konsekrowane powinny wielkodusznie

zapewnić wsparcie i duchowe przewodnictwo wszystkim, którzy zwracają

się do nich przynaglani tęsknotą za Bogiem i pragnieniem życia zgodnego

z nakazami swojej wiary”.136

44. Dialog ten w sposób konieczny otwiera się na głoszenie Chrystusa. W

komunii bowiem zawarta jest wzajemność daru. Kiedy słuchanie drugiego

jest autentyczne, daje sposobną okazję, aby zaproponować własne

doświadczenie duchowe i treści ewangeliczne, które karmią życie

konsekrowane. Dajemy w ten sposób świadectwo nadziei, która jest w nas

(por. 1P 3,15). Nie musimy lękać się, że mówiąc o własnej wierze,

obrazimy tych, którzy mają inne przekonania, jest to natomiast okazja do

radosnego głoszenia daru, który jest dla wszystkich i wszystkim powinien

być proponowany z największym szacunkiem dla wolności każdego: dar

objawienia Boga – Miłości, który “tak umiłował świat, że Syna swego

Jednorodzonego dał” (J 3,16).

Z drugiej strony, obowiązek misyjny nie zabrania nam podejmowania

dialogu z wewnętrzną gotowością do przyjęcia zalążków Słowa, ponieważ

między zasobami i ograniczeniami każdej kultury osoby konsekrowane

mogą znaleźć wartości cenne dla własnego życia i misji. “Nierzadko Duch

Boży, który “wieje tam, gdzie chce”(J 3,8), wzbudza także w

powszechnym ludzkim doświadczeniu, mimo jego wielorakich

sprzeczności, znaki swojej obecności, pomagające samym uczniom

Chrystusa głębiej rozumieć orędzie, którego są głosicielami”.137

Współczesne wyzwania

45. Nie można pozostać obojętnym wobec wielkich i niepokojących

problemów, dręczących całą ludzkość w perspektywie dewastacji

środowiska naturalnego, która sprawia, że rozległe obszary planety stają

się niegościnne i nieprzyjazne człowiekowi. Kraje bogate zużywają zasoby

w rytmie przekraczającym możliwości równowagi systemu, sprawiając, że

kraje biedne stają się coraz bardziej ubogie. Nie można też zapomnieć o

problemach związanych z pokojem, któremu często zagraża widmo

katastrofalnych wojen.138

Chciwość dóbr, żądza przyjemności, bałwochwalczy kult władzy – to

potrójna pożądliwość, która naznacza historię i jest także u podstaw

dzisiejszego zła. Może być przezwyciężona tylko wówczas, jeśli odkryje

się na nowo ewangeliczne wartości ubóstwa, czystości i służby.139

Zakonnicy muszą życiem i słowami głosić piękno ubóstwa w duchu i

czystości serca, które czynią wolnymi w służbie braciom, oraz

posłuszeństwa, które owoce miłości czyni trwałymi.

Czy można wreszcie pozostać biernymi wobec deptania podstawowych

ludzkich praw?140 Szczególnym zaangażowaniem trzeba objąć niektóre

4.9 Page 39

▲back to top

aspekty radykalizmu ewangelicznego, które często są mniej rozumiane, ale

nie mogą przez to być mniej obecne w kościelnej posłudze miłości.

Najważniejszy z nich jest szacunek dla życia każdej istoty ludzkiej od

momentu poczęcia aż do jej naturalnego końca.

W tym otwarciu na świat, aby go podporządkować Chrystusowi wten

sposób, że cała rzeczywistość odnajdzie w Nim swoje autentyczne

znaczenie, konsekrowani z instytutów świeckich zajmują szczególne

miejsce: oni właśnie, żyjąc w zwyczajnych warunkach, uczestniczą

wspołecznym i politycznym dynamizmie i na mocy swego pójścia za

Chrystusem nadają mu nową wartość, pracując w ten sposób owocnie dla

Królestwa Bożego. Właśnie na mocy ich konsekracji, przeżywanej bez

zewnętrznych znaków, świeccy wśród świeckich, stają się solą i światłem

także w sytuacjach, w których widzialność ich konsekracji stanowiłaby

przeszkodę, a nawet powodowałaby odrzucenie.

Patrzeć przed siebie i ku górze

46. Również wśród osób konsekrowanych znajdują się stróże poranka:

młodzi.141 Naprawdę potrzebujemy odważnych ludzi młodych, którzy

pozwalając się kształtować przez Ojca mocą Ducha, staną się “osobami

ukształtowanymi na wzór Chrystusa”,142 będą ofiarowywać wszystkim

czytelne i radosne świadectwo swojej “specyficznej formy przyjęcia

tajemnicy Chrystusa”143 i specyficznej duchowości własnego instytutu.144

Trzeba, aby byli uznani za autentycznych protagonistów własnej

formacji.145 To oni bowiem będą musieli kontynuować, z racji wymiany

pokoleń, odnowę własnych instytutów, trzeba więc, aby właściwie

przygotowani, stopniowo obejmowali zadania związane z nadawaniem

kierunku i zarządzaniem. Mocni siłą swoich ideałów, staną się

wartościowymi świadkami świętości, która jest wysoką miarą bycia

chrześcijanami.146 Na bezpośredniości tej ich wiary, na dyspozycyjności,

którą radośnie wykazali, i na tym, co Duch Święty zechce im powiedzieć,

opiera się w dużej mierze przyszłość życia konsekrowanego i jego misja.

Patrzmy na Maryję, Matkę i Mistrzynię każdego z nas. Ona, pierwsza

Konsekrowana, żyła pełnią miłości. Żarliwa duchem, służyła Panu;

radosna w nadziei, mocna w przeciwnościach, wytrwała w modlitwie;

troszcząca się o potrzeby braci (por. Rz 12,11-13). W Niej odzwierciedlają

się i odnawiają wszystkie aspekty Ewangelii, wszystkie charyzmaty życia

konsekrowanego. Wspiera nas w codziennym zaangażowaniu, sprawiając,

że staje się ono wspaniałym świadectwem miłości, według zachęty św.

Pawła: “abyście postępowali w sposób godny powołania, jakim zostaliście

wezwani” (Ef 4,1).

Na potwierdzenie tych wskazań pragniemy powrócić raz jeszcze do słów

Jana Pawła II, w których znajdujemy zachętę i motywy ufności, której

wszyscy potrzebujemy, aby sprostać zadaniom, przewyższającym nasze

możliwości: “Nowe stulecie i nowe tysiąclecie rozpoczynają się w świetle

Chrystusa. Nie wszyscy jednak widzą to światło. Naszym zadaniem,

4.10 Page 40

▲back to top

porywającym i trudnym, jest być Jego “odblaskiem”. (...) To zadanie

napawa nas bojaźnią, gdyż mamy świadomość słabości, która sprawia, że

często nasze życie traci blask i pełne jest cieni. Możemy je jednak spełnić,

jeśli staniemy w świetle Chrystusa i będziemy umieli otworzyć się na

łaskę, która czyni nas nowymi ludźmi”.147 Tę nadzieję głoszą w Kościele

osoby konsekrowane, idąc przez wieki ze swymi braćmi i siostrami na

spotkanie z Chrystusem Zmartwychwstałym.

Ojciec Święty w dniu 13 maja 2002 zatwierdził niniejszy Dokument

Kongregacji Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia

Apostolskiego i wyraził zgodę na jego opublikowanie.

Rzym, dnia 19 maja 2002, Uroczystość Zesłania Ducha Świętego.

Eduardo Kard. Martínez Somalo

Prefekt

+ Piergiorgio Silvano Nesti, CP

Sekretarz

1Por. Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska Vita consecrata,

Rzym, 25 marca 1996, 14.

2Jan Paweł II, List Apostolski Novo millennio ineunte, 6 stycznia 2001, 9.

3Jan Paweł II, Przemówienie do Caritas włoskiej (24 listopada 2001) w:

L'Osservatore Romano, 25 listopada 2001.

4Jan Paweł II, Przesłanie do Zgromadzenia Plenarnego Kongregacji

Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego

(21 września 2001), L'Osservatore Romano, 28 września 2001.

5Tamże.

6Por. Ad gentes, 11.

7Por. Lumen gentium, 1.

8Vita consecrata, 19.

9Por. Novo millennio ineunte, 29.

10Vita consecrata, 4.

11Por. Novo millennio ineunte, 29.

5 Pages 41-50

▲back to top

5.1 Page 41

▲back to top

12Por. Novo millennio ineunte, 30-31.

13Por. Novo millennio ineunte, 32-34. 35-39.

14Por. Novo millennio ineunte, 35-37.

15Por. Novo millennio ineunte, 43-44.

16Por. Novo millennio ineunte, 49. 57.

17Vita consecrata, 111.

18Por. Vita consecrata, 16.

19Por. Lumen gentium, 44.

20Vita consecrata, 22.

21Por. Vita consecrata, 87.

22Por. Lumen gentium, 13; Jan Paweł II, Posynodalna Adhortacja

apostolska Christifideles laici, 30 grudnia 1988, 20; Vita consecrata, 31.

23Por. Novo millennio ineunte, 29.

24Por. Novo millennio ineunte, 45.

25Por. Vita consecrata, 32.

26Vita consecrata, 31.

27Por. Vita consecrata, 28, 94.

28Vita consecrata, 85.

29Por. Novo millennio ineunte, 38.

30Por. Novo millennio ineunte, 33.

31Por. Vita consecrata, 103.

32Por. Vita consecrata, 72.

33Por. Novo millennio ineunte, 2.

34Vita consecrata, 58.

5.2 Page 42

▲back to top

35Por. Evangelii nuntiandi, 69; Novo millennio ineunte, 7.

36Por. Vita consecrata, 99.

37Kongregacja Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia

Apostolskiego, Verbi sponsa, Instrukcja o życiu kontemplacyjnym i

klauzurze mniszek, Watykan, 13maja 1999, nr7.

38Tamże. por. Perfectae caritatis, 7; por. Vita consecrata, 8, 59.

39Św. Augustyn, Sermo 331,2: PL 38, 1460.

40Novo millennio ineunte, 49.

41Por. Novo millennio ineunte, 25-26.

42Por. Vita consecrata, 110.

43Por. Lumen gentium, rozdz. V.

44Lumen gentium, 42.

45Vita consecrata, 31; Novo millennio ineunte, 46.

46Por. Kongregacja Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń

Życia Apostolskiego, Życie braterskie we wspólnocie, Congregavit nos in

unum Christi amor, Rzym, 2 lutego 1994, 50.

47Por. Vita consecrata, 92.

48Por. Novo millennio ineunte, 45.

49Kongregacja Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia

Apostolskiego, Wskazania dotyczące formacji w instytutach zakonnych,

Potissimum institutioni, Rzym, 2lutego 1990, 1.

50Vita consecrata, 65.

51Vita consecrata, 66.

52Por. Christifideles laici, 55.

53Por. Jan Paweł II, Homilia podczas czuwania na Torvergata, Rzym, 20

sierpnia 2000, L'Osservatore Romano, 21-22 sierpnia 2000, 3.

54Por. Vita consecrata, 1.

5.3 Page 43

▲back to top

55Por. Vita consecrata, 65.

56Vita consecrata, 37.

57Novo millennio ineunte, 40.

58Por. Novo millennio ineunte, 1.

59Jan Paweł II, Homilia (2 lutego 2001), L'Osservatore Romano, 4 lutego

2001.

60Por. Mutuae relationes, 11; por. Vita consecrata, 37.

61Vita consecrata, 93.

62Por. Novo millennio ineunte, 31.

63Por. Vita consecrata, 20-21.

64Por. Novo millennio ineunte, 38.

65Vita consecrata, 22.

66Vita consecrata, 16.

67Vita consecrata, 18.

68Vita consecrata, 25.

69Vita consecrata, 40.

70Por. Novo millennio ineunte, 16.

71Vita consecrata, 94.

72Novo millennio ineunte, 39.

73Por. Perfectae caritatis, 2.

74Jan Paweł II, Homilia (2 lutego 2001), L'Osservatore Romano, 4 lutego

2001.

75Vita consecrata, 37.

76Novo millennio ineunte, 40.

5.4 Page 44

▲back to top

77Jan Paweł II, Homilia (2 lutego 2001), L'Osservatore Romano, 4 lutego

2001.

78Novo millennio ineunte, 43.

79Jan Paweł II, Homilia (2 lutego 2001), L'Osservatore Romano, 4 lutego

2001.

80Por. Vita consecrata, 95.

81Por. Vita consecrata, 18.

82Vita consecrata, 95.

83Por. Vita consecrata, 51.

84Por. Novo millennio ineunte, 25-27.

85Por. Vita consecrata, 23.

86Vita consecrata, 38.

87Novo millennio ineunte, 25.

88Por. Novo millennio ineunte, 37.

89Vita consecrata, 93.

90Novo millennio ineunte, 43.

91Vita consecrata, 46.

92Vita consecrata, 51.

93Por. Novo millennio ineunte, 43.

94Vita consecrata, 51.

95Novo millennio ineunte, 46.

96Vita consecrata, 62.

97Por. Życie braterskie we wspólnocie, 62; por. Vita consecrata, 56.

98Por. Novo millennio ineunte, 45.

5.5 Page 45

▲back to top

99Por. Życie braterskie we wspólnocie, 70.

100Por. Vita consecrata, 54.

101Por. Lumen gentium, 12; por. Vita consecrata, 46.

102Vita consecrata, 46.

103Por. Vita consecrata, 98.

104Jan Paweł II, w: I movimenti nella Chiesa. Atti del II colloquio

internazionale, Mediolan 1987, s.24-25; I movimenti nella Chiesa,

Watykan 1999, s.18.

105Por. Novo millennio ineunte, 50.

106Christifideles laici, 32.

107Por. Vita consecrata, 46.

108Por. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Ecclesia in Africa, Yaoundé,

14 września 1995, 94.

109Novo millennio ineunte, 40.

110Por. Novo millennio ineunte, 15.

111Vita consecrata, 76.

112Novo millennio ineunte, 49.

113Por. Vita consecrata, 82.

114Novo millennio ineunte, 49.

115Novo millennio ineunte, 50.

116Por. Novo millennio ineunte, 50.

117Jan Paweł II, Homilia (2 lutego 2001), L'Osservatore Romano, 4 lutego

2001.

118Por. Vita consecrata, 84.

119Vita consecrata, tytuł III rozdziału.

5.6 Page 46

▲back to top

120Por. Novo millennio ineunte, 50.

121Por. Novo millennio ineunte, 58.

122Por. Jan Paweł II, Encyklika Redemptoris Missio, Rzym, 7 grudnia

1990, nr1.

123Por. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska post-synodalna Ecclesia in

Asia, New Delhi, 6listopada 1999, nr22.

124Por. Novo millennio ineunte, 40.

125Por. Vita consecrata, 83.

126Por. Novo millennio ineunte, 51.

127Por. Novo millennio ineunte, 23.

128Por. Vita consecrata, 96.

129Por. Vita consecrata, 98.

130Por. Vita consecrata, 99.

131Por. Vita consecrata, 100.

132Por. Vita consecrata, 101.

133Por. Ecclesia in Asia, 31, 34.

134Por. Ecclesia in Asia, 44.

135Por. Vita consecrata, 102.

136Vita consecrata, 103.

137Novo millennio ineunte, 56.

138Por. Novo millennio ineunte, 51.

139Por. Vita consecrata, 88-91.

140Por. Novo millennio ineunte, 51.

141Por. Novo millennio ineunte, 9.

5.7 Page 47

▲back to top

142Vita consecrata, 19.

143Vita consecrata, 16.

144Vita consecrata, 93.

145Kongregacja Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia

Apostolskiego, Potissimum institutioni, Rzym, 2 lutego 1990, nr29.

146Por. Novo millennio ineunte, 31.

147Novo millennio ineunte, 54.