|
||
|
|
|
MB_Vietnamita_v03 |
|
|
1 Pages 1-10 |
▲back to top |
|
|
1.1 Page 1 |
▲back to top |
Giovanni Battista Lemoyne SDB
HOÀI KYÙ
TIEÅU SÖÛ
THAÙNH GIOAN BOSCO
Taäp III
1847-1850
|
|
1.2 Page 2 |
▲back to top |
Giovanni Battista Lemoyne SDB
HOÀI KYÙ
TIEÅU SÖÛ
THAÙNH GIOAN BOSCO
Taäp III
1847-1850
S. Benigno Canavese
1903
|
|
1.3 Page 3 |
▲back to top |
Ngöôøi dòch: Nguyeãn Vaên Caàn
Hieäu ñính: Nguyeãn Thònh Phöôùc sdb
Thaàn Hoïc Vieän Rinaldi 2016
Tuû Saùch Thaàn Hoïc Rinaldi
Nguyeân taùc: Memorie Biografiche di Don Giovanni Bosco, vol III
Giovanni Battista Lemoyne
San Benigno Canavese 1903
Scuola Tipografica e Libraria Salesiana
|
|
1.4 Page 4 |
▲back to top |
Lôøi Ngoû
Ñaùp laïi lôøi môøi goïi cuûa TTN 26 “Trôû Veà Vôùi Don Bosco qua vieäc hoïc
hoûi, noi göông, caàu khaån cuøng Don Bosco vaø quaûng baù tinh thaàn vaø coâng
cuoäc cuûa Ngaøi”, cuõng nhö söï mong moûi cuûa raát ñoâng anh em hoäi vieân
Saleâdieâng Vieät Nam vaø caùc thaønh vieân thuoäc Gia Ñình Saleâdieâng Vieät Nam,
chuùng con maïo muoäi tieán haønh vieäc chuyeån ngöõ boä saùch ñoà soä Hoài Kyù Tieåu
Söû Thaùnh Gioan Bosco maø nhieàu theá heä Saleâdieâng ñaõ tieáp caäp trong nguyeân
baûn tieáng YÙ hoaëc qua baûn dòch tieáng Anh. Taäp I cuûa Boä Hoài Kyù Tieåu Söû naøy
ñaõ ñöôïc chuyeån ngöõ vaøo giöõa thaäp nieân 1970. Tuy nhieân, do hoaøn caûnh lòch
söû, vieäc chuyeån ngöõ ñaõ bò giaùn ñoaïn khaù laâu. Chuùng con nay muoán tieáp tuïc
coâng vieäc cuûa caùc theá heä ñi tröôùc ngoõ haàu ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng cuûa Ngöôøi
Cha thaân yeâu cuûa chuùng ta seõ ñöôïc nhieàu anh chò em trong Ñaïi Gia Ñình
Saleâdieâng nhaän bieát vaø töø ñoù theâm loøng yeâu meán Cha Thaùnh.
Ñaõ haún nhöõng gì Cha Thaùnh chuùng ta ñaõ traûi qua khoâng hoaøn toaøn gioáng
vôùi nhöõng gì chuùng ta ñang traûi qua vaøo ñaàu thieân nieân kyû thöù Ba naøy. Tuy
nhieân, tinh thaàn cuûa ngaøi vaø söï haâm moä cuûa nhöõng moân ñeä ñaàu tieân cuûa ngaøi
ñöôïc nhaän thaáy qua nhöõng trang giaáy cuûa Boä Hoài Kyù Tieåu Söû naøy. Öôùc mong
tinh thaàn naøy vaãn hieän dieän vôùi chuùng ta vaø trôû thaønh ñoäng löïc ñeå chuùng ta
tieán böôùc trong vieäc thi haønh söù meänh cöùu roãi nhöõng ngöôøi treû maø Thieân
Chuùa vaø Giaùo Hoäi trao ban cho chuùng ta.
Thaät khoâng deã gì ñeå chuyeån dòch moät coâng trình ñoà soä nhö Boä Hoài Kyù
Tieåu Söû nhieàu taäp naøy maø khoâng coù nhieàu thieáu soùt. Öôùc mong ngöôøi ñoïc chæ
daãn nhöõng gì coøn baát caäp ñeå aán baûn sau ñöôïc toát ñeïp hôn.
Nguyeãn Thònh Phöôùc sdb
Traùch nhieäm chuyeån ngöõ Boä Hoài Kyù Tieåu Söû
|
|
1.5 Page 5 |
▲back to top |
Lời Tựa của Chủ Biên
Thánh Gioan Bosco, diện mạo chính của bộ Tiểu Sử đồ sộ này là
nhân vật vĩ đại trong mọi vấn đề của Giáo Hội và Nhà Nước trong
thế kỷ 19 đầy gay cấn của nước Ý. Ngài là vị sáng lập hai tu hội hoạt
động tích cực trong thời kỳ các dòng tu khác bị xóa bỏ; ngài được
tin cậy và là chìa khóa liên lạc giữa ngôi Giáo Hoàng và quốc gia Ý
đang hình thành thời Giành Độc Lập và Thống Nhất Nước Ý
(Risorgimento). Trong thời kỳ hỗn loạn này, ngài trước tiên là một
nhà giáo dục thánh của Kitô giáo và đã thành công trong việc kết
hợp khoa sư phạm thời mới với luật tình yêu của Chúa Kitô nhằm
mưu ích lợi cho thanh thiếu niên nghèo và do đó xứng đáng được
vinh dự tặng cho danh hiệu là Vị Tông Đồ Giới trẻ.
Ngài được mọi người trên thế giới quen gọi với cái tên đơn sơ là
Don Bosco1. Hệ thống giáo dục ngày càng nổi tiếng của ngài ngày
nay được gọi là Hệ Thống Dự phòng. Hệ thống ấy đặt căn bản trên lý
trí, tôn giáo và lòng thương mến, và theo tên được giải thích cũng
còn có nghĩa trong giáo dục là ‘một chút đề phòng bằng một ngàn
lần chữa trị’. Ngài thường tìm cách đặt các thanh thiếu niên vào cái
thế không thể phạm tội, thoát khỏi một tình trạng vô kỷ luật tinh
thần mà mọi tật xấu tới tấp nhảy vào.
Để bảo đảm tiếp tục sứ mệnh giáo dục giới trẻ, ngài thiết lập hai
tu hội trên toàn thế giới là Tu Hội Thánh Phanxicô Salê (Tu hội
Salêdiêng) và Tu Hội Con Đức Mẹ Phù Hộ các Giáo hữu (Dòng Nữ
Salêdiêng). Ngày nay hai hội dòng đã có trên 40.000 hội viên đang
điều hành 2.800 cơ sở giáo dục trên toàn thế giới.
Để giúp đỡ nghệ thuật giáo dục giới trẻ đầy khó khăn này, Don
Bosco dự trù giải thích phương pháp giáo dục của mình trong một
cuốn sách, tuy nhiên vì bận bịu trong công tác quyết tâm thiết lập
hai tu hội và liên tục bận rộn với bao công việc khác, nên ngài chỉ
hài lòng với việc phác họa đơn giản ý tưởng của mình trong một
baài viết ngắn quý giá có tên là Hệ Thống Dự Phòng trong việc Giáo
Dục Thanh Thiếu Niên.
1 Don là tên tắt tiếng La tinh là dominus, có nghĩa Chúa, thầy. Tên này được sử dụng
trong nước Ý làm danh vị cho các linh mục thay cho chữ cha.
|
|
1.6 Page 6 |
▲back to top |
May mắn thay, bộ Hồi Ký Tiểu Sử Thánh Gioan Bosco thay thế thật
đầy đủ cho một cuốn sách, nếu được viết ra, chỉ có thể cho chúng ta
các lý thuyết xuông. Những tập hồi ký này, một công trình đồ sộ
với mười chín cuốn, cho tới nay chỉ dành riêng cho các Salêdiêng và
được xuất bản chỉ bằng tiếng Ý là chính bản, nhưng nay, đã được
đầy đủ trong ấn bản các thứ tiếng khác để không chỉ dành riêng cho
con cái thiêng liêng, những người sùng mộ ngài, mà còn cho cả
những ai lưu tâm đến việc giáo dục.
Trong các bộ sách này ta nhìn thấy Don Bosco trong hành động:
không lý thuyết suông, mà là giáo dục. Điều ngài nói và hành động
trong vô vàn trường hợp được ghi chép lại một cách trung thực do
nhiều người con thiêng liêng của ngài, đứng đầu số người này là
Cha Giovanni Battista Lemoyne. Từ ngày gặp Don Bosco lần đầu
năm 1864 cho đến ngày người qua đời năm 1916, Cha Lemoyne
dùng đời sống của người để ghi chép lại những lời nói, các hành vi
của Don Bosco. Cha đã thu thập các tài liệu2, phỏng vấn các nhân
chứng, và sắp đặt các chất liệu cho mười chín tập sách viết về cuộc
đời của Don Bosco, trong số đó có tám tập được chính ngài là tác
giả, ngoài ra sẵn sàng đi in một tập khác trước khi người qua đời.
Trong việc biên soạn Bộ Hồi Ký Tiểu Sử Thánh Gioan Bosco, nguồn
tài liệu chính của Cha Lemoyne là tập Memorie dell’ Oratorio del 1835
al 1855 (Hồi Ký Nguyện xá từ năm 1835 đến 1855) do chính Don
Bosco viết, các tập nhật ký, và ký sự của các Salêdiêng thân thuộc,
hàng ngày ghi lại lời nói và việc làm của Don Bosco, nhiều lá thư
của thánh nhân, tập Cinque lustra di Storia dell’Oratorio di S. Francesco
di Sales (cuốn Lịch sử Hai Mươi Lăm Năm Đầu của Nguyện xá Thánh
Phanxico Salê) do Cha Gioan Bonetti, S.D.B., viết và được đích thân
Don Bosco duyệt lại, các hồ sơ phong thánh của giáo phận và các tài
liệu đương thời tuyệt hảo của các chứng nhân. Trên hết, Cha
Lemoyne, đầy thông minh, có lương tâm và có tài liệu đầy đủ,
không chỉ sử dụng tài liệu đáng tin cậy, mà chính người còn là nhân
chứng mắt thấy tai nghe. Người ghi lại điều chính cá nhân người
2 Tất cả các tài liệu trong văn khố tại Nhà Mẹ Salêdiêng ở Torino, nước Ý bây giờ
được chụp lại trong microfilm lưu trữ trong Thư viện Đại học Don Bosco ở Newton,
New Jersey. Một số nguồn liệu chính đã được xuất bản trong bộ Fonti (Roma: ISS,
2014).
|
|
1.7 Page 7 |
▲back to top |
nhìn và nghe từ Don Bosco. Điều này giúp người có thể viết một
lịch sử có thật mặc dầu không theo phương pháp phê bình đương
đại.3 Người chỉ lưu tâm trình bầy theo thứ tự thời gian với các tài
liệu rộng lớn được chọn lọc và bởi đó lời kể chuyện của người có
hơi dài dòng và có thể thiếu phương pháp khoa học. Tuy nhiên đó
là một lịch sử có thật, nguyên Tập I chủ yếu nói về cuộc đời niên
thiếu của Gioan Bosco và nền đào luyện ngài nhận được từ Mẹ
Margherita, mẹ của ngài4. Sau này khi các nhà văn và học giả tài ba
sẽ cho ra một bản phê bình tiểu sử Don Bosco, các cuốn Hồi ký Lịch
sử không thể bị bỏ qua, bởi vì Cha Lemoyne sống bên cạnh Don
Bosco, viết những gì người nhìn và nghe thấy và đã thành công một
cách trác tuyệt cho chúng ta biết hình ảnh sống động của Don
Bosco.
Khi sửa chửa bản dịch cuốn Hồi Ký Tiểu Sử, chúng tôi nhằm đến
tính chính xác và dễ hiểu. Đây không phải là một việc dễ dàng, và
chúng tôi không có được những chú thích. Tiếng Ý của thế kỷ mười
chín không dễ gì dịch sao cho chính xác để không phải là bản viết
lại.
Chúng tôi xin bỏ qua nguyên bản chỉ trong một điểm nhỏ: Tựa
đề dài dòng hoặc một số các phụ đề trong mỗi chương. Phương
pháp viết theo thứ tự thời gian của cha Lemoyne khi kể chuyện
khiến nội dung mỗi chương cần được phân mỏng ra. Trong trường
hợp này thật không thể nào cho một tiêu đề có ý nghĩa cho một
chương. Các tập sách lại không có mục lục. Cha Lemoyne đề tựa
mỗi cuốn với nhiều phụ đề. Trong một số tập, phụ đề chiếm cả một
trang. Khi chúng tôi làm bản mục lục cho mỗi tập thì phụ đề không
3 Lịch sử thật trong cái nghĩa điều người viết phải thật nơi thực chất, qua phương
pháp trình bầy của người, qua thứ tự thời gian và việc sử dụng nguồn tài liệu đứng
vững trong sự tiến bộ. Các thời kỳ và sự kiện người trình bầy không cần xẩy ra
trong cách được mô tả.
4 X. Francis Desramaut, S.D.B. Les Memorie I de Giovanni Battista Lemoyne, Étude d’un
ouvrage fundamental sur la jeunesse de saint Jean Bosco, Lyon, 1963. Tr. 411ff.
|
|
1.8 Page 8 |
▲back to top |
còn cần thiết nữa, chúng tôi chọn trong mỗi chương thời kỳ nào nổi
bật nhất để làm tiêu đề5.
Mong rằng việc đọc những tập Hồi Ký kể lại đời sống của một vị
được Đức Piô IX gọi là “một thánh nhân vĩ đại” sẽ gây ấn tượng cho
giới trẻ. Công việc này được nhắm trước hết là cho những người trẻ
ấy và rồi cho hết những ai có thiện chí bước theo con đường của
ngài trong tinh thần phụng sự Thiên Chúa và nhân loại.
Cha Diego Borgatello S.D.B.
Trưởng Ban Biên Tập
New Rochelle, N.Y.
Tháng Sáu, 1965
5 Một điều nữa: dầu đây không phải một ấn bản biên soạn học thuật, song chúng tôi
cũng tìm tòi và thêm vào tên thực, niên hạn, nguồn tài liệu thiêng liêng, và ghi số
nốt (cuối trang).
|
|
1.9 Page 9 |
▲back to top |
CHÖÔNG 1
Khao Khaùt Neàn Ñoäc Laäp
Ñeán ñầu naêm 1847, [taïi YÙ], moïi ngöôøi ñeàu ñoaùn tröôùc coù nhöõng söï
thay ñoåi chính trò ñang ñöôïc thaønh hình. Caùc saùch vôû, tờ böôùm, truyeàn
ñôn đầy tinh thaàn aùi quốc tieáp tuïc tuyeân caùo ñaây laø thôøi ñieåm cao ñoä
ñaùnh đoå aùch thoáng trò ngoaïi bang töøng ñeø naëng treân caùc mieàn quan
troïng cuûa nöôùc YÙ, vaø haõy ñoaøn keát caùc tænh laïi vôùi nhau thaønh moät lieân
bang ñeå coù theå thöïc hieän vaø gìn giöõ ñöôïc neàn ñoäc laäp cuûa nöôùc YÙ. Tự
noù, muïc tieâu naøy khoâng coù tính chaát choáng toân giaùo vaø voâ luaân. Noù bày
toû nieàm hy voïng tieàm taøng cuûa moïi ngöôøi, vaø mau choùng chieám ñöôïc
loøng moïi taàng lôùp daân chuùng vaø phoå bieán khaép nöôùc. Cuøng luùc ñoù, vôùi
caùch vieát ñaày tính chaát xaùc thöïc vaø ñieàm tónh, cuoán Le mie prigioni,
Silvio Pellico1 ñaõ khôi daäy vaø ñoát leân trong taâm hoàn ngöôøi treû nöôùc YÙ
ngoïn löûa cöøu haän nöôùc AÙo khoân nguoâi.
Nhöõng ngöôøi cho mình laø phe töï do theá tuïc taän duïng caùc caûm xuùc
maïnh meõ luùc aáy giôø ñeå thuùc ñaåy daân chuùng tieán böôùc nhaân danh caùc
lyù töôûng ñaïo giaùo vaø loøng aùi quoác vaø ñieàu höôùng daân chuùng höôùng tôùi
nhöõng con ñöôøng phaùt trieån ñang treân böôùc hình thaønh. Böôùc ñaàu thöïc
hieän caùc keá hoaïch cuûa hoï laø thay ñoåi hình thöùc caàm quyeàn.
Nhieàu ngöôøi theo chuû nghóa töï do laø nhöõng ngöôøi löông thieän thaät
loøng vì nhaø vua. Hoï haønh ñoäng vôùi loøng chaân thaønh, tuy nhieân caùc lyù
1 Silvio Pellico (1780-1854), sinh taïi Piedmont, haàu nhö suoát thôøi nieân thieáu soáng taïi
Milan cho tôùi naêm 1820, oâng tham gia löïc löôïng daân quaân (carbonari). OÂng bò baét
khi quaân AÙo coøn cai trò Lombardi vaø bò leân aùn hai möôi naêm khoå sai taïi Spielberg ôû
Brunn. Naêm 1830, oâng ñöôïc thaû vaø soáng cuoäc ñôøi coøn laïi taïi Torino. Tröôùc khi bò
caàm tuø, Pellico chæ laø moät Kitoâ höõu beà ngoaøi, tuy nhieân khi bò phieàn naõo trong luùc
ngoài tuø, oâng quyeát taâm yeâu Chuùa vaø yeâu tha nhaân. Naêm 1832, oâng vieát laïi caùc kinh
nghieäm cuûa oâng thaønh truyeän, vôùi teân saùch laø Le mie prigioni. Ñoù laø caâu truyeän noùi
veà noãi khoå nhuïc cuûa oâng khi ôû trong tuø vaø ñaõ trôû thaønh moät cuoán saùch noåi tieáng nhaát
cuûa neàn vaên chöông thôøi Risorgimento. Tính chaát dòu daøng Kitoâ Giaùo ban ñaàu khieán
cho moät soá caùc nhaø aùi quoác YÙ sinh baát maõn, nhöng noù ñaõ chöùng toû noù gaây haïi cho ñeá
quoác AÙo hôn laø chieán traän. [Nxb].
1
|
|
1.10 Page 10 |
▲back to top |
töôûng hoï chuû tröông khoâng hoaøn toaøn toát ñeïp hoaëc chính ñaïo. Hoï tuyeân
boá vaø quaû thöïc, hoï laø ngöôøi Kitoâ höõu chaân thaønh: Chuû nghóa töï do luùc
ñoù chöa toû ra laø moät heä thoáng nghòch laïi Ñöùc Tin Coâng giaùo vaø Luaät
Thieân Chuùa. Nhaém tôùi coâng ích, hoï ñoøi hoûi phaûi coù moät chính quyeàn
bieát phuïc vuï cho nhöõng nguyeân taéc töï do khoân ngoan vaø phoùng khoaùng
hôn vaø ñeå cho chính quyeàn thò xaõ coù quyeàn töï laäp hôn, nhöng hoï khoâng
chaáp thuaän ñeå cho caùc hoäi kín ñöôïc tung hoaønh quaáy phaù.
Tuy nhieân nhöõng thaønh phaàn khaùc khoâng phaûi laø nhöõng keû löông
thieän. Caên baûn coù trí thöùc, chuyeân ñoïc saùch nguy hieåm, nhieàu tham
voïng, töø khöôùc moïi kieàm cheá khieán hoï ñoøi hoûi phuïc hoài hình thöùc chính
quyeàn toå chöùc theo hieán phaùp ñaõ bò huûy boû naêm 1821.2 Hoï haønh ñoäng
khoâng phaûi vì thích töï do maø vì ao öôùc ñöôïc naém quyeàn kieåm soaùt
chính phuû. Ñeå thöïc hieän muïc tieâu aáy, hoï khoâng ngöøng bí maät leân keá
hoaïch khuaáy ñoäng daân chuùng. Khoâng coù theå töï mình hoaøn thaønh caùc
tham voïng, hoï lieân keát vôùi caùc hoäi kín vôùi soá thaønh vieân tuy ít nhöng
xaûo quyeät. Hoï höùa heïn vôùi caùc nhoùm naøy laø seõ uûng hoä baèng vieäc baûo
ñaûm moät chính phuû ñieàu haønh theo caùc nguyeân taéc hieän ñaïi vaø tieán boä,
vaø seõ ñöa ñeán vieäc ly khai vôùi Toøa Thaùnh, cuõng nhö seõ huûy boû quyeàn
baát khaû xaâm phaïm cuûa haøng giaùo só vaø caùc quyeàn lôïi khaùc cuûa Giaùo
Hoäi. Tuy vaäy, hoï khoâng noùi gì ñeán muïc tieâu toái haäu cuûa hoï laø thaønh
laäp cheá ñoä coäng hoøa. Caùc tay vieát nhaø ngheà che ñaäy nhöõng chính saùch
xuùi baåy baèng boä aùo toân giaùo ñeå quyeán ruõ nhöõng ngöôøi thieáu thaän troïng.
Hoï duøng veû ñöôøng maät vaø kheùo ñaùnh löøa nhaèm chinh phuïc nhöõng
ngöôøi Coâng giaùo höôùng tôùi muïc tieâu caùch maïng. Trong khi vieäc coâng
kích caùc ñònh cheá Giaùo Hoäi khieán haøng giaùo só caêm gheùt, hoï thöôøng
duøng nhöõng lôøi giaû hình ca tuïng toân giaùo, coi toân giaùo nhö laø nguoàn
goác vaø söï baûo ñaûm cho loøng aùi quoác chaân chính.
Tuy nhieân, vieäc thoûa hieäp coù tính chaát chính trò naøy khoâng coù cô hoäi
thaønh coâng ôû Piedmont vì khoâng coù söï ñoàng thuaän cuûa Vua Carlo
Alberto. Daân chuùng yeâu quyù nhaø vua, quaân ñoäi trung thaønh vôùi ngaøi,
vaø chính ngaøi cuõng raát nhaïy beùn vaø cöông quyeát trong caùc vaán ñeà coù
aûnh höôûng ñeán caùc quyeàn toái thöôïng cuûa Ngai Vaøng vaø ñaëc quyeàn cuûa
2 Xin ñoïc Taäp I, tr. 5 f [Nxb].
2
|
|
2 Pages 11-20 |
▲back to top |
|
|
2.1 Page 11 |
▲back to top |
Giaùo Hoäi. Tuy nhieân, caùc ngöôøi theo chuû nghóa töï do cuoái cuøng cuõng
ñaõ thaønh coâng khi laáy ñöôïc söï tin töôûng cuûa nhaø vua nhö chuùng toâi ñaõ
ghi nhaän.3 Hoï coù maët trong caùc hoäi ñoàng cô maät cuûa vua vaø chaáp thuaän
vieäc thaønh laäp moät vöông quoác thoáng nhaát nöôùc YÙ, tuy ñoù khoâng heà laø
muïc tieâu duy nhaát cuûa hoï. Hoï muoán duøng nhaø vua nhö laø moät vuõ khí
vaø moät ñieåm quy tuï choáng laïi caùc laõnh tuï khaùc trong nöôùc YÙ, ñaëc bieät
laø Ñöùc Giaùo Hoaøng. Maët khaùc Carlo Alberto laø nhaân vaät töøng choáng
laïi vieäc thoáng trò cuûa ngöôøi AÙo, chæ mô öôùc keát hôïp Parma, Piacenza.
Modena, Reggio, Lombardia vaø Veneto döôùi quyeàn cai trò cuûa chính
mình ñeå taïo neân moät haøng raøo baûo veä Ñöùc Giaùo Hoaøng maø oâng coù yù
laøm ngöôøi trung thaønh beânh vöïc cho ñeán cuøng.
Beân caïnh ñoù, caùc ngöôøi theo chuû nghóa töï do ñaõ thaéng ñöôïc moät
ñieåm trong vieäc tieáp tuïc laøm suy yeáu aûnh höôûng phe baûo thuû taïi Trieàu
ñình maø taát caû ñeàu laø ngöôøi Coâng Giaùo trung thaønh vaø hoaøn toaøn phuïc
vuï cho nhaø Savoia. Caùc ngöôøi theo chuû nghóa töï do luùc naøy giaønh giöït
vôùi nhoùm treân veà quyeàn toái thöôïng chính trò. Qua nhöõng saùch baùo ñaày
thuø nghòch, Gioberti moâ taû caùc ngöôøi baûo thuû laø nhoùm Doøng Teân phe
ñeá quoác AÙo vaø laø keû thuø cuûa toå quoác. Hôn nöõa, caùc ngöôøi phe töï do,
keát hôïp vôùi phe aâm möu ôû Piedmont, hy voïng trong töông lai khoâng xa
hoï seõ toaøn thaéng, bôûi vì hoï ñöôïc caùc ñaûng phaùi coäng hoøa trong vaø ngoaøi
nöôùc hoã trôï, vaø cuøng lieân minh vôùi nhau ñeå taán coâng cuõng nhö phoøng
thuû.
Ñöôïc söï baûo veä ñaày hieäu quaû cuûa Nam töôùc [Henry John Temple]
Palmerston, laø ngoaïi tröôûng Anh quoác vaø ñaàu naõo cuûa phe Tam ñieåm,
hoï ñaõ thoaûi maùi deät leân ñöôïc ôû Âu Chaâu maïng löôùi aâm möu noåi daäy vaø
ñaõ ñaët maàm moáng cho nhöõng cuoäc noåi daäy coù ngaøy seõ bung ra. Moïi tö
töôûng vaø noã löïc cuûa hoï taäp trung vaøo vieäc laät ñoå caùc cheá ñoä quaân chuû
vaø huûy dieät Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, laø toå chöùc coù söùc maïnh nhaát laøm ñaïi
dieän vaø gìn giöõ cho quyeàn bính ñaõ ñöôïc thieát laäp.
Phaùp, AÙo, caùc Bang cuûa nöôùc Ñöùc Tin Laønh, Tuscania vaø vöông
quoác Naples, taát caû ñeàu laø con moài cho nhöõng keû aâm möu naøy. Taïi
Phaùp, cuoäc caùc maïng ñaõ gaây neân söï baïi hoaïi luaân lyù khoân taû. Nöôùc AÙo
3 Xin ñoïc Taäp II, tr. 2 f. (Nxb)
3
|
|
2.2 Page 12 |
▲back to top |
ñaõ bò suy yeáu bôûi chủ thuyeát cuûa Giuseppe II, töøng tìm caùch khai thaùc
Giaùo Hoäi nhö moät duïng cuï quyeàn löïc thay vì laéng nghe vaø vaâng phuïc
Giaùo Hoäi nhö vò thaøy vaø ngöôøi meï. Caùc bang Tin Laønh Ñöùc toân suøng
töï do tö töôûng, vaø nhö theá ñaõ huûy ñi moïi nguyeân taéc laø phaûi toân troïng
quyeàn bính nhaân loaïi vaø Thieân Chuùa. Taïi Tuscania vaø Napoli, caû moät
theá heä noåi leân chæ trích luaät leä giaùo hoäi vaø ñoaïn tuyeät vôùi giaùo huaán
cuûa Leopold4 vaø Tanucci.5
Keát quaû cuûa caùc nhaân toá naøy laø caùc hoäi kín nôû roä khaép nôi taïi AÂu
chaâu, vaø laø moät quaû mìn saép laøm noå tung moïi ngai vaøng. Laõnh tuï cuûa
nhieàu cuoäc möu phaûn ñaõ lo lieäu sao cho caùc cuoäc noåi daäy seõ cuøng phaùt
khôûi cuøng moät luùc ñeå caùc vua chuùa khoâng theå nhaän ñöôïc söï trôï giuùp
cuûa ai caû… Vôùi phöông phaùp naøy, hoï hy voïng seõ kieåm soaùt ñöôïc moïi
ñaát ñai vaø moïi quoác gia. Khi ñaët keá hoaïch cho caùc cuoäc noåi dậy, caùc
nhaø caùch maïng haäm höïc nhaém vaøo Ro-ma ñeå tìm caùch huûy dieät thaàn
quyeàn laãn theá quyeàn cuûa Giaùo hoaøng. Luùc naøy moät soá raát lôùn nhöõng
tay aâm möu ñoäc aùc nhaát töø khaép nôi ñoå vaøo Roma, moät caùch coâng khai
hoaëc giaû daïng. Coâng chuùng vui veû ñoùn chôø hoï. Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio
IX thaùnh thieän haàu nhö khoâng bieát vieäc gì ñang xảy ra, vaø thöïc söï laø
ngaøi ñaõ bò bao vaây ngay trong thaùnh ñoâ cuûa mình bôûi nhoùm ngöôøi naøy.
Hoï chòu traùch nhieäm toå chöùc nhöõng cuoäc leã laïc oàn aøo ñeå vinh danh
ngaøi.
Maëc daàu tröôùc taát caû nhöõng vaän ñoäng ngaàm naøy, luaät phaùp vaø traät
töï vaãn chuû trò ôû AÂu chaâu, ngoaïi tröø Thuïy só, nôi caùc ngöôøi caáp tieán, sau
khi huûy boû luaät phaùp vaø hieäp öôùc xöa, ñaõ chuyeån sang cheá ñoä hieán
phaùp lieân bang moät thôøi gian vôùi nhöõng baïo taøn khoân keå xieát. Ngaên trôû
duy nhaát ñeå cuûng coá cheá ñoä chuyeân cheá cuûa hoï laø baûy toång cuûa ngöôøi
Coâng Giaùo. Do ñoù, hoï thu huùt moïi keû löu manh tai tieáng troán traùnh
coâng lyù ôû caùc nöôùc veà Thuïy Só tò naïn vaø hoï tìm caùch naém quyeàn kieåm
soaùt toaøn lieân bang baèng vuõ löïc.
4 Leopold II (1797-1870) vò baù töôùc cuoái cuøng cuûa Tuscania, öng thuaän Hieán phaùp
naêm 1848. (Nxb)
5 Bernando Tanucci (1698-1782), laø một chính trò gia, luaät gia, moät nhaø caûi caùch của
vöông quoác Naples. (Nxb)
4
|
|
2.3 Page 13 |
▲back to top |
Cuoäc noåi loaïn treân laõnh thoå Thuïy só baét ñaàu naêm nay (1847) vaø töø
nhöõng ñoaøn ngöôøi phaù hoaïi mang vuõ khí ñi lang thang khaép ñoài nuùi vaø
caùc thung luõng trong caùc toång cuûa ngöôøi Coâng giaùo, phaïm ñuû loaïi toäi
aùc vaø nhuïc maï. Nhaän thaáy khoâng bao laâu nöõa nhoùm ngöôøi treân seõ bò
quaân ñoäi chính quy taán coâng, caùc toång ngöôøi Coâng giaùo thaønh laäp moät
lieân minh vaø keâu caùc Cöôøng Quoác can thieäp baûo veä chính nghóa cuûa
mình. Ngöôøi Coâng Giaùo cuõng keâu xin Carlo Alberto cung caáp vuõ khí
vaø ñöôïc oâng quaûng ñaïi cung caáp. Trong soá caùc vò vua naém quyeàn cai
trò, chæ coù oâng laø ngöôøi duy nhaát giuùp ñôõ hoï trong giôø caáp baùch naøy.
Tuy nhieân, thaùng Mưôøi moät naêm 1847, ngöôøi Coâng giaùo bò ñaùnh baïi.
Maëc daàu hoï can ñaûm choáng choïi tröôùc 118.000 ngöôøi cuûa löïc löôïng
quaân xaâm laêng, nhöõng phaûn boäi vaø caùc laàn vi phaïm leänh ngöøng chieán
khieán hoï thuùc thuû tröôùc ñòch quaân. Cuoäc chinh phuïc toaøn dieän aùc ñoäc
ñöôïc ban leänh, theo ñuoåi vaø thöïc hieän theo tieáng hoâ vang “Töï do muoân
naêm”, trong khi ñoù, caùc vò giaùm muïc bò boû tuø, caùc linh muïc bò saùt haïi,
caùc tu vieän bò cöôùp boùc, giaùo ñöôøng bò ñoát chaùy bình ñòa, luaät leä ñeâ tieän
ñöôïc thoâng qua ñeå loät boû moïi quyeàn lôïi cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø
baét Giaùo Hoäi phaûi thaàn phuïc Nhaø Nöôùc.
Cuoäc ñổ maùu aáy naèm trong moät phaàn cuûa caùc keá hoaïch toång quaùt
laøm caùch maïng toaøn caàu. Vì Thuïy só coù ranh giôùi chung vôùi Ñöùc, Phaùp
vaø YÙ vaø laø moät quoác gia trung laäp, noù raát thuaän tieän ñöôïc duøng laøm
toång haønh dinh cho caùc hoäi kín. Cuõng taïi ñaây, chuùng khoâng bò tröøng
phaït, neân coù theå nuoâi ngoïn löûa döôùi hình thöùc caùch maïng lan sang caùc
nöôùc chung quanh; cuõng taïi ñaây, caùc teân aâm möu quaáy phaù coù theå tìm
ñöôïc nôi aån naùu neáu caùc keá hoaïch ñeâ tieän cuûa chuùng bò thaát baïi. Vieäc
naøy thöïc ñaõ xảy ra. “Con caùi theá gian ôû ñôøi naøy thì khoân ngoan hôn con
caùi söï saùng.” (Lc 16, 8) Moïi söï ñaõ saün saøng; cuoäc aâm möu ñoäc aùc nay
ñöôïc ñan keát vôùi nhau; vaø chæ coøn ñôïi hieäu leänh ban ra. Chuùng mô öôùc
cuoäc chieán thaéng, song laïi ngu si khoâng bieát raèng soá phaän cuûa Giaùo
Hoäi vaø taát caû caùc nöôùc treân theá gian ñeàu naèm trong tay Chuùa, vaø khoâng
gì coù theå xảy ra neáu Ngöôøi khoâng muoán cuõng nhö, neáu muoán, Ngöôøi
coù theå thay ñoåi cuïc dieän caùc bieán coá. Caùc thöû thaùch daøi ngaén ñoái vôùi
moät soá ngöôøi seõ ñöa tôùi hình phaït cho nhöõng ngöôøi khaùc. Song cuoái
cuøng ra, Luaät Leä Thieân Chuùa seõ vinh thaéng. Töøng böôùc moät, Thieân
5
|
|
2.4 Page 14 |
▲back to top |
Chuùa seõ cho caùc teân phieán loaïn bieát “khoâng coù moät söï khoân ngoan,
moät hieåu bieát, moät lôøi coá vaán naøo choáng laïi ñöôïc Thieân Chuùa. Cô sôû
ñaõ ñöôïc chuaån bò cho ngaøy môû cuoäc giao chieán, nhöng chieán thaéng
thuoäc veà Chuùa” (Cn 21, 30-31).
6
|
|
2.5 Page 15 |
▲back to top |
CHÖÔNG 2
Saùch Kinh Daønh Cho Thanh Thieáu Nieân
Trong khi keû thuø thieâng lieâng cuûa loaøi ngöôøi, teân saùt nhaân ngay töø
thuôû ban ñaàu, ñieân cuoàng coá coâng tieâu dieät Kitoâ giaùo nôi nhaân loaïi,
Don Bosco ñaõ chuù taâm heát söùc ñeán vieäc ñaøo luyeän nhaân caùch soáng Ñöùc
Tin moät soá raát ñoâng caùc thanh thieáu nieân. Ngaøi hy voïng höôùng daãn
ñöôïc nhieàu em trong soá naøy soáng ñôøi soáng thieâng lieâng troïn haûo hôn.
Neàn giaùo duïc Kitoâ giaùo ngaøi ñem ñeán cho chuùng ñaët neàn taûng treân kinh
nguyeän, maø chính ngaøi luoân luoân soát saéng thöïc haønh vaø thöôøng xuyeân
neâu leân taám göông ngôøi saùng vaø maïnh meõ cho bieát bao linh hoàn.
Gaùnh naëng cuûa traùch nhieäm khoâng cho pheùp ngaøi caàu nguyeän nhieàu
giôø, tuy nhieân khi caàu nguyeän, ngaøi laøm heát söùc hoaøn haûo. Loøng tin saâu
xa cuûa ngaøi ñöôïc chieáu toûa qua caùch thöùc raát chaân thaønh soát saéng. Ngay
caû khi khoâng ñöôïc khoûe, ngaøi khoâng bao giôø boû thaùnh leã. Ngaøi giöõ Giôø
Kinh ñeàu ñaën. Nhieàu laàn trong ngaøy, ngaøi caàu xin cho mình, cho caùc
linh hoàn ñöôïc phoù thaùc cho ngaøi chaêm soùc vaø, ñaëc bieät cho caùc hoái
nhaân cuûa ngaøi.
Nhöõng ai vaøo phoøng ngaøi thöôøng gaëp thaáy ngaøi laàn traøng haït. Khi
ñoïc kinh caàu nguyeän, ngaøi quen ñoïc vôùi gioïng dòu daøng chöùng toû moät
con tim traøn ñaày tình meán vaø moät linh hoàn ñöôïc phuù ban ôn khoân ngoan.
Ñoâi khi caûm thaáy quaù meät khoâng theå tieáp tuïc ñoïc kinh, ngaøi nhôø ngöôøi
naøo ñoù ñoïc to leân cho ngaøi. Ñuùng vaäy, maëc daàu laøm taát caû vieäc naøy,
ngaøi vaãn thöôøng phaøn naøn laø ngaøi khoâng coù ñöôïc nhieàu thôøi gian caàu
nguyeän theâm. Ngaøi buø laïi baèng nhieàu laàn daâng lôøi nguyeän taét. Ñoù laø
lôøi chöùng cuûa caùc thanh thieáu nieân taïi Nguyeän Xaù töø thuôû ban ñaàu,
chaúng haïn nhö lôøi chöùng cuûa cha Micae Rua6 vaø cha Gioan Turchi.
Thấm nhuaàn tinh thaàn caàu nguyeän, Don Bosco ñaët keá hoaïch vieát
moät quyeån Kinh môùi bìa moûng hôïp vôùi thanh thieáu nieân. Thôøi ñoù ñaõ coù
6 Laø phuï taù vaø keá vò Don Bosco. Ngöôøi gaëp Don Bosco laàn ñaàu naêm 1845, vaø ngöôøi
thöôøng xuyeân lai vaõng Nguyeän xaù trong nhöõng naêm khôûi ñaàu. Xin ñoïc BM II, tr.. 248
(Nxb).
7
|
|
2.6 Page 16 |
▲back to top |
nhieàu saùch kinh nguyeän, tuy nhieân phaàn lôùn ñaõ loãi thôøi khoâng coøn hôïp
vôùi nhu caàu ngöôøi treû. Nghó nhö vaäy, ngaøi nhanh choùng ñaùp öùng nhu
caàu naøy vaø bieân soaïn Saùch Kinh Daønh Cho Ngöôøi Treû.7
Khi ngaøi ñöa baûn cheùp tay cho Nhaø In Marietti, giaù moät taäp ñöôïc döï
truø boán lire röôõi ñoùng gaùy kyõ vaø chöõ maï vaøng Nhaø In Paravia, mong
ñöôïc ñoùng goùp cho vieäc maïo hieåm xuaát baûn saùch baùo ñaïo, trao giaù in
rieâng thaät khieâm toán laø hai möôi laêm xu moät taäp. Don Bosco nhaän giaù
chaøo haøng cuûa Nhaø In Paravia vaø, vì khoâng coù tieàn ñeå traû coâng in, ngaøi
chaïy ñeán moät caùch thöùc thöïc teá thích hôïp maø töông lai seõ cho thaáy laø
raát thaønh coâng. Coù leõ nhö khi ngaøi ñaõ thöïc hieän vôùi cuoán Lòch Söû Giaùo
Hoäi vaø Lòch söû Kinh Thaùnh vaø taäp saùch nhoû veà Heä thoáng Meùt, ngaøi göûi
ñi moät thö luaân löu baùo tin saép ra saùch môùi. Khi ngaøi chaén chaén seõ baùn
ñöôïc möôøi ngaøn taäp qua vieäc saép xeáp vôùi nhaø In Speirant, ngaøi cho
leänh tieán haønh. Taäp saùch ñöôïc in theo khoå saùu phaân/möôøi phaân daøy
352 trang. Khi ñôn ñaët haøng ñaõ tôùi, ngaøi phaûi in theâm naêm ngaøn taäp
môùi ñuû cho soá ñaët haøng môùi. Don Bosco lieàn baùo cho Patavia giöõ laïi
baûn in. Ngaøi nhaän ñöôïc lôøi ñaùp traû: “Con bieát cuoán saùch naøy seõ baùn
ñöôïc soá löôïng lôùn.” OÂng noùi ñuùng. Cuõng trong naêm ñoù, naêm ngaøn cuoán
ñöôïc in ra. Marietti ñöôïc giao cho chuaån bò ñoùng bìa thaät ñeïp ñeå Don
Bosco taëng caùc aân nhaân hoaëc cho nhöõng ai mua vôùi giaù aân nhaân naøy.
Vì yeâu caàu mua saùch gia taêng, caùc Nguyeän Xaù khaùc vaø caùc tröôøng
noäi truù nhaän laø nhöõng nôi tieâu thuï maïnh meõ, cuoán Baïn Giôùi Treû coøn in
theâm caû traêm laàn, toång coäng khoaûng 50.000 baûn trong luùc Don Bosco
coøn sinh thôøi. Chuùng toâi bieát ñöôïc ñieàu naøy laø do cha Micae Rua. Cuõng
ñaõ coù baûn dòch tieáng Taây Ban Nha, tieáng Phaùp vaø caùc ngoân ngöõ khaùc.
Keát quaû vaøo naêm 1903 taäp saùch naøy ñaõ ñaït vöôït qua möùc kyû luïc saùu
trieäu baûn. Chuùng ta coù theå noùi Baïn Giôùi Treû ñaõ ñöôïc caùc tröôøng hoïc,
tröôøng daïy ngheà vaø giaùo daân ñoùn nhaän, vaø cuoán naøy ñaõ giuùp hun ñuùc
loøng ñaïo vaø baûo veä Ñöùc Tin moät caùch thaät hieäu quaû.
7 Saùch Kinh Daønh Cho Thanh Thieáu Nieân, ñöôïc caäp nhaät hoùa, coù baùn taïi Nhaø Xuaát
Baûn Saleâdieâng, New Rochelle. N.Y., hoaëc caùc Nhaø Xuaát Baûn Saleâdieâng Blaisdon
Hall, Longhope, nöôùc Anh (Nxb).
8
|
|
2.7 Page 17 |
▲back to top |
Khi taäp saùch vöøa môùi xuaát hieän naêm 1847, Don Bosco aân caàn vieát
cho giôùi treû nhö sau:
Coù hai caùi baãy ma quyû duøng ñeå laøm cho caùc ngöôøi treû sinh thaát voïng,
khoâng muoán coá gaéng laøm ñieàu laønh. Thöù nhaát laø gieo vaøo ñaàu chuùng yù töôûng
laø heã tuaân theo luaät Chuùa coù nghóa laø bò khoán khoå vì khoâng coøn chuùt thôøi giôø
thoaûi maùi naøo cho mình nöõa. Ñieàu naøy raát laø sai laàm, cha muoán dạy cho chuùng
con moät loái soáng ñaïo seõ laøm cho chuùng con ñöôïc haïnh phuùc vaø haøi loøng. Cha muoán
chæ cho chuùng con thaáy nieàm vui thuù thöïc söï laø gì ñeå roài chuùng con coù theå tuaân theo
lôøi khuyeân cuûa thaùnh tieân tri Ñavit: "Phuïng Söï Chuùa trong nieàm vui" (Tv 99, 2).
Muïc ñích cuûa taäp saùch naøy chính laø: dạy chuùng con caùch thöùc phuïng söï Chuùa vaø
luoân luoân vui veû.
Caùch duï doã thöù hai laø hy voïng soáng laâu daøi, ñeå roài khi naøo veà giaø hay khi gaàn
qua ñôøi môùi hoaùn caûi. Haõy caån thaän, vì nhieàu ngöôøi ñaõ bò löøa doái theo caùch naøy ñaáy.
Laøm sao ta baûo ñaûm ñöôïc laø mình seõ ñöôïc soáng ñeán tuoåi giaø? Chuùng ta khoâng theå
naøo mong raèng caùi cheát cöù chôø ta ñeán tuoåi giaø, vì soáng vaø cheát nằm trong tay Chuùa,
chính ngaøi seõ quyeát ñònh theo nhö ngaøi thaáy thích hôïp.
Tuy nhieân, neáu Chuùa ban cho chuùng con ñöôïc soáng laâu, chuùng con haõy laéng
nghe lôøi caûnh baùo ngaøi ñaõ noùi: "Moãi ngöôøi ñeàu soáng theo neáp soáng cuûa mình - ngay
caû khi veà giaø, hoï seõ khoâng thay ñoåi neáp soáng ñoù ñaâu." Noùi caùch khaùc, neáu nhö khi
coøn treû, chuùng ta soáng moät ñôøi toát laønh, chuùng ta cuõng seõ soáng toát laønh khi chuùng ta
veà giaø, vaø chuùng ta seõ qua ñôøi trong haïnh phuùc, vì ñoù laø khôûi ñaàu cuûa haïnh phuùc
vónh cöûu. Ñaøng khaùc, neáu nhö thoùi xaáu caàm giöõ chuùng ta ngay khi coøn treû, noù seõ
daàn daàn phaùt trieån qua doøng ñôøi chuùng ta cho ñeán cheát, vaø ñoù laø lôøi loan baùo moät
soá phaän muoân ñôøi khoán khoå. Ñeå baát haïnh naøy khoâng rôi vaøo chuùng con, cha vaïch
cho chuùng con moät loái soáng, vaén goïn vaø deã hieåu, ñaõ giuùp chuùng con trôû thaønh nieàm
vui cho cha meï, nieàm vinh döï cho toå quoác, moät coâng daân löông thieän treân traàn gian
vaø moät ngaøy kia thaønh coâng daân haïnh phuùc treân trôøi.
Chuùng con thaân meán, cha chia taäp Saùch Kinh naøy thaønh ba phaàn. Phaàn
moät noùi cho chuùng con bieáât vieäc chuùng con neân laøm, ñieàu chuùng con phaûi
traùnh ñeå soáng Ñöùc Tin. Phaàn hai noùi ñeán nhieàu loøng suøng kính theo truyeàn
thoáng caùc nhaø thôø vaø tröôøng hoïc. Phaàn cuoái vieát về Giôø Kinh Phuïng Vuï toân
kính Ñöùc Trinh Nöõ, Kinh Chieàu Chuû nhaät toaøn nieân, vaø moät soá baøi thaùnh ca
choïn loïc.
Chuùng con raát yeâu quyù cuûa cha. Chæ caàn bieát chuùng con coøn treû laø lyù do
ñuû ñeå cha chaêm lo haïnh phuùc cho chuùng con. Cha tin chaéc chuùng con ñaõ ñoïc
9
|
|
2.8 Page 18 |
▲back to top |
caùc saùch ñöôïc nhöõng ngöôøi coù hoïc thöùc vaø nhaân ñöùc hôn cha vieát ra, tuy nhieân
chuùng con khoù tìm ñöôïc moät ngöôøi thöïc söï yeâu thöông chuùng con hôn cha
trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ, hoaëc coù loøng ao öôùc lôùn lao lo cho haïnh phuùc thaät cuûa
chuùng con. Cha saên soùc chuùng con bôûi vì chuùng con coù trong taâm hoàn kho
taøng cuûa nhaân ñöùc. Khi coù noù, chuùng con coù moïi söï. Khoâng coù noù, chuùng con
trôû thaønh nhöõng con ngöôøi baát haïnh vaø khoán khoå nhaát treân coõi ñôøi.
Xin Thieân Chuùa haèng luoân ôû vôùi chuùng con, vaø xin Ngöôøi ban cho chuùng
con, nhôø vieäc ñem ra thöïc hieän ít ñieàu ñeà nghò naøy, coù theå tham duï vaøo vieäc
laøm vinh danh Thieân Chuùa vaø thaønh coâng trong vieäc cöùu roãi linh hoàn mình,
ñoù laø muïc ñích cao caû khi chuùng con ñöôïc taïo döïng.
Chôù gì Trôøi Cao ban cho chuùng con ñöôïc soáng laâu daøi vaø vui söôùng. Öôùc
chi kho taøng lôùn lao nhaát cuûa chuùng con luoân luoân laø söï kính sôï Thieân Chuùa.
Mong sao cho kho taøng naøy keùo xuoáng cho chuùng con nhöõng söï chuùc laønh
cuûa Ngöôøi ñuùng luùc vaø trong coõi vónh haèng.
Baïn cuûa chuùng con trong Ñöùc Kitoâ
Don Bosco
Thaät vaäy, ñoù laø moät lôøi töïa ñöôïc loøng baùc aùi nhieät thaønh soi daãn! Coù
moät vaøi quan nieäm coù veû hôi quaù vaø sau naøy ngaøi ñaõ boû ñi. Tuy nhieân,
ngay töø khôûi söï coâng taùc toâng ñoà, ngaøi thaáy caàn phaûi coù nhöõng lôøi phaùt
bieåu ñaày söùc maïnh tình yeâu cuûa ngöôøi cha daønh cho caùc linh hoàn chöa
saün saøng ñaùp traû vaø coøn ngang ngöôïc. Khoâng coù söï raøng buoäc naøo khaùc,
ngoaïi tröø moät tình yeâu thaät chaân thaønh raát roõ reät, môùi coù theå loâi cuoán
hoï vaø giöõ hoï ñi treân con ñöôøng nhaân ñöùc.
Tình yeâu cuûa ngaøi xuaát hieän treân moãi trang cuûa taäp Saùch Kinh môùi,
trong ñoù ngaøi goïi chuùng laø “chuùng con”. Ngaøi vieát ñuùng y nhö ñieàu
ngaøi noùi. Caùc thanh thieáu nieân coâng nhaän ngaøi yeâu hoï nhö chính con
caùi mình, neân vui veû tieáp nhaän caùc lôøi ngaøi ñeà nghò, vaø coi nhau nhö
anh em ruoät thòt. Quaû vaäy, trong möôøi laêm naêm ñaàu cuûa Nguyeän Xaù
chuùng quen goïi nhau baèng “chuùng con”, vaø nhaéc ñeán baïn beø cuûa chuùng
khi noùi vaø vieát baèng “con teân naøy teân noï” hoaëc “con teân theá naøy theá
10
|
|
2.9 Page 19 |
▲back to top |
kia”. Taïi Nguyeän Xaù, chuùng thöïc söï laø con caùi, con cuûa Don Bosco
ñang tieán treân con ñöôøng trôû thaønh con caùi Thieân Chuùa.
Cuoán saùch kinh Baïn Tre giuùp chuùng trôû neân nhö theá, bôûi vì tieâu
chuaån thöïc haønh nhaân ñöùc vaø traùnh caùc dòp phaïm toäi khoâng rôi vaøo tai
ñieác. Nhôø nhaéc chuùng leà luaät moãi ngaøy trong nhieàu caùch thöùc vaø nhieàu
laàn khaùc nhau, Don Bosco nhìn thaáy chuùng soáng theo ñieàu ñaõ ñöôïc
nghe. Ñaây khoâng phaûi laø choã ñeå baøn luaän chi tieát veà kho taøng thieâng
lieâng chöùa ñöïng trong moät cuoán saùch coù trong tay taát caû moïi ngöôøi, tuy
nhieân chuùng toâi khoâng boû qua moät soá lyù do khieán cho Don Bosco mau
maén vieát noù ra, hoaëc moät soá hoaøn caûnh lòch söû coù lieân heä tôùi noù.
Tröôùc heát, ngoaøi soá kinh saùng vaø toái, ngaøi theâm vaøo Kinh Tin Kính
(caùc Toâng ñoà), ba kinh Tin, Caäy, Meán vaø caùc Giôùi raên cuûa Chuùa vaø
cuûa Hoäi thaùnh, ñeå cho caùc em nhôø lặp ñi lặp laïi haøng ngaøy, caùc kinh
naøy in saâu vaøo taâm trí caùc em nhöõng chaân lyù chuùng phaûi tin vaø caùc ñieàu
luaät chuùng phaûi tuaân ñeå khoâng gì xoùa nhoøa ñöôïc.
Phaàn sau taäp saùch cho bieát phöông caùch tham döï Thaùnh leã moät caùch
coù hieäu quaû, trong ñoù ngaøi cho caùc em caàu nguyeän ba laàn cho toaøn theå
Giaùo Hoäi, vaø cho Ñöùc Giaùo Hoaøng, caàu xin cho caùc ñaáng caùc baäc ñaõ
ñöôïc quyeàn bính phaàn ñôøi vaø ñaïo ñöôïc bình an, hoøa thuaän vaø ñöôïc
chuùc laønh.
Caùc thanh thieáu nieân ñöôïc daïy cho bieát chuùng ñöôïc ñaëc aân lôùn lao
laø laøm thaønh vieân cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Caùc kinh naøy vaø caùc kinh
khaùc, raát ngaén goïn vaø ñaày ñuû yù nghóa, ñöôïc luaân phieân xöôùng ñaùp giöõa
ngöôøi xöôùng vaø coäng ñoaøn trong Thaùnh leã Chuû nhaät. Caùc Sö Huynh
Coâng giaùo cuõng ñaõ thay caùc kinh cuõ vaø nhieàu lôøi nguyeän baèng caùc kinh
laáy töø Taäp Baïn Cuûa Giôùi Treû, vaø ñieàu ñoù laøm cho caùc hoïc sinh raát thích
thuù.
Taäp saùch cuõng coù caùc phaàn ñöôïc haùt trong thaùnh leã thöôøng ngaøy
Chuùa nhaät vaø leã caàu hoàn ñeå caùc ca vieân theå laøm quen vôùi caùc tieát ñieäu
ñôn giaûn vaø khi nghe cung ñieäu, caùc em coù theå hoïc deã daøng. Hôn nöõa,
taäp saùch cuõng coù phaàn daïy cho caùc em caùch giuùp Leã thöôøng. Don Bosco
luoân raát coù taøi choïn vaø huaán luyeän nhieàu em cho nhieäm vuï cao caû naøy.
11
|
|
2.10 Page 20 |
▲back to top |
Tieáp ñeán, sau khi moâ taû roõ raøng vaø chi tieát caùch xöng toäi neân (moät
ñeà taøi thöôøng xuyeân ñöôïc ngaøi nhaéc tôùi trong caùc baøi giaûng vaø noùi
chuyeän), ngaøi ñeà nghò caùc phöông caùch aên naên thaät loøng caùc toäi loãi cuûa
mình. Moät khuyeát ñieåm nghieâm troïng trong moät soá cuoán saùch ñaïo ñöùc
cuûa thôøi ñaïi naøy laø vaán ñeà xöng toäi ñöôïc luaän giaûi vôùi tính chaâát quaù
thaàn hoïc. Caùc thanh thieáu nieân phaøn naøn chuùng khoâng bieát laøm sao aên
naên toäi loãi mình, vaø caùc lôøi kinh laïi quaù khoù hieåu vaø quaù daøi doøng. Do
ñoù, chuùng sung söôùng khi Don Bosco trao cho chuùng Taäp Baïn Giôùi Treû.
Caùc kinh chuaån bò vaø caùm ôn tröôùc vaø sau khi Röôùc Leã ñöôïc tieáp
noái baèng caùc kinh lieân quan ñeán bí tích Thoáng Hoái. Trong ngaøy Röôùc
leã chung, caùc kinh ban saùng ngöøng laïi sau khi Daâng Mình Thaùnh, vaø
kinh khi Röôùc leã ñöôïc moät em ñoïc lôùn tieáng töøng ñoaïn moät vaø ñöôïc taát
caû caùc em khaùc lặp laïi. Don Bosco vieát cho nhöõng ngöôøi khoâng leân
röôùc leã: “Khi coù em naøo khoâng theå leân röôùc leã ñöôïc, thì ít nhaát haõy
röôùc leã thieâng lieâng. Coù nghóa laø haõy coù loøng ao öôùc soát saéng röôùc
Chuùa Gieâ su vaøo trong taâm hoàn em.” Loøng ao öôùc ngaøi khuyeán khích
nhö vaäy seõ daãn daét caû traêm em leân röôùc leã moãi Chuû nhaät.
Ngaøi khoâng boû qua vieäc caàu nguyeän raát phuø hôïp laø vieáng Thaùnh
Theå, tieáp theo laø moät chuoãi kinh daâng cho Traùi Tim Raát Thaùnh Chuùa
Gieâsu. Taäp saùch cuõng coù Kinh Chieàu trong caùc ngaøy leã troïng. Toân suøng
Thaùnh Traùi Tim Chuùa trong nhöõng ngaøy ñoù bò nhieàu ngöôøi laàm laïc vì
thieân kieán cuûa phaùi Jansenius, tuy nhieân ñoái vôùi Don Bosco, ñoù laïi laø
nguoàn mang laïi nieàm vui ñích thaät. Ngay trong nhöõng ngaøy ñaàu, ngaøi
ñaõ gieo maàm vaøo taâm hoàn caùc em loøng toân suøng naøy, giaûi thích traøng
haït daâng Traùi Tim Chuùa Gieâsu coù theå ñöôïc duøng trong tuaàn cöûu nhaät
cho taát caû caùc ngaøy leã cuûa Chuùa. Ai coù theå ñoaùn ñöôïc soá laàn ñaõ vaø seõ
ñöôïc ñoïc bôûi treân ngaøn thanh thieáu nieân tieáp noái nhau khoâng ngöøng
ñeán tröôùc nhaø taïm caùc giôø caàu nguyeän soát saéng cho nieàm tin vaø phaït
taï vì toäi loãi phaïm ñeán Traùi Tim Chuùa trong pheùp Mình Thaùnh, caàu
nguyeän nhöõng ngöôøi roái ñaïo, khoâng tin, vaø nhöõng Kitoâ höõu laõnh ñaïm?
Chuùng ta khoâng neân queân raèng Don Bosco cuõng laø vò toâng ñoà cuûa vieäc
vieáng Thaùnh Theå.
12
|
|
3 Pages 21-30 |
▲back to top |
|
|
3.1 Page 21 |
▲back to top |
Tình yeâu nhaân loaïi cuûa Chuùa phaûi ñöôïc ñem ra töø maàu nhieäm Giaùng
sinh, Khoå naïn, vaø caùi Cheát cuûa Ngöôøi. Do ñoù maø Taäp Baïn Giôùi Treû
cuõng coù tuaàn cöõu nhaät Giaùng sinh, coù caùc lôøi tieân tri veà Ñaáng Messia,
caùc baøi thaùnh ca, ca vònh vaø tieàn xöôùng haùt heát söùc troïng theå vaø soát
saéng. Coøn veà cuoäc Khoå Naïn cuûa Chuùa, Don Bosco soaïn baûn ñöôøng
Thaùnh Giaù phuø hôïp vôùi tuoåi treû. Lôøi giaûi thích Möôøi Boán Ñöôøng Thaùnh
Giaù raát vaén taét, nhöng daáy leân moät loøng ao öôùc soáng ñôøi tinh thaàn vôùi
hieäu quaû toát ñeïp khoâng coù gì so saùnh ñöôïc. Vieäc toân kính naøy lieàn ñöôïc
aùp duïng ngay cho Nguyeän Xaù vaø vaãn coøn ñöôïc thöïc haønh cho tôùi ngaøy
hoâm nay. Nghi thöùc naøy ñöôïc thöïc hieän moãi ngaøy thöù Saùu trong thaùng
Ba laø muøa Chay suoát hai möôi naêm ñaàu. Tröôùc heát, khi môùi coù ít caùc
em, Don Bosco höôùng daãn nghi thöùc moät caùch khoâng chính thöùc, nhöng
khi soá caùc em gia taêng, nghi thöùc ñöôïc toå chöùc long troïng hôn. Don
Bosco maëc aùo caùc pheùp choaøng daây “stola”, coù ngöôøi caàm caây thaùnh
giaù, vaø hai ngöôøi giuùp leã caàm neán ñi tröôùc, ñi töø chaëng naøy tôùi chaëng
kia vaø quyø ñoïc chaäm raõi lôøi moâ taû ngaén, lôøi suy nieäm vaø caùc quyeát taâm
coù ghi trong taäp saùch. Ngaøi ñaùnh ñoäng taát caû moät caùch heát söùc soát saéng.
Trong phaàn PHUÏ CHÖÔNG, ngaøi cuõng cho theâm moät kinh tieáng Latinh
nhôù ñeán cuoäc Töû naïn cuûa Chuùa ñeå coù theå duøng beân caïnh giöôøng ngöôøi
beänh hoaëc caùc treû em ñang giôø haáp hoái.
Sau nghi thöùc toân vinh Thieân Chuùa, thöôøng coù nghi thöùc toân vinh
Ñöùc Meï. Don Bosco noùi vôùi caùc em nhö sau; “Caùc con coù theå tuyeät ñoái
tin chaéc raèng taát caû ôn gì chuùng con xin Ñöùc Meï ñeàu seõ ñöôïc Ngöôøi
ban cho tröø phi Ngöôøi thaáy coù haïi cho chuùng con.” Ngaøi chuù taâm phoå
bieán cho tín höõu vieäc thöôøng xuyeân keâu caàu danh Meï Maria. Vieäc toân
suøng Traùi tim Ñöùc Maria bò coi thöôøng nôi nhieàu ngöôøi chòu aûnh höôûng
naëng bôûi caùc tö töôûng khoâng chính thoáng töø nöôùc ngoaøi vaøo. Vôùi ñöùc
tin chaân thaønh, Don Bosco ñaõ trôû neân nhaø quaùn quaân cho vieäc toân suøng
naøy, keát thuùc baèng vieäc vieáng Thaùnh Theå vaø laàn haït kính Thaùnh Taâm
Ñöùc Gieâsu vôùi kinh Thaùnh Bernañoâ ñeå caàu nguyeän cuøng Traùi Tim Ñöùc
Maria. Quaû vaäy, vieäc toân suøng naøy ñaõ trôû neân kinh nguyeän haèng ngaøy
cuûa nhöõng tín höõu ñaïo ñöùc soát saéng. Ngaøi nhaán maïnh trong kinh
nguyeän buoåi saùng, ban toái, vaø trong ngaøy, lôøi nguyeän sau ñaây neân ñöôïc
lặp ñi lặp laïi: “Laïy Meï Maria Ñoàng Trinh yeâu daáu, xin giuùp con cöùu
13
|
|
3.2 Page 22 |
▲back to top |
laáy linh hoàn con”. Nghó tröôùc ñeán tín ñieàu seõ ñöôïc tuyeân boá, ngaøi cuõng
daïy lôøi keâu xin vaén taét haèng ngaøy: “Chuùc tuïng Ñöùc Trinh Nöõ Maria
Raát Thaùnh Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi”.
Taäp Baïn Giôùi Treû cuõng coù baûn Giôø Kinh nhoû kính Ñöùc Trinh Nöõ
Maria. Ngaøi muoán ñöa vaøo Nguyeän Xaù caùc vieäc thöïc haønh ñaïo ñöùc
ñöôïc nhieàu thanh thieáu nieân caùc laøng maïc mieàn queâ ñaõ töøng thöïc hieän
trong caùc hoäi ñoaøn toân giaùo. Ngay khi ngaøi coù moät nhoùm ôû löu xaù bieát
ñoïc tieáng la-tinh, ngaøi baét ñaàu vôùi vieäc haùt Kinh Chieàu kính Ñöùc Trinh
Nöõ vaøo buoåi chieàu giöõa giôø Giaùo lyù vaø baøi giaûng, vaø sau naøy, giôø kinh
Saùng tröôùc Thaùnh leã trong khi ngaøi ngoài toøa. Song toaøn giôø Kinh chæ
ñöôïc haùt trong caùc ngaøy tónh taâm naêm.
Tuy nhieân loøng ngaøi raát yeâu quyù vieäc laàn haït Maân coâi. Vì lyù do ñoù,
ngaøi ñaõ ñöa vaøo saùch nhöõng lôøi suy nieäm vaét taét cho taát caû möôøi laêm
maàu nhieäm. Ngaøi ñeå cho caùc em ñoïc moät chuoãi Maân coâi moãi ngaøy
Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng, vaø ngaøi khuyeán khích chuùng, neáu coù
theå ñöôïc, haõy soát saéng ñoïc haøng ngaøy taïi nhaø chuùng. Khi ngaøi coøn moät
mình ôû Nguyeän Xaù, ngaøi laàn haït naêm chuïc vôùi meï ngaøi moãi ngaøy; khi
baét ñaàu coù caùc em ñeán ôû, ngaøi ñoïc trong Thaùnh leã caùc ngaøy trong tuaàn.
Töø ngaøy Nguyeän Xaù ñöôïc thaønh laäp taïi Valdocco cho tôùi nay, moãi buoåi
saùng, caùc böùc töôøng ñeàu vang voïng tieáng lôøi kinh raát ñeïp loøng Ñöùc
Maria vaø raát coù hieäu quaû trong caùc thôøi kyø Giaùo Hoäi bò côn thöû thaùch.
Moãi naêm moät laàn, moät traøng Maân coâi ñöôïc laàn trong nhaø nguyeän ngaøy
voïng leã caùc Linh Hoàn ñeå caàu cho caùc linh hoàn nôi luyeän toäi. Don Bosco
khoâng bao giôø boû tham döï, ngaøi quyø goái treân cung thaùnh vaø thöôøng
chính ngaøi höôùng daãn buoåi laàn haït.
Cuøng vôùi vieäc suøng kính Meï Thieân CHuùa, Don Bosco theâm hai vieäc
ñaïo ñöùc khaùc maø ngaøi ñaõ soaïn maáy naêm tröôùc, ñoù laø laàn haït kính Bảy
Söï Thöông vaø Bảy Söï Vui cuûa Ñöùc Maria ôû treân Thieân quoác. Ít laâu sau,
moät soá ñoâng caùc em ñaïo ñöùc hôn, sau vieäc ñaïo ñöùc ban chieàu ngaøy
Chuû nhaät, ra tröôùc töôïng Ñöùc Maria ñeå toân vinh Meï laàn nöõa, vaø vieäc
naøy tieáp tuïc cho ñeán naêm 1867. Don Bosco thöôøng tham döï ñeå khuyeán
caùc em baèng göông saùng cuûa mình.
14
|
|
3.3 Page 23 |
▲back to top |
Nhö chuùng ta deã thaáy, taát caû caùc vieäc ñaïo ñöùc ñöôïc Don Bosco ñeà
nghò ñeàu nhaèm giuùp caùc con caùi mình höôùng tôùi moät cuoäc soáng tinh
tuyeàn “nhö caùc thieân thaàn cuûa Chuùa treân thieân ñaøng” (Mat. 22, 30).
Taäp Baïn Giôùi Treû cuõng coù hai vieäc ñaïo ñöùc ngaén ñaõ ñuôïc in rieâng
bieät tröôùc ñaây, laø Loøng Suøng Kính Thieân Thaàn Baûn Meänh vaø Saùu Ngaøy
Chuû Nhaät vaø Tuaàn Cöûu Nhaät Möøng Leã Thaùnh Luy Gonzala. Ngaøi lieân
keát vieäc suøng kính caùc thieân thaàn laø ñaáng baûo veä giôùi treû vaø Thaùnh Luy
Gonzaga nhö göông maãu cho Giôùi treû.
Caùc vieäc toân kính Thaùnh Luy Gonzaga ñöôïc thöïc haønh taïi nhaø
nguyeän töø nhöõng ngaøy ñaàu [cuûa Nguyeän Xaù] vaø Don Bosco duøng ñeå
thuùc giuïc caùc em laøm tuaàn cöûu nhaät taïi nhaø. Ngaøy leã ñöôïc toå chöùc vôùi
moät cuoäc röôùc kieäu vó ñaïi. Don Bosco tieáp tuïc chæ vaøo göông saùng cuûa
vò thaùnh naøy, ñaõ ñöôïc [Luigi] Comollo8 trung thaønh noi göông; trong
moïi dòp, ngaøi ñeàu noùi ñeán thaùnh Luy, thuùc giuïc caùc em keâu caàu Ngöôøi
trôï giuùp [vôùi caùc lời khuyeán khích sau ñaây]:
Vaâng lôøi cha meï gioáng nhö vaâng lôøi Chuùa, Đức Trinh Nöõ, vaø Thaùnh Luy.
Haõy nghó tôùi caùch chuùng con ñoïc kinh, vaø coá gaéng trôû neân soát saéng hôn,
nhaát laø ban ngaøy, baèng caùc lôøi nguyeän taét xin Chuùa vaø ñaáng traïng sö cuûa caùc
con, laø Thaùnh Luy.
Neáu chuùng con khoâng traùnh ñöôïc côn caùm doã, haõy laøm daáu Thaùnh Giaù,
hoân moät maãu aûnh thaùnh, caàu xin Ñöùc Trinh Nöõ hoaëc Thaùnh Luy, vôùi lôøi caàu:
“OÂi laïy Thaùnh Luy, xin giuùp con ñöøng laøm maát loøng Chuùa!”
Khi ñi xöng toäi, haõy noùi: “Laïy Thaùnh Luy ñoàng trinh, xin caàu cho con ñöôïc
xöng toäi neân!”
Ngaøi cuõng ñeà nghò:
Haõy xin Thaùnh Luy giuùp caùc con röôùc leã cho neân vaø kín muùc ñöôïc caùc ôn
ích lôùn lao.
8 Xin ñoïc BM I, caùc Chöông 38, 52 vaø 52. Cuõng xin ñoïc Ch. II, caùc tr.. 153ff [Nxb]
15
|
|
3.4 Page 24 |
▲back to top |
Sau Thaùnh Leã, ñoïc moät kinh Kính möøng, Kinh laïy Nöõ Vöông daâng leân
Ñöùc Trinh Nöõ vaø moät kinh Laïy Cha kính Thaùnh Luy, ñeå caùc ngaøi giuùp caùc
con giöõ caùc quyeát taâm toát laønh, vaø nhaát laø giuùp caùc con traùnh đừng noùi nhöõng
lôøi xaáu xa. Trong caû ngaøy, haõy lặp laïi: “Laïy Ñöùc Trinh Nöõ, Meï Ñöùc Gieâsu
vaø Thaùnh Luy Gonzaga, xin giúp con neân thaùnh”.
Sau cuøng, ngaøi keát thuùc caùc Kinh Saùng vaø Kinh Toái vôùi moät lôøi caàu
nguyeän vôùi Thaùnh Luy ñeå ñöôïc ngöôøi baûo veä khi soáng vaø khi cheát. Vôùi
cung caùch naøy, Don Bosco laøm cho Thaùnh Luy coù veû haàu nhö coøn ñang
soáng. Ngaøi ñaët Ngöôøi beân caïnh ngaøi ñeå chuùng taâm söï trong tinh thaàn
vôùi Ngöôøi nhö moät ngöôøi baïn hoaëc baïn thaân, soáng moät cuoäc soáng taâm
linh vôùi ngöôøi vaø, ñöôïc bao quanh baèng muøi höông thôm nhaân ñöùc,
khieán chuùng gheâ tôûm baát cöù caùi gì laøm nhô ueá ñöùc trinh khieát cuûa linh
hoàn. Nhôø vaäy, ngaøi cuõng chuaån bò chuùng löu taâm ñeán tieáng goïi cuûa
Thieân Chuùa, nhö Thaùnh Luy ñaõ laøm. Nhöõng ai caûm thaáy coù tieáng goïi
böôùc vaøo cuoäc soáng tu trì, maø ñöùc trinh khieát laø moät trang trí caàn thieát,
thì chuùng oâm laáy ngay khoâng löôõng löï. Ñeå ñaït ñöôïc keát quaû cho tuaàn
tónh taâm chín ngaøy, ngaøi soaïn ra lôøi khuyeán khích naøy: “Haõy caàu xin
Chuùa toû cho con bieát Ngöôøi muoán con phuïng söï Ngöôøi caùch naøo, ñeå
con söû duïng thôøi gian moät caùch thích hôïp Ngöôøi ban cho con. Vieäc cöùu
roãi ñôøi ñôøi cuûa con tuøy thuoäc vaøo vieäc naøy.”
Trong khi suy nieäm veà hoûa nguïc, ngaøi cuõng cho caùc lôøi khuyeân nhuû
sau ñaây: “Neáu Chuùa goïi con rôøi boû theá gian, haõy vaâng theo Ngöôøi
khoâng trì hoaõn. Baát cöù ñieàu gì laøm con traùnh caùc söï ñau khoå ñôøi naøy
thì chaéc chaén con seõ gaëp nguy hieåm!” Taïi sao coù nhieàu ngöôøi boû theá
gian giöõa tuoåi hoa nieân, rôøi boû xöù sôû vaø gia ñình ñeå ñeán giam mình
trong hang ñoäng vaø ôû trong sa maïc, chæ soáng baèng baùnh vaø nöôùc laõ,
hoaëc ñoâi khi chæ baèng laù caây. Taát caû chæ vì muoán traùnh löûa hoûa nguïc.
Coøn baïn thì sao?”
Roài ngaøi ñeà xuaát moät phöông theá nöõa ñeå những ai soáng trong ôn
nghóa Chuùa khoâng ñaùnh maát tình traïng ân sủng, vaø nhöõng ai ñaõ maát noù
ñöôïc trôû laïi caøng sôùm caøng toát: Vieäc Doïn Mình Cheát Laønh.
16
|
|
3.5 Page 25 |
▲back to top |
Ngaøi vieát: “Haõy nhôù raèng ñeán giôø cheát, chuùng ta seõ gaët nhöõng gì
chuùng ta gieo trong cuoäc soáng. Neáu chuùng ta laøm nhöõng vieäc toát, chuùng
ta seõ ñöôïc haïnh phuùc. Cheát laø ñieàu ñöôïc chuùc laønh bôûi vì noù sôùm ñöa
chuùng ta veà coõi thieân ñaøng. Traùi laïi, khoán cho chuùng ta! Löông taâm caén
röùt vaø cöûa hoûa nguïc nhö nanh vuoát chôø ñôïi chuùng ta: “Gieo gì thì gaët
naáy” [Gl. 6, 8] Vaø ngaøi noùi theâm: “Cuoäc soáng cuûa con ngöôøi laø moät
cuoäc chuaån bò lieân tuïc cho caùi cheát”.
Naêm 1847, Don Bosco ñeå daønh ngaøy Chuû nhaät ñaàu thaùng cho vieäc
taäp nghi thöùc toát laønh naøy. Ngaøi môøi goïi taát caû caùc em ñi xöng toäi vaø
röôùc leã nhö theå laø laàn cuoái. Ñeå ñaùnh daáu Chuû nhaät naøy khaùc vôùi caùc
Chuû nhaät khaùc, ngaøi cho caùc em duøng böõa ñieåm taâm ñaëc bieät. Muïc ñích
chính cuûa ngaøi laø, theo thöôøng leä, cho chuùng moät dòp thuaän tieän hôn ñeå
taïo neân moät thoùi quen thöôøng xuyeân ñeán vôùi caùc pheùp bí tích. Chieàu
thöù Baûy vaø saùng Chuû Nhaät, vôùi tinh thaàn baùc aùi vaø khoâng moûi meät,
ngaøi ngoài toøa laâu giôø ñeå giaûi toäi cho nhieàu nhoùm caùc thanh thieáu nieân.
Leã xong, ngaøi côûi boû leã phuïc, ñeán quyø döôùi chaân baøn thôø ñoïc caùc
kinh Doïn Mình Cheát Laønh, khôûi söï baèng vieäc caàu xin tha thieát Chuùa
ban cho ôn khoâng cheát khi chöa chuaån bò, vaø caàu xin Thaùnh Giuse ñeán
giuùp ñôõ cho ngöôøi trong giôø phuùt laâm chung. Ngaøi cuõng coù thoùi quen
thuùc giuïc caùc em chaïy ñeán keâu xin ngöôøi cha nuoâi cuûa Ñöùc Gieâsu,
ngoaøi ra coøn Meï Thaùnh Ngöôøi vaø Thaùnh Luy. Roài vôùi tâm tình soát meán,
ngaøi ñoïc lôùn tieáng lôøi moâ taû vaén taét nhieàu giai ñoaïn khaùc nhau khi laâm
chung, ñeå caùc em cuøng thöa: “Laïy Chuùa Gieâsu, xin thöông xoùt con!”
Ngaøi keát thuùc baèng moät kinh caàu cho caùc linh hoàn nôi luyeän toäi ñöôïc
ngaøi heát loøng yeâu meán.
Trong Taäp Baïn Giôùi Treû , ngaøi coù cho theâm vaøo Kinh Chieàu caàu cho
ngöôøi qua ñôøi, ñöôïc haùt trong ngaøy Leã Caùc Thaùnh sau Kinh Chieàu
troïng theå cho ngaøy leã, vaø caû caùc baøi thaùnh ca vaø leã nghi an taùng ngöôøi
qua ñôøi. Trong ñoù cuõng noùi ñeán caùc aân xaù cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ban
cho caùc vieâïc toân suøng naøy. Muïc ñích cuûa ngaøi laø ñeå cho caùc em ñöôïc
höôûng lôïi ích thieâng lieâng cho mình vaø, nhôø lôøi caàu nguyeän, laøm nheï
bôùt caùc khoå ñau cuûa ngöôøi ra ñi.
17
|
|
3.6 Page 26 |
▲back to top |
Ngaøi cuõng ñöa Kinh Toái vaøo cho nhöõng ngaøy muøa Chay khi Luaät
Chöõ Ñoû baûo phaûi haùt Kinh Chieàu tröôùc tröa. Sau naøy, vieäc haùt Giôø Kinh
naøy do caùc hoïc sinh caùc tröôøng beân Phaùp trôû thaønh moät ñieàu loâi cuoán
laøm theo taïi caùc thaùnh ñöôøng cuûa quoác gia cao quyù naøy. Cuøng vôùi giôø
Kinh Toái, coù baûy Ca vònh Saùm Hoái vôùi kinh caàu caùc Thaùnh, maø naêm
sau ñöôïc ñoïc sau leã Thaùnh Marco vaø trong ba ngaøy ñoïc kinh Caàu Muøa
khi Nguyeän Xaù khôûi söï coù löu xaù. Cuoái cuøng coù caùc baøi ca vònh, thaùnh
thi vaø ñieäp khuùc Kinh Chieàu cho caùc ngaøy Chuû Nhaät vaø caùc ngaøy leã
kính thôø Chuùa, kính Ñöùc Meï, Thaùnh Giuse, caùc Thieân Thaàn, caùc thaùnh
Toâng Ñoà, vaø caùc thaùnh chính khaùc. Ñeå traùnh söï coàng keành ngaøi boû ñi
caùc tieàn xöôùng vì nhöõng caâu naøy seõ do ca ñoaøn caùc em haùt maø thoâi. Do
ñoù ngaøi daønh rieâng moät tieàn xöôùng vaø kieân nhaãn daïy haùt bình ca cho
moät soá em. Giuse Turco9 baáât ngôø thaáy ngaøi trong moät buoåi toái ñang taäp
haùt cho ba em. Don Bosco ñang caàm moäït cuïc keïo caramel thöôûng cho
moäït em haùt gioûi nhaát caâu tieàn xöôùng: Dixit pater familias.
Don Bosco khoâng theå naøo keát thuùc taäp saùch caùch naøo toát ñeïp hôn
baèng vieäc ñöa vaøo ñoù caùc baøi thaùnh ca ñöôïc tuyeån löïa. Trong soá caùi
baøi toân vinh Ñöùc Meï coù moät baøi ca tuïng Traùi Tim Ñöùc Maria cuûa Silvio
Pellico, vaø moät baøi ca vinh danh Ñöùc Meï Yeân UÛûi, ñöôïc caùc em haùt
trong nhieàu dòp, ñaëc bieät trong dòp hai naêm moät laàn röôùc kieäu ñeán ñeàn
thaùnh noåi tieáng gaàn beân. Ngaøi thöôøng cho caùc em haùt nhöõng baøi thaùnh
ca ngoaøi saân chôi. Ngaøi thöôøng xuyeân baûo caùc em haùt moät khuùc haùt luùc
ñi vaøo vaø luùc rôøi nhaø nguyeän ñeå phuû laáp tieáng böôùc chaân ñi. Ngaøi cuõng
baûo caùc em laøm vaäy tröôùc kinh toái, ñeå döùt ñieåm caùc lôøi xì xaøo khoâng
traùnh ñöôïc cuûa moät ñaùm ñoâng thanh thieáu nieân. Don Bosco cuõng muoán
coù moät soá baøi haùt trong khi röôùc leã ñeå caùc em khoâng leã röôùc leã ñöôïc
baän roän trong caùi tuoåi khoâng thích ngoài khoâng.
Thaät laø vui khi ñöôïc nghe haøng traêm tieáng thieáu nieân töï nhö ñang
haùt caùc caâu thaùnh kinh: “Thaùnh chæ cuûa Ngaøi laø khuùc nhaïc cuûa con
trong luùc löu đày” [Tv 118, 54].
9 Moät ngöôøi baïn thôøi nieân thieáu cuûa Don Bosco. Xin ñoïc BM I, tr.. 181f, 315f; BM II
cac tr.. 17f, 20f, 29 [Nxb].
18
|
|
3.7 Page 27 |
▲back to top |
Töø nhöõng gì chuùng ta thuaät tinh thaàn ñaïo ñöùc cuûa Don Bosco, chuùng
ta coù theå hieåu ñöôïc kheùo cuûa ngaøi trong vieäc in saâu loøng ñaïo ñöùc vaøo
taâm hoàn caùc thanh thieáu nieân cuûa mình. Cho tôùi ñaây, chuùng toâi chæ giôùi
haïn ôû aán baûn thöù nhaát cuûa taäp Baïn Tre. Khi noùi veà caùc aán baûn sau,
chuùng toâi seõ nhaéc ñeán nhöõng muïc ñöôïc theâm vaøo do hoaøn caûnh ñoøi
hoûi. Ñieàu laøm ta ngaïc nhieân laø caùc em khoâng ñöôïc hoïc haønh laïi coi taäp
saùch naøy nhö moät baûng chæ ñöôøng luaân lyù. Trong khi nhöõng em baát
thöôøng laâu laâu ñi leã moät laàn, giôø ñaây laïi tích cöïc, khoâng chæ theo caùch
thöùc thöôøng leä, traùi laïi, vôùi söï phaán khôûi lôùn lao, tham döï vaøo caùc vieäc
ñaïo ñöùc vaø caàu nguyeän ñoâi khi khaù daøi. Tình yeâu laøm ñöôïc pheùp laï
naøy. Don Bosco coù thoùi quen cho ñoïc moät soá kinh vaø laøm vieäc toân kính
ñeå thöïc haønh vieäc ñeàn toäi cuûa bí tích thoáng hoái, ñöôïc laáy töø trong taäp
Baïn Tre. Nhôø phöông phaùp naøy ñöôïc söû duïng moät caùch kheùo leùo trong
suoát cuoäc soáng, ngaøi ñem laïi keát quaû cho vieäc thoáng hoái ñöôïc ban ra
khi xöng toäi ñeå laøm vieäc aên naên ñeàn toäi vôùi Ñaáng Coâng chính. Taäp Baïn
Giôùi Treû trôû thaønh moät caåm nang cho caùc em soát saéng hôn. Moät soá em,
ñeán giôø sau heát, khi khoâng coù linh muïc naøo tôùi thì ñöôïc ngöôøi beân caïnh
ñem ñoïc lôùn tieáng; coù nhöõng em khaùc xin ñöôïc ñaët leân ngöôøi caùc em
khi choân caát. Chuùng raát yeâu thích taäp saùch naøy bôûi chuùng caûm thaáy
Don Bosco vieát cuoán saùch naøy rieâng cho chuùng, vaø moãi caâu chaâm ngoân
ñaùnh truùng vaøo moät daây ñaøn vang laïi töø con tim cuûa chuùng. Ngöôøi ta
coù theå noùi moãi caâu, moãi chöõ ngaøi choïn chaéc chaén ñeàu chuyeân chôû moät
yù ñònh thaùnh thieän. Treân heát, ngaøi coá traùnh moät lôøi bieåu thò duø nheï nhaát
nhöng khoâng thaät söï khieâm toán.
Tuy nhieân, khoâng töï tin vaøo chính nhaän ñònh cuûa mình khi dòch moät
soá kinh, maø ngaøi nghó coù theå laøm sai laïc yù nghóa moät soá töø, vaø öôùc ao
phoøng ngöøa baát cöù lôøi pheâ bình baát lôïi naøo töø caùc nhaø kieåm duyeät cuûa
Giaùo Hoäi treân moät soá vaán ñeà khaùc, ngaøi ñöa ra nhöõng baèng chöùng cuûa
Kinh só (Giuse) Zappata. Don Bosco luoân saün saøng chaáp nhaän caùc nhaän
xeùt cuûa vò kinh só noåi tieáng toát laønh naøy, maø ñoâi khi ngöôøi choïc ngaøi veà
moät soá nhöõng nhaän xeùt vaø söûa chöõa khoâng quan troïng khi hoûi; “Baây
giôø cha ñaõ moå xeû xong cuoán saùch cuûa cha chöa?” Ñeå ñuøa laïi, Don
Bosco traû lôøi: “Chöa. Con coøn ñôïi cha cho pheùp con duøng chöõ O lôùn
cho töø Oriens trong baøi ca cuûa Zacharia nôi coù noùi: Visitavit nos Oriens
19
|
|
3.8 Page 28 |
▲back to top |
ex alto. Trong caâu naøy, töø oriens khoâng phaûi laø moät phaân töø (participle),
nhöng laø moät danh töø rieâng teân cuûa Ñaáng Cöùu theá. Ñieàu naøy raát roõ
trong baûn tieáng Hy-laïp vaø trong caâu tieàn xöôùng tuaàn chín ngaøy kính leã
Giaùng sinh, Giaùo Hoäi keâu caàu cuøng Ñaáng Meâ-sia: O Oriens”. Mæm cöôøi
Kinh só Zappata ñaùp: “OÀ, con nghó khoûi caàn trieäu taäp caû moät cuoäc hoïp
ñeå giaûi quyeát ñieàu naøy. Cha cöù tieáp tuïc ñi!”
Chuùng toâi nhaéc ñeán bieán coá naøy ñeå noùi leân Don Bosco tæ mæ trong
moïi vieäc nhö theá naøo. Ngaøi thöôøng laøm nhö vaäy trong khi vieát thö hoaëc
ñoïc thö töø: ngaøi caân nhaéc töøng caâu. Ngaøi cuõng laøm nhö vaäy khi giaûi
thích moät döï aùn hoaëc ra leänh, khi ñoøi moät söï giaûi thích hoaëc khi laéng
nghe moät lôøi trình bày, khi ñoïc moät cuoán saùch, hoaëc giao phoù moät phaän
söï hoaëc moät coâng taùc cho moät ngöôøi naøo. Khi moät Saleâdieâng naøo thaûo
luaän vôùi ngaøi veà caùc vaán ñeà, hoï phaûi ñeå yù tôùi caùc lôøi noùi vaø caân nhaéc
töøng chöõ, neáu khoâng Don Bosco, lòch söï nhöng khoâng chòu nhöôøng, seõ
nhaän ñònh ngay caû ñeán caùch ñoïc töøng chöõ. Ngöôøi naøo khoâng kieân nhaãn
ñoâi khi coù yù nghó raèng ngaøi laøm khoù vaø thaät vaäy ñoù laø moät trong caùc lyù
do taïi sao ngaøi coù theå thöïc hieän ñöôïc caùc döï aùn coù taàm côõ roäng lôùn laøm
cho theá giôùi phaûi kinh ngaïc. Ngaøi nghieân cöùu tôùi möùc tæ mæ, caân nhaéc
moïi trôû ngaïi coù theå phaûi ñoái dieän, caùc phöông tieän thöïc hieän, caùc lôïi
ích vaø baûo ñaûm thaønh coâng. Ngaøi khoâng bao giôø chôø cô may nhöng coi
moïi vieäc ñeàu coù theå laøm ñöôïc neáu ñöôïc Chuùa giuùp.
20
|
|
3.9 Page 29 |
▲back to top |
CHƯƠNG 3
Giaác Mô: Hoa Hoàng vaø Gai Nhoïn
Trong khi coá gaéng ñaùp öùng nhu caàu taâm linh cuûa caùc thanh thieáu
nieân vôùi taäp saùch Baïn Giôùi Treû, Don Bosco khoâng xao laõng vieäc tieán
boä cuûa mình treân con ñöôøng troïn laønh thieâng lieâng. Taâm hoàn con ngöôøi
caøng ly thoaùt khoûi söï theá gian bao nhieâu, thì noù laïi caøng ñeán gaàn caùc
söï treân trôøi baáy nhieâu vaø caøng sôùm trôû thaønh moân ñeâï ñích thöïc cuûa Ñöùc
Gieâ-su baáy nhieâu. Töø nhöõng gì chuùng toâi ñaõ noùi ñeán luùc naøy, roõ reät laø
Don Bosco ñaõ hoaøn toaøn hy sinh cho Chuùa, qua vieäc haõm mình baèng
noäi taâm, khoâng chæ yù muoán maø coøn caû söï höôùng chieàu cuûa con tim cuûa
ngaøi vaø caùc xuùc caûm dòu daøng cuûa baûn tính nhaân loaïi. Qua caû vieäc haõm
mình beân ngoaøi nöõa, ngaøi thöôøng xuyeân ñoùng ñanh caùc giaùc quan cuûa
ngaøi vaøo thaäp giaù. Keát quaû laø ngaøi tieáp tuïc vöôn leân trong tinh thaàn yeâu
meán ñöùc khoù ngheøo phuùc aâm, moät ñieàu ngaøi ñaõ töøng tuaân giöõ töø luùc
ñaàu ñôøi cuûa tuoåi thanh xuaân. Thaät vaäy, cho daàu ngaøi raát ñeå yù aên baän
saïch seõ, nhöng aùo quaàn vaø giaày deùp cuûa ngaøi hoaøn toaøn laø loaïi raát
thoâng thöôøng. Trong nhieàu naêm, ngaøi ñi guoác trong nhaø, vaø tieáp tuïc
maëc caùi aùo khoaùc ñaõ baïc maøu ñeán ñoä ta khoâng bieát taû ñöôïc ñoù laø màu
gì nöõa. Ngaøi maëc caùi aùo chuøng thaâm laâu bao nhieâu coù theå cho ñeán sau
cuøng phaûi ñem boû ñi, khoâng coøn moät chuùt vaûi naøo ñeå may moät caùi aùo
nhoû cho em giuùp leã. Bôûi ngaøi khoâng nghó tôùi vieäc saém moät caùi aùo môùi,
caùc vò aân nhaân cuûa ngaøi thænh thoaûng phaûi lo cho ngaøi.
Phoøng ngaøi ôû raát ñôn sô. Ñoà ñaïc chæ coù moät caùi giöôøng, moät caùi baøn
moäc maïc ñaët treân saøn nhaø troáng trôn, treân töôøng treo taám giaáy in moät
moät böùc aûnh ñaïo vaø moät caây thaùnh giaù, moät hoaëc hai caùi gheá loùt rôm
laøm ñeäm, vaø moäât caùi loø söôûi nhoû ít khi duøng ñeán trong muøa ñoâng, chæ
vì muoán tieát kieäm cuûi löûa. Söï tieát kieäm cho phaàn mình cuõng laø do loøng
ngaøi muoán daønh taát caû nhöõng gì lo cho nhu caàu caù nhaân ñeå daønh lo cho
Nguyeän Xaù. Ngaøi thöôøng noùi cuûa caûi cuûa moät linh muïc phaûi daønh cho
ngöôøi ngheøo.
21
|
|
3.10 Page 30 |
▲back to top |
Thöùc aên cuûa ngaøi cuõng ngang baèng quaàn aùo vaø phoøng ôû cuûa ngaøi.
Khoâng moät ai bieát ñöôïc moùn aên naøo ngaøi thích nhaát. Ngaøi aên raát ít,
khoâng phaûi vì khoâng muoán aên, maø vì ngaøi muoán laäp ra moät caùi leä khoâng
bao giôø aên cho ñeán thoûa buïng.
Thöùc aên cuûa ngaøi toaøn rau traùi khieán cho moät soá linh muïc baïn ñeán
ôû vôùi ngaøi vaøi ngaøy ñaõ khoâng theå aên ñöôïc vaø phaûi ñaàu haøng. Suùp ngaøi
aên khoâng coù muøi vò gì hôn suùp cuûa ngöôøi aên maøy ngheøo khoù, vaø ngaøi
chæ aên moät moùn chính maø meï ngaøi theo leänh cuûa ngaøi doïn cho ngaøi aên
trong böõa tröa vaø böõa toái ngaøy Chuû nhaät vaø moãi ngaøy trong tuaàn cho
ñeán chieàu ngaøy thöù Naêm. Ngaøy thöù Saùu, baø naáu moùn aên khoâng coù thòt
ñeå aên cho tôùi cuoái tuaàn. Moùn naøy thöôøng laø moùn chaû haàm ñuû thöù, vaø
chæ caàn haâm noùng trước khi aên. Ñoâi khi trong muøa heø, moùn aên ñaõ bò oâi,
nhöng Don Bosco khoâng ñeå yù tôùi. Ngaøi caàm aên vaø töôûng laø meï ngaøi
cho theâm chuùt daám ñeå coù theâm vò. Vieäc naøy tieáp dieãn ñeán khi coù caùc
tö giaùo vaø linh muïc treû soáng chung vôùi ngaøi. Hoï caàn ñöôïc aên ngon
mieäng vaø coù chaát dinh döôõng vì vieäc hoïc taäp vaø coâng vieäc.
Vì loøng yeâu ñöùc khoù ngheøo thaùnh thieän vaø nhôù laïi ñôøi thanh xuaân,10
hình nhö luùc naøy, ngaøi gia nhaäp doøng ba Phan-sinh ôû thaùnh ñöôøng
Thaùnh Phanxico Assisi. Maëc daàu teân ngaøi khoâng thaáy coù trong hoà sô
chính, tuy nhieân ñöôïc ghi trong nieân giaùm troïn ba naêm naøy. Vì lyù do
ñoù, Cha Candido Mondo, M.O. giaùm ñoác doøng ba ôû Torino, trong moät
taøi lieäu ñeà ngaøy 1 thaùng Baûy naêm 1886, cuûa Tu vieän Thaùnh Toâma,
tuyeân boá Cha Gioan Bosco, vò saùng laäp Tu hoäi Saleâdieâng, ñaõ maëc aùo
doøng ba vaøo khoaûng naêm 1848; do ñoù sau naêm nhaø taäp, ngaøi ñaõ tuyeân
khaán luaät doøng theo nhö hieán cheá cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng pheâ chuaån; vaø
do ñoù, ngöôøi tuyeân boá Don Bosco laø moät hoäi vieân nhö moïi thaønh vieân
cuûa ba nhaùnh doøng Phan-sinh.
Trong luùc ñoù, caùc tröôøng hoïc taïi Nguyeän Xaù hoaït ñoäng raát toát ñeïp.
Don Bosco laäp theâm moân taäp ñoïc, ca haùt, vaø aâm nhaïc vaøo chöông trình
ñeå laøm giàu theâm vieäc giaùo duïc toân giaùo vaø luaân lyù cho caùc em. Ñeå
ñöôïc giaûi trí, ngaøi cuõng saép xeáp coù moät soá tieát muïc trình dieãn cho thaáy
10 Khi hoïc naêm cuoái trung hoïc ôû Chieri, ngaøi quyeát taâm vaøo doøng Phan sinh, vaø thöïc
söï đã laøm đơn gia nhaäp. Xin ñoïc BM I, caùc trang 214 f, 226ff, vaø 272.[Nxb]
22
|
|
4 Pages 31-40 |
▲back to top |
|
|
4.1 Page 31 |
▲back to top |
söï tieán boä cuûa caùc thanh thieáu nieân, tröôùc söï hieän dieän cuûa caùc quan
khaùch teân tuoåi ñeán thaêm Nguyeän Xaù hoaëc trong cuoäc thi ñua noäi boä.
Tuy nhieân, ngaøi muoán noäi dung caùc tieát muïc trình dieãn noùi ñeán caùc giôùi
luaät vaø chaâm ngoân cuûa Ñöùc Tin, caùc ñaëc aân vaø vinh hieån cuûa Ñöùc Trinh
Nöõ hoaëc vaøi giai ñoaïn cuûa Phuùc aâm, baèng vaên vaàn hoaëc baèng thô.
Chính ngaøi trao vai cho nhöõng em naøo thoâng minh hôn, cho hoïc thuoäc
loøng, höôùng daãn vaø khuyeán khích caùc em vôùi lôøi höùa ban thöôûng.
Khoâng bao laâu, saùng kieán naøy ñaõ ñaït ñöôïc thaønh coâng. Quaû vaäy,
ñaàu naêm 1847, chæ sau moät vaøi thaùng khai giaûng tröôøng hoïc ngaøy Chuû
nhaät, ngaøi quyeát ñònh toå chöùc moät buoåi trình dieãn giaùo lyù, lòch söû Thaùnh
kinh vaø moân ñòa dö. Nhieàu vò danh tieáng ôû Torino ñöôïc môøi tham döï,
trong soá naøy coù Cha [Ferrante] Aporti,11 thöù tröôûng Boncompagni, cha
[Pheroâ] Baricco, Giaùo sö Giuse Rayneri, Sö huynh Micae, Sö Huynh
Beà vaø nhieàu ngöôøi khaùc. Caùc vò khaùch hoûi caùc hoïc sinh veà caùc ñeà taøi
noùi treân, vaø haøi loøng vôùi caâu traû lôøi cuûa caùc em. Caùc vò ca ngôïi theå
nghieäm naøy, vaø ñeå laïi caùc phaàn thöôûng vaø kyû nieäm cho hoïc sinh gioûi
nhaát. Giaùo sö Rayneri, thaønh vieân xuaát saéc nhaát cuûa khoa sö phaïm Ñaïi
hoïc Hoaøng gia, toû ra raát phaán khôûi. Khi thuyeát trình cho sinh vieân cuûa
mình trong giôø daïy moân giaùo duïc, ngöôøi thöôøng noùi vôùi caùc baïn sinh
vieân: “Neáu caùc baïn muoán nhìn thaáy khoa sö phaïm baèng haønh ñoäng,
haõy ñeán Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ vaø quan saùt Don Bosco”.
Ñöôïc coå voõ vôùi laàn thöû nghieäm ñaàu tieân naøy, caùc em ñöa leân saân
khaáu trình dieãn caùc moân caùc em hoïc ôû lôùp ñeâm. Laàn thöû nghieäm thöù
hai ñöôïc laøm moät caùch raát long troïng. Vì moïi ngöôøi ôû Torino noùi veà
tröôøng cuûa Don Bosco nhö moät caùi gì môùi laï vaø vì nhieàu giaùo sö vaø caùc
baäc noåi tieáng thöôøng xuyeân gheù thaêm, tieáng ñoàn tôùi Toøa Thò Chính.
Moät uûy ban ñöôïc thaønh laäp vôùi [Giuse] Cotta vaø oâng Capello, bieät danh
laø Moncalvo, vôùi vò Chuû tòch laø Giuse Dupreù, ñeå tìm xem keát quaû cuûa
lôøi ñoàn thoåi coù toát nhö ngöôøi ta noùi hay khoâng, hay chæ laø nhöõng lôøi noùi
quaù ñaùng. Chính caùc thaønh vieân cuûa uûy ban thöû xem kieán thöùc caùc em
khi ñoïc, caùch phaùt ngoân, kieán thöùc veà toaùn vaø heä thoáng ño löôøng meùt,
11 Luùc naøy ngöôøi laø moät moät nhaø giaùo duïc noåi tieáng nhaát ôû YÙ. Xin ñoïc BM II, tr. 148f,
165ff, 311f [Nxb].
23
|
|
4.2 Page 32 |
▲back to top |
caùch thuyeát trình tröôùc coâng chuùng, vaø kieán thöùc veà caùc vaán ñeà khaùc.
Hoï khoâng theå naøo hieåu ñöôïc taïi sao caùc em hoaøn toaøn thaát hoïc cho ñeán
tuoåi möôøi saùu chæ theo chöông trình nhö vaäy môùi ñöôïc ít thaùng maø laïi
hieåu bieát ñöôïc nhö vaäy. UÛy ban cuõng nhaän thaáy moät soá ñoâng thanh
thieáu nieân taäp trung ñeán tröôøng ñeå ñöôïc hoïc, thay vì chaïy roâng ngoaøi
phoá, vaø cho tôùi luùc thaønh vieân cuûa uûy ban ra veà, ai naáy ñeàu coù heát loøng
ngöôõng moä vaø phaán khôûi. Chöùc quyeàn thò xaõ raát haøi loøng veà baûn töôøng
trình thuaän lôïi của uyû ban neân ñaõ trao thöôûng moãi naêm ba traêm ñoàng
lire caáp cho caùc tröôøng hoïc cuûa Don Bosco vaø ñöôïc chi duïng laäp töùc
cho caùc hoïc sinh cuûa ngaøi. Ngaøi tieáp tuïc nhaän ñöôïc soá tieàn trôï caáp naøy
cho tôùi naêm 1878, thì baát öng bò caét boû maø ngaøi khoâng heà ñöôïc bieát lyù
do.
Hieäïp só [Marco] Gonella, ñöôïc moïi ngöôøi nhôù ñeán laâu daøi ôû Torino
veà coâng cuoäc baùc aùi vaø loøng haêng say cuûa oâng, luùc ñoù laøm giaùm ñoác
cuûa ngoâi tröôøng coù teân laø La Mendicitaø Istruita. Nhaân vaät hoïc thöùc naøy
cuõng ñeán thaêm caùc lôùp hoïc ban ñeâm, sau khi nghe ñöôïc nhieàu ñieàu laï
luøng veà chuùng. Chính oâng ñaët caùc caâu hoûi cho caùc hoïc sinh, tìm hieåu
phöông phaùp daïy hoïc, vaø raát caûm kích. Keát quaû laø oâng noùi vôùi nhaân
vieân ban quaûn trò tröôøng oâng veà caùc ñieàu oâng ñaõ thaáy vaø oâng ñaõ trao
cho Don Bosco moät soá tieàn taøi trôï ñaëc bieät laø moät ngaøn ñoàng lire cho
caùc tröôøng cuûa ngaøi ñeå coâng nhaän coâng vieäc ngaøi thöïc hieän vaø khuyeán
khích caùc hoïc sinh cuûa ngaøi. Naêm sau, 1848, oâng ñaõ ñöa chöông trình
naøy vaøo cô sôû cuûa mình. Caùc tröôøng cuûa thò xaõ cuõng ñeàu laøm theo nhö
vaäy.
Vua Carlo Alberto vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni raát quaûng ñaïi
trong vieäc khuyeán khích vaø trôï caáp. Don Bosco vieát trong Hoài Kyù
Nguyeän Xaù: “Söï hoã trôï cuûa chính quyeàn daân söï vaø giaùo quyeàn vaø söï
trôï giuùp cuûa nhieàu ngöôøi saün loøng daâng cuùng hoaëc goùp coâng quaû laø daáu
chæ roõ reät coù söï chuùc laønh cuûa Thieân Chuùa vaø söï chaáp nhaän cuûa coâng
chuùng.”
Tuy nhieân ñieàu toát laønh Don Bosco thöïc hieän khoâng phuø hôïp vôùi
“hoaøng töû vuøng ñen toái”, vôùi söï ban quyeàn cuûa Thieân Chuùa, noù baét ñaàu
ñeå loä loøng baát maõn. Ñieàu chuùng toâi saép keå sau ñaây do chính Don Bosco
24
|
|
4.3 Page 33 |
▲back to top |
tieát loä ra cho chuùng toâi. Naêm ñaàu tieân khi rôøi khoûi Rifugio12 ñeå ñeán sinh
soáng taïi khu nhaø Pinardi, cöù moãi ñeâm, sau khi leân giöôøng naèm, thì coù
moät tieáng ñoäng maïnh treân raàm thöôïng ngay treân phoøng ngaøi naèm
khoâng cho pheùp ngaøi nhaém maét. Tieáng ñoäng nhö coù ai beâ nhöõng hoøn
ñaù naëng quaêng xuoáng chaïm tôùi saøn goã. Ban ñaàu, ngài thöû ñaët moät ít caùi
baãy ñeå baãy meøo, chuoät, vaø baát cöù thöù gì, nhöng khoâng coù keát quaû. Ngaøi
raûi caùc hoät ñaäu, maåu baùnh mì vaø caùc mieáng bô ñoù ñaây treân raàm thöôïng,
nhöng saùng hoâm sau leân coi thì ngaïc nhieân thaáy vaãn coøn y nguyeân. Roài
ngaøi cho doïn deïp moïi caùi cho saïch heát raàm thöôïng (caùc maûnh goã, caùc
mieáng caïc-toâng vaø baát cöù caùc vaät pheá thaûi naøo), ñeå khoâng coøn gì ñeå
gaây tieáng ñoäng. Vieäc naøy cuõng khoâng ñaït ñöôïc keát quaû. Ngaøi noùi vôùi
Cha Cafasso13 veà chuyeän naøy vaø ngöôøi hoà nghi caên nguyeân laø caùi troø
cuûa ma quyû, ngöôøi khuyeân neân laáy nöôùc thaùnh maø raûy nôi ñoù. Tuy
nhieân tieáng ñoäng kinh khuûng naøy vaãn xảy ra moãi ñeâm. Don Bosco
quyeát ñònh ñem ñoà duøng khieâm toán cuûa ngaøi ñeán phoøng cuoái cuøng cuûa
daõy nhaø, quay veà höôùng ñoâng; tuy nhieân, vieäc naøy cuõng khoâng ñem laïi
keát quaû, tieáng ñoäng vaãn ñi theo ngaøi. Trong luùc ñoù, thaân xaùc ngaøi bò
gaày moøn vì thieáu nguû nghæ. Thænh thoaûng meï ngaøi ñeán phoøng ngaøi ban
ñeâm, nhìn leân traàn nhaø, la lôùn: “Naøy ñoà quyû! Haõy ñeå yeân cho Don
Bosco chöù! Thoâi ngöøng laïi ñi!”
Cuoái cuøng Don Bosco goïi thôï moäc ñeán caét saøn goã treân traàn gaàn
töôøng, ñuû cho ngaøi coù theå leo leân raàm thöôïng. Roài ngaøi ñem ñeán moät
caùi thang, ñeå ngay khi coù tieáng ñoäng, ngaøi coù theå leo leân ngay, tay caàm
ñeøn ñeå may khaùm phaù ra ñieàu gì. Cöù ñeán giôø nhö ñaõ quen, tieáng ñoäng
chaùt chuùa laïi phaùt ra. Nhö moät teân baén, ngaøi voït leân ñaàu caùi thang, ñaõ
tôùi caùi loã troáng. Caàm ñeøn trong tay phaûi, ngoùc ñaàu leân cao khoûi loã caét,
ngaøi xem xeùt chung quanh nhöng khoâng thaáy gì heát. Ngaøi caû kinh khi
nghó ñeán caùi nguyeân côù gaây neân söï raéc roái naøy, tuy nhieân laáy ra moät
hình Ñöùc Baø, ngaøi treo leân töôøng treân raàm thöôïng, caàu xin Ngöôøi giaûi
12 Moät cô sôû daønh cho caùc thieáu nöõ laàm laïc maø Don Bosco ñaõ töøng laøm tuyeân uùy. Xin
ñoïc BM II, tr. 184ff [Nxb].
13 Vò linh höôùng cuûa Don Boco vaø nay laø moät vò thaùnh. Xin xem BM II, tr 40 vaø tt.
[Nxb]
25
|
|
4.4 Page 34 |
▲back to top |
toûa khoûi moïi ñieàu ñau khoå. Thaät laø moät saùng kieán may maén, töø ñoù
khoâng coøn nghe moät tieáng ñoäng naøo nöõa. Böùc hình naøy ñeå ôû ñaáy cho
tôùi khi caên nhaø cuõ naøy ñöôïc phaù ñi ñeå laáy choã xaây caên laàu môùi. Döôùi
taám aùo choaøng cuûa Ñöùc Maria, neáu noùi ñöôïc vaäy, Don Bosco tieáp tuïc
söû duïng caên phoøng naøy lieân tuïc trong saùu naêm sau. Phoøng naøy cuõng
ñöôïc duøng laøm nôi laøm vieäc vaø tieáp khaùch. Treân thanh goã baéc ngang
cöûa, phía beân ngoaøi, ngaøi treo taám baûng vieát: “Ngôïi khen Ñöùc Gieâsu
Kitoâ”, ñeå khaùch ñeán thaêm nhìn thaáy vaø soát saéng lặp laïi. Ñaáy laø caùch
ngaøi laøm ñeå ñeàn thay cho nhöõng lôøi xuùc phaïm, ñaõ trôû neân quaù thoâng
thöôøng giöõa giai caáp haï löu. Baát cöù luùc naøo nghe thấy chúng, ngaøi trôû
neân xanh xao run raåy.
Nhöõng ñieàu Thaùnh Kinh noùi vôùi chuùng ta veà Ñaáng Cöùu Theá hình
nhö ñeàu ñöôïc lặp laïi nôi Don Bosco. Sau khi Chuùa aên chay boán möôi
ñeâm ngaøy, Satan thua cuoäc phaûi ruùt lui, vaø caùc thieân thaàn ñeán vôùi
Ngöôøi. Caùc thanh thieáu nieân luoân luoân coi caên phoøng cuûa Don Bosco
laø moät cung thaùnh huyeàn bí ñaày nhaân ñöùc, nhö moät ñeàn thaùnh nôi Ñöùc
Baø sung söôùng baøy toû nieàm ao öôùc cuûa Ngöôøi, hoaëc moät tieàn phoøng
cuûa thieân ñöôøng. Chuùng thöôøng vaøo ñaây vôùi nieàm kính sôï lôùn lao, moät
caûm giaùc ñöôïc Meï Margherita chia seû khi ñaõ chuyeån vaøo ôû caên phoøng
keá caän phoøng ngöôøi con. Baø tin raèng Don Bosco duøng moät phaàn giaác
nguû ñeâm ñeå caàu nguyeän, vaø ngôø raèng thænh thoaûng coù nhöõng ñieàu kyø
laï ñaõ xảy ra maø baø khoâng hieåu ñöôïc. Coù moät laàn, baø noùi vôùi Giacomo
Bellia, luùc ñoù coøn laø caäu beù, moät hoaëc hai giôø tröôùc raïng ñoâng, baø nghe
tieáng Don Bosco noùi. Ñoâi laàn ngaøi nhö traû lôøi caùc caâu hoûi, nhöõng laàn
khaùc nhö theå ngaøi ñaët caâu hoûi. Baø coá laéng nghe, nhöng khoâng theå hieåu
ñöôïc tieáng noùi. Ñeán saùng, baø chaéc chaén khoâng theå coù ai vaøo phoøng
Don Bosco maø baø khoâng bieát, baø hoûi ngaøi noùi chuyeän vôùi ai. Don Bosco
traû lôøi:
“ Con noùi truyeän vôùi Luigi Comollo”.
“Nhöng Comollo cheát roài kia maø”.
“Con bieát, nhöng con vaãn noùi chuyeän vôùi anh ta ñöôïc”.
26
|
|
4.5 Page 35 |
▲back to top |
Don Bosco khoâng noùi gì theâm nöõa, nhöng roõ raøng ngaøi coù ñieàu quan
troïng trong ñaàu, vì maët ngaøi ñoû böøng, maét ngaøi saùng röïc leân, vaø trong
nhieàu ngaøy, ngaøi coù veû nhö cuoàng leân vì xuùc ñoäng.
Ít laâu sau, Don Bosco caàn moät cheùn thaùnh. Ngaøi khoâng bieát tìm ñaâu
ra ñeå coù ñöôïc, bôûi vì ngaøi khoâng coù tieàn mua. Roài, moät ñeâm, ngaøi ñöôïc
noùi cho bieát trong moät giaác mô, ngaøi seõ tìm thaáy soá tieàn ñoù trong röông.
Ngaøy hoâm sau, khi ñang coù vieäc döôùi tænh, ngaøi nhôù ñeán giaác mô. Thaät
laø moät ñieàu toát ñeïp neáu vieäc naøy thaät söï xảy ñeán! Ngaøi raát caûm kích
thaáy khoâng caàn lo laéng gì nöõa, ngaøi trôû veà nhaø. Luïc loïi trong röông
ngaøi tìm thaáy taùm scudi 14 vöøa ñuùng soá tieàn ñang caàn. Khoâng ai beân
ngoaøi coù theå daáu vaøo vì caùi röông luùc naøo cuõng khoùa, caû Meï Margherita
cuõng khoâng theå taëng ngaøi moùn quaø baát ngôø nhö theá ñöôïc vì baø ñaâu coù
tieàn baïc. Baø cuõng raát bôõ ngôõ khi nghe vieäc tìm ñöôïc soá tieàn naøy.
Tuy nhieân coøn coù vieäc aán töôïng hôn ñaõ xảy ra. Chính Don Bosco
maõi möôøi baûy naêm sau, naêm 1864, môùi keå laïi. Coù moät ñeâm, sau khi
caàu nguyeän, nhö thoùi quen cuûa ngaøi khi ñoù, ngaøi taäp hoïp nhöõng thaønh
vieân cuûa Tu Hoäi [môùi khai sinh] cuûa mình ôû tieàn phoøng ñeå cho huaán
ñöùc. Trong soá naøy coù Cha Vittorio Alasonatti, cha Micae Rua, Cha
Gioan Cagliero, 15Cha Celestine Durondo vaø [hai tö giaùo]16 Giuse
Lazzero vaø Julius Barberis. Sau khi noùi veà söï töø boû theá gian, vaø chính
gia ñình mình ñeå ñi theo göông Chuùa, ngaøi tieáp tuïc:
Cha ñaõ noùi cho caùc con veà nhieàu ñieàu cha thaáy trong giaác mô. Töø ñoù,
chuùng ta coù theå suy ra Ñöùc Meï thöông yeâu vaø giuùp ñôõ chuùng ta nhieàu chöøng
naøo. Tuy nhieân giôø ñaây, rieâng coù moät mình chuùng ta vôùi nhau, cha seõ noùi cho
caùc con khoâng phaûi chæ laø theâm moät giaác mô nöõa, maø laø ñieàu ngöôøi Meï chuùng
ta ñaõ öu aùi toû cho cha bieát. Ñieàu cha noùi ra ôû ñaây ñeå moãi ngöôøi chuùng ta xaùc
tín chính Ñöùc Meï muoán coù Tu hoäi chuùng ta. Ñieàu naøy thuùc baùch chuùng ta
haêng say laøm vieäc hôn bao giôø heát ñeå laøm vinh danh Thieân Chuùa. Ngöôøi
14 Moät ñoàng baèng baïc trò giaù gaàn moät ñoâ-la. Ñoàng baïc naøy ñöôïc xöû duïng taïi YÙ theá kyû
thöù möôøi chín [Nxb].
15 Gioan Cagliero vaøo Nguyeän xaù naêm 1851, chòu chöùc linh muïc naêm 1862 vaø sau
naøy laøm Giaùm muïc, roài Toång giaùm Muïc vaø Hoàng Y Saleâdieâng ñaàu tieân [Nxb].
16 Thaønh vieân cuûa Tu hoäi Saleâdieâng ñöôïc ñaøo luyeän ñeå thaønh linh muïc [xb].
27
|
|
4.6 Page 36 |
▲back to top |
muoán chuùng ta haõy ñaët troïn nieàm tin vaøo Ngöôøi. Cha tin töôûng vaøo caùc con.
Xin ñöøng noùi cho ai bieát ñieàu cha noùi cho caùc con trong ngoâi nhaø naøy, keûo
nhöõng mieäng löôõi xaáu xa coù dòp khaùo laùo.
Moät hoâm trong naêm 1847, sau khi cha ñaõ nhieàu giôø suy nghó laøm sao coù
theå giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, nhaát laø giôùi treû, Nöõ Vöông Thieân Quoác hieän ra vôùi
cha. Ngöôøi daãn cha vaøo moät khu vöôøn xinh ñeïp. ÔÛ ñoù coù moät caùi coång thoâ sô
nhöng roäng vaø ñeïp ñöôïc döïng leân nhö moät tieàn ñình. Caùc caây coät döïng ñöùng
coù caây nho vôùi ñaày daây baùm leo leân, hoa laù xum xueâ ñan thaønh nôi truù myõ
mieàøu xinh xaén. Caùi coång môû vaøo moät loái ñi xinh ñeïp daãn tôùi tröôùc maét moät
giaøn hoa quaù loäng laãy, hai beân cuõng ñaày caây hoàng vôùi muoân hoa ñang nôû roä.
Ñöùc Trinh Nöõ noùi vôùi cha: “Haõy côûi giaày ra!” Khi cha côûi giaày xong, Ngöôøi
noùi tieáp: “Haõy ñi vaøo döôùi giaøn hoa, vì ñaây laø loái con phaûi ñi”. Cha vui veû côûi
giaày bôûi vì thaät ñaùng thöông neáu xeùo giaày leân nhöõng boâng hoa loäng laãy nhö
vaäy. Tuy nhieân böôùc ñöôïc vaøi böôùc thì cha lieàn caûm thaáy gai nhoïn ñaâm vaøo
baøn chaân laøm cho chaûy maùu. Cha phaûi döøng chaân vaø quay trôû laïi.
“Con phaûi mang giaày thoâi”, cha noùi vôùi vò daãn ñöôøng.
“Phaûi ñaáy”, Baø ñaùp, “giaày cöùng caùp ñaáy”. Theá roài cha mang giaày vaøo laïi
vaø quay ñi tôùi phía giaøn hoa, vôùi moät soá ngöôøi trôï giuùp cha ñi theo. Hoï ñi theo
cha ñeå ñeán moät giaøn hoa ñeïp voâ taû, tuy khieân khi cha ñi, cha caûm thaáy loái ñi
chaät laïi vaø thaáp xuoáng. Nhieàu caønh caây nhö ñöôïc nhöõng giaây hoa phuû leân;
nhöõng caønh khaùc thoøng thaúng xuoáng. Ñoù ñaây coù moät soá caønh chìa ra beân caïnh
töø nhöõng nhaùnh caây hoa hoàng, trong khi coù nhöõng caønh khaùc ñaâm ra thaønh
buïi raäm che khuaát maát moät phaàn loái ñi; cuõng coù nhieàu caønh nhö boø treân maët
ñaát. Tuy nhieân taát caû caùc caønh ñeàu ñaày hoa. Coù nhöõng boâng hoàng gaàn cha,
beân treân cha vaø döôùc chaân cha.
Khi baøn chaân laøm cha ñau quaën, cha khoâng theå naøo khoâng coá laùch qua caùc
boâng hoàng beân caïnh, thì caùc gai nhoïn laïi ñaâm vaøo ngöôøi cha. Tuy nhieân cha
tieáp tuïc cöù ñi. Ñaõ bò gai ñaâm, ñoâi chaân cha laïi coøn bò vöôùng vaøo caùc caønh döôùi
thaáp. Baát cöù luùc naøo cha ñaåy caønh caây lôùn ñeå coù loái ñi, vaø ñi men sang beân
caïnh giaøn hoa ñeå traùnh loái, gai goùc laïi ñaâm vaøo cha laøm cho cha chaûy maùu
khaép chaâu thaân. Nhöõng ñoùa hoàng treân phía ñaàu ñaày gai cuõng ñaâm caû vaøo ñaàu
cha nöõa. Daàu vaäy, cha cöù ñi tôùi, vì ñöôïc Ñöùc Trinh nöõa khuyeán khích. Tuy
nhieân thænh thoaûng coù nhöõng caùi gai nhoïn saéc ñaâm cha ñau hôn nhöõng caùi gai
khaùc vaø gaây cho cha buoát nhöùc hôn.
Trong luùc coù nhöõng ngöôøi ñöùng döôùi luøm caây quan saùt cha böôùc ñi - hoï
ñöùng thaønh moät nhoùm - ñöa ra nhöõng lôøi bình phaåm, chaúng haïn nhö, “Don
28
|
|
4.7 Page 37 |
▲back to top |
Bosco sao maø may maén theá! Loái ngaøi ñi traûi ñaày hoa hoàng! Ngaøi chaúng coù gì
phaûi lo laéng treân theá gian naøy. Ngaøi khoâng heà gaëp phaûi trôû ngaïi!” Tuy nhieân
hoï ñaâu coù nhìn thaáy gai goùc chaâm thaúng vaøo ñoâi chaân ñaùng thöông cuûa cha.
Cha goïi nhieàu linh muïc, tö giaùo vaø giaùo daân ñi theo cha, vaø hoï vui veû ñi theo,
vì bò saéc ñeïp cuûa caùc ñoùa hoa laøm cho say meâ. Tuy nhieân, khi khaùm phaù ra
laø mình ñang ñi treân nhöõng gai nhoïn, vaø khoâng coù loái naøo traùnh ñöôïc, hoï baét
ñaàu lôùn tieáng ca thaùn “Chuùng toâi bò löøa!”
Cha traû lôøi: “Neáu caùc con muoán ñi ra ngoaøi ñeå höôûng moät thôøi gian toáât
ñeïp, thì toát hôn neân quay trôû laïi. Neáu khoâng phaûi vaäy, thì cöù ñi theo cha”.
Coù nhieàu ngöôøi quay trôû laïi. Sau khi ñi ñöôïc moät quaõng, cha quay nhìn laïi
caùc ngöôøi ñi theo. Cha khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc cha coù caûm giaùc nhö theá
naøo khi thaáy moät soá ñaõ maát daïng vaø nhöõng keû khaùc ñaõ quay ñaàu laïi vaø böôùc
ra khoûi. Cha ñi theo goïi hoï laïi, nhöng voâ ích; hoï khoâng theøm chuù yù ñeán cha.
Cha baät khoùc, tuoân traøo nöôùc maét töï hoûi: “Mình phaûi ñi con ñöôøng ñau ñôùn
naøy moät mình hay sao?”
Tuy nhieân khoâng bao laâu cha ñöôïc yeân uûi. Cha thaáy moät nhoùm caùc linh
muïc, tö giaùo vaø giaùo daân ñi ñeán phía cha. Hoï noùi: “Chuùng con tôùi ñaây. Chuùng
con thuoäc veà cha vaø thaät söï ñi theo cha”. Do ñoù cha daãn hoï ñi theo. Chæ coù
moät soá ít naûn loøng boû ñi, coøn haàu heát ñi theo cha tôùi ñích.
Sau khi ñi heát quaõng daøi giaøn hoa cha thaáy chính cha ñi vaøo moät vöôøn xinh
deïp khaùc, coù moät soá ít ngöôøi ôû chung quanh cha. Hoï meät ñöø, quaàn aùo taû tôi
vaø mình maåy maùu me, nhöng coù moät laøn gioù nheï thoåi chöõa laønh taát caû hoï.
Moät côn gioù maïnh khaùc thoåi ñeán, vaø nhö ma thuaät cha thaáy vaây quanh cha laø
moät ñaùm ñoâng caùc thanh thieáu nieân, caùc tö giaùo treû, caùc sö huynh17 vaø caû caùc
linh muïc, hoï baét ñaàu lo saên soùc taát caû caùc thanh thieáu nieân naøy. Cha bieát maët
nhieàu ngöôøi ñeán giuùp ñôõ ñaây, nhöng còn raát nhieàu ngöôøi cha ñeàu laï maët.
Trong khi ñoù cha tôùi moät ñieåm cao cuûa ngoâi vöôøn, coù moät ngoâi nhaø raát lôùn,
raát ñoà soä, ñöùng söøng söõng taïi ñoù. Cha vaøo vaø thaáy mình ñöùng trong moät hoäi
tröôøng roäng lôùn vaø vó ñaïi ñeán noãi cha töôûng laø ñang ôû trong moät cung ñieän
hoaøng gia. Caùc ñoùa hoàng khoâng coù gai gaén khaép nôi trong phoøng hoïp toûa ra
moät höông thôm ngaøo ngaït. Ñöùc Trinh Nöõ, töøng huôùng daãn cha ñi, baây giờ
môùi hoûi cha: “Con coù hieåu ñöôïc yù nghóa nhöõng ñieàu con nhìn thaáy baây giôø vaø
nhöõng caùi con thaáy khi tröôùc khoâng?” Cha thöa:
“Daï khoâng, xin giaûi thích cho con hieåu”.
17 Caùc hoäi vieân sö huynh cuûa Tu hoäi [Nxb].
29
|
|
4.8 Page 38 |
▲back to top |
Baø ñaùp: “Loái ñi cuûa con raûi raéc hoa hoàng vaø gai goùc laø moät hình aûnh cuûa
söù vuï cuûa con ñoái vôùi giôùi treû. Con phaûi ñi giaày, töôïng tröng cho söï haõm mình.
Gai treân maët ñaát chæ caùc tình yeâu ñaày caûm xuùc, nhöõng ñieàu nhaân loaïi öa thích
vaø khoâng öa thích, laøm cho ngöôøi giaùo duïc chia trí muïc tieâu thöïc söï cuûa mình,
laøm suy yeáu ñeán möùc ngöng laøm nhieäm vuï, vaø ngaên trôû söï tieán boä vaø muøa
gaët cuûa nöôùc trôøi. Hoa hoàng töôïng tröng cho nhieät tình baùc aùi, laø neùt noåi baät
cuûa con vaø cuûa caùc coäng söï vieân cuûa con. Nhöõng loaïi gai goùc khaùc laø nhöõng
trôû ngaïi, caùc ñau khoå vaø caùc thaát voïng con caûm nghieäm. Tuy nhieân con khoâng
neân naûn loøng. Baùc aùi vaø haõm mình giuùp con vöôït thaéng ñöôïc moïi khoù khaên
vaø daãn con ñeán caùc hoa hoàng khoâng gai”.
Ngay khi Meï Thieân Chuùa noùi xong, cha tænh daäy vaø thaáy mình ñang naèm
trong phoøng.
Don Bosco hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa giaác mô vaø keát luaän raèng töø nay
trôû ñi ngaøi hieåu chính xaùc con ñöôøng ngaøi phaûi theo. Ngaøi ñaõ töøng bieát
caùc trôû ngaïi vaø caïm baãy maø ñòch thuø muoán ngaên caûn söï tieán trieån coâng
vieäc cuûa ngaøi. Coù nhieàu gai goùc treân ñöôøng ñi, nhöng ngaøi chaéc chaén
vaø raát chaéc chaén coù thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa trong vieäc naøy vaø söï thaønh
coâng toái haäu cuûa coâng cuoäc ngaøi thöïc hieän.
Giaác mô cuõng caûnh caùo ngaøi khoâng ñöôïc chaùn naûn vì söï thoaùi lui
cuûa moät soá ngöôøi ñöôïc môøi goïi giuùp ñôõ trong coâng vieäc ngaøi laøm.
Nhöõng keû ñeán sau laø nhöõng Saleâdieâng cuûa ngaøi, vaø laøn gioù thoåi töôïng
tröng cho söï trôï giuùp vaø yeân uûi cuûa Thieân Chuùa. Trong moät dòp sau naøy
Don Bosco cho bieát giaác mô hoaëc thò kieán naøy taùi dieãn vaøo naêm 1848
vaø naêm 1856, moãi laàn trong hoaøn caûnh coù chuùt khaùc nhau, song chuùng
toâi goàm toùm laïi trong caâu truyeän vöøa keå ñeå traùnh khoûi phaûi lặp ñi lặp
laïi.
Maëc duø vaøo naêm 1847 Don Bosco giöõ ñieàu bí maät rieâng aáy cho mình,
song vieäc ngaøi toân suøng Ñöùc Trinh Nöõ caøng ngaøy caøng trôû neân haêng
haùi hôn nhö chuùng toâi ñöôïc nghe töø Giuse Buzzetti.18 Noã löïc ngaøi thuùc
giuïc caùc thanh thieáu nieân cuûa ngaøi tuaân giöõ moïi ngaøy leã cuûa Ñöùc Meï
vaø thaùng Naêm ñeå möu ích thieâng lieâng cho chính caùc em ñaõ ñem laïi
nhieàu hieäu quaû hôn nöõa. Ngaøi roõ raøng hoaøn toaøn tín thaùc nôi Chuùa Quan
18 Moät Sö huynh Saleâdieâng töø nhöõng naêm ñaàu. [Nxb]
30
|
|
4.9 Page 39 |
▲back to top |
Phoøng, nhö moät ñöùa con gieo mình vaøo caùnh tay cuûa ngöôøi meï. Söï
vöõng taâm khoâng ngaàn ngaïi ñeå laáy moät quyeát ñònh khi gaëp vaán ñeà quan
heä hoaëc khoù khaên cho thaáy roõ laø ngaøi ñang thöïc hieän moät keá hoaïch ñaõ
ñöôïc töø treân trao phoù vaø höôùng daãn. Noù gioáng nhö huaán thò ñaõ töøng ban
cho Moâi-seâ: “Haõy laøm theo caùch ngöôøi ñaõ ñöôïc cho bieát”, baây giôø laäp
laïi cho ngaøi (Xh. 25, 40). Cuoái cuøng chuùng toâi phaûi noùi theâm coù ñoâi laàn
nhieàu nhaän ñònh khaùc nhau xuaát phaùt töø moâi mieäng ngaøi khieán caùc coäng
söï vieân ñuû tin töôûng hôn laø nhìn thaáy taän maét. Trong nhöõng dòp ñoù, ngaøi
hình nhö ñang doõi aùnh maét yeâu daáu nhìn leân hình aûnh Ñöùc Trinh Nöõ
saùng choùi töø treân cao ñang môøi goïi nhaân loaïi chaïy ñeán caàu cöùu Ngöôøi.
31
|
|
4.10 Page 40 |
▲back to top |
CHÖÔNG 4
Tìm Kieám Thanh Thieáu Nieân
Tin töôûng laø ñöôïc Ñöùc Trinh Nöõ luoân luoân phuø hoä, Don Bosco döùt
khoaùt daán thaân khoâng moûi meät thöïc hieän coâng vieäc cuûa ngaøi.
Moät trong nhöõng phöông caùch höõu hieäu hôn ñeå loâi keùo ngöôøi treû ñeán
Nguyeän Xaù laø ñi tìm kieám chuùng taïi caùc ñöôøng phoá, nôi caùc buøng binh,
caùc loä lôùn. Thoaùng thaáy moät teân nhoû naøo ñi lang thang hoaëc moät ngöôøi
treû thaáât nghieäp, ngaøi lieàn ñeán gaëp, vaø tröôùc khi troø truyeän, ngaøi thöôøng
voàn vaõ tìm caùch hoûi em coù bieát laøm daáu Thaùnh giaù khoâng. Neáu khoâng,
thì ngaøi ñem em ra moät beân, hoaëc ngoài xuoáng vôùi em treân caùi gheá
thöôøng ñeå doïc hai beân ñöôøng loä vaø heát söùc kieân nhaãn dạy cho em laøm.
Sau khi em hoïc laøm ñöôïc vaø ñoïc ñöôïc kinh Kính Möøng vôùi ngaøi, Don
Bosco taëng em moät phaàn thöôûng nhoû vaø môøi em ñeán Nguyeän Xaù.
Ngöôøi treû Micae Rua ñaõ coù maët nhieàu laàn trong nhöõng giai ñoaïn caûm
ñoäng ñoù taïi nôi coâng coäng, trong khi Don Bosco khoâng maøng chi ñeán
ngöôøi ñi qua laïi.
Baát cöù luùc naøo ñi qua moät xöôûng laøm vieäc trong giôø aên tröa hoaëc giôø
nghæ giaûi lao, thì chaéc haún laø gaëp ñöôïc moät nhoùm thôï hoïc ngheà treû tuoåi
thay vì phaûi ñi tìm chuùng, ngaøi aân caàn chaøo hoûi, hoûi nôi sinh quaùn, veà
cha xöù, veà cha meï, vaø chuùng ñaõ hoïc ñöôïc bao laâu trong ngheà rieâng. Vaø
ngay sau khi phaù tan baêng giaù, ngaøi hoûi chuùng coøn nhôù nhöõng gì ñaõ hoïc
ñöôïc taïi caùc lôùp hoïc ngaøy chuû nhaät, coù laøm troøn boån phaän muøa Phuïc
sinh, vaø coøn nhôù ñoïc kinh saùng toái khoâng. Sau khi chuùng thöïc thaø traû
lôøi caùc caâu hoûi, ngaøi seõ cho chuùng bieát ngaøi ôû ñaâu taïi Valdocco, vaø toû
cho chuùng bieát ngaøi ao öôùc ñöôïc laøm baïn vôùi chuùng vì ñieàu toát cho linh
hoàn cuûa chuùng. Chuùng seõ saün saøng nhaän lôøi môøi tôùi thaêm ngaøi, vaø saùng
Chuû nhaät sau, Don Bosco ñaõ thaáy chuùng ñeán chung quanh laéng nghe
lôøi ngaøi noùi.
May maén gaëp moät em lôùn tuổi naøo ñaõ maáy thaùng qua khoâng tôùi
Nguyện xaù, ngaøi khoâng queân hoûi em ñaõ bao laâu chöa xöng toäi, coù ñi
tham döï thaùnh leã ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc, vaø aên ôû theá naøo.
32
|
|
5 Pages 41-50 |
▲back to top |
|
|
5.1 Page 41 |
▲back to top |
Ngaøi thöôøng keát thuùc baèng caâu: “Con ñeán thaêm cha nheù. Cha saün saøng
ñoùn tieáp con; neáu coù theå ñöôcï, ñem theo caùc baïn ñeán nöõa.”
Baát cöù khi naøo thaáy coù ñaùm treû chôi taïi moät khoaûnh naøo, ngaøi lieàn
döøng laïi vaø baét chuyeän vôùi chuùng. Khi chuùng ñaõ baùm xung quanh, ngaøi
hoûi chuùng ñang chôi gì vaø cö xöû vôùi nhau theá naøo, duøng thôøi giôø laøm
sao, chuùng ôû ñaâu, cha meï laøm ngheàø gì để soáng, chuùng thích chôi troø
chôi naøo. Sau ñoù, ngaøi noùi cho chuùng bieát veà caùc troø chôi vaø thôøi giôø
nghæ taïi Nguyeän Xaù cuûa ngaøi, veà caùc hoäi keøn, caùc cuoäc ñi boä, vaø nhieàu
caùi laï khaùc. Ngaøi coøn noùi theâm neáu chuùng ñeán thaêm ngaøi, chuùng seõ
ñöôïc nghe keå nhieàu caâu truyeän lyù thuù vaø hoïc giaùo lyù nöõa. Neáu xöùng
ñaùng, ngaøi seõ cho ít haøo tröôùc khi ra veà. Caùc em seõ nhao nhao la leân:
“Chaéc chaén chuùng con seõ tôùi!”
Thöôøng thöôøng, taïi moät caùc buøng binh coâng coäng ít ngöôøi qua laïi,
ngaøi coù theå gaëp ñöôïc moät ñaùm treû chôi baøi hoaëc ñaùnh baïc. Chuùng ngoài
xoåm chung quanh moät caùi khaên muøi xoa, treân ñoù chuùng ñaët thaønh choàng
caùc ñoàng caéc. Don Bosco lieàn ñeán caïnh beân.
“Linh muïc laø người theá naøo vaäy?” Moät teân trong nhoùm, leân tieáng
hoûi vôùi caùi gioïng hôi hoãn xöôïc ngöôøi ta thöôøng thaáây nôi nhöõng haïng
ngöôøi thieáu giaùo duïc. Don Bosco traû lôøi:
“Toâi muoán vaøo chôi. Ai ñang thaéng? Tieàn ñaët bao nhieâu? Ñaây tieàân
ñaët coïc cuûa toâi.” Noi xong, ngaøi neùm ñoàng caéc lôùn xuoáng chieác khaên.
Ngöôøi môùi vaøo chôi ñöôïc ñoùn tieáp thaân tình. Sau khi chôi vaøi ba
phuùt, Don Bosco baét ñaàu hoûi chuùng nhöõng ñieàu caên baûn nôi Ñöùc Tin.
Khi thaáy chuùng chaúng bieát gì caû, ngaøi seõ daïy chuùng baèng nhöõng lôøi
thaät ñôn giản, vaø keát thuùc baèng lôøi môøi ñeán Nguyeän Xaù vaø ñi xöng toäi.
Sau ñoù tieáp tuïc cuoäc chôi, vaø sau khi ñeå laïi cho chuùng taát caû tieàn cuûa
mình, Don Bosco ra ñi tieáp tuïc phaän söï. Luoân luoân xảy ñeán, nhieàu em
trong nhoùm naøy, bò haáp daãn bôûi phong caùch bình daân cuûa ngaøi, ñaõ tôùi
thaêm ngaøi taïi Nguyeän Xaù vaø ñi xöng toäi.
Moät laàn khaùc, ñi qua buøng binh tröôùc moät ngoâi thaùnh ñöôøng trong
moät vuøng ngoaïi oâ, ngaøi ñi qua moät nhoùm lôùn ñuoåi nhau chaïy. Ngaøi
mang theo moät bòch baùnh môùi ñöôïc ngöôøi ta cho. Ngaøi döøng chaân, goïi
caùc em ñang ñuøa rôõn laïi noùi:
33
|
|
5.2 Page 42 |
▲back to top |
“Cha coù moät bòch baùnh cuùc-ki. Neáu caùc con baét ñöôïc cha, caùc con
cöù laáy ñi!” Noùi xong, ngaøi chaïy nhö bay, boïn treû chaïy ñuoåi theo. Ngaøi
chaïy vaøo thaùnh ñöôøng, ñaøng sau chuùng chaïy theo. Sau khi ñaõ vaøo heát
thaùnh ñöôøng, ngaøi ra hieäu chuùng yeân laëng vaø cho caùc em ngoài vaøo haøng
gheá gaàn cöûa ra vaøo, ngaøi noùi: “Cha coù baùnh seõ cho caùc con sau, nhöng
tröôùc heát chuùng ta seõ nghe moät chuùt giaùo lyù.” Quay sang moät em cao
nhaát, ngaøi noùi: “Em troâng coù veû thoâng minh nhaát caû boïn. Noùi cho cha
bieát, vieäc gì xảy ñeán khi moät ngöôøi cheát trong khi maéc toäi troïng trong
löông taâm? Laøm sao ñöôïc khoûi toäi phaïm sau khi ñaõ ñöôïc Röûa toäi?” Maét
nhìn bòch baùnh, vaø hy voïng seõ ñöôïc nhieàu hôn nhôø caâu traû lôøi, boïn treû
ráng traû lôøi cho thaät truùng. Don Bosco ñeå cho caùc em chuù taâm vôùi caùc
caâu hoûi khaùc, choïc cöôøi khi chuù thích caùc caâu traû lôøi sai. Roài cho caùc
em nghæ, phaùt baùnh cho chuùng, keå cho chuùng nghe vaøi caâu truyeän hay
coù yù töôûng luaân lyù vaø môøi caùc em tới Nguyeän Xaù. Sau khi ngaøi rôøi ñi,
chuùng khoâng tìm ñaâu ra moät linh muïc khaùc, coù theå laøm cho chuùng vui,
cho chuùng quaø, vaø keå cho chuùng nghe moät loâ caâu truyeän lyù thuù. Chuùng
ít khi vaéng boùng taïi Nguyeän Xaù ñeå vaøo hoïc lôùp giaùo lyù!
Don Bosco loâi keùo caùc em thaät deã daøng ñeán Nguyeän Xaù chæ sau moät
cuoäc gaëp gôõ raát bình daân nhö vaäy quaû thaät kyø laï. Cha (William)
Garigliano, moät ngöôøi baïn chuûng sinh taïi Chieri, thích thuù hoài töôûng laïi
tình baïn cuõ naøy coù vieát veà giai thoaïi sau ñaây cho Cha Carlos Viglietti
naêm 1889:
Coù moät hoâm, ñi theo Don Bosco ôû Torino, chuùng toâi tôùi tröôùc Thaùnh
ñöôøng Chuùa Ba Ngoâi treân ñöôøng Via Dora Frossa, vaø taïi ñaây chuùng toâi
gaëp moät thanh nieân quaàn aùo baån thæu, maét nhìn töï maõn.
Nhö moät ngöôøi baïn, Don Bosco baûo anh döøng laïi hoûi: “Caäu teân gì?”
“Teân toâi! Taïi sao oâng muoán bieát? OÂng laø ai?” Ngöôøi thanh nieân ñaùp.
“Toát”, Don Bosco noùi. “Toâi laø moät linh muïc thích caùc ngöôøi treû. Moãi
Chuû nhaät, toâi taäp trung caùc em taïi moät nôi toát ñeïp gaàn Dora, khoâng xa
vieän Truù aån. Toâi cho chuùng quaø, vaø ñeå cho chuùng chôi vui veû. Chuùng
thích toâi. Teân toâi laø Don Bosco. Baây giôø toâi ñaõ noùi teân toâi roài. Baïn coù
muoán cho toâi bieát veà baïn khoâng?”
34
|
|
5.3 Page 43 |
▲back to top |
“Toâi chæ laø moät gaõ khoâng nhaø cöûa ñang tìm vieäc laøm. Cha meï toâi ñaõ
cheát.”
“Neáu theá, cha muoán giuùp con… Con teân chi?”
“Teân con laø...”
“Toát! Cha muoán gaëp con Chuû nhaät naøy vôùi caùc em. Con cöù ñeán chôi
với caùc em, cha seõ coá tìm vieäc cho con laøm. Con seõ ñöôïc haøi loøng”.
Caäu con trai nhìn chaèm chaëp Don Bosco moät vaøi giaây, roài ñoät nhieân
traû lôøi:
“Khoâng, con khoâng coù yù noùi theá!”
Roài, Don Bosco ñöa cho caäu moät ñoàng möôøi soldi noùi: “Phaûi, cha
muoán theá. Con cöù ñeán ñeå cha bieát roõ con!”
Bò ñaùnh ñoäng, ngöôøi thanh nieân nhìn vaøo ñoàng baïc roài noùi: “Don
Bosco, con seõ tôùi. Neáu con khoâng tôùi cha seõ nghó con laø teân noùi laùo”.
Caäu ñaõ ñeán Nguyeän Xaù vaø ñuùng vaäy, sau ñoù caäu ñeán thöôøng xuyeân.
Cha tin raèng hieän nay caäu laø moät linh muïc trong soá caùc linh muïc cuûa
quyù vò, bôûi vì coù moät laàn, khi ñeán thaêm Don Bosco taïi Nguyeän Xaù, cha
gaëp caäu luùc ñoù ñaõ maëc aùo chuøng thaâm.
Coù nhieàu laàn Don Bosco phaûi duøng meïo ñeå hoûi moät caäu beù coù dòp
gaëp ôû ngoaøi ñöôøng phoá ñeå baûo caäu ta ñeán aên tröa vôùi ngaøi, moät böõa aên
thanh ñaïm. Ngaøi giöõ kín vieäc naøy cho ñeán ngaøy Nguyeän Xaù lôùn maïnh
khoâng tieän duøng vieäc naøy ñöôïc nöõa.
Moät caùch töï nhieân, caùch tieáp caän coù tính caùch baïn beø cuûa ngaøi loâi
keùo caùc ngöôøi treû ñeán vôùi ngaøi vôùi tình meán khoù taû, ñem laïi keát quaû
toát ñeïp veà phaàn thieâng lieâng khoâng noùi ñöôïc. Chæ xin keå moät tình huoáng
laø ñuû.
Don Bosco ñang treân ñöôøng veà nhaø buoåi tröa, moät hoâm noï, thì gaëp
moät caäu beù teân B… ôû caùch moät khoaûng ñöôøng ngaén, ñang ñöùng gaàn
coång saân chôi vaø vöôøn rau Nguyeän Xaù. Tay vaø maët loä veû hung haêng,
aùo quaàn nhôùp nhuùa. Cho ñeán hoâm ñoù, Don Bosco khoâng laøm caùch naøo
ñeå gaëp ñöôïc em, vì em luoân choái töø vaøo tham döï caùc vieäc thôø phöôïng
taïi Nguyeän Xaù, tuy nhieân thænh thoaûng hai cha con cuõng trao ñoåi ñöôïc
35
|
|
5.4 Page 44 |
▲back to top |
vaøi lôøi. Maëc daàu Don Bosco bieát caäu beù coù tieáng xaáu vaø bò gaùn cho laøm
nhieàu ñieàu teä naëng neà, ngaøi ñeán vôùi em vaø noùi:
“Chaøo baïn!”
“Chaøo cha!” B… ñaùp, coå röôùn leân ñeå toùc che maát caû maët.
“Cha vui möøng ñöôïc gaëp con. Cha muoán con laøm ôn cho cha vieäc
naøy… Ñöøng coù noùi khoâng nheù!”
“Con sung söôùng neáu con laøm ñöôïc”.
“Leõ taát nhieân laø con laøm ñöôïc. Ñeán aên tröa vôùi cha”.
“Con, aên vôùi cha?”
“Ñuùng vaäy! Hoâm nay, chæ coù moät mình cha thoâi”.
“Cha laàm roài. Cha laàm con vôùi ñöùa khaùc. Cha khoâng bieát con”.
“Chaéc chaén cha bieát. Con khoâng phaûi laø con cuûa oâng baø… hay sao?”
“Neáu cha bieát tieáng taêm cuûa con, cha seõ khoâng muoán ngoài aên vôùi
con ñaâu!”
“Coù chöù, cha muoán theá maø.”
”Khoâng sao ñaâu. Khoâng caàn ñoâi co gì nöõa. Ñi ñi con.”
“Taïi sao coù những tieáng xì xaøo veà con?”
“Nhöng con khoâng theå vaøo trong khi con caûm thaáy xaáu hoå cho chính
con. Con phaûi ñi xöng toäi tröôùc ñaõ!”
“Neáu con muoán, con coù theå ñeán xöng toäi saùng höù Baûy hoaëc Chuû
nhaät naøy, còn bây giôø, vaøo aên tröa vôùi cha.”
“Con seõ ñeán moät ngaøy khaùc. Ngoaøi ra, con muoán cho meï con bieát
vieäc naøy. Baø ñang ñôïi con ôû nhaø.”
“Ñeå cha lo vieäc naøy. Cha seõ nhôø OÂ. Pinardi nhaén lôøi cho baø.”
“Nhöng cha cöù nhìn quaàn aùo con! Con muoán giặt vaø thay ñoà ñaõ. Con
raát xaáu hoå khi ñeán maø aên baän theá naøy!”
“Queân ñieàu ñoù ñi. Cha muoán con ñeán ngay baây giôø, gioáng nhö con
hieän taïi. Cha chæ muoán ñöôïc vui veû vôùi con trong ñoä moät tieáng ñoàng hoà
hay hôn thoâi.”
“Nhöng… Nhöng...”
36
|
|
5.5 Page 45 |
▲back to top |
“Khoâng nhöng gì heát! Ñi theo cha, xuùp ñaõ ñeåù saün treân baøn roài”.
“Neáu thöïc söï cha khoâng ngaïi, thì con xin ñi.”
Khi hai ngöôøi vaøo nhaø, Meï Margherita nhìn thaáy khaùch laï, baø thaàm
hoûi Don Bosco: “Taïi sao con mang caùi anh nhô baån naøy vaøo nhaø? Con
nhaët anh ta ôû ñaâu vaäy? “
“Meï đừng coù noùi theá”, Don Bosco traû lôøi baø. Con muoán meï bieát caäu
ta laø baïn, moät ngöôøi baïn toát cuûa con. Xin ñoái xöû toát, meï nheù!”
Töø ngaøy hoâm ñoù B... baét ñaàu söûa ñoåi caùch soáng vaø trôû thaønh moät
ngöôøi treû toát laønh hoaøn toaøn.
Tuy nhieân, daàu raát nhieàu linh hoàn ngaøi hoát ñöôïc vaøo trong caùi löôùi
cuûa Chuùa baèng caùch ñoù, cuõng khoâng so saùnh ñöôïc vôùi meû löôùi lôùn, theo
chöõ ngaøi duøng, ngaøi thaû ôû coâng vieân Pizza Emmanuele Filiberto. Ñòa
ñieåm naøy keá caän Porta Palazzo ñaày nhöõng ñöùa rao haøng, ñaïp xe, ñaùnh
giaày, chuøi oáng khoùi, queùt chuoàng chieân boø, phaùt quaûng caùo, vaø ñöa tin
chung, chuùng soáng moät cuoäc ñôøi thieáu thoán vì nhöõng coâng vieäc taïp
nhaïp naøy. Ta coù theå deã töôûng töôïng ñeán loaïi ngöôøi naøo khi caùc caäu beù
naøy lôùn leân trong nhöõng hoaøn caûnh nhö vaäy, khoâng ñöôïc ai troâng ngoù,
daïy doã hoaëc höôùng daãn, ñeå maëc söùc lo tìm kieám nguoàn lôïi töùc vaø deã
gaëp bao nhieâu thöù göông xaáu. Phaàn nhieàu chuùng thuoäc vaøo moät trong
nhieàu baêng ñaûng ôû Borgo Vanchiglia. Chuùng vaøo baêng ñaûng ñeå ñöôïc
baûo veä nhôø moät teân lôùn tuoåi vaø gan lì hôn caàm ñaàu. Chuùng laø moät boïn
hoãn laùo hay aên mieáng traû mieáng, saün saøng ñaùnh loän chæ vì moät haønh vi
khieâu khích nhoû nhen. Vì khoâng coù coâng vieäc vöõng vaøng, chuùng trôû
neân löôøi bieáng, quen thoùi ñaùnh baïc, moùc tuùi vaø trộm vaët. Haàu heát caùc
em khoâng sôùm thì chaày seõ xoä khaùm, vaø ngay sau khi thoï aùn, chuùng trôû
laïi Porta Palazzo ñeå tieáp tuïc con ñöôøng toäi loãi, nhöng ñaõ bieát caån thaän
vaø coù kinh nghiệm hôn.
Moãi buoåi saùng, Don Bosco ñeàu ñeán coâng vieân naøy. Ngaøi ñaõ gaëp moät
soá caùc em naøy khi Nguyeän Xaù di chuyeån taïm töø vieän Truù aån tôùi “Khu
Nhaø Maùy”19. Ngaøi ñeán laøm quen vôùi moät em lôùn tuoåi nhôø chæ ñöôøng
hoaëc ngöøng laïi ñeå thueâ ñaùnh boùng giaày. Sau ñoù, moãi laàn ñi qua, ngaøi
19 Xin ñoïc BM II tr. 236 ff [Nxb]
37
|
|
5.6 Page 46 |
▲back to top |
luoân luoân leân tieáng chaøo. Thöôøng xuyeân hôn, ngaøi ñaõ gaëp moät ít ñöùa
trong tuø, vì ñaây coøn laø nhöõng laõnh vöïc khaùc trong coâng taùc toâng ñoà cuûa
ngaøi.
Ngaøi ngöøng laïi vôùi nhoùm naøy hoaëc nhoùm khaùc, keå chuyeän cöôøi, hoûi
thaêm söùc khoûe hoaëc coâng vieäc chuùng laøm coù toát ñeïp hôn nhöõng ngaøy
tröôùc khoâng. Ngaøi cuõng noùi ngaøi laáy laøm thích thuù ñöôïc gaëp chuùng, ñoâi
khi noùi ngaøi ñeán ñöôøng naøy vôùi muïc ñích ñeå gaëp vaø noùi lôøi “chaøo thaêm”
chuùng.
Laàn hoài, ngaøi bieát taát caû teân vaø coù theå thaúng thaén noùi chuyeän vôùi
chuùng, gioáng nhö moät ngöôøi cha, cho chuùng hay thaät laø quan troïng laøm
sao chuùng coù theå cöùu vôùt linh hoàn chuùng. Khi naøo gaëp rieâng moät em,
vôùi caùi taøi rieâng khoâng theå naøo taû ñöôïc, ngaøi coù theå hoûi em veà tình
traïng thieâng lieâng cuûa em, vaø hoûi em ñaõ ñi xöng toäi chöa. Caùc em thaønh
thöïc traû lôøi, nhöng raát ít khi chuùng noùi chuùng ñaõ ñi xöng toäi, bởi vì, haàu
nhö trong moïi tröôøng hôïp, chuùng chöa bieát bí tích Thoáng hoái laø gì. Nghe
vaäy, Don Bosco seõ noùi vôùi chuùng: “Haõy ñeán gaëp cha, cha seõ daïy cho
con bieát caùch xöng toäi neân con seõ raát haøi loøng.”
Ñeå ñöôïc chuùng quùy meán, ñoâi khi ngaøi mua cho chuùng moät hoaëc roå
traùi caây. “Ñeán ñaây, caùc con”, ngaøi goïi caùc em ñöùng gaàn nhaát, “vaø keâu
caùc em khaùc ñeán nöõa. Coù ñuû taùo cho moïi ngöôøi”. Khoâng khoù khaên gì
ñeå töôûng töôïng ra nieàm vui do loøng quaûng ñaïi baát ngôø ñem laïi cho
chuùng.
Baát cöù luùc naøo ngaøi ñi doïc theo töø ñaàu ñöôøng Porta Palazzo ñeán
thaùnh ñöôøng Thaùnh Ñaminh, caùc em baùn bao queït seõ bao quanh ngaøi,
laøm cho ngaøi inh tai vôùi nhöõng tieáng rao môøi: “Hoäp queït ñaây! Thöù toát
nhaát ñaây! Mua cho con ñi! Con chöa baùn ñöôïc hoäp naøo! Mua cho con
ít hoäp ñi, ñeå con coù tieàn mua aên tröa”. Don Bosco phaûi maát nöûa giôø
môùi ñi qua ñöôïc quaõng ñöôøng naøy vì phaûi noùi vôùi em naøy em khaùc hoaëêc
coá laøm cho tieáng la hoø yeân laëng. Sau ñoù, ngaøi môùi noùi vôùi caû ñaùm:
“Cha muoán caùc con kieám ñöôïc ít nhieàu laàn naøy, nhöng vôùi ñieàu kieän
taát caû caùc con phaûi ñeán Nguyeän Xaù Chuû nhaät naøy!” Chuùng seõ höùa vaø
sau ñoù ngaøi mua moãi em vaøi ba hoäp queït. Khi ra ñi, ngaøi noùi vôùi caùc
baïn môùi: “Cha nghó seõ ñi theo caùc con. Cha seõ ñeo vaøo coå moät bao queït
38
|
|
5.7 Page 47 |
▲back to top |
nhoû vaø cha cuõng seõ baùn hoäp queït taïi Porta Palazzo”. Taát caû chuùng cöôøi
oà leân, haøi loøng vì hai haøo ngaøi traû tieàn mua ñoá cuûa chuùng, Coøn Don
Bosco ra veà vôùi moät ñoáng hoäp queït mua theâm ñeå döï tröõ, seõ coù nhöõng
ngöôøi toát buïng sau naøy ñeán mua laïi.
Ñoâi khi, caùc em ñaùng thöông naøy xin caùc aûnh vaûy Ñöùc Trinh Nöõ, vaø
Don Bosco khi cho caùc em, thöôøng noùi: “Con ñeo aûnh naøy vaøo coå. Nhôù
raèng Ñöùc Meï raát thöông yeâu caùc con. Trung thaønh caàu nguyeän vôùi
Ngöôøi thì seõ ñöôïc Ngöôøi giuùp ñôõ.
Lôøi noùi khoâng theå naøo toû baøy ñöôïc vieäc caùc em naøy yêu quyù Don
Bosco, hay taû ñöôïc nhöõng caûnh dieãn tieán tieáp theo. Khoâng bao giôø ñi
qua Piazza Milano maø ngaøi khoâng thöôøng döøng laïi. Khi thaáy ngaøi xuaát
hieän, em naøo thaáy tröôùc nhaát seõ chaïy ngay ñeán. Roài daàn daàn ñeán caùc
em khaùc, em khaùc nöõa cho ñeán khi ñöôïc loan truyeàn, thì moïi ngöôøi ñeàu
noùi “Chaøo cha” vaø chuùc cha moät ngaøy toát ñeïp”. Don Bosco noùi:
“Cha keå cho caùc con moät truyeän vui ñöôïc khoâng?”
“Ñöôïc, ñöôïc, cha keå ñi” chuùng la lôùn. Trong khi ñoù, ñaùm ñoâng ñaõ
keùo theâm maáy baø baùn traùi caây vaø rau coû, vaùc ñoà vaø caùc ngöôøi khaùc
cuõng nhaäp boï phaûi chuù yù.
“Gì vaäy?” nhöõng ngöôøi môùi ñeán hoûi.
“Khoâng bieát nöõa. Toâi cuõng môùi döøng laïi ñaây vì thaáy coù đông ngöôøi”,
coù vaøi ngöôøi ñaùp.
“”Xem kìa! Coù moät linh muïc!” ngöôøi thöù ba ñang ñöùng nhoùn chaân
töï yù noùi roõ ra.
“Don Bosco ñaáy!” coù ngöôøi bieát ngaøi thì noùi ra.
“Ai maø bieát ñöôïc?” ngöôøi khaùc traû lôøi.
Tuy nhieân luoân coù ngöôøi muoán laøm haøi loøng ngöôøi laï ñang toø moø
muoán bieát neân noùi taát caû nhöõng gì hoï bieát veà Don Bosco. Trong khi ñoù,
ñaùm ñoâng moãi luùc ñoâng theâm, khieán ai cuõng noùi ræ tai tieáng ñöôïc tieáng
chaêng.
Ñaùm treû la to: “Yeân laëïng!”
Nhöõng em khaùc lặp laïi: “Xin yeân laëng!” laøm cho tieáng chuùng la
caøng oàn aøo hôn. Nhöng roài moïi ngöôøi ñeàu yeân laëng.
39
|
|
5.8 Page 48 |
▲back to top |
Don Bosco luùc ñoù böôùc leân caùi gheá ñaåu hoaëc ñöùng leân moät caùi gheá
möôïn ñöôïc trong tieäm, hoaëc coá tìm moät vaät gì ñoù ñeå töïa ngöôøi vaøo keûo
ngaõ vì bò chung quanh eùp moãi luùc moät saùt hôn ñeå muoán nghe ngaøi noùi.
Ngaøi baét ñaàu giaûng. Thænh thoaûng coù ñeán maáy traêm ngöôøi laéng nghe.
Caû ñeán caùc ngöôøi giöõ tieäm cuõng ñöùng ôû baäc cöûa laéng nghe. Caûnh saùt
vaø nhaân daân töï veä chaïy ñeán sôï oâng linh muïc naøy coù theå khôûi söï gaây
noåi loaïn, tuy nhieân hoï cuõng ñöùng laêéng tai. Thaät khoù coù ai coù ñöôïc baøi
giaûng phuø hôïp vôùi khaû naêng cuûa soá ngöôøi hoaëc ñem laïi keát quaû hôn
Don Bosco ñöôïc. Ngaøi keå cho chuùng nghe vaøi caâu truyeän hay hay, vaøi
giai ñoaïn lòch söû coù yù nghóa veà luaân thöôøng ñaïo lyù, vaøi dieãn bieán thôøi
söï, ñeå noùi leân moät ñieàu gì. Khoâng moät ai gaây tieáng ñoäng. Ngay caû
nhöõng ngöôøi ñöùng ôû cuoái ñaùm ñoâng khoù coù theå nghe roõ ngaøi noùi gì,
cuõng khoâng laåm baåm moät tieáng ñeå khoûi laøm chia trí ngöôøi khaùc. Khi
ngaøi giaûng xong, moïi ngöôøi noùi vôùi nhau: “Don Bosco noùi ñuùng. Linh
hoàn chuùng ta laø vaät quan troïng nhaát chuùng ta coù”. Vaø hoï taûn ra, suy
nghó ñieàu ngaøi noùi. Coù ñoâi khi ngaøi ñem phaùt caùc aûnh vaûy, vaø ñaùm
ñoâng nhö khoâng bao giôø heát.
Trong nhieàu dòp ñaëc bieät thaät khoù cho ngaøi ra ñi ñöôïc vì ai ai cuõng
muoán ñi theo ngaøi baát cöù ngaøi ñi ñaâu. Cho neân ngaøi phaûi nghó keá ñeå
thoaùt ñi. Chaúng haïn ngaøi phaûi caát muõ ra, laøm nhö theå ñaùnh rôi, roài cuùi
ngöôøi xuoáng, luoàn laùch giöõa ñaùm ñoâng, cuùi gaäp ngöôøi ñeán hai laàn.
Hoaëc ngaøi daáu muõ vaøo caùi aùo doøng, cuùi ñaàu xuoáng möôïn muõ cuûa em
naøo ñoù ñoäi leân ñaàâu. Caàm muõ che hai con maét laïi, vaø cöù theá maø ñi. Ñi
men theo tuôøng, nuùp sau ñaùm treû nghòch ngôïm. Ñeán luùc daân chuùng thaáy
ngöôøi maát daïng, thì ngaøi ñaõ tôùi choã an toaøn roài. Nhieàu luùc, ngaøi bieán
maát sau nhöõng caùi cöûa hoaëc thoaùt vaøo tieäm khoâng ai nhìn thaáy roài thoaùt
ra cöûa haäu.
Trong nhöõng dòp nhö vaäy, ñaùm ñoâng ñöùng im moät choác. Roài, thaáy
ngaøi ñaõ bieán maát, hoï hoûi nhau: “Ngaøi ñaâu roài, ngaøi ñi ñaâu?” Vaøi ba
phuï nöõ noùi lôùn: “Chaéc haún coù caùc thieân thaàn mang ngaøi ñi”.
Luùc ñoù ñaùm ñoâng mới taûn daàn, vaø nhöõng ai khoâng ôû gaàn ñuû ñeå nghe
ngaøi noùi lieàn hoûi nhöõng ngöôøi khaùc ñieàu ngaøi giaûng. Taát caû ñeàu ca tuïng
40
|
|
5.9 Page 49 |
▲back to top |
coâng vieäc ngaøi laøm vì trong nhöõng ngaøy aáy, toân giaùo raát maïnh trong
taâm hoàn moïi ngöôøi.
Thaät laø vui tai nghe ñöôïc nhöõng lôøi phaåm bình khi hoï taûn ra vaø thaûo
luaän nhöõng ñieåm ngaøi ñaõ noùi vaø veà loái trình bày khoâng gioáng ai. Coù
ngöôøi noùi ngaøi laø vò thaùnh, ngöôøi khaùc bảo ngaøi laø ngöôøi ñieân. Nhieàu
ngöôøi bieáât ngaøi thì phaùn ñoaùn vaán ñeà ñuùng, tuy nhieân coù moät soá ngöôøi
noùi raèng ngaøi ñieân khuøng. Don Bosco coi moïi lôøi ñeàu laø aân suûng vaø vui
möøng vì coù moät soá ngöôøi chöa bao giôø hoaëc ít ñi nhaø thôø ñöôïc nghe baøi
giaûng maø hoï khoâng bao giôø queân. Ngaøi thöôøng hay noùi: “Neáu moät linh
muïc muoán laøm ñieàu toát, thì phaûi bieát gom chung laïi ñöùc aùi vaø söï trong
saùng chaân thaät.”
ÔÛ khu ngoaïi oâ thành phoá, thænh thoaûng cuõng coù quang caûnh xảy ra
nhö vaäy, tuy nhieân luùc ñoù, ñaùm ñoâng, ñaëc bieät laø caùc em, seõ ñi theo
ngaøi treân ñöôøng veà tôùi nhaø, sau khi ñaõ nghe ñöôïc ngaøi keå moät vaøi caâu
truyeän hay hay. Caùc em khoâng bao giôø bieát meät khi ôû vôùi ngaøi vaø nghe
ngaøi noùi. Ñoâi khi ngaøi caát leân moät baøi thaùnh ca hoaëc moät baøi haùt maø
ñaùm ñoâng quen thuoäc, roài caû ñoaøn ngöôøi cuøng haùt theo. Thaät gioáng nhö
dieãn laïi caûnh Chuùa chuùng ta coù ñaùm ñoâng ñi theo qua caùc thaønh phoá,
xoùm laøng ôû Ga-li-leâ. Cuoäc ñi naøy chaäm chaïp vì Don Bosco coøn phaûi
traû lôøi caùc caâu hoûi hoaëc noùi chuyeän vôùi hoï. Cuoái cuøng khi tôùi cöûa nôi ôû
nhoû beù cuûa ngaøi, ngaøi quay nhìn ñaùm ñoâng ñi theo, giuïc hoï heát loøng
trung thaønh vôùi Giaùo Hoäi vaø ñöùc tin cuûa mình, vaø ngaøi môøi caùc em tôùi
lôùp giaùo lyù Chuû nhaät tôùi. Sau ñoù taát caû ra veà vôùi caâu hoâ lôùn “Muoân
Naêm Don Bosco!”
Taát caû caùc bieán coá naøy ñeàu do tin töùc moät hoaëc moät soá cöïu hoïc sinh
cuûa ngaøi luùc ñoù thöïc söï coù maët. Nhöõng caûnh töôïng nhö vaäy thöôøng xảy
ra trong naêm 1856.
Daàu vaäy coù nhöõng ngöôøi khoân ngoan theo ñöôøng loái cuûa theá gian,
nhöng khoâng khoân ngoan trong ñöôøng loái Thieân Chuùa daãn daét caùc toâi
tôù trung thaønh cuûa Ngöôøi, cheâ bai Don Bosco maø khoâng nghó ñeán caùc
yù höôùng toát laønh cuûa ngaøi.
Ngay caû moät ngöôøi taïi Nguyeän Xaù vaø laø ngöôøi töøng quen bieát tröôùc
ñaây cuûa Don Bosco, laø oâ. [Micae] Scanagatti, ngay töø ñaàu ít chuù taâm
41
|
|
5.10 Page 50 |
▲back to top |
ñeán caùc ñöôøng loái cuûa Don Bosco, hoaëc moät soá tuïc leä cuûa Nguyeän Xaù,
hoaëc söï tuï taäp ñoâng ñaûo nhieàu em. OÂng naøy noùi cho Cha Cafasso laø
cha giaûi toäi cuûa ngaøi bieát, ñeå xin ngöôøi baûo Don Bosco ngöøng laïi ñöøng
laøm nhieàu ñieàu oâng ta khoâng thích. Nhöng Cha Cafasso chæ ñaùp: “Ñeå
maëc ngaøi. Don Bosco coù nhieàu aân hueä ñaëc bieät, ngaøi ñöôïc Chuùa linh
öùng. Chuùng ta cöù taän söùc giuùp ngaøi”.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc, nhaän thaáy Giaùo Hoäi saép maát söï hoã trôï cuûa
caùc chöùc quyeàn daân söï, caûm thaáy caàn phaûi laøm sao buø laïi söï maát maùt
naøy baèng caùch ñöôïc daân chuùng uûng hoä. Ngöôøi muoán caùc linh muïc cuûa
mình haõy taïo ñöôïc moái lieân heä chaët cheõ hôn vôùi giaùo daân ñeå hoï coù
thieän chí giuùp ñôõ trong moïi nhu caàu, baèng caùch cho hoï nhieàu lôøi coá vaán
tinh thaàn, baèng aûnh höôûng cuûa uy theá vaø neáp soáng thaùnh thieän cuûa
mình.
Bôûi ñoù, ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy, ngaøi cho pheùp Don Bosco duøng
moïi bieän phaùp hôïp luaät, baát keå khoâng thoâng duïng ñeán theá naøo, bao laâu
ñöôïc laøm vì ñöùc aùi khoân ngoan thuùc giuïc. Vieäc naøy coøn ñuùng hôn nöõa
bôûi vì baát cöù vieäc gì Don Bosco thöïc hieän ñeàu chöùng toû laø do aân hueä
ngaøi caàu xin Chuùa ban cho ngaøy ngaøi chòu chöùc linh muïc, noùi roõ laø, ôn
noùi ñem laïi hieäu quaû. Thaät ñuùng khi noùi veà ngaøi: “Ñöùc khoân ngoan keâu
to ngoaøi ñöôøng phoá, caát tieáng nôi quaõng tröôøng, keâu goïi choã oàn aøo naùo
nhieät, tuyeân boá nôi coång thaønh” (Cn. 1, 20-21)
42
|
|
6 Pages 51-60 |
▲back to top |
|
|
6.1 Page 51 |
▲back to top |
CHÖÔNG 5
Tìm Kieám Thanh Thieáu Nieân (tieáp theo)
Don Bosco ñaëc bieät bieát caùch ñöa caùc em trôû veà con ñöôøng ngay
chính vaø saùng cheá ra ñöôïc caùc caùch vaø phöông tieän cöùu vôùt raát nhieàu
linh hoàn. Chæ noùi ñeán caùch ngaøi laøm theá naøo cuõng laø moät chuyeän lyù thuù
vaø hay ho. Hoaøn toaøn khoâng ñeå taâm ñeán vieäc ngöôøi khaùc nghó hoaëc noùi
gì, ngaøi saün saøng chaáp nhận moïi hy sinh, ngay ñeán caû töï coi khinh vaø
haï mình xuoáng. Nhöng söï chæ trích thieån caän hoaëc coù aùc yù khoâng laøm
ngaøi boái roái moät chuùt naøo, bao laâu ngaøi coù theå coå voõ vieäc laøm saùng
danh Chuùa hôn.
Ngaøi thöôøng hay noùi: “Neáu moät ngöôøi phaûi laøm ñieàu toát, hoï phaûi coù
moät chuùt can ñaûm, saün saøng hy sinh, cö xöû thaân aùi vôùi taát caû moïi ngöôøi
vaø ñöøng bao giôø voâ leã vôùi ai, Nhôø theo caùch naøy, toâi luoân ñöôïc thaønh
coâng ñaùng keå, thaät theá, thaønh coâng toát ñeïp. Cho ñeán ngaøy naøy, baát cöù
ai khaùc cuõng coù theå ñaït ñöôïc keát quaû nhieàu nhôø ñua tranh tính ñôn sô
vaø dòu daøng cuûa Thaùnh Phanxicoâ Saleâ.” Khi thænh thoaûng nhôù ñeán
Nguyeän Xaù nhöõng naêm ñaàu tieân, ngöôøi ta nghe ngaøi la leân moät caùch
caûm ñoäng: “OÂi nhöõng ngaøy xa xöa! Thaät laø huy hoaøng!”
Trong khi ñi qua caùc phoá xaù, caùc quaõng tröôøng vaø ngoaïi oâ cuûa thò
xaõ, Don Bosco ghi nhaän caùc nôi troï, quaùn ruôïu vaø khaùch saïn, nôi moät
linh muïc khoâng ñöôïc ñaët chaân vaøo. Nhöng ngaøi ñeàu coù vieäc phaûi vaøo,
hoaëc ñeå ñi theo moät ngöôøi khaùch laï hoûi ngaøi nôi naøo aên ngon, hoaëc moät
ngöôøi baïn ngoaøi thaønh phoá ñang tìm moät nôi troï ñeâm xöùng ñaùng hoaëïc
vaøi sinh vieân tìm moät choã ôû khoâng maéc tieàn. Ñoâi khi soá röôïu ngöôøi anh
Giuse cung caáp ñaõ caïn, chính ngaøi phaûi ñi mua moät nöûa voø ñeå ñaõi baïn
beø saép ñeán, hoaëc ñaõi ngöôøi thôï ngaøi goïi ñeán söûa chöõa trong nhaø. Ñoâi
khi ngaøi phaûi vaøo ñeå coù ñoà uoáng noùng, hoaëc moät ly nöôùc laïnh. Tuy
nhieân, nhöõng vieäc naøy chæ laø nhöõng caùi côù. Chæ nguyeân vieäc moät vò linh
muïc tôùi choán naøy ñaõ gây neân moät ñieàu raát chi lyù thuù. Chuû nhaân seõ hoûi
hoï coù theå giuùp ngaøi vieäc gì vaø baát ngôø gaëïp ñöôïc thaùi ñoä dòu daøng cuûa
vò linh muïc trong caâu trao ñoåi. Khaùch haøng seõ rôøi baøn ñeán vôùi hoï. Tröôùc
43
|
|
6.2 Page 52 |
▲back to top |
tieân, Don Bosco keå cho hoï vaøi caâu truyeän vui vui, choïc cöôøi, nhöõng
nhaän xeùt tinh teá, nhöõng giai thoaïi, vaø caùc loaïi nhö theá; sau ñoù ngaøi
höôùng cuoäc noùi truyeän chung quanh vieäc cöùu roãi ñôøi ñôøi. Ngaøi thaønh
thöïc nhöng vaén taét ñaû ñoäng ñeán vaán ñeà naøy, trình bày caùi lôïi ích chính
ñaùng cho phaàn hoàn cuûa hoï. Vôùi nuï cöôøi thaân tình, ngaøi hoûi: “Baïn ñaõ
boû xöng toäi bao laâu roài? Baïn ñaõ laøm boån phaän giöõ muøa Phuïc sinh naêm
nay chöa?” Caâu traû lôøi cuûa hoï cũngthaúng thaén nhö söï chaân tình lo aâu
cuûa ngaøi. Ñoâi khi ngaøi phaûi ñöa ra tranh luaän moät ñieåm, khi gaëp nhöõng
söï choáng ñoái hoaëc ñeå ñaùnh ñoå caùc thaønh kieán, tuy nhieân bao giôø ngaøi
cuõng laøm vôùi loøng khoan dung khoâng laøm ai mích loøng; khoâng ñeå cho
söï cay ñaéng len vaøo vieäc trao ñoåi hoøa hoaõn naøy. Ngaøi baûo ñaûm vôùi
chuùng toâi khoâng bao giôø ngaøi ñeå cho mình bò nhuïc maï trong những nôi
nhö vaäy, cuõng khoâng bao giờ ñeå cho bò choïc queâ moät caùch thoâ loã, daàu
cho ôû ñoù coù nhöõng ngöôøi coù tö caùch haï caáp. Khi ra ñi, taát caû hoï ñeàu trôû
thaønh baïn höõu cuûa ngaøi vaø ñoøi ñöôïc ngaøi höùa seõ trôû laïi. Nhieàu ngöôøi
ñeán thaêm ngaøi [taïi Nguyeän Xaù] vaø ñeán xöng toäi nhö ñaõ höùa. Khi noùi
chuyeän vôùi họ, ngaøi luoân ngoù xem coù em naøo chung quanh khoâng vaø
hoûi ngöôøi coi soùc hoaëc laøm chuû veà söùc khoûe vaø caùch cö xöû cuûa chuùng,…
Ngaøi cho thaáy ngaøi chaêm chuù ñeán vieäc chuùng tröôûng thaønh ñeå laøm cho
cha meï ñöôïc haøi loøng, vaø hoûi ñeå ñöôïc gaëp gôõ chuùng. Cuoái cuøng, ngaøi
naøi xin cha meï cho chuùng tôùi laøm nhöõng coâng vieäc ôû Nguyeän Xaù.
Nhöõng ñieàu xảy ñeán baát thöôøng nhö vaäy cuõng loâi keùo caùc baø meï; vì toø
moø muoán bieát söï toát ñeïp hôn, hoï xuoáng xem caû nôi chuùng ôû. Cuõng nhö
oâng choàng, caùc baø cuõng bò caûm ñoäng bôûi nhöõng lôøi noùi dòu daøng cuûa vò
linh muïc, vaø thaáy ngaøi roõ raøng löu taâm ñeán cuoäc soáng traàn gian vaø tinh
thaàn cuûa con caùi, hoï sung söôùng chaáp thuaän nhöõng ñieàu ngaøi ñoøi hoûi,
nhaát laø vieäc cho con ñi xöng toäi. Moät laàn gaëp Don Bosco, leõ taát nhieân,
hoï khoâng theå naøo xa ngaøi ñöôïc. Trong soá nhöõng bieán cố xảy ra, chuùng
toâi choïn moät.Vôùi muïc ñích thöôøng coù trong taâm trí, Don Bosco ñeán
thaêm nhieàu laàn moät caùi quaùn vaø ñaõ trôû thaønh ngöôøi baïn thaân thieát cuûa
con vò chuû quaùn. Maëc daàu caäu em muoán, nhöng caäu coù raát ít thôøi giôø
ñeå ñi nhaø thôø ngaøy Chuû nhaät, bôûi vì coù ñoâng khaùch quen trôû laïi neân
caäu phaûi ñôïi. Moät hoâm khi ñang noùi chuyeän vôùi Don Bosco, cha caäu
ñeán ngoài chung noùi chuyeän. Don Bosco choïn dòp naøy xin oâng cho pheùp
44
|
|
6.3 Page 53 |
▲back to top |
caû gia ñình oâng ñeán Nguyeän Xaù xöng toäi. Ñaõ nhieàu naêm oâng ta khoâng
ñi xöng toäi, tuy nhieân oâng saün saøng cho hoï ñi.“Nhö vaäy chöa ñuû ñaâu”,
Don Bosco la to. “Cha muoán oâng cuõng ñi nöõa kia”. OÂng boáâ ngoài suy
nghó moät chaëp; roài oâng noùi: “Toát laém, nhöng vôùi moät ñieàu kieän”.
“Noùi cho nghe ñi”.
“Cha phaûi ñeán aên toái vôùi con”.
“Raát sung söôùng”.
OÂng chuû quaùn sung söôùng söûa soaïn mình ñeå ñoùn tieáp khaùch. Ñeán
ngaøy heïn, Don Bosco tôùi vaø döï moät böõa tieäc thaät laø thònh soaïn, maëc
daàu chæ coù mình ngaøi laø khaùch. Ngöôøi chuû quaùn luoân noùi ñi noùi laïi ñaây
laø moät ngaøy haïnh phuùc nhaát ñôøi oâng. Tröôùc khi ra veà, Don Bosco nhaéc:
“OÂng giöõ lôøi höùa, coù phaûi khoâng?”
“Chaéc chaén!”
Maáy hoâm sau, oâng cho caû gia ñình ñi xöng toäi, coøn oâng thì khoâng ñi
theo. Gaëp oâng nhieàu dòp, Don Bosco hoûi: “Bao giôø oâng ñeán?” Ngöôøi
chuû quaùn luoân luoân kieám côù naøy côù khaùc ñeå xin loãi, nhöng sau nhieàu
thaùng, cuoái cuøng oâng giöõ lôøi höùa vaø luoân ñeán giöõ ñuùng heïn vôùi Don
Bosco.
Ñeå ñaùp laïi, Don Bosco thöôûng cho söï thieän chí vaø söï lòch thieäp cuûa
ngöôøi chuû quaùn vaø laø chuû nhaø troï naøy vì ñaõ nghe lôøi ngaøi khuyeân nhuû,
baèng caùch giôùi thieäu khaùch cho oâng. Baát cöù khi naøo coù vieäc vieát thö
cho caùc cha sôû ngoaøi thò xaõ hoaëc nhöõng ngöôøi quen coù tieáng trong thò
xaõ, ngaøi ñeàu giôùi thieäu ñeán cô sôû cuûa oâng ñeå ñöôïc giaûm giaù vaø tieáp ñaõi
aân caàn. Do ñoù, nhöõng vò naøy luoân laø khaùch ñeán nghæ laïi vaøi ba ñeâm vaø
cuõng coù nhöõng ngöôøi nghæ laïi laâu hôn, taát caû ñeàu do Don Bosco giôùi
thieäu tôùi.
Ngaøi cuõng thi haønh muïc vuï linh muïc cuûa mình taïi caùc quaùn caø pheâ
ôû Torino. Ngaøi ñeán goïi moät ly caø pheâ, nhöng maét thì tìm kieám caùc
ngöôøi treû haàu baøn. Ngaøi nheï nhaøng gôïi chuyeän vôùi em naøy hoaëc em
khaùc khi chuùng ñem khay ñeán ñaët tröôùc maët. Khoâng laâu sau, chuùng toû
bày taâm söï vôùi ngaøi, maø khoâng ai ôû gaàn baøn keá caän coù theå ñoaùn ñöôïc
hoï noùi gì vôùi nhau. Don Bosco noùi raát ít ñeå khoâng ai chuù yù, nhöng raát
45
|
|
6.4 Page 54 |
▲back to top |
coù keát quaû. Chuû nhaät sau, caùc caäu em naøy coù maët taïi Nguyeän Xaù ngay
töø raïng ñoâng. Sau naøy khi ngaøi môû löu xaù cho con trai, taát caû chuùng
thoâi laøm ôû quaùn vaø ñeán ôû vôùi ngaøi.
Ñoâi khi ngaøi goïi ngöôøi chuû ñeán vaø hoûi hoï:
“OÂng laøm ôn giuùp cha vieäc naøy ñöôïc khoâng?”
“Xin saün saøng”.
“Ñoâi khi oâng coù theå daãn em naøy ñeán gaëp cha ñöôïc khoâng?”
“ÔÛ ñaâu?”
“Taïi Nguyeän Xaù ôû Valdocco. ÔÛ ñoù, em coù theå hoïc giaùo lyù vaø lôùn
leân seõ laøm ngöôøi toát”.
“Ñuùng roài, ñoù laø ñieàu noù caàn! Noù laø thaèng beù ranh maõnh, bieát moïi
thöù, nhöng löôøi bieáng. Laøm gì cuõng hoûng heát!”
“OÀ! Cöù ñeán, deã thoâi maø!”
Roài ngaøi quay sang thaèng beù, ñang caén moâi lo laéng, ngaøi hoûi: “Phaûi
theá khoâng?” Roài ngaøi laïi noùi vôùi chuû quaùn: “Baát cöù giaù naøo, chuùng ta
ñoàng yù, phaûi vaäy khoâng? Neáu oâng giuùp toâi vieäc naøy, thì toâi ñoäi ôn oâng
laém”.
“OÀ, neáu chæ coù vaäy thì ñaâu con coù daùm phaûn ñoái”. Nhö vaäy laø em
ñöôïc ñeán Nguyeän Xaù.
Thænh thoaûng, nhaát laø trong muøa Phuïc sinh, Don Bosco môøi oâng chuû
vaø con caùi ñi xöng toäi. Ngaøi hoûi:
“Naøy oâng, vieäc giöõ muøa Phuïc sinh thì sao?”
“Con laø ngöôøi Coâng giaùo toát, taát nhieân, con bieát con phaûi giöõ chöù”,
ngöôøi chuû quaùn caø pheâ ñaùp, “nhöng cha thaáy ñaáy, chuùng con quaù baän.
… thöôøng chuùng con khoâng có giôø… Cha hieåu yù con noùi.”
“Coøn con caùi thì sao? Chuùng ñaõ hoaøn taát vieäc giöõ muøa Phuïc sinh
chöa?”
“ Ñaõ haún roài” hoaëc “chuùng phaûi nghe con chöù”.
“Roài oâng seõ cho chuùng ñeán chöù?”
“Haún vaäy. Khi naøo cha muoán cho chuùng tôùi?”
46
|
|
6.5 Page 55 |
▲back to top |
“Baát cöù saùng naøo. Ñeå cha nghó laïi, phaûi bieát chaéc cha coù maët. Baûo
chuùng tôùi vaøo chieàu thöù Bảy nheù”.
“Ñeå con lo”.
Ñoâi khi, Don Bosco phaûi môøi laïi, nhöng cuoái cuøng hoï luoân ñoàng yù
vaø ñi xöng toäi vôùi con caùi.
Coù moät lôùp treû ngaøi cuõng phaûi lo tôùi nöõa: nhöõng em taäp ngheà hôùt
toùc. Khi naøo caàn, Don Bosco vaøo tieäm hôùt toùc vaøo giôø ñoâng khaùch.
Ngöôøi thôï ñoùn tieáp ngaøi theo cung caùch ñaëc bieät leã pheùp cuûa ngöôøi
Torino vaø môøi vaøo gheá ngoài. Lieác nhìn chung quanh, Don Bosco thaáy
moät em taäp ngheà ñang maøi löôõi dao. Ngaøi noùi: “Cha ñang voäi, khoâng
ñôïi ñöôïc. Neáu thaáy khoâng sao, trong luùc oâng lo cho caùc vò khaùc, coù caäu
em ñang maøi löôõi dao ôû kia ñeán laøm cho cha cuõng ñöôïc”.
“Trôøi ôi!” oâng chuû phaûn ñoái, “khoâng theå ñeå cho caùi thaèng nhaõi ñoù
caét ñöùt da cuûa cha! Noù voâ tích söï laém vaø coù veû khoâng caàn hoïc haønh gì
soát.”
“Caäu ta cha troâng coù veû saùng suûa maø”, Don Bosco noùi.“Vaû caèm cha
khoâng raäm laém. Cha muoán oâng ñeå cho caäu aáy laøm thöû. OÂng seõ thaáy
caäu laøm ngon ô cho maø coi”.
“Thoâi thì cha muoán sao cuõng ñöôïc”, oâng chuû noùi, tuy nhieân con caûnh
caùo cha ñoù. Ñeà phoøng thì vaãn cöù phaûi ñeà phoøng”.
“Caùm ôn oâng,” Don Bosco noùi. Roài quay sang noùi vôùi caäu beù coù veû
theïn thuøng tröôùc lôøi cheâ bai cuûa oâng chuû, “Laïi ñaây, con, caïo raâu cho
cha ñeå xem con laøm theá naøo. Chắc ông chuû con coù caùi yù töôûng khaùc
cha”. Ñöôïc khuyeán khích, caäu beù löôõng löï khi khôûi söï, roài sau ñoù, trôû
neân baïo daïn hôn, caàm dao baét ñaàu caïo raâu cho vò linh muïc ñaùng thöông.
Chaéc haún Don Bosco khoâng ñöôïc thoaûi maùi. Löôõi dao cuøn thöôøng loâi
sôï raâu theo. Don Bosco cuõng thöôøng bò ñau vôùi caû nhöõng ngöôøi thôï ñaõ
chuyeân moân, nay ngaøi coøn chòu caû moät cöïc hình, tuy nhieân ngaøi can
ñaûm chòu ñöïng khoâng daùm co ngöôøi laïi. Coøn caäu beù caûm thaáy haõnh
dieän vì ñöôïc vò linh muïc coå suùy neân toû ra raát tin töôûng. Baát chaáp oâng
chuû thöôøng hay la maéng ngöôøi thôï hoïc ngheà ñeå laøm vui loøng khaùch,
Don Bosco vaãn cöù baûo laø caäu beù laøm vieäc raát gioûi. Sau khi vieäc caïo
maët bò ñau ñaõ xong, coù nhöõng veát caét treân maët Don Bosco, tuy nhieân
47
|
|
6.6 Page 56 |
▲back to top |
lôøi khen cuûa ngaøi ñoái vôùi caäu beù cho ñeán luùc naøy chæ bò nghe maéng
chöûi, khieán cho nhö coù nhieàu sôïi dây thaét chaët caäu beù laïi vôùi vò linh
muïc toát laønh. Don Bosco rôøi tieäm vaø höùa seõ trôû laïi vôùi ñieàu kieän ñöôïc
em laïi ñeán caïo maët cho mình.
Thænh thoaûng ngaøi ñeán tieäm cuõng vôùi caùch thöùc nhö vaäy. Khi trôû laïi
ñeå caïo, ngaøi ñeà caäp ñeán moät vaøi muïc thieâng lieâng vaø sau cuøng hoûi caäu
beù: “Ñaõ bao laâu con chöa ñi xöng toäi?” Caäu beù thaønh thöïc ñaùp laïi, vì
baây giôø caäu coi vò linh muc laø ngöôøi baïn, vaø thöôøng hay cởi môû taâm tö.
Chæ moät vaøi lôøi ñuû cho Don Bosco naém ñöôïc tình traïng cuûa caäu. Ngaøi
lieàn môøi caäu Chuû nhaät sau tôùi Nguyeän Xaù hoïc giaùo lyù vaø xöng toäi. Ñoâi
khi caäu beù noùi caäu muoán tôùi, nhöng oâng chuû khoâng cho ñi. Do ñoù Don
Bosco ñeán thöông thaûo vôùi ngöôøi chuû tieäm, oâng saün saøng ñoàng yù cho
em ñi, mieãn tieäm khoâng maát khaùch. Ñoâi khi tieäm vaéng khaùch, Don
Bosco hoûi caäu beù tröôùc maët chuû tieäm ñeå keùo hai ngöôøi veà vôùi Chuùa.
Ngaøi tìm hieåu em ñaõ laøm xong boån phaän giöõ muøa Phuïc sinh chöa, em
coù ñi tham döï leã Chuû nhaät khoâng, vaø vaân vaân… Chuû tieäm thöôøng ñeán
goùp chuyeän, toû ra laø ngöôøi raát nhaân ñöùc, cam keát muoán em chu toaøn
boån phaän giöõ ñaïo vaø ñaõ nhieàu laàn nhaéc em, v.v… Vôùi loái quyeán ruõ nhö
vaäy, Don Bosco thöôøng ñaùnh ñoäng con tim caäu beù vaø ñöôïc em höùa ñeán
Nguyeän Xaù. Khi rôøi tieäm, vôùi moät lôøi noùi hoaëc caùi lieác maét nhìn chuû
tieäm, Don Bosco cuõng ñoâi khi thaønh coâng ñöôïc oâng tôùi Nguyeän Xaù ñeå
xöng toäi.
Haønh ñoäng nhö vaäy vôùi moïi tieäm hoaëc caùc nôi coù theå gaëp caùc caäu
beù, Don Bosco coù theå moãi ngaøy ñem nhieàu linh hoàn môùi veà vôùi Chuùa.
48
|
|
6.7 Page 57 |
▲back to top |
CHÖÔNG 6
Rao Giaûng Lôøi Chuùa
Don Bosco ao öôùc nhaát, ñoù laø muïc ñích duy nhaát cuûa ñôøi ngaøi, laø
tieâu dieät toäi loãi vaø laøm cho Chuùa ñöôïc moïi ngöôøi vaø moïi nôi bieát tôùi,
ñöôïc phuïng söï, toân thôø vaø yeâu meán hôn leân maõi. Laø moät linh muïc cuûa
Chuùa, ngaøi naém ñöôïc ñaày ñuû söï quan troïng cuûa lời Ngöôøi Thaày Thieân
Chuùa: “Thaùnh Thaàn Chuùa ñeán treân toâi vì Ngöôøi ñaõ xöùc daàu cho toâi; ñeå
ñem tin möøng cho ngöôøi ngheøo khoù, ñeå tuyeân boá hoàng aân cho ngöôi tuø
toäi” (Luc. 4, 18-19). Cuøng vôùi Kinh Thaùnh, ngaøi say meâ ñoïc caùc saùch
cuûa nhöõng nhaø giảng thuyeát coù taøi huøng bieän nhaáât. Tuy nhieân, göông
maãu cuûa ngaøi laø Chuùa, Ñaáng khoân ngoan ñaõ nhaäp theå, noùi nhöõng lôøi
ñôn sô hôïp vôùi möùc hieåu cuûa daân chuùng.
Keå töø naêm 1844 Don Bosco ñaõ vieát treân traêm baøi giaûng. Ngaøi ñaõ
thöïc hieän caùc cuoäc suy nhieäm vaø daïy doã khi laøm nhieäm vuï möôøi taùm
ngaøy phuïc vuï giaùo xöù, nhieàu cuoäc tónh taâm cho baäc tö trì, chuûng sinh,
nöõ tu vaø thanh thieáu nieân, caùc tuaàn tónh taâm chín ngaøy, ba ngaøy daønh
cho nghi thöùc toân vinh Boán Möôi Giôø, vaø raát nhieàu baøi giaûng toân vinh
caùc thaùnh vaø cho caùc ngaøy leã troïng.
Khi khôûi ñaàu muïc vuï linh muïc, ngaøi khoâng bao giôø böôùc leân buïc
giaûng, ñaëc bieät taïi caùc thaønh phoá hoaëc ñoâ thò quan troïng, maø khoâng
vieát tröôùc caùc baøi giaûng. Ngaøi khoâng bao giôø meät moûi ñeå noùi: “Baøi
giaûng coù hieäu quaû nhaát laø baøi giaûng ñaõ ñöôïc chuaån bò kyõ nhaát.” Ñöùc
Giaùm Muïc [Emilian] Manacorda cuûa Fossano vaø Cha Alvin
Carmagnola, caû hai vò laøm chöùng ñieàu naøy.
Daàu haêng say rao giaûng lôøi Chuùa, nhöng vì boån phaän taêng theâm vaø
thôøi giôø giaûm bôùt, ngaøi phaûi baèng loøng chæ vieát phaàn daøn baøi caùc baøi
giaûng treân nhöõng maûnh giaáy nhoû. Chuùng toâi may maén coøn giöõ ñöôïc
moät soá.
Sau naøy, ngaøi khoâng coøn laøm ñöôïc nhö vaäy nöõa. Ñoâi khi ngaøi leân
giaûng sau moät phuùt suy nghó veà ñeà taøi baøi giaûng maø thoâi; nhieàu laàn
khaùc, sau khi ñoïc moät kinh Kính möøng, ngaøi leân buïc vaø öùng khaåu moät
49
|
|
6.8 Page 58 |
▲back to top |
caùch hieäu quaû baøi giaûng cuûa ngaøi. Ngaøi noùi chaäm raõi, haàu nhö khoâng
laøm ñieäu boä, nhöng tieáng noùi roõ raøng ñi vaøo con tim ngöôøi nghe vaø
ñaùnh ñoäng hoï baèng lôøi trình baøy giaûn dò. Trong moät soá thaùnh ñöôøng,
coäng ñoaøn goàm toaøn nhöõng ngöôøi ít suøng ñaïo, chæ ñeán vì toø moø muoán
nhìn thaáy vò giaûng thuyeát hoaëc ñeå nghe moät soá linh muïc noåi danh vì coù
nhöõng tö töôûng choáng laïi hoï. Ngay caû trong tröôøng hôïp naøy, chuùng toâi
ñöôïc nghe nhöõng lôøi bình phaåm thuaän lôïi ôû trong hay ra ngoaøi thaùnh
ñöôøng: “OÂng noùi nghe hay quaù! Thaät vaäy!”
Ngay caû trong nhöõng baøi giaûng öùng khaåu, caùc phaàn ñoaïn coù thöù töï.
Ngaøi baét ñaàu baèng ñoaïn Kinh Thaùnh, roài giaûi thích moät caùch chính xaùc
chuû ñeà hoaëc noùi roõ chuû ñích cuûa buoåi leã hoaëc chaân lyù ñöùc Tin, muïc tieâu
buoåi leã. Ñoaïn ngaøi khai trieån ñeà taøi raát ngaén goïn tröng ra nhieàu chöùng
côù thaàn hoïc, soi saùng baèng moät bieán coá lòch söû, hoaëc baèng lôøi nghóa
boùng hoaëc duï ngoân. Ñieàu naøy laøm thaønh phaàn chính cuûa baøi giaûng.
Ngaøi keát thuùc baèng vaøi ñieàu aùp duïng thöïc teá. Chuùng toâi phaûi noùi theâm,
ngaøi thay ñoåi ñeà taøi baøi giaûng raát mau, ngay khi leân buïc, neáu hoaøn caûnh
hoaëc loaïi ngöôøi tham döï cho thaáy caàn phaûi thay ñoåi. Tuy nhieân muoán
ñaït ñöôïc keát quaû vôùi phöông phaùp naøy, baát cöù moät vò giaûng thuyeát naøo,
ngoaøi kieán thöùc ra, caàn phaûi coù tinh thaàn troåi vöôït ngöôøi nghe. Baát cöù
khi naøo Don Bosco giaûng, (vaø ngaøi khoâng bao giôø boû qua moät dòp naøo)
ngaøi luoân luoân ñöôïc nhieät tình chôø ñôïi vaø laéng nghe nhö laø moät vò
thaùnh, bôûi baát cöù moät loaïi cöû toïa naøo.
Ngaøi raát thöôøng hay giaûng khoâng nhöõng taïi Piedmont maø coøn ôû taát
caû caùc vuøng trung taâm nöôùc YÙ, khoù maø ghi laïi teân taát caû caùc nôi. Nhaát
laø taïi Piedmont, khoù coù nôi naøo hoaëc laøng naøo maø khoâng ñöôïc nghe
ngaøi giaûng. Luùc naøo ngaøi coù theå troâng caäy vaøo caùc vò trôï taù taïi Nguyeän
Xaù, ngaøi thöôøng hay rôøi thò traán, tuy nhieân saün saøng trôû veà Nguyeän Xaù
ngay khi caàn coù maët ngaøi. Khi naøo ngaøi ñi, laø coù bieán coá naøo ñoù xảy ra,
caùi naøy haân hoan hôn caùi khaùc, noù đánh maïnh (that would tax?) leân
nieàm tin cuûa theá heä sau, daàu khoâng coù chöùng côù ñaùng tin caäy nhö chuùng
toâi seõ nhaéc ñeán khi höõu söï. Kyù öùc veà nhöõng bieán coá naøy coøn môùi meû
ôû Alba, Biella, Ivrea, Vercelli, Asti, Alessandria, Cuneo, Mondovi,
50
|
|
6.9 Page 59 |
▲back to top |
Nizza Motferrato, Rivoli, Racconigi, Bra, Foglizzo, Pettinengo vaø
Fenestrelle.
Gioáng nhö Chuùa chuùng ta, Don Bosco caàu nguyeän soát saéng tröôùc khi
leân giaûng. Coâng ñoaøn mieàn queâ laø nôi ngaøi thích thuù nhaát. Ngay khi
khôûi haønh, ngaøi laøm daáu Thaùnh giaù, caàu xin Chuùa giuùp, vaø caàu nguyeän
vôùi Ñöùc Trinh Nöõ. Ngay khi ôû Nguyeän Xaù, ngaøi xöng toäâi moãi tuaàn moät
laàn, khi ñi ñaâu xa, ngaøi coøn ñeán toøa giaûi toäi thöôøng xuyeân hôn. Ngaøi
khoâng boái roái lo aâu, nhöng ngaøi khoâng tha thöù moät söï baát toaøn nhoû nhaát
cuûa mình, luoân luoân coá gaéng laøm ñeïp loøng Chuùa, ngay caû baèng nhöõng
ñieàu nhoû nhaët nhaát. Ñieàu naøy luoân giuùp ngaøi gaët haùi ñöôïc voâ vaøn keát
quaû.
Chuùng ta cuõng phaûi nhaän ra moät caùi tính hieám hoi, moät tinh thaàn hy
sinh quaûng ñaïi vaø ñaõ thaønh thoùi quen cuûa ngaøi. Ñöôøng xe löûa thời ñoù
coøn ít oûi vaø xa xoâi, haàu heát vieäc di chuyeån ñeàu baèng xe ngöïa. Xe chaïy
xoùc laøm cho bao töû cuûa ngaøi ñau ñôùn voâ cuøng, vaø haàâu nhö tuaàn naøo,
ngaøi cuõng phaûi chòu ñöïng ñieàu naøy. Ngaøi coù thoùi quen khi ñi xe phaûi
đem ra söûa chữa thaät leï baûn vieát tay, tuy nhieân chöùng ñau bao töû thöôøng
khieán ngaøi phaûi boù tay. Do ñoù, ngaøi leân ngoài caïnh baùc naøi, nhöng moãi
caùi queïo laïi laøm ngaøi noân oïe. Ngöôøi naøi caûm thaáy thöông haïi ngaøi. OÂng
ta thöôøng hay noùi: “Toäi nghieäp cho vò linh muïc, öôùc gì toâi giuùp ñöôïc
ngaøi vieäc gì!” Ñeán choã ngöøng xe, anh chaïy ñi laáy cho ngaøi moät ly nöôùc,
nhöng keát quaû coøn teä haïi hôn. Nhieàu baän, ngaøi phaûi xuoáng xe ñi boäï
nhöõng quaõng xa vì ñöôøng xoùc, tuy nhieân ngaøi khoâng thöôøng xuyeân ñi
ñöôïc nhö vaäy.
Khi Don Bosco tôùi nôi, ngaøi ñöôïc cha sôû ñoùn tieáp aân caàn. Ñoái vôùi
ngöôøi cuõng nhö taát caû nhöõng ngöôøi laøm trong nhaø xöù, ngaøi laø moät vò
linh muïc göông maãu. Khoâng coù gì qua ñöôïc söï ñeå yù cuûa hoï, nhieàu ngöôøi
noùi vôùi chuùng toâi: “Ngaøi caån thaän töøng lôøi noùi vaø haønh vi, chæ coù sieâu
nhaân môùi vöôït qua ñöôïc ngaøi”.
Ngaøi khoâng bao giôø phaøn naøn choã nguû, thöùc aên daàu cho khoâng ñöôïc
thoaûi maùi. Ngaøi haønh ñoäïng nhö theå khoâng caûm thaáy laïnh, khi nhaø xöù
hoaëc nhaø thôø khoâng ñuû aám. Ngoài nhieàu giôø giaûi toäi hoaëc laøm caùc vieäc
ñaïo, ngaøi cho thaáy moät tinh thaàn haõm mình thaät chaân thaønh. Khoâng bao
51
|
|
6.10 Page 60 |
▲back to top |
giôø ngaøi töï kieâu vaø maát kieân nhaãn khi bò töø choái, coi thöôøng vaø ñoái xöû
thieáu nhaõ nhaën. Ngaøi hoaøn toaøn khoâng löu taâm ñeán baûn thaân, khoâng
bao giôø ngaû tay xin nhieàu hôn caùi ñaõ ñöôïc cho, khieâm nhöôøng nhaän lôøi
ñi giaûng baát cöù nôi naøo vaø khi naøo ñöôïc nhôø, vaø nhaõ nhaën nhöôøng nhòn
caû caùc linh muïc treû tuoåi hoaëc coù caáp baäc thaáp hôn. Hoaøn toaøn bình thaûn
vaø khoâng naûn loøng, tín thaùc vaøo Thieân Chuùa, ngaøi tieán böôùc, baát chaáp
caùc trôû ngaïi do ma quyû ñaët treân con ñöôøng muïc vuï cuûa mình.
Ngaøi gaây loøng tin töôûng vöõng maïnh cho ngöôøi nghe. Ngaøi haêng say
nhöng khoâng bao giôø chua chaùt hoaëc hung baïo trong caùch phaùt bieåu,
cuõng khoâng nònh bôï cöû toïa. Ngaøi khoâng nhaän chìm chaân lyù. Khi giaûng
tónh taâm hoaëc ñi truyeàøn giaùo, ngaøi khoâng ñeå maát thì giôø cho nhöõng ñieàu
taàm phaøo. Caùc ñeà muïc thöôøng xuyeân ngaøi choïn laø taàm quan troïng cuûa
vieäc cöùu roãi caùc linh hoàn, caùi cheát cuûa con ngöôøi: ñôøi soáng vaén voûi vaø
khoâng bieát luùc naøo cheát; toäi loãi ñaùng phaûi gheùt vaø ñem ñeán haäu quả tai
haïi; khoâng kòp hoái caûi khi cheát; tha thöù vì bò laøm ñau khoå moät caùch sai
traùi; boù buoäc phaûi ñeàn tội; sai laàm vì xaáu hoå khi xöng toäi; söï quaù ñoä;
noùi phaïm thöôïng; chuyeån thaønh toát ñeïp söï ngheøo khoù vaø ñau khoå; giöõ
ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc; caàn thieát caàu nguyeän ñuùng caùch;
naêng tham döï caùc bí tích vaø ñi tham döï thaùnh leã; göông phuùc; toân suøng
Ñöùc Trinh Nöõ; kieân nhaãn seõ ñöôïc vinh quang. Ñoù laø ñeà muïc nhieàu baøi
giaûng do chính tay ngaøi vieát ñöôïc soá baïn thuôû ban ñaàu vaø caùc baïn thôøi
laøm chuûng sinh trao cho chuùng toâi naêm 1900, coøn ñöôïc giöõ laïi.
Ñeå tieän cuøng caùc ngöôøi laøm noâng traïi vaø caùc coâng nhaân khaùc veà
laøng sau khi xöng toäâi, Don Bosco thöôøng giaûng vaøo luùc saùng sôùm hoaëc
sau hoaøng hoân.
Ngài cuõng ñeán thaêm caùc chöùc vieäc daân söï, vaø ñi yeân uûi người ñau
oám, ñem laïi hoøa thuaän trong gia ñình khi bieát ñöôïc coù söï baát hoøa, vaø
duøng ñöôøng loái dòu daøng giaûi hoøa những tranh chaáp tieàn baïc. Ngaøi luoân
toû loøng toân kính caùc baäc già caû, thaân thieän vôùi nhaø noâng vaø ngöôøi
ngheøo. Ngaøi khoâng bao giôø boû dòp môøi daân chuùng ñeán nghe ngaøi giaûng.
Ngaøi cuõng tôùi caùc tieäm, choã laøm vieäc, nhaéc chuû vaø thôï ñi nhaø thôø. Hoï
khoâng bao giôø töø choái ngaøi. Coù nhöõng nhoùm ngöôøi ñoâng ñaûo tôùi nghe
ngaøi; caû nhöõng ngöôøi treû tuoåi, là tuổi thöôøng khoâng thích nghe lôøi noùi
52
|
|
7 Pages 61-70 |
▲back to top |
|
|
7.1 Page 61 |
▲back to top |
trang nghieâm, cuõng ñeán nghe ngaøi. Khi ñöôïc mời, ngaøi luoân luoân vui
veû daïy giaùo lyù cho chuùng. Chuùng mau choùng trôû thaønh baïn vaø taäp hoïp
chung quanh ngaøi baát cöù luùc naøo thuaän tieän, khoù loøng maø boû ra ñi;
Nhieàu em oøa leân khoùc khi thaáy ngaøi roát cuoäc xa chuùng.
Nhöõng ngöôøi lôùn cuõng khoâng keùm xuùc ñoäng saâu xa ñeå toû loøng bieát
ôn ngaøi. Hoï nhaän thaáy ngaøi ñaõ ñem laïi bình an vaø ôn laønh cuûa Chuùa
cho taâm hoàn hoï, moät nieàm hy voïng chaéc chaén ñöôïc leân thieân ñaøng,
nieàm vui trôû laïi gia ñình, tình thöông ñoái vôùi laøng xoùm, ngöôøi ngheøo
vaø nhöõng ngöôøi khaùc ñang caàn ñöôïc giuùp ñôõ. Trong nhöõng luùc laøm muïc
vuï linh muïc truyeàn giaùo, ngaøi cũng nhaân dòp naøy truyeàn baù khaép mieàn
Piedmont thoùi quen ñaïo ñöùc ñoïc kinh Saùng Danh ba laàn sau Kinh
Truyeàn Tin.
Chuùng toâi coù noùi ñeán vieäc Don Bosco khoâng muoán daây mình vaøo
cuoäc tranh luaän treân toøa giaûng. Tuy nhieân ngaøi bieát caùch duy trì chaân
lyù Ñöùc Tin khi coù dòp cho pheùp hoaëc khi beà treân trong giaùo hoäi muoán
ngaøi laøm. Coù nhieàu ngöôøi môùi tôùi ñònh cö taïi Quassolo gaàn Ivrea vôùi
loái soáng coù veû voâ toân giaùo cuûa hoï ñaõ ñöôïc daân chuùng ñòa phöông ñaët
cho caùi teân laø “Theä phaûn”. Hoï laøm ngô luaät ñaïo vaø laø gai goùc ôû beân
caïnh cha xứ Giacobeâ Giacoletti, bôûi tai haïi hoï ñem ñeán cho daân ñòa
phöông, loan truyeàn nhöõng söï sai laàm nghòch vôùi Ñöùc Tin. Coù nhieàu
thaønh phaàn caùc phaùi khaùc nhau ñaõ ñeán cö nguï taïi nhieàu laøng xoùm, neân
Ñöùc Giaùm Muïc Lui Moreno vieát thö cho Don Bosco xin ngaøi tôùi
Quassolo ñeå giaûng ñaïo. Don Bosco chaáp nhaän. Khi nghe ngaøi tôùi,
nhöõng ngöôøi naøy ñe doïa laøm hoï sôï. Trong caùc baøi giaûng buoåi toái, Don
Bosco baét ñaàu caét nghóa giaùo lyù, thieân veà caùc ñeà taøi “söï nghi ngôø vaø
sai laïc” ñaõ ñöôïc loan truyeàn. Khieâm nhöôøng vaø khoân kheùo, khi ñeà caäp
ñeán vaán ñeà naøy, ngaøi traùnh nhöõng lôøi thoùa maï hoaëc coâng kích caù nhaân,
haïn cheá mình trong vieäc trình baøy thuyeát phuïc chaân lyù, neân khoâng ai
ñaùnh löøa ñöôïc daân chuùng. Caùc ñòch thuû cuûa ngaøi ngaïc nhieân vì loái noùi
deã thöông cuûa ngaøi, khi trôû laïi laøng xóm khoâng coøn daùm noùi hoaëc laøm
ñieàu gì choáng laïi vò linh muïc ñaõ minh chöùng hoï hoaøn toaøn sai laàm,
khieán caû thoân laøng raát vui veû. Ngaøi noùi vôùi taám loøng raát chaân thaønh vaø
53
|
|
7.2 Page 62 |
▲back to top |
xaùc tín, neân ñöùc tin saâu ñaäm cuûa ngaøi ñi thaúngvaøo con tim nhöõng ngöôøi
nghe.
Söï vieäc ngaøi khoâng bieát moûi meät ñöôïc theå hieän trong giai ñoaïn naøy.
Coù moät laàn, ñang laøm tuaàn tónh taâm taïi thaùnh ñöôøng Ñaáng Cöùu Theá ôû
Ivrea vaø giaûng boán laàn moät ngaøy, ngaøi ñöôïc môøi ñeán noùi truyeän hai laàn
vôùi caùc chuûng sinh. Ngaøi nhaän lôøi. Roài, coù moät hoâm, vò linh muïc ñang
ñieàu haønh cuoäc tónh taâm taïi moät löu xaù ôû ñòa phöông bò ñau, Don Bosco
ñöôïc môøi tôùi thay theá. Ngaøi nhaän lôøi vaø giaûng moãi ngaøy hai laàn. Giôø
coøn laïi vaø moät phaàn lôùn ban ñeâm, ngaøi ngoài toøa, bôûi vì ai ai cuõng muoán
ñeán xöng toäi vôùi ngaøi.
Khi veà nhaø, thaáy ngaøi kieät löïc, meï ngaøi traùch nheï ngaøi ñaõ laøm vieäc
quaù söùc, nhöng ngaøi saün saøng ñaùp: “Con seõ coù nhieàu giôø nghæ ngôi treân
thieân ñaøng.”
Ngaøi tieáp tuïc thöïc hieän vieäc rao giaûng cho tôùi naêm 1860, khi soá
löôïng caùc em gia taêng taïi Nguyeän Xaù khieán ngaøi caàn phaûi coù maët vaø
baét buoäc ngaøi phaûi bôùt ñi daàn daàn caùc hoaït ñoäng beân ngoaøi. Vaø naêm
1865, ngaøi chæ thænh thoaûng môùi rôøi Nguyeän Xaù ñeå thöïc hieän vaøi ba
tuaàn tam nhaät ñaëc bieät vaø caùc laàøn giaûng thuyeát vaø thuyeát trình vì hoaøn
caûnh.
Chaéc haún ñoäc giaû muoán bieát vaøi chi tieát veà söï höõu hieäu caùc baøi giaûng
cuûa Don Bosco trong thôøi kyø naøy. Chuùng toâi xin coâng hieán ngay.
Vaøo quaõng giöõa naêm 1850 vaø 1855, Don Bosco ñi Strambino dòp leã
Ñöùc Meï Moâng Trieäu. Ngay khi coù tin ngaøi ñeán thuyeát giaûng, moät ñaùm
ngöôøi ñoâng baát thöôøng ñeán nghe ngaøi. Khi tôùi giôø ngaøi leân giaûng, ngoâi
thaùnh ñöôøng khoâng chæ bò ngheït, coøn quaù taûi khieán ngöôøi ta traøn ra caû
ñöôøng phoá. Khoâng coù choã naøo thay theá, nhöng ngöôøi ta nghó ngay ñeán
caùi buïc ôû coâng vieân cuûa ngoâi laøng. AÙnh naéng maët trôøi voâ toäi vaï chieáu
treân ñaàu khoâng noùn muõ cuûa nhöõng ngöôøi ñeán nghe, theá maø moïi ngöôøi
ñeàu chuù yù ñöùng nghe ñeán khoâng moät ai daùm nhuùc nhích vaø caû khoâng
daùm laáy tay gaït moà hoâi chaûy traøn treân maët trong suoát moät giôø giaûng
thuyeát.
Nhieàu ngöôøi khoâng ñeán kòp giôø, xin ngaøi ngaøy hoâm sau ñeán giaûng
taïi khu vöïc Thaùnh Roâcoâ, coù ngoâi ñeàn kính ngöôøi taïi giöõa caùnh ñoàng coû
54
|
|
7.3 Page 63 |
▲back to top |
caùch khoâng xa thoân laøng. Cha xöù Gaudenzio Comola chính thöùc môøi
ngaøi, vaø ñöôïc Don Bosco chaáp thuaän. Hoâm ñoù laø ngaøy trong tuaàn, theá
maø coù haøng ngaøn ngöôøi hieän dieän. Buïc giaûng ñöôïc keâ tröôùc loái vaøo
thaùnh ñuôøng. Khi Don Bosco vöøa môùi baét đầu giaûng, thì baàu trôøi nhieàu
tuaàn nay ñeàu trong xanh vaø traøn treà aùnh saùng boãng döng toái ñi. Khoâng
bao laâu saám chôùp saùng loøe saùng khoâng trung nhö ñeán ngaøy phaùn xeùt,
tuoân xuoáng traän möa doâng. Daân laøng ñôïi ngaøi tìm nôi truù, nhöng ngaøi
khoâng di chuyeån vaø hoï cuõng vaäy. Côn baõo toá ñaõ choùng qua, vaø khi moïi
söï trôû laïi an bình, Don Bosco tieáp tuïc baøi giaûng nhö khoâng coù gì xảy
ra. Caû daân chuùng cuõng khoâng roái loaïn cho tôùi phuùt choùt; traùi laïi hoï quaù
vui möøng vaø taï ôn Chuùa ñaõ cho ñoå xuoáng côn möa raøo khoâng ai chôø
ñôïi ñeå ñaùp laïi lôøi caàu xin vaø cuoäc di haønh saùm hoái. Thaät nhö moät pheùp
laï.
Moät baän khaùc, Don Bosco ñöôïc môøi ñi giaûng ñeå vinh danh Thaùnh
Anna, taïi Villafaletto trong giaùo phaän Fossano. Khi nghe tieáng ñoàn coù
Don Bosco tôùi, moät ñaùm to lôùn ngöôøi tuï hoïp laïi, beân ngoaøi thaùnh ñöôøng
soá ngöôøi gaáp möôøi laàn hôn soá ngöôøi ôû trong thaùnh ñöôøng, vieân chöùc
trong laøng soát saéng muoán laøm thoûa loønh daân chuùng, ñeà nghò giaûng ôû
ngoaøi coâng vieân.
Moät soá ngöôøi phaûn ñoái: “Khoâng neân laøm ôû coâng vieân, trôøi nắng quaù,
moïi ngöôøi seõ bò phoûng da heát. Haõy ñi vaøo caùnh ñoàng coû”.
Noùi sao thì laøm vaäy. Hoï thieát laäp moät caùi buïc giaûng daõ chieán döôùi
taøn nhöõng luøm caây cao, vaø taïi ñoù coù caùc hoäi ñoaøn taäp hoïp vôùi y phuïc
khaùc nhau cuøng vôùi ngaøn ngaøn tín höõu. Don Bosco baét ñaàu giaûng, tuy
nhieân tieáng cuûa ngaøi maát ñi trong tieáng laù rung vaø tieáng xì xaàm cuûa
ñaùm ñoâng. Khoâng ñöôïc nöûa soá ngöôøi lắng tai nghe roõ tieáng ngaøi, daàu
cho ngaøi coá noùi lôùn bao nhieâu. Cuoái cuøng coù ngöôøi la lôùn: “Chuùng con
khoâng nghe gì heát. Xin trôû laïi coâng vieân ñi”. Nhöõng ngöôøi ñöùng ôû voøng
ngoaøi lieàn leân tieáng phuï hoïa. “Phaûi ñaáy, ñi laïi coâng vieân!”. Hoï la lôùn,
baát chaáp söï phaûn ñoái cuûa nhöõng ngöôøi ñöùng gần buïc giaûng. Quang caûnh
sau ñoù khoù maø dieãn taû ñöôïc: tieáng hoø la, tieáng phaûn ñoái, daân chuùng
ngöôøi thì di chuyeån, ngöôøi thì ñöùng yeân, chôø xem vò linh muïc coù ñi
khoâng, keû khaùc coá tình khuyeân ngaøi böôùc xuoáng vaø haàu nhö eùp ngaøi
55
|
|
7.4 Page 64 |
▲back to top |
phaûi laøm vaäy. Sau khi Don Bosco gaáp caùi buïc giaûng taïm cheá, thaønh
vieân moät hoäi ñoaøn coù teân laø Battuicaàm laáy noù vaø naâng cao leân ñi nhö
ñi dieãn haønh tôùi coâng vieân. Ñaùm ñoäng ñi theo, vaø maëc daàu coù nhieàu
tieáng hoâ to “Xin traùnh loái, xin traùnh loái!” nhaø giaûng thuyeát cuõng khoâng
taøi naøo tieán böôùc ñöôïc. Sau cuøng, nhôø ôn Chuùa, Don Bosco tôùi ñöôïc
buïc giaûng. Nhöng laïi coù chuyeän khaùc. Khi thaùo buïc giaûng ñem ñi, thì
rôi maát caùc baäc ñeå böôùc leân, Don Bosco khoâng theå naøo böôùc leân ñöôïc,
neáu khoâng coù ngöôøi naâng ngaøi leân. Caùc ngöôøi ñöùng gaàn xuùm nhau naâng
ngaøi leân. Tuy nhieân tieáng thì thaøo baây giôø lôùn ñeán noãi nhöõng ngöôøi
ñöùng gaàn cuõng khoâng theå naøo nghe tieáng ngaøi noùi. Cho neân ngaøi lôùn
tieáng: “Xin taát caû yeân laëng, neáu muoán nghe cha giaûng”. Nhôø vaäy, hoï
môùi im. Hoâm ñoù laø ngaøy 16 thaùng Baûy [in the early fifties?] Ai ai cuõng
ñeå ñaàu traàn; naéng noùng ñeán boûng da theá maø hoï vaãn chòu ñöôïc. Ñuùng
vaäy, trong khi baøi giaûng khoâng theå ruùt ngaén hôn ñöôïc, khoâng ai toû veû
meät moûi hoaëc maát kieân nhaãn. Khi moïi nghi thöùc ñaõ xong, nhöõng ñieàu
kyø dieäu Don Bosco noùi leân trong baøi giaûng ñöôïc ngôïi khen khoâng ngôùt.
Cha xöù Gioan Mandillo, moät thaàn hoïc gia vaø laø moät luaät gia giaùo luaät,
luoân luoân nhaéc ñeán moät caùch öu aùi laàn Don Bosco ñeán thaêm vieáng naøy.
Theâm moät baèng chöùng veà lôøi Don Bosco noùi vôùi ñaùm ñoâng trong baøi
giaûng ca tuïng caùc vò Thaùnh Candidus vaø Severus taïi Lagnasco, trong
giaùo phaän Saluzzo, gaàn Savigliano. Ngaøi ñeán treã vaø khoâng aên tröa.
Kinh Chieàu ñaõ xong vaø cuøng vôùi coäng ñoaøn ñôïi baøi giaûng, cha sôû ñaõ
maëc aùo ñeå chuaån bò thay Don Bosco, thì ngaøi kòp tôùi. Maëc daàu ñoùi ñeán
laû ngöôøi, ngaøi böôùc leân buïc giaûng ngay vaø noùi caû moät tieáng ñoàng hoà veà
Thaùnh Candidus. Khi nhaän thaáy giôø ñaõ heát, ngaøi noùi vôùi cöû toïa ngaøi
neân boû khoâng noùi phaàn hai veà Thaùnh Severus ñeå khoûi laøm meät hoï.
Cuøng noùi leân moät tieáng, toaøn theå cöû toïa đồng thanh xin ngaøi tieáp tuïc.
Don Bosco ngöøng laïi moät chuùt, löôõng löï. Töø treân cung thaùnh, cha sôû
Giuse Eaudi long troïng thoâng baùo, “Tieáng noùi cuûa daân chuùng laø tieáng
noùi cuûa Thieân Chuùa”. Do ñoù, Don Bosco noùi theâm moät tieáng nöõa laøm
cho moïi ngöôøi ngaïc nhieân vaø thích thuù.
Nieàm vui luoân luoân ñem laïi keát quaû cho taâm hoàn. Baát cöù coù ai trong
soá cöû toïa, giaùm muïc, linh muïc hoïc giaû hoaëc quyù toäc, vaø baát cöù ñeà taøi
56
|
|
7.5 Page 65 |
▲back to top |
naøo, baøi giaûng cuûa ngaøi ñeàu coù moät yù töôûng truï coät: caàn phaûi cöùu roãi
caùc linh hoàn. Thaät theá, hôn moät laàn, trong caùc dòp long troïng, Don
Bosco khoâng maøng ñeán söï mong ñôïi chung, vaø sau moät lôøi vaén taét veà
vò thaùnh cuûa ngaøy möøng leã, ngaøi choïn noùi veà moät ñeà taøi Töù Chung hoaëc
moät Giôùi raên Thieân Chuùa.
Coù moät laàn, ngaøi ñöôïc môøi ñeán giaûng trong moät tu vieän noåi danh
nhaân dòp ngaøy leã kính thaùnh boån maïng cuûa hoï, moät vò thaùnh töû ñaïo.
Bieát ngaøi thoâng thaïo veà Giaùo söû, caùc nöõ tu hy voïng ngaøi seõ moâ taû vò
thaùnh cuûa mình döôùi moät goùc caïnh môùi meû hoaëc ñi vaøo ñôøi soáng cuûa
vò nöõ thaùnh töû ñaïo vôùi caùc bieán coá hoï chöa ñöôïc bieát tôùi, ñeå keát thuùc
vôùi nhöõng nhaän ñònh veà söï khoå haïnh vaø thaàn bí ñeå toû ra söï thoâng thaùi
cuûa mình.
Nhöng khoâng heà coù ñieàu gì xảy ra gioáng nhö vaäy. Maëc daàu thaùnh
ñöôøng coù nhieàu ngöôøi coù danh vò, Don Bosco baét ñaàu noùi raèng ñaõ nhieàu
naêm, ñuùng vaäy, ñaõ treân moät theá kyû, caùc vò huøng bieän nhaân ngaøy naøy
ñaõ heát lôøi ca tuïng ñôøi soáng vaø ca leân lôøi ngôïi khen vò thaùnh töû ñaïo naøy.
Roài ngaøi laáy laøm laï vôùi muïc ñích naøo cöù phaûi lặp ñi lặp laïi ñieàu ñaõ ñöôïc
noùi veà bieát bao nhieâu laàn. Roài, treân yù nghóa thaàn hoïc, ngaøi ñaët moät caâu
hoûi veà vieäc töû ñaïo theá naøo cho phuø hôïp ít nhaát cho lôïi ích trong nhieàu
lôïi ích khaùc nhau, vaø ñeå thay ñoåi ñeà taøi giaûng ít nhaát cho laàn naøy, ngaøi
tuyeân boá maø khoâng gây phieàn phöùc ñeà taøi seõ laø: “Coá gaéng trôû neân toaøn
thieän vaø cöùu linh hoàn baèng vieäc xöng toäi neân”. Chuùng toâi khoâng caàn
noùi ñeán söï ngaïc nhieân cuûa coâng ñoaøn ñeán möùc naøo!
Khi choïn ñeà taøi naøy, coù phaûi Don Bosco vì tính khieâm nhöôøng hoaëc
do ôn treân soi saùng? Chuùng ta khoâng bieát. Tuy nhieân, chuùng ta bieát
ñöôïc moät ñieàu: baøi giaûng cuûa ngaøi luoân nhaém ñeán vieäc chieán thaéng caùc
linh hoàn veà cho Chuùa!
57
|
|
7.6 Page 66 |
▲back to top |
CHÖÔNG 7
Phuïc Hoài Ôn Chuùa
“Haõy ñeán vaø theo Ta, Ta seõ laøm cho caùc anh trôû neân nhöõng keû löôùi
ngöôøi,” Chuùa noùi vôùi caùc vò Toâng ñoà cuûa Ngöôøi (Mt. 4, 19). Don
Bosco, vì hoaøn toaøn taùn thöôûng phaåm giaù vaø söï tuyeät dieäu cuûa ôn goïi,
neân coù thoùi quen baày toû loøng ao öôùc haêng say baûo toaøn ñeán ñaâu coù theå
laøm ñöôïc caùi haïnh phuùc ñôøi ñôøi, khoâng chæ cho rieâng mình maø coøn cho
taát caû moïi ngöôøi. Ngaøi ñaõ nhaän vaøo cho mình moät lôøi noùi cuûa Thaùnh
Gioan Taåy Giaû de Rossi, ñöôïc coi nhö vò luøng saên caùc linh hoàn ôû Roma:
“Theo nhö toâi ñöôïc bieát, con ñöôøng ngaén nhaát ñeå leân thieân ñaøng ñi qua
toøa giaûi toäi. Moät linh muïc coù theå ñem veà nhöõng lôïi ích khoâng noùi ñöôïc
chæ nhôø vaøo vieäc ngoài toøa giaûi toäi maø thoâi”. Do ñoù, muïc tieâu Don Bosco
trong vieäc rao giaûng laø laøm sao cho ngöôøi ta ñi xöng toäi. Ngaøi cuõng caàu
nguyeän vaø thuùc giuïc ngöôøi ta caàu nguyeän cho caùc toäi nhaân, vaø ngaøi xin
taát caû caùc hoïc sinh cuûa ngaøi ñoïc moät kinh Kính Möøng, kinh Laïy Nöõ
Vöông moãi ngaøy ñeå hoï ñöôïc hoaùn caûi.
Ñoái vôùi ngaøi toøa giaûi toäi laø nôi nghæ ngôi, vaø soáng thoûa maùi (thieâng
lieâng), chöù khoâng phaûi laø moät gaùnh naëng. Ngaøi khoâng bao giôø chaám
döùt muïc vuï thaùnh naøy, vaø thöôøng xuyeân duøng hai hoaëc ba giôø moãi ngaøy
cho nhieäm vuï naøy. Trong caùc dòp ñaëc bieät ngaøi duøng caû ngaøy ngoài toøa
vaø, moät ít laàn, suoát caû ñeâm. Ngaøi khoâng boû khi bò ñau. Muïc vuï khoâng
meät moûi naøy ñöôïc ngaøi thi haønh tröôùc heát taïi nhieàu thaùnh ñöôøng ôû
Torino. Trong caùc cuoäc truyeàn giaùo taïi nhieàu thoân laøng vaø thò traán caùc
nôi taïi Piedmont, ngaøi thöôøng loâi cuoán ñöôïc nhieàu ñaùm ñoâng lôùn lao
nhôø vaøo söï hoïc hoûi, loøng thöông yeâu, vaø söï khoân ngoan töø beân trong
vaø nhöõng aân hueä sieâu nhieân moïi ngöôøi ñeàu baûo ñaûm ngaøi coù ñöôïc.
Trong caùc cuoäc haønh trình naøy, ngaøi chuù yù laéng nghe caùc toäi nhaân
khoâng bao giôø heát töø saùng sôùm ñeán chieàu toái. Vieäc naøy ngaøi laøm töø
naêm 1844 cho tôùi naêm 1865. Vôùi taát caû nhöõng ai bieát ngaøi, ngaøi laø kyù
hieäu cuûa bí tích Hoøa giaûi. Nhöõng ngöôøi lo laéng hoøa giaûi vôùi Chuùa, nhaát
laø nhöõng ngöôøi treân bôø thaát voïng vaø do ñoù ñang raát caàn ñöôïc höôûng
58
|
|
7.7 Page 67 |
▲back to top |
loøng baùc aùi thieân chöùc linh muïc cuûa ngaøi thôøi coá tìm ñöôïc ra ngaøi, ngay
caû khi ngaøi khoâng ñeán giaûng taïi khu vöïc cuûa hoï. Nhieàu keû ñeán taän
Valdocco. “Thöôøng bao laâu,” Cha Francesco Dalmazzo noùi cho chuùng
toâi bieát, “Toâi ñöôïc noùi cho bieát hoaëc taän maét nhìn ñöôïc nhöõng caù nhaân
noùng loøng ñeán Nguyeän Xaù trong ñeâm toái ñeå xöng toäi vôùi Don Bosco,
vì hoï ñöôïc nghe noùi veà söï thaùnh thieän cuûa ngaøi. Cuõng nhieàu khi, hoï
thaáy coù ít hy voïng ñöôïc tha thöù, nhöng sau khi ra khoûi phoøng cuûa vò
thaùnh soáng, maët hoï raïng rỡ leân vì nieàm vui taâm hoàn. Don Bosco môøi
hoï thöôøng xuyeân trôû laïi, baûo ñaûm vôùi hoï Thiên Chuùa giàu loøng töø bi ñaõ
xoùa saïch heát toäi cho hoï roài.
Nhöõng laàn thaêm vieáng naøy ñem ñeán cho Don Bosco niềm vui khoân
taû, treân heát laø ngaøi luoân luoân nhieät taâm vôùi vieäc cöùu roãi ñôøi ñôøi cuûa baát
cöù ai ngaøi gaëp gỡ, keå caû nhöõng ngöôøi hoaøn toaøn laï maët. Noùi veà vaán ñeà
thieâng lieâng töï nhieân ñeán vôùi ngaøi vaø ngaøi coù caùi taøi chuyeån höôùng caâu
chuyeän sang ñeà taøi nhö theá trong moïi dòp, nhôø ñoù coå voõ vieäc duy trì
ñieàu toát vaø ñem toäi nhaân ñeán aên naên hoái caûi. Vieäc sau naøy khoâng nhöõng
ngaøi chæ chôø ñôïi vaø aân caàn ñoùn tieáp maø coøn thöôøng tìm caùch ñem hoï
tôùi. Baèng moät lôøi khuyeân hoaëc moät lôøi ñeà nghò raát coù hieäu quaû, ngaøi
thuùc giuïc hoï saép xeáp löông taâm cho coù traät töï. Vôùi nhöõng vaán ñeà nhö
vaäy, ngaøi thaúng thaén hoûi: “Con ñaõ chu toaøn boån phaän muøa Phuïc sinh
chöa? Ñaõ bao laâu con chöa ñi xöng toäi?” Caâu hoûi ngaén goïn, thaúng ñuoät
töø vai xuoáng hoaëc noùi quanh, tuøy theo hoaøn caûnh ñoøi hoûi, thöôøng luoân
coù treân moâi mieäng ngaøi. Chính chuùng toâi ñaõ nghe ngaøi noùi khoâng chæ
vôùi ngöôøi khoâng hoïc thöùc, maø coøn vôùi caû nhöõng thöông gia, vaên só, quyù
toäc, vaø ngay caû caùc oâng hoaøng, quaän coâng, nghò só, nghò só quoác hoäi,
töôùng laõnh trong quaân ñoäi, caùc vò boä tröôûng vaø nhöõng ngöôøi quyeàn theá
noåi tieáng choáng Giaùo Hoäi baèng lôøi noùi, chöõ vieát hoaëc haønh vi. Chuùng
toâi raát ngaïc nhieân khoâng thaáy ai bò mích loøng vì söï baøy toû töï do toân
giaùo cuûa ngaøi, vì ñöôïc ngaøi noùi trong nieàm chaân tình thieát tha vaø thaønh
thaät ngöôõng moä, toân troïng vaø ñaày thöông yeâu, thænh thoaûng cheâm vaøo
chuùt haøi höôùc dí doûm ñuùng luùc. Nhöõng naêm sau naøy, Don Bosco quen
noùi vôùi caùc Saleâdieâng: “Moät linh muïc luoân luoân laø linh muïc, vì theá
phaûi luoân luoân xuaát hieän ñeå noùi. Laø moät linh muïc coù nghóa laø coù boån
phaän luoân luoân lo rao truyeàn ñieàu lôïi ích cuûa Thieân Chuùa cho phaàn roãi
59
|
|
7.8 Page 68 |
▲back to top |
caùc linh hoàn. Moät linh muïc khoâng bao giôø ñeå cho ngöôøi naøo ñeán vôùi
mình maø khoâng ñöôïc nghe moät lôøi noùi ñeán phaàn roãi ñôøi ñôøi.”
Trong vaán ñeà naøy thì quaû thaät Don Bosco raát raønh vaø thaønh coâng.
Khi noùi vôùi ngöôøi naøo, ngaøi thaúng thaén thu xeáp tình traïng thieâng lieâng
cuûa hoï baát keå vò thöù xaõ hoäi, ñaúng caáp hoaëc hoïc thöùc. Hoï ñeàu coù moät
ñieàu chung: coù ít thôøi giôø hoaëc ít höôùng chieàu veà vieäc naêng tham döï
caùc pheùp bí tích. Ngaøi thaân tình ñöa hoï maø hoï khoâng hay ñeán vieäc baày
toû noãi ñau khoå thaâm saâu vaø nhôø ñoù deã cho ngaøi höôùng daãn hoï trôû laïi
con ñöôøng ngay chính. Khi noùi vôùi nhöõng ngöôøi khuaân vaùc hoaëc nhöõng
lao coâng khoâng chuyeân moân coù thoùi quen hay noùi lôøi phaïm thöôïng hoaëc
nhöõng lôøi noùi tuïc tóu, ngaøi bieát caùch höôùng daãn hoï nhaän ra söï sai quaáy.
Hoï cuõng raát thöôøng xuyeân ñeán xöng toäi vôùi ngaøi. Chuùng toâi seõ ñan cöû
moät vaøi vuï:
Vaøo khoaûng naêm 1847, moät vò quùy phaùi töø Cambiano cho chuùng toâi
hay sau khi laøm xong coâng vieäc taïi Thaùnh ñöôøng Crocetta, treân ñöôøng
veà Don Bosco ñi baêng qua khu ñaát ñoå raùc, ñaày möông raõnh vaø troáng
traûi beân ngoaøi Porta Nuova, moät giaûi ñaát boû hoang, sau naøy laø nôi xaây
caùc caên nhaø lieân keá môùi meû. Coù boán teân thanh nieân maët maøy göôøm
göôøm, tuoåi khoaûng hai möôi hai - hai möôi saùu, tieán ñeán gaàn ngaøi, chaën
ngaøi laïi, giaõ boä lịch söï noùi: “Xin Cha nghe chuùng toâi noùi. Teân baïn naøy
noùi toâi sai, coøn toâi noùi toâi phaûi. Xin cha laøm ôn quyeát ñònh xem chuùng
toâi ai ñuùng?” Don Bosco lieác ngang khoâng thaáy ai coù maët gaàn ñoù, maëc
daàu ñaõ hai giôø sau khi maët trôøi moïc. Sôï bò chuùng taán coâng, ngaøi phoù
mình cho Chuùa. Boïn thanh nieân cöù ñi theo chaân, khoâng noùi moät lôøi chôø
xem ngaøi quyeát ñònh theá naøo, nhöng cöù lặp ñi lặp laïi: “Noùi cho chuùng
toâi bieát ai phaûi, ai traùi”.
Don Bosco nhaän thaáy chuùng muoán laøm khoù ngaøi neân töï nghó: “Ta
neân chôi caùi troø töû teá”. Theá roài ngaøi noùi: “Caùc em, nghe ñaây, ñaây khoâng
phaûi cha noùi nhö caùc em nghó ñaâu. Haõy ñeå cho cha suy nghó moät chuùt
trong khi chuùng ta ñi ñeán tieäm caø pheâ San Carlo uoáng moät ly, ñöôïc
khoâng?” Moät teân hoûi:
“Cha ñaõi chuùng toâi haû?”
“Ñoù laø caùi chaéc! Cha môøi caùc em maø”.
60
|
|
7.9 Page 69 |
▲back to top |
“Toát! Chuùng ta ñi thoâi!” Vaø chuùng ñi ñeán tieäm caø pheâ nhö nhöõng
ngöôøi baïn thaân. Khi ñi qua thaùnh ñöôøng Thaùnh Carlos, Don Bosco
ngöøng laïi noùi: “Naøy caùc em, cha ñaõ höùa moãi ngöôøi moät ly caø pheâ, cha
seõ giöõ lôøi, nhöng cha laø moät linh muïc, cha muoán ñoái xöû vôùi caùc em nhö
moät vò linh muïc. Vaäy ngöøng gheù vaøo ñaây vaø ñoïc moät kinh Kính Möøng”.
“Caùi gì? Cha muoán chuoàn phaûi khoâng?”
“Khoâng, cha khoâng chuoàn ñaâu. Cha seõ giöõ lôøi höùa, nhöng tröôùc heát
cha muoán chuùng ta cuøng ñoïc moät kinh Kính Möøng Maria”.
“Roài cha loâi traøng haït ra thì sao... ”
“Cha noùi moät kinh Kính Möøng.”
“Ñöøng queân nheù. Chuùng ta vaøo đi”.
Vaø chuùng ñi vaøo, quyø xuoáng vaø ñoïc kinh, xong roài Don Boco noùi:
“Vaø ñaây chuùng ta seõ coù caø pheâ”. Roài chuùng ñi ra. Sau khi ñaõ ra ngoaøi,
ngaøi noùi: “Vì cha thích muoán bieát roõ caùc con hôn, taïi sao khoâng cuøng
veà nhaø cha. ÔÛ ñoù chuùng ta coøn nhieàu thöù nöõa kia.”
Chuùng chaáp thuaän, vaø ngaøi ñöa chuùng veà Valdocco. Baây giôø, vôùi lôøi
noùi thaân tình, ngaøi noùi: “Laø baïn vôùi nhau roài, noùi chuyeän gì cho cha
nghe coi. Naøy caùc con, ñaõ bao laâu caùc con chöa ñi xöng toäi? Loái caùc
con ñang soáng seõ trở thaønh nghieäp cuûa caùc con, neáu caùc con cheát baát
ngôø thì sao?”
Chuùng nhìn nhau, roài nhìn Don Bosco ñang tieáp tuïc noùi vôùi caùi ñaø
ñoù. Moät ñöùa laåm baåm: “Neáu chuùng con ñöôïc moät vò linh muïc nhö cha,
chuùng con ñaâu coù ngaïi ñi xöng toäi”.
“Toát, cha laø vò linh muïc ñaây.”
“Nhöng chuùng con ñaâu ñaõ saün saøng”.
“Cha seõ giuùp caùc con”. Noùi xong, ngaøi naém caùnh tay moät teân daãn
tôùi caùi gheá quyø. “Ñaây, con ñaõ noùi chuyeän ñuû vôùi caùc baïn roài.” Vaø vôùi
ba ñöùa kia: “Baét ñaàu chuaån bò ñi, vì saép tôùi löôït caùc con ñaáy!”
Ñeå noùi ngaén laïi caâu truyeän daøi naøy, ba ñöùa xöng toäi, thaät taâm hoái
haän vì caùc toäi ñaõ phaïm. Ñöùa thöù boán töø choái, noùi noù khoâng nghó nhö
vaäy. Khi chuùng ra ñi, caû boán höùa seõ trôû laïi thaêm ngaøi. Moät kinh Kính
Möøng Don Bosco ñoïc luoân luoân ñem laïi keát quaû kyø dieäu.
61
|
|
7.10 Page 70 |
▲back to top |
Trong moät dòp khaùc, khi Don Bosco ban ñeâm ñi doïc theo thaùc Via
Po veà phía Piazza Castello, coù moät ngöôøi laï maët tôùi gaàn Don Bosco hoûi
thaúng xin tieàn. Vôùi loái thaân maät ñaõ quen, Don Bosco tìm caùch troø
chuyeän vôùi anh ta vaø giuùp anh doïn saïch seõ taâm hoàn cuoäc ñôøi ñaõ qua.
Roài ngaøi chæ cho anh ta bieát anh ta seõ gaëp phaûi gì neáu cöù tieáp tuïc cuoäc
soáng toäi loãi nhö theá. Cuoái cuøng, ngaøi ngoài xuoáng caùi töôøng thaáp beân
caùi laïch nöôùc bao quanh Palazzo Madama, moät ñieåm vaéng veû toái om
trong nhöõng ngaøy ñoù vì thieáu aùnh saùng, ñeå nghe ngöôøi laï maët xöng toäi
khi ngöôøi naøy quyø xuoáng beân caïnh. Kinh só Borsarelli, baùc cuûa kinh só
Antonio Nasi, baát ngôø ñi qua moät khu ñaát roäng vaø chöùng kieán quang
caûnh baát thöôøng naøy. Vì boùng toái, tröôùc tieân ngöôøi khoâng nhaän ra Don
Bosco vaø hoûi maáy ngöôøi ñang ñöùng ñaøng xa ngoù thaáy. Hoï noùi: “Ñoù laø
Don Bosco”. Kinh só ñôïi ngaøi giaûi toäi xong, vaø khi anh noï ñi khoûi, ngöôøi
ñeán vôùi Don Bosco vaø ñi vôùi ngaøi veà Nguyeän Xaù. Cho ñeán suoát ñôøi,
ngöôøi laø ngöôøi baïn toát vaø laø aân nhaân cuûa Don Bosco.
Moät laàn kia cuõng xảy ra caâu chuyeän. Khi Don Bosco ñi boä qua moät
khu ñaát dieãn binh, ngaøi ñuïng nhieàu teân aùc nhaân, toaøn ngöôøi lôùn, lôïi
duïng chæ coù mình chuùng, chuùng coâng khai nhuïc maï ngaøi. Don Bosco
khoâng heà sôï haõi, khôûi söï boâ boâ noùi chuyeän. Chuùng luøi laïi xaáu hoå, roài
boû ñi. Moät teân ñaõ khôûi ñaàu gaây chuyeän, giaän Don Bosco, tieáp tuïc noùi
nhöõng ñieàu voâ loái. Tuy nhieân, anh naøy noùi ñeán meät moûi ngaïc nhieân
thaáy Don Bosco vaãn bình thaûn khoâng thay ñoåi neân cuõng boû ñi. Teân cuoái
cuøng tieáp tuïc chöûi bôùi caùc linh muïc vaø ngöôøi tu haønh, heát lôøi naøy ñeán
lôøi khaùc. Don Bosco noùi:
“Naøy baïn, khi baïn chöûi caùc linh muïc, baïn cuõng chöûi caû toâi, moät
ngöôøi baïn cuûa baïn. Vì neáu bieát baïn bieát toâi, baïn ñaâu coù laøm theá”.
Ngaïc nhieân, teân naøy nhìn Don Bosco töø ñaàu tôùi chaân nhö coá nhôù laïi
xem ñaõ gaëp oâng naøy bao giôø chöa. Don Bosco tieáp tuïc noùi: “Toâi laø
ngöôøi baïn thaân nhaát cuûa anh, Chöùng côù laø daàu anh chöûi toâi, toâi ñaâu coù
baát bình, vaø saün saøng muoán giuùp anh, neáu thaáy caàn coù theå laøm gì cho
anh. Hôn nöõa, toâi chuùc anh ñöôïc may maén treân theá gian naøy, nhöng
coøn cuoäc soáng ñôøi sau thì sao.”
62
|
|
8 Pages 71-80 |
▲back to top |
|
|
8.1 Page 71 |
▲back to top |
Moät hoái haän baát ngôø khieán anh baïn ñaùng thöông ngöøng laïi. Cuoái
cuøng Don Bosco noùi thaúng vôùi anh: “Tin toâi ñi, oâng baïn thaân, khoâng
moät ai ñöôïc thaät söï haïnh phuùc ôû theá gian naøy tröø phi coù ñöôïc söï bình
an vôùi Chuùa. Neáu baïn bò roái raém vaø töùc toái, laø taïi baïn khoâng nghó nhieàu
ñeán phaàn roãi cuûa baïn. Neáu baïn cheát ngay luùc naøy, thì thaät teä haïi cho
baïn.”
Tröôùc heát, ngöôøi naøy ñaâm ra suy nghó, roài xuùc ñoäng. Daàn daàn Don
Bosco thuyeát phuïc anh ñi xöng toäi. Anh boû xöng toäâi ñaõ quaù laâu. Tuy
nhieân sôï raèng anh naøy chæ taïm thôøi thoáng hoái vaø sau khi xa maët, anh coù
theå thay ñoåi yù kieán, neân Don Bosco giuïc anh xöng tội ngay. Anh noùi:
“Con ñaõ saün saøng, nhöng xöng toäi ôû ñaâu?”
“Ngay taïi ñaây.”
“Ñöôïc khoâng?
“Leõ taát nhieân laø ñöôïc!”
Hoï böôùc ñi vaø vöøa ñi vöøa xöng toäi. Daàu hoï ñang ñi treân khu ñaát dieãn
haønh, hoï tôùi moät ñieåm rieâng bieät coù ít caây che khuaát boùng. Don Bosco
nghe anh xöng toäi vaø sau ñoù anh heát söùc hoan hæ ñeán khoâng muoán rôøi
vò linh muïc daàu ngaøi ñaõ ban cho anh ñöôïc söï bình an trong taâm hoàn.
Coøn nhieàu nhöõng vuï xảy ra khaùc gioáng nhö vaäy, keå ra ôû ñaây hôi
thöøa, gioáng nhö tröôøng hôïp cuûa moät ngöôøi toát laønh kia ñaõ noùi cho chuùng
toâi raèng oâng xöng toäi vôùi Don Bosco beân nhöõng caùi thaùp gaàn Pizza
Emanuele Filiberto.
Trong nhöõng naêm ñaàu cuûa Nguyeän Xaù, nhö chuùng toâi ñaõ nhaéc ñeán,20
coù nhieàu caùi chuoàng boø côõ lôùn doïc theo Via della Ciardiniera. Noù thuoäc
sôû höõu cuûa anh em Filippi, nhöng cho moät nhaø thaàu khoaùn teân laø Visco
thueâ laïi, duøng ñeå chöùa xe coä cuûa thò traán. Taïi ñaây ngoaøi caùc ngöôøi ñaùnh
xe, coù nhieàu teân baát löông, nghieän ruôïu, nhöõng ñöùa ñeâ tieän thöôøng ñeán
tìm choã truù ban ñeâm. Thöôøng trong nhöõng ngaøy maùt meû, chuùng baát öng
khieâu vuõ oàn aøo ngoaøi trôøi. Chuùng ñaâu coù phaûi laø haïng ngöôøi xöùng ñaùng
ñöôïc coi laø laùng gieàng.
20 Xin ñoïc BM II, tr. 418 (Nxb)
63
|
|
8.2 Page 72 |
▲back to top |
Coù moät hoâm, Meï Margherita ñang ñöùng treân bao lôn, sau khi giaët
xong caùi aùo chuøng thaâm môùi cuûa Don Bosco, vaét leân thanh goã ñeå phôi,
roài vaøo beân trong moät laùt. Ban-coâng khoâng cao laém. Khi Margherita ñi
ra laïi thì caùi aùo ñaõ maát. Baø ñi tìm Don Bosco, ca thaùn caùi troø coù ngöôøi
chôi xaáu. Baø noùi: “Meï ñoaùn chaéc laø do moät teân lang thang naøo ñoù trong
khu vöïc chuoàng boø naøy”.
“Gì theá meï?”
“Chuùng ta neân coá tìm laïi”.
“Laøm gì maø ñeå bò ngöôøi ta cöôøi cho chæ vì chuyeän naøy?”
“Ñeå cho chuùng laáùy maát caùi aùo thaâm chuøng môùi cuûa con ñi sao, con
chæ coù moät caùi aùo naøy maø thoâi”.
“Laøm ñuôïc gì, hôû meï?”
“Con luùc naøo cuõng vaäy! Chaúng coù gì quan troïng ñoái vôùi caû!”
“Taïi sao khoâng queân noù ñi? Ñeå buïng laøm gì nhöõng caùi nhoû nhaët ñoù.
Ai laáy troäm noù, chaéc laø caàn hôn con. Nhö con nghó, neáu teân aên troäm
naøy ñeán xöng tội vôùi con, con chaéc chaén noù thöïc taâm seõ khoâng bao giôø
aên caép nöõa ñaâu, sau ñoù con seõ cho noù caùi aùo chuøng naøy vaø noù seõ ñöôïc
tha caùi toäi lôùn lao naøy vaø ra veà!”
Vieäc xaåy ra laø Don Bosco thöïc söï ñaõ keát baïn vôùi moät soá ngöôøi trong
caùi khu chuoàng boø naøy. Trong nhieàu naêm trôøi, trong muøa Phuïc sinh,
ngaøi thöôøng tieáp caän ñaùm haï löu naøy vaø aân caàn môøi chuùng ñi xöng toäi.
Ngaøi noùi vôùi chuùng: “Caùc baïn cuûa cha, haõy cöù ñeán baát cöù khi naøo caùc
baïn muoán, baát cöù giôø naøo thuaän tieän cho caùc baïn, saùng, chieàu hoaëc toái,
cha raát vui ñöôïc lắng nghe caùc baïn. Ñöøng ngaïi nguøng gì khi ñeán vôùi
cha. Chuùng ta laø baïn beø, vaø ñaõ laø baïn beø, chuùng ta coù theå baøn luaän
hoaøn toaøn tín caån baát cöù ñieàu gì. Naøy coi, cha ñaõ ñeå daønh saün maáy chai
röôïu cho caùc baïn, vaø sau khi saép ñaët xong löông taâm cho ngay thaúng
roài, chuùng ta seõ uoáng möøng maáy ly.”
Nhieàu ngöôøi baát haïnh naøy ñaõ ñeán vôùi ngaøi, thaät tình hoái loãi, vaø luoân
luoân ñöôïc ngaøi aân caàn ñoùn tieáp. Sau khi giaûi toäi xong, Meï Margherita
tieáp ruôïu ñeán meät caû ngöôøi, vì deã gì maø thoûa maõn ngay ñöôïc côn ghieàn
cuûa hoï. Tuy nhieân, Don Bosco thaät haïnh phuùc bôûi vì chæ nhôø maáy lôøi
64
|
|
8.3 Page 73 |
▲back to top |
khuyeán khích, ngaøi coù theå ñoát chaùy leân ngoïn löûa nhoû tình yeâu Thieân
Chuùa trong nhöõng tâm hoàn khoù maø lay chuyeån naøy ñöôïc. Ñoù laø caùi aân
hueä ñaëc bieät Chuùa ban cho ngaøi.
Baát cöù khi naøo ngaøi ñi ñaâu, tình traïng xảy ñeán cuõng cho ngaøi coù dòp
ñeå ban bí tích giaûi toäi treân xe, ôû tö gia, trong khaùch saïn, ngoaøi ñoàng
troáng vaø treân ñöôøng phoá. Ngöôøi ta khoâng ai choáng cöôõng ñöôïc nhöõng
lôøi khuyeán khích dòu daøng cuûa ngaøi. Nhöõng bieán coá nhö vaäy thaät nhieàu
coù theå ghi laïi thaønh moät boä saùch lôùn. ÔÛ ñaây, chuùng toâi chæ haïn cheá vaøo
nhöõng vuï Don Bosco cö xöû vôùi caùc ngöôøi ñaùnh xe thoå moä maø thoâi.
Ngaøi thöôøng chuù taâm nhieàu ñeán giôùi naøy, vì ngaøi hay di chuyeån baèng
phöông tieän chuyeân chôû coâng coäng. Khi tôùi ñòa ñieåm coù yù ñeán, ngaøi
thöôøng cho ngöôøi taøi xeá moät soá tieàn thöôûng haäu hó khoâng thay ñoåi, noùi
nhoû vôùi anh “Caùi naøy taëng anh.” Vôùi nhöõng ngöôøi toû ra bôû ngôõ vì loøng
quaûng ñaïi cuøa mình, ngaøi ñaùp: “Toâi khoâng bao giôø boû lôõ cô hoäi giuùp
ngöôøi ngheøo khoù vaø noùi vaøi lôøi toát vôùi hoï, vì hoï caàn ñöôïc nhö vaäy.”
Coù moät soá taøi xeá ñoâi khi lôïi duïng loøng toát cuûa ngaøi khi thu tieàn ñi
xe, nhöng ngaøi luoân luoân traû theo nhö hoï ñoøi, tröø phi hoï duøng lôøi leõ
choáng baùng Thieân Chuùa. Vôùi caùc ngöôøi thuoäc quyeàn, ngaøi nhaán maïnh
hoï cuõng phaûi cö xöû nhö theá. Cha Gioakim Berto laø moät nhhaân chöùng
cuûa loøng quaûng ñaïi cuûa ngaøi treân hai möôi naêm.
Don Bosco yeâu quyù loøng baùc aùi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi keùm hoïc thöùc.
Trong cuoäc haønh trình ñi Novara, Vercelli, Casaleâ, Asti vaø moät traêm
tænh vaø laøng maïc khaùc, ngaøi coá gaéng ngoài keà beân baùc taøi xeá, ñôïi dòp
thuaän tieän ñeå keùo linh hoàn anh veà vôùi Chuùa. Khoâng bao laâu theá naøo
anh naøy cuõng noùi maáy lôøi phaïm thöôïng, Don Bosco leân tieáng khoâi haøi:
“Anh noùi caùi gì vaäy? Toâi nghó anh noùi maø khoâng suy nghó. Loøng anh
ñaâu coù ñeán noãi teä. Chæ caàn nhìn qua anh laø bieát anh laø con ngöôøi toát.”
“Ñuùng ñaáy, thöa cha; ñoù laø moät thoùi quen cuûa con. Con gheùt noùi nhö
vaäy; nhöng khi naøo con khoâng suy nghó, thì xảy ra nhö theá. Con raát hoái
haän khi lôõ mieäng, nhaát laø khi coù vò linh muïc ôû chung quanh.”
“Coá maø söûa tật ñoù.”
“Vaâng, con seõ coá, con caàn phaûi coá!” Anh ta lặp ñi lặp laïi. Nhöng sau
moät chaäp, khi coù trôû ngaïi treân ñöôøng ñi hoaëc con ngöïa loàng leân, hoaëc
65
|
|
8.4 Page 74 |
▲back to top |
chæ vì thoùi quen, anh laïi vaêng tuïc. Don Bosco chæ caàn nhìn anh. Anh ta
boái roái, laéng tai nghe Don Bosco noùi veà söï toát laønh cuûa Thieân Chuùa,
hình phaït cuûa Ngöôøi vaø caàn phaûi caûi thieän loái soáng vaø cöùu laáy linh hoàn
mình. Don Bosco luoân luoân chaám döùt cuoäc noùi truyeän baèng caùch
khuyeân ñi xöng toäi. Lôøi ngaøi raát kieán hieäu khieán ngöôøi taøi phaûi ñaàu
haøng. Nhieàu ngöôøi trong soá hoï xöng toäi ñang khi ngoài taïi choã ñeå ñieàu
khieån ngöïa; keû khaùc trong khi ñoåi ngöïa, hoaëc trong taàu ngöïa, quaùn
nhaäu hoaëc moät choã naøo ñoù.
Moät hoâm Don Bosco ñi Carignano, khi noùi chuyeän vôùi ngöôøi taøi,
ngaøi nhaän ñònh: “Cha nghó raèng con ñaõ laøm boån phaän muøa Phuïc sinh
roài!” Ngöôøi ñoù thöa:
“Thöa chöa, ñaõ maáy naêm nay con chöa ñi xöng toäi. Con muoán ñeán
xöng toäi cuøng moät linh muïc, neáu con tìm ñöôïc ngöôøi!”
Vò linh muïc anh xöng toäi khi anh ôû tuø taïi Torino khoâng ai khaùc laïi
chính laø Don Bosco, nhöng caû hai khoâng nhaän ra nhau.
Don Bosco tieáp tuïc tìm toøi: “Vò linh muïc con thích teân laø gì vaäy?”
“Don Bosco. Con nghó cha bieát ngöôøi.”
“Cha bieát chöù. Cha laø Don Bosco ñaây!”
Anh naøi nhìn ngaøi chaèm chaëp, roài laàn hoài nhôù laïi caùc neùt, vaø nhaän
ra ngaøi. Anh ta la leân quaù vui möøng: “Tuyeät vôøi quaù ñi thoâi, nhöng laøm
sao con xöng toäi ñöôïc ñaây?”
“Caùi ñoù khoâng heà chi. Ñöa cöông ngöïa cho cha, con quyø xuoáng,”
Don Bosco noùi.
Anh naøy laøm theo ngay, trong luùc ngöïa chaäm chaäm ñi, anh taøi xöng
toäi. Söï vieäc naøy do Cha [Michelangelo] Chiatellino cho chuùng toâi bieát,
noù cuõng gioáng nhö nhöõng söï chuyeän khaùc xảy ra tröôùc naêm 1850.
Chuùng toâi xin keå theâm moät caâu chuyeän nöõa do chính Don Bosco keå
laïi cho chuùng toâi.
Cha töø Ivrea trôû veà Torino baèng xe thoå moä vì ngaøy ñoù chöa coù ñöôøng
xe löûa. Cha nghe anh naøi thænh thoaûng laïi noùi lôøi phaïm thöôïng trong
khi duøng roi quaát ngöïa. Cha hoûi anh ta cha coù theå ngoài beân caïnh anh
66
|
|
8.5 Page 75 |
▲back to top |
ñöôïc khoâng. Anh baèng lòng ngay. Khi ngoài xong, cha hoûi: “Anh ban
cho toâi moät ôn hueä nheù?”
Khoâng hieåu cha noùi, anh ñaùp: “Cha muoán veà Torino cho nhanh phaûi
khoâng? Ñöôïc thoâi!” Vaø anh ta baét ñaàu caàm roi, moãi laàn ñaùnh ngöïa laø
moät laàn vaêng tuïc.
“Khoâng phaûi vaäy ñaâu,” cha noùi. “Cha khoâng caàn veà Torino sôùm hay
muoän hôn moät khaéc ñoàng hoà. Moïi ñieàu cha muoán laø anh ngöng laïi
nhöõng ñieàu theà thoát. Anh coù höùa vôùi cha khoâng?
“OÀ! Cha chæ muoán coù theá thoâi sao, cha tin con ñi, con höùa. Con laø
ngöôi bieát giöõ lôøi höùa!”
“Toát! Cha laøm gì ñeå noùi lôøi haâm moä anh ñaây?”
“Khoâng caàn! Ñaøng naøo con cuõng khoâng neân theà thoát!”
Cha caøng nhaán maïnh, neân anh phaûi ñaùnh caù baèng moät tieàn thöôûng
boán soldi. Cha höùa vôùi anh cha caù hai möôi ñoàng. Roài anh thuùc ngöïa
chaïy, vaø roài laïi xuaát hieän lôøi nguyeàn ruûa. Cha caûnh caùo anh ta, anh noùi:
“Con thaät ngu si! Con laïi vaáp roài.”
“Ñöøng coù lo,” Cha noùi. “Cha seõ cho con hai möôi ñoàng. Moãi laàn con
vaáp, cha seõ tröø ñi boán ñoàng.”
“Con caùc vôùi cha! Con seõ khoâng ñeå maát moät ñoàng naøo ñaâu.”
Sau moät choác, con ngöïa ñi chaäm laïi, vaø khi anh quaát noù, anh ta chöûi
theà moät laàn. “Naøy baïn, coøn möôøi saùu ñoàng,” Cha noùi.
Anh chaøng khoán khoå naøy boái roái, vaø lẩm bẩm: “Söùc maïnh cuûa thoùi
quen.” Vaø anh tieáp tuïc laåm baåm.
Sau moät ñoaïn ñöôøng, laïi moät ngoïn roi vuùt ra vaø theâm hai lôøi ruûa
nöõa. “Maát taùm ñoàng nöõa,” cha noùi. Anh coøn coù taùm ñoàng.”
“Con khoâng theå tin noåi,” anh la lôùn töùc toái, “Sao maø caùi thoùi xaáu
phieàn toaùi vaø khoù boû ñöôïc theá? Con heát söùc böïc mình vôùi con. Con
khoâng töï chuû noåi. Caùi thoùi quen ñaùng ruûa naøy ñaõ khieán con thua möôøi
hai ñoàng.”
“Naøy baïn, khoâng neân böïc boäi vì ñieàu nhoû moïn ñoù. Con neân lo ñeán
caùi haïi con ñem ñeán cho linh hoàn mình.”
67
|
|
8.6 Page 76 |
▲back to top |
“Phaûi ñoù,” anh ñaùp, “cha noùi ñuùng. Con töï laøm toån thöông con ñaõ
quaù nhieàu. Thöù Baûy naøy, con seõ ñi xöng toäi. Cha coù ôû thaønh phoá naøy
khoâng?”
“Phaûi. Cha ôû Nguyeän Xaù th. Phanxicoâ Saleâ.”
“Toát. Con seõ ñeán vaø xöng toäi vôùi cha. Cha teân gì?”
“Don Bosco”.
“Con heïn gaëp cha.” Tröôùc khi tôùi Torino anh laïi noùi moät lôøi ruûa nöõa.
Anh chæ coøn laïi coù boán ñoàng, nhöng cha eùp anh nhaän hai möôi ñoàng vì
coâng khoù anh ñaõ coá gaéng. Roài chuùng toâi chia tay.
Cha ñôïi gaëp anh ta ngaøy thöù Baûy, nhöng ba laàn thöù Baûy qua đi, roài
anh ta môùi tôùi. Cha nhìn thaáy anh ñöùng xeáp haøng vôùi caùc treû em nhöng
khoâng nhaän ra anh ngay.
Khi ñeán löôït, anh ta noùi vôùi cha: “Cha nhôù con khoâng? Con laø anh
taøi ñaùnh xe. Cha nhôù khoâng? Con muoán cho cha bieát, töø hoâm ñoù, con
lôïi duïng danh Chuùa moät laàn vì baát caån, nhöng chæ moät laàn thoâi. Con
quyeát ñònh phaït con neáu con phaïm toäi laàn nöõa thì chæ ñöôïc aên baùnh vaø
uoáng nöôùc laïnh thoâi. Thaät may vieäc ñaõ xảy ñeán, con khoâng coøn lo phaïm
laïi nöõa!”
Nhöõng naêm sau, coù nhieàu ngöôøi nhö vaäy noùi cho Cha Micae Rua
bieát caùi may maén gaëp ñöôïc Don Bosco. Hoï vaãn coøn nhôù ôn vò linh muïc
ñaõ ñem hoï trôû veà vôùi Chuùa.
68
|
|
8.7 Page 77 |
▲back to top |
CHÖÔNG 8
Điều Leä Nguyeän Xaù
Don Bosco khoâng ngöøng tìm toøi nhöõng phöông caùch môùi meû ñeå laøm
lôùn maïnh Nguyeän Xaù. Maëc daàu ngaøi taäp hoïp caùc em trai coù tính tình,
trình ñoä, giaùo duïc, thoâng minh, möùc ñoä xaõ hoäi khaùc nhau, ngaøi khoâng
coù yù toå chöùc moät ñaùm ñoâng goàm nhieàu thaønh phaàn khoâng coù traät töï
hoaëc kyû cöông. Ngaøi khoâng bao giôø ngöøng coá gaéng nghó ñeán vieäc hôïp
nhaát trong moät yù chí vaø theo moät höôùng ñi. Ngaøi nhaän thaáy caàn phaûi coù
nhöõng chæ thò roõ reät cho caùc linh muïc quaûng ñaïi daønh thôøi giôø vaø taøi
naêng cho phaàn muïc vuï thaùnh naøy cuûa hoï. Ngaøi raát caån thaän huaán luyeän
caùc em ñöôïc choïn ñeå phuï giuùp ngaøi. Ngaøi giaûi thích töøng chi tieát caùc
haønh vi trong thaùnh ñöôøng, trong lôùp hoïc, vaø ngoaøi saân chôi, maëc daàu
ngaøi khoâng vieát caùc luaät leä naøy xuoáng giaáy. Ngaøi ñaõ coá gaéng nhieàu laàn
laøm nhö vaäy, nhöng laïi phaûi boû ñi tröôùc nhöõng khoù khaên nghieâm troïng
do caùc yù kieán traùi ngöôïc nhau cuûa caùc coäng söï vieân vaø söï kieän Nguyeän
Xaù phaûi nhoå leàu ñi chuyeån ñeán nhieàu nôi khaùc nhau [tröôùc khi ñoùng ñoâ
taïi Valdocco].
Trong nhieàu naêm trôøi, nay trong ñaàu ngaøi ñaõ coù coù nhöõng keá hoaïch
chín chaén. Ngaøi thaâu löôïm taøi lieäu töø nhieàu Nguyeän Xaù do caùc linh
muïc tranh ñua nhau thieát laäp taïi nhieàu nôi treân nöôùc YÙ trong maáy naêm
gaàn ñaây, ñeå coi caùc nôi ñoù ñaõ ruùt ra ñöôïc kinh nghieäm naøo. Trong caùc
giaáy tôø chuùng toâi tìm thaáy coù moät baûn Luaät Nguyeän Xaù Thaùnh Luy, thieát
laäp taïi Milan nam 1842, trong giaùo xöù Thaùnh Christine, vaø moät baûn
Luaät cuûa Nguyeän Xaù Thaùnh Gia.
Nhieàu muïc ñích vaø phöông phaùp khaùc nhau gôïi höùng cho caùc luaät leä
naøy. Don Bosco phaûi nghieân cöùu kyõ löôõng tröôùc khi löôïng giaù cho ñuùng
vaø phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa mình. Luaät leä cuûa moät soá nguyeân xaù ñöôïc
lập ra trong thôøi kyø daân chuùng thò xaõ thöôøng xuyeân daïy con em nhöõng
ñieàu sô saøi veà ñöùc Tin, che chôû caùc em khoûi nhöõng nguy haïi veà luaân lyù
vaø daãn caùc em tôùi thaùnh ñöôøng ñeå nhaän caùc pheùp bí tích. Nhieäm vuï
cuûa vò giaùm ñoác Nguyeän Xaù nhö vaäy töông ñoái deã daøng. Noù bao goàm
69
|
|
8.8 Page 78 |
▲back to top |
coù vieäc taäp trung chuùng laïi trong moät soá giôø ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy
leã buoäc, giöõ cho caùc em chôi, dạy giaùo lyù, coá vaán caùc em, söûa phaït caùc
neát xaáu chuùng coù theå vi phaïm, vaø nuoâi döôõng maàm toát ñaõ ñöôïc gieo
vaøo taâm hoàn caùc em. Nhöng khoâng phaûi nhö vaäy trong thôøi Don Bosco.
Nhieàu em khoâng coøn ñöôïc daïy ñaïo taïi gia ñình hoaëc ñöôïc ñeán nhaø thôø
bao giôø. Tröôùc khi gieo vaøo chuùng haït gioáng nhaân ñöùc tröôùc heát phaûi
doïn saïch taâm hoàn chuùng heát caùc toäi loãi gaây neân do göông xaáu vaø bò sa
ñoïa quaù sôùm. Trong nhieàu tröôøng hôïp, ñeå coù hieäu quaû laâu beàn, caàn
phaûi traùnh cho caùc em caùc moâi tröôøng xaáu. Baát cöù ngöôøi naøo bieát nhìn
xa deã nhaän thaáy tình traïng ñaùng traùch naøy seõ daàn daàn theâm xaáu vaø trôû
thaønh baùo ñoäng. Do ñoù maø moät Nguyeän Xaù taân thôøi daønh cho caùc em
ngheøo khoå ñaõ trôû thaønh moät tröôøng coâng taùc toâng ñoà môùi maø moïi
phöông tieän thaùnh hoùa do Chuùa thieát laäp phaûi ñöôïc aùp duïng phuø hôïp
vôùi tinh thaàn cuûa Giaùo Hoäi. Loaïi Nguyeän Xaù taân tieán naøy seõ cung caáp
cho giôùi treû caùc vieäc thôø phöôïng gioáng nhö moät thaùnh ñöôøng giaùo xöù,
nhö ñaõ ñöôïc Coâng ñoàng Trente ban boá. Nôi naøy phaûi trôû thaønh moät
trung taâm ñöôïc söï löu taâm trong tình ngöôøi cha, trong coá gaéng buø laïi
bao nhieâu coù theå söï boû beâ cuûa cha meï. Noù phaûi chieám ñöôïc con tim
cuûa caùc em, để gieo aûnh höôûng luaân lyù vöõng maïnh treân haønh vi cöû chæ
cuûa chuùng.
Phaûi coù nhöõng cô sôû gaàn nôi Don Bosco ñoøi hoûi, ñeå caùc em ñeán tham
döï Thaùnh leã, hoïc giaùo lyù, ñi xöng toäi, röôùc leã moãi thaùng moät laàn, chôi
vui trong giôø nghæ coù söï troâng ngoù. Tuy nhieân caùc Nguyeän Xaù naøy ñoùng
cöûa töø tröa, thaønh ra caùc em naøy seõ ñi lang thang suoát caû buoåi chieàu.
Vì bieát raát roõ nhöõng caùm doã maïnh meõ maø caùc em, nhaát laø caùc em hoïc
ngheà, laø muïc tieâu trong nhöõng giôø buoåi chieàu, neân Don Bosco quyeát
ñònh ñeå Nguyeän Xaù môû cöûa suoát ngaøy.
Nhöõng loaïi Nguyeän Xaù khaùc, trong khi cung caáp moïi vieäc giuùp ñôõ
tinh thaàn vaø môû cuûa buoåi chieàu, nhöng laïi chæ tieáp nhaän caùc em coù haïnh
kieåm toát. Cha meï phaûi ghi teân cho con caùi hoï vaø ruùt ra neáu chuùng aên ôû
xaáu neát. Don Bosco, traùi laïi, muoán cho Nguyeän Xaù cuûa ngaøi khoâng
nhöõng nhaän vaøo chæ nhöõng em chöa ñöôïc giaùo huaán ñeå daïy dỗ, maø còn
caû nhöõng em voâ kỷ luaät ñeå caùi hoùa chuùng, bao laâu chuùng khoâng laøm
70
|
|
8.9 Page 79 |
▲back to top |
göông xaáu. Ngaøi mong ñôïi caùc em toát neâu göông laønh cho caùc em khaùc
baét chöôùc. Haï thaáp ñieàu kieän gia nhaäp maø ngaøi coi nhö hoaøn toaøn
khoâng thöïc hieän ñöôïc bôûi vì noã lực luaân lyù haàu nhö phaûi ñöôïc söû duïng
ñeå loâi cuoán caùc em tôùi baøn tieäc Thieân Chuùa. Ngaøi cuõng khoâng muoán
nghe ñeán vieäc ñuoåi ra nhöõng em ñoâi khi boû Nguyeän Xaù haøng nhieàu
thaùng. Traùi laïi, ngaøi cho raèng vieäc chuùng trôû laïi, daàu cho khoâng laâu, laø
moät ñieàu ñaùng möøng. Vôùi ngaøi, thaät roõ raøng voâ ích mong ñôïi baûo ñaûm
caùc em coù haïnh kieåm toát nhôø cha meï hieän taïi ñaõ khoâng nhöõng khoâng
lo cho con caùi maø coøn ñeå maát sự kính troïng cuûa chuùng, trong nhieàu
tröôøng hôïp, vieäc daïy ñaïo coi nhö ñaõ cheát.
Don Bosco coøn nghieân cöùu thieát laäp caùc Nguyeän Xaù cho caùc em coù
vaán đề ôû trong traïi teá baàn hoaëc soáng vôùi gia ñình. Ngaøi khoâng thích cheá
ñoä kyû luaät, vieäc kieåm soaùt nhö kieåu caûnh saùt, tuy laø caàn thieát, vaø baët
buoäc phaûi tham döï. Moäït heä thoáng nhö theá khoâng coù töông lai bôûi vì
quan niệm coâng coäng choáng laïi. Hôn nöõa, Don Bosco muoán caùc em cuûa
ngaøi ñöôïc töï do theo yù muoán laøm ñieàu gì chuùng thaáy ñuùng.
Trong vieäc nghieân cöùu nhöõng heä thoáng khaùc nhau naøy, Don Bosco
ghi xuoáng vaø xem laïi, ñem ra aùp duïng vaø phoái hôïp laïi thaønh môùi meû
caên cöù chính vaøo luaät leä cuûa caùc Nguyeän Xaù Thaùnh Philip Neri ôû Roma
vaø cuûa Thaùnh Carlos Borromeo ôû Milan, Nguyeän Xaù sau naøy ñöôïc thieát
laäp vaøo naêm 1820.
Tuy nhieân, ngaøi boû ñi nhöõng luaät leã xem ra loãi thôøi, thay vì loâi keùo
giôùi treû, coù theå coù hieäu quaû ngöôïc laïi. Ngaøi loaïi ra nhöõng em coøn quaù
nhoû vaø maéc beän laây lan. Trong tröôøng hôïp baát phuïc tuøng, chính saùch
aùp duïng nheï nhaøng; hình phaït ñöôïc thay baèng nhöõng lôøi khieån traùch
thaân tình, thöôøng xuyeân vaø hieäu nghieäm. Ñuoåi khoûi Nguyeän Xaù chæ baét
buoäc phaûi laøm ñoái vôùi nhöõng em laøm göông xaáu nhieâm troïng. Khoâng
löu hoà sô chính thöùc veà nhöõng loãi thieáu soùt thöïc haønh hoaëc bieáng treã
caùc vieäc veà toân giaùo. Caùc em raát ñöôïc töï do naêng nhaän laõnh caùc bí tích.
Khoâng boù buoäc phaûi coù chöùng chæ xöng toäi. Moät em khoâng bò quôû phaït
vì thôøi gian laâu khoâng xöng toäi. Don Bosco cuõng khoâng muoán nghe
thaáy coù vieäc saép xeáp xöng toäi: caùc em ñeán ñeàu ñöôïc vaøo xöng, ñeå cho
em naøo muoán ñi ra coù theå ra ñi maø khoâng bò ñeå yù. Luaät naøy cuõng ñöôïc
71
|
|
8.10 Page 80 |
▲back to top |
aùp duïng cho vieäc röôùc Mình Thaùnh. Khi coù leã troïng, caùc em ñöôïc cho
aên ñieåm taâm, baát cöù ai cuõng ñöôïc hoan ngheânh leân röôùc leã hoaëc khoâng.
Vieäc ghi röôùc leã chæ nhaèm ñeå trao thöôûng. Coù töï do nhö vaäy laø nhôø Don
Bosco haêng haùi nhieät thaønh khuyeán khích ñeå mang laïi hoa traùi.
Sau khi nghieân cöùu nhieàu theå leä cuûa caùc Nguyeän Xaù khaùc nhau, Don
Bosco ghi caùc ñieàu chuù giaûi höôùng daãn chuùng toâi gom lại treân nhieàu
trang giaáy. Roài, ñaàu naêm 1847, sau khi tröôøng hoïc buoåi toái ñöôïc toå
chöùc, ngaøi chieàu theo lôøi khuyeân cuûa caùc ngöôøi tai maét, trong soá ñoù coù
vò Toång Giaùm Muïc cuûa ngaøi vaø Cha Cafasso, vaø cuoái cuøng ngaøi töï mình
laøm thaønh moät baûn luaät leä ñöôïc ngaøi hoaøn taát trong vaøi tuaàn leã. Nhöõng
luaät leä ngaøi soaïn noùi leân nhöõng ñieàu ñaõ ñöôïc tuaân theo taïi Nguyeän Xaù
Thaùnh Phanxicoâ Saleâ; ñoù laø nhöõng ñieàu cho bieát phaûi giöõ theá naøo trong
thaùnh ñöôøng, ngoaøi saân chôi, vaø trong caùc lôùp hoïc, cho bieát caùc quy taéc
thích hôïp vôùi moãi hoaït ñoäng rieâng bieät. Nhöõng luaät leä naøy, ñöôïc phoå
bieán naêm 1852, ñaõ ñöôïc duyeät xeùt laïi trong caùc laàn xuaát baûn sau. Noù
goàm trong ba phaàn: phaàn moät noùi veà muïc ñích cuûa caùc Nguyeän Xaù vaø
nhieäm vuï khaùc nhau cuûa nhöõng ngöôøi ñieàu haønh vaø caùc theå thöùc thi
haønh; phaàn hai lieân quan ñeán vieäc hoïc sinh thi haønh caùc vieäc ñaïo ñöùc,
vaø cöû chỉ trong thaùnh ñöôøng vaø ôû ngoaøi; phaàn ba, sau naøy môùi xuaát
baûn, noùi ñeán caùc tröôøng hoïc ban ngaøy vaø ban ñeâm vaø chöùa ñöïng raát
nhieàu điều coù giaù trò veà tröôøng hoïc.
Moät khi caùc ñieàu leä naøy ñöôïc phoå bieán vaø ñöôïc moïi ngöôøi bieát, caùc
ñöùc giaùm muïc, caùc cha xöù xin ñöôïc pheùp thieát laäp caùc Nguyeän Xaù taïi
caùc giaùo phaän vaø giaùo xöù theo maãu möïc caøng saùt bao nhieâu caøng toát
Nguyeän Xaù cuûa Don Bosco taïi Torino. Hoï bieát raát roõ ngaøi thaät toát laønh
trong vieäc giaùo duïc ñích thöïc Kitoâ giaùo cho giôùi treû vaø caùc luaät leä naøy
chöùng minh ñieàu ñoù.
Don Bosco moâ taû muïc ñích cuûa Nguyeän Xaù nhö sau:
Muïc ñích cuûa Nguyeän Xaù giuùp cho caùc treû em ñöôïc vui chôi trong caùc
ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc baèng caùc cuoäc chôi giaûi trí vui veû toaøn
dieän sau khi chuùng ñaõ hoaøn taát nhieäm vuï toân giaùo.
Chuùng toâi coù yù noùi:
72
|
|
9 Pages 81-90 |
▲back to top |
|
|
9.1 Page 81 |
▲back to top |
1. Giuùp cho giới treû vui chôi trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc
bôûi vì chuùng toâi ñaëc bieät löu taâm ñeán caùc em hoïc ngheà, laø nhöõng em hôn
nhöõng em khaùc trong nhöõng ngaøy naøy deã gaëp phaûi caùc nguy hieåm naëng neà
veà luaân lyù vaø theå xaùc. Tuy nhieân, chuùng toâi khoâng loaïi boû caùc em coøn ñi hoïc
ôû tröôøng thích ñeán Nguyeän Xaù trong nhöõng ngaøy naøy vaø caùc ngaøy lễ troïng.
2. Vôùi cuoäc giaûi trí vui veû vaø toaøn veïn, coù nghóa laø, thöïc söï giaûi trí hôn laø
laøm theâm meät. Caùc troø chôi hoaëc caùc sinh hoaït coù theå gaây nguy haïi söùc khoûe
vaø luaân lyù cho caùc em khoâng pheùp laøm.
3. Sau khi caùc em hoaøn taát nhieäm vuï toân giaùo. Vieäc dạy giaùo lyù laø muïc tieâu
taát yeáu cuûa Nguyeän Xaù; caùi coøn laïi chæ laø phuï ñeå khuyeán duï caùc em tôùi.
Nguyeän Xaù naøy ñaët döôùi söï baûo trôï cuûa Thaùnh Phanxicoâ Saleâ, bôûi vì
nhöõng ai coù yù daâng hieán mình cho loaïi coâng vieäc naøy neân laáy vò thaùnh naøy
laøm göông baùc aùi vaø thöông yeâu. Nguoàn lôïi naøy seõ ñaâm hoa keát quûa chuùng
toâi mong ñôïi nôi caùc Nguyeän Xaù.
Ñieàu kieän nhaän vaøo ñöôïc ghi trong Chöông 2 cuûa Phaàn II:
1. Muïc ñích cuûa Nguyeän Xaù naøy laø giöõ cho caùc thanh thieáu nieân luoân baän
bòu vaø traùnh caùc baïn xaáu, ñaëc bieät trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø leã buoäc. Do
ñoù, baát cöù em naøo cuõng ñöôïc nhaâïn vaøo baát keå ñieàu kieän xaõ hoäi ra sao.
2. Caùc em ngheøo, bò boû rôi, vaø khoâng ñöôïc giaùo hoùa ñaëc bieät ñöôïc ñoùn
nhaän bôûi vì chuùng caàn ñöôïc giuùp ñôõ ñeå ñaït ñöôïc söï cöùu roãi ñôøi ñôøi.
3. Caùc em phaûi ñöôïc taùm tuoåi; caùc em nhoû hôn khoâng ñöôïc nhaän bôûi vì
coøn quaù nhoû chöa hieåu bieát, chuùng chæ gaây neân raéc roái.
4. Caùc em bò taät nguyeàn theå lyù cuõng coù theå ñöôïc nhaän vaøo bao laâu khoâng
maéc beänh truyeàn nhieãm hoaëïc beänh buoäc phaûi khöôùc töø.
5. Em naøo chöa ñi hoïc phaûi ñöôïc ñöa vaøo laøm vieäc trong nôi daïy ngheà
hoaëc thöông maïi, bôûi vì löôøi bieáng sinh ra toäi loãi vaø choái boû moïi giaùo duïc toân
giaùo. Em naøo muoán tìm vieäc laøm phaûi ghi teân vôùi caùc ngöôøi baûo trôï seõ ñöôïc
giuùp ñôõ moïi maët.
6. Caùc em vaøo Nguyeän Xaù naøy phaûi bieát raèng ñaây laø moät cô sôû toân giaùo
coù muïc ñích huaán luyeän caùc em trôû neân ngöôøi Kitoâ höõu toát vaø coâng daân ngay
thaúng. Do ñoù, noùi phaïm thöôïng, noùi nhöõng chuyeän nhô baån hoaëc lôøi noùi bæ
baùng ñöùc Tin ñeàu bò caám ngaët. Baát cöù em naøo vi phaïm ñieàu naøy laàn ñaàu seõ
bò quôû traùch vôùi tình ngöôøi cha; neáu khoâng söûa tính neát, em seõ bò trình leân
giaùm ñoác ñeå ñuoåi ra khoûi Nguyeän Xaù.
73
|
|
9.2 Page 82 |
▲back to top |
7. Nhöõng em hay gaây roái cuõng coù theå ñöôïc nhaän vaøo mieãn laø khoâng ñöôïc
laøm göông xaáu vaø caàn phaûi chaán chænh laïi tö caùch.
8. Nguyeän Xaù khoâng baét ñoùng leä phí gia nhaäp hoaëc baát cöù leä phí naøo. Neáu
coù ai muoán ñoùng goùp ít nhieàu cho vieäc toå chöùc, phaûi laøm ñôn nôi Hoäi Töông
Trôï, hoäi coù hieán chöông vaø ñieàu leä rieâng.
9. Taát caû caùc em ñöôïc töï do ñeán Nguyeän Xaù naøy, nhöng phaûi tuaân theo
leänh cuûa ngöôøi coù traùch nhieäm, vaø tuaân giöõ caùc quy taéc ñoái xöû ñaõ ñöôïc ban
haønh trong giôø chôi, trong thaùnh ñöôøng, vaø ôû ngoaøi Nguyeän Xaù.
74
|
|
9.3 Page 83 |
▲back to top |
CHÖÔNG 9
Ñieàu Leä Nguyeän Xaù (tieáp theo)
Tieáp theo lôøi khuyeán caùo cuûa nhöõng baäc noåi tieáng vaø coù thaåm
quyeàn, chuùng toâi cho raèng thaät chính ñaùng ñeå trình bày trong chöông
naøy caùc luaät leä Don Bosco ñaõ ñaët ra cho Nguyeän Xaù cuûa ngaøi, vaø ñeå
cho caùc ngöôøi ñoïc thaáy ñöôïc caùc tö töôûng chaân tình naûy ra töø khoái oùc
coù toå chöùc cuûa ngaøi. Baûn luaät leä thöù nhaát ñöôïc trình bày trong chöông
tröôùc noùi ñeán caùi muïc ñích cuûa Nguyeän Xaù vaø caùc nguyeân taéc quaûn trò.
Noù cuõng khieán chuùng toâi coù caùi yù nghó ngaøi saün coù moät keá hoaïch veà
laâu veà daøi, luoân ñöôïc yeâu quyù, nhöng chæ ñöôïc daàn daàn ñöa ra theo söï
khoân ngoan sai khieán, ñeå chuaån bò cho vieäc vieäc thaønh laäp Tu hoäi
Saleâdieâng. Chính ngaøi ñaõ cho bieát vieäc naøy nhieàu laàn vaø caùc ñieàu luaät
mang tính caùch ñoù. Caùc chöùc vò cuûa ban ñieàu haønh Nguyeän Xaù cuõng laø
caùc vò beà treân trong Tu hoäi ngaøi coù yù thieát laäp. Vò beà treân ñöùng ñaàu
ñöôïc goïi laø “rector” vaø sau naøy ñoåi thaønh “director” (giaùm ñoác), khi
naøo uûy quyeàn ñieàu haønh Nguyeän Xaù cho vò beà treân khaùc traùch nhieäm
thay cho ngaøi, thì vò naøy ñöôïc goïi laø phoù giaùm ñoác.
Don Bosco noùi ñeán söï vónh vieãn vaø baønh tröôùng cuûa công cuoäc ngaøi
laøm trong hai muïc. Trong Phaàn I, Chöông I, Ñieàu 9, nôi noùi ñeán vò giaùm
ñoác, chuùng ta ñoïc thaáy: “Ngöôøi coù theå chæ ñònh moät ngöôøi keá vò, ngöôøi
ñoù phaûi laø moät linh muïc, vaø vieäc chæ ñònh naøy phaûi ñöôïc ñöùc giaùm muïc
chaáp thuaän.” Noùi veà vò phuï taù ñaùng tin caäy cuûa vò giaùm ñoác, Don Bosco
ghi taïi Chöông II, Ñieàu 6: “Vò phuï taù naøy trôï löïc cho vò giaùm ñoác trong
moïi vaán ñeà, vaø phaûi coá gaéng laøm moät vôùi ngöôøi trong tinh thaàn, muïc
ñích vaø nhieät thaønh laøm vinh danh Thieân Chuùa.” Caùc ñieàu khoaûn naøy
sau naøy ñöôïc boû ñi khi Tu Hoäi Saleâdieâng thaønh hình, nhöng Ñieàu 5 vaãn
coøn: “Vò phuï taù cuõng phaûi haønh ñoäng nhö vò giaùm ñoác tinh thaàn taïi caùc
vò trí coøn thieáu linh muïc ñaûm traùch.”
Quaû vaäy, ngaøi chuù taâm ñeán söï kieän seõ coù caùc Nguyeän Xaù cuûa ngaøi
sau naøy ñöôïc thieát laäp taïi caùc thaønh phoá khaùc. Ngaøi cuõng ghi xuoáng,
nhö chuùng ta seõ thaáy, seõ coù nhöõng chöùc vò khaùc nhau ñöôïc tuyeån choïn
75
|
|
9.4 Page 84 |
▲back to top |
nhö ghi trong chöông noùi veà vieäc baàu cöû vôùi ña soá phieáu caùc chöùc vieäc
trong ban ñieàu haønh Nguyeän Xaù; ngaøi cuõng ñaët ra nhöõng kinh rieâng,
khoâng rieâng cho caùc coäng söï vieân khi hoï qua ñôøi, maø coøn caû cho cha
meï hoï nöõa. Sau cuøng trong Phaàn II, Chöông VII, Ñieàu 9, ngaøi löu yù caùc
hoïc sinh ñeán söï quan troïng cuûa ôn Chuùa goïi. “Trong caùc vấn đề quan
troïng, chaúng haïn nhö vieäc choïn ôn goïi, phaûi luoân luoân tham khaûo vôùi
cha giaûi toäi. Chuùa noùi raèng ai löu taâm ñeán vò giaûi toäi cuûa mình, thì cuõng
löu taâm ñeán chính Thieân Chuùa. ‘Ai nghe caùc con laø nghe Ta’” [Luc.
10, 16].
Tuy nhieân neáu chæ thaáy ñeà caäp sô qua ñeán töông lai sau naøy cuûa Tu
hoäi trong caùc ñieàu luaät, bởi vì noù coù ñaày ñuû trong tinh thaàn laøm sinh
ñoäng Tu hoäiù. Ngaøi thöôøng nhaéc ñeán caùc em laø “con”, nhö Thaùnh Gioan
thaùnh söû noùi vôùi caùc moân ñeä cuûa ngöôøi. Ñoái vôùi caùc vò giaùm ñoác, ngaøi
nhaán maïnh ñeán vieäc hoï phaûi saün saøng hy sinh lôùn lao, khoâng boû qua
hoaëc queân soùt moät ñieàu gì phaûi coáng hieán cho Thieân Chuùa ñeå laøm saùng
danh Ngöôøi vaø möu ích cho caùc linh hoàn. Taïi moãi trang, ngaøi nhaéc ñi
nhaéc laïi phaûi ñoái xöû toát vôùi caùc hoïc sinh baèng caùch naøo toát nhaát ñeå laøm
cho chuùng neân toát.
Sau caùc nhaän ñònh chung treân ñaây, xin xeùt xem ngaøi toå chöùc Nguyeän
Xaù cuûa ngaøi nhö theá naøo. Ngaøi vieát:
“Coù caùc nhieäm vuï khaùc nhau, ñöôïc thöïc hieän bôûi nhöõng ngöôøi muoán
hoaït ñoäng coù hieäu quaû cho nguyeän xá, hoï phaûi ñöôïc chia seû caùc chöùc
vuï ñöôïc coi nhö laø caùc vò beà treân trong caùc laõnh vöïc khaùc nhau: Giaùm
ñoác, phuï taù giaùm ñoác, phuï traùch Giaùo lyù hoaëc giaùm linh, caùc phuï taù,
caùc vò traùch nhieäm phoøng thaùnh, caùc tröôûng traøng, caùc phuï taù nhaø
nguyeän, caùc Giaùo Lyù Vieân, caùc Phuï Traùch Vaên Khoá, caùc Hoøa Giaûi
Vieân, caùc Ca Vieân, caùc Phuï taù Saân chôi, caùc vò Baûo trôï.”
Ñoái vôùi moät soá ngöôøi, coù veû nhö coù quaù nhieàu chöùc vuï. Neân nhôù
raèng Don Bosco laøm nhö vaäy vì nhieàu lyù do khaùc nhau: ñeå lo cho caùch
soáng cuûa caùc hoïc sinh vaø ñeå baûo ñaûm cho vieäc troâng coi khaép nôi vaø
caån maät hôn; ñeå trao cho chuùng nhieàu coâng vieäc phuø hôïp vôùi taâm tính
hoaëc khaû naêng; cho chuùng moät daáu hieäu xöùng vôùi söï tin töôûng ñaëc bieät;
76
|
|
9.5 Page 85 |
▲back to top |
ñeå nhöõng em gan daï gaén boù hôn nöõa vaøo vôùi Nguyeän Xaù baèng caùch
trao cho chuùng moät soá quyeàn haïn hôn baïn beø.
Sau khi lieät keâ caùc nhieäm vuï rieâng cuûa moãi chöùc vò chuùng toâi seõ noùi
vaén goïn, Don Bosco trao caùc nhieäm vuï naøy cho caùc em thaáy coù khaû
naêng hoaøn thaønh nhieäm vuï do caùch cö xöû toát ñeïp cuûa chuùng theo nhaän
ñònh cuûa löông tri, nhö theá ñeå taïo chuùng, coù theå noùi vaäy, trôû neân nhöõng
nhaân vieân hoaëc phuï taù cuûa ngaøi. Ngaøi cho chuùng thaáy ngaøi khoâng coù yù
aùp ñaët luaät leä, pheùp taéc, nhöng ñeå cho chuùng coù nhieäm vuï caù nhaân phaûi
hoaøn thaønh traùch nhieäm ñöôïc trao phoù. Do vieäc ngaøi muoâán haïn cheá
mình trong vieäc kieåm soaùt coâng vieäc chuùng laøm ñeå chuùng hoaøn thaønh
nhieäm vuï, moïi ngöôøi phaûi hieåu roõ nhieäm vuï cuûa mình vaø coá söùc gaéng
hoaøn thaønh cho toát ñeïp. Nhôø vaäy, moïi vieäc tieán trieån ñeàu ñaën vaø coù
hieäu quaû, khieán cho coâng vieäc Don Bosco lo toan cho caùc hoïc sinh ñöôïc
nheï nhaøng. Moãi tuaàn ngaøi trieäu taäp moät cuoäc hoïp. Nhö moät vò ñaày kinh
nghòeäm tổng quaùt, ngaøi ñeå cho chuùng töï noùi ra ñeå khuyeán khích chuùng
ñöôïc tin töôûng ñeå trình bày nhieäm vuï chuùng hoaøn thaønh, ngaøi thöôûng
coâng vaø ñeà nghò vieäc chuùng phaûi laøm hoaëc khoâng neân laøm ñeå coù keát
quaû toát hôn. Baát cöù luùc naøo chuùng ñeán gaëp, ngaøi luoân luoân tieáp ñoùn heát
söùc nieàm nôû aân caàn ñuùng nhö caùch theá ngaøi ñaõ ñeà ra cho vò giaùm ñoác:
“Ngöôøi phaûi luoân luoân tieáp ñoùn nhaân vieân ban ñieàu haønh moäït caùch toát
ñeïp vaø cho hoï nhöõng lôøi ñeà nghò giuùp cho vieäc duy trì kyû luaät vaø cổ voõ
laøm saùng danh Chuùa vaø möu ích cho caùc linh hoàn. Ngöôøi phaûi gaéng söùc
taïo nôi chuùng loøng tin yeâu vaø khaâm phuïc vì loøng nhaân töø vaø ñaõ neâu
göông saùng cho chuùng.” Ñeå toû loøng ngöôõng moä cuûa mình, Don Bosco
ñoâi khi taëng chuùng moät vaät nhoû naøo ñoù, chaúng haïn nhö moät böùc aûnh
ñaïo, moät taäp saùch, hoaëc moät caùi gì gioáng nhö theá, vaø luoân luoân keát thuùc
cuoäc noùi chuyeän baèng lôøi nhaéc chuùng: trieàu thieân xinh ñeïp ñang ñôïi
chuùng treân thieân ñaøng. Lôøi khuyeán khích vaø kyû vaät tín nhieäm cuûa ngaøi
laø moät ñoäng löïc kích thích lôùn lao, khieán ngaøi hoïa hoằn laém môùi phaûi
caát chöùc moät em naøo vì söï lô laø nhieäm vuï hoaëc coù haïnh klieåm xaáu.
Maëc daàu ngaøi khoâng gaëp khoù khaên trong vieäc tuyeån moä caùc em
göông maãu cho haàu heát caùc nhieäm vuï, ngaøi gaëp phaûi trôû ngaïi lôùn lao
trong vieäc tìm ngöôøi laøm Phuï taù giaùm ñoác vaø Giaùm linh. Coù caùc vò linh
77
|
|
9.6 Page 86 |
▲back to top |
muïc coù nhieät taâm nhaän caùc chöùc vuï naøy nhöng khoâng bao laâu hoï chaùn
laøm hoaëc khoâng theå laøm troøn nhieäm vuï vì caùc boån phaän khaùc khoâng
cho pheùp hoï coù maët ôû Nguyeän Xaù khi caàn thieát. Do ñoù, hoï quaù thöôøng
xuyeân töø choái. Tuy nhieân, Don Bosco khoâng vì theá maø maø sinh ra böïc
boäi, neân ngaøi laïi töï mình laøm laáy, bình tónh ñôïi chờ Chuùa Quan Phoøng
göûi ñeán cho ngaøi caùc vò coäng taùc vieân cuûa chính ngaøi. Ñoù laø lyù do ngaøi
döï thaûo moät baûn luaät leä ñaày ñuû, khoâng haïn cheá cho nhu caàu hieän taïi
cuûa Nguyeän Xaù nhö trong naêm 1847, maø coøn vôùi caùi nhìn veà vieäc phaùt
trieån töông lai. Do ñoù, ngaøi döï truø nhöõng vieäc phaûi laøm ngay khi coù theå,
chaúng haïn nhö, haùt hoaëc ñoïc Giôø Kinh nhoû kính Ñöùc Baø ngaøy Chuû
nhaät, vaø thaønh laäp Hieäp Hoäi Thaùnh Luy vaø moät thö vieän. Döï aùn sau
cuøng naøy trôû thaønh söï thaät vaøo cuøng moät naêm [1847]. Ngaøi cuõng böôùc
vaøo vieäc thaønh laäp Hoäi Töông Trôï, thaønh hình naêm 1850.
Vieäc nhìn xa naøy thaät söï ñaùng ñöôïc taùn thöôûng, nhöng muïc ñích
chính cuûa chuùng toâi ôû ñaây laø cho thaáy Don Bosco coá gaéng suoát cuoäc
ñôøi cuûa ngaøi laøm caùch naøo ñeå laøm cho caùi Nguyeän Xaù naøy ñaït ñöôïc
thaønh coâng to lôùn. Nhaèm muïc tieâu naøy, chuùng toâi seõ trình baøy laàn xuaát
baûn cuoái cuøng baûn Ñieàu leä Nguyeän Xaù, vaøo naêm 1887, vaø ñem so saùnh
vôùi baûn vieát tay naêm 1847. Söï khaùc bieät khoâng bao nhieâu. Tuy nhieân,
ñeå cho minh baïch, chuùng toâi seõ ghi chöõ nghieâng baát cöù choã naøo thuoäc
laàn xuaát baûn ñaàu tieân vaø cuoái cuøng ñaõ ñöôïc huûy boû. Chuùng toâi seõ ñeå
trong ngoaëc ñôn, nhöõng gì ñöôïc theâm vaøo, ñeán nay ñaõ trôû thaønh tieâu
chuaån thöïc haønh vaøo khaûng naêm 1852 vaø sau ñoù. Sau ñoù, chuùng toâi seõ
ñeà caäp ñeán caùc chöông vaø caùc ñieàu noùi ñeán vieäc huaán luyeän caùc hoïc
sinh veà luaân lyù vaø toân giaùo khi gaëp dòp caàn noùi ñeán.
Vieäc nghieân cöùu chu ñaùo veà ñieåm cao cuûa coâng taùc toâng ñoà cuûa
chuùng toâi khoâng phaûi laø dö thöøa. Hieán phaùp cuûa chuùng toâi noùi: “Muïc
tieâu cuûa Tu Hoäi Saleâdieâng laø caùc hoäi vieân, trong khi coá gaéng ñaït ñöôïc
söï toaøn haûo Kitoâ giaùo, hoï seõ tra tay laøm moïi coâng vieäc baùc aùi, caû tinh
thaàn laãn theå xaùc, nhaân danh giôùi trẻ , ñaëc bieät laø caùc em ngheøo.”[Hieán
phaùp Tu Hoäi Thaùnh Phanxicoâ Saleâ, Ñieàu 1].
Nhôù ñeán caâu chuùng ta ñoïc thaáy trong Saùch Chaâm Ngoân, “OÂi caùc
con, haõy nghe lôøi daïy cuûa moät ngöôøi cha; haõy chuù taâm, ñeå caùc con ñöôïc
78
|
|
9.7 Page 87 |
▲back to top |
hieåu bieát.” (4, 1) Chuùng ta seõ baét ñaàu vôùi nhieäm vuï Don Bosco trao
cho moät ngöôøi coâng taùc vieân cuûa ngaøi.21
21Trong laàn xuaát baûn naøy, chuùng toâi ñaët nhöõng luaät leä trong Phuï baûn 1 cuûa mỗi boä
[Nxb]
79
|
|
9.8 Page 88 |
▲back to top |
CHÖÔNG 10
Ngaøy Chuû Nhaät vaø Leã Buoäc taïi Nguyeän Xaù
Chuùng toâi hy voïng ngöôøi ñoïc seõ khoâng thoâng caûm cho vieäc chuùng
toâi tieáp tuïc ñeà taøi maø chuùng toâi ñaõ cöùu xeùt theo moät caùch nhìn khaùc,
töùc laø caùch thöùc Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxico Saleâ tieáp tuïc söû duïng caùc
ngaøy Chuû Nhaät vaø Leã buoäc. Thöïc laø moät nieàm vui khi laøm soáng laïi
hình aûnh cuûa Don Bosco trong moâi tröôøng lao nhoïc cuûa ngaøi, neâu leân
caùc göông saùng baùc aùi cuûa ngaøi maø cho ñeán nay chöa ñöôïc noùi tôùi, vaø
taùi taïo laïi nhöõng ngaøy ñöôïc tinh thaàn caùc ñieàu leä môùi meû naøy sinh ñoäng.
Tuy nhieân nhöõng vieäc tröôùc phaûi noùi tröôùc. Chuùng ta haõy baét ñaàu baèng
caùch thöùc thöôøng ñöôïc thöïc hieän trong caùc ngaøy Chuû Nhaät vaø ñaõ ñöôïc
Don Bosco chuaån nhaän laàn cuoái trong Phaàn II, Chöông 6 cuûa Baûn Ñieàu
leä cuûa Nguyeän Xaù caên cöù vaøo kinh nghieäm laâu ngaøy ngaøi ñaõ coù: Do ñoù,
trong caùc ngaøy Chuû Nhaät vaø Leã Buoäc, caùc thanh thieáu nieân seõ coù dòp
tieáp caän hai bí tích troïng ñaïi naøy. 2. Caùc nghi thöùc toân giaùo trong caùc
ngaøy Chuû Nhaät vaø Leã Buoäc goàm coù Giôø Kinh Phuïng Vuï Ñöùc Meï,
Thaùnh Leã, Thaùnh Kinh hoaëc lòch söû Giaùo Hoäi, giaùo lyù, Kinh Chieàu, baøi
giaûng veà ñöùc haïnh, vaø Chaàu Thaùnh Theå.
Theâm vaøo ñoù laø vieäc laàn haït naêm chuïc Maân Coâi ñöôïc ñoïc ban saùng
hoaëc ban chieàu. Nhieàu ngöôøi coù loøng soát saéng, keå caùc tu só, thaáy lieät keâ
quaù nhieàu vieäc thöïc haønh ñaïo ñöùc, e sôï raèng caùc thanh thieáu nieân seõ
khoâng thích. Tuy nhieân Don Bosco luoân luoân ñaùp laïi: “Toâi ñaët teân cho
nôi naøy laø ‘nguyeän xaù’ coù yù nhaán maïnh raèng kinh nguyeän [cuoái cuøng
ra] laø phöông tieän duy nhaát chuùng ta nhôø caäy. Chuùng ta laàn haït bôûi vì
ngay töø ban ñaàu, Cha ñaõ ñaët chính mình vaø caùc thanh thieáu nieân döôùi
söï baûo trôï tröïc tieáp cuûa Ñöùc Trinh Nöõ.” Ngoaøi ra, ngaøi coù taøi laøm cho
caùc vieäc ñaïo ñöùc naøy ñöôïc thöïc hieän sao cho caùc thanh thieáu nieân
khoâng bao giôø toû veû meät moûi vaø chaùn naûn. Hôn nöõa, ngaøi ñaõ in saâu vaøo
taâm trí chuùng nieàm tin töôûng vöõng chaéc Thieân Chuùa vaø Ñöùc Meï seõ ban
thöôûng cho loøng soát saéng cuûa chuùng voâ vaøn caùc aân suûng, ngay caû veà
phaàn vaät chaát. Caên nhaø nguyeän nhoû ôû Valdocco saùng sôùm ñaõ môû cöûa
80
|
|
9.9 Page 89 |
▲back to top |
vaø Don Bosco ñaõ ñöùng ngoaøi cöûa tieáp ñoùn caùc thanh thieáu nieân töø khaép
nôi ñoå veà. Chuùng nhôù lôøi daïy cuûa ngaøi: Chuùng ta laø ngöôøi Kitoâ höõu,
neân chuùng ta phaûi toân troïng taát caû nhöõng gì ñaëc bieät lieân quan tôùi nhaø
thôø maø chuùng ta goïi laø “ñeàn thôø cuûa Chuùa, moät nôi thaùnh vaø moät nhaø
caàu nguyeän.” Baát cöù ñieàu gì chuùng ta caàu xin Chuùa trong nhaø thôø thì
Ngöôøi seõ ban cho chuùng ta. “Nôi ñoù, ai xin thì seõ ñöôïc” (Mat. 7,8).
Caùc con thaân meán, qua haïnh kieåm soát saéng cuûa caùc con, caùc con ñaõ
laøm cho Chuùa heát söùc vui loøng vaø ñaõ neâu göông saùng cho bieát bao
ngöôøi. Baát cöù khi naøo Thaùnh Luy ñeán nhaø thôø, ngöôøi ta ñeàu tuôn ñeán
ñoâng ñaûo ñeå quan saùt ngaøi vaø ñöôïc neâu göông ñaïo haïnh vì tö caùch
khieâm toán cuûa ngaøi. Khi caùc con vaøo nhaø thôø, caùc con khoâng ñöôïc chaïy
nhaûy vaø laøm naùo ñoäng nhöng, sau khi cuùi ñaàu chaøo töôïng Thaùnh Giaù
hoaëc baùi quyø tröôùc Thaùnh Theå, caùc con haõy ñi ngay ñeán choã cuûa mình,
quyø xuoáng vaø ñoïc kinh Saùng Danh ba laàn ñeå toân kính Chuùa Ba Ngoâi
Raát Thaùnh. Neáu chöa ñeán giôø phuïng vuï, caùc con haõy laàn haït Baûy Söï
Vui kính Ñöùc Meï hoaëc laøm vieäc ñaïo ñöùc khaùc. Caùc con haõy caån thaän
ñöøng coù cöôøi giôõn hoaëc noùi ñieàu gì khoâng caàn thieát, bôûi vì moät lôøi noùi
hoaëc moät nuï cöôøi cuõng neâu göông xaáu hoaëc laøm chia trí keû khaùc.29 Caùc
thanh thieáu nieân ñi thaúng vaøo nôi Don Bosco ngoài toøa vaø quyø xuoáng.
Ñoâi khi ngaøi vaén taét chuaån bò chuùng xöng toäi baèng caùch khuyeán khích
chuùng tin töoûng nhö ngöôøi con ñeå xöng toäi ngay caû khi coù ñieàu gì nghi
nan laøm cho lo aâu. Sau ñoù ngaøi baét ñaàu nghe chuùng laàn löôït vaøo xöng
toäi. Nhieàu ngöôøi tröôûng thaønh, khoâng coù lieân heä gì vôùi Nguyeän Xaù,
cuõng tôùi xöng toäi vaø tham döï Thaùnh Leã, cuøng leân röôùc leã vôùi caùc em.
Don Bosco ñeàu ñaën daâng Thaùnh Leã sau khi giaûi toäi, tuy nieâu neáu vì
baän coâng vieäc khaùc khieán ngaøi khoâng ñích thaân daâng Thaùnh Leã, thì seõ
coù caùc linh muïc khaùc, thöôøng laø Cha Gioan Vola, laøm theá cho ngaøi.
Caùc thanh thieáu nieân ñeàu soát saéng tham döï. Don Bosco khoâng theå naøo
chòu ñöïng ñöôïc caùi yù nghó caùc em baát caån tham döï Thaùnh Leã chæ vì thoùi
quen. Nhöõng ai hieän dieän trong nhöõng naêm ñaàu cho chuùng toâi bieát ngaøi
thöôøng hay mau maén noùi cho chuùng bieát tính chaát giaù trò voâ bieân cuûa
coâng cuoäc Chuùa hy sinh treân Thaäp giaù. Ngaøi nhaéc laïi cho caùc thanh
thieáu nieân ñieàu ngaøi vieát trong taäp Saùch Kinh Daønh Cho Baïn Treû:
81
|
|
9.10 Page 90 |
▲back to top |
Thaät ñaùng buoàn khi thaáy nhieàu thanh thieáu nieân khoâng chuù taâm khi
tham döï Thaùnh Leã, coù haønh vi voâ pheùp vaø thieáu cung kính, voâ taâm
ñöùng nhìn ñi ñaâu ñoù. Laøm nhö vaäy, gioáng nhö xöa, chuùng taùi dieãn cuoäc
khoå naïn treân ñoài Calcario, laøm göông xaáu cho chuùng baïn vaø laøm oâ danh
ñaïo cuûa chuùng ta. Bôûi ñoù, caùc con thaân meán, haõy tham döï Thaùnh Leã
nhö moät ngöôøi Kitoâ höõu chaân chính vaø soát saéng vôùi loøng khieâm nhöôøng
vaø chieâm nieäm ñöøng ñeå cho moät ñieàu gì laøm chuùng con lo ra. Haõy ñeå
cho taâm trí caùc con chæ moät loøng toân thôø Thieân Chuùa. Haõy nghó tôùi caûnh
töôïng Ñöùc Gieâsu chòu khoå hình vaø cheát vì söï cöùu roãi chuùng ta. Haõy soát
saéng tham döï Thaùnh Leã caû ngaøy thöôøng nöõa, duø cho phaûi hy sinh. Chuùa
seõ ban phaàn thöôûng cho caùc con baèng söï chuùc laønh vaø cho caùc con
thaønh coâng trong coâng vieäc laøm. Haõy caàu nguyeän cho chính caùc con,
cha meï, baø con, caùc aân nhaân, vaø cho caùc linh hoàn nôi luyeän nguïc. Caùc
thanh thieáu nieân nhaäp taâm caùc lôøi ngaøi daën. Ngay caû trong caùc ngaøy
Chuû Nhaät thöôøng nieân, ñeán giôø röôùc leã, nhìn thaáy thaät caûm ñoäng treân
hai traêm em, ngaøy thöôøng nhuùc nhích lieân hoài, khoâng chòu kìm haõm,
böôùc leân gaàn baøn thaùnh hai tay chaép laïi, neùt maët ñaày loä veû soát saéng
trong taâm hoàn. Con maét loøng laønh ñaày nieàm tin, khieán cho Don Bosco
caûm thaáy moät nieàm vui thieân quoác khi cho caùc em röôùc Mình Thaùnh
Chuùa. Sau Thaùnh Leã, ngaøi cho moät baøi giaûng vaø ñöôïc caùc em laéng tai
nghe chuù taâm vui veû. Naêm ñoù [1847], baøi giaûng laáy trong Phuùc aâm. Khi
caïn ñeà taøi, ngaøi ñem lòch söû Giaùo hoäi vaø caùc tieåu söû caùc vò Giaùo Hoaøng
ra noùi.
Thaät laø toát ñeïp khi ngaøi keå moät caâu chuyeän vaø giaûi thích raønh maïch,
ñeán khi nghe ngaøi ñaët caâu hoûi, nhö ngaøi thöôøng laøm, sau keát thuùc baøi
giaûng, caùc em khoâng nhöõng lặp laïi ñöôïc nhöõng ngaøi noùi, maø cuõng coøn
traû lôøi nhöõng caâu hoûi khaùc coù tính caùch quan troïng vaø khích leä maø ngaøi
thöôøng ñaët ra cho chuùng. Chuùng toâi ñöôïc nghe Ñöùc Giaùm Muïc Gioan
Baotixita Bertagna thuaät laïi chuyeän naøy khi ngaøi coøn laø chuûng sinh vaø
hay ñeán Valdocco ñeå daïy giaùo lyù. Chuùng toâi cuõng ñaõ nhaéc ñeán sau baøi
giaûng buoåi saùng, caùch thöùc Don Bosco thöôøng muoán caùc em haùt baøi
“Xin ca ngôïi danh Ñöùc Gieâsu vaø Meï Maria ñeán muoân ñôøi” ñeå ñeàn buø
cho nhieàu lôøi phaïm thöôïng ñaõ thoát ra treân toaøn theá giôùi. Ñoâi khi chính
ngaøi töø treân buïc giaûng caát leân caâu kinh naøy maø khoâng caàn ñôïi ngöôøi
82
|
|
10 Pages 91-100 |
▲back to top |
|
|
10.1 Page 91 |
▲back to top |
khaùc caát leân. Sau ñoù, caùc em saép haøng ñi ra khoûi nhaø thôø vöøa ñi vöøa
haùt moät baøi thaùnh ca kính Thaùnh Luy. Haàu heát caùc thanh thieáu nieân veà
nhaø aên saùng. Nhöng coù nhöõng em ôû laïi, nhö ñaõ giaûi thích, thì coù nhieàu
lôùp hoïc khaùc nhau saép xeáp theo nhu caàu caù nhaân, nhö oân laïi baøi vaên
phaïm hoaëc heä thoáng meùt, do chính Don Bosco daïy hoaëc do ngöôøi khaùc,
nhö Cha [Gioan] Giacomelli cho chuùng toâi bieát. Ñeán tröa, caùc em ñöôïc
giaûi taùn ñi aên tröa. Don Bosco ñöôïc toaïi yù do caùch caùc thanh thieáu nieân
ñaùp laïi söï saên soùc töø caùc em lôùn cuûa ngaøi. Tuy nhieân ngay ñaàu naêm,
nieàm vui cuûa ngaøi bò che khuaát bôûi söï maát vui do caùc coäng söï vieân cuûa
ngaøi ñoâi khi ñoái xöû quaù cöùng raén ñoái vôùi caùc thanh thieáu nieân. Chính
ngaøi noùi vôùi chuùng toâi: “Moät Chuû Nhaät, cha thaáy moät anh lôùn coù traùch
nhieäm laïi xöû teä vôùi moät em baïn nhoû tuoåi. Cha bò “soác”, nhöng khoâng
theå can thieäp ngay. Nhöng hoâm sau, khi gaëp anh lôùn naøy, cha khoâng
queân nheï nhaøng quôû traùch anh.”
Maëc daàu ñaõ nhieàu laàn caûnh caùo, nhöng ngaøi khoâng coù theå luoân luoân
ngaên ngöøa söï vieäc xảy ra. Moät soá em lôùn tuoåi chòu traùch nhieäm duy trì
traät töï laïi hay quaù cöùng coûi vaø quaù ñoøi hoûi; ñaøng khaùc, caùc em ñaõ coá
gaéng nhöng thöôøng bò thaát baïi. Ñaëc bieät trong nhaø thôø, caùc em thöôøng
hay maïnh tay vôùi moät soá ít em nguû gaät hoaëc nghòch gôïm trong luùc giaûng
hoaëc ñoïc kinh, gaây ra keát quaû xaáu trong vaø ngoaøi Nguyeän Xaù. Nhöng
Don Bosco khoâng muoán ñoái xöû cöùng raén hoaëc sa thaûi caùc ngöôøi coi soùc
vì hoï ñaøng khaùc laïi ñaéc löïc trong vieäc duy trì traät töï vaø coù yù ngay laønh,
vì theá, trong khi ngaøi giaûng, ngaøi laøm nhö khoâng bieát vaø coá gaéng töï
cheá. Tuy nhieân cuoái cuøng ngaøi quyeát ñònh phaûi chaám döùt söï laïm duïng
naøy vaø nghó ra moät phöông thuoác vôùi anh Giuse Brosio, moät ngöôøi ñaõ
giuùp ngaøi töø naêm 1841 khi Don Bosco coøn ôû Hoïc Vieän Muïc Vuï. Brosio
duy trì lieân heä thaân caän ngaøi trong boán mươi saùu naêm vaø ñaõ vui möøng
laøm nheï ñi söï khoâng vui cuûa Don Bosco. Anh naøy coù traùch nhieäm ñöùng
treân cung thaùnh vaø höôùng daãn kinh haït; ngay khi xong vieäc, anh baét
ñaàu ñi leân ñi xuoáng trong nhaø thôø, ñeå ngaên chaän hình phaït naëng caùc
baïn phuï taù muoán aùp duïng. Thænh thoaûng anh thuùc nheï nhöõng em nguû
gaät, vaø, khi thaáy em naøo coù cöû chæ deã ru vaøo côn nguû, anh laøm em giaät
mình tænh thöùc baèng caùch baát ngôø thoåi maïnh vaøo muõi cuûa em. Em naøo
líu lo muoán noùi hoaëc vaën veïo thaân mình thì bò anh nhìn nghieâm khaéc,
83
|
|
10.2 Page 92 |
▲back to top |
khoâng mæm cöôøi khieán em phaûi vaâng lôøi, vì Brosio ñaõ hai möôi tuoåi vaø
to cao. Neáu caùc em khoâng theøm nghe theo cung caùch aùm chæ aáy, moät
cöû chæ ñe doïa seõ ñem laïi keát quaû. Thænh thoaûng, anh cuõng höùa moät moùn
quaø nhoû ñeå thöôûng cho nhöõng em ngoan ngoaõn, vaø nhö theá, khi Don
Bosco leân buïc giaûng, boïn treû cuûa ngaøi hoaøn toàn giöõ yeân laëng.
Theâm vaøo nhöõng coá gaéng naøy, Don Bosco coù nhöõng lôøi noùi khuyeân
nhuû baèng lôøi giaûng hay noùi chuyeän vôùi caùc thanh thieáu nieân trong saân
chôi. Ngaøi seõ ñöa ra nhöõng göông maãu caàn cho caùc em, khi soáng chung
vôùi nhau, ñaëêc bieät taïi Nguyeän Xaù, cö xöû vôùi nhau nhö anh em ruoät thòt
neáu muoán ñöôïc Chuùa chuùc laønh. Cuoái cuøng ngaøi ñaõ thaønh coâng. Nhöõng
bieán coá vaø lôøi than vaõn khoâng haøi loøng ñaõ chaám döùt. Veà vieäc Don
Bosco söûa phaït, moät em ngaøy ñoù hay ñeán Nguyeän Xaù, teân laø Chiosso,
noùi chuùng toâi bieát Don Bosco hoïa hoaèn laém môùi phaït. Chaúng haïn, vieäïc
naøy xảy ra khi coù moät soá em coù haønh vi gaây loaïn vaø hoãn laùo, ñaõ theà
hoaëc maëc tình noùi nhöõng lôøi nhô baån, vaø roài chæ trong nhöõng tröôøng hôïp
naøy, sau khi göông xaáu ñaõ ñöôïc chaán chænh laïi, chöù khoâng thoâi thì vieäc
ñuoåi ñi seõ laøm nguy haïi cho linh hoàn cuûa em. Trong nhöõng tröôøng hôïp
nhö theá ít khi caùc em nhaän thaáy hình phaït ñöôïc ban ra, vaø khi nhaän ra,
thì taát caû ñeàu veà cuøng phe vôùi Don Bosco. Caùc lôøi bình phaåm cuûa chuùng
veà thieáu nieân gaëp vaán ñeà ñoù laø: “Noù ñaùng phaûi chòu nhö vaäy.” Ngay
caû nhöõng em coù loãi cuõng ñoàng yù nhö vaäy, bôûi vì Don Bosco khoâng bao
giôø ñeå vieäc danh döï cuûa mình bò toån thöông aûnh höôûng. Loøng nhaân töø
cuûa ngaøi luoân luoân coù nôi ngaøi.
Ñaáy laø caên baûn heä thoáng giaùo duïc cuûa ngaøi, bôûi vì ngaøi xaùc tín maïnh
meõ raèng giaùo duïc thanh thieáu nieân laø phaûi bieát tìm caùch ñi vaøo con tim
cuûa chuùng vaø laøm theá naøo ñöôïc töï do ñi vaøo ñoù ñeå böùng goác reã toäi loãi
vaø troàng vaøo caây hoa nhaân ñöùc. Vôùi phöông caùch toát ñeïp naøy, ngaøi ñaõ
phaûi vaáât vaû laøm cho chuùng môû roäng taâm hoàn, trong saùng vaø ngay thaúng.
Ñeå ñöôïc chuùng tin töôûng, ngaøi coá laøm heát söùc ñeå ñöôïc chuùng yeâu
thöông vaø thuyeát phuïc chuùng nhaän bieát chuõng ñöôïc yeâu thöông. Nhöõng
em khoâng hay giao tieáp vaø giöõ kín caùc bí maät, haàu heát coù nhöõng thoùi
quen xaáu, vaø nhöõng em naøo ñöùng leû loi vaø quaïu coï, hoaëc giaáu dieám laø
moät caùi gai beân caïnh ngaøi. Vôùi nhöõng em nhö vaäy, ngaøi laøm heát caùch
84
|
|
10.3 Page 93 |
▲back to top |
ñeå laøm cho chuùng yeâu ngoõ haàu ñi saâu vaøo ñöôïc taâm hoàn chuùng. Cha
Ascanio laø ngöôøi ñaõ soáng vôùi ngaøi trong thôø gian ñoù, ñaõ cho chuùng toâi
bieát Don Bosco luoân luoân cö xöû toát laønh, aên noùi nhoû nheï vôùi tình ngöôøi
cha trong noã löïc loâi cuoán caùc em ñeå thöïc haønh caùc nhaân ñöùc. Ngöôøi
chöa bao giôø thaáy ngaøi ñoái xöû thieáu nhaõ nhaën hoaëc ñe phaït chuùng, keå
caû vôùi nhöõng em voâ suy nghó hoaëc voâ kyû luaät. Ñoù laø lyù do Nguyeän Xaù
luùc naøo cuõng ñaày thanh thieáu nieân nhö toå ong, vaø coù caû ngöôøi lôùn ñeán
laõnh nhaän caùc pheùp bí tích moãi ngaøy Chuû Nhaät. Taát caû nhöõng ai ñeán
noùi chuyeän vôùi ngaøi, ngay chæ môùi moät laàn, ñeàu laäp töùc bò caûm hoùa vì
caùch cö xöû cao thöôïng, dòu daøng, söï vui tính vaø quaûng ñaïi ñuùng luùc
trong lôøi noùi cuûa ngaøi. Ñieàu naøy giaûi thích söï loâi cuoán caùc em khoâng
theå choáng cöôõng ñöôïc laïi vôùi ngaøi.
Giuse Buzzetti vaø caùc ngöôøi khaùc ñaõ noùi vôùi chuùng toâi raát nhieàu laàn
veà cung caùch raát loâi keùo, laøm haøi loøng vaø ñaày yeâu thöông cuûa Don
Bosco maø toâi coù theå noùi mang tính raát laø thieân thaàn. Thaät khoù loøng
töôûng ñöôïc laø ngaøi thuoäc veà theá gian naøy. Söï thaùnh thieän xem ra chieáu
saùng töø caùi nhìn vaø nuï cöôøi cuûa ngaøi. Ngöôøi ta thöôøng nghe caùc thanh
thieáu nieân vaây quanh ngaøi vaø tung hoâ ngaøi khoâng döùt. “Ngaøi gioáng heät
nhö Chuùa chuùng ta!” laø moät caâu noùi ñaõ trôû thaønh raát quen thuoäc giöõa
caùc thanh thieáu nieân. Phaûi, thaät laø sai laàm khi nghó raèng söï dòu hieàn cuûa
ngaøi laø keát quaû cuûa söï meàm yeáu hoaëc voâ caûm, bôûi vì ngaøi cuõng toû ra
giaän döõ khi thaáy Chuùa khoâng ñöôïc toân kính. Trong tröôøng hôïp naøy,
giaän döõ coù theå laø phöông tieän cuûa nhaân ñöùc neáu ñöôïc kieåm soaùt. Chính
Chuùa chuùng ta cuõng ñaõ hôn moät laàn giaän döõ ngöôøi Pharisieâu, nhö ta
ñoïc thaáy trong Phuùc aâm: “Ngaøi nhìn quanh hoï vôùi söï töùc giaän...”(Mat
3,5). Söï töùc giaän coù kieåm soaùt khoâng phaûi laø yeáu heøn. Trong suoát boä
hoài kyù ñaây, loøng haêng say cuûa Don Bosco thaân yeâu cuûa chuùng ta cuõng
saùng choùi treân phöông dieän naøy.
85
|
|
10.4 Page 94 |
▲back to top |
CHÖÔNG 11
Caùc Ngaøy Chuû Nhaät Vaø Leã Buoäc Taïi Nguyeän Xaù (tieáp theo)
Chieàu ngaøy Chuû nhaät ñoái vôùi Don Bosco cuõng khoâng keùm phaàn phaûi
noã löïc hôn buoåi saùng. Hoái haû aên tröa xong, vaøo khoaûng moät giôø hoaëc
moät gìôø ba möôi, ngaøi ñaõ môû caùc coång Nguyeän Xaù. Hoïc sinh trôû laïi,
haêng haùi ñeán vôùi ngaøi moät laàn nöõa, moät caûm nghó aám aùp ngaøi thöôøng
nhaéc laïi khi ñoùn tieáp caùc em. Ngaøi coi xem ñaõ coù nhieàu troø chôi ñe
åchuùng chôi khoâng. Coù con ngöïa côõi leân nhuùn nhaûy, coù gheá xích ñu, coù
saøo nhaûy cao, vaø caùc duïng cuï theå thao khaùc. Ñeå phoøng caõi loän, ñaùnh
nhau, ngaøi caån thận ñaùnh daáu nôi naøo nhoùm naøo ñöôïc vaøo chôi ñeå
khoâng bò quaáy phaù.
Trong luùc Cha [Gioan] Borel va Cha [Hyacinth] Carpano ñi lang
thang trong vuøng phuï caän ñeå nhìn xem coù caùc em ñeán töø caùc thò xaõ
khaùc ñeå chôi trong caùc caùnh ñoàng hoang vaéng gaàn ñoù. Caùc em naøy
khoâng bieát hoaëc khoâng caàn bieát ñeán Nguyeän Xaù. Ngay khi thaáy chuùng,
caû hai vò linh muïc thaân maät môøi chuùng ñi theo, caùc ngaøi duøng caû quaø
taëng ñeå quyeán ruõ nhöõng em naøo coù veû ngaïi nguøng. Ít khi chuùng töø choái.
Khi naøo Cha Borel vaø Cha Carpano khoâng theå ñeán ñöôïc, Don Bosco
caéùt cöû moät hoaëc nhieàu giaùo vieân treû hoaëc tö giaùo.
Trong khi ñoù, taïi Nguyeän Xaù, Don Bosco phaùt caùc ñoà chôi vaø troø
chôi baét ñaàu. Ngaøi luoân luoân ñeán vôùi chuùng, nhö Cha [Felix] cho chuùng
toâi hay, ngaøi ñi töø nhoùm naøy ñeán nhoùm khaùc. Khoâng ñeå chuùng bieát,
ngaøi tìm hieåu taâm tính vaø caùc nhu caàu cuûa chuùng, Ngaøi noùi thaàm vôùi
em naøy hoaëc em khaùc vaøi lôøi khuyeân thieâng lieâng hoaëc môøi em ñeán
vôùi caùc bí tích, hoaëc ngaøi tieáp xuùc vôùi nhöõng em toû veû coâ ñôn, ñeå noùi
lôøi choïc cöôøi laøm cho em vui. Phaàn ngaøi luoân luoân nôû nuï cöôøi vui veû,
86
|
|
10.5 Page 95 |
▲back to top |
maëc daàu khoâng ñeå cho moät ñieàu gì thoaùt khoûi con maét canh chöøng cuûa
ngaøi, bôûi vì ngaøi hoaøn toaøn bieát coù nhieàu söï nguy hieåm baùm theo raát
nhieàu em khaùc nhau veà neàn giaùo duïc vaø tính neát. Ngaøi khoâng bao giôø
thaû loûng vieäc canh chöøng ngay caû khi coù linh muïc vaø tö giaùo giuùp ngaøi,
bôûi vì ngaøi muoán ñaët thaønh moät neàn caên baûn vöõng chaéc nhaát cho caùi
nguyeân taéc khoâng bao giôø ñeå cho caùc em ôû khoâng moät mình.
Ngoaøi caùc vò linh muïc noùi treân, cuõng coøn caùc vò khaùc ñeán giuùp troâng
ngoù caùc em: Cha [Felix] Rossi, Cha Gioan Vola treû, Kinh só Lorenzo
Gastaldi, Cha Bologna22vaø nhieàu linh muïc taïi Hoïc vieän Giaùo só. Caùc
giaùo só ñaày nhieät taâm naøy vui loøng boû thôøi giôø ñeán daïy Giaùo lyù hoaëc
giaûng thuyeát. Nhöng khoâng phaûi taát caû coù theå tôùi Nguyeän Xaù moïi ngaøy
Chuû nhaät, vaø cuõng khoâng coù theå traø troän vôùi caùc em sau khi laøm xong
caùc vieäc ñaïo ñöùc treân thaùnh ñöôøng. Tuy nhieân, khi caùc ngaøi ñeán ñöôïc,
tất laø moät caûnh aám loøng nhìn thaáy moïi troø chôi ngöøng laïi ngay khi thaáy
caùc linh muïc xuaát hieän. Caùc em chaïy tôùi xung quanh caùc ngaøi vaø Don
Bosco thaønh töøng nhoùm nhoû, ñoøi ñöôïc keå moät caâu truyeän hoaëc haùt moät
baøi kính Ñöùc Meï. Vieäc naøy luoân xảy ñeán tröôùc khi khôûi söï hoaëc sau
khi keát thuùc moãi giôø chôi.
Gaàn ñeán hai giôø röôõi chieàu, thì coù giôø ñaïo ñöùc. Thaät laø ngoaïn muïc
khi nhìn thaáy raát nhieàu em hoaøn toaøn giöõ traät tự, ngay caû vaøo khoaûng
giöõa caùc giôø chôi naùo nhieät. Chæ caàn nghe moät tieáng chuoâng rung laø ñuû
cho caùc em ñöùng thaønh haøng saün saøng böôùc veà nhaø nguyeän.
Tuy nhieân, khoâng phaûi laø khoâng coù ñieàu ngoaïi leä. Ñoâi khi, maáy em
môùi tôùi, bò caùc baïn hoaëc töï baûn tính voâ kyû luaät, thoaùt chaïy ñi khi nghe
tieáng chuoâng ñaàu. Chuùng nhuùn vai neáu coù ai goïi laïi hoaëc giôõn maët vôùi
ai thuùc baùch ôû laïi. Caàn coù baøn tay cöông quyeát baét chuùng quay laïi ñeå
hoïc baøi veà toân giaùo, veà ñieàu gì chuùng thaät söï khoâng bieát, nhaèm ñeå
chuùng khoâng bò haõm haïi theå chaát vaø tinh thaàn neáu ñeå chuùng muoán laøm
gì thì laøm. Trong caùc muøa heø tröôùc, coù nhöõng treû em bò ruû reâ ñi bôi taïi
soâng Dora, hoaëc taïi moät trong caùc keânh ñaøo daãn thuûy nhaäp ñieàn, khieán
cho nhieàu em nhoû cheát chìm vì voâ yù thöùc. Nhieàu baø meï ñem con mình
ñeán Nguyeän Xaù, naøi xin Don Bosco giuùp cho con caùi hoï, vì chuùng quaù
22 Khoâng neân laàm laãn vôùi Cha Giuse Bologna, moät Saleâdieâng nhöõng naêm sau naøy.
87
|
|
10.6 Page 96 |
▲back to top |
hö. Thaønh thöû ngaøi caûm thaáy coù traùch nhieäm vôùi Chuùa phaûi lo linh hoàn
cuûa chuùng. Ñoâi khi chính ngaøi phaûi chaïy theo chuùng vaø toùm ngay ñöôïc
chuùng; caùc laàn khaùc, ngaøi phaûi ñuoåi theo chuùng trong nhieàu phuùt. Coù
moät soá em ñaàu haøng vaø cöôøi ñeå cho ngaøi daét ñeán lôùp giaùo lyù, coøn nhöõng
em khaùc choáng cöôõng neân ngaøi phaûi giöõ thaùi ñoä kieân nhaãn cuûa moät vò
thaùnh ñeå khoâng giaän döõ tröôùc söï cöùng ñaàu nhö vaäy. Coù moät hoâm, Don
Bosco chaïy theo hai em ñeán noùng maët vaø thở khoâng ra hôi. Baát ngôø,
Cha Giacomelli xuaát hieän töø raëng caây la lôùn, “Ñaây laø laàn thöù hai con
thaáy cha giaän nheù!” Don Bosco sau cuøng ñaõ naém chaët ñöôïc caùnh tay
hai em tìm caùch troán ñi, traû lôøi moät caùch bình tónh: “Cha mong chôø gì
ñaây? Caùc em ñaùng ñöôïc chuùc laønh naøy ñang tìm caùch xa laùnh nhaø thôø!”
Taïi Nguyeän Xaù, Don Bosco ñöa vaøo moät soá thay ñoåi veà traät töï coâng
vieäc thöïc haønh. Phaàn ba laàn haït maân coâi ñöôïc ñoïc tröôùc giôø giaùo lyù.
Caùc em ñöôïc phaân chia theo tuoåi vaø kieán thöùc vaø giao cho caùc giaùo lyù
vieân. Ñeå giuùp caùc hoïc sinh hoïc giaùo lyù cho coù keát quaû thöïc toát, Don
Bosco trao caùc hoïc sinh lôùn tuoåi hôn cho caùc linh muïc gioûi hôn vaø cho
moät soá giaùo ly vieân ngoaøi ñôøi coù khaû naêng thuoäc haøng quyù toäc ôû Torinoâ.
Baù töôùc Carlos Cay vaø Quaän coâng Dominic Fassati giuùp ngaøi raát ñaéc
löïc, cuõng nhö daïy caùc moân ôû hoïc ñöôøng. Thöôøng thì Don Bosco giöõ laïi
daïy caùc ngöôøi lôùn lôùp giaùo lyù ôû sau baøn thôø chính. Ngaøy naøo ngaøi khoâng
theå ñeán daïy ñöôïc, moät soá linh muïc noåi tieáng, phaàn nhieàu laø Cha Francis
Marengo, ñeán thay ngaøi.
Ñeå giaûi nghóa ñöùc Tin cuûa chuùng ta vaø ñeå baùc boû caùc sai laàm baét
ñaàu loù daïng, Don Bosco chöùng minh cho thaáy ngaøi coù ôn hieåu bieát ôû
moät baäc cao Chuùa ban cho. Ngaøi giaûi thích tín lyù cuûa ñaïo roõ raøng baèng
nhöõng lôøi noùi ñôn giaûn hôïp vôùi trí khoân cuûa taát caû; ai nghe ngaøi cuõng
caûm thaáy vui. Treân phöông dieän naøy, vôùi caùi taøi in saâu loøng ñaïo ñöùc
vaøo taâm hoàn caùc thanh thieáu nieân, ngaøi söû duïng caùi taøi duy nhaát hieám
coù, nhö Cha Leonard Murialdo cho chuùng toâi ñöôïc bieát.
Caùc lôùp giaùo lyù chæ daïy trong nöûa giôø. Naêm phuùt tröôùc chaám döùt,
khi chuoâng nhaø thôø gioùng leân.Taát caû caùc hoïc sinh lieàn ñoàng thanh hoâ
lôùn, “Keå truyeän ñi! Keå truyeän ñi!”, caùc giaùo lyù vieân khoâng laøm gì nöõa,
vaø ñeå cho caùc em vui, seõ keå moät vaøi giai ñoaïn cuoäc ñôøi caùc vò thaùnh,
88
|
|
10.7 Page 97 |
▲back to top |
lòch söû giaùo hoäi, hoaëc caùc pheùp laï cuûa Ñöùc Trinh nöõ. Tieáng la cuûa caùc
em coù theå baát nhaõ vang tôùi thaùnh ñöôøng, tuy nhieân Don Bosco bieát sau
laâu giôø ngoài im laëng, chuùng caàn ñöôïc choã ñeå thoaùt ra,vaø ñeán naêm 1868,
ngaøi vui veû cho pheùp, vì ngaøi chaéc chaén raèng tieáng ñoäng cuõng ñöôïc
Thieân Chuùa ñoùn nhaän. Ngoaøi baøi giaùo lyù, buoåi toái, neáu khoâng coù caùc
linh muïc tôùi ñöôïc, Don Bosco seõ cho moät baøi giaûng veà vaøi ñeà muïc luaân
lyù, vaø Chaàu Thaùnh Theå tieáp ngay sau. Tröôùc khi xeáp haøng ñi ra, caùc
em seõ haùt moät baøi thaùnh ca.
Bôûi vì Don Bosco caûm thaáy loøng yeâu ñaëc bieät vôùi teân Gieâsu, ngaøi
thöôøng caàu nguyeän vôùi Chuùa Gieâsu, vieát veà Ngöôøi moät caùch say söa,
ngaøi choïn moät baøi thaùnh ca toân vinh Danh Thaùnh Ngöôøi, baøi haùt baêét
ñaàu: Su, figli, cantata [Haõy ñeán, hôõi caùc con, haùt leân ñi]. Moãi ca khuùc
ñeàu keát thuùc baèng ñieäp khuùc, do chính ngaøi soaïn, trong ñoù lặp laïi teân
Gieâsu nhieàu laàn. Ngaøi thuùc giuïc moïi ngöôøi ñeàu haùt leân vôùi nieàm vui
thaät soát saéng,
Trong thôøi gian ñoù, Don Bosco khoâng tham döï vaøo taát caû moïi sinh
hoaït. Khi moät nhoùm, keå caû nhoùm sinh hoaït ñaøng sau baøn thôø chính vôùi
thaày giaùo rieâng, vaø coù caùc linh muïc naøo khaùc ñeán giaûng, ngaøi coù thoùi
quen ñi boäï tôùi vuøng laùng giềng ñeå xem coù chieân naøo laïc baày, chuùng laø
caùc hoïc sinh cöùng ñaàu khoù trò.
Thay vì tham gia sinh hoaït vieäc ñaïo, caùc em naøy taäp trung ngoaøi
caùnh ñoàng coû hoaëc döôùi caùc haøng coät caùc cöûa nhaø cuûa traïi ñeå ñaùnh baïc.
Don Bosco thöôøng baát ngôø böôùc ñöùng tôùi nhìn chuùng ñaùnh baïc. ÔÛ giöõa
voøng troøn choã nhoùm ngoài, traûi moät caùi khaên treân ñoù choàng caùc ñoàng
tieàn caéc. Baøi laø caùch chuùng nghieän chôi. Nhoùm thanh thieáu nieân naøy
chôi tresette, asina vaø capra23, taát caùc loaïi chôi naøy, ñaëc bieät moùn chôi
cuối cuøng baát hôïp phaùp. Tieàn choàng trong khaên coù theå tôùi möôøi laêm,
hai möôi lire hoaëc hôn tuøy moãi vaùn. Thöôøng xaûy ra cuoäc caûi vaõ vaø chấm
döùt baèng cuoäc duøng dao ñaâm cheùm.
Don Bosco ñeán ñöùng saùt beân vaø ñoâi khi chính ngaøi cuõng ngoài vaøo
chôi. Tuy nhieân khi thaáy caùi khaên ñaõ ñaày tieàn, vaø caùc tay chôi noùng
23 Loaïi baøi ïrieâng cuûa YÙ [Nxb].
89
|
|
10.8 Page 98 |
▲back to top |
naûy quaêng baøi xuoáng, thì nhö moät muõi teân, ngaøi tuùm laáy boán goùc caùi
khaên coù tieàn baïc hoaëc baát cöù gì beân trong, vaø chaïy voït ñi.
Bò baát ngôø, caùc em nhaûy voït chaïy theo ngaøi la lôùn, “Tieàn cuûa chuùng
toâi, traû laïi tieàn cho chuùng toâi!” Tuy nhieân chuùng chaïy khoâng kòp Don
Bosco, ít coù ngöôøi naøo chaïy thaéng ñöôïc ngaøi. Thænh thoaûng, ngaøi quay
voøng laïi vaø la to: “Ñöøng coù lo, cha seõ traû laïi cho caùc con. Cöù ñeán vôùi
cha! Chaïy leï leân! Chaïy mau leân. Cha seõ cho caùc con quaø nöõa. Caùc con
seõ thích thuù. Mau chaïy theo cha!”
Don Bosco chaïy tröôùc, caùc em chaïy theo sau, hoï ñaõ ñeán cửa Nguyeän
Xaù.
Luùc naøy, nhaø thôø ñaày ngheït caùc em vaø Cha Carpano hoaëc Cha Borel
ñang ñöùng treân buc giaûng, nhöng Don Bosco baát ngôø hieän tôùi vôùi nhoùm
caùc em, thì phaûi haønh ñoäng cho phuø hôïp. YÙ töôûng laøm cho chuùng bình
tónh laïi sau khi bò töùc toáâi vôùi caùi troø choïc giaän, neân khuyeán khích chuùng
vaøo ñeå chuùng ôû laïi nghe giaûng. Ñuùng theo hoaøn caûnh, Don Bosco ñoùng
caùi vai troø moät người giöõ tieäm hoaëc moät caäu beù mieãn cöôõng vaâng lôøi
meï ñeán nhà thờ. Nhöõng laàn khaùc, ngaøi laøm nhö moät em ñöôïc vò giaùm
ñoác môøi tôùi thaêm Nguyeän Xaù, hoaëc chæ laø moät caäu beù ñem baïn ñi theo.
Caùc em naøy ñaõ ôû trong nhaø thôø, nhìn quanh vaø cöôøi, ñôïi chuyeän gì seõ
xảy tieáp, coá gaéng toû ra hoan hæ.
Ñoâi khi Don Bosco ñi töø loái ñi caïnh xuoáng, giaû laøm ngöôøi baùn haøng
rong la leân: “Keïo ñaây! Keïo ñaây! Keïo ñaây, ai mua khoâng?”
Töø buïc giaûng, vò linh muïc quay nhìn ngaøi: “Naøy oâng, ra khoûi ñaây
ngay! OÂng nghó ñaây laø caùi chôï haû?”
“Ñuùng roài! Toâi ñang tìm caùch buoân baùn ñaây vì ôû ñaây coù nhieàu khaùch
haøng!”
“Coù phaûi ñaây laø caùch oâng toû mình toân troïng nhaø Chuùa khoâng?”
Hai ngöôøi noùi chuyeän baèng thoå ngöõ Piedmont, giàu yù nghóa, laøm say
söa cöû toïa. Baøi giaûng tieáp tuïc dieãn tieán hoaëc linh muïc chuyeån sang muïc
toân troïng caàn phaûi coù ñoái vôùi ngoâi thaùnh ñöôøng, vieäc giöõ ngaøy Chuû
nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc, veà toäi ñaùnh baïc vaø theà thoát, hoaëc boån phaän
ñi xöng toäi.
90
|
|
10.9 Page 99 |
▲back to top |
Caùc em theo Don Bosco vaøo trong nhaø thôø, ngaïc nhieân vì caùc vieäc
baát ngôø xảy ñeán, ñeå yù laéng nghe, cöôøi vaø cuoái cuøng vaøo gheá ngoài, neáu
coù theå, ngoài laïi cho tôùi khi hai vò linh muïc chaám döùt cuoäc ñoái ñaùp vôùi
nhau. Cha Borel vaø Don Bosco coù caùi taøi ñoùng vai troø thaày dạy vaø hoïc
troø, ñaõ taøi tình ñeán möùc coù theå tieáp tuïc duy trì cuoäc noùi chuyeän vôùi
nhau laâu ñeán moät giôøi röôõi, cho tôùi luùc phaûi chaám döùt khieán caùc em
coøn tieác nuoái.
Roài sau ñoù laø haùt Kinh caàu Ñöùc Meï. Don Bosco vaãn ñöùng ôû cuoái
nhaø thôø vôùi caùc em môùi baét theâm ñöôïc. Moät em trong boïn hoûi thaàm:
“Khi naøo cha traû tieàn laïi cho chuùng con?” Don Bosco traû lôøi: “Vaøi phuùt
nöõa thoâi, ngay sau Chaàu Thaùnh Theå.”
Sau ñoù, cuøng vôùi caùc em ra khoûi nhaø thôø, ngaøi daãn caùc em ra saân
chôi vaø traû laïi tieàn cho chuùng, thöôøng thöôøng coù cho theâm quaø vaø ñöôïc
chuùng höùa seõ trôû laïi Nguyeän Xaù moãi tuaàn vaø boû thoùi ñaùnh baïc. Ngaøi
seõ chæ cho caùc em thaáy nhöõng troø chôi lyù thuù caùc hoïc sinh chôi ôû
Nguyeän Xaù; caûm ñoäng vì cung caùch cö xöû cuûa ngaøi, cuoái cuøng chuùng
trôû thaønh baïn cuûa ngaøi vaø Chuû nhaät tôùi, chuùng baét ñaàu thöôøng xuyeân
ñeán Nguyeän Xaù.
Sau caùc vieäc ñaïo vaø giôø chôi, tieáp theo laø caùc lôùp cho caùc em hoïc
ngheà, cho tôùi tröôùc hoaëc sau khi maët trôøi laën tuøy theo muøa. Chính Don
Bosco daïy moät vaøi lôùp naøy. Sau ñoù, giôø chôi tieáp tuïc cho tôùi khi trôøi
toái.24
Laø moät nhaân chöùng nhìn taän maét, OÂ. [Carlos} Castagno, [moät cöïu
hoïc sinh Nguyeän Xaù nhöõng ngaøy khôûi ñaàu] coù nhöõng lôøi noùi veà Don
Bosco nhö sau:
Ngaøi laø ngöôøi ñaàu tieân khôûi söï cuoäc chôi, moät cuoäc chôi raát soáng
ñoäng. Quan saùt, lanh leï, ngöôøi ta thaáy ngaøi coù maët khaép caùc goùc saân
chôi, ôû giöõa töøng nhoùm, tham dựï moïi nôi. Neáu thaáy coù cuoäc caõi vaû ôû
ñaâu, Don Bosco ñeán ngay, dòu daøng noùi vôùi teân gaây chuyeän: “Nhoùm
kia thieáu moät chaân, đến ñoù ñi. Cha seõ thay con ôû ñaây.” Ngaøi chôi ki,
24Moät lôøi ghi noùi veà chöông ñieàu leä cuûa Nguyeän xaù ñöôïc chuyeån vaøo Phuï Luïc soá 3
cuûa BM naøy [Nxb]
91
|
|
10.10 Page 100 |
▲back to top |
bocce25vaø caùc loaïi chôi caùc em thích nhaát. Neáu nhìn thaáy coù ai noùi
nhöõng lôøi noùi hoaëc haønh vi thieáu thanh nhaõ khi chôi, ngaøi voäi chaïy laïi
vaø noùi: “Haõy coi cha chôi naøy. Ñeå cha chôi cho thaáy!” Vaø cöù theá cuoäc
chôi tieáp dieãn. Cöù nhö theá, Don Bosco coi soùc khaép saân chôi, vaø luoân
luoân chöùng toû laø moät tay chôi ñieâu luyeän, maëc daàu ngaøi baét buoäc phaûi
vaát vaû vaø hy sinh raát nhieàu.
Moät cöïu hoïc sinh khaùc cuûa Nguyeän Xaù [nhöõng naêm ñaàu] nay ñaõ lôùn
tuoåi, noùi vôùi chuùng toâi:
Thaät laø aám loøng khi coù ngaøi ôû giöõa chuùng toâi. Moät vaøi ñöùa khoâng coù aùo
choaøng hoaëc aên bận nghèo naøn; nhöõng ñöùa khaùc aùo choaøng chæ coøn laø maûnh
gieû raùch khoâng coøn hình tượng caùi aùo; nhöõng ñöùa khaùc cuõng vaäy. Khoâng coù
muõ hoaëc giaày thì raùch moøn loøi caû ngoùn chaân. Chuùng toâi ñaàu toùc buø xuø, hoâi
haùm, vuïng veà, nhìn thaät khoù öa, laïi hay thaát thöôøng, theá maø ngaøi laïi thaáy ñöôïc
haïnh phuùc ñi saùt vôùi ngöôøi ngheøo nhö chuùng toâi. Vôùi caùc hoïc sinh nhoû tuoåi,
ngaøi hieàn töø nhö ngöôøi meï. Neáu thaáy hai em baét ñaàu reùo teân nhau vaø ra tay
ñaùnh loän, Don Bosco ñaõ mau maén chaïy laïi vaø baûo phaûi thaân thieát vôùi nhau.
Nhöng bò muø quaùng vì côn giaän, caû hai khoâng coøn chuù yù ñeán ngaøi. Luùc ñoù,
ngaøi giô caùnh tay leân laøm boä saép ñaùnh, tuy nhieân boãng döng töø haõm laïi vaø
phaân reõ hai ñöùa xa nhau ra. Hoøa bình laäp töùc ñöôïc vaõn hoài nhö coù pheùp maàu.
Ngaøi thöôøng chia caùc em thaønh hai ñoäi cho moät cuoäc chôi, vaø chính ngaøi
laõnh moät ñoäi. Caû hai phe chôi thaät haêng say khieán ngöôøi chôi vaø khaùn giaû ñeàu
raát say söa. Ñoäi muoán ñöôïc danh döï thaéng Don Bosco vaø ñoäi cuûa ngaøi, trong
khi ñoäi ngaøi chaéc chaén laø voâ ñòch.
Thöôøng thì ngaøi vaïch moät laèn möùc vaø thaùch thöùc caùc em chaïy ñua, ai thaéng
seõ ñöôïc thöôûng. Sau khi ñaõ ñöùng vaøo haøng, Don Bosco buoäc chaët aùo chuøng
thaâm tôùi ñaàu goái.“Saün saøng chöa?” Ngaøi hoâ to, “Chuaån bò! Chaïy!” Vaø cuoäc
chaïy ñua baét ñaàu, moät baày treû con chaïy vung ñaát buïi mù theo sau Don Bosco.
Ngaøi luoân luoân thaéng. Cuoäc thi chaïy ñua laàn cuoái cuøng dieãn ra vaøo naêm 1868,
luùc Don Bosco, maëc daàu hai chaân bò söng vuø, vaãn chaïy lanh leï boû laïi ñaøng
sau taùm traêm em, goàm caû maáy em töøng chaïy nhanh nhaát. Chuùng toâi coù maët
luùc ñoù vaø khoù maø tin ñöôïc con maét mình.
25Chôi boùng nôi saân coû ngoaøi trôøi, loái chôi cuûa YÙ trong moät khu ñaát daøi maø heïp. [Nxb]
92
|
|
11 Pages 101-110 |
▲back to top |
|
|
11.1 Page 101 |
▲back to top |
Ñoâi luùc, khi söï vieäc chaäm laïi, Don Bosco trong tuùi aùo boû ñaày keïo caramel,
boác ra quaêng cho caùc toáp treû em. Ñuùng laø moät cuoäc tranh loän, khi taát caû caùc
em coá thieát kieám ñöôïc moät caùi, trong khi caùc em khaùc khoâng theo kòp Don
Bosco la lôùn: “Cho con moät caùi! Cho con moät caùi!” Tröôùc khi chuùng tôùi ñöôïc
gaàn, thì Don Bosco laïi chaïy voït ñi, khieán cho nhieàu em haêng haùi chaïy đuổi
theo. Thænh thoaûng ngaøi ngöøng laïi tay naém ñaày keïo tung ra cho chuùng, roài
chuùng laïi chaïy ñuoåi theo ngaøi cho ñeán luùc heát keïo.
Taát caû caùc noã löïc naøy laøm ngaøi voâ cuøng meät moûi. Nhöng caùi laøm
ngaøi meät moûi nhaát laø phaûi noùi töø saùng tôùi khuya ôû toøa giaûi toäi, treân toøa
giaûng, trong lôùp hoïc vaø ngoaøi giôø chôi. Caùc hoïc sinh laø moät soá lôùn caùc
em theo hoïc caùc lôùp vaên hoùa ñaët ra voâ vaøn caùc caâu hoûi thuoäc ñuû moïi
ngaønh nhö: ngheä thuaät, ngheà nghieäp, phaùt minh, vaên chöông, lòch söû,
ñòa lyù, taïo döïng, huûy dieät theá giôùi vaø sau ñoù, traän luït hoàng thuûy vôùi soá
löôïng nöôùc luït, keát thuùc baèng moät traøng daøi caâu “taïi sao”. Don Bosco
phaûi traû lôøi thaúng caùc caâu hoûi, bôûi vì chuùng khoâng tìm ñaâu ra nhöõng
caâu traû lôøi, neân ngaøi phaûi ráng caån thaän, neáu khoâng caùc caâu traû lôøi seõ
sai hoaëc nghòch lyù. Caùc hoïc sinh nhìn vaøo ngaøi nhö moät nhaø tieân tri, vaø
theá naøo chuùng seõ lặp laïi nhöõng ñieàu ngaøi noùi cho cha meï, thaày giaùo, vaø
hoï khoâng bao giôø baét beû ñöôïc caùc caâu ngaøi traû lôøi. Do ñoù, caùc hoïc sinh
raát toân troïng veà hoïc vaán cuûa ngaøi; trong con maét chuùng kho kieán thöùc
cuûa ngaøi laø moät caùi gì ñoäc ñaùo vaø khoâng ai saùnh ñöôïc. Ñieàu naøy baét
buoäc ngaøi phaûi tænh taùo, bôûi vì, neáu ngaøi löôõng löï hoaëc laàm lôõ, hoaëc chæ
moät laàn noùi khoâng bieát, ít nhaát trong maét moät soá em, ngaøi seõ ñaùnh maát
caùi haøo quang maø vì lôïi ích cho chuùng, ngaøi phaûi lo giöõ cho baèng ñöôïc.
Ngaøi cuõng bieát, roài ra khi ñi hoïc, nhöõng em naøy seõ hoûi caùc thaày dạy
cuõng nhöõng caâu hoûi naøy. Ñöôïc tieáng laø moät quyeån baùch khoa töï ñieån
di ñoäng vaø ñöôïc nieàm quyù troïng cuûa moïi ngöôøi, ngaøi laø moät caùi moái
lieân keát raát maïnh ñoái vôùi nhieàu em saùng giaù. Qua chuùng, ngaøi coù theå
aûnh höôûng ñeá haøng traêm em khaùc khoâng ñeán tröôøng vaø do ñoù, thaät deã
cho ngaøi coù caùi uy quyeàn ngöôøi cha treân taát caû. Ngaøi ñaõ laáy ñoù laøm
ñieàu luaät cho caùc em duy trì vieäc hoïc haønh ñeå coù baát cöù kieán thöùc naøo
chuùng caàn coù. Ñoù laø moät coâng vieäc baét buoäc vaø khoâng khi naøo chaám
döùt, chæ coù moät ngöôøi coù caùi trí nhôù phi thöôøng nhö ngaøi môùi coù theå
93
|
|
11.2 Page 102 |
▲back to top |
kham noåi. Chuùng toâi tin raèng moät soá ghi chuù veà ñaïi soá, chaúng haïn, bao
goàm caû nhöõng phöông trình boán aån soá xuaát hieän trong thôøi kyø naøy.
Thöïc vaäy, thaät laø dò thöôøng cho raèng Don Bosco laø cuoán baùch khoa
töø ñieån di ñoäng. Khi thaáy mình thöïc söï khoâng coù caâu traû lôøi cho moät
caâu hoûi, ngaøi cuõng coù ñuû taøi ñeå ra khoûi caùi ñieåm khoù khaên maø khoâng
maát söï bình tónh. Ngaøi seõ traû lôøi: “OÀ, coù caàn cha phaûi noùi baát cöù ñieàu
gì hay khoâng? Naøy, caùc con khoâng bieát ñieàu ñoù hay sao? Ít nhaát laàn
naøy, caùc con cho cha caâu traû lôøi! Neáu thöïc söï con khoâng bieát, haõy coá
tìm cho ra, bôûi vì noù khoâng maáy khoù ñaâu. Cha seõ coù moät phaàn thöôûng
cho caâu traû lôøi naøo ñuùng nhaát Chuû nhaät tôùi.” Suoát caû tuaàn, caùc em seõ
tìm toøi vaán ñeà, quay ra hoûi caùc thaày coâ, caùc linh muïc, vaø caùc nhaø thoâng
thaùi, vaø chuùng coù theå veû vang ñöa ra nhöõng caâu traû lôøi vaøo chuû nhaät
tôùi. Don Bosco cuõng ñaõ saün saøng, tuy nhieân ngaøi coù theå môû roäng vaán
ñeà treân nhieàu phöông dieän khaùc nhau ñeå coù keát quaû taát nhieân. Neáu hôïp
thôøi, ngaøi seõ noùi theâm trong chieàu kích lòch söû, roài trình bày moät caùch
haáp daãn ñieàu maø ngöôøi khaùc chæ noùi coù ít lôøi. Trong phöông caùch naøy
vaø cuõng ñaït ñöôïc keát quaû nhö theá, ngaøi seõ hoûi chuùng veà nhieàu ñeà taøi.
Giöõ chuùng baän bòu ñöôïc ngaøi coi laø nhöõng phöông phaùp raát hieäu
nghieäm che chôû chúng khoûi phaïm toäi.
Caû trong nhaø thôø, luùc keát thuùc baøi giaûng, ngaøi thöôøng ñeà nghò moät
ñeà taøi ñeå nhgieân cöùu vôùi phaàn thöôûng cho caâu traû lôøi đúng nhaát. Ngaøi
noåi tieáng laø moät nhaø giaûng thuyeát cuûa tuoåi treû. Ngaøi raát höõu hieäu trong
vieäc moâ taû Thieân Chuùa thaät cao caû trong vieäc taïo döïng vaø baûo toaøn
moïi söï, trong vieäc toû ñöùc töø bi vaø coâng chính, khieán cho caùc em, ngay
caû sau ra khoûi thaùnh ñöôøng khoâng theå naøo queân ñöôïc nieàm xuùc ñoäng.
Tröôùc khi chuùng saép haøng ñi ra, lôïi duïng söï phaán kích cuûa chuùng Don
Bosco nhaéc laïi ñeà taøi baøi giaûng vöøa môùi chaám döùt, ngaøi noùi: “Chuû nhaät
tôùi cha muoán caùc con noùi cho cha bieát taïi sao Bí tích Thaùnh theå laïi ñöôïc
goïi laø Leã ‘Taï Ôn’ vaø yù nghóa tieân khôûi cuûa töø ‘thieân ñaøng’.” Laàn khaùc,
ngaøi ñeà nghò chuùng giaûi thích yù nghóa töø “cheát” hoaëc “luyeän nguïc”
hoaëc nhieàu yù nghóa cuûa töø “hoûa nguïc”. Ñoâi khi ngaøi baûo chuùng khaûo
saùt Phuùc aâm.“Tìm cho cha ngoân ngöõ ñaàu tieân cuûa töø ‘coâng vieân’ (park),
94
|
|
11.3 Page 103 |
▲back to top |
coù nghóa laø röøng, vöôøn cuûa hoaøng trieàu, Salomon duøng trong saùch cuûa
ngaøi.”
Suoát caû tuaàn, caùc em tìm ñeán nhôø nhieàu linh muïc ôû Torino, vaø trôû
laïi vôùi caùc caâu traû lôøi veà thaàn hoïc, khoâng phaûi laø caâu traû lôøi ñuùng, bôûi
vì caùc em khoâng noùi ñuùng töø trong caâu hoûi. Ngaøi noùi vôùi caùc em: “Caùc
con noùi khoâng truùng. Coá laøm laïi laàn nöõa.” Caùc em do ñoù trôû laïi vôùi caùc
vò linh muïc tröôùc ñeå coù theâm lôøi giaûi ñaùp.
Ñoâi khi khoâng coù ai ñöôïc thöôûng. Coù moät laàn, ngaøi hoûi caùc em cho
ngaøi bieát ngöõ nguyeân (etymology) tieáng La tinh töø “peccatum”. Khoâng
coù em naøo tìm ñöôïc caâu traû lôøi ñuùng, maëc daàu chuùng ta hoûi nhieàu vò
chuyeân gia. Do ñoù, Don Bosco baûo tìm cuoán Matthiae-Martini Lexicon
Philologicum vaø cho ñoïc lôùn tieáng “peccatum” do “pecu” hoaëc chöõ taét
“pecus” [con chieân], bôûi vì con vaät yeáu ñuoái ñi lang thang nhö con
chieân, khoâng do lyù trí ñieàu khieån maø do baûn naêng voâ tri giaùc. Caùc vaán
ñeà ngaøi hoûi caùc em ñeå giaûi quyeát thöôøng lieân quan ñeán luaân lyù.
Ñoâi khi ngaøi coù ñöôïc nhieàu caâu traû lôøi coù tính chaát khaùc nhau. Ngaøi
lieàn noùi: “Roetti26, ñeán phoøng cha laáy cho cha cuoán saùch naøy, cuoáng
saùch kia. Laät maáy trang trong khi moïi ngöôøi chuù yù laéng nghe, roài ngaøi
chæ ñoïc caâu traû lôøi ñuùng vaø trao phaàn thöôûng cho ngöôøi may maén ñaùp
truùng. Cha Ghiringhello, moät thaàn hoïc gia, coù laàn goïi ñeán ngaøi xin ngaøi
vui loøng thöông ñeå cho caùc thaàn hoïc gia ôû Torinoâ ñöôïc xaû hôi, bôûi vì
caùc vò ñaõ ñuoái söùc vôùi taát caû caâu hoûi caùc em mang ñeán. Tuy nhieân Don
Bosco vui veû vì ngaøi ñaõ ñeå cho caùc hoïc troø cuûa mình ñöôïc tieáp xuùc vôùi
nhöõng vò linh muïc ñaïo ñöùc vaø thoâng thaùi trong thaønh phoá, trong khi ñoù,
quyù vò, vôùi cung caùch quaûng ñaïi ñöôïc dòp coå voõ caùc em yeâu thích caùc
thöøa taùc vieân cuûa Thieân Chuùa hôn.
Caùc quang caûnh nhö theá thöôøng luoân luoân xuaát hieän, vaø traûi qua moät
thôøi gian, nhaát laø trong muøa heø. Tröôùc khi trôøi toái, Don Bosco cho caùc
em moät lôøi khuyeân nhuû roài cho caùc em ra veà. Ngaøi daën caùc em ñöøng
gaây chuyeän ñaùnh loän hoaëc ñöøng goïi teân tuïc caùc baïn laøm cho chuùng
phaät yù; ngaøi khuyeán nhuû caùc em laøm boån phaän vì tình yeâu chöù khoâng
26Moät tö giaùo treû. [Nxb]
95
|
|
11.4 Page 104 |
▲back to top |
vì sôï bò phaït, hoaëc khuyeán baûo caùc em toû ra kính troïng taát caû nhöõng ai
coù quyeàn, boû muõ ra khi gaëp hoï, kính caån hoân27 tay caùc vò linh muïc ñeán
Nguyeän Xaù ñeå giuùp caùc em, vaø ñôn sô vaø thaønh thaät ñaùp laïi caâu hoûi
cuûa caùc ngaøi. Ngaøi thuùc giuïc caùc em trung thaønh tuaân giöõ luaät leä cuûa
Nguyeän Xaù, vaø ganh ñua nhau aên ôû ñaïo ñöùc, khieâm nhu vaø ñuùng giôø
trong caùc vieäc ñaïo ñöùc trong thaùnh ñöôøng.
Tuy nhieân, thöôøng xuyeân hôn, sau khi baûo ñaûm taát caû moïi em ñeàu
coù moät vieäc nhoû ñeå laøm, ngaøi vui möøng khi bieát khoâng ai ôû nhöng ngaøy
hoâm sau, ngaøi coøn caûnh caùo chuùng veà caùc nguy hieåm ñang rình moø caû
nhöõng ai quyeát taâm traùnh phaïm toäi.
Trong nhaø, nôi tröôøng hoïc, taïi tieäm laøm hoaëc haõng xöôûng nôi caùc
con laøm ñeàu coù ngöôøi hay noùi nhöõng ñieàu xaáu xa, Ñeå cha cho caùc con
bieát caùch ra khoûi nôi khoù khaên naøy ñeå khoâng laøm maát loøng Chuùa. Neáu
nhöõng ngöôøi naøy thuoäc quyeàn caùc con, haõy khieån traùch naëng lôøi, khoâng
sôï seät. Neáu khoâng, ñi ra khoûi, neáu coù theå; neáu khoâng theå ñi ra khoûi,
ñöøng coù goùp lôøi hoaëc cöôøi mæm, vaø noùi vôùi loøng mình: “Laïy Chuùa
Gieâsu, xin ngôïi khen Chuùa… ” Laøm thinh maëc hoï muoán nghó gì thì nghó.
Vaøi ngöôøi coù theå cheá nhaïo vaø choïc giaän con, khoâng sao heát. Thôøi gian
tôùi khi xuoáng hoûa nguïc, ngöôøi toäi loãi cöôøi cheâ, choïc gheïo con seõ quay
ra khoùc than, coøn ngöôøi bò cheâ traùch ñau khoå vì yù ngay laønh seõ ñöôïc
höôûng haïnh phuùc thieân ñaøng. Caùc con neân nhôù, ngay caû nhöõng keû cheá
dieãu caùc con cũng baét buoäc phaûi ngôïi khen caùc con, seõ khoâng coøn daùm
laøm phieàn ai nöõa baèng nhöõng lôøi noùi xaáu xa khi thaáy caùc con trung
thaønh vôùi Chuùa. Thaùnh Luy ñöôïc baïn beø treû giaø ñeàu toân troïng, hoï
khoâng bao giôø daùm thoát ra nhöõng lôøi ñaùng quôû traùch tröôùc maët ngöôøi.
Tuy nhieân, daàu cho caùc con ñaõ giöõ gìn, neáu chaúng may caùc con coøn gaëp
nguy hieåm laøm maát loøng Chuùa, thì neân boû ngay nôi ñoù, nhaø ñoù, vieäc ñoù
ñeå traùnh phaïm toäi coøn hôn laø gaây nguy hieåm cho linh hoàn. Caùc con
phaûi nhaän bieát chaéc chaén Chuùa vaø Ñöùc Trinh Nöõ seõ khoâng boû maëc caùc
con. Phaàn cha, hôõi caùc con thaân meán, cha seõ laøm moïi caùch ñeå giuùp caùc
con tìm ñöôïc vieäc laøm ñeå möu sinh.
27Moät daáu hieäu theo tuïc leä ôû nhieàu nôi [Nxb].
96
|
|
11.5 Page 105 |
▲back to top |
Ñeå khuyeán khích chuùng löu taâm ñeán nghe giaûng ñeå hoïc hoûi, ngaøi
thöôøng hay thoâng baùo ngaøi seõ ban thöôûng cho chuùng baèng troø xaûo thuaät
tay, hoaëc cho caùc meà ñay aûnh ñaïo, hình aûnh ñaïo, taäp truyeän hoaëc caùc
loaïi thöôûng khaùc. Ngaøi cuõng höùa thöôûng chuùng nhöõng caùi khaùc nhö;
quaø aên vaët, buoåi vaên ngheä coù haùt hoaëc chôi nhaïc khí, hoaëc quaàn aùo do
nhieàu vò aân nhaân taëng. Bôûi vì taát caû chuùng ñeàu bieát ngaøi luoân giöõ lôøi
höùa, neân ñöôïc chuùng quaây quaàn vui veû beân nhau.
Sau moät ngaøy coá gaéng, chæ caàm hôi baèng böõa aên haïn cheá ñeå giöõ söùc,
Don Bosco ñaõ quaù meät neân khoù di chuyeån. Nhöõng em hoïc ngheà laø
nhöõng em rôøi sau cuøng, (caùc em nhoû ra veà nhaø sôùm hôn moät chuùt),
chuùng hoûi ngaøi: “Ñi vôùi chuùng con ra coång ñi”.
“Cha khoâng ñi noåi nöõa”, ngaøi ñaùp.
“Chæ ñi maáy böôùc thoâi, cha...” Chuùng naên næ ñeán noãi ngaøi phaûi theo.
Sau moät quaõng ngaén, ngaøi heát söùc töø choái ñi theâm, nhöng chuùng khoâng
nghe. “Chæ moät chuùt nữa thoâi, chæ ñeán haøng caây kia.” Don Bosco kieân
nhaãn tieáp tuïc ñi. Khi ñeán choã ñònh ngöøng laïi, coù hôn ba traêm em, lôùn
nhoû, vaây quanh ngaøi, xin ngaøi keå moät caâu chuyeän. Don Bosco phaûi van
lôn: “Khoâng ñöôïc! Ñeå cho cha ñi veà. Cha meäït quaù roài!” Chuùng ñaùp:
“Khoâng, khoâng! Chuùng con haùt moät baøi ñeå cha nghæ moät chuùt. Sau
ñoù cha keå chuyeän vui cho chuùng con nghe.”
“Thaät vaäy, cha khoâng theå laøm gì ñuôïc nöõa.”
“Chæ moät chuyeän thoâi!”
“Caùc con khoâng thaáy sao. Cha coøn khoâng noùi noåi nöõa ñaây naøy?”
“Chæ moät chuyeän ngaén thoâi!”
Trong luùc ñoù, ñaùm ñoâng chung quanh ngaøi taêng theâm, bôûi vì caùc
khaùch boä haønh, coù caû nhieàu binh só, töø caùc phoøng traø ñi ra cuõng ngöøng
laïi. Hoï toø moø ñöùng laïi ñeå nghe vò linh muïc naøy noùi gì. Sau khi caùc em
haùt xong hai hoaëc ba ñoaïn thaùnh ca Lodate Maria [Haùt möøng Meï Maria
. . .] Don Bosco treøo leân moät caùi gheá ñaù hoaëc moät ñoáng gaïch noùi: “Thoâi
ñöôïc, cha chæ keå moät truyeän thoâi, roài chuùng con phaûi veà nhaø”. Khi keå
xong, ngaøi noùi: “Xong roài! Chuùc nguû ngon!”
97
|
|
11.6 Page 106 |
▲back to top |
Caùc em vaø moïi ngöôøi toø moø ñöùng chuùng quanh ñeàu ñaùp laïi: “Chuùc
cha nguû ngon!” vaø chuùng la to ñeán ñieác tai Viva Don Bosco, sau ñoù
chuùng taûn ra, ai veà nhaø naáy hoaëc veà choã truù nguï. Tröôùc heát, taát caû
chuùng ñeàu muoán ñeán gaàn ngaøi ñeå chaøo laàn nöõa.
Ñeán luùc naøy, nhieàu em to con naâng ngaøi leân vai vaø kieäu ngaøi veà
nhaø, vöøa ñi vöøa haùt baøi Andiamo, compagni, Don Bosco ci aspetta [Ñi
ñi thoâi, caùc baïn, Don Bosco ñang chôø chuùng ta].28 Khi veà tôùi nhaø thöôøng
thöôøng ngaøi ñaõ ñuoái söùc, nghe tieáng Meï Margherita môøi ngaøi vaøo baøn
aên, ngaøi thöôøng xuyeân ñaùp: “Cho con nghæ moät choác”, roài ngaøi naèm
xuoáng nguû say söa khoâng ai coù theå ñaùnh thöùc ngaøi dậy noåi. Ñoâi khi,
ñang khi aên, vöøa huùp ñöôïc moät thìa chaùo, ngaøi gucï ñaàu xuoáng baøn thiu
thiu nguû. Sau ñoù moät choác, thaày Giuse Brosio vaø maáy em coøn ôû laïi
chanh chöøng khieâng ngaøi vaøo giöôøng, ngaøi naèm vaät xuoáng giöôøng,
khoâng kòp côûi caû quaàn aùo, ngay caû khoâng theå naøo laät thaân xaùc sang
ngaøi moät beân hoaëc naâng tay chaân ngaøi leân ñöôïc. Ngaøi ñaõ chaêm chuù
laøm vieäc töø boán giôø saùng cho tôùi möôøi giôø ñeâm vaø coù khi coøn treã hôn
nöõa. Meät hôn nöõa laø ngaøy leã troïng xảy ra vaøo ngaøy trong tuaàn, chöa
ñöôïc phuïc hoài sau khi laøm vieäc hoâm Chuû nhaät. Khi ngaøi trôû veà ban
ñeâm, ñöôïc baøi haùt theo nhòp böôùc baùo ñoäng theo ngaøi töø Rondo ñi veà,
meï ngaøi ñoùn ngaøi taïi cửa leân tieáng hoûi: “Con coøn soáng khoâng ñaáy?”
Nhöng hình nhö con baø khoâng nghe thaáy tieáng hoûi. Ngaøi treøo thang leân
gaùc veà phoøng ngồi ngay xuoáng caùi gheá ñaàu tieân, hay baát cöù gaëp ñöôïc
laø hoøm hoaëc gheá, ngaøi nguû ngay laâp töùc, ñoâi khi khoâng thöùc giaác cho
ñeán luùc höøng ñoâng. Nhieàu hoâm, thöùc daäy vôùi quaàn aùo maëc môùi coù moät
nöûa, löng coøn töïa treân giöôøng, chaân choáng vaøo töôøng.
Theo chuùng toâi nhaän xeùt, ngaøi thaät anh huøng hy sinh caû baûn thaân,
baát cöù luùc naøo trong coâng vieäc haøng ngaøy, ñoâi khi laïi coøn gaëp ñieàu bò
nhö yù thaät ñau loøng. Ai laøm việc vôùi ngöôøi treû ñeàu coù kinh nghieäm nhö
Don Bosco. “Chæ nhôø kinh nghieäm, baïn môùi chieán thaéng ñöôïc caùc linh
hoàn” (Luc. 21,19). Hoaøn toaøn tin töôûng vaøo söï phuø hoä cuûa Chuùa vaø söï
hieäu quaû cuûa cuoäc giaùo duïc cuûa toân giaùo chaân thaät, ngaøi thöôøng noùi vôùi
28Moät baøi haùt do Cha Hyacinth Carpano vieát, Xin ñoïc Ch. 48. Muoán bieát theâm veà
Cha Carpano, xin ñoïc BM II, tr. 271,334, 336, 339, 411. [Nxb]
98
|
|
11.7 Page 107 |
▲back to top |
caùc em: “Cha hy voïng moät ngaøy kia chuùng ta cuøng seõ ôû chung vôùi nhau
treân thieân ñaøng!”
Nhöõng keát quaû thaät ñaùng ngaïc nhieân ñaõ thöôûng coâng cho caùc nghò
löïc vaø hoaøn thaønh caùc öôùc voïng cuûa ngaøi, Thaày Giuse Buzzetti noùi vôùi
chuùng toâi: “Toâi nhìn thaáy coù moät söï thay ñoåi nôi haøng traêm em, tröôùc
khi vaøo Nguyeän Xaù, hoaøn toaøn ngu doát vaø khoâng maøng tôùi toân giaùo.
Chuùng caøng ngaøy caøng meán Nguyeän Xaù, khoâng theå naøo boû ñi ñöôïc,
chuùng ñaõ baét ñaàu naêng laõnh nhaän caùc bí tích khoâng chæ trong ngaøy Chuû
nhaät, maø coøn caû trong caùc ngaøy leã buoäc.” Kinh só [Gioan Baptist)
Anfossi laøm chöùng ñieàu ngaøi chöùng kieán trong nhieàu naêm: “Toâi thaáy
thanh nieân baát trò ñaõ trôû neân soát saéng ñeán nhaø thôø chæ sau khi tham döï
maáy ngaøy Chuû nhaät ôû Nguyeän Xaù. Moät soá em, tröôùc ñaây coù cuoäc soáng
khoâng göông maãu chuùt naøo, nhöng nay laïi laø nhöõng em toát nhaát; nhieàu
em ñaõ coù dòp toû ra khieâm toán xöng thuù ñaõ laøm ñieàu sai traùi, neáu ñöôïc
Don Bosco cho pheùp laøm theá.”
Cuoäc thay ñoåi thieâng lieâng naøy thaät thöôøng xuyeân. Don Bosco hy
voïng raèng, ngaøi seõ thành coâng trong vieäc thay ñoåi neân toát ít nhaát moät
thaønh phaàn cuûa xaõ hoäi. Maáy naêm sau, do ngaøi giaùo duïc baèng caùc vieäc
thöïc haønh ñöùc Tin, coù nhieàu em ñaõ gaây döïng thaønh caùc gia ñình Kitoâ
giaùo khaép nôi treân theá giôùi. Cha Francis Dalmazzo vieát: “Ñoù laø muïc
ñích chính cuûa ngaøi, töø gioïng noùi vaø caùch ngaøi nhìn leân baát cöù khi naøo
gaëp dòp ngaøi coù theå noùi leân nhö taùc giaû Thaùnh vònh: ‘Caùc nöôùc, haõy
ngôïi khen Thieân Chuùa’ ” (Tv. 116,1).
99
|
|
11.8 Page 108 |
▲back to top |
CHÖÔNG 12
Caùc Ngaøy Leã Troïng taïi Nguyeän Xaù
Trong suoát naêm, Nguyeän Xaù khoâng bao giôø ñoùng cöûa. Caùc vieäc ñaïo
ñöùc ñöôïc thöïc haønh moãi ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc, theâm vaøo
ñoù moät soá caùc ngaøy leã khaùc coù ñöôïc nhôø söï coá gaéng vaø coâng lao cuûa
Don Bosco. Noåi baät laø leã kính Thaùnh Phanxicoâ Saleâ, maø teân ngöôøi ñöôïc
goïi Nguyeän Xaù; leã kính Thaùnh Luy Gonzaga, thaùnh Boån maïng chính
cuûa giôùi treû; leã kính Thieân thaàn Baûn meänh, boån maïng cuûa Nguyeän Xaù;
leã Truyeàn tin, leã Moâng Trieäu, leã Giaùng sinh, leã Maân coâi vaø leã Ñöùc Meï
Voâ nhieãm. Trong caùc dòp naøy, Don Bosco coá thieát thuùc giuïc caùc em heát
loøng soát saéng, ñaëc bieät thuùc giuïc caùc em laõnh nhaän ôn toaøn xaù ñaõ ñöôïc
chaáp thuaän cho moãi leã. Ngaøi lo laéng cho caùc em hieåu ñöôïc taàm quan
troïng vaø caùc ñoøi hoûi ñeå laõnh nhaän. Ngaøi vieát trong baûn Ñieàu leä cuûa
Nguyeän Xaù: “Haõy nhôù muoán ñöôïc höôûng ôn toaøn xaù, caùc con phaûi thöïc
hieän caùc ñieàu kieän sau ñaây:
1. Xöng toäi vaø Röôùc leã,
2. Vieáng nhaø thôø,
3. Caàu nguyeän theo yù Ñöùc Giaùo Hoaøng.”
Trong baûn vieát tay, ngaøi vieát: “Taát caû caùc em Nguyeän Xaù, nhaát laø
caùc em ñöôïc giao phoù moät traùch nhieäm, phaûi tìm caùch ñaït ñöôïc caùc lôïi
ích thieâng lieâng vaø laõnh nhaän caùc bí tích trong caùc dòp leã troïng naøy ñeå
neâu göông cho keû khaùc.”
Ngaøi khoâng bao giôø boû lôõ moät cô hoäi maø khoâng thaân maät khuyeán
caùo moïi ngöôøi tham döï moät buoåi Röôùc Leã Chung. Vì lyù do naøy hoaëc lyù
do khaùc, nhöõng cuoäc Röôùc Leã Chung naøy thöôøng ñöôïc toå chöùc ít nhaát
moãi thaùng moät laàn, tuy nhieân ngaøi khoâng bao giôø toû ra chaùn naûn vieäc
coå voõ chuùng. Cuõng khoâng chæ nhaém con soá, trong moïi caùch coù theå ñöôïc,
ngaøi phaûi chaéc chaén khoâng moät em naøo leân röôùc leã maø phaïm söï thaùnh.
Ñoái vôùi vieäc xöng toäi, ngaøi luoân luoân lặp laïi ñieàu ngaøi ñaõ vieát trong
100
|
|
11.9 Page 109 |
▲back to top |
baûn thaûo noùi treân: “Ñeå nhaän ñöôïc aân xaù, tröôùc heát phaûi ñang soáng trong
tình traïng ôn nghóa, khoâng moät ai ñöôïc tha aùn phaït traàn gian neáu hoï
ñaùng ñöôïc tha aùn phaït ñôøi ñôøi.” Veà vieäc röôùc leã, ngaøi thöôøng nhaéc treân
moâi mieäng caâu caùch ngoân maø caùc cöïu hoïc vieân Nguyeän Xaù trong
nhöõng naêm ñaàu laäp laïi cho chuùng toâi: “Tröôùc khi quyeát ñònh leân röôùc
Thaùnh Theå Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñaùng toân thôø, haõy duyeät xeùt löông taâm xem
caùc con ñaõ thaät söï saün saøng chöa. Haõy nhôù raèng khi caùc con chöa coù yù
söûa ñoåi loái soáng khi phaïm toäi, maëc daàu ñaõ ñi xöng toäi, caùc con vaãn chöa
xöùng ñaùng leân baøn thaùnh, vaø neáu leân röôùc leã, thay vì ñöôïc lôùn maïnh
trong ôn nghóa thaùnh, caùc con caøng laøm cho mình khoâng coøn xöùng ñaùng
chuùt naøo vaø ñaùng bò hình phaït naëng neà hôn. Traùi laïi, neáu caùc con ñaõ
xöng toäi vaø quyeát taâm söûa chöõa loái soáng, khi caùc con leân nhaän laáy Baùnh
caùc Thieân thaàn, thì caùc con seõ laøm Chuùa voâ cuøng haøi loøng. Khi coøn ôû
döôùi theá traàn, maëc daàu Ngöôøi tieáp ñoù moïi ngöôøi, nhöng Ngöôøi luoân
luoân toû veû ñaëc bieät hôn ñoái vôùi ngöôøi ñaïo ñöùc soát saéng vaø caùc em nhoû
ngaây thô, Ngöôøi noùi: ‘Haõy ñeå cho caùc treû nhoû ñeán cuøng Ta, vaø ñöøng
ngaên caûn chuùng’ [Mc. 10,14], roài Ngöôøi chuùc laønh cho chuùng. Vaäy caùc
con, haõy laéng nge lôøi Ngöôøi môøi goïi vaø leân nhaän khoâng chæ lôøi coù chuùc
laønh, maø chính Ngöôøi.” Coù bieát bao cuoäc ñi xöng toäi ñöôïc nhìn thaáy vaø
ñaùng yeân uûi laø do nhöõng lôøi ngaøi khuyeán khích.
Nhöõng cuoäc toå chöùc ñaëc bieät naøy ñem ñeán cho Don Bosco theâm
nhieàu boån phaän khaùc bôûi vì chæ coù caù nhaân ngaøi thaáy ñöôïc taát caû caùc
chi tieát caàn phaûi laøm. Ngaøi trang hoaøng nhaø thôø, taäp haùt caùc ca vieân,
daïy caùc em giuùp leã, möôïn aùo leã ôû Vieän Löu truù [Refugi] vaø saép ñaët
phoøng thaùnh vôùi baát cöù caùi gì caàn phaûi coù. Ngaøi coøn phaûi laøm baûn
chöông trình ñeå ñem in, göûi giaáy môøi hoaëc ñích thaân goïi tôùi caùc vò aân
nhaân cuûa Nguyeän Xaù, löïa choïn ngöôøi baûo trôï toå chöùc ngaøy leã, môøi caùc
linh muïc ñeán haùt leã troïng vaø giaûng thuyeáât, vaø thu tieàn ñeå trang traûi caùc
chi phí caàn thieát, moùn ñieåm taâm cho taát caû caùc em, baát keå caùc em coù
röôùc leã hay khoâng. Nhöõng ai ñaõ töøng quen coâng vieäc ñieàu haønh Nguyeän
Xaù, xin haõy theâm vaøo danh saùch naøy nhöõng gì toâi ghi coøn thieáu.
Caùch aên ôû vaø nieàm vui cuûa caùc em ñeàu ñuùng vôùi söï lo laéng cuûa Don
Bosco lo cho caùc em. Ñoái vôùi chuùng, nhaø nguyeän laø moät phaàn nhoû cuûa
thieân ñaøng. Thaät laø sung söôùng ñöôïc nhìn thaáy loøng ñaïo ñöùc chaân thaønh
101
|
|
11.10 Page 110 |
▲back to top |
cuûa caùc em. Caùi cheùn cuûa Don Bosco traøn ñaày nieàm haïnh phuùc khi
ñöôïc thaáy taát caû chuùng trong tình traïng ôn nghóa, vaø caùc em haøng haøng
lôùp lôùp khoâng ngôùt ñi leân Baøn Thaùnh.
Ban chieàu, sau Chaàu Thaùnh Theå, Don Bosco luoân tìm ñöôïc caùch laøm
cho caùc em vui, ñaëc bieät laø caùc troø chôi chæ ñöôïc ñem ra trong caùc dòp
leã troïng hôn nhö theá naøy. Don Bosco chuaån bò moät choã ñaëc bieät cho
ñoâng ñaûo caùc vò aân nhaân vaø quan khaùch ngaøi ñaõ môøi, vaø daønh caùc gheá
rieâng cho nhöõng vò khaùch coù tieáng taêm. Ngaøi chuû toïa moïi vieäc, trong
khi caùc coäng taùc vieân chia nhau raûi raùc giöõa caùc hoïc sinh trong saân chôi
keá beân ñeå giöõ traät töï caùc em. Ñoâi laàn, coù ñoäi keøn ñoàng nhoû do moät soá
baïn cuûa Don Bosco đến chôi giuùp vui cho theâm naùo nhieät. Buoåi vaên
ngheä môû ñaàu baèng cuoäc chaïy ñua trong bò, coù caùc giaûi thöôûng cho caùc
em thaéng cuoäc. Sau ñoù laø cuoäc chôi pignata vôùi caùc caây coät boâi ñaát seùt
treo ñaày keïo. Nhöõng giaûi thöôûng khaùc quyeán ruõ caùc em treøo “caây treo
nhieàu giaûi”, moät coät goã boâi môõ vôùi nhieàu loaïi keïo treo luûng laúng treân
ngoïn. Hoaëc chuùng coá gaéng duøng taøi kheùo vôùi tay baùm moät caây goã troàng
nghieâng boâi ñaày môõ. Nhöõng cuộc leã naøy khoâng nguy hieåm, cuõng khoâng
deã, nhöng thích thuù vì ñöôïc nhìn xem caùc hoïc sinh coá gaéng treøo leân
cao, nhöng laïi bò truït xuoáng vì chính söùc nặng cuûa mình, gaây cho khaùn
giaû phaûi baät cöôøi. Cuõng coù baät ñeøn saùng taïi caùc cöûa soå, vaø saân chôi, coù
bong boùng vaø phaùo boâng.
Don Bosco thöôøng baän aùo laøm xieác ñöùng tröôùc moät caùi baøn vôùi taøi
coù töø ngaøy tröôùc ñeå chuaån bò bieåu dieãn laøm xieác, loâi ra nhöõng traùi banh
lôùn vaø nhoû vaø caùc vaät khaùc töø caùi hoäp quyû thuaät tröôùc söï ngaïc nhieân
cuûa cöû toïa. Ngaøi laøm cho moät vaät bay vaøo tuùi aùo ngöôøi ta hoaëc ñoaùn ra
con baøi hoï caàm trong tay. Caùc ngoùn tay cuûa ngaøi thaät laø maïnh cuøng vôùi
em hoïc sinh ñaùnh vôû ñöôïc haït quaû ñaøo vôùi baøn tay traàn. Neáu ai coù tieàn,
ngaøi möôïn moät scudo, roài noùi: “Xin loãi, toâi seõ traû laïi baêèng tieàn leû!”
Ngöôøi ñoù traû lôøi:
“Cöù laøm ñi coi”. Leõ dó nhieân, nhöõng ngöôøi ñöùng coi chung quanh
chaêm chuù quan saùt ñoàng baïc caéc ñöôïc ngaøi keïp trong boán ngoùn tay vaø
beû laøm hai. Ngaøi duy trì vieäc mua vui caùc em cho tôùi naêm 1860.
Laàn cuoái cuøng ngaøi laøm caùi troø naøy sau khi laøm cho caùc em cöôøi
ngaát ngö, ngaøi laøm caùc em phaûi khieáp sôï khi laøm cho caùc em troâng nhö
102
|
|
12 Pages 111-120 |
▲back to top |
|
|
12.1 Page 111 |
▲back to top |
khoâng coù ñaàu. Coù moät ñieåm veà caùi troø naøy. Ngaøi thöôøng noùi vôùi caùc
em veà söï “khoâng coù ñaàu” hoaëc “ñeå mình bò chaët maát ñaàu”. Muïc ñích
cuûa ngaøi muoán ñöa ra caùi yù nghóa quan troïng aån daáu trong ñoù: tröôùc
heát, em phaûi coá gaéng khieâm nhöôøng vaø thaéng ñöôïc tính kieâu ngaïo baèng
caùch trao yù muoán cuûa mình theo yù muoán cuûa vò beà treân vaø phaûi tuaân
theo caùc luaät leä vaø lôøi coá vaán cuûa caùc vò tröôùc nhöõng quyeát ñònh vaø tính
tình hay thay ñoåi vaø non nôùt cuûa mình; thöù ñeán, tuy nhieân ñieàu naøy ít
roõ raøng vaø khoâng thöôøng ñöôïc ñeà caäp tôùi, ngaøi coù yù noùi ñeán söï vaâng
lôøi ñoøi phaûi coù trong tu hoäi ngaøi döï ñònh thieát laäp qua caùc em khi ngaøi
môøi caùc em ôû laïi Nguyeän Xaù giuùp ngaøi trong vieäc cöùu vôùt caùc em khaùc.
Luùc naøy, ngaøi chöa muoán noùi coâng khai veà moät tu hoäi29 vaø haïn cheá noùi
veà vaán ñeà naøy tuøy dòp tieän vôùi caùc em naøy maø ngaøi bieát laø nhöõng em
ñaëc bieät toát laønh, quaûng ñaïi vaø nhaát laø hieán thaân cho ngaøi. Caùc troø chôi
khaùc cho ngaøi coù caùi cô hoäi soi saùng taâm hoàn moät soá thanh thieáu nieân
vaø ngöôøi khaùc aên ôû neân toát.
Giacoâbeâ Bellia30, Giuse Buzzetti vaø haøng traêm baïn höõu khoâng bao
giôø queân ñöôïc nhöõng buoåi vaên ngheä naøy, hoï noùi cho chuùng toâi bieát
nhieàu ngöôøi khaùc vaãn coøn ghi nhôù trong loøng nhöõng buoåi toái vôùi bao
nhieâu troø thuù vò naøy.
Trong moät soá ngaøy leã quan troïng hôn, nhö leã kính Thaùnh Phanxicoâ
Saleâ, Don Bosco thieát lập troø “Quay Soá May Maén” vôùi moät soá veù coù
ñaùnh soá vaø moät soá ñeå traéng. Treân baøn ngaøi baøy leân caùc giaûi thöôûng,
moät soá coù giaù trò, do caùc vò aân nhaân trao taëng. Moãi phaàn thöôûng ñeàu coù
moät con soá. Tröôùc maët moät soá ñoâng quan khaùch, moät em beù leân quay
voøng xe. Chính Don Bosco moùc leân moät veù, soá veù traéng nhieàu hôn soá
phaàn thöôûng gaáp boäi, vaø trao cho cho em naøo muoán mua veù mong ñöôïc
soá may. Moät soá quan khaùch boáùc ñöôïc haøng loaït möôøi hoaëc möôøi hai veù
traéêng, vui loøng nhaän laáy vôùi nuï cöôøi, trong khi ñoù cöû toïa, nhaát laø caùc
em, vui cöôøi thoûa thích. Caùi troø “quay soá” giuùp Don Bosco coù tieàn trang
traûi phí khoaûn toå chöùc caùc bieán coá ñaëc bieät naøy.
29 Ñaõ coù moät thôøi kyø ôû Piedmont caùc tu hoäi bò thoùa maï vaø deïp boû. [Nxn]
30 Moät em cuûa Nguyeän xaù vaø sau naøy laøm linh muïc giaùo phaän. [Nxb]
103
|
|
12.2 Page 112 |
▲back to top |
Troø chôi may maén cuõng laø phöông tieän giöõ caùc em baän bòu vaø vui
veû. Chöøng ba thaùng moät laàn, trong dòp caùc leã kính Thaùnh Phanxicoâ
Saleâ, Thaùnh Luy Gonzaga, leã Mông trieäu vaø leã Caùc Thaùnh, ngaøi toå
chöùc moät cuoäc quay soá31. Caùc giaû thöông chính laø caùc saùch ñaïo, truyeän,
khung aûnh, thaùnh giaù, mề ñay, troø chôi vaø ñoâi khi laø ñoâi giaày hoaëc ít
thöôùc vaûi cho nhöõng em naøo xöùng ñaùng. Việc ñeán tham döï Nguyeän Xaù
vaø haïnh kieåm toát quyeát ñònh thöù töï caùc em leân ruùt soá ñeå nhôø ñoù ñöôïc
nhaän phaàn thöôûng.
Ngoaøi caùc dòp naøy, Don Bosco cũng toå chöùc ruùt xoå soá khaùc, ít chính
thöùc nhöng cuõng khoâng keùm phaàn haáp daãn, thöôøng laø moãi thaùng.
Khoâng phaûi maát coâng laøm nhieàu maø chæ ñeám baèng tay ñoä saùu traêm veù
vaø cuoáng veù, roài gaáp veù laïi boû vaøo moät caùi hoäp. Ngoaøi ra, ngaøi ghi vaøo
soå caùi taát caû caùc soá vaø aán ñònh roõ giaûi thöôûng ñöôïc phaân phoái. Ñöùng
treân ban-coâng tröôùc cöûa phoøng ngaøi hoaëc treân moät caùi gheá beân ngoaøi
nhaø thôø, Don Bosco ñoïc luaät leä xoå soá trong khi tay xoùc caùi hoäp. Roài,
raát chaäm daõi, nhö muoán keùo daøi söï phaán khôûi caøng nhieàu caøng toát, ngaøi
ruùt ra moät veù vaø ñoïc to leân. Caùc em xoâ ñaåy nhau trong saân, maét thì nhìn
chaêm chuù vaøo Don Bosco hoaëïc vaøo caùi cuoáng veù đang caàm trong tay.
Ñoâi khi, ngaøi tuyeân boá khoâng coù phaàn thöôûng cho taát caû moïi ngöôøi, roài
ngöøng laïi caøng laøm cho moïi ngöôøi hy voïng mình laø moät trong soá nhöõng
ngöôøi may maén thaéng giaûi. Daàu vaäy nhieàu laàn Don Bosco ñaõ saép xeáp
cho moïi ngöôøi ñeàu thaéng moät caùi gì nho nhoû. Ñieàu chuùng thích thuù giôø
xuoáng thaáp hôn, moãi ngöôøi ñeàu khoâng bieát mình seõ ñöôïc caùi gì. Saép
treân maët baøn coù nhieàu caùi caø-vaït, moät caùi muõ, moät caùi muõ næ, moät caùi
aùo khoaùc daøi, moät caùi baùnh, maáy traùi caây, keïo vaø nhöõng moùn ai cuõng
thích khaùc. Coù nhöõng tieáng cöôøi vang vaø nhieàu caùi voã tay chaøo ñoùn lời
thoâng baùo coù nhöõng giaûi thöôûng cho ngöôøi meâ ñoïc saùch, chaúng haïn nhö
moät cuû khoai nöôùng, moät cuû ca-roát, moät cuû haønh, moät boâng hoa tuy-
lyùp, hoaëc moät haït deû! Hoïc sinh coù veù thaéng giaûi khoâng heà thieáu maët
leân nhaän giaûi lôùn. Ñoâi khi moät giaûi chung cho taäp theå, ñoù laø moät caùi
baùnh lôùn, thöùc aên thaäp caåm vaø thöùc uoáng. Tuøy töøng giaûi, coù theå chung
cho boán, naêm hoaëc möôøi em chia nhau, do ñoù ngöôøi truùng giaûi ñöôïc
31 Ñieàu leä Nguyeän xaù, Phaàn III, Ch. 5.
104
|
|
12.3 Page 113 |
▲back to top |
goïi laàn ñaàu phaûi ñeán khi ñôïi cho ngöôøi cuøng chung thaéng giaûi ñöôïc keâu
ñeán soá cuûa hoï roài môùi ñöôïc leân laõnh giaûi. Caùi caùch goäp chung nhoùm
nhö theá luoân luoân coù nhieàu lôøi giaûi thích vaø tieáng cöôøi, vì taâm traïng
nhöõng ngöôøi naøy raát khaùc nhau vaø ñoâi khi hoï khoâng phaûi laø baïn thaân.
Tuy nhieân, moïi söï ñeàu ñi ñeán toát ñeïp vaø caûm töôûng toát ñeïp hôn vaãn
thöôøng ñaït ñöôïc thaéng lôïi.
Tuy nhieân ñöøng coù töôûng Don Bosco ñaõ quaù roäng raõi trong nhöõng
dòp naøy. Tröø moät soá ít tröôøng hôp ñöôïc caùc nhaø haûo taâm cung caáp cho
ngaøi nhieàu quaø taëng giaù trò ñeå laøm giaûi thöôûng, ngaøi bieát phaûi laøm theá
naøo ñeå tieát kieäm daønh tieàn cho nhöõng nhu caàu caáp baùch hôn. Giaûi
thöôûng khoâng bao giôø lôùn hôn möôøi lire vaø luoân luoân ngaøi vaãn coù theå
tìm ñöôïc nhöõng ngöôøi coù loøng quaûng ñaïi traû tieàn caùc giaûi thöôûng. Cha
Micae Rua cho chuùng toâi bieát vôùi soá chi tieâu chæ coù ba lire röôõi, ngaøi
thöôøng saép xeáp ñeå roäng raõi traû cho nhöõng giaûi thöôûng khoâng maéc tieàn
nhöng ñeàu laøm cho caùc em ñöôïc haøi loøng baèng caùch thöùc baát ngôø. Don
Bosco thöôøng noùi: “Hoïc sinh ñaùnh giaù theo caùch caùc em ñaõ ñöôïc dạy.
Khoâng phaûi giaù trò quaø taêng laø vaán ñeà, nhöng laø tinh thaàn vaø thôøi gian
vaät ñöôïc ñem trao taëng. Ñoù laø ñieàu chuùng öa thích.”
Caùch thöùc ñaùng yeâu cuûa Don Bosco laøm cho moïi söï trôû neân toát ñeïp
vaø ñaùng öôùc ao.
105
|
|
12.4 Page 114 |
▲back to top |
CHÖÔNG 13
Vò Giaûi Toäi Ñöôïc Öa Thích
Ñoái vôùi Don Bosco, caùc ngaøy leã toân giaùo, giôø chôi, caùc troø chôi, aâm
nhaïc haùt vaø chôi nhaïc cuï, toå chöùc xoå soá, vaø tröôøng hoïc, taát caû chæ laø
phöông tieän ñeå hoaøn thaønh moät muïc ñích: giuùp hoïc sinh cuûa ngaøi laøm
ñieàu thieän haûo, naêng ñi xöng toäi. Ngaøi khoâng nghó gì ñeán söï baát tieän
vaø hy sinh cuûa mình.
“Caùc con thaân meán”, ngaøi luoân khuyeán khích chuùng (vaø lôøi khuyeán
khích naøy ñöôïc ngaøi ñeå vaøo Taäp san Baïn Giôùi Treû in laàn thöù nhaát),
“neáu caùc con khoâng hoïc caùch ñeå xöng toäi neân khi coøn treû, caùc con seõ
khoâng coøn bao giôø hoïc ñöôïc nöõa. Ñieàu ñoù seõ gaây nguy haïi cho caùc con
veà phaàn thieâng lieâng, vaø caùc con seõ laøm thieät haïi cho phaàn roãi cuûa
chính mình. Treân heát moïi söï, cha muoán xaùc tín vôùi caùc con, baát cöù toäi
loãi naøo trôû neân gaùnh naëng cho linh hoàn caùc con, thì khi ñi xöng toäi, caùc
con seõ ñöôïc tha, bao laâu caùc con laõnh nhaän bí tích naøy moät caùch xöùng
ñaùng.”
Ñeå laáy ñöôïc söï tin töôûng hoaøn toaøn cuûa chuùng, ngaøi daïy baûo vaø giaûi
thích nhaán maïnh moät caùch toát ñeïp vaø xaùc tín caùc phöông caùch thöïc
haønh, laø phaûi xöng toäi thaønh thöïc. Cuøng moät traät, ngaøi bieát caùch trình
bày cho taâm trí treû trung cuûa chuùng söï xaáu xa cuûa toäi troïng vaø caùc lyù
do phaûi yeâu meán Chuùa. “Thieân Chuùa laø ngöôøi cha toát laønh, Ngöôøi raát
ñau loøng khi phaûi phaït ai xuoáng hoûa nguïc. Chuùng ta sa ngaõ, nhöng Ñöùc
Gieâsu ñaõ cheát ñeå cöùu ñoä chuùng ta. Vaäy chuùng ta coù coøn muoán laøm maát
loøng Ngöôøi khoâng?” Sau ñoù, ngaøi coå voõ chuùng theâm phaûi giöõ caùc caùc
ñieàu quyeát taâm moät caùch toát ñeïp vaø thöïc haønh nhöõng lôøi ñeà nghò cuûa
cha giaûi toäi ñeå traùnh taùi phaïm, ngaøi thuùc giuïc caùc em giöõ theâm ba ñieàu
quyeát taâm naøy vaø xin Ñöùc Meï Ñoàng Trinh giuùp cho mình gìn giöõ noù:
1. Cö xöû caùch ñaïo ñöùc trong thaùnh ñöôøng.
2. Mau choùng vaâng lôøi cha meï vaø caùc vò beà treân.
3. Ganh ñua nhau heát loøng laøm troøn boån phaän vaø quyeát taâm haønh
ñoäng ñeå laøm vinh danh Thieân Chuùa vaø cöùu vôùt caùc linh hoàn.
106
|
|
12.5 Page 115 |
▲back to top |
Hôn nöõa, vôùi thoùi quen chaøo kính Thieân thaàn Baûn meänh nôi moïi
ngöôøi ngaøi coù dòp tieáp xuùc, Don Bosco cuõng caàu nguyeän vôùi Thieân thaàn
Baûn meänh caùc hoïc sinh cuûa mình xin caùc ngaøi giuùp caùc em laøm ñieàu
thieän haûo. Ngaøi coøn thuùc giuïc caùc em ñoïc ba kinh Saùnh danh ñeå kính
caùc ñaáng baûo hoä chuùng ôû treân trôøi.
Keát quaû loøng nhaân töø vaø phong caùch haáp daãn cuûa Don Bosco laø ñöôïc
caùc em caûm thaáy bò loâi keùo nheï nhaøng ñeán xöng toäi vôùi ngaøi, nhöng
khoâng chæ vì loøng yeâu meán, kính chuoäng vaø tin töôûng vaøo ngaøi, maø coøn
vì nhaän thaáy nôi ngaøi coù söï soáng vaø coù nieàm yeân uûi. Khoâng phaûi chæ ôû
trong Nguyeän Xaù, nhöng baát cöù nôi naøo Don Bosco coù maët. Taïi thò xaõ
vaø laøng maïc, caùc thanh thieáu nieân töøng nhoùm caûm thaáy coù söùc bí maät
naøo ñoù loâi cuoán tôùi ngaøi cuõng bôûi caùc lyù do ñoù. Phaàn mình, ngaøi cho ñoù
laø nieàm vinh döï thaønh töïu ñöôïc nhieàu nhoùm caùc em haêng haùi bu quanh
ngaøi, chôø ñeán löôït ñeå ñöôïc thoå loä vôùi ngaøi moïi bí maät cuûa taâm hoàn. Sau
khi vaát vaû laøm vieäc laâu daøi vôùi chuùng, ngaøi tìm ñöôïc nieàm vui lôùn lao
trong vieäc hoaøn thaønh khaû naêng ñem laïi cho chuùng ôn suûng cuûa Thieân
Chuùa.
Ñoâi khi, nhaát laø trong nhöõng naêm ñaàu cuûa Nguyeän Xaù, coù haøng traêm
ngöôøi treû, hoaøn toaøn voâ kyû luaät, taát caû ñaõ ñeán chung quanh ngaøi, lo laéng
ñöôïc xöng toäâi laäp töùc [baát chaáp tính caùch tö rieâng cuûa toøa giaûi tội]. Coù
leõ ñoù laø laàn xöng toâi thöù hai hoaëc thöù ba cuûa chuùng, vaø söï oàn aøo chuùng
gaây ra khieán cho vò linh muïc khaùc khoâng muoán tôùi giaûi toäi cho chuùng
trong tình traïng nhö theá. Khi khoâng coù caùc thaày höôùng daãn, chuùng tranh
nhau vaøo xöng tội tröôùc, xô đẩy nhau tieán leân roài laïi bò ñaåy lui. Thaät laø
vaát vaû môùi duy trì ñöôïc traät töï trong tröôøng hôïp raéc roái ñoù, nhöng sau
cuøng sôùm muoän caùc em nhoû cuõng giöõ ñöôïc yeân laëng. Don Bosco luùc
ñoù quay sang em gaàn ngaøi nhaát, giô tay chuùc laønh em, vaø caùc em khaùc
khoanh tay laïi nhö saép ñeán phieân mình ñöôïc xöng toäi. Don Bosco
khoâng baên khoaên, cho chuùng ñöùng xöng toäi, vaø giöõ cho caùc em khaùc
ñöùng caùch moät saûi tay khi chuùng coá xoâ ñaåy tieán tôùi, trong khi ngaøi gheù
saùt tai vaøo moâi em thì thaàm xöng toäi.
Coù moät söï thay ñoåi ngaïc nhieân khi chuùng ñöôïc ñeán gaàn Don Bosco.
Chuùng boãng döng giöõ yeân laëng, xem nhö khoâng coøn bò chia trí, chæ coá
laøm sao ñeå ñöôïc nheï nhoõm taâm hoàn. Neùt maët chuùng toû cho thaáy chuùng
107
|
|
12.6 Page 116 |
▲back to top |
hieåu ñöôïc lôøi khuyeân vaén taét cuûa Don Bosco, khi chuùng thinh laëng lui
ra moät goùc ñeå laøm vieäc ñeàn toäi. Ñeán ñaây ai cuõng thaáy ñöôïc ôn Chuùa
nhö caùnh töø bi toûa ra treân Don Bosco vaø coâng vieäc ngaøi laøm.
Chæ trong choác laùt, haønh vi cuûa caùc em chôø xöng toäi ñaõ coù söï thay
ñoåi toát ñeïp hôn, maëc daàu vaãn coøn choã ñeå tieán boä hôn, nhö ñöôïc thaáy
roõ raøng nhö sau.
Chuùng vaøo toøa xöng toäi, nhöng khoâng noùi moät lôøi, ñeán khi ñöôïc hoûi,
chuùng khoâng traû lôøi. Neáu vieäc xöng toäi ñöôïc thöïc hieän trong thaùnh
ñöôøng, nhöõng em naøy seõ ñöôïc goïi ra tröôùc toøa giaûi toäi, thay vì ñöùng
tröôùc cửa song saét, chuùng seõ saün saøng traû lôøi hôn. Ngoaøi ra, neáu vò linh
muïc ñaët tay treân ñaàu chuùng, seõ giöõ cho em khoûi haù hoác moàm nhö chuùng
thöôøng laøm. Thöôøng thöôøng khi chuùng môû mieäng, ngay töø ñaàu, vò linh
muïc phaûi kieân nhaãn, dòu daøng vaø teá nhò hoûi vaø lặp laïi caâu hoûi ñeå cho
chuùng traû lôøi. Cha ñaõ töøng ñi löôùt qua caùc em, vôùi yù nghó ñaàu tieân cha
khoâng theå naøo laáy ra ñöôïc moät caâu traû lôøi, tuy nhieân nhôø vaøo möu keá
baát thöôøng, cha laøm caùch cho chuùng noùi. Khi chuùng khoâng traû lôøi nhöõng
caâu hoûi thöôøng xuyeân quen leä, cha môùi chuyeån sang caâu hoûi baát
thöôøng, chaúng haïn nhö:
“Con ñaõ aên saùng chöa?”
“Thöa roài!”
“Con ñoùi thaät chöa?”
“Daï!”
“Con coù anh em naøo khoâng?” Vaø cöù nhö theá. Khi khoái nöôùc ñaù ñaõ
tan, chuùng tieáp tuïc traû lôøi caùc caâu hoûi khaùc veàø tình traïng löông taâm vaø
laøm saïch taâm hoàn.
Ñaây khoâng phaûi luùc noùi daøi veà caùc ñieàu ngaøi thöôøng giuùp ngöôøi treû
nhieäm vuï xöng toäi neân. Chuùng toâi seõ trôû laïi vieäc naøy sau. Baây giôø
chuùng toâi chæ noùi ñeán soá löôïng lôùn caùc hoái nhaân choïn ngaøi laøm cha giaûi
toäi.
Raát thöôøng khi trong ngaøy thöù Bảy, Don Bosco ngoài toøa laâu ñeán
möôøi hoaëc möôøi hai tieáng ñoàng hoà trong khi tinh thaàn baát an, caùc em
tinh ranh, kieân trì ñôïi ñeán löôït. Khi giaûi toäi keùo daøi quaù möôøi moät giôøi
108
|
|
12.7 Page 117 |
▲back to top |
hay tôùi nöûa ñeâm, ngaøi thöôøng hay nguû guïc khi nghe caùc em xöng toäi.
Nhaän thaáy nhö vaäy, em ngöøng xöng toäi, khoâng daùm ñaùnh thöùc ngaøi,
maø ñôïi moät choác roài ngoài xuoáng beä quyø cho ñeán khi Don Bosco thöùc
tænh. Thoâng thöôøng, moät hoaëc hai tieáng sau, Don Bosco nghe tieáng
ngaùy cuûa caäu con trai cuõng ñaõ nguû. Luùc naøy ñaõ ba hoaëc boán giôø saùng,
phoøng maëc aùo cuûa Nguyeän Xaù nhìn coù veû laø laï. Caùc em naèm daøi xuoáng
saøn, nguû say söa trong caùc theá naèm nhìn ñeán töùc cöôøi: coù em ôû theá quyø,
ñaàu döïa vaøo töôøng; em khaùc ngoài xoåm ñaàu töïa hai caùnh tay khoanh laïi
ñeå treân ñaàu goái; em khaùc duoãi chaân ra saøn nhaø, löng töïa vaøo töôøng;
moät soá ít töïa vaøo vai em khaùc; caùc em khaùc naèm xoaûi tay chaân nhö
caùnh chim phöôïng treân saøn nhaø.
Don Bosco mæm cöôøi khi nhìn thaáy caûnh töôïng nhö vaäy. Caùc em naøy
khoâng veà nhaø vaø cha meï cuõng khoâng lo laéng phaûi ñi tìm caùc em. Chuùng
ñaõ töï lo cho mình. Tröôùc khi ñeán Nguyeän Xaù, chuùng ñaõ lang thang
trong thò xaõù ban ñeâm, töï do gaây trôû ngaïi, keát cuïc bò ñem nhoát tuø vaø coù
leõ laøm nguy haïi cho phaàn roãi ñôøi ñôøi cuûa chuùng. Ñaây ñoù, chuùng ñöôïc
bình an taâm hoàn vaø xa traùnh moïi ñieàu nguy hieåm sai traùi, kieân nhaãn
chôø ñôïi ñöôïc taåy saïch moïi toäi loãi khoûi linh hoàn.
Vöøa nghe tieáng Don Bosco di ñoäng, moät soá em thöùc tænh, nhìn xung
quanh vaø gaëp Don Bosco ñang mæm cöôøi. Ngaøi leân tieáng hoûi:
“Caùc con laøm gì ôû ñaây bây giôø?”
“Thöa, chuùng con tieáp tuïc chôø xöng toäi.
“Thì xöng ñi!”
Don Bosco tieáp noái coâng vieäc. Nhöõng em naøo ñaõ thöùc, baét ñaàu ñeán
xöng toäi, trong khi caùc em khaùc tieáp tuïc nguû baèng yeân cho ñeán khi ñöôïc
ñaùnh thöùc töøng em moät ñeå chuaån bò kyõ löôõng.
Trong luùc ñoù bình minh loù raïng, vaø coù tieáng goõ cöûa baùo cho bieát coù
caùc em ñeán ñi leã. Nhöõng keû môùi tôùi xaâm chieám phoøng maëc aùo, vaø vieäc
xöng toäi vaãn tieáp tuïc khoâng ngöøng cho ñeán chín hoaëc möôøi giôø.
Giuse Buzzetti cho chuùng toâi bieát: “Nhieàu khi, toâi thaáy Don Bosco
caû ñeâm ngoài giaûi toäi. Luùc trôøi raïng ñoâng, ngaøi vaãn coøn ôû ñoù, nôi maø
ngaøi ñaõ ôû luoân töø hoaøng hoân ngaøy hoâm tröôùc!”
Coù moät ñeâm, hoâm tröôùc ngaøy leã troïng, khi ñoàng hoà ñieåm möôøi,
nhieàu em coøn chờ ñeå xöng toäi.
109
|
|
12.8 Page 118 |
▲back to top |
“Naøy caùc con, cha nghó giôø naøy ñaõ ñi nguû ñöôïc moät luùc roài,” Don
Bosco ñeà nghò. “Treã quaù roài!”
Chuùng naên næ: “Xin tieáp tuïc ñi, cha.”
Don Bosco phaûi nghe theo, nhöng sau moät choác, laàn löôït caùc em ñeàu
nguû guïc. Don Bosco cuõng nguû theo, ñaàu töïa meät moûi vaøo caùnh tay moät
em teân laø Gariboldi ñeán xöng toäi vôùi ngaøi. Caùnh tay em co laïi, phaàn
tröôùc coøn töïa leân gheá quyø. Don Bosco chæ tænh thöùc vaøo khoaûng naêm
giôø saùng. Nhìn thaáy caùc em naèm daøi nguû treân saøn nhaø, ngaøi quay sang
Gariboldi ñaùng thöông, thöùc suoát ñeâm, em noùi: “Ñuùng laø giôø chuùng ta
phaûi ñi nguû.”
Nghe em noùi, caùc em khaùc thöùc dậy vaø Don Bosco laïi tieáp noái coâng
vieäc giaûi toäi. Chieàu hoâm ñoù, vaø khoaûng hai giôø, Don Bosco nhaän thaáy
caùnh tay phaûi cuûa Gariboldi ñeo daây cao su, ngaøi hoûi: “Naøy baïn treû,
caùnh tay baïn laøm sao theá?”
“OÀ! khoâng sao caû,” Em traû lôøi vaø khoâng muoán noùi gì theâm.
Don Bosco khoâng theå boû qua caâu traû lôøi; ñoù khoâng phaûi loái cuûa
Gariboldi, em naøy thöôøng hay noùi, vaø noùi thaät thaø. Caùnh tay em vöøa
ñen vöøa tím baàm, vì caû ñeâm bò đè xuoáng baøn quyø cho caùi ñaàu cuûa Don
Bosco töïa vaøo. Vì toân troïng ngaøi neân cậu khoâng daùm ñaùnh thöùc. Maëc
daàu söùc maïnh ñeø treân caùnh tay em laøm cho ñau nhöùc. Moät thí duï cuï
theå veà loøng ngöôõng moä caùc em ñoái vôùi Don Bosco!
Coù maáy Chuû nhaät Don Bosco ñi giaûng ñaùm höùa hoân ngoaøi Torino.
Khi caùc em ñeán Nguyeän Xaù, khoâng thaáy ngaøi lieàn hoûi Meï Margherita,
“Don Bosco ôû ñaâu, thưa Meï?”
“Ngaøi ñi khoûi roài. Ngaøi ñi Carignanoâ.”
“Laøm sao ñi tôùi Carignano ñöôïc?”
“Tröôùc heát phaûi ñi Moncalieri, caùc em seõ tôùi moäït con ñöôøng roäng
lôùn daãn thaúng tôi ñoù. Caùc em muoán gaëp cha laøm gì?”
“Chuùng con ñi xöng toäi!”
“Coù moät vò linh muïc ngoài toøa thay ngaøi.”
“Nhöng chuùng con thích xöng toäi vôùi Don Bosco.” Sau ñoù caùc em
leân ñöôøng ñi Carignano nhö theå nôi naøy chæ ôû goùc ñöôøng thoâi. Chuùng
tôùi ñoù vaøo khoaûng möôøi moät giôø, ngöôøi baùm ñaày bụi, meät vaø ñoùi. Tuy
nhieân, chuùng ñi kieám Don Bosco ngay laäp töùc. Khi thaáy ngaøi, chuùng la
110
|
|
12.9 Page 119 |
▲back to top |
lôùn: “OÀ, Don Bosco ñaây roài! Chuùng con muoán xöng toäâi, ñaây roài, tìm
ñöôïc Cha roài,”
“Caùc con vaãn nhòn ñoùi khoâng?”
“Leõ taát nhieân!”
Don Bosco trôû laïi nhaø thôø vaø ngoài nghe chuùng xöng toäi vaø sau ñoù
cho caùc em röôùc Minh Thaùnh. Trong khi ñoù, ngaøi lo laøm sao cho chuùng
aên. Ngaøi khoâng theå ñeå cho chuùng buïng ñoùi maø ñi veà ñöôïc. Cha xöù ñòa
phöông nhaän ra söï lo laéng cuûa ngaøi vaø caûm ñoäng vì loøngï ñaïo ñöùc cuûa
caùc em, ngöôøi luoân quaûng ñaïi giuùp ngaøi. Sau böõa aên, [ñeán giôø vieäc ñaïo
ñöùc buoåi chieàu], caùc em ñeán choã daønh cho ca ñoaøn vaø haùt Kinh Chieàu,
kinh caàu Ñöùc Baø vaø Tantum Ergo (maø caùc em ñaõ hoïc trong caùc lôùp buoåi
toái), khieáân daân laøng sung söôùng vaø ngôõ ngaøng. Sau vieäc thôø phöôïng,
caùc em baét ñaàu ra veà nhaø treân quaõng ñöôøng daøi. Söï vieäc naøy coøn xảy
ra nhieàu laàn taïi Sassi, Superga vaø caùc khu laân caän. Neáu ñeán tröôùc
Thaùnh Leã, caùc em coøn haùt nöõa. Nieàm vui caùc em coøn voâ cuøng bao la
neáu buoåi chieàu ñöôïc cuøng Don Bosco ñi veà thò xaõ.
Trong caùc ngaøy aáy, caùc em khoâng muoán ai ngoaøi Don Bosco laøm
cha giaûi toäi. Maëc daàu ngaøi coù môøi caùc vò linh muïc khaùc ñeán giuùp ngaøi,
nhö Cha Luigi Dadesso, moät tu só doøng Ñöùc Meï, neáu coù thôøi giôø ñeán
laøm muïc vuï cho caùc em. Nhöng caùc vò giaûi toäi naøy ôû laïi thaùnh lễ ñöôïc
khoâng laâu vaø coù khi khoâng ñeán, thay vì ñi xöng toäi vôùi moät vò naøo khaùc,
caùc em thích thaùnh leã laøm chaäm laïi vaø khoâng ngaïi kieân nhaãn chôø ñôïi
vaø keùo daøi chay loøng cho ñeán sau khi röôùc Thaùnh Theå. Hoài ñoù, thaùnh
Leã khoâng laøm cöùng nhaéc theo giôø vì Don Bosco khoâng bao giôø khôûi söï
cho ñeán khi giaûi toäi xong.
Chuùng toâi coù dòp ñöôïc nghe caùc em naøy (baây giôø laø ngöôøi lôùn) noùi
ñeán vieäc chuùng thöông yeâu vaø suøng moä caùch rieâng Don Bosco. “Ngaøi
laøm giaùm linh chuùng toâi naêm, taùm, möôøi naêm,” coù nhieàu ngöôøi noùi theá,
“vaø chuùng toâi ñöôïc nhö ngaøy nay vöøa laø coâng daân, vöøa laø ngöôøi Coâng
giaùo, chuùng toâi ñeàu chòu ôn taát caû nôi ngaøi.”
Qua caâu chuyeän veà keát quaû tình thöông cuûa Don Bosco ñoái vôùi ngöôøi
ñoàng loaïi, chuùng ta chæ coù theå bieát ñöôïc moät phaàn nhoû. Chuùng toâi xin
keå laïi moät bieán coá chính chuùng toâi chöùng kieán maø thoâi.
111
|
|
12.10 Page 120 |
▲back to top |
Nhaø maëc aùo ñaày caùc em quyø goái xuoáùng saøn nhaø trong luùc ñoù coù moät
ngöôøi thôï treû cao to löïc löôõng, vaøo khoaûng hai möôi tuoåi, ñang taäp trung
trí khoân ñeå xöng toäi. Ñaây laø laàn ñaàu tieân anh ta ñeán xöng toäi vôùi Don
Bosco. Vôùi gioïng noùi ai cuõng nghe ñöôïc, anh baét ñaàu xöng caùc toäi cuûa
mình ra, khoâng phaûi ít cuõng khoâng phaûi nheï. Don Bosco nhaéc anh haï
thaáp tieáng noùi xuoáng. Anh khoâng nghe vaø tieáp tuïc theo caùi ñaø ñoù, thænh
thoaûng laáùy chaân ñaù nhöõng em naøo ñuïng vaøo aùo anh. Caùc em phaûi tìm
caùch bòt tai laïi. Cuoái cuøng, sau khi nhaän pheùp laønh tha toäi, ngöôøi thôï
treû hoân tay Don Bosco thaät lôùn, khieán coù tieáng cöôøi khuùc khích noåi leân
trong boïn caùc em. Anh beøn ñöùng leân, loøng traøn ñaày bình an, nieàm vui
vaø khieâm toán. Khi anh ñi qua caùc em, coù tieáng thì thaøo: “Taïi sao anh
noùi lôùn theá? Moïi ngöôøi ñeàu nghe thaáy caùc toäi cuûa anh heát.” Anh thanh
nieân ñöùng laïi, giô hai caùnh tay ra vaø thẳng thaén noùi lôùn: “Thì coù sao?
Toâi ñaõ phaïm nhöõng toäi ñoù, nay Chuùa ñaõ tha cho toâi. Toâi ñaõ trôû thaønh
con ngöôøi môùi! Nhö theá laø ñuû roài!” Noùi xong, anh quyø taùch rieâng ra
moät nôi ñeå caùm ôn, ngöôøi khoâng heà nhuùc nhích.
Ñeán gaàn cuoái ñôøi, Don Bosco thöôøng nhaéc laïi caùc bieán coá naøy. Thaáy
chuùng toâi coá taâm laéng nghe, ngaøi noùi vôùi chuùng toâi:
Caùc con khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc cha phaøn naøn heát söùc vì khoâng
coøn coù theå ñöôïc söû duïng moät thôøi gian naøo vôùi caùc hoïc sinh naøy nöõa,
nhaát laø vôùi caùc em ñang hoïc ngheà laùt gaïch. Vôùi ôn Chuùa giuùp, cha
thöôøng coù dòp giuùp chuùng laøm ñöôïc nhieàu vieäc toát laønh. Nhôù ñeán ngaøy
ñoù, cha thaáy boài hoài baát cöù luùc naøo cha coù theå noùi ít ñieàu vôùi chuùng.
Trong nhöõng ngaøy ñaàu tieân ñoù, chuùng nghó ñeán cha raát nhieàu ñeå coù theå
laøm cho cha ñöôïc haøi loøng. Chaúng haïn, khi cha hoûi moät em:
“Khi naøo con ñi xöng toäi?”
“Baát cöù luùc naøo cho baûo. Con seõ tôùi moãi chuû nhaät”.
“Khoâng caàn. Moãi hai hoaëc ba tuaàn laø ñuû”.
“Vaâng. Con seõ cöù laøm theá”.
Roài cha noùi tieáp: “Taïi sao con ñi xöng toäi?”
“Ñeå ñöôïc soáng laïi trong tình trạng ôn thaùnh”.
“Toát! Ñoù môùi thöïc laø vaán ñeà. Nhöng chæ coù theá hay sao?”
112
|
|
13 Pages 121-130 |
▲back to top |
|
|
13.1 Page 121 |
▲back to top |
“Vaø cuõng ñeå ñöôïc Chuùa thöôûng coâng”.
“Coøn vì caùi gì nöõa khoâng?”
“Bôûi vì Chuùa muoán nhö theá”.
“Coøn vì caùi gì khaùc khoâng?” Ñeán ñoù, ngöôøi treû khoâng bieát noùi gì,
chính cha theâm vaøo: “Vaø cuõng bôûi vì ñieàu ñoù laøm cho Don Bosco ñöôïc
haøi loøng, vì ngaøi laø baïn cuûa con vaø luoân lo laéng cho con töø trong con
tim. Coù phaûi vaäy khoâng?” Nhöõng lôøi naøy laøm cho em caûm ñoäng saâu xa
vaø em caàm hoân tay cha, vaø ñoâi khi ñeå traøo nöôùc maét vì nieàm vui. Cha
hay noùi nhö theá ñeå cho caùc em tin töôûng cha nhieàu hôn.
Don Bosco khoâng chæ laø moät con ngöôøi. Ngöôøi coøn hôn laø moät linh
muïc. Ngaøi tìm kieám nieàm vui cuûa ngöôøi treû ñeå daâng leân cho Chuùa. Vôùi
muïc ñích ñoù, trong Baûn Ñieàu leä cuûa Nguyeän Xaù, ngaøi ñöa ra nhieàu lôøi
ñeà nghò thöïc tieãn ñeå xöùng ñaùng ñaït tôùi hai phuông tieän ban aân suûng: bí
tích Thoáng Hoái vaø bí tích Thaùnh Theå32.
32 Trong laàøn in naøy chuùng ñeå toâi nhöõng ñieàu leä vaøo Phuï Baûn 4 cuûa BM naøy [Nxb].
113
|
|
13.2 Page 122 |
▲back to top |
CHÖÔNG 14
Thaàn Töôïng cuûa Thanh Thieáu Nieân
Trong moãi em, Don Bosco ñeàu nhìn thaáy hình aûnh beù Gieâsu ñöôïc
yeâu meán vaø khoâng neà quaûn noã löïc naøo ñeå ñem aân suûng cuûa Maãu Göông
Thieân Chuùa chieáu doïi nôi chuùng. Ñoái laïi, vôùi caùi tröïc giaùc khoâng sai
laàm cuûa tuoåi treû, caùc em hoaøn toaøn tin chaéc söï trong saùng nôi caùc muïc
tieâu maø Don Bosco saün saøng hy sinh baûn thaân ngaøi laøm cho chuùng;
chuùng saün loøng chaáp nhaän ñeå ngaøi höôùng daãn. Do ñoù, ngaøi coù theå
höôùng daãn chuùng khoâng nhöõng trong caùc ngaøy Chuû nhaät, maø coøn caû
trong tuaàân leã chuùng khoâng theå ñeán Nguyeän xaù. Vieäc tin töôûng vaø tín
thaùc naøy cuõng do keát quaû vieäc ngaøi lo laéng cho chuùng trong caùc lôùp hoïc
ban ñeâm. Caùc em ñeàu coù moät taäp Baïn Tre, vaø khi ñoïc, chuùng nhôù laïi
ñieàu ngaøi ñaõ noùi trong caùc baøi giaûng.
Nhaân ñöùc ñaàu tieân moät em ñem ra thöïc haønh laø vaâng lôøi cha meï.
Haõy caàu nguyeän cho caùc ngöôøi moãi ngaøy ñeå xin Chuùa ban phuùc laønh
cho cha meï phaàn xaùc vaø phaàn hoàn. Sau kinh saùng, haõy ñeán vôùi cha meï
xem caùc ngöôøi ao öôùc gì nôi caùc con, vaø seõ khoâng laøm baát cöù ñieàu gì
maø khoâng ñöôïc caùc ngöôøi chaáp thuaän. Neáu caàn, haõy giuùp caùc ngöôøi
moïi coâng vieäc nhaø; nhaát laø trình caùc ngöôøi tieàn baïc vaø moïi saûn vaät caùc
con coù do quaø taëng hoặc ñöôïc traû coâng, vaø haõy söû duïng theo lôøi caùc
ngöôøi ñeà nghò. Luoân luoân aên ôû thöïc thaø vôùi cha meï; ñöøng bao giôø che
daáu loãi phaïm baèng nhöõng lôøi baøo chöõa, hoaëc khoâng nhaän, vì nhö vaäy
coøn teä hôn nöõa. Luoân noùi söï thaät. Ngoaøi vieäc ñaõ phaïm toäi, noùi ñoái coøn
laøm cho chuùng ta trôû thaønh ma quyû, laø ñöùa noùi doái vó ñaïi nhaát. Hôn nöõa,
khi söï thaät ñöôïc khaùm phaù, caùc con seõ bò moïi ngöôøi coi laø ñöùa gian doái,
maát caû tieáng taêm vôùi caùc vò beà treân vaø baïn höõu. Ban ngaøy, em naøo
muoáùn soáng theo Ñöùc Tin, phaûi laøm boån phaän vaø thaùnh hoùa noù baèng caâu
ñoïc: “OÂi laïy Chuùa, con daâng leân Chuùa coâng vieäc con laøm. Xin Chuùa
chuùc laønh.” Haõy daâng lôøi taï ôn tröôùc vaø sau böõa aên. Ñöøng boái roái khi
haønh xöû nhö moät ngöôøi Kitoâ höõu kể caû khi ôû ngoaøi thaùnh ñöôøng.
114
|
|
13.3 Page 123 |
▲back to top |
Ban ngaøy, haõy ñoïc truyeän moät vaøi vò thaùnh, nhö th. Luy Gonzaga,
hoaëc tìm ñoïc moät vaøi ñoaïn ngaén ôû ñaàu cuoán saùch naøy. Thænh thoaûng
nhôù laïi lôøi cha giaûi toäi khuyeân nhuû laàn xöng toäi cuoái cuøng. Saùng, tröa,
toái, haõy ñoïc kinh Truyeàn Tin. Haõy ñi theo Mình Thaùnh laøm Cuûa AÊn
ñöôøng khi ñöôïc ñem cho ngöôøi beänh, hoaëc neáu khoâng ñi theo ñöôïc, haõy
ñoïc moät Kinh Laïy Cha vaø moät kinh Kính Möøng. Ñoïc laïi caùc kinh naøy
khi nghe chuoâng baùo coù ngöôøi saép cheát, neáu khoâng ñi ñeán nhaø thôø ñöôïc
ñeå ñoïc cho hoï moät kinh. Khi nghe tieáng chuoâng baùo töû, haõy ñoïc ba laàn
caâu: “Xin cho linh hoàn naøy ñöôïc nghæ yeân muoân ñôøi” (Requiem
oeternam). Moãi buoåi toái, neáu tröôùc ñaây chöa laøm, haõy ñoïc phaàn thöù ba
traøng haït maân coâi vôùi caùc anh, chò anh em, moät caùch soát saéng, khoâng
voäi vaøng, khoâng naèm hoaëc ngoài choàm hoåm. Sau kinh toái, duøng moät thôøi
gian ñeå xeùt mình, vaø neáu thaáy ñaõ phaïm toäi naëng, haõy thaønh taâm aên naên
thoáng hoái, quyeát taâm ñi xöng toäi caøng sôùm caøng toát.
Vôùi caùc em coøn soáâng trong gia ñình, taäp Baïn Treû chöùa ñuïng nhöõng
phöông tieän giuùp ñôõ raát coù giaù trò ñeå traùnh phaïm toäi, trong khi nhöõng
em soáng xa gia ñình, Don Bosco cuõng cho lôøi khuyeân töông töï, maëc duø
vaét taét hôn, trong baûn Ñieàu leä Nguyeän xaù33. Nhöõng tieâu chuaån nhö vaäy
ñaõ laøm chöùng cho thaáy caùc trôï giuùp thieâng lieâng coù giaù trò cho caùc em,
bôûi vì nhieàu em ñaõ tuaân theo toaøn veïn, coøn caùc em khaùc ít nhaát cuõng
theo giöõ nhöõng ñieàu quan troïng. Vaán ñeà thöïc haønh vieäc ñaïo ñöùc, caùc
em khoâng bao giôø queân soùt, ít nhaát moät soá vieäc haøng ngaøy.
Tuy nhieân, trong tuaàn, Don Bosco tieáp tuïc ñi thaêm caùc em taïi choã
laøm vieäc, ñeå khoûi laøm maát keát quaû cuûa vieäc taäp hoïp ngaøy Chuû nhaät,
moät taäp tuïc ngaøi ñaõ baét ñaàu34 thöïc hieän taïi Hoïc vieän Giaùo só. Ngaøi cho
thaät quan troïng trong vieäc gaëp caùc ngöôøi chuû taïi xöôûng hoaëc tieäm caùc
em ñeán laøm, nhaát laø khi ngaøi coù theå cho bieát hoaëc nhaän laïi nhöõng tin
toát ñeïp veà caùc em taäp söï treû tuoåi. Nhöõng ngöôøi naøy coù theå nhaän thaáy
caùc em ñeán hoïc vieäc ñaõ tieán boä theá naøo töø khi chuùng ñeán Nguyeän xaù,
vaø hoï thöôøng xin Don Bosco gửi theâm nhieàu em nöõa, bôûi vì hoï ñaõ coù
kinh nghieäm nhaän thaáy caùc em thaät thaø, vaâng lôøi vaø sieâng naêng. Tuy
33 Moät lôøi ghi thaät daøi ñaõ ñöôïc chuyeån vaøo Phuï baûn 5 trong Boä naøy. [Nxb]
34 Xin ñoïc Boä II, tr. 74 [Nxb].
115
|
|
13.4 Page 124 |
▲back to top |
nhieân, Don Bosco luoân luoân ñeå maét xem haïnh kieåm cuûa chuùng; khoâng
chæ nhöõng em coù haïnh kieåm toát, maø caû caùc em coá gaéng mau choùng hoïc
được tinh xaûo ngheà nghieäp.
Bôûi vì Don Bosco khoâng bao giôø queân noùi lôøi khen taëng khi caàn phaûi
khen, neân caùc em ñöôïc khuyeán khích laøm toát hôn. Ñoù laø nieàm vui chaân
thaønh cho caû chuû vaø thôï ñöôïc thaáy Don Bosco xuaát hieän taïi nôi taäp
ngheà, vaø khi ngaøi ra veà, hoï ñeàu naøi xin ngaøi trôû laïi. Ñieàu naøy ngaøi
khoâng thay ñoåi, laïi thöôøng ñem theâm maáy em môùi xin ñöôïc hoïc ngheà.
ÔÛ Torinoâ, ngaøi thöôøng hay gaëp caùc em ñeán xin tieàn. Thöôøng khi ngaøi
khoâng coù laáy moät xu ñeå cho chuùng, do ñoù ngaøi hieàn töø khuyeáân khích
chuùng tin töôûng vaøo Chuùa Quan Phoøng, vaø thuùc giuïc chuùng ñöøng ôû
khoâng, maø phaûi ñi tìm vieäc laøm. Ngaøi cuõng môøi chuùng ñeán Nguyeän xaù
Chuû nhaät tôùi. Neáu, khoâng phaûi vì loãi cuûa chuùng, chuùng chöa tìm ñöôïc
vieäc, thì, nhö moät ngöôøi cha, ngaøi giôùi thieäu chuùng ñeán moät vaøi ngöôøi
chuû. Cha Giacomelli vaø Kinh só Gioan Taåy giaû Anfossi nhieàu laàn ñi
theo ngaøi ñeán thaêm caùc choã hoïc ngheà, nhöõng cuoäc ñi thaêm Don Bosco
ñaõ laøm nhieàu naêm.
Khoâng chæ caùc em hoïc ngheà maø coøn caû caùc em laøm ôû caùc tieäm trong
caû thò xaõ ñeàu toû loøng yeâu meán vaø bieát ôn Don Bosco. Xin keå moät vaøi
söï vieäc naøy laø ñuû.
ÔÛ Torinoâ ngaøy ñoù, ngöôøi ta thöôøng thaáy caùc em thình lình voït ra
khoûi cöûa caùc tieäm ñeå ñeán vôùi ngaøi ñeå ñöôïc hoân tay ngaøi. Khaùch baøng
quan caûm động khi thaáy caùi loái toû tình thöông meán naøy vaø ca ngôïi Don
Bosco ñaõ khoâng ngôùt kieân nhaãn trong hoaøn caûnh naøy. Cha [Teâphanoâ]
Giorda, cha sôû ôû Poirino, coù moät laàn nhìn thaáy ngaøi bò moät ñaøn em nhoû
haêng haùi ñeán chaøo ngaøi, gaàn nhö xoâ ngaøi ñeán phaûi teù. Khoù chòu vì cho
raèng ngaøi bình daân quaù ñaùng, vò linh muïc naøy ñeán gaàn vaø la loái caùc em
baét chuùng taûn ra, nhöng Don Bosco nheï nhaøng choáng ñoái: “Cöù ñeå yeân
chuùng, chuùng coù yù toát!”
Moät buoåi toái, Don Bosco ñi doïc theo Ñöôøng Dora Grossa, baây giôø
laø Ñöôøng Garibaldi, qua moät tieäm quaàn aùo coù cöûa kieáng. Moät thieáu
nieân cuûa Nguyeän xaù laøm vieäc giao ñoà ôû ñaây. Vöøa nhìn thaáy Don Bosco,
caäu em vui quaù lieàn vuït chaïy ra ñeå gaëp ngaøi. Em queân maát coù caùi cöûa
116
|
|
13.5 Page 125 |
▲back to top |
neân ñaâm xaàm vaøo taám kieáng laøm cho vôõ thaønh nhieàu maûnh vuïn. Don
Bosco quay laïi vaø caån thaän böôùc treân ñoáng maûnh kieáng ñeå môû cöûa cho
em. Caäu beù toû ra boái roái ñeán gaàn ngaøi, oâng chuû ñi theo heát söùc böïc boäi.
Moät ñaùm ñoäng bu laïi. “Vieäc gì theá con?” Don Bosco hoûi caäu. Caäu thieáu
nieân thaúng thaén noùi: “Thaáy cha ñi qua, con muoán ra chaøo, cha nhöng
queân cöûa neân chaïy ra ñuïng vôõ kieáng.” Ngöôøi chuû chöa ñöôïc bình tónh
neân la loái caäu em voâ taâm voâ tính. Don Bosco hoûi: “Taïi sao oâng quaù
naëng lôøi vôùi em vaäy?” OÂng khoâng thaáy ñoù laø moät söï ruûi ro hay sao?”
“Ñuùng vaäy, nhöng xem kìa! Ai seõ traû tieàn cho vieäc naøy?” Don Bosco
ñaùp:
“OÂng seõ khoâng phaûi boû ra xu naøo ñaâu. Chæ xin ñeå cho em naøy ñöôïc
yeân thaân thoâi. Toâi coù loãi moät phaàn. Toâi seõ ñeàn tieàn cho oâng.”
“Vaäy thì, trong vieäc naøy, toâi seõ khoâng noùi moät lôøi naøo nöõa. Toâi xin
ñöôïc hoûi ngaøi laø ai?
“Toâi laø Don Bosco. Toâi ôû Valdocco.”
Luùc naøy, vôï ngöôøi chuû xuaát hieän, moät phuï nöõ troâng thaät khaû aùi. “OÀ,
ngaøi laø Don Bosco,” baø noùi, vaø, quay laïi oâng choàng, baø noùi theâm: “Taïi
sao khoâng boû qua vieäc naøy ñi? OÂng khoâng bieát hay sao, Don Bosco naøo
coù tieàn ñeå quaúng ñi?”
“Nhöng ai seõ thay kieáng cho toâi ñaây?” ngöôøi chuû tieäm nhaán maïnh.
Baø naøy khoâng noùi gì nöõa, nhöng ngaøy hoâm sau, baø ñeán Nguyeän xaù gaëp
Don Bosco. “Con hy voïng caäu Carlos yeâu quyù cuûa chuùng ta seõ khoâng
coá tình ñaâm ñaàu vaøo kieáng nöõa ñaâu. Ñaây laø soáâ tieàn traû cho choàng con,
nhöng xin ñöøng noùi vôùi anh soá tieàn naøy ôû ñaâu maø coù. Xin cha ñöøng coù
e ngaïi gì veà vieäc naøy. Caäu em vì bò quaù kích ñoäng, coøn cha thì laøm bao
nhieâu vieäc toát ñeïp cho caùc em ngheøo khoå, khoâng neân bò ñau khoå vì moät
tai naïn. Haõy xin Chuùa chuùc laønh cho con.”
Moät laàn khaùc, Don Bosco ñi qua Thaùnh ñöôøng Thaùnh Lorenzo vôùi
Cha [Antoân] Cinzano, cha sôû cuûa ngaøi ôû Castelnuovo. Nhieàu thieáu nieân
laøm ngheà lau giaày vaø chuøi oáng khoùi, tuoåi möôøi hai hoaëc möôøi ba, ñang
ñöùng töïa vaøo töôøng söôûi naéng. Vöøa thoaùng thaáy ngaøi, moät em ñaùng
giaày la lên, “Don Bosco! Ñeå con ñaùnh giaøy cho cha.”
117
|
|
13.6 Page 126 |
▲back to top |
“Caùm ôn con, cha coù vieäc phaûi ñi gaáp.”
“Con chæ ñaùnh trong nhaùy maét thoâi!”
“Ñeå laàn sau con. Laàn naøy khoâng theå ñöôïc.”
“Nhöng chæ moät laùt thoâi. Con muoán laøm maø!”
Ñeán ñaây, em chuøi ống khoùi chen vaøo, “Ñöøng quaáy raày ngaøi, mày!”
“Tao muoán noùi vôùi ai thì noùi!”
“Mày khoâng thaáy ngaøi ñang voäi hay sao?”
“Thì coù sao? Tao quen vôùi Don Bosco maø, maøy thaáy khoâng?”
“Tao cuõng bieát ngaøi, chöù boä.”
“Nhöng tao laø baïn cuûa ngaøi.”
“Tao cuõng theá.”
“Nhöng tao thích ngaøi hôn maøy”.
“Maøy nghó vaäy haû!”
“Ñuùng vaäy!”
“Maøy daùm noùi!”
“Laøm gì tao!”
“Maøy muoán tao ñaám vaøo maët maøy haû?”
“Maøy thöû coi!”
“Maøy ñieân haû?”
“Chính maøy ñieân!”
Nhö moät caùi lao, chuùng saùp laù caø, vaät nhau xuoáng ñaát, naéêm laáy toùc
cuûa nhau. Trong luùc vaät loän, thuøng ñoà ñaùnh giaày baät tung heát ñoà ra ñaày
loái ñi. Don Bosco ñöùng vaøo giöõa hai em. “Buoâng ra, thoâi ñi, caùc con!
Theá naøy thì khoâng coøn caùch naøo giaûi quyeát ñöôïc!”
Thaät caû laø moät vieäc khoù khaên môùi taùch ñöôïc hai nhaø quyeàn thuaät
buoâng nhau ra. Chuùng ñöùng löôøm nhau.
“Tao vaãn noùi tao thích ngöôøi hôn maøy!”
“Tao ñaõ xưng toäi vôùi ngöôøi.”
“Tao cuõng vaäy.”
118
|
|
13.7 Page 127 |
▲back to top |
“Ngöôøi cho tao moät maãu aûnh.”
“Ngöôøi cho tao moät quyeån saùch!”
“Don Bosco, coù ñuùng cha thích con hôn khoâng?”
“Ñoà ñieân! Ngöôøi thích tao coøn nhieàu hôn mày!”
“Don Bosco, noùi cho chuùng con bieáât ñi! Cha thích ñöùa naøo hôn?”
Don Bosco la lôùn:
“ÔØ, ñoù laø caû moät vaán ñeà! Haõy nhìn vaøo baøn tay cha.” Ngaøi xoøe baøn
tay phaûi ra. “Caùc con coù nhìn thaáy ngoùn tay caùi vaø ngoùn tay troû cuûa cha
khoâng? Caùc con coù nghó raèng cha muoán ñeå maát ñi moät ngoùn naøo khoâng?
Caùc con nghó cha thích ngoùn naøo hôn?”
“Taát nhieân cha thích caû hai!”
“Ñuùng ñaáy! Cha thích caû hai nhö nhau. Caùc con gioáng nhö hai ngoùn
tay naøy, vaø vôùi taát caû caùc con, cha ñeàu thích nhö nhau. Ñoù laø lyù do cha
khoâng muoán caùc con ñaùnh nloän. Haõy ñi theo cha, vaø queân chuyeän ñaùnh
loän ñi. Chuyeän ñoù chaúng giuùp gì ñöôïc ai. Chuùng ta ñi thoâi.” Noùi xong,
Don Bosco böôùc ñi vôùi hai em ñi saùt caïnh ngaøi, coøn caùc em khaùc tieáp
noái ñi theo sau, vì ñeå chuùng ñi töøng nhoùm nhoû deã bò loâi cuoán vaøo
chuyeän ñaùnh loän. Ngaøi ñi vôùi nhóm goàm nhieàu thaønh phaàn naøy cho ñeán
Vöông cung Thaùnh ñöôøng caùc thaùnh Maurice vaø Lazarus, chuyeän troø
thaân maät vôùi chuùng treân suoát ñöôøng ñi. Ñeán ñaây, hoï chia tay, caùc em
ngoài xuoáng baäc theàm thaùnh ñöôïc ñeå höôûng nieàm vui vôùi aùnh naéng maët
trôøi.
Sau naøy, moät em lau loø söôûi, queâ taïi thung luõng Aosta, trôû thaønh nội
truù löu xaù vaø noåi baät vì haïnh kieåm toát vaø coù taøi. Moät hoâm meï caäu ñeán
thaêm vaø sau naøy ñöôïc bieát caäu hoïc ñeå laøm linh muïc. “Moät anh thôï chuøi
oáâng khoùi seõ trôû thaønh linh mục?” baø la to. “Khoâng theå naøo ñöôïc!” Thaät
laø quaù baát xöùng ñoái vôùi baø! Don Bosco noùi vôùi baø laø cöù ñôïi coi, vaø baø
taùn thaønh. Baát haïnh thay, caäu em bò ñau naëng phaûi trôû veà nhaø. Roài caäu
cheát moät caùch thaùnh thieän.
“Coù bao nhieâu em toát laønh trong soá nhöõng em chuøi oáâng khoùi,” Don
Bosco thöôøng hay hoûi. “Maët muõi caùc em loï lem vì dính chaát khoùi,
nhöng linh hoàn caùc em trong saïch bieát bao!”
119
|
|
13.8 Page 128 |
▲back to top |
Ngaøi ñaëc bieät lo cho caùc em. Baát cöù khi naøo gaëp caùc em chuøi oáng
khoùi ngaøi ñeàu cho tieàn vaø môøi caùc em ñeán Nguyeän xaù. Trong nhöõng
naêm ñoù, chuùng laø muïc tieâu ñaëc bieät muïc vuï chaêm soùc cuûa ngaøi. Caùc
ngöôøi treû mieàn Savoa naøy thöôøng töø nhaø ôû mieàn nuùi xuoáng ñaây, taát caû
coøn ngaây thô, chöa coù veát toäi loãi khi chuùng ñi qua thò xaõ, vaø chæ bieát noùi
tieáng ñòa phöông cuûa mình maø thoâi. Chuùng caàn ñöôïc hoïc hoûi veà ñöùc
Tin. Chuùng ñaëc bieät caàn ñöôïc baûo veä khoûi baïn beø xaáu. Noã löïc cuûa Don
Bosco ñaõ thaønh coâng. Ngaøi ñöôïc chuùng tin töôûng neân thöôøng cung caáp
phöông tieän sinh soáng, troâng ngoù vaø khuyeân baûo chuùng ñöøng phaïm toäi.
Ñoái laïi, chuùng ñaùp öùng laïi söï saên soùc vaø laø nguoàn yeân uûi lôùn lao cho
ngaøi. Don Bosco noã löïc chieâu moä caùc em cho Nguyeän xaù, nhaát laø cho
vieäc hoïc giaùo lyù muøa Chay, ñöôïc ngaøi tieáp tuïc cho ñeán naêm 1865.
Trong khi lo saên soùc caùc thanh thieáu nieân ngheøo, ngaøi ñaâu coù xao
laõng caùc ngöôøi tröôûng thaønh vaø gia ñình hoï, nhaát laø caùc ngaøy trong
tuaàn. Ngaøi thöôøng ñi aên tröa; ngay sau ñoù, ngaøi lo vieát ñôn töø cho nhöõng
ngöôøi coù nhu caàu. Haønh vi baùc aùi naøy xem ra coù veû nhoû nhoi, nhöng
hieän taïi phaûi ñöôïc coi laø moät trong caùc vieäc thaønh ñaït cuûa ngaøi. Khi
Torino laø thuû ñoâ, nhöõng loaïi ngöôøi baát haïnh naøy thöôøng hay keâu cöùu
nhaø vua vaø caùc vò boä tröôûng ñeå xin giuùp ñôõ khi gaëp phaûi hoaøn caûnh khoù
khaên. Nhu caàu cuûa hoï thaät traàm troïng vaø caáp baùch, nhöng baát haïnh
thay nhieàu ngöôøi khoâng bieát vieát, laïi khoâng nhôø ñöôïc ai vieát giuøm mieãn
phí. Coù ngöôøi khoâng coù khaû naêng mua giaáy buùt. Do ñoù, moät soá ñoâng
ñeán Nguyeän xaù, ñöôïc Don Bosco kieân nhaãn laéng nghe nhöõng noãi thoáng
khoå vaø ngaøi laøm cho hoï ñöôïc haøi loøng khi ra veà. Trong thôøi gian naêm
hoaëc saùu naêm ñeán [khi thaønh laäp Nguyeän xaù Valdocco] ñích thaân ngaøi
laøm coâng vieäc thaät buoàn naûn naøy, nhöng ñoái vôùi ngaøi noù ñaùng coâng vaø
ñöôïc toaïi yù. Sau naøy, khi daønh ra moät phoøng ñeå laøm vaên phoøng tieáp
ñoùn, ngaøi saép xeáp cho caùc tö giaùo treû hoaëc ngöôøi naøo khaùc phuø hôïp
chia nhau ngoài moät soá giôø ñeå vieát ñôn töø cho nhöõng ngöôøi coù nhu caàu.
Ngaøi chaéc chaén phaûi coù ngöôøi laøm vieäc naøy nhaát laø khi ngaøi vaéng maët
laâu ngaøy ôû Torinoâ. Ngaøi cung caáp buùt giaáy, maø laâu ngaøy khoâng coøn laø
moät chi phí nhoû nöõa. Töø 1847 ñeân 1870 vaø sau naøy nöõa, khoâng coù ngaøy
naøo maø khoâng coù ngöôøi ñeán xin giuùp ñôõ. Nhieàu ñôn töø ñöôïc göûi tôùi
nhöõng gia ñình danh tieáng vaø giàu coù ôû Torinoâ. Haøng ngaøn ngöôøi ñaõ
120
|
|
13.9 Page 129 |
▲back to top |
ñöôïc giuùp ñôõ baèng caùch naøy vaø leõ töï nhieân Nguyeän xaù ñaõ trôû thaønh
moät phaàn noåi tieáng cuûa khu vöïc laùng gieàng.
Khi coù ngöôøi ñaõ laäp gia ñình ñeán xin giuùp ñôõ, Don Bosco luoân hoûi
hoï coù con chöa. Neáu coù, ngaøi khuyeân hoï maáy lôøi veà vieäc nuoâi döôõng
vaø baûo hoï höùa cho caùc caäu con trai ñeáân Nguyeän xaù ñeå hoïc giaùo lyù.
Ngaøi cuõng lo theâm muïc vuï linh muïc cho caùc em ñöôïc baïn beø ngoaøi thò
xaõ nhôø vaû. Nhöõng caäu con trai naøy ñeán Torino ñeå hoïc theâm veà vaên
chöông hoaëc ngheä thuaät.
Carlos Tomatis, baây giôø laø moät giaùo sö vaên chương taïi Tröôøng Kyõ
thuaät Hoaøng gia taïi Fossano, naêm 1847 ñaõ ñeán ñaây hoïc moân hoïa vaø
laøm khuoân nhöïa vôùi Giaùo sö Boglioni. Moät hoâm Don Bosco böôùc vaøo
phoøng laøm vieäc ñeå noùi chuyeän vôùi moät hoïc sinh treû, ngaøi hoûi teân, töø
ñaâu tôùi vaø ñang laøm gì. Tomatis lòch sự traû lôøi vaø hoûi laïi: “OÂng laø ai?”
Don Bosco ñaùp: “Toâi laøm coá vaán cho taát caû caùc teân tinh ranh ôû
Valdocco. Haõy ñeán gaëp toâi chuû nhaät naøy, chuùng ta seõ coù moät thôøi giôø
toát ñeïp chung vôùi nhau!” Ngaøi ñeán phoøng laøm vieäc naøy ñeå gaëp
Tomatis, vì Cha Bosco [khoâng coù lieân heä baø con vôùi ngaøi], laø moät cha
giaùo taïi chuûng vieän Fossano, giôùi thieäu anh ñeán. Sau laàn gaëp ñaàu tieân,
ngöôøi baïn treû khoâng theå ñôïi cho ñeán Chuû nhaät. Anh voäi ñeán Valdocco
vaø nhìn thaáy Nguyeän xaù ñaày con trai, maø ña soá laø caùc ngöôøi treû ñang
hoc ngheà. Roài töø hoâm ñoù, anh ñeán ñaây moïi Chuû nhaät vaø ñoâi khi caû caùc
ngaøy trong tuaàn.
Hoâm anh ñeán laàn ñaàu laø ngaøy thöù Ba35, Tomatis ngôõ ngaøng khi thaáy
moät soá lôùn caùc caäu con trai ôû ñaây. Chuùng ñi hoïc taïi nhieàu tröôøng tö
trong thaønh phoá vaø ngaøy leã nghæ trong tuaàn, chuùng tuôn ñeán Nguyeän xaù
gaëp Don Bosco ñeå ñöôïc chôi nhieàu troø chôi khaùc nhau, vaø vôùi duïng cuï
maø ngaøi giao cho chuùng chôi cho ñeán khi trôøi toái. Don Bosco thöôøng ôû
vôùi caùc em caû ngaøy. Ñeå ñöa chuùng ñeán vôùi Chuùa ngaøi duøng cuøng moät
phöông phaùp nhö ñaõ söû duïng vôùi caùc em thuoäc giôùi ngheøo. Keát quả
cuõng gioáng nhau vaø chuùng caûm thaáy ñöôïc loâi keùo ñeán vôùi Don Bosco.
Coù nhieàu em ñöôïc ngaøi quen töø ngaøy daïy giaùo lyù taïi caùc tröôøng cuûa thò
35 Thoâng thöôøng laø moät ngaøy ñi hoïc ôû YÙ [Nxb].
121
|
|
13.10 Page 130 |
▲back to top |
traán36, coøn caùc em khaùc, ngaøi bieát chuùng laàn ñaàu khi coù baïn beø ñem
chuùng ñeán Nguyeän xaù.
Caùc ngaøy thöù Naêm, ngaøi khoâng vaát vaû theå xaùc nhieàu nhö ngaøy Chuû
nhaät, bôûi caùc em naøy coù haïnh kieåm toát hôn, thoâng minh hôn vaø ñöôïc
giaùo duïc toát hôn. Tuy nhieân, veà maët tinh thaàn thì laïi caêng thaúng hôn
bôûi vì chuùng tieáp tuïc quaáy quaû ngaøi hôn baèng nhöõng caâu hoûi veà vaên
chöông hoaëc khoa hoïc, vaø ngaøi coøn phaûi cho chuùng theâm coâng vieäc
laøm tuaàn sau. Khi cho chuùng ra veà, ngaøi luoân luoân khuyeân chuùng traùnh
caûnh ôû khoâng vaø chuyeân caàn hoïc taäp:
Cha khoâng coù yù noùi caùc con phaûi hoïc töø saùng tôùi khuya maø khoâng
ngôi nghæ. Cha lo cho caùc con vaø raát sung söôùng ñeå caùc con ñöôïc vui
cöôøi heát möùc, mieãn laø ñöøng phaïm toäi. Tuy nhieân cha phaûi thuùc baùch
caùc con bieát caùch phoái hôïp vui ñuøa vôùi vieäc laøm höõu ích; chaúng haïn
nhö hoïc lòch söû hoaëc ñòa lyù, hoïc cô khí vaø vaên chöông, hoïc haùt vaø chôi
nhaïc cuï, hoïc veõ vaø caùc loaïi tieâu khieån gioáng theá, vaø cuõng laøm coâng
vieäc nhaø, khoâng nhöõng vöøa giaûi trí maø coøn coù theâm kinh nghieäm vaø
laøm vui loøng cha meï vaø caùc vò beà treân. Baát cöù luùc naøo khoâng coù vieäc
gì ñaëc bieät ñeå laøm, thì döïng leân moät baøn thôø nhoû, daùn aûnh, oân laïi baøi
vôû.
Caùc con coù theå chôi “gheâm” vui veû vaø caùc troø giaûi trí khaùc thaät söï
laøm cho thaân theå vaø taâm trí ñöôïc khoûe khaén. Tuy nhieân, luoân luoân xin
pheùp cha meï tröôùc, vaø khi chôi, thænh thoaûng ñöa taâm hoàn leân vôùi Chuùa
vaø daâng cuoäc chôi vui veû cuûa mình ñeå laøm vinh danh Ngöôøi.
Coù nhöõng lôøi ngaøi thöôøng khuyeân nhuû chuùng nhö: “Haõy thöôøng
xuyeân nhaän caùc bí tích; haõy soáùt saéùng toân suøng Ñöùc Trinh Nöõ; haõy coi
saùch xaáu nhö beänh dòch; haõy traùnh baïn xaáu coøn hôn laø traùnh con raén
ñoäc.”
Caùc ngaøy thöù Naêm, Don Bosco cuõng thöôøng coù caùc cuoäc hoïp vôùi caùc
giaùo lyù vieân vaø caùc nhaân vieân vaên phoøng Nguyeän xaù. Sau khi ñoïc vaøi
chöông trong Baûn Ñieàu leä, ngaøi khuyeán caùo hoï thöïc haønh nhöõng ñieàu
phuø hôïp vôùi nhieäm vuï ñaëc bieät cuûa mình. Neáu coù ñieàu gì caàn söûa chöõa,
36 Xin ñoïc Boä II, tr. 273 [Nxb].
122
|
|
14 Pages 131-140 |
▲back to top |
|
|
14.1 Page 131 |
▲back to top |
ngaøi neâu leân caùc bieän phaùp phuø hôïp ñeå sửa chöõa. Don Bosco cuõng
khuyeán khích nhaân vieân vaên phoøng phaûi laøm göông saùng cho caùc hoïc
sinh baèng vieäc haêng haùi thöïc haønh caùc vieäc ñaïo ñöùc, ñaëc bieät ñi xöng
toäi vaø röôùc leã taïi Nguyeän xaù, vì caùc vieäc naøy seõ giuùp xaây döïng vaø
khuyeán khích chuùng baét chöôùc laøm theo. Ngaøi cuõng nhaéc vì hoï ñaõ ñöôïc
giaùo dục toát ñeïp hôn, hoï neân keå cho chuùng nghe nhöõng caâu chuyeän vui
trong caùc giôø chôi. Treân heát moïi sự, ngaøi thuùc giuïc hoï phaûi heát söùc kính
troïng caùc linh muïc ñeán giuùp Nguyeän xaù, vaø khoâng bao giôø rôøi cô sôû
maø khoâng coù pheùp cuûa caùc ngaøi. Ngaøi cuõng thöôøng noùi vôùi hoï: “Baát cöù
khi naøo nhìn thaáy hoaëc nghe thaáy chuyeän gì sai traùi, haõy kín ñaùo cho vò
beà treân bieát ñeå ngöôøi tìm caùch ngaên ngöøa traùnh laøm ñieàu xuùc phaïm
ñeán Chuùa.”
[Maëc daàu Chuû nhaät laø nhöõng ngaøy vaát vaû nhaát cuûa Don Bosco], caùc
ngaøy trong tuaàn cho ngaøi ñöôïc chuùt nghæ ngôi; ngaøi vaãn coù nhöõng coâng
vieäc khaùc ngaøi phaûi laøm. Ngaøi luoân luoân phaûi vieát thö hoaëc caùc taäp
saùch nhoû, ñi giaûi toäi vaø giaûng thuyeát. Nhieàu laàn trong ngaøy, neáu coù caùc
cuoäc hoïp baát cöù vì vieäc gì vaø coù ngöôøi hieän dieän, ngaøi cuõng noùi maáy
lôøi veà chaân lyù Ñöùc Tin hoaëc vaøi nguyeân taéc luaân lyù.
Baát cöù khi naøo ñi laøm coâng vieäc, khi veà ngaøi luoân luoân ñöôïc caùc em
Nguyeän xaù ñoùn tieáp vui veû. Chuùng luoân hoûi ngaøy giôø ngaøi trôû veà, vaø
thöôøng ra ñoùn ngaøi taïi soâng Po hoaëc caàu Mosca. Vöøa nhìn thaáy boùng
xe ngöïa xuaát hieän, chuùng hoâ to “Hoan Hoâ Don Bosco!” vaø chaïy ñeán
bu quanh xe trong luùc xe coøn ñang laên baùnh. Ngöôøi taøi nhö ñieân leân, la
loái chuùng, caàm caây roi naït noä vaø goïi chuùng baèng moïi thöù teân, tuy nhieân
chaúng aên thua gì, vì caû boïn treû vaãn tieáp tuïc chaïy theo xe hoan hoâ Don
Bosco cho tôùi khi hoï tôùi cöûa thaønh. Daân chuùng döøng laïi nhìn boïn treû,
sung söôùng nhöng hoài hoäp, trong khi Don Bosco mæm cöôøi vaãy tay chaøo
ñoùn chuùng baèng vieäc goïi thẳng teân töøng em. Khi ngöôøi taøi ngöøng xe
laïi, caùc em doàn ñoáng laïi ôû cöûa xe khieán haønh khaùch khoù maø xuoáng xe
ñöôïc. Ngöôøi taøi töø gheá nhaûy xuoáng coá gaéng deïp troáng cho, thoi caùc em
beân taû, ñaám caùc em beân höõu. Khi xuoáng khoûi xe, Don Bosco liền noùi:
“Ñeå yeân cho caùc em! Chuùng laø baïn cuûa cha.”
123
|
|
14.2 Page 132 |
▲back to top |
“Thaät vaäy, cha? Roõ raøng cha ñaâu coù bieát chuùng nhieàu ñaâu. Chuùng
coù laø gì, chæ laø moät nhoùm nhöõng ñöùa tinh ma chaúng toát laønh gì ñaâu. Cuùt
ñi, boïn chuùng bay!”
Taáùt caû ñeàu voâ ích! Chuùng bu quanh Don Bosco ñeå hoân tay ngaøi vaø
ñi theo ngaøi veà nhaø trong khi ngöôøi taøi nhuùn vai, töùc giaän cho ngöïa
chaïy.
Chuùng toâi xin chaám döùt chöông naøy baèng moät söï vieäc xảy ra.
Vaøo buổi chieàu ngaøy Leã Caùc Thaùnh naêm 1853, caùc hoïc sinh ñi thaêm
nghóa trang trôû veà Nguyeän xaù. Don Bosco chaäm chaäm ñi ñaøng sau. Baát
ngôø vöøa thaáy boùng ngaøi, caùc em ñaùnh giaày, baùn bao queït vaø chuøi oáng
khoùi taïi Piazza Emmanuele Filiberto la leân moät tieáng vui möøng vaø ñeán
bu chung quanh ngaøi, khieán cho khoâng gian ñaày tieáng reo vui. Don
Bosco mæm cöôøi ñöùng laïi. Caùc em Nguyeän Xaù, trong soá ñoù coù Gioan
Francesia,37 ñöùng laïi quan saùt caûnh töôïng xảy ra. Daân chuùng ñoâng ñaûo
ñöùng laïi chung quanh. Nhöõng ngöôøi canh gaùc doanh traïi gaàn ñoù khoâng
bieát laø vieäc gì, trong khi caùc binh só chaïy tôùi gaàn coång thaønh ñeå xem.
Anh daân quaân (carabinieri) cuõng chaïy tôùi xem coù gì sai traùi khoâng –
moät tai naïn hoaëc moät vuï cöôùp boùc, hoaëc khôûi söï moät cuoäc noåi loaïn?
Trong luùc ñoù Don Bosco ñi nhö trong moät cuoäc chieán thaéng khaûi hoaøn,
giöõa nhöõng ngöôøi khaâm phuïc. Thöïc laø moät cuoäc bieåu döông ngoaïn muïc
cuûa moät theá löïc toân giaùo ñaày aûnh höôûng treân taâm hoàn cuûa caùc ngöôøi
treû.
37 Cha Gioan Taåy Giả Francesia laø moät Saleâdieâng noåi tieáng cuûa nhöõng naêm ñaàu.
Ngöôøi qua ñôøi ôû tuổi chín möôi naêm 1930 [Nxb]
124
|
|
14.3 Page 133 |
▲back to top |
CHÖÔNG 15
Caùc Lôùp Giaùo Lyù Muøa Chay
Cho ñeán ñaây, chuùng toâi ñaõ toùm taét coâng vieäc cuûa Don Bosco thöïc
hieän trong quaõng thôøi gian trong voøng möôøi laêm naêm qua, giôø ñaây,
chuùng toâi seõ saép ñaët cho coù thöù töï hôn. Baèng caùch trình bày theo thöù töï
thôøi gian caùc söï kieän coâng coäng coù lieân heä vôùi ñôøi soáng cuûa Don Bosco,
chuùng ta seõ coù caùi nhìn vaøo beân trong caùc muïc ñích caùc hoaït ñoäïng cuûa
ngaøi.
Leã tro naêm 1847 rôi vaøo ngaøy 17 thaùng Hai, Don Bosco baän roän vôùi
vieäc chuaån bò taát caû nhu caàu cho caùc lôùp giaùo lyù muøa Chay ban ngaøy.
Caùc tieâu chuaån ngaøi ñaët ra naêm ñoù ñaõ ñöôïc caùc con tinh thaàn cuûa ngaøi
tuaân theo cho moãi muøa Chay, maëc daàu khoâng ñöôïc ghi vaøo baûn Ñieàu
Leä Nguyeän xaù raát laâu sau naøy.
Ngaøy Chuùa nhaät Saùu Möôi, Don Bosco baét ñaàu nhaéc caùc ngöôøi treû
coù traùch nhieäm ñeán Chuû nhaät, thöù Hai vaø thöù Ba tuaàn sau laø nhöõng
ngaøy cuoái cuøng cuûa muøa hoäi chôï, Nguyeän xaù seõ toå chöùc caùc troø chôi vaø
cuoäc vui ñaëc bieät laøm cho caùc em seõ caûm thaáy raát thích thuù. Muïc ñích
cuûa ngaøi laø giöõ caùc em traùnh xa söï ganh ñua man daïi cuûa thò xaõ coù theå
laøm nguy haïi caùc em treân phöông dieän luaân lyù vì caùc baïn beø khoâng
nhìn thaáy coù gì laø sai traùi trong taát caû caùc troø chôi naùo nhieät naøy. Quaù
vui khi nghe ñöôïc tin naøy, taát caû caùc hoïc sinh tuoân ñeán ñaày Nguyeän xaù
trong ba ngaøy vôùi nieàm vui soáng ñoäng vaø khoûe maïnh. Ñöôïc Don Bosco
cho moät moùn quaø vaø moät böõa aên aám buïng, haàu heát taát caû chuùng queân
ñi ñeán Torinoâ ñang toå chöùc buoåi keát thuùc cuoäc hoäi chôï moät caùch man
daïi. Ngaøi cuõng chu caáp cho chuùng moät cuoäc soáng tinh thaàn baèng caùc
vieäc ñaïo ñöùc trong thaùnh ñöôøng ñeå ñeàn caùc toäi ngöôøi ta ñaõ phaïm vaø
caàu cho caùc linh hoàn nôi luyeän nguïc. Caùc em thöïc hieän vieäc Thöïc taäp
ôn Cheát laønh vaø buoåi chieàu ngaøy thöù Ba Don Bosco vaø Cha Borel daïy
giaùo cho chuùng baèng caùch ñoái thoaïi, laøm cho chuùng raát thích thuù. Keát
thuùc caùc vieäc ñaïo ñöùc naøy baèng giôø chaàu Thaùnh Theå. Maáy naêm sau.
125
|
|
14.4 Page 134 |
▲back to top |
Don Bosco theâm vaøo giôø haùt Kinh Chieàu. Sau ñoù caùc em chôi caùc troø
chôi cho ñeán toái. Trong ngaøy cuoái cuøng cuoäc hoäi chôï, cuoäc chôi pinata
ñöôïc chôi caû ngaøy. Nhieàu chieác noài ñaát, coù moät soá ñöïng ñaày traùi caây,
keïo vaø baùnh traùi caùc loaïi gioáng nhö vaäy, nhöõng noài khaùc ñöïng cuû caûi,
khoai taây hoaëc chæ coù nöôùc laõ ñöôïc treo treân daây. Roài moät caäu beù hai
maét bòt kín, tay caàm caây saøo daøi coá gaéng ñaäp truùng caùi noài, trong luùc
caùc em khaùc bu chung quanh em. Coù nhöõng tieáng noùi inh loã tai “tröôùc
maët”, “sau löng”, “beân phaûi”, beân traùi”, “ñuùng”, “sai”, khieán cho em
boái roái. Em seõ ngöng laïi, caån thaän nhaém ñích quaät maïnh caây gaäy vaøo
vaät ñöôïc em coi laø caùi noài ñaát. Nhieàu laàn gaäy ñaäp raát xa khoâng truùng
muïc tieâu. Ñoâi khi raát gaàn, nhöng vaãn khoâng truùng ñích. Neáu ñaäp traät,
caùc em khaùc cöôøi roä leân; neáu ñaäp truùng, caùc em seõ boø baèng tay vaø ñaàu
goái, coøn em may maén ñaäp truùng lieàn quaúng caây gaäy ñi, giaät caùi khaên
bòt maët ra, roài nhaûy vaøo ñaùm ñaùnh loän ñeå laáy ñöôïc moùn gì cho mình.
Nguôøi ta treo leân moät caùi noài khaùc, ñeán löôït caùc em khaùc vaøo chôi.
Trong nhöõng naêm sau, moät ngöôøi noäm laøm baèng rôm ñöôïc cho aên maëc
moät caùch loá bòch, töôïng tröng “laøm cha cuoäc hoäi chôï”, vaø caùc em ñaët
treân moät caùi caùng ñem ñi dieãn haønh chung quanh, sau ñoù chôø ñeán ngaøy
cuoái hoäi chôï laáy moài löûa ñoát noù ñi.
Ngaøy thöù Tö Leã Tro, ngöôøi ta voäi vaõ chuaån bò cho caùc lôùp hoïc giaùo
lyù muøa Chay. Vì Don Bosco khoâng muoán cho mỗi lôùp quaù möôøi hai
hoïc sinh, ngaøi caàn nhieàu giaùo lyù vieân, neáu thieáu, ngaøi phaûi ñi kieám
theâm. Ngaøi muoán moãi giaùo lyù vieân coù moät taäp vôû ñieåm danh haøng ngaøy
ñeå ghi söï tieán boä cuûa hoïc sinh trong vieäc hoïc vaø tö caùch aên ôû. Lôùp hoïc
vaø baøn hoïc laïi laø moät vaán ñeà khaùc vaø khoâng deã tìm ra ñaâu.
Ngaøy Chuû nhaät ñaàu muøa Chay, caùc em ñöôïc chia lôùp theo tuoåi; neáu
coù nhöõng em naøo khoâng coù kieán thöùc ngang nhau veà giaùo lyù, thì ñöôïc
trình leân Don Bosco cho chuyeån sang lôùp ñaëc bieät. Caùc giaùo lyù vieân
soaïn chöông trình ñeå daïy caùc chaân lyù Ñöùc Tin, ñaëc bieät laø bí tích Thoáng
hoái vaø Thaùnh Theå ñöôïc dạy xong tröôùc khi heát muøa Chay. Bôûi vì caùc
em, ñaëc bieät laø caùc em hoïc ngheà, khoâng ñöôïc hoïc caùc lôùp giaùo lyù muøa
Chay taïi xöù ñaïo cuûa chuùng vaøo ñuùng thôøi gian, Don Bosco gaùnh theâm
troïng traùch daïy chuùng taïi Nguyeän xaù moãi buoåi chieàu töø 12:30 ñeán 1:30.
126
|
|
14.5 Page 135 |
▲back to top |
Nhôø caùch naøy, caùc em hoïc ngheà coù giôø aên tröa vaø hoïc giaùo lyù, roài sau
ñoù laïi coù theå trôû veà laøm vieäc hoaëc ñeán tröôøng hoïc ñuùng giôø, nhö vaäy
traùnh ñöôïc ngöôøi chuû vaø thaày giaùo than phieàn.
Caùc lôùp giaùo lyù baét ñaàu töø thöù Hai tuaàn thöù nhaát muøa Chay. Chính
Don Bosco chuû toïa trong ba möôi naêm. Ñeå keâu goïi caùc em ñeán lôùp
ngaøi duøng moät phöông phaùp khaù laï. Laáy höùng töø Thaùnh Phanxicoâ Saleâ,
ngaøi cho moät em ñi trong caùc ñöôøng phoá chính khu vöïc laân caän coáù thieát
rung maïnh quaû chuoâng cỡ khaù lôùn. Moãi caùi rung nhaêéc nhôû cha meï vaø
caùc em: vôùi cha meï laø cho con ñi hoïc, vôùi caùc em laø ñeán lôùp hoïc. Chæ
trong ít phuùt, ñoâng ñaûo caùc em xuaát hieän töø khaép nôi, ñi theo sau em
rung chuoâng, vaø giuùp goïi caùc em khaùc ñi theo chuùng. Trong nöûa giôø,
Nguyeän Xaù ñaõ ñaày caùc em. Ñöôïc phaân phoái vaøo caùc lôùp, chuùng haêng
haùi nghe caùc giaùo lyù vieân vôùi tinh thaàn xaây döïng.
Ngaøy töø luùc ñaàu, Don Bosco ñaõ tìm xem coù em naøo caàn ñöôïc chuaån
bò laõnh pheùp Theâm söùc, ngaøi saép xeáp cho coù hai hoaëc ba lôùp hoïc rieâng.
Ngaøi muoán cho caùc em naøy ñöôïc laõnh Theâm söùc luùc giöõa muøa Chay,
ñeå coù ñuû thì giôø chuaån bò cho chuùng giöõ luaät muøa Phuïc sinh. Neáu khoâng
coù vò Giaùm Muïc naøo ñeán ñöôïc, Don Bosco giöõ laïi danh saùch caùc em
naøy vaø hoaõn nhaän laõnh ñeán dòp sau. Ngoaøi ra, ngaøi coøn saép xeáp caùc lôùp
ban toái ñeå tieän cho caùc em khoâng theå ñeán hoïc ban ngaøy. Ñoù laø khôûi
ñaàu cho vieäc daäy caùc lôùp giaùo lyù muøa Chay cho caùc ngöôøi Coâng giaùo
ngoaøi ñôøi, vaãn coøn ñöôïc duy trì cho caùc ngöôøi treû hoïc ngheà sau giôø laøm
vieäc.
Lôùp giaùo lyù cuõng ñöôïc daïy caùc toái thöù baûy, vaø nhöõng ai muoán cuõng
coù theå ñi xöng toäi. Thaät vaäy, Don Bosco cuõng lo laéng cho nhöõng ngöôøi
ñeán lôùp giaùo lyù ñöôïc xöng toäi moãi thaùng moät laàn, thay vì ñôïi tôùi leã Phuïc
sinh. Nhôø vaäøy laøm nheï bôùt gaùnh naëng cuûa caùc linh muïc giaûi toäi vì bôùt
caùc em ñi xöng toäi vaø cuõng bôùt ñi thôøi gian chôø ñôïi cuûa moät soá lôùn hoái
nhaân.
Hôn nöõa, Don Bosco khoâng haøi loøng vôùi vieäc coù nhieàu em töï yù boû
vieäc ñeå ñeán.
Ñaëc bieät trong muøa Chay, ngaøi ñi tìm theâm caùc em. Trong nhöõng
naêm ñaàu, ngöôøi ta thöôøng thaáy ngaøi treøo leân ñaø baéc, hoaëc ñi treân caùc
127
|
|
14.6 Page 136 |
▲back to top |
taám vaùn ñeå gaëp caùc ngöôøi thaàu khoaùn vaø cai thôï xin pheùp cho ngaøi môøi
caùc ngöôøi treû hoïc ngheà laùt gaïch tôùi caùc lôùp giaùo lyù. Caùc khaùch boäï haønh
döøng chaân ngoù nhìn moät caûnh töôïng baát thöôøng vaø trao ñoåi nhau: “Coù
phaûi vò linh muïc coá yù leo leân ñoù khoâng?”
Ngöôøi khaùc hoûi: “OÂng aáy laø ai vaäy?”
Ngöôøi bieát thì traû lôøi: “Ñoù laø Don Bosco ñang ñi kieám caùc em ñeán
hoïc giaùo lyù.”
Ngaøi cuõng ñeán gaëp caùc ngöôøi chuû hoaëc quaûn lyù haõng xöôûng, nhaø
maùy laøm boâng, nhaø maùy cöa, thuùc baùch hoï vì lôïi ích cuûa hoï, ñeå cho caùc
em taäp vieäc ñeán hoïc caùc lôùp giaùo lyù ôû Nguyeän xaù. Ngaøi kheùo leùo thuyeát
phuïc khieáân hoï vui loøng ñoàng yù. Khi nghe coøi thoåi giôø tröa, caùc em chaïy
nhanh veà nhaø, voäi vaøng aên ñeå khoâng ñeán hoïc giaùo lyù treã, vaø chaïy voäi
ñeán vôùi Don Bosco thaân yeâu ôû Valdocco maø chuùng bieát ñöôïc ngaøi raát
saên soùc cho mình. Chuùng luoân trôû laïi haõng xöôûng ñuùng giôø. Caùc ngöôøi
chuû, thaáy chuùng haêng say vaø nhaän thaáy coù daáu tieán boä moät caùch mau
choùng söï chuyeân caàn vaø vaâng lôøi, neân cho chuùng nghæ theâm nöûa tieáng
ñeå khoâng phaûi aên voäi vaøng vaø lo ñeán treã lôùp giaùo lyù.
Baát cöù luùc naøo Don Bosco thaáy coù em naøo lang thang tröôùc coång
vaøo moät ngoâi nhaø hoaëc baát cöù nôi naøo, ngaøi döøng laïi tìm caùch hoûi
truyeän:
“Em teân gì?”
“Jimmy.”
“Moïi söï toát ñeïp chöù?”
“OÀ, toát thoâi!”
“Em bao nhieâu tuoåi?”
“Chín.”
“Em coù toát laønh khoâng?”
Caâu hoûi naøy chaéc haún laøm em cau maøy laïi, vaø Don Bosco tieáp tuïc,
“Cha meï coøn soáng khoâng?”
“Coøn”.
“Coù ai ôû vôùi em khoâng?”
128
|
|
14.7 Page 137 |
▲back to top |
“OÂng noäi”
“Coøn anh chò khoâng?”
“Coù”, ngaøi hoûi bao nhieâu?”
“Ai aên ôû toát laønh, em hay caùc anh chò?
“Toâi”.
“Cha meï em khoûe maïnh khoâng?
“Coù”. Neáu caâu traû lôøi “Cha toâi ñau”, ngaøi hoûi tieáp:
“OÂng em giaø laém khoâng?”
“Giaø”
“Em coù giuùp laøm cho cha moät vieäc ñöôïc khoâng?
“Ñöôïc!”
“Khoâng queân chöù?”
“Khoâng!”
“Khi veà nhaø noùi vôùi oâng em raèng Don Bosco göûi lôøi chaøo. Roài trao
cho ba em caùi meà ñay naøy vaø noùi Don Bosco göûi taëng ba.”
Caäu beù seõ chaïy ngay veà nhaø, sung söôùng vì ñöôïc tin caäy, coøn người
oâng vaø cha meï cuõng thaáy vui möøng vì haønh vi löu taâm baát ngôø ñeán
mình. Neáu coù ñuû meà ñay cho caû gia ñình, nhö thöôøng leä, caäu beù vui veû
phaân chia cho ngöôøi thaân. Khi naøo Don Bosco coù dòp ñi qua nhaø naøy,
gia ñình ñi ra caùm ôn ngaøi vì lôøi hoûi thaêm vaø loøng toát. Ngaøi seõ döøng
chaân vaø troø truyeän vôùi hoï, ñeà nghò hoï cho caùc con trai ñeán hoïc giaùo lyù.
Sau ñoù, quay laïi vôùi ngöôøi chuû nhaø noùi: “Thöù Baûy naøy oâng giuùp toâi
vieäc naøy nheù!”
“Con saün saøng. Vieäc gì cha?”
“Xin cho caû gia ñình ñi xöng toäi. Phuïc sinh saép tôùi roài.”
“Xin raát vui loøng. Con seõ ñi, bôûi vì con raát caàn. Ñaõ hai naêm roài, con
khoâng ñi xöng toäi.”
“Ñeán nheù, baát cöù giaù naøo. Chuùng ta seõ saép xeáp moïi vieäc trong tình
baïn toát.”
129
|
|
14.8 Page 138 |
▲back to top |
“Tuy nhieân cha seõ ñöôïc thaáy nhieàu caùi laï luøng chöa bao giôø cha
ñöôïc nghe bieát treân trôøi vaø döôùi ñaát.”
”Ñoù laø ñieàu cha ñang tìm kieám!” Don Bosco ñaùp laïi. Noùi ñuøa nhö
vaäy moät hoài, ngaøi ñaõ laøm ñieàu toát ñeïp cho caùc linh hoàn.
Caùc caâu chuyeän tình côø nhö vaäy haàu nhö xảy ra moãi ngaøy baát cöù nôi
naøo Don Bosco tôùi, trong hoaëc ngoaøi Torinoâ.
Khoâng xa Nguyeän xaù bao nhieâu, veà cuoái phía ñoâng vaø phía taây, coù
nhöõng caên chung cö cho thueâ reû tieàn, caùi saân raát roäng laø nôi caùc baø
thöôøng taäp trung laøm vieäc vaø troø truyeän trong moät thôøi gian. Don Bosco
thöôøng hay xuaát hieän choïc cöôøi hoï, “Chaøo nheù! Coù đứa con trai naøo
ñem baùn khoâng?”
“OÀ, Don Bosco! Con chuùng toâi ñaâu coù ñem baùn ñöôïc.”
“Khoâng phaûi cha muoán mua chuùng, nhöng Chuùa ñaáy, vaø Ngöôøi seõ
thöôûng cho caùc baø, göûi chuùng ñeán cha ñeå hoïc giaùo lyù.” Caùc baø meï baät
cöôøi höùa seõ laøm theo. Tuy nhieân, ñöøng nghó raèng vieäc coá gaéng ñöa caùc
em ñeán caùc lôùp giaùo lyù luoân deã daøng ñaâu. Khoâng phaûi ai cuõng saün saøng
gôûi con ngay laàn môøi ñaàu tieân, vaø nhöõng ngöôøi höùa khoâng phaûi luoân
luoân noùi lôøi noùi nhaõ nhaën. Thöôøng thöôøng ngaøi gaëp caùc em coù nhöõng
lôøi noùi vaø cöû chæ thoâ loã. Ñoâi khi chuùng lôïi duïng ngaøi ñeå xin tieàn boá thí;
trong nhieàu hoaøn caûnh, ngaøi khoâng töø choái. Quaùn röôïu vaø nhöõng choán
saøo huyeät khaû nghi thöôøng ôû döôùi caên haàm ngoâi nhaø laàu, thöôøng deã
chaïm traùn vôùi nhöõng loaïi baát löông. Maëc ñaàu gaëp hoaøn caûnh teá nhò
naøy, Don Bosco vaãn cöù kieân nhaãn vôùi moïi ngöôøi, ngaøi daáu ñi söï khinh
khi, khoâng noùi lôøi khieån traùch khi nhaän thaáy coù noùi cuõng voâ ích, vaø ñoái
xöû lòch söï vôùi moïi ngöôøi.
Chuùng toâi xin boû qua giai ñoaïn khoâng vui naøy vaø thay vaøo ñoù xin keå
moät caâu chuyeän hay hay.
Coù moät ngöôøi soáng gaàn Nguyeän xaù. OÂng ta quen uoáng röôïu sau söa
caû tuaàn, vaø khi coù dòp gaëp Don Bosco, oâng ñeán noùi vôùi ngaøi: “OÀ! Don
Bosco, ngaøi laø moät vò linh muïc thaät toát! Toâi thích ngaøi laém. Xin cho toâi
ñöôïc hoân ngaøi moät caùi!”
130
|
|
14.9 Page 139 |
▲back to top |
“Chaéc chaén khoâng ñöôïc!” Don Bosco ñaùp laïi, traùnh khoâng cho oâng
say röôïu naøy oâm hoân.
“AÊn nhaèm gì vôùi moät caùi hoân ñoái vôùi moät vò linh muïc toát laønh nhö
ngaøi? Neáu cha khoâng toát nhö theá, thì toâi ñaõ bieát, tuy nhieân... Toâi bieát
toâi phaûi laøm gì! Neáu cha cho toâi hoân moät caùi, toâi höùa toâi seõ ñi xöng toäi
Chuû nhaät naøy...”
“Cöù ñeán luùc naøo oâng muoán. Cha seõ cho oâng xöng toäi, vaø cha seõ cho
oâng laøm vieäc ñeàn toäi thaät nheï, nhöng baây giôø ñeå cho cha ñi laøm coâng
vieäc cuûa cha”.
“Ñöøng töôûng toâi say röôïu!” ngöôøi say ruôïu cöï laïi, chaân ñöùng khoâng
vöõng. “Toâi chæ moät chuùt khoâng vöõng, nhöng khoâng sao, bôûi vì toâi chæ
uoáng coù moät laàn coù hôi nhieàu, nhöng toâi khoâng sao heát! Ngoaøi ra, toâi
ñaâu coù uoáng loaïi reû tieàn. Khoâng, ñoù laø loaïi röôïu toát, thaät toát, vaø nhö
cha bieát röôïu toát laøm con tim vui veû.” Noùi xong, oâng vuït oâm choaøng
laáy Don Bosco. Don Bosco bình tónh traùnh thoaùt oâng ta, nhöng traùnh
cho coù một nuï cöôøi ñeå khoûi bò cho laø khinh khi oâng ta, hoaëc baát luaän
noùi lôøi naøo khoûi bò hieåu laàm. Ngaøi caån thaän traùnh neù baát cöù ñieàu gì coù
theå laøm giaän ai hoaëc sau naøy khieán cho ngöôøi ta, daàu ñang ôû cöûa thaàn
cheát, coù cöû chæ khinh xuaát muïc vuï cuûa linh muïc. Thöïc ra, Don Bosco
thöôøng luoân ñöôïc môøi ñeán giuùp ngöôøi ñang saép cheát ôû khu vöïc laân caän.
Tuy nhieân, vôùi tính chaát ñaëc bieät naøy, ngöôøi ta khoâng bao giôø ñeán xöng
toäi. Ngaøy hoâm sau, khi heát say ruôïu, oâng naøy ñeán gaëp Don Bosco,
nhöng ñaõ queân maát lôøi höùa.
Luùc naøy ñang giöõa muøa Chay, moïi choã troáng cuûa Nguyeän xaù ñaõ
daønh cho caùc lôùp giaùo lyù. Ngaøy thöù Naêm giöõa muøa Chay, Don Dosco
quyeát ñònh cho ngöng moïi lôùp giaùo lyù ñeå traùnh caùi thoùi quen ñuøa giôõn,
cuoái cuøng roài cuõng ñi ñeán caõi nhau vaø ñaùnh loän. Ñoù laø caùi tuïc leä ñaõ
quen laâu ñôøi ñuøa bôõn gaït gaãm ngöôøi ta38. Ngöôøi ta laáy laøm vui ñuøa heát
söùc khi göûi cho moät vaøi ngöôøi baïn hoaëc xin hoï gửi cho moät caùi cöa
[töôïng tröng vieäc ñaõ cöa ñi moät nöûa phaàn tröôùc muøa Chay], hoaëc laøm
cho moät ngöôøi ngaây ngoâ hoaëc ngay caû moät ngöôøi baïn toát khoâng ñeà
38 Một loaïi troø ñuøa Caù thaùng Tö [Nxb].
131
|
|
14.10 Page 140 |
▲back to top |
phoøng chuyeån giuùp moät lôøi nhaén. Leõ taát nhieân, ai bò löøa thì seõ ñöôïc moät
traän cöôøi thoûa maùi. Cuõng coù caùi tuïc gaén treân löng moät ngöôøi vôùi moät
nöûa caùi cöa. Caùc em thöôøng oàn aøo ñeán xung quanh. Khoâng phaûi ai cuõng
chôi caùi troø ñuøa naøy vôùi loøng ñaày ôn thaùnh, bôûi vì ñoâi khi xảy ra nhöõng
ñieàu töùc haän. Vì khoâng theå naøo boû ñi ñöôïc caùi tuïc leä naøy, maëc daàu laø
raát voâ tö, neân Don Bosco ñaõ khoân ngoan truyeân boá ngaøy ñoù laø moät ngaøy
leã.
132
|
|
15 Pages 141-150 |
▲back to top |
|
|
15.1 Page 141 |
▲back to top |
CHÖÔNG 16
Caùc Lôùp Giaùo Lyù Muøa Chay (tieáp theo)
Taïi Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ, caùc hoïc sinh ñöôïc daïy kính
troïng vaø vaâng lôøi taát caû nhöõng ai ñöôïc quyeàn thay maët Thieân Chuùa.
Trong laàn xuaát baûn thöù nhaát Taäp Baïn Treû Don Bosco noùi raát roõ vôùi caùc
em lôøi khuyeân nhuû naøy:
Caùc con haõy vaâng lôøi caùc vò beà treân trong giaùo hoäi vaø ngöôøi ñôøi, vaø caùc
thaày dạy. Haõy chaáp nhaän taát caû caùc lôøi dạy doã, caùc lôøi khuyeân, vaø söûa phaït
moät caùch khieâm nhöôøng vaø toân kính, haõy tín xaùc moïi ñieàu caùc vò laøm laø vì noù
toát cho caùc con... Cha thuùc giuïc caùc con haõy heát loøng toân kính caùc linh muïc.
Khi noùi chuyeän hoaëc gaëp caùc ngaøi ngoaøi phoá, haõy toân kính baèng vieäc caát muõ
ra vaø hoân tay caùc ngaøi. Treân heát moïi vieäc, haõy giöõ mình ñöøng laøm moät haønh
vi baát kính naøo trong lôøi noùi hoaëc haønh ñoäng. Ngöôøi naøo thieáu söï toân kính caùc
thöøa taùc vieân coù chöùc thaùnh, neân sôï Chuùa seõ ra moät hình phaït kinh khuûng.
Vôùi caùc cöïu hoïc sinh, ngaøi coù lôøi khuyeân naøy: “Haõy laøm troøn boån phaän
toân giaùo taïi thaùnh ñöôøng giaùo xöù cuûa caùc con, bôûi vì cha xöù ñöôïc Chuùa ñaët
taïi ñoù ñeå lo cho linh hoàn caùc con.
Trong caùc laàn xuaát baûn sau naøy, ngaøi coøn noùi roõ vaán ñeà naøy. Sau khi
coå voõ thanh thieáu nieân nhaän laõnh caùc bí tích taïi caùc nhaø thôø vaø Nguyeän
Xaù coù lieân heä, ngaøi noùi theâm: “Tuy nhieân, haõy coù moät tröôøng hôïp ngoaïi
leä, caùc con phaûi Röôùc Mình Thaùnh Chuùa Muøa Phuïc sinh taïi thaùnh
ñöôøng giaùo xöù caùc con. Thöïc ra, caùc con coá gaéng neân nhaän caùc bí tích
baát cöù khi naøo coù theå, ñeå laøm göông saùng cho keû khaùc.”
Ngaøi cuõng coù lôøi khuyeân nhuû nhö vaäy veà vieäc röôùc Mình Thaùnh
Chuùa caùc ngaøy trong tuaàn. Caùc cha sôû ñòa phöông bieát Don Bosco töøng
huaán luyeän caùc hoïc sinh, neân toû loøng bieát ôn ngaøi vì ñöôïc thaáy caùc em
taêng theâm nieàm kính troïng caùc ngaøi. Taát caû caùc linh muïc ñeàu noùi lôøi
thaân tình vôùi ngaøi, tuy nhieân, coù moät soá vaãn coøn coi Nguyeän Xaù laø moät
nôi caïnh tranh vôùi caùc giaùo xöù. Cuõng trong naêm [1847] hoï laïi keâu ca,
133
|
|
15.2 Page 142 |
▲back to top |
laàn naøy vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc39. Laàn naøy khoâng coøn chæ laø vaán ñeà
daïy giaùo lyù ngaøy Chuû nhaät trong khu vöïc ñoâng ñaûo caùc em, maø laø vieäc
long troïng môû caùc lôùp giaùo lyù trong muøa Chay ñeå ganh ñua vôùi vieäc ñaõ
ñöôïc thöïc hieän taïi caùc giaùo xöù trong thò xaõ. Coù nhieàu treû em ñeán hoïc
giaùo lyù taïi Valdocco hôn laø taïi caùc nôi khaùc [giaùo xöù] trong thò xaõ. Coù
maáy cha xöù ñaët caâu hoûi: “Ai coù quyeàn daïy? Ai coù quyeàn phaùn ñoaùn
döïa treân tieâu chuaån taïm thôøi hoaëc vónh vieãn ñeå moät em nhoû ñöôïc pheùp
röôùc leã laàn ñaàu?40 Coù theå tranh luaän quyeàn naøy cuûa cha xöù veà vieäc cho
giaùo daân cuûa giaùo xöù Röôùc Leã Laàn ñaàu khoâng? Laøm theá naøo ngaøi coù
theå tìm bieát ai ñaõ hoaëc chöa laøm troøn boån phaän giöõ luaät muøa Phuïc
sinh?” Coù moät soá caùc cha xöù yeân laëng lan truyeàn thaønh lôøi, ñeå giaûi
quyeát moät laàn cho xong, khoâng phaûi laø moät ñieàu khoâng toát ñeå chæ ñònh
Don Bosco laøm cha xöù moät ngoâi laøng heûo laùnh treân mieàn nuùi.
Ñeå ñaùp laïi, Don Bosco chæ cho hoï thaáy ña soá caùc hoïc sinh cuûa ngaøi
laø nhöõng em taïm truù, maø cha meï caùc em khoâng ngaàn ngaïi cho chuùng
ñeán caùc giaùo xöù. Tuy nhieân, caùc cha xöù töø choái khoâng chaáp nhaän ñieàu
naøy. Don Bosco lieàn môøi Cha [Carlos] Dellaporta, laø cha chính xöù Ñöùc
Baø Nuùi Carmeâloâ, ñeán Nguyeän Xaù ñeå ñích thaân tìm hieåu söï thöïc cuûa lôøi
ngaøi noùi. Moät ngaøy kia ngöôøi tôùi, len loûi vaøo giöõa caùc em vaø tìm hieåu.
Ngöôøi hoûi moät em:
“Con ñeán töø xöù naøo?”
“Xöù Thaùnh Blase!”
“Xöù naøy ôû ñaâu?”
“ÔÛ Biella!”
Hoûi moät em khaùc:
“Coøn em?”
“Con töø Xöù Thaùnh Philomena.”
“Xöù Thaùnh Philomena haû?”
39 Veà nhöõng lôøi keâu ca tröôùc, xin ñoïc Boäï II, tr. 277 ff [Nxb]
40 Ñaáy laø tuïc leä cuûa giaùo phaän ñeå baûo ñaûm cho ngöôøi röôùc leã laàn ñaàu ñöôïc tieáp tuïc
vieäc hoïc giaùo lyù [Nxb].
134
|
|
15.3 Page 143 |
▲back to top |
“Vaâng, ôû Hoà Como.”
“Coøn em?” Ngöôøi hoûi em thöù ba.
“Con töø Xöù Thaùnh Zita.”
“Xöù Thaùnh Zita haû?”
“Daï thöa cha, gaàn Genoa.”
Em thöù boán tình nguyeän traû lôøi:
“Con thuoäc xöù Thaùnh Eusebius taïi Vercelli.”
Caùc em khaùc theâm vaøo chuùng töø Novara, Novi, Nice, vaø töø caùc tænh
laøng khaùc ñeán ñaây.
“Con ôû nôi naøo taïi Torinoâ?”
Coù moät soá em cho ngaøi ñòa chæ, nhöng khoâng bieát thuoäc xöù naøo;
nhöõng em khaùc thì di chuyeån nhieàu laàn trong maáy thaùng ñi theo tröôûng
toaùn laøm caùc vieäc khaùc nhau. Nhieàu em khaùc nguû ñeâm baát cöù choã naøo
tìm ñöôïc. Moät soá em soáng vôùi cha meï, caùc em khaùc thì moà coâi, vaø caùc
em khaùc noùi chöa bao giôø bieát caùc em khaùc. Caâu traû lôøi cuûa chuùng cuoái
cuøng khieán Cha Dellaporta tin raèng Don Boco ñaõ haønh ñoäng raát toát
ñeïp; ngaøi thaät tình chaêm soùc caùc em bôûi vì chuùng khoâng ñöôïc ai chaêm
soùc caû.
Cha [Augustine] Gattino, cha xöù Borga Dora, maø khu vöïc saûn
nghieäp Pinardi naèm trong quyeàn taøi phaùn cuûa ngöôøi, moät ngaøy kia cuõng
ñeán gaëp Don Bosco. Sau moät voøng ñi thaêm Nguyeän Xaù, vaø caùc lôùp hoïc,
ngöôøi nhaän ñònh: “Thaät quaù toát ñeïp, tuy nhieân, con khoâng bieát laøm sao
maø cha tieáp tuïc hoaït ñoäng ñöôïc, neáu bò caùc cha xöù phaûn ñoái. Tuy nhieân
con höùa con seõ noùi leân thay cha ngaøy cuoäïc hoïp laàn sau.”
Don Bosco ñaùp: “Caùm ôn cha, tuy nhieân thaät laø khoù maø giaûi quyeát
vaán ñeà naøy theo yù quyù vò ñöôïc. Con khoâng phaûn ñoái vieäc baûo caùc em
naøy ñeán giaùo xöù caùc em thoáng thuoäc ñeå hoïc giaùo lyù muøa Chay. Nhöng
chuùng coù muoán ñi hay khoâng? Vaø ngay caû khi con ñoùng cöûa khoâng cho
caùc em vaøo, coù theå bảo ñaûm chuùng coù ñeán ñoù khoâng, hoaëc chuùng thaø
ñi thaû rong phoá xaù hoaëc nôi ñoàng coû? Roài ai chòu ñi tìm chuùng mang
veà, ai chòu khoù ñi ñem chuùng ra khoûi nôi ñoù?
135
|
|
15.4 Page 144 |
▲back to top |
Cha Gattino noùi: “Cha noùi ñuùng, nhöng coøn… Chuùng con seõ tính xem
sao.”
Cha Seraphim ôû Gassino, cha xöù Nöõ vöông caùc Thieân thaàn, cuõng tôùi
thaêm Nguyeän Xaù khi bieát ñöôïc coù nhieàu em thuoäc giaùo xöù cuûa mình.
Ngöôøi chæ cho Don Bosco thaáy vaø ñöôïc ngaøi noùi: “Cha vaø caùc cha xöù
khaùc coù theå ñem caùc em naøy veà. Roài quyù cha seõ tìm ra bieän phaùp ñeå
troâng ngoù chuùng. Con chæ caàn moät lôøi cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc, thì con
seõ thoâi moïi vieäc vaø trôû veà Castelnuovo, nôi ñoù, con seõ thoaùt ñöôïc taát
caû moïi söï coâng kích.”
Cha Gattino noùi: “Con coù moät keá hoaïch coù theå giaûi quyeát oån thoûa
moïi söï. Cha coù theå ñem caùc em thuoäc giaùo xöù cuûa con vaø taát caû caùc em
khoâng coù nôi cö truù vónh vieãn ñeán giaùo xöù con trong muøa Chay, ñeå cho
chuùng chu toaøn boån phaän muøa Phuïc sinh ñöôïc khoâng? Con seõ daønh cho
cha moät toøa giaûi toäi, cha coù toaøn quyeàn laøm moïi vieäc toát ñeïp naøo theo
yù cha muoán.”
Don Bosco löu yù: “Ñieàu naøy toát thoâi, nhöng trong vuï naøy, con coù
neân ñem chuùng tôùi giaùo xöù cuûa con laø Thaùnh Simon vaø Jude coù hôn
khoâng? Neáu con tôùi nhaø thôø cuûa cha, cha coù cho pheùp caùc em töø caùc
giaùo xöù khaùc ñeán ñoù khoâng? Chaéc chaén chuùng khoâng muoán rôøi xa con
ñaâu. Vieäc naøy phaûi chaêng seõ gaây theâm nhieàu raéc roái hôn laø giaûi quyeát?
Caùc cha xöù khaùc coù thích theá khoâng? Ñaøng khaùc, neáu cha khoâng nhaän
nhöõng em khoâng thuoäc giaùo xöù cha, cha coù nghó raèng con boû chuùng bô
vô hay sao? Moät ñieàu choùt, moät ñieàu thuoäc thaàn hoïc, nhöng caàn phải
löu taâm: “Coù hy voïng con seõ laøm phuï taù cho cha ñöôïc khoâng?”
Cha Seraphim ñaùp: “Ñaây laø moät vaán ñeà. Noù khoâng deã nhö con nghó
ban ñaàu. Chuùng ta khoâng neân baøn luaän theâm nöõa. Chuùng ta haõy xem
cuoäïc hoäi nghò caùc cha xöù seõ quyeát ñònh nhö theá naøo.”
Vò cuoái cuøng ñeán thaêm Don Bosco laø Cha [Vincenteâ] Ponzati, cha
xöù Thaùnh Augustino. Ngöôøi laø vò cöông quyeát nhaát chuû tröông ngöôøi
coù caùc traùch nhieäm muïc vuï lieân quan ñeán vieäc daïy caùc lôùp giaùo lyù muøa
Chay vaø boån phaän giöõ muøa Phuïc sinh. Ngaøi noùi traøng giang ñaïi haûi;
coøn Don Bosco ñöa ra caùc quan ñieåm cuûa mình, nhöng cuõng tuyeân boá
saün saøng nhöôøng laïi neáu ñoù laø yù muoán cuûa caùc Beà treân cuûa haøng giaùo
136
|
|
15.5 Page 145 |
▲back to top |
só. Cung caùch bình tónh vaø nhöõng lôøi ñuùng lyù khoâng theå phuû nhaän cuûa
ngaøi phaàn naøo laøm cho ñoái phöông luùng tuùng neân vò linh muïc naøy noùi
nhöõng lôøi nhö sau: “Daàu cuoäc hoïp caùc cha xöù quyeát ñònh theá naøo, con
quyeát nhaán maïnh ñeán quyeàn cuûa con ñöôïc khaûo saùt caùc em ñeå chaáp
thuaän cho röôùc leã.”
Don Bosco nhaéc cho ngöôøi bieát con soá caùc em naøy ít ra coù caû traêm
em trong naêm nay, nhöng Cha Ponzati lặp laïi quan ñieåm cuûa ngöôøi laàn
cuoái vaø ra veà.
Trong khi ñoù, trong ngaøy Chuû nhaät Thöông Khoù Don Bosco noùi vôùi
moãi giaùo lyù vieân khaûo saùt caùc hoïc sinh vaø, neáu thaáy chuùng ñaõ ñöôïc
chuaån bò, thì tuyeân boá chuùng saün saøng ñöôïc röôùc Leã Laàn ñaàu. Caùc giaùo
lyù vieân cuõng ñaùnh giaù caùc em theo söï nhaän ñònh cuûa mình vaø trao cho
Don Bosco keát quaû ñeå löu hoà sô. Don Bosco vaø caùc linh muïc khaùc chuû
toïa cuoäc khaûo saùt.
Tuy nhieân, Don Bosco göûi caùc em cuûa xöù Thaùnh Augustine veà cha
xöù cuûa chuùng. Khi Cha Ponzati thaáy boïn ñoâng tôùi, ngöôøi baát öng hoûi,
“Caùc con muoán gì?”
“Chuùng con ñeán xin cha saùt haïch ñeå ñöôïc röôùc leã laàn ñaàu.”
“Haõy ñeán khi khaùc. Baây giôøi cha quaù baän.” Do ñoù, caùc em trôû veà
Nguyeän Xaù trình: “Ngöôøi khoâng muoán saùt haïch chuùng con.”
“Caùc con coù coù noùi laø cha sai caùc con tôùi khoâng?”
“Chuùng con khoâng noùi.”
“ Neáu vaäy, haõy trở laïi vaø nheï nhaøng xin ngöôøi khaûo saùt cho.”
Caùc em trôû laïi. Nhöng thay vì gaëp ñöôïc cha xöù, laàân naøy chuùng gaëp
ngöôøi coi phoøng thaùnh vaø lặp laïi lôøi yeâu caàu cuûa Don Bosco. Ngöôøi coi
phoøng maëc aùo nhìn chuùng töø ñaàu xuoáng chaân, thaáy taát caû chuùng laø
nhöõng thieáu nieân ñaõ lôùn, nhieàu caäu ñaõ luùn phuùn raâu. Anh naøy noùi vôùi
gioïng mæa mai: “Trôøi, laï thaät! Baây giôø moùi xöng toäi laàn ñaàu haû? Thaät
toäi nghieäp, tao nghó chuùng maøy ñaâu caàn phaûi hoái. Hoái khoâng toát ñaâu!”
Roài anh ta cöù laûi nhaûi noùi gì hoaøi.
Caùc em, coá gaéng laøm theo yù cuûa Don Bosco ñeå ñeán vôùi cha xöù, trôû
veà böïc mình vaø caén raêng phaûi chòu, Chuùng ñaõ ñöôïc qua kyø khaûo haïch.
137
|
|
15.6 Page 146 |
▲back to top |
Don Bosco lieàn ñeán gaëp Đức Toång Giaùm Muïc ñeå trình baøy söï vieäc.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni muoán ñeå suy nghó laïi, neân höùa seõ göûi
quyeát ñònh cho ngaøi qua böu ñieän. Trong khi ñoù, cuoái Tuaàn Thöông
Khoù, Don Bosco thoâng baùo seõ coù ba baøi giaûng cho tam nhật thaùnh taïi
Nguyeän Xaù trong Tuaàn Thaùnh, trong ngaøy vaø giôø thuaän tieän nhaát cho
caùc em. Nhöõng naêm sau naøy, trong Tuaàn Thaùnh, Don Boco, Cha Borel
vaø caùc linh muïc coù loøng khaùc tieáp tuïc daønh moïi söï chuaån bò cho caùc
em ñöôïc nhaän Mình Thaùnh Chuùa.
Thaáy soá caùc em tuôn ñeán xöng tội nhiều hôn döï töôûng, Don Bosco
laäp moät chöông trình baét ñaàu töø thöù Hai Tuaàn Thaùnh cho caùc em nhoû
chöa ñöôïc nhận röôùc leã laàn ñaàu. Ngaøi xin caùc cha giaûi toäi ñaëc bieät kieân
nhaãn vaø dòu daøng vôùi caùc em ñeå khuyến khích caùc em thaønh thaät xöng
toäi. Ngaøi cuõng khuyeán khích caùc vò haõy in saâu vaøo taâm hoàn chuùng söï
gheâ tôûm cuûa toäi loãi caàn phaûi thöïc loøng aên naên, bởi vì, thaät laø baát haïnh,
vì chuùng cuõng ñaõ coù theå xuùc phaïm ñeán Chuùa. Lôøi cuoái cuøng ngaøi laø xin
caùc vò neáâu ñöôïc ñöøng cho chuùng ra veà maø khoâng ban pheùp giaûi toäi.
Ngaøi aán ñònh moät ngaøy rieâng cho caùc em röôùc leã laàn ñaàu. Baát luaän
tuoåi hay taäp quaùn, ngaøi cho caùc em röôùc leã laàn ñaàu sau khi chuùng ñaõ
ñöôïc chuaån bò ñaày ñuû vaø ñaõ coù theå phaân bieät ñöôïc theá naøo laø baùnh aên
vaø Baùnh Thaùnh. Ngaøi lo laéng ñeå Chuùa laøm chuû ñöôïc con tim caùc em
caøng sôùm caøng toát, nhöng trong moät soá tröôøng hôïp ngaøi phaûi theo tuïc
leä cuûa giaùo phaän cho pheùp caùc em chæ ñöôïc röôùc leã moät laàn hoaëc nhieàu
nhaát ba hoaëc boán laàn trong naêm ñaàu. Muoán ñöôïc nhieàu laàn hôn chuùng
phaûi ñöôïc pheùp, nhöng thöôøng thöôøng laø ñöôïc chaáp thuaän. Muïc ñích
cuûa vieäc haïn cheá naøy ñeå baûo ñaûm cho nhöõng em muoán ñöôïc röôùc leã
ñeàu ñaën seõ ñi hoïc caùc lôùp giaùo lyù muøa Chay nhieàu naêm hôn, ñeå neáu
khoâng coù vieäc naøy nhieàu em seõ sôùm boû ñi hoïc giaùo lyù. Tuy nhieân, Don
Bosco thöôøng khoâng haïn cheá vieäc cho chuùng röôùc leã neáu chuùng ñaõ
ñöôïc dạy moät caùch kyõ löôõng. Ñoù laø chính saùch cuûa ngaøi khoâng chæ trong
muøa Phuïc sinh vaø trong toaøn nieân, khoâng caàn phaûi ñôïi ñeán ngaøy leã ñaëc
bieät.
138
|
|
15.7 Page 147 |
▲back to top |
Soát saéng thanh thoûa bieän phaùp cuûa Don Bosco, Ñöùc Toång Giaùm Muïc
Fransoni göûi cho ngaøi laù thö sau ñaây ngaøy thöù Tö Tuaàn Thaùnh41 trong
thaùng Ba, 1847:
Kính göûi cha Gioan Melchior Bosco
Torinoâ
Ngaøy 30 thaùng Ba, 1847
Cha thaân meán,
Sau khi suy nghó veà vieäc cha löu yù chuùng toâi ngaøy hoâm tröôùc, chuùng
toâi ñaõ quyeát ñònh cho pheùp cha, vôùi laù thö naøy, ñöôïc daïy vaø chaáp thuaän cho
röôùc leã laàn ñaàu caùc em theo hoïc taïi Nguyeän Xaù cuûa cha. Ñeå cho caùc cha xöù
lieân heä bieát chuùng laø ai, xin cha thoâng baùo cho caùc ngaøi bieát chuùng toâi ñaëc
bieät cho pheùp cha ñöôïc daïy vaø chaáp thuaän cho röôùc leã laàn ñaàu, caùc em coù teân
trong danh saùch ñaõ giöõ troøn boån phaän muøa Phuïc Sinh taïi nhaø nguyeän cuûa
Nguyeän Xaù.
Vieäc cho pheùp naøy goàm caû vieäc chaáp thuaän cho caùc em naøy ñöôïc nhaän
laõnh bí tích Theâm söùc vaø ñöôïc caáp chöùng chæ thöôøng leä.
Heát loøng vì cha
Luigi, Toång Giaùm Muïc
Saéc leänh naøy caát boû ñi heát baát cöù khaùng nghò naøo cuûa caùc cha xöù vôùi
nhöõng lôøi than phieàn ñaõ töøng coi laø xaùc ñaùng. Ñöùc Toång Giaùm Muïc
thöôøng noùi vôùi quyù vò: “Caùc Nguyeän Xaù coù caùc hoïc sinh ñeán hoïc ñöôïc
coi nhö giaùo xöù cuûa chuùng.” Ñeå giaûi thích caùc lyù do cho pheùp Don
Bosco, ngaøi thöôøng noùi theâm: “Vì nhieàu em töø xa xoâi ñeán, vaø soá coøn
laïi trong tình traïng thay ñoåi, neân chuùng khoâng bao giôø chòu ñeán nhaø
thôø, vaø lôùn leân trong söï ngu doát vaø hay gaây roái, neáu khoâng ñöôïc caùc
Nguyeän Xaù tìm caùch loâi cuoán.” Caùc cha xöù mau maén tuaân theo quyeát
41 Coù moät söï sai soùt! 30 thaùng Ba, 1847 laø thöù Ba.
139
|
|
15.8 Page 148 |
▲back to top |
ñònh naøy vaø sau ñoù Don Bosco vui veû goïi Nguyeän Xaù cuûa mình laø “giaùo
xöù cuûa caùc treû bò boû rôi.”
Laù thư cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc khoâng chæ laøm cho Don Bosco vui
möøng söôùng, maø coøn kích thích caùc Giaùo lyù vieân heát söùc noã löïc dạy doã
caùc em. Hoï khoâng ngaàn ngaïi ñeå giuùp caùc em ñaùng thöông naøy ñöôïc
nhaän laõnh caùc pheùp bí tích trong moät tình traïng xöùng ñaùng, ñeán nghe
caùc baøi giaûng cuûa Tam Nhaät Thaùnh (baét ñaàu töø Thứ Naêm Maundy (?)
trong nhöõng giôø tröôùc ñaây daønh cho lôùp giaùo lyù), ñeå chuùng ñem ra thöïc
haønh nhöõng lôøi khuyeân nhuû vaén tắt nhöng chaéc chaén do Don Bosco
thænh thoaûng ban cho chuùng.
Tuy caùc giaùo lyù vieân khoâng ôû chung moät nôi vôùi Don Bosco, hoï nhaän
thaáy söï haêng say cuûa ngaøi raát hay laây. Moät soá ngöôøi ôû caïnh ngaøi töø
saùng cho ñeán khuya. Quan saùt moãi böùc chaân ngaøi ñi, nhìn thaáy göông
ngaøi laøm vaø baét chöôùc ngay caû trong nhöõng haønh vi ñaïo ñöùc nhoû beù.
ÔÛ ñaây xin cho toâi ñi ra ngoaøi ñeà moät chuùt. Tinh thaàn ñaïo ñöùc cuûa
Don Bosco luoân cuõng ñöôïc toû hieän trong söï toân troïng, yeâu thuông vaø
quyù meán trong moïi haønh vi thôø phöôïng Giaùo Hoäi khuyeán khích vaø ñeà
nghò nhöng khoâng boù buoäc phaûi theo, nhö tieáp nhaän caùc pheùp bí tích,
tham döï caùc vieäc thôø phöôïng trong thaùnh ñöôøng, laàn haït chung, tham
gia laøm hoäi vieân caùc hieäp hoäi ñaïo ñöùc, ñoïc kinh Truyeàn Tin, daâng lôøi
nguyeän tröôùc vaø sau böõa aên, vaø ngaém ñaøng Thaùnh giaù, ñaëc biệt vôùi
vieäc sau cuøng naøy, do yeâu meán vieäc suy nieäm caùc söï đau khoå cuûa Chuùa
vaø baát cöù luùc naøo coù giôø noùi ñeán laø ngaøi hay bò vaáp vaùp bôûi quaù caûm
ñoäng, ñieàu naøy khieáân cho caùc ngöôøi hieän dieän phaûi caûm ñoäng ñeán rôi
leä. Ngaøi thuùc giuïc caùc coâng söï vieân thöïc haønh vieäc suøng kính naøy, vaø
noùi vôùi ñaày caûm xuùc trong toøa giaûi toäi. Lieân heä ñeán vieäc naøy, qua Cha
Borel, naêm ngoaùi, ngaøi coù lôøi thænh caàu leân Ñöùc Toång Giaùm Muïc:
Kính trình Ñöùc Toång Giaùm Muïc,
Ñeå khuyeán khích theâm loøng ñaïo ñöùc nôi soá ñoâng caùc em ñeán với Nguyeän
Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ vöøa môùi ñöôïc thaønh laäp taïi Valdocco, beân ngoaøi thò
xaõ, caùc linh muïc tham gia vieäc daïy doã, ao öôùc ñöôïc ñem vaøo nôi ñaây loøng
suøng kính Ñaøng Thaùnh Giaù. Bôûi ñoù, chuùng con xin thaønh kính chaïy ñeán xin
140
|
|
15.9 Page 149 |
▲back to top |
Ñöùc Toång Giaùm Muïc löu taâm ban cho chuùng con ôn naøy vaø trao quyeàn cho vò
naøo Ñöùc Toång Giaùm Muïc choïn ñeå döïng Ñaøng Thaùnh Giaù…
Ngaøy 11 thaùng 11 naêm 1846, moät cha doøng Phan sinh do beà treân
doøng chæ ñònh ñöôïc pheùp döïng ñaøng thaùnh giaù, neân khoâng vi phaïm
thaåm quyeàn cuûa cha quaûn haït vaø cha xöù. Giaáy nhöôïng quyeàn được kyù
bôûi Kinh só Velstine Fissore, vò ñaïi dieän trung öông, vaø Cha vò ñaïi dieän
trung öông, vaø Cha [Augustine] Gattino, chính xöù [Borgo Dora]. Chöõ
kyù cuûa chuû ngoâi nhaø laø Francis Pinardi laøm chöùng ñöôïc oâng thoûa thuaän.
Ngaøy 1 thaùng Tö [1847], Cha Anthony, beà treân tu vieän Thaùnh Toma ôû
Torino, chæ ñònh Cha Buonagrazia, vôùi naêng quyeàn giaùo phaän, ñeán thieát
döïng ñöôøng Thaùnh Giaù. Don Bosco ñaõ mua boä aûnh möôøi boán chaëng
vôùi soá tieàn möôøi hai lire. Vì tình traïng ngheøo, ngaøi khoâng theå mua quaù
soá tieàn naøy.
Cuõng trong ngaøy thöù Naêm tuaàn Thaùnh, 01 thaùng tö, Cha
Buonagrazia, tröôùc söï hieän dieän ñoâng ñaûo caùc em, long troïng laøm pheùp
caùc böùc aûnh vôùi caùc thaùnh giaù baèng goã, theo nghi thöùc quy ñònh. Caùc
böùc aûnh ñöôïc röôùc ñi chung quanh nhaø nguyeän vaø treo leân vị trí ñaõ
ñöôïc aán ñònh. Khi moãi böùc ñöôïc treo leân thì coù lôøi kinh phuø hôïp ñöôïc
ñoïc. Ñaây laø laàn đầu tieân caùc em ñöôïc thöïc haønh vieäc toân suøng naøy nhö
ñaõ ghi vaén taét trong Taäp Baïn Treû. Chuùng cuõng haùt caùc baøi ca nguyeän
vaø Cha Doøng Phan sinh noùi maáy lôøi khuyeán khích. Trong ngaøy thöù Saùu
Tuaàn Thaùnh, Don Bosco cho caùc em thöïc hieän laàn nöõa vieäc toân suøng
naøy, ñaõ ñöôïc caùc Ñöùc Gaùo Hoaøng ban cho bieát bao aân xaù. Coøn caùch
naøo toát hôn caùch cho ngöôøi ta bieát tình yeâu voâ bieân cuûa Chuùa Gieâsu
ñoái vôùi nhaân loaïi hoaëc ñaùnh ñoäng con ngöôøi coù boån phaän ñeàn đáp laïi?
Ñöôïc traøn ngaäp caùc tö töôûng naøy, caùc hoïc sinh nguyeän xaù, taát caû caùc
hoïc sinh hoïc ngheà, ñöôïc thöïc hieän nhieäm vuï giöõ muøa Phuïc sinh trong
ngaøy lễ Phuïc sinh. Don Bosco môøi theâm caùc linh muïc ñeán giaûi toäi ñeå
cho caùc em coù ñaày ñuû phöông tieän vaø ñöôïc töï do ñeán xöng toäi; tuy
nhieân coù haøng traêm em ao öôùc ñöôïc bày toû caùc ñieàu bí maät cuûa löông
taâm cho moät mình ngaøi maø thoâi. Ngaøy leã Phuïc sinh, Don Bosco coá gaéng
laøm cho caùc em ñöôïc heát söùc vui veû, khoâng ñeå cho coù moät daáu naøo laø
141
|
|
15.10 Page 150 |
▲back to top |
chaám döùt caùc hoaït ñoäng cuûa leã Phuïc sinh. Trong leã Chuû nhaät khoâng
haùt, ngaøi trao phaàn thöôûng cho nhöõng em naøo xuaát saéc trong muøa Chay
vôùi vieäc ñeán hoïc ñeàu ñaën caùc lôùp giaùo lyù vaø coù haïnh kieåm toát. Nhieàu
vò khaùch ñöôïc môøi ñeán ñeå theâm phaàn long troïng cho nghi thöùc phaùt
giaûi thöôûng. Don Bosco ngoû lôøi ngôïi khen vaø khuyeán khích caùc em
thaéng giaûi, laïi coøn höùa Thieân Chuùa seõ ban cho chuùng nhieàu phaàn
thöôûng troïng ñaïi hôn.
Ngaøy Chuû nhaät thöù hai sau leã Phuïc sinh, hoâm 18 thaùng Tö, [1847],
moät cuoäc xoå soá ñöôïc toå chöùc cho nhöõng em ñaõ ñeán Nguyeän Xaù suoát
naêm. Caùch thöùc môû vaø ñoùng muøa Phuïc sinh nhö vaäy ñöôïc tieáp tuïc cho
ñeán ngaøy nay.
Sau khi chaám döùt caùc cuoäc toå chức, Don Bosco lieàn toå chöùc laïi ngay
laäp töùc caùc lôùp hoïc giaùo lyù ngaøy Chuû nhaät. Vaøo trong thôøi gian naøy, coù
nhieàu em ngoaøi thò xaõ vaøo Torinoâ ñeå học ngheà nghieäp hoaëc laøm lao
coâng ngaøy, vaø coù nhieàu em tìm ñöôøng ñeán Nguyeän Xaù. Bôûi ñoù caàn phaûi
saép laïi choã ngoài trong nguyeän ñöôøng, gom laïi cuøng moät choã caùc em ñaõ
ñöôïc röôùc leã laàn ñaàu. Tuy nhieân vieäc saép xeáp naøy chæ keùo daøi ñöôïc vaøi
ba thaùng. Đến ñaàu thaùng Möôøi Moät, Don Bosco phaûi toå chöùc laïi caùc
lôùp hoïc. Vieäc xaây caát ñöôïc ñình laïi vaøo muøa doâng, vaø phaàn lôùn caùc em
laùt gaïch trôû veà laøng goác. Coù caùc em khaùc töø mieàn nuùi xuoáng moät mình
hoaëc vôùi baø con ñeå kieám soáng vì nôi thoân laøng sinh soáng ngaäp ñaày
tuyeát phuû. Moät soá em baèng loøng vôùi vieäc ñi aên xin, soá khaùc laøm coâng
vieäc maøi dao hoaëc baùn nhöõng ñoà goã ñöôïc chaïm troå, coøn ña soá laøm vieäc
chuøi oáng khoùi. Ñöôïc Don Bosco môøi vaø do söï thuùc giuïc cuûa bạn beø,
chuùng ñeán ñaày Nguyeän Xaù luùc naøy ñaõ troáng choã. Cuõng coù ít em lôùn
tuoåi thuoäc thò xaõ; baây giôø muøa heø vôùi nhieàu quyeán ruõ ñaõ qua ñi, chuùng
ñi tìm thay ñoåi nôi naøo vui veû vaø toát ñeïp.
Sau ñoù, coù caùc em coøn hoïc caùc lôùp thaáp cuõng tôùi, neân coù raát ñoâng
em ngay töø ñaàu muøa thu ñöôïc Don Bosco laäp thaønh moät nhoùm rieâng.
Thaät vaäy coù nhieàu thôøi gian trong moät naêm, Don Bosco coù moät soá
lôùn caùc em tôùi thay choã. Chuùng ta coù theå deã nhaän thaáy ngaøi thaät vaát vaû
ñeå mang laïi lôïi ích cho chuùng.
142
|
|
16 Pages 151-160 |
▲back to top |
|
|
16.1 Page 151 |
▲back to top |
CHÖÔNG 17
Moät Tieáp Caän Môùi
[
Cho ñeán luùc naøy noã löïc chính cuûa Don Bosco nhaèm rieâng vaøo ñöôøng
loái vaø phöông tieän ñeå coå ñoäng cho vieäc daïy giaùo lyù: cho caùc em moät
neàn giaùo duïc qua caùc lôùp hoïc ban ngaøy vaø ban ñeâm vaø caùc lôùp ngaøy
Chuû nhaät, vaø lo cho nhu caàu taâm linh nhôø vieäc thöïc haønh ñaïo ñöùc xöùng
hôïp. Tuy nhieân, ngaøi bieát coù moät caùi gì caàn thieát hôn; kinh nghieäm laâu
ngaøy cho ngaøi nhaän thaáy moät soá em ñöôïc giuùp ñôõ coù keát quaû, cuõng
khoâng ñuû. Caàn phaûi coù moät nôi cö nguï cho caùc em voâ gia cö.
Nhieàu em ngaøi gaëp, töø Torinoâ hoaëc töø ngoaøi thò xaõ, roõ reät caàn laøm
vieäc vaø soáng toát laønh, nhöng khi ngaøi baûo chuùng cöù laøm ñi vaø cöù giöõ
nhö vaäy, chuùng ñeàu traû lôøi khoâng thay ñoåi, ñoù laø caû moät vaán ñeà khoù
khaên neáu chuùng khoâng ñuû thöùc aên, aùo quaàn vaø coù moät nôi ôû. Soá phaän
chuùng thaät thaûm naõo. Chuùng phaûi tay laøm haøm nhai trong moät moâi
tröôøng khoâng laønh maïnh, chæ caàn qua moät ngaøy hoaëc moät ñeâm moïi
quyeát taâm toát ñeïp cuûa caû moät tuaàn ñeàu bò quaúng ñi heát. Thaät ra, ñöôïc
pheùp hay khoâng ñöôïc pheùp, haàu heát caùc em ñeàu nguû trong chuoàng boø,
leàu coû hoaëc döôùi gaàm caàu thang; nhöõng em khaùc co quaép döôùi maøn trôøi
aùnh sao treân khoaûng ñaát troáng, treân gheá coâng vieân doïc theo ñöôøng phoá,
döôùi cöûa toø voø, trong haønh lang troáng traûi caùc caên nhaø laàu. Moät soá em
khoâng theå tôùi Nguyeän Xaù caùc ngaøy Chuû nhaät, bôûi vì nhu caàu boù buoäc
chuùng phaûi kieám vieäc laøm ñeå ñoä nhaät. Don Bosco ñaõ coá heát söùc giuùp
ñôõ nhöõng em ñoùi nhaát cho chuùng baùnh aên, chaùo huùp, trong khi Meï
Margherita khaâu vaù cho chuùng quaàn aùo raùch naùt taû tôi. Hoûi coøn laøm gì
hôn ñöôïc nöõa? Thöông haïi cho tình traïng khoán khoå cuûa chuùng, ngaøi
thöôøng than thôû: “Caùc em naøy thaät laø ñaùng thöông; con ñaõ cho chuùng
taát caû con tim cuûa con, töøng maûnh, töøng maûnh moät!”
Trong khi ngaøi cuøng Cha Borel naën oùc ñeå tìm moät phöông caùch naøo
coù moät caên nhaø nhoû cho chuùng ôû. Hai vò cuõng tìm hoûi xem OÂ. Pinardi
coù baùn caên nhaø cuûa oâng vaø baùn vôùi giaù bao nhieâu. “Taùm möôi ngaøn
lire!” laø moät caâu traû lôøi laøm cho chaùn naûn. Don Bosco khoâng daùm traû
143
|
|
16.2 Page 152 |
▲back to top |
lôøi, tuy nhieân taâm trí ngaøi, vôùi moät söùc can ñaûm thieâng lieâng coù moät
khoâng hai, baét ñaàu thöû phaùc hoïa moät döï aùn khoù loøng maø ñaït ñöôïc.
Tröôùc khi qua ñôøi, ngaøi nhìn thaáy noù ñöôïc thöïc hieän ñuùng nhö ngaøi ñaõ
nhaém tröôùc. Coù moät soá quyeàn bính bí maät naøo luoân thuùc giuïc ngaøi tieán
tôùi. Keát quaû laø, maëc daàu trong tay khoâng moät phöông tieän, ngaøi queát
ñònh tiến tôùi vôùi keá hoaïch ñaõ phaùc hoïa. “Chuùng ta phaûi baét ñaàu thoâi.”
Ngaøi noùi, “phöông tieän roài seõ coù”. Ngaøi khoâng töø choái thôøi buoåi khoù
khaên tröôùc maët, nhöng ngaøi cuõng bieát “Ngöôøi mãi ngaém gioù chaúng bao
giôø gieo haït, ngöôøi cöù nhìn maây chaúng bao giôø gaët luùa” (GV 11,4).
Khoâng caàn ña söï theâm, ngaøi saép xeáp laøm taïm moät phoøng nguû cho
nhöõng em caàn thieát nhaát trong moät kho chöùa rôm gaàn Nguyeän Xaù trang
bò vôùi rôm raï, vaûi, chaên vaø caû tuùi ñeå chuùng quaán phuû thaân ñöôïc bao
nhieâu hay bấy nhieâu. Ñaáy laø taát caû hieän giôø ngaøi coù theå laøm ñöôïc, bôûi
vì khoâng coøn nôi naøo khaùc. Tuy nhieân, loøng lo laéng cuûa tình ngöôøi cha
ñöôïc ñaùp traû moät caùch teä haïi ngay töø khi môùi khôûi söï nhö caâu chuyeän
chöùng toû döôùi ñaây.
Moät ngaøy thaùng Tö 1847, bò treã vì coù ngöôøi goïi tôùi ñi keû lieät, ngaøi
veà nhaø ñaõ muoän chieàu hoâm phaûi ñi qua caùnh ñoàng, ngaøy ñoù goïi laø caùnh
ñoàng coû Thaønh Noäi (Citadel), nay ñaõ xaây caùc coâng thöï chính phuû. Khi
ñeán gaàn khu vöïc laân caän Via Dora Grossa (nay laø Via Garibaldi) nôi
baét ñaàu Corso Valdocco, ngaøi baét gaëp moät toaùn chöøng hai möôi thanh
nieân. Chuùng chöa bao giôø nghe noùi ñeán Don Bosco hoặc veà Nguyeän
Xaù, cho neân khi nhìn thaáy moät vò linh muïc tôùi gaàn, chuùng baét ñaàu phæ
baùng: “Maáy oâng linh muïc ñeàu keo kieät,” moät teân noùi. Teân thöù hai noùi:
“Maáy oång hay töï ñaïi vaø coá chaáp”. Teân thöù ba noùi: “Cöù thöû coi oâng naøy
tröôùc xem sao.”
Nghe chuùng nhaän xeùt thaúng thöøng nhö vaäy, Don Bosco ñi chaäm laïi,
tìm xem coù caùch naøo traùnh ñöôïc khoâng, nhöng khi nhaän thaáy ñaõ quaù
treã, ngaøi ñi thaúng tôùi tröôùc vaø ñaùnh baïo töï giôùi thieäu. Laøm nhö khoâng
nghe thaáy lôøi nhaän xeùt cuûa chuùng tröôc ñoù, ngaøi chaøo chuùng: “Chaøo
caùc baïn! Khoûe caû chöù?”
“Khoâng khoûe laém, thöa cha,” teân ñaàu xoû ñaùp. Moät teân khaùc noùi
theâm vaøo:
144
|
|
16.3 Page 153 |
▲back to top |
“Chuùng toâi khaùt quaù, khaùt ñöø caû ngöôøi. Ngaøi mua cho chuùng toâi moät
chai ruôïu vang ñöôïc khoâng?”
“Phaûi ñaáy, ñöôïc khoâng, cha?” maáùy ñöùa khaùc la lôùn heát söùc. “Phaûi
moät chai böï neáu khoâng chuùng toâi khoâng cho cha ñi ñaâu.” Noùi xong,
chuùng vaây ngaøi laïi. Don Bosco ñaùp:
“Toát ! Thaáy caùc chuù ñoâng, cha seõ cho uoáng hai chai, tuy nhieân ñeå
cho cha cuøng uoáng chung.”
“Taát nhieân roài!” chuùng la où. “Cha laø moät linh muïc thaät phong löu,
moät ngöôøi baïn cuõng nhö ai khaùc. Neáu caùc linh muïc naøo cuõng nhö ngaøi!
Chuùng ta haõy tôùi quaùn Alp ngay ôû quanh khuùc ñöôøng naøy.”
Ñeå traùnh gaây theâm trôû ngaïi vaø laøm moät vaøi ñieàu toát cho chuùng, Don
Bosco ñi theo.
Ñoù laø caû moät quang caûnh laï maét! Moät vò linh muïc vôùi moät ñaùm tuøy
tuøng toaøn laø coân ñoà vaøo moät quaùn röôïu! Moïi ngöôøi ñeàu nhìn choøng
choïc khi hoï böôùc vaøo, tuy nhieân chæ trong choác laùt, ngöôøi chuû quaùn
nhaän ra ngaøi laø Don Bosco, vaø taïi sao ngaøi vaøo ñaây. Khoâng ai bò chaán
ñoäng heát.
Don Bosco ra hieäu keâu ngöôøi chuû quaùn ñeán vaø goïi tröôùc moät chai
ruôïu, sau ñoù cho theâm chai thöù hai. Khi ngaøi nhìn thaáy boïn ngaïo ngöôïc
naøy ñaõ dòu thaùi ñoä trôû thaønh thaân thieän bieát ñieàu hôn, ngaøi noùi: “Baây
giôø cha muoán caùc chuù laøm cho cha moät ôn naøy.”
“Don Bosco, baát cöù ñieàu gì,” chuùng ñaùp vì ñaõ bieát ngaøi laø ai. “Xin
cöù noùi leân, chuùng toâi khoâng nhöõng laøm moät, nhöng hai vaø caû ba ñieàu
laän! Töø giôø trôû ñi, chuùng toâi muoán laø baïn höõu cuûa ngaøi.”
“Neáu theá thì, xin ñöøng noùi lôøi phaïm thöôïng ñeán Thieân Chuùa vaø
Chuùa cuûa chuùng ta, nhö caùc baïn ñaõ töøng laøm chieàu nay.”
“Cha noùi ñuùng ñaáy,” moät teân phaïm loãi noùi, “Don Bosco, cha noùi raát
chí lyù! Tuy nhieân, nhö cha bieát, lôøi ñoù ñoâi khi chæ vì buoät mieäng thoát
ra. Nhöng töø nay chuùng con phaûi ñeå yù, neáu chuùng con lôõ taùi phaïm,
chuùng con seõ töï caén löôõi”. Taát caùc nhöõng teân khaùc ñeàu höùa nhö vaäy.
“Toát! Vaäy thì cha caùm ôn caùc con. Baây giôø cha coù theå ra veà ñöôïc
thoûa maõn roài. Cha seõ tìm caùch gaëp caùc con Chuû nhaät naøy taïi Nguyeän
145
|
|
16.4 Page 154 |
▲back to top |
Xaù. Coøn caùc con giôø naøy ñaõ laø nhöõng trang thanh nieân ngoan ngoaõn
roài. Ñeán giôø chuùng ta ai naáùy phaûi veà nhaø,”
“Con ñaâu coù nhaø,” moät ñöùa noùi ngay. Nhieàu ñöùa khaùc cuõng noùi:
“Chuùng con cuõng theá!”
“Vaäy toái nay caùc con nguû ôû ñaâu?”
“Coù khi ôû chuoàng ngöïa cuûa quaùn troï, hoaëc nôi phoøng nguû coâng coäng
vôùi giaù boán soldi moät toái. Coù vaøi ñeâm, chuùng con nguû ôû nhaø ngöôøi quen
hoaëc baïn beø.”
Don Bosco nhaän thaáy thaät laø nguy hieåm cho nhöõng ngöôøi khoán khoå
naøy, chuùng ña soá töø ngoaøi thò xaõ ñeán ñaây. Do vaäy, ngaøi noùi theâm: “Theá
thì chuùng ta seõ laøm nhö theá naøy. Nhöõng ai coù cha meï hoaëc baø con thì
veà nhaø, soá coøn laïi ñi theo cha.” Do ñoù, chuùng ra ñi vaø Don Boco coù
chöøng möôøi hai teân ñi theo (nhöng luùc ñoù theâm saùu teân nöõa nhaäp boïn)
vaø ñi veà phía Valdocco.
Thaáy hoï veà, Meï Margherita caûm thaáy nheï ngöôøi, vì ngöôøi quaù lo
cho Don Bosco veà treã giôø. Sau ñoù, Don Bosco môøi khaùch ñoïc moät kinh
Laïy Cha, vaø moät kinh Kính Möøng (nhöng hoï khoâng coøn nhôù ñöôïc), roài
daãn chuùng leo thang leân gaùc chöùa coû khoâ, trao cho chuùng chăn, meàn,
roài daën chuùng giöõ yeân laëng vaø ngoan ngoaõn. Chuùc chuùng nguû ngon
xong, ngaøi lui xuoáng, sung söôùng vì ñaõ khôûi ñaàu cho moät quaùn troï maø
ngaøi tin töôûng.
Tuy nhieân Chuùa Quan Phoøng (nhö Don Bosco ñöôïc thaáy saùng hoâm
sau) coù veû khoâng muoán duøng loaïi ngöôøi treû naøy laøm neàn taûng cho moät
coâng cuoäc to lôùn ñoù. Saùng daäy, khi ñònh leân xem nhoùm khaùch, ñeå chaøo
vaø cho chuùng ñi laøm, ngaøi laáy laøm laï khoâng nghe moät tieáng ñoäng.
Töôûng raèng chuùng coøn nguû, ngaøi treøo leân gaùc coû ñeå ñaùnh thöùc chuùng
daäy. Tuy nhieân, boïn ranh con naøy ñaõ thöùc daäy töø hai giôø tröôùc vaø laáy
troäm heát chaên meàn ñeå mang ñi baùn.
Thaät vaäy, vieäc thöû thaønh laäp moät quaùn troï ñaàu tieân ñaõ thaát baïi. Tuy
nhieân ngaøi quyeát taâm tieáp tuïc thöïc hieän coâng vieäc Thieân Chuùa trao phoù
cho ngaøi khoâng ñeå cho sai moät daáu chaám.
146
|
|
16.5 Page 155 |
▲back to top |
Moät buoåi toái thaùng Naêm, vöøa aên xong böõa toái, trôøi möa to, moät caäu
beù chöøng möôøi laêm ñeán tröôùc cuûa nhaø. Em bò möa öôùt töø ñaàu ñeán chaân
xin ñöôïc chuùt gì aên vaø cho nguû qua ñeâm. Chaéc coù ai ñaõ bieát Nguyeän
Xaù, hoaëc, ñuùng hôn, Ñaáng Quan Phoøng cho caäu beù ñeán ñaây bôûi vì quaùn
troï Thaùnh Phanxicoâ Saleâ caàn phaûi coù ngay trong ñeâm nay.
Meï Margherita vôùi tình thöông cuûa ngöôøi meï ñoùn tieáp caäu vaøo nhaø
beáp, baûo caäu ngoài gaàn löûa vaø sau khi ñaõ aám aùp vaø khoâ mình, ngöôøi ñöa
cho caäu moät toâ suùp troän haït traùi caây vaø baùnh mì. Sau ñoù, Don Bosco
hoûi cậu töø nôi naøo ñeán, coù baø con vaø coù vieäc laøm khoâng. Caäu beù ñaùp:
“Cha meï chaùu cheát roài, chaùu töø Valsesia môùi tôùi ñaây ñeå tìm vieäc laøm.
Chaùu hoïc ngheà thôï ngựa. Chaùu coù ba ñoàng lire, nhöng ñaõ xaøi heát tröôùc
khi kieám ñöôïc soá tieàn khaùc. Baây giôø chaùu khoâng coøn gì heát, laïi khoâng
quen bieát ai caû.”
“Chaùu ñaõ ñöôïc röôùc leã laàn ñaâu chöa?”
“Thöa chöa.”
“Chaùu ñaõ chòu pheùp Theâm söùc chöa?”
“Chöa”.
“Chaùu ñaõ coù laàn naøo xöng toâi chöa”
“Ñoâi khi, khi meï chaùu coøn soáng”.
“Chaùu baây giôø coù yù ñònh gì khoâng?”
“”Chaùu khoâng bieát… Chaùu coù theå ôû ñaây toái nay khoâng? ÔÛ goùc naøo
cuõng ñöôïc.” Roài caäu oøa khoùc.
Meï Margherita xuùc ñoäng bôûi lôøi van xin, cuõng khoùc leân, coøn Don
Bosco cuõng bò khích ñoäng saâu xa. Sau moät choác ngaøi noùi: “Neáu cha tin
ñöôïc con, cha seõ lo cho con ñeâm nay. Môùi maáy hoâm tröôùc, coù maáy em
laáy heát chaên meàn, cha sôï laïi xảy ra nhö vaäy”.
“OÀ, cha, xin cha ñöøng lo, con khoâng phaûi laø teân troäm ñaâu!”
Quay sang meï, Don Bosco noùi, “Neáu meï khoâng thaáy sao, con seõ ñeå
cho em ôû treân choã kia toái nay, coøn ngày mai, Chuùa seõ lo lieäu.”
“Chaùu seõ nguû ôû daâu?” “ÔÛ ñaây, trong nhaø beáp.”
“Neáu noù troán chaïy ñem theo caû noài nieâu thì sao?”
147
|
|
16.6 Page 156 |
▲back to top |
“Con nghó noù khoâng laøm vaäy ñaâu!”
“Cöù laøm theo yù con ñi, vôùi meï thì khoâng sao heát.”
Don Bosco vaø meï ngaøi ñi ra saân cuøng vôùi caäu beù kieám maáy vieân
gaïch ñeå duøng keâ chaân laøm giöôøng, qua ñoù baéc leân maáy taám vaùn vaø
neäm laáy töø giöôøng cuûa Don Bosco vôùi hai taám vaûi vaø moät caùi chaên.
Ñaáy laø caùi giöôøng ñaàu tieân vaø phoøng nguû ñaàu tieân cuûa löu xaù
Saleâdieâng taïi Nguyeän Xaù Torinoâ. Ngaøy nay [1903] coù khoaûng moät
ngaøn hoïc sinh soáng ôû ñaây trong hôn boán möôi caùi phoøng roäng lôùn. Ai
maø khoâng nghó ñeán coù baøn tay Chuùa trong nhöõng vieäc naøy?
Sau khi laøm xong caùi giöôøng, Meï Margherita noùi ít lôøi vôùi caäu beù
caàn phaûi laøm vieäc, thaät thaø vaø thöïc haønh Ñöùc Tin. Voâ tình ngöôøi khôûi
ñaàu moät tuïc leä cho ñeán nay Nguyeän Xaù vaãn còn giöõ, vaø ñaõ ñöôïc ñem
vaøo taát caû caùc nhaø Saleâdieâng, mang teân laø moät ít lôøi khuyeán khích caùc
hoïc sinh tröôùc khi leân giöôøng nguû [lôøi chuùc nguû ngon cuûa Saleâdieâng]
töøng ñem laïi nhieàu keát quaû].
Cuoái cuøng, baø baûo caäu beù ñoïc kinh.
“Chaùu khoâng coøn nhôù kinh naøo heát,” em hoå theïn noùi. Baø ñeà nghò:
“Vaäy thì con ñoïc theo baø.” Hoï quyø xuoáng vaø caäu lặp laïi töøng chöõ
moät. Sau ñoù, hai vò chuùc caäu nguû ngon vaø ñi ra. Tuy nhieân, tröôùc khi
leân giöôøng, ñeå cho chaéc aên vôùi caùc noài nieâu xong chaûo, Meï Margherita
khoùa cöûa beáp laïi. Quaû vaäy, caäu beù khoâng phaûi laø teân aên troäm maø khaån
khoaûn lo kieám soáng moät caùch thöïc thaø. Caäu ñuùng laø ngöôøi xöùng hôïp
vôùi vieân ñaù goùc töôøng cuûa moät cô sôû cuûa Chuùa Quan phoøng.
Ngaøy hoâm sau, Don Bosco tìm cho caäu moät vieäc laøm vaø caäu thieáu
nieân may maén naøy coù theå ñöôïc tieáp tuïc ôû Nguyeän Xaù cho ñeán muøa
ñoâng, khi khoâng coøn vieäc laøm, caäu phaûi trôû veà laøng cuõ. Töø ñoù, khoâng
coøn nghe ai noùi ñeán caäu nöõa. Chuùng toâi nghó raèng caäu cheát khoâng laâu
sau ñoù. Maëc daàu coá coâng tìm kieám, chuùng toâi khoâng coù theå tìm ñöôïc
teân caäu, vì thôøi gian naøy Don Bosco khoâng coù hoà sô löu tröõ teân caùc em,
haàu heát laø ñeán ôû taïm thôøi vôùi ngaøi. Coù leõ, Chuùa cho xảy ra nhö vaäy ñeå
söï can thieäp cuûa Ngöôøi ñöôïc taát caû moïi ngöôøi nhìn thaáy töø nhöõng söï
148
|
|
16.7 Page 157 |
▲back to top |
ban ñaàu khieâm nhöôøng toái taêm ñaõ moïc leân nhö naám ñeå trôû thaønh moät
coâng cuoäc roäng lôùn nhö hieän nay.
Khoâng bao laâu sau, moät caäu beù thöù hai ñöôïc cho truù nguï trong tröôøng
hôïp sau ñaây. Vaøo khoaûng ñaàu thaùng Saùu [1847], maët trôøi vöøa laën, Don
Bosco ñang treân ñöôøng töø thaùnh ñöôøng Thaùnh Phancicoâ Assisi trôû veà
Nguyeän Xaù. Khi tôùi Corso San Massimo, ngaøy nay laø Corseo Regina
Margherita, ngaøi nhìn thaáy moät caäu beù traïc möôøi hai töïa löng vaøo caây
du thuï, khoùc thaûm thieát. Don Bosco tieán laïi beân caäu.
“Naøy con, vieäc gì theá? Taïi sao con khoùc?”
Caäu beù töùc töôûi đáp:
“Con chæ coøn moät mình. Cha con cheát tröôùc khi con bieát ngöôøi, vaø
nay meï con cuõng cheát. Ngöôøi cheát hoâm qua vaø hoâm nay ngöôøi ta ñem
meï con ñi choân. Ngöôøi ñaõ chaêm soùc con, ngöôøi thaät yeâu thöông con...”
Sau khi noùi ra maáy caâu naøy, caäu coøn khoùc thaûm thieát hôn nöõa, khieán
Don Bosco heát söùc thöông taâm.
“Ñeâm qua chaùu nguû ôû ñaâu?”
“Chaùu vaãn nguû ôû nhaø, nhöng hoâm nay, ngöôøi chuû ñaát laáy heát moät
chuùt ñoà ñaïc cuûa nhaø chaùu vì meï chaùu khoâng traû tieàn thueâ. Baây giôø chaùu
bieát laøm sao ñaây? Chaùu chæ coøn coù moät mình, Chaùu ñoùi vaø caàn coù choã
nguû, chaùu khoâng bieát roài ñaây seõ ra sao”.
“Chaùu coù muoán ñi theo toâi khoâng?” Don Bosco hoûi em.” Toâi seõ laøm
heát söùc ñeå giuùp chaùu.”
“OÂng coù yù theá haû? Chaéc chaén chaùu seõ theo oâng, nhöng oâng laø ai
vaäy?”
“Chaùu seõ bieát sau. Luùc naøy, chaùu chæ caàn bieát toâi muoán laø ngöôøi baïn
cuûa chaùu.”
Don Bosco môøi caäu beù ñi theo ngaøi, sau ñoù khoâng laâu, ngaøi giôùi
thieäu caäu vôùi Meï Margherita, ngaøi noùi: “Chuùa göûi ñeán cho chuùng ta
moät caäu beù khaùc. Xin meï troâng ngoù caäu vaø doïn cho caäu moät caùi
giöôøng.”
Caäu beù töø moät gia ñình toát laønh vaø töû teá nay gaëp khoù khaên vaø Don
Bosco tìm cho caäu moät vieäc laøm trong tieäm. Nhôø saùng daï, vaø ñöôïc tin
149
|
|
16.8 Page 158 |
▲back to top |
töôûng, caäu coù moät ñòa vò ñaùng troïng vaø ôû moät vò trí laøm ra tieàn ôû tuổi
hai möôi. Anh coù moät gia ñình, laø moät coâng daân ngay thaúng vaø moät
ngöôøi Coâng giaùo sieâng naêng, luoân luoân gaén boù vôùi Nguyeän Xaù vaø Don
Bosco laø ngöôøi ñaõ cho anh vaøo truù nguï, ñöôïc ngaøi huaán luyeän vaø giaùo
duïc tröôùc ñaây.
Coù nhieàu em ñeán vôùi Nguyeän Xaù sau hai em naøy, nhöng vì choã ôû
haïn heïp neân naêm ñaàu tieân, Don Bosco khoâng nhaän quùa baûy em. Chuùng
coù haïnh kieåm toát khieán ngaøi ñöôïc ñaày an uûi vaø nieàm vui, vaø ñöôïc
khuyeán khích tieáp tuïc coâng cuoäc naøy. Trong soá caùc em naøy coù Giuse
Buzzetti ñöôïc coi laø soáng trong nhaø vaø raát saùt caùnh vôùi Don Boscoâ. Moät
chieàu Chuû nhaät, khi giaûi taùn caùc hoïc sinh, Don Bosco caàm laáy tay
Buzzetti vaø khi hai ngöôøi coøn moät mình, ngaøi hoûi em:
“Con coù muoán ôû luoân taïi Nguyeän Xaù khoâng?”
“Chaéc haún roài! Nhöng con seõ laøm gì?”
“Con laøm vieäc gì maø caùc em khaùc ôû ñaây ñang laøm… vaø coøn nhöõng
vieäc khaùc nöõa, cha seõ noùi cho con sau naøy… Cha chaéc chaén con seõ ñöôïc
haïnh phuùc. Cha seõ noùi cho anh Carlos con veà vieäc naøy, vaø chuùng ta seõ
laøm ñieàu chuùng ta nghó laø Chuùa muoán chuùng ta laøm.” Carlos ñaõ ôû ñaây
bảy naêm tröôùc, ñoàng yù vôùi ñeà nghò cuûa Don Bosco vaø caäu em Giuse baét
ñaàu ôû haún taïi Valdocco, maëc daàu caäu vaãn coøn laøm vôùi tö caùch hoïc ngheà
laùt gaïch ôû Torinoâ. Moät lyù do khaùc coù con soá nhoû cuûa caùc em noäi truù laø
vì Don Bosco ñöôïc ôn soi saùng haêng haùi luoân luoân thöïc haønh caâu
phöông chaâm: “Laøm voäi moät caùch töø toán.” Ngaøi khoâng caàn haønh ñoäng
vội vaõ, vaø thöôøng hay noùi voäi vaõ chæ ñöa ñeán nhieàu sai laàm lôùn lao. Moät
khi ñaõ tra tay vaøo moät coâng vieäc, Don Bosco thaáy phaûi cöông quyeát vaø
khoâng coøn thôø ô nöõa.
Ngaøi ñaõ laáy hai phoøng keá caïnh nhau laøm nhaø nguû vaø saép xeáp keâ
ñöôïc boán caùi giöôøng saùt nhau. Moãi ñaàu giöôøng, ngaøi treo moät caây thaùnh
giaù, moät böùc hình Ñöùc Trinh Nöõ vaø caâu: “Chuùa nhìn thaáy con”. Ngaøi
khoâng ñaët ra luaät leä. Caùc tieâu chuaån coù trong taäp Baïn cuûa Gíôùi treû vaø
caùc lôøi khuyeân baûo buoåi toái cuûa ngaøi laø ñuû. Döôùi ñaây laø lôøi khuyeán
khích ñaàu tieân cuûa ngaøi.
150
|
|
16.9 Page 159 |
▲back to top |
Hôõi caùc con, loøng suøng kính Ñöùc Trinh Nöõ seõ laø söï hoä veä lớn lao cuûa
caùc con. Neáu caùc con suøng kính Ngöôøi, Ngöôøi khoâng nhöõng seõ ñoå bao
ôn laønh xuoáng theáâ gian, maø coøn qua söï caàu baàu cuûa Ngöôøi, Ngöôøi cuõng
seõ baûo ñaûm nöôùc trôøi cho caùc con. Bôûi ñoù, haõy xaùc tín raèng baát cöù ôn
gì caùc con xin vôùi Ngöôøi Meï Raát Thaùnh cuûa caùc con, Ngöôøi seõ ban cho
caùc con, neáu ôn ñoù khoâng laøm haïi caùc con. Coù ba ôn ñaëc bieät caùc con
phaûi khaån khoaûn keâu xin: khoâng bao giôø phaïm moät toäi troïng; luoân luoân
giöõ ñöùc trong saïch voâ giaù; traùnh baïn xaáu. Ñeå coù ñöôïc ba ôn naøy, chuùng
ta ñoïc haøng ngaøy ba kinh Kính Möøng vaø moät kinh Saùng danh vaø ñoïc
ba laàn lôøi nguyeän “Laïy Meï Maria troïn ñôøi ñoàng trinh, xin giuùp con cöùu
laáy linh hoàn con!”
Moãi buoåi saùng, khi Don Bosco daâng thaùnh leã, caùc em ñoïc lôùn caùc
kinh vaø laàn traøng haït Maân coâi naêm chuïc. Töø daïo ñoù trôû ñi, taïi Valdocco,
khoâng coù ngaøy naøo qua ñi maø khoâng coù lôøi ca tuïng daâng leân Chuùa baèng
traøng haït Maân coâi vaø thaùnh leã Misa, maëc daàu trong nhöõng ngaøy ñoù hieän
coù dö luaän baønh tröôùng phaûn ñoái caùc vieäc thöïc haønh ñaïo ñöùc haøng ngaøy
naøy. Khi Don Bosco ra khoûi thaønh phoá, coù caùc linh muïc khaùc ñöôïc môøi
ñeán thay theá, thöôøng laø Cha Gioan Vola, hoaëc anh ngöôøi laø Cha Giuse.
Ngaøy Chuû nhaät, taát caû caùc löu truù sinh tham döï caùc vieäc ñaïo ñöùc vôùi
caùc hoïc sinh Nguyeän Xaù.
Caùc ngaøy trong tuaàn, caùc löu truù sinh ñi laøm trong thaønh phoá, mang
theo moät chieác baùnh mì [ñeå aên saùng]. Gioáng ngöôøi cha toát laønh, tröa vaø
toái, Don Bosco cho chuùng aên chaùo vaø baùnh mì no neâ; thænh thoảng ngaøi
coøn cho chuùng aên theâm thöù khaùc. Ngaøi cuõng chu caáp cho chuùng quaàn
aùo theo nhu caàu vaø tuøy theo khaû naêng cuûa ngaøi.
Khi lo cho nhu caàu theå xaùc, Don Bosco coøn lo cho phaàn trí tueä vaø
luaân lyù cuûa chuùng nöõa. Nhö theá ngaøi quaû coù thieân taøi vaø ôn goïi veà vieäc
giaùo duïc giôùi treû theo lôøi Ñöùc Kitoâ daïy nhö coù baèng chöùng keát quaû thöïc
söï vaø raát ñaëc bieät ngaøi ñaõ ñaït ñöôïc tröôùc heát nôi caùc hoïc sinh Nguyeän
Xaù, thöù ñeán laø nôi caùc em löu truù, maø con soá töø baûy em ñeán nay ñaõ
taêng leân haøng ngaøn em. Phöông phaùp ngaøi duøng döïa vaøo leà luaät Thieân
Chuùa. Don Bosco ñaõ hoïc ñöôïc khoa sö phaïm töø Chuùa, vò Thaày daïy
Thaàn Thaùnh ñaõ töøng naâng con ngöôøi sa ngaõ leân gioáng nhö Ngöôøi: hoaøn
151
|
|
16.10 Page 160 |
▲back to top |
haûo, thaùnh thieän, haïnh phuùc vaø baát töû. Ñieàu Don Bosco löu taâm tröôùc
heát laø daïy hoïc sinh bieát caùc ñieàu caên baûn cuûa Ñöùc Tin; sau ñoù khi chuùng
coù chuùt tieán boä, ngaøi daïy chuùng hoïc theâm ít ñieàu giaùo lyù cuûa giaùo phaän.
Sau naøy, vôùi caùc em ñaõ coù kieán thöùc cao, ngaøy daïy giaùo lyù caáp cao
hôn, vaø cuoái cuøng, ngaøi daïy chuùng moäït khoùa veà hoä giaùo ñeå chuùng coù
theå phaûn baùc caùc sai laàm. Ñoái vôùi Don Bosco, vieäc hoïc veà toân giaùo
luoân luoân ñöùng haøng ñaàu.
152
|
|
17 Pages 161-170 |
▲back to top |
|
|
17.1 Page 161 |
▲back to top |
CHÖÔNG 18
Höôùng Daãn Thanh Thieáu Nieân Neân Thaùnh
Loøng nhieät thaønh vaø söï khoân ngoan ñöôïc thaáy roõ neùt nôi caùc coâng
vieäc thieâng lieâng Don Bosco ñaõ laøm trong vieäc ñieàu haønh Nguyeän Xaù.
Chính saùch ñaàu tieân cuûa ngaøi laø caân nhaéc kyõ löôõng moïi döï aùn môùi baèng
lôøi caàu nguyeän tröôùc maët Chuùa; chæ sau khi suy nieäm laâu daøi, ngaøi môùi
laàn löôït ñem ra thöû nghieäm söï kieán hieäu caùc phöông tieän ngaøi coù yù
duøng deå lo cho ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa caùc em. Vì thaáy keá hoaïch ñaõ
ñöôïc saép xeáp caån thaän, ngaøi khoâng bao giôø thaáy caàn phaûi boû ñi baát cöù
caùc vieäc thöïc haønh naøo ngaøi ñaõ baét ñaàu; caùc keát quaû raát toát ñeïp chöùng
minh cho vieäc giöõ laïi naøy. Cho ñeán nay, nhôø ngaøi cho ñoïc tôø Baïn Treû,
noù raát coå voõ loøng ñaïo ñöùc vaø ñaøo luyeän taâm tình caùc em; ngaøi ñaët
Nguyeän Xaù vaøo caên baûn coù söï toå chöùc vôùi caùc luaät leä khuyeán khích
vieäc duy trì thoáng nhaát vaán ñeà quaûn trò; vaø ngaøi ñaõ môû moät ban lo rieâng
löu xaù. Giôø ñaây, Don Bosco nhaän thaáy caàn phaûi thuùc đẩy caùc em treân
ñöôøng nhaân ñöùc baèng nhöõng phöông caùch beàn vöõng vaø ñoàng nhaát coù
theå keát hôïp chuùng cuøng nhau taäp taønh ñöùc haïnh hôn, gaây theâm phaán
khôûi vaø khieán chuùng raát nhieàu tin töôûng khoâng coøn sôï nhöõng baïn xaáu
phaåm bình. Ñeå ñaït ñöôïc nhu caàu naøy, Don Bosco quyeát ñònh laäp Hieäp
Hoäi Lieân Ñôùi Thaùnh Luy, vaø nhôø ñoù, caùc em gaén boù vaøo vieäc luoân luoân
thöïc haønh caùc nhaân ñöùc ñaëc bieät cuûa vò thaùnh naøy. Ngaøi nhaèm khôûi söï
ñeå caùc em coù moät cuoäc soáng göông maãu laøm “muoái ñaát” vaø “aùnh saùng”
cho caùc baïn höõu. Bôûi ñoù, ngaøi vaïch ra moät soá caùc luaät leä tuy ngaén goïn
nhöng heát söùc chaët cheõ phuø hôïp vôùi caùc muïc ñích cuûa noù vaø ñeä trình
leân Ñöùc Toång Giaùm Muïc. Ñöùc Toång Giaùm Muïc luoân luoân khuyeán
khích caùc döï aùn cuûa Don Bosco neân ñaõ ñem ra cöùu xeùt roài traû laïi cho
Don Bosco vôùi nhöõng ghi chuù nhaän sau ñaây do chính tay ngöôøi vieát:
Troïng kính cha,
153
|
|
17.2 Page 162 |
▲back to top |
Chuùng toâi ñaõ cöùu xeùt caùc luaät leä cho Hieäp Hoäi Lieân ñôùi Thaùnh Luy daønh
cho caùc em muoán ñaët mình döôùi söï baûo trôï cuûa vò thaùnh naøy ñeå noi göông caùc
nhaân ñöùc. Coâng vieäc naøy thaät laø toát ñeïp khoâng coøn hoà nghi gì caû, tuy nhieân
chuùng toâi nghó neân noùi roõ taïi moät soá ñieåm maø luaât leä vaø söï gaén boù khoâng buoäc
maéc toäi nheï. Ñoái vôùi chuùng toâi, coù veû cuõng quá khoù khaên moãi tuaàn phaûi nhaän
laõnh caùc pheùp bí tích; cöù hai tuaàn moät laàn hoaëc trong caùc ngaøy leã ñaëc bieät laø
ñuû. Chuùng toâi cuõng nghó raèng vieäc buoäc tieát loä cho vò beà treân bieát lyù do taïi
sao khoâng nhaän laõnh bí tích coù theå gaây neân nhöõng khoù khaên nghieâm troïng.
Sau heát, caâu cuoái cuøng cuûa muïc hai laø hoäi vieân ñöôïc khuyeán khích tieáp nhaän
laø thöøa, bởi vì noù ñaõ ñöôïc noùi ñeán ngay ôû ñaàu raèng chuùng neân coá gaéng ñi xöng
toäi vaø röôùc leã haøng tuaàn.
Chuùng toâi heát söùc khaâm phuïc, v.v…
Luigi,
Toång Giaùm Muïc
Trong baûn döï thaûo gôûi cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc, Don Bosco ñaõ ghi
vieäc xöng toäi vaø röôùc leã haøng tuaàn coát ñeå cho caùc hoäi vieân Hieäp hoäi coù
theå coù nhieàu dòp hôn ñeå röôùc Ñaáng Cöùu Theá. Caâu cuoái cuøng cuûa ñieàu
hai maø Ñöùc Toång Giaùm Muïc cho laø dö thöøa, nhaém vieäc coå voõ moäït caùch
giaùn tieáp nhöõng em soát saéng cuõng ñöôïc nhaän laõnh caû trong ngaøy
thöôøng. Hoûi caùc hoäi vieân giaûi thích taïi sao chuùng khoâng ñi xöng toäi vaø
leân röôùc leã chæ laø moät caùch khaùc ñeå giaûm söï vaéng maët taïi Nguyeän Xaù
gaây göông xaáu cho caùc baïn höõu. Tuy nhieân, Don Bosco khoâng ngaàn
ngaïi thi haønh caùc ñeà nghò cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc baèng vieäc söûa laïi
baûn döï thaûo cho phuø hôïp.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni chaáp thuaän vieäc thaønh laäp Hieäp Hoäi
Lieân ñôùi Thaùnh Luy baèng ñoaûn saéc kyù ngaøy 12 thaùng Tö naêm 1847.
Ngöôøi ban theâm moät aân xaù boán möôi ngaøy cho hoäi vieân moãi laàn ñoïc
lôøi nguyeän, “Laïy Chuùa Gieâsu, con caûm taï Ngöôøi.” Maø Ñöùc Giaùo
Hoaøng Pioâ IX ñaõ ban cho aân xaù moät traêm ngaøy. Ngöôøi cuõng ngoû yù ñöôïc
ghi teân vaøo hieäp hội nhö laø hoäi vieân ñaàu tieân.
Caùc ñieàu leä coøn giöõ nguyeân tôùi ngaøy nay (1903).
1. Thaùnh Luy laø moät maãu möïc laáy haïnh kieåm ñeå laøm göông saùng;
do ñoù, baát cöù ai muoán trôû thaønh hoäïi vieân cuûa Hoäi naøy phaûi aên ôû moïi
154
|
|
17.3 Page 163 |
▲back to top |
caùch khoâng nhöõng traùnh moïi haønh vi neâu göông xaáu, maø coøn coá gaéng
laøm göông toát, nhaát laø trung thaønh giöõ boån phaän ñaïo ñöùc. Thaùnh Luy
töø thôøi coøn nieân thieáu ñaõ giöõ laøm vieäc boån phaän ñuùng möùc, heát söùc
chaêm chæ trong vieäc thôø phöôïng vaø heát söcù soát saéng ñeán noãi khi ngöôøi
ñeán thaùnh ñöôøng, daân chuùng ñeàu tuôn ñeán ñeå ñöôïc nhìn thaáy cung caùch
neát na vaø nghieâm trang cuûa ngöôøi.
2. Coá gaéng ñi xöng toäi vaø röôùc leã hai tuaàn moät laàn, hoaëc luoân luoân
hôn nöõa, nhaát laø trong caùc ngaøy leã troïng. Caùc pheùp bí tích naøy laø vuõ
khí chieán thaéng ma quyû. Khi coøn treû tuổi, ngöôøi nhaän laõnh moãi tuaàn,
khi khoân lôùn, thì nhieàu hôn. Baát cöù hoäi vieân naøo khoâng theå giöõ troøn boån
phaän naøy coù theå laøm vieäc ñaïo ñöùc khaùc thay theá khi ñöôïc cha giaùm ñoác
khuyeân baûo. Moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc khuyeán khích naêng nhaän caùc bí tích
vaø tham döï caùc vieäc ñaïo ñöùc taïi nhaø nguyeän cuûa Nguyeän Xaù, nhö vaäy
ñeå neâu göông saùng cho caùc baïn höõu.
3. Traùnh baïn xaáu nhö traùnh beänh dòch, vaø phaûi heát söùc traùnh nhöõng
caâu chuyeän khoâng xöùng ñaùng. Thaùnh Luy khoâng nhöõng traùnh noùi
chuyeän nhö vaäy, maø coù chöùng toû söï nhaõ nhaën khieán khoâng moät ai daùm
thoát ra lôøi khoâng neân noùi tröôùc maët ngöôøi.
4. Haõy laøm vieäc thieän lôùn lao ñoái vôùi caùc baïn höõu, saün saøng tha thöù
moïi lôøi taán coâng. Thaùnh Luy ñaùp traû nhöõng lôøi chöûi bôùi baèng gaây tình
baïn höõu.
5. Haõy toân kính nhaø cuûa Chuùa. Giuïc ngöôøi khaùc thöïc haønh nhaân ñöùc
vaø tham gia Hieäp hoäi naøy. Ñeå toû loøng thöông yeâu baïn höõu, Thaùnh Luy
tình nguyeän saên soùc naïn nhaân beänh dòch, vaø nhö vaäy laø hy sinh tính
maïng mình.
6. Phaûi sieâng naêng laøm boån phaän vaø chu toaøn caùc boån phaän khaùc;
mau maén vaâng lôøi cha meï vaø caùc vò beà treân.
7. Khi coù hoäi vieân naøo ñau oám, caùc hoäi vieân khaùc phaûi caàu nguyeän
vaø vaø giuùp ñôõ vaät chaát tuøy theo khaû naêng.
Theâm vaøo caùc luaät leä caên baûn naøy, Don Bosco coøn theâm vaøo caùc
tieâu chuaån khaùc trong Phaàn II, Chöông XI cuûa Ñieàu leä Nguyeän Xaù, ñeå
cho Hieäp hoäi moät söï caáu truùc ñöôïc giaûi thích xaùc ñaùng.42
42 Trong laàn xuaát baûn naøy, chuùng ñeå caùc ñieàu leä naøy vaøo Phuï Baûn 6 [Nxb].
155
|
|
17.4 Page 164 |
▲back to top |
Caùc em Nguyeän Xaù hoà hôûi ñoùn nhaän lôøi tuyeân boá veà vieäc thaønh laäp
Hieâp hoäi, maø caùc hoäi vieân ñaët teân laø Huynh ñeä Thaùnh Luy, moïi ngöôøi
ñeàu haùo höùc ghi teân. Don Bosco [khoâng coát nhaèm ñeán soá löôïng] 43 maø
nhaèm muïc ñích khuyeán khích taêng theâm haïnh kieåm do hai ñieàu kieän
ñöôïc ñaët ra ñeå chaáp thuaän vieäc gia nhaäp. Thöù nhaát öùng vieân phaûi cho
thaáy mình chöùng toû ñaõ tuaân thuû caùc ñieàu leä cuûa Hieäp hoäi vaø ñaõ neâu
göông toát trong thaùnh ñöôøng vaø ôû caùc nôi khaùc; thöù hai öùng vieân traùnh
caùc cuoäâc noùi chuyeän xaáu vaø naêng tham döï caùc pheùp bí tích. Khoâng bao
laâu, ñaõ thaáy coù söï tieán boä lôùn lao nôi haïnh kieåm vaø loøng ñaïo ñöùc cuûa
caùc em.
Vieäc ghi teân gia nhaäp ñöôïc thöïc hieän laàn ñaàu ngaøy Chuû nhaät 21
thaùng Naêm, [1847], Chuû nhaät thöù nhaát cuûa Saùu Chuû nhaät44 tröôùc ngaøy
leã th. Luy. Ñoái vôùi Nguyeän Xaù, ñaây laø moät ngaøy khoâng coù theå queân
ñöôïc. Caùc em ñeán chaät trong ngoâi thaùnh ñöôøng nhoû beù, mong moûi ñöôïc
nhìn thaáy söï kieän môùi meû naøy. Caùc öùng vieân quyø tröôùc töôïng Thaùnh
Luy, coù Don Bosco maëc aùo caùc pheùp vaø ñeo daây stola ñöùng beân caïnh.
Sau baøi haùt kinh Chuùa Thaùnh Thaàn (Veni Creator), Don Bosco hoûi caùc
ứng vieân maáy caâu hoûi theo nghi thöùc. Sau ñoù ñoïc kinh Kính Laïy Nöõ
vöông (Salve Regina) vaø caùc em xöôùng: Elegi abiectus esse in domo
Dei mei, magis quam habitate in tabernaculis peccatorum [Con thaø ñöôïc
naèm ôû tröôùc nhaø Chuùa coøn hôn ôû trong leàu keû coù toäi- TV 83, 11]. Trong
khi ñoù teân cuûa caùc öùng vieân ñöôïc ghi vaøo baûn ghi danh maø moãi em seõ
ñoïc roõ raøng.
Toâi laø -------------- xin höùa laøm heát söùc ñeå baét chöôùc Thaùnh Luy Gonzaga.
Bôûi vaäy, con quyeát taâm traùnh xa baïn xaáu, traùnh noùi tuyeän xaáu, vaø khuyeán
khích ngöôøi khaùc giöõ nhaân ñöùc baèng lôøi noùi vaø göông saùng trong thaùnh ñöôøng
cuõng nhö ôû nôi khaùc. Con cuõng xin höùa tuaân giöõ caùc luaät leä cuûa Hieäp hoäi. Con
43 Moät lôøi nhắc ñeán töø baûn Phổ thoâng Multiphicasti gentem, et non magnificast I
laetitiam [Isa. 9, 3] ñaõ bị boû vì khoâng coøn phuø hôïp vôùi baûn môùi cuûa Hieäïp hoäi [Nxb]
44 Moät vieäc thöïc haønh toân suøng ñöôïc Don Bosco thieát laäp. Xin xem BM II, tr. 281 ff
[Nxb].
156
|
|
17.5 Page 165 |
▲back to top |
hy voïng raèng con seõ trung thaønh vôùi caùc ñieàu naøy nhôø Chuùa giuùp vaø söï baûo
trôï cuûa Thaùnh Luy. Haøng ngaøy con xin ñoïc lôøi kinh sau ñaây:
“OÂi Thaùnh Luy Gonzaga vinh hieån, con khieâm cung xin ngaøi nhaän con
trong baøn tay baûo veä cuûa ngaøi vaø xin cho con ñöôïc Chuùa giuùp thöïc haønh caùc
nhaân ñöùc trong cuoäc soáng, ñeå con ñöôïc cheát laønh vaø moät ngaøy kia ñöôïc chia
phaàn vinh hieån vôùi ngaøi treân thieân ñaøng. Amen.”
Kinh Laïy Cha, Kinh Möøng, v. v… Laïy Chuùa Gieâsu, xin taï ôn Chuùa.
Ngaøy _________
Giaùm ñoác
Sau ñoù Don Bosco coù maáy lôøi khuyeán khích caùc taân hoäi vieân, noùi
cho hoï bieát Chuùa ñöôïc haøi loøng khi chuùng ñem tuoåi treû cuûa mình ñeå
phuïc Ngöôøi. Nghi thöùc keát thuùc vôùi baøi haùt trong nghi thöùc phuïng vuï
ngaøy leã kính th. Luy. Teân cuûa caùc taân hoäi vieân ñöôïc ghi vaøo soå chính
thöùc cuûa Hieäp hoäi.
Vieäc thaønh laäp Hieäp hoäi Lieân Ñôùi naøy laø theâm moät coâng vieäc maø
Don Bosco sung söôùng gaùnh vaùc. Ít nhaát moãi thaùng moät laàn vaø trong
moät thôøi gian naøo ñoù moãi tuaàn moät laàn, Don Bosco hoaëc vò naøo thay
ngaøi chuû toïa noùi maáy lôøi vaén taét veà moät ñieàu leä, veà moät bieán coá trong
ñôøi soáng cuûa Thaùnh Luy hoaëc veà moät nhaân ñöùc cuûa ngöôøi. Một ngöôøi
laøm thö kyù ghi xuoáng vaéên goïn dieãn tieán buoåi hoïp. Vieäc naøy ñeán nay
vaãn coøn ñöôïc thöïc hieän.
Trong khoaûng thôøi gian naøy, Francis Picca, moät caäu em hoïc tröôøng
Doøng Teân gaàn Vieän Baûo Taøng Coå Söû, ñem möôøi laêm baïn ñeán
Valdocco. Em giôùi thieäu caùc baïn vôùi Don Bosco vaø taát caû ñeàu ghi teân
vaøo Hieäp hoäi Lieân ñôùi Thaùnh Luy. Töø sau hoâm ñoù, caùc beà treân mieãn
cho caùc em tham döï ngaøy Chuû nhaät cuûa Coäng ñoaøn45 ñeå ñeán giuùp caùc
giaùo lyù vieân taïi Nguyeän Xaù.
Trong khi ñoù, taâm trí Don Bosco ñeå caû vaøo moät döï aùn khaùc nhaèm
thaùnh hoùa moät nhoùm nhoû caùc em - moät cuoäc tónh taâm. Thôøi gian naøy
45 Moät vieäc ghi teân vaøo moät cô quan tham döï caùc vieäc ñaïo ñöùc taïi thaùnh thôø ngaøy
Chuû nhaät döôùi söï troâng ngoù cuûa caùc vò coi soùc tröôøng hoïc [Nxb].
157
|
|
17.6 Page 166 |
▲back to top |
môùi chæ coù boán hoaëc naêm em ôû löu xaù cuûa Nguyeän Xaù ñöôïc ngaøi đặc
bieät löu taâm, maëc daàu ngaøi cuõng döï tính nhaän theâm moät soá caùc em lôùn
tuoåi ñang tham gia vaøo Nguyeän Xaù. Coù moät soá ít ñaõ ñöôïc ngaøi chuaån
bò vaø môøi tham döï cuoäc tónh taâm vaøo khoaûng moät tuaàn leã. Cuoäc tónh
taâm cuõng coù caùc vaán ñeà: khoâng ñuû phoøng oác cho caùc ngöôøi tham döï;
ngaøi phaûi coù maët thöôøng xuyeân troâng coi; thieáu söï hieåu bieát cuûa caùc
em, vì thanh nieân tính hieáu ñoäng khoâng coi troïng söï thinh laëng vaø suy
nhieäm; chia trí bôûi tieáng ñoäng ñaït cuûa laùng gieàng vì coù nhieàâu ngöôøi ra
vaøo thöôøng xuyeân khu nhaø Pinardi; laøm ngaên trôû coâng vieäc thöôøng
xuyeân ôû nhaø caùc em vaø nôi laøm vieäc; vaø cuõng vì theâm phaàân chi tieâu
vaøo lôïi töùc haïn heïp cuûa Don Bosco.
Khoâng sôï vì thieáu duïng cuï nhaø beáp, Don Bosco quyeát ñònh cho caùc
em aên moät böõa tröa ñeå traùnh cho caùc em khoûi veà nhaø aên côm, ngoaøi ra
coù theâm moïi caùi gaây chia trí. Ngaøi khoâng ñôïi cho ñeán khi moïi vieäc ñeàu
suoân seû. Ngaøi xaùc tín raèng neáu phaûi chaäm treã khôûi söï moät vieäc toát ñeå
laøm cho toát hôn, thì chaéc haún laø phaûi ngöøng tay khoâng coøn laøm ñöôïc gì
nöõa. Do ñoù, ngaøi quyeát ñònh tổ chöùc cuoäc tónh taâm vaøo ngay naêm nay,
1847. Chuùa Quan Phoøng gôûi ñeán cho ngaøi moät vò giaûng phoøng laø Cha
Frederico Alberto, moät tuyeân uùy cuûa trieàu ñình vaø laø moät quaø taëng
giaûng phoøng truyeàn giaùo. Ñöôïc toân kính nhö moät vò thaùnh, ngöôøi qua
ñôøi naêm 1876 khi laøm cha xöù ôû Lanzo. Don Bosco coù laàn moâ taû cho
chuùng toâi bieát söï kieän laàn ñaàu ngaøi gaëp ngöôøi vaø töø sau ñoù, Cha Alberto
trôû thaønh moät coäng söï vieân cuûa ngaøi vaø vaãn giöõ lieân laïc ngay caû khi
sau naøy maéc nhieàu boån phaän khoâng cho pheùp ngöôøi ñeán Nguyeän Xaù.
Don Bosco nhaéc laïi: “Coù moät ngaøy Chuû nhaät naêm 1847, moät linh
muïc treû böôùc vaøo Nguyeän Xaù. Sau khi chaøo ngaøi, ngöôøi noùi: “Con nghe
cha caàn moät linh muïc ñeå giuùp cha daïy giaùo lyù vaø höôùng daãn caùc treû em
treân con ñöôøng ñöùc haïnh. Neáu cha muoán, con xin saün loøng giuùp cha.”
“Cha teân gì?”
“Cha Alberto.”
“Cha ñaõ giaûng bao giôø chöa?”
158
|
|
17.7 Page 167 |
▲back to top |
“Moät chuùt thoâi,” ngöôøi khieâm toán ñaùp, “tuy nhieân con coù theå hoïc
hoûi theâm. Ngoaøi ra, con coù theå giuùp daïy giaùo lyù hoaëc laøm coâng vieäc
vaên phoøng.”
“Cha coù bao giôø höôùng daãn moät cuoäc tónh taâm chöa?”
“Chöa, nhöng neáu cha cho con moät chuùt thôøi gian, con seõ chuaån bò
vaø seõ laøm thöû.”
“Toát. Baây giôø, ñaây laø tình hình. Con coù nhieàu em soáng ôû ñaây, taïi
Nguyeän Xaù, vaø caùc em khaùc ñeán ban ngaøy. Con nghó moät cuoäc tónh
taâm seõ giuùp chuùng ñöôïc nhieàu lôïi ích. Cöù laøm ñi, chuùng ta seõ thaáy.”
Don Bosco tieáp tuïc: “Con coù theå taäp hoïp được chöøng hai möôi em,
vaø ñaây laø cuoäc tónh taâm đầu tieân ñöôïc toå chöùc taïi Nguyeän Xaù.”
Caùc em goàm nhieàu haïng, töø raát toát ñeán teä. Khoâng em naøo khaùc ñöôïc
pheùp tham döï. Trong soá caùc em döï tónh taâm coù Giuse Buzzetti, coù noùi
cho chuùng toâi bieát, caùc em raát caûm kích caùc baøi giaûng. Chuùa ñaõ chuùc
laønh cho cuoäc tónh taâm naøy vaø Don Bosco raát sung sung vôùi caùc keát
quaû. Nhieàu em maø ngaøi ñaõ vaát vaû laâu ngaøy uoång coâng, nay trôû thaønh
moät caùi laù môùi. Do ñoù, ngaøi quyeát ñònh moãi naêm seõ coù moät cuoäc tónh
taâm, baát chaáp moïi hy sinh. Nhöõng cuoäc trôû laïi, vaø nhöõng keát quaû ñaëc
bieät neân thaùnh ñaõ gia taêng. Trong nhieàu naêm, ngaøi cung caáp böõa aên
trong tuaàn naøy, caû cho caùc em hoïc ngaøy, coù khi con soá tôùi naêm möôi
em. Vieäc naøy cho ngaøi may maén bieát ñöôïc chieàu höôùng cuûa chuùng, ñeå
khuyeán khích caùc em thôø ô thaønh ngöôøi ñaày nghò löïc, coå voõ theâm nhieàu
soát saéng vaø tìm hieåu caùc ôn goïi, höôùng daãn tieán ñeán ñôøi soáng linh muïc
nhöõng em naøo coù ôn goïi. Ngaøi laøm moïi vieäc naøy moät caùch kheùo leùo,
nhöng khoân ngoan, trong khi vaãn hoaøn toaøn toân troïng quyeàn töï do löông
taâm cuûa caùc em, ngaøi naâng cao caùc con tim chuùng ñeán tình yeâu lôùn lao
Thieân Chuùa vaø caùc söï theâng lieâng vaø quyeát taâm taùch khoûi caùc vaán ñeà
theá gian. Ngaøi raát laáy laøm haøi loøng ñöôïc thaáy khoâng ít caùc ngöôøi treû
taäp ngheà, sau cuoäc tónh taâm, coá giöõ cho cuoäc soáng ñöôïc toát ñeïp hôn, vaø
coá nhieân laø ñaët chaân leân con ñöôøng neân thaùnh. Ñieàu naøy khoâng theâu
deät, vì chuùng toâi coù theå neâu ra nhieàu teân, nhö ñöôïc Giuse Buzzetti cho
hay [anh cuõng laø ngöôøi trong boïn chuùngï]. Chuùng ñöôïc nuoâi döôõng cuoäc
soáng thieâng lieâng baèng ít lôøi suy nieäm ngaén goïn buoåi saùng laáy töø Taäp
159
|
|
17.8 Page 168 |
▲back to top |
Baïn Treû, chuùng thöùc dậy sôùm ñeå tham döï thaùnh leã vaø röôùc leã moãi ngaøy
hoaëc ít nhaát hai hoaëc ba laàn moãi tuaàn, vaø ñeán chieàu ñi vieáng Thaùnh
Theå moät choác. Caùc ngaøy Chuû nhaät, trong giôø chôi, moät soá ít em theo
nhau leân nhaø thôø caàu nguyeän sau giôø phuïng vuï. Maáy em khaùc ñi tôùi
haøng raøo sau vöôøn rau cuûa Meï Margherita ñeå quyø laàn haït cho khoûi bò
quaáy raày. Moät soá em ñi baùch boä treân loái ñi ra vöôøn rau vaø ñoïc saùch
thieâng lieâng hoaëc haïnh caùc thaùnh, hoaëc noùi vôùi nhau veà caùc vaán ñeà
thieâng lieâng. Cuõng coù caû maáy em aên chay nhieàu laàn moät tuaàn vaø thöïc
haønh caùc vieäc khaùc ñeå haõm mình vaø ñeàn toäi. Treân heát, thaät laø aám loøng
ñöôïc thaáy moät soá em khoâng sôï haõi coâng khai thöïc haønh Ñöùc Tin, noùi
leân lôøi beânh vöïc ñeå ngaên ngöøa baïn beø laøm ñieàu sai traùi. Moät soá em
tröôùc ñaây kieâu caêng, töï phuï nay ñaõ trôû neân hieàn laønh vaø nhu mì, nhôø
duy trì noã löïc söùc maïnh cuûa lôøi caàu nguyeän. Nhieàu em quyeát taâm trôû
neân göông maãu vaø nhôø ñoù thay cho nhöõng göông xaáu tröôùc ñaây ñaõ laøm
vì khoâng bieát ñeán ñöùc tin. Neáu chuùng ñöôïc ca tuïng vì tö caùch toát ñeïp
taïi nhaø, ôû nôi laøm hoaëc nôi khaùc, chuùng thaønh thöïc nhaän ñònh: “Neáu
quyù vò bieát ñöôïc tröôùc ñaây toâi thaät laø xaáu xa chöùng naøo! Don Bosco ñaõ
cöùu vôùt toâi!”
Nhoø coù vieäc khôûi xöôùng cuûa Don Bosco, lôøi chuùc laønh naøy ñaõ lan
traøn khaép theá giôùi. Nhöõng cuoäc tónh taâm ngaøy nay [1903] ñöôïc toå chöùc
haøng naêm trong hôn saùu traêm tröôøng hoïc [Saleâdieâng] cho caùc caäu con
trai thuoäc giôùi lao ñoäng, vaø chæ coù moät mình Thieân Chuùa bieát ñöôïc bao
nhieâu ngaøn linh hoàn nhôø ñoù ñöôïc cöùu roãi ñôøi ñôøi.
160
|
|
17.9 Page 169 |
▲back to top |
CHÖÔNG 19
Moät Bieán Coá Ñaùng Nhôù
Baây giôø laø thaùng Saùu, 1847; leã Thaùnh Luy ñaõ gaàn tôùi, vaø caùc em ñaõ
töï chuaån bò baèng caùch mong moûi tham döï caùc cuoäc suøng ñaïo Saùu - Chuû
nhaät kính thaùnh nhaân vaø nhaän laõnh caùc pheùp Bí tích, ñeå laõnh ôn toaøn
xaù ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Clement XII ban. Ñeå deã daøng cho caùc hoïc
sinh, Don Bosco noùi cho chuùng bieát ngaøi seõ ngoài giaûi toäi baát cöù giôø naøo
ban ngaøy vaø ban toái. Ñaëc bieät ngaøy thöù Baûy, ngaøi seõ ngoài toøa treã hôn
nöõa vaøo ban ñeâm, ñoâi khi sau möôøi moät giôø, vaø theâm nöõa saùng hoâm
sau töø boán giôø cho tôùi giôø laøm leã, thöôøng laø treã tôùi chín hoaëc möôøi giôø.
Söï kieân nhaãn vaø loøng ñaïo ñöùc cuûa caùc em thaät xöùng vôùi loøng haêng say
khoâng meät moûi cuûa Don Bosco, khieán cho ngaøi mau maén ngoài toøa laâu
giôø vì cuoäc soáng tinh thaàn cuûa caùc hoïc sinh, cho pheùp ngaøi chæ ñöôïc
nguû nghæ ít giôø ban ñeâm. Nhieàu laàn, nhö chuùng toâi ñaõ nhaéc ñeán, ngaøi
ngoài toøa moät maïch cho tôùi ñeâm, khieán cho caùc em ñaàu tieân coù maët ban
saùng ñaõ thaáy ngaøi coøn bò bao vaây bôûi caùc em ñeán töø ñeâm hoâm tröôùc.
Moät doøng suoái baát taän caùc hoái nhaân nhö vaäy khieán Don Bosco ñoâi khi
ngoài toøa möôøi saùu, möôøi bảy hoaëc möôøi taùm giôø moäït maïch. Vieäc ngaøi
hieán thaân laøm nhieäm vuï khoù nhoïc naøy laïi caøng laøm cho caùc em caûm
ñoäng saâu xa hôn nöõa. Nhieàu em maõi tôùi ñeâm môùi ñeán, vì thöôøng saün
coù tính thôø ô, raát caûm ñoäng khi thaáy ngaøi raát quaûng ñaïi hy sinh baûn thaân
vì chuùng, neân maét chúng ñaõ môû ra. Noù khieán cho chuùng nghó tôùi tình
traïng taâm hoàn cuûa chuùng vaø quyeát ñònh thay ñoåi boä maët, saün saøng hôn
laø ñöôïc nghe baøi giaûng ñaùnh ñoäng nhaát treân theá gian.
Nhöng chöa heát. Bôûi vì nhieàu em cuûa Nguyeän Xaù, nhaát laø caùc em
töø ngoaøi thò xaõ tôùi, chöa ñöôïc laõnh pheùp Theâm söùc, Don Bosco nghó
raèng toát hôn heát neân môøi Ñöùc Toång Giaùm Muïc tôùi ban bí tích naøy cho
caùc em taïi Nguyeän Xaù chính trong ngaøy leã kính th. Luy. Do ñoù ngaøi
leân gaëp vò giaùm chöùc. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransni vui veû nhaän lôøi
môøi, höùa khoâng nhöõng chæ ban pheùp Thêm söùc cho caùc hoïc sinh maø coøn
chuû toïa thaùnh leã vaø cho röôùc leã nöõa. Tin naøy ñem ñeán moïi ngöôøi nieàm
161
|
|
17.10 Page 170 |
▲back to top |
vui voâ taû, nhöng noù cuõng chaát theâm coâng vieäc treân hai vai Don Bosco.
Caùc lôùp hoïc giaùo lyù moãi chieàu ngaøy Chuû nhaät laïi keùo theâm ñoâng caùc
em. Nhôø coù söï haêng say cuûa caùc linh muïc vaø ngöôøi ngoaøi ñôøi, caùc em
theâm söùc ñöôïc chuaån bò ñuùng möùc vaø moïi söï ñaõ goïn gaøng chôø ngaøy aán
ñònh. Trong khi ñoù, Don Bosco, cha quaûn haït vaø cha giaùm linh Nguyeän
Xaù ñaõ saép ñaët moïi vieäc caàn thieát vôùi vò tröôûng Hieäp hoäi Lieân ñôùi Thaùnh
Luy .
Ñaây laø laàn ñaàu Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni ñeán thaêm Nguyeän
Xaù taïi Valdocco vaø chuû söï caùc buoåi leã nghi taïi nguyeän ñöôøng naøy. Maëc
daàu tình traïng ngheøo naøn, caùc hoïc sinh khoâng quaûn ngaïi ñem moïi noã
löïc ñeå laøm cho dòp naøy ñöôïc toå chöùc moät caùch heát söùc huy hoaøng. Caùc
em trong ca ñoaøn taäp döôït vaø caùc ngöôøi phuï traùch phoøng thaùnh trang
hoaøng nguyeän ñöôøng cho ñuùng ñieäu, kheùo leùo laáy vaûi voùc ñuû maàu saéc
treo leân vôùi caùc daây keát hoa laù troâng gioáng nhö nhöõng taám thaûm hoa.
Taïi loái vaøo thaùnh ñöôøng, moät caùi raïp nhoû vôùi caùi voøm khaûi hoaøn xinh
ñeïp ñöôïc döïng leân keát caønh hoa laù treo moät baûng ñeà: “Kính chaøo Ñöùc
Toång Giaùm Muïc, trong laàn thaêm viếng ñaàu tieân naøy, taát caû hoïc sinh vaø
caùc vò beà treân cuûa Nguyeän Xaù haân hoan ñoùn chaøo vaø daâng leân ngaøi
voøng hoa naøy, töôïng tröng cho loøng yeâu thöông cuûa con caùi.”
Nhöõng em rung chuoâng cuõng giöõ phaàn chia seû. Vì tieáng chuoâng nhoû
khoâng ñuû nghe töø xa, chuùng tìm ñöôïc moät caùi chuoâng lôùn hôn nhieàu,
vaø ñeán tröôùc ngaøy leã, chuùng ñi dieãn haønh qua vuøng laân caän vaø rung
chuoâng “coù caû hai ñeàu thuaän lôïi vaø baát lôïi” [2 Tim. 4, 2] ñeå baùo cho ai
naáy bieát leã kính th. Luy ñöôïc toå chöùc ngày mai taïi Nguyeän Xaù, coù Ñöùc
Toång Giaùm Muïc ñeán tham döï. Caùc linh muïc vaø ngöôøi ñôøi giuùp vieát teân
vaøo caùc chöùng chæ theâm söùc, chuaån bò cho caùc em xöng toäi vaø röôùc leã,
vaø taäp cho caùc em ñoïc dieãn vaên hoaëïc ngaâm thô hoaëc ñoùng vai troø trong
vôû kòch traøo phuùng cuûa Cha Hyacinth, coù teân laø Moät anh Haï só cuûa
Napoleon. Don Bosco nhuùng tay vaøo moïi vieäc vaø ñích thaân tham gia
vaøo moïi vaán ñeà quan troïng, ñeå ban ra caùc leänh laïc thoûa ñaùng vaø troâng
ngoù vieäc tieán haønh tôùi ñaâu. Nguyeän Xaù oàn aøo coâng vieäc, yù töôûng vaø
noã löïc taäp trung vaøp moät muïc tieâu – toå chöùc long troïng ngaøy leã kính
Thaùnh Luy.
162
|
|
18 Pages 171-180 |
▲back to top |
|
|
18.1 Page 171 |
▲back to top |
Cuoái cuøng, raïng ñoâng ngaøy troïng ñaïi ñaõ tôùi. Ñeå taát caû caùc hoïc sinh
coù maët, keå caû nhöõng em ñi laøm, ngaøy leã ñöôïc aán ñònh vaøo ngaøy [Thöù
Ba] 29 thaùng Saùu, ngaøy leã kính hai thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ, moät ngaøy
leã buoäc chính thöùc. Ngay saùng sôùm, ñaõ coù moät soá lôùn hoïc sinh tuôn ñeán
quanh Don Bosco vaø caùc linh muïc khaùc ñeå xöng toäi. Vaøo luùc bảy giôø,
ñaùm ñoäng quaù lôùn ñaõ phaù moïi kyû luïc coù töø tröôùc. Coù veû nhö taát caû moïi
thanh thieáu nieân cuûa Torino ñeàu ñeán Nguyeän Xaù. Do ñoù, nhieàu em
chöa ñöôïc chòu pheùp Thêm söùc khoâng theå vaøo trong thaùnh ñöôøng, maø
ñöôïc tham döï thaùnh leã taïi Thaùnh ñöôøng Ñöùc Baø Yeân UÛi.
Ngay sau bảy giôø moät chuùt, boùng xe Ñöùc Toång Giaùm Muïc tôùi. Coù
nhieàu linh muïc ñi thaùp tuøng ngöôøi, cuøng vôùi hai kinh só coi nhaø thôø
chính toøa. Ñöùc Khaâm sai Toøa thaùnh taïi Torino cuõng coù maët cuøng vôùi
nhieàu phaåm chöùc khaùc. Caùc linh muïc laøm vieäc taïi Nguyeän Xaù baän aùo
caùc pheùp ñeàu xeáp haøng ñi ñoùn Ñöùc Toång Giaùm Muïc. Khi Ñöùc Toång
Giaùm Muïc ñi tôùi leàu, Don Bosco böôùc tôùi chaøo möøng vôùi lôøi bieåu loä
nieàm vui cuûa mình vaø cuûa caùc vò linh muïc vaø caùc ngöôøi ñôøi ñaõ ñeán giuùp
ngaøi, cuøng cuûa taát caû caùc em hoïc sinh tröôùc maët vò muïc töû yeâu quyù cuûa
hoï. Treân heát moïi söï, ngaøi bieåu loä loøng ao öôùc noàng nàn ñöôïc ñoùn tieáp
Ñöùc Toång Giaùm Muïc trong vò theá xöùng hôïp vôùi ñòa vò cao quyù vaø loøng
nhaân haäu khoâng ñaâu saùnh ñöôïc, xin ngöôøi boû qua vieäc trang trí khieâm
toán maø chæ nghó tôùi loøng yeâu thöông ñaàm aám cuûa moïi con tim. Ngaøi
noùi: “Chuùng con muoán trang hoaøng moïi böùc töôøng traàn truïi baèng nhöõng
taám thaûm quyù giaù; traûi khaép treân ñöôøng Ngöôøi böôùc ñi baèng nhöõng
boâng hoa toát töôi; daâng leân Ngöôøi nhöõng moùn quaø xöùng ñaùng vôùi ñòa
vò cuûa Ngöôøi, tuy nhieân taát caû chæ laø bieåu töôïng cho söï traøo daâng loøng
meán chuoäng, bieát ôn vaø yeâu thöông ñoái vôùi Ngöôøi. Do söï ngheøo tuùng,
chuùng con khoâng theå naøo daâng leân Ngöôøi caùc bieåu töôïng naøy ñöôïc,
kính thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc, chuùng con naøi van Ngöôøi chaáp nhaän
nhöõng gì noù bieåu töôïng: tình yeâu, vaø caùc lôøi caàu nguyeän chuùng con seõ
daâng leân hoâm nay. Xin Thieân Chuùa ñoå xuoáng nhieàu ôn laønh treân Ñöùc
Toång Giaùm Muïc, ban cho Ngöôøi ñöôïc soáng laâu, ñeå chuùng con tieáp tuïc
ñöôïc höôûng nhôø loøng nhaân haäu ñaày yù nghóa vaø ñeå ñöôïc Ngöôøi nhìn
thaáy keát quaû cuûa ñöùc aùi cao vôøi cuûa Ngöôøi“.
163
|
|
18.2 Page 172 |
▲back to top |
Sau ñoù, Ñöùc Toång Giaùm Muïc daâng thaùnh leã vaø cho haøng traêm hoïc
sinh röôùc leã. Ngöôøi sung suôùng trong taâm hoàn vì ñöôïc nhìn thaáy nhieàu
em, tröôùc ñaây lô laø vôùi nhieäm vuï thôø phöôïng, nay ñeáân tham döï thaùnh
leã vaø röôùc leã vôùi loøng soát saéng ñaày caûm ñoäng. Sau naøy, ngöôøi tuyeân
boá, chöa bao giôø ngöôøi ñöôïc tham döï vaøo moät coâng vieäc ñaày phaán khôûi
vaø laøm cho ngöôøi coù ñöôïc nieàm vui hôn theá naøy. “Cha khoâng theå naøo
giöõ noåi nieàm vui chan hoøa.” Ngaøi thoát leân, “khi nhìn thaáy chung quanh
haøng traêm ngöôøi treû toát laønh thaùnh thieän, tröôùc ñaây coù theå ñi sai ñöôøng
nhö nhieàu ngöôøi khaùc, nhöng nay ñaõ khoâng phaûi nhö vaäy nhôø coâng
cuoäc cuûa Chuùa Quang phoøng ñaõ laøm! Cha khoâng theå naøo caàm ñöôïc
nöôùc maét vì haïnh phuùc traøo daâng leân con maét cuûa cha khi nhìn thaáy
bieát bao chieân con ñöôïc aáp uû trong loøng Giaùo Hoäi vaø trong baøn tay cuûa
Chuùa chuùng ta, neáu khoâng coù caùnh ñoàng coû vaø nôi chaên daét cuûa
Nguyeän Xaù, thì chuùng ñaõ gaëp phaûi coù ñoäc haïi, laøm moài cho nanh vuoát
cuûa soùi röøng, hoaëc trôû neân chính nhöõng con soùi röøng”.
Moät bieán coá vui vui xảy ra luùc cho röôùc leã. Moät em hieåu sai lôøi Don
Bosco daën, Tröôùc khi cho em röôùc Mình Thaùnh, Ñöùc Toång Giaùm Muïc
cho em hoân nhaãn theo nghi thöùc, caäu beù hieåu laàm, thay vì hoân nhaãn,
em gaàn nhö laáy mieäng caén laáy chieác nhaãn.
Sau thaùnh leã vaø haùt baøi haùt Kinh Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñöùc Toång Giaùm
Muïc ban pheùp Theâm söùc cho chöøng ba traêm em vaø keát thuùc nghi thöùc
vôùi ñoâi lôøi khuyeân nhuû phuø hôïp.
Trong dòp naøy laïi coù moät bieán coá khoâi haøi xảy ra chuùng toâi ñaõ coù noùi
ñeán trong boä saùch khaùc46, nhöng ñaùng ñöôïc nhaéc laïi ôû ñaây. Theo thoâng
thöôøng, gheá cuûa ñöùc giaùm muïc ñöôïc ñaët taïi baøn thôø. Hieän taïi laø moät
caùi gheá ñöôïc phuû vaûi sa tanh ñeå treân moät caùi buïc baèng goã coù phuû neäm.
Khi ngöôøi leân ngoài vaøo caùi ngai bieán cheá naøy, ngöôøi ñoäi muõ leân, queân
maát nguyeän ñöôøng naøy ñaâu coù to lôùn nhö ngoâi thaùnh ñöôøng chính toøa,
thaønh thöû choùp muõ ñuïng traàn nhaø. Ngöôøi mæm cöôøi laáy muõ ra vaø noùi
thaàm: “Cha phaûi toû ra toân troïng caùc em, phaûi noùi vôùi caùc em vôùi ñaàu
khoâng đội muõ!” Ngöôøi khoâng bao giôø queân ñöôïc bieán coáù naøy. Ngöôøi
thöôøng thích nhaéc laïi vaø nhaéc Don Bosco khi xaây moät ngoâi nhaø thôø
46 Xin ñoïc BM II, tr. 335 [Nxb]
164
|
|
18.3 Page 173 |
▲back to top |
roäng lôùn hôn cho caùc em, ngöôøi mæm cöôøi noùi theâm: “Ñöøng queân xaây
cao hôn ñeå cha khoâng phaûi laáy muõ ra khi ñeán ñaây giaûng thuyeát nheù”.
Trong lôøi khuyeân baûo, Ñöùc Toång Giaùm Muïc nhaéc caùc em yù nghóa
cuûa bí tích Theâm Söùc vaø khuyeán khích caùc em moät möïc choáng laïi
nhöõng caùm doã ñeå xöùng ñaùng laø ngöôøi lính toát cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
Ngöôøi noùi vôùi caùc em: “Haõy chieán ñaáu choáng laïi ñieàu sôï ngöôøi khaùc
coù theå noùi. “Ñöøng bao giôø ngöng laïi khi nghe noùi ñieàu ñuùng hoaëc noùi
ñieàu sai chæ vì sôï ngöôøi khaùc noùi hoaëc cheâ cöôøi vaø lôøi chöûi cuûa ngöôøi
toäi loãi. Caùc con coù nghó raèng ngöôøi lính xấu hoå vì maëc boä quaân phuïc
hoaëc sôï khoâng daùm choïn moät thaùi ñoä beânh vöïc ñöùc vua chaêng?” Sau
khi noùi lôøi khuyeân nhuû phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh, ngöôøi keát thuùc: “Môùi
ñaây cha ban cho chuùng con bí tích Theâm söùc, cha caàu xin cho caùc con
ñöôïc söï bình an trong caâu Pax tecum. Giôø ñaây cha cuõng caàu xin cho
chuùng con söï bình an vaø cha noùi Pax vobis. Phaûi, bình an seõ luoân ôû nôi
caùc con vôùi ngöôøi laân caän. Haõy cö xöû bình an vôùi baát cöù ai, ngoaïi tröø
vôùi ma quyû, toäi loãi, vaø ñöôøng loái cuûa theá gian. Haõy khoâng ngöøng gaây
cuoäc chieán vôùi boä ba ñòch thuø naøy. Haõy luoân tìm kieám söùc maïnh vôùi yù
nghó chieán ñaáu cho ñeán cheát, thì caùc con seõ toaøn thaéng, vaø cuoäc chieán
thaéng naøy seõ ñem laïi cho caùc con söï bình an vónh cöûu.”
Sau ñoù, caùc em ñöôïc cho aên saùng, do quaø tặng cuûa Ñöùc Toång Giaùm
Muïc, vì ngöôøi muoán laø muïc töû cuûa chuùng trong caùc nhu caàu traàn theá.
Caùc vieäc thôø phượng thaät ñaõ gaây nieàm höùng khôûi, nhöng cuõng khoâng
keùm nieàm vui trong caùc vieäc trình dieãn beà ngoaøi cuûa ngaøy leã, maø Ñöùc
Toång Giaùm Muïc coù tham döï sau böõa ñieåm taâm. Moät ñieàu truøng hôïp,
hoâm nay cuõng laø ngaøy ñoäi teân cuûa ngöôøi, vaø caùc em nhaân dòp naøy trình
bày nhieàu baøi vieát khaùc nhau baèng vaên xuoâi hay thi ca ñeå taëng ngöôøi.
Maøn gaây ñöôïc nhieàu tieáng voã tay lôùn laø lôøi ñoái thoaïi soáng ñoäng vaø
khoân kheùo giöõa nhieàu em thöïc hieän moät caùch chuyeân nghieäp. Sau ñoù
laø maøn kòch Moät teân Hạ só cuûa Naõ phaù luaân, dieãn xuaát treân caùi saân khaáu
döïng taïm beân caïnh ñöôøng tröôùc ngoâi nhaø nguyeän. Ngoâi sao cuûa maøn
kòch laø böùc veõ hoaït keâ cuûa moät vò haï só quan dieãn taû nieàm vui cuûa mình
trong dòp long troïng naøy vôùi thaät nhieàu loái dieãn taû haøi höôùc. Ñöùc Toång
165
|
|
18.4 Page 174 |
▲back to top |
Giaùm Muïc hoaøn toaøn thoaûi maùi vôùi maøn kòch, cho bieát ngöôøi chöa bao
giôø ñöôïc cöôøi nhieàu nhö vaäy trong cuoäc ñôøi.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc lại noùi vôùi caùc em. (Trong soá naøy chuùng toâi
bieát ñích danh teân Cha Francis Oddenio)47. Ngöôøi baét ñaàu bày toû nieàm
vui khi nhìn thaáy taän maét coâng vieäc toát ñeïp ñöôïc thöïc hieän taïi Nguyeän
Xaù. Ngaøi so saùnh noù vôùi nieàm vui ñöôïc caùc vò ñi truyeàn ñaïo, trong
nhöõng ngoâi nguyeän ñöôøng ngheøo naøn vaø khieâm toán, laïi ñöôïc nhöõng gia
ñình taân Kitoâ höõu vaây quanh, giàu tình yeâu Chuùa vaø nhaân loaïi vaø ñaày
loøng soát saéng. Ngöôøi heát loøng ca tuïng taát caû caùc vò linh muïc vaø ngöôøi
ñôøi laøm vieäc taïi Nguyeän Xaù. Ngöôøi nhaán maïnh ñeán tính chaát cao caû
cuûa moät ngaønh muïc vuï baèng nhöõng lôøi phaûn aûùnh cuûa chính loøng haêng
say vì Giaùo Hoäi, cho caùc linh hoàn, nhaát laø cho giôùi treû, ngöôøi khuyeán
khích taát caû haõy kieân trì trong coâng cuoäc baùc aùi naøy, baûo ñaûm vôùi hoï
ngöôøi ñaëc bieät thöông yeâu hoï. Sau ñoù, noùi tröïc tieáp vôùi caùc em, ngaøi
giuïc giaõ chuùng haõy ñeàu ñaën ñeán Nguyeän Xaù vôùi ñaày thieän chí, nhaán
maïnh ñeán lôïi ích tinh thaàn vaø theå chaát chuùng seõ nhaän ñöôïc, ngay baây
giôø vaø trong cuoäc ñôøi sau. Vôùi gioïng noùi cuûa ngöôøi cha, ngöôøi leân tieáng:
Bieát bao ngöôøi baát haïnh hoâm nay ñang than thaân traùch phaän trong
ñaùy moät soá nhaø tuø toái taêm! Hoï chæ coøn laø caùi gaùnh naëng cho chính hoï,
moät söï sæ nhuïc cho gia ñình, moät söï xaáu hoå cho Giaùo Hoäi vaø ñaát nöôùc!
Vaø taïi sao vaäy? Taïi vì trong khi coøn treû, hoï khoâng coù baïn beø, khoâng coù
vò thieân thaàn baûn meänh hieän dieän, ít nhaát trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø
caùc ngaøy leã buoäc, ñöôïc ñöa ra khoûi ñöôøng phoá vaø caùc buøng binh, che
chôû cho khoûi nhöõng caùi hoá sa ngaõ cuûa cuoäc ñôøi vaø baïn xaáu, daïy cho
chuùng bieát caùc boån phaän ngöôøi coâng daân vaø ngöôøi tín hữu, chæ cho hoï
bieát phaåm giaù cuûa vieäc laøm vaø bieát xaáu hoå khi löôøi bieáng. Caùc con thaân
meán, cha hy voïng ñoù khoâng phaûi laø soá phaän cuûa caùc con. Haõy tieáp tuïc
ñeán nôi ñaây, bao laâu coù theå ñöôïc; haõy tieáp nhaän caùc ñieàu ñöôïc dạy doã;
haõy coi ñoù laø nguyeân lyù cuûa cuoäc ñôøi. Cha baûo ñaûm vôùi caùc con ngay
caû khi ñeán tuoåi giaø, caùc con vaãn chuùc laønh cho caùi ngaøy khi caùc con tìm
thaáy vaøo ñöôïc nôi ñaõ cho caùc con coù kieán thöùc vaø ñöùc haïnh. Cha khoâng
theå naøo keát thuùc lôøi noùi maø khoâng caùm ôn söï tieáp ñoùn noàng aám cuûa caùc
47 Moät chuûng sinh baïn cuûa Don Bosco. Xin ñoïc BM II, tr. 383 [Nxb].
166
|
|
18.5 Page 175 |
▲back to top |
con. Cha taùn thöôûng caûm tình quyù meán caùc con bày toû cho cha trong
caùc baøi ñoïc, vaàn thô; cha caùm ôn caùc dieãn vieân treû tuoåi vì vôû haøi kòch
dí doûm, caùc ca vieân vì nhöõng baøi haùt du döông vaø nhöõng ai ñaõ giuùp tay
döïng caùi leàu vaø caùi voøng cung. Treân heát, cha caùm ôn taát caû nhöõng ai
ñaõ haêng say trong vieäc giaùo duïc caùc con. Noùi taét moät lôøi, cha caùm ôn
taát caû caùc con veà moïi söï caùc con ñaõ laøm. Vì caùc con goïi cha laø “muïc
töû” vaø “cha” trong caùc baøi chuùng con ñoïc, thì cha muoán baûo ñaûm caùc
con cha seõ thaät söï laø nhö vaäy ñoái vôùi caùc con, luoân luoân troâng ngoù caùc
con nhö caùc con chieân beù nhoû cuûa cha vaø laø caùc con nhoû ñaùng yeâu nhaát
cuûa cha.
Ñaõ gaàn tôùi tröa khi Ñöùc Toång Giaùm Muïc ra veà, thì moät caûnh aám
loøng xảy ñeán. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni thaät diuï daøng vaø ñaùng
yeâu khieán moïi ngöôøi ñeàu meán ngöôøi khi vöøa gaëp maët vaø caûm thaáy thaân
maät ñöôïc ngay. Do ñoù, khi thaáy ngöôøi saép ra veà, caùc em ñeán vaây quanh
ngaên moïi loái ngöôøi ñi. Moät soá em coá gaéng hoân tay ngöôøi hoaëc sôø vaøo
aùo, caùc em khaùc hoâ to “Caùm ôn cha” vaø “muoân naêm Ñöùc Toång Giaùm
Muïc”. Ñieàu naøy nhaéc laïi hình aûnh caùc Kitoâ höõu tieân khôûi long troïng
hoan hoâ caùc vò giaùm muïc trong nhöõng theá kyû ñaàu cuûa Giaùo Hoäi: Deo
gratias, Episcopo vita, te Patrem, te Episcopum. Thaät vaäy, Ñöùc Toång
Giaùm Muïc troâng gioáng như Ñaáng Cöùu Theá cuûa chuùng ta giöõa ñaùm ñoâng
hoan hoâ Ngaøi. Neáu Ñöùc Toång Giaùm Muïc phaûi rôøi chuùng, caùc em seõ
naâng ngöôøi leân vai vaø ñöa ngöôøi chieán thaéng veà nhaø, nhö caùc ngöôøi
xöa xöû ñoái vôùi nhaø vua, vaø nhö caùc em [ñoâi khi] ñoái xöû vôùi Don Bosco.
Loøng phaán khôûi cuûa chuùng khieán Ñöùc Toång Giaùm Muïc coù nhaän xeùt,
“Cha laïi caøng xaùc tín hôn bao giôø heát, giôùi treû thöïc taâm toát laønh vaø
ngöôøi ta coù theå laøm ñöôïc söï laï vôùi chuùng nhôø keâu goïi ñöôïc loøng yeâu
thöông cuûa chuùng”. Cuoái cuøng ngöôøi luoàn laùch leân ñöôïc xe vaø ra ñi
giöõa nhöõng tieáng hoan hoâ nhö saám ñoå vaø Don Bosco luoân mieäng noùi
lôøi caûm ôn vôùi nhöõng haønh vi toân kính, trong khi moät laàn nöõa ngöôøi ban
pheùp laønh cho taát caû töï ñaùy con tim cuûa ngöôøi.
Sau khi Đức Toång Giaùm Muïc ra veà, coù moät baûn töôøng trình veà nghi
leã, vaø tin töùc phuø hôïp quy veà taát caû caùc giaáy chöùng chæ. Caùc baûn naøy
ñöôïc löïa theo töøng giaùo xöù vaø ñöôïc gửi tôùi vaên phoøng chöôûng aán ñeå
167
|
|
18.6 Page 176 |
▲back to top |
chuyeån cho caùc giaùo xöù lieân heä. Caùc em veà gia ñình aên tröa, nhöng trôû
laïi vaøo luùc hai giôø ñeå chôi cho tôùi boán giôø. Roài chuùng leân haùt Kinh
Chieàu vaø nghe moät baøi giaûng moâ taû Thaùnh Luy nhö moät maãu möïc cuûa
giôùi treû, nhaát laø trong vieäc thöïc haønh söï nhu mì vaø trong caùch mau maén
phuïc vuï Chuùa ngay töø tuoåi thanh xuaân. Tieáp ñeán laø cuoäc röôùc, daãn ñaàu
laø moät em caàm moät baûng hieäu môùi vaø ñeïp. Moät caûnh ñaëc saéc khaùc laø
moät em vui töôi trong boä y phuïc vôùi chieác aùo doøng vaø aùo caùc pheùp caàm
boâng hueä trong tay ñi tröôùc töôïng Thaùnh Luy; trong cung caùch soát saéng
em gioáng nhö moät vò thaùnh nhoû. Moïi con maét ñeàu nhìn vaøo em, gioáng
heät nhö thuôû naøo tröôùc ñaây, ngöôøi ta tuôn ñeán nhaø thôø chaêm chuù nhìn
Thaùnh Luy ñang caàu nguyeän töïa nhö moät vò thieân thaàn trong thaân xaùc
ngöôøi phaøm. Khi ñoaøn röôùc vaøo trong thaùnh ñöôøng, ca ñoaøn haùt baøi
Tantum Ergo vaø tieáp theo laø pheùp laønh Thaùnh Theå.
Phaùo boâng ñöôïc ñoát vaø bong boùng ñöôïc thaû leân ñeå keát thuùc cuoäc leã
trong ñeâm toái. Vaøo khoaûng chín giôø, Don Bosco goïi caùc em ñeán chung
quanh ngaøi vaø cuøng caùc em haùt hai caâu ñaàu ca vònh Luigi, onor dei
vergini. Roài ngaøi noùi vôùi caùc em ñaõ ñeán giôø veà nhaø vaø caùc em yeân tónh
ra veà trong thöù töï. Chuùng ra veà sau khi hoâ lôùn tieáng moät laàn nöõa “Thaùnh
Luy muoân naêm, Don Bosco muoân naêm!”
Moät ít laâu sau, Don Bosco thoâng baùo coù nhieàu ngöôøi vò voïng ghi teân
danh döï gia nhaäp Hieäp hoäi Thaân höõu Thaùnh Luy. Caùc em ruùng ñoäng
khi nghe noùi ñeán teân Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio IX, Ñöùc Hoàng y Giacomo
Antonelli, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Luigi Fransoni, Ñöùc Toång Giaùm Muïc
[Anthony] Antoucci (luùc ñoù laøm söù thaàn Toøa thaùnh taïi Nhaø Savoa vaø
sau naøy laøm Toång Giaùm Muïc ôû Ancona), vaø nhieàu baäc vò voïng khaùc
cuõng nhaän laøm hoäi vieân.
Cuoäc toå chöùc long troïng naøy gaây aán töôïng lôùn lao nôi caùc hoïc sinh,
ñöôïc taùi toå chöùc naêm sau, nhöng Don Bosco haàu nhö khoâng thay ñoåi,
aán ñònh vaøo nhöõng ngaøy khaùc nhau vieäc toå chöùc leã kính Thaùnh Luy vaø
ban bí tích Theâm söùc. Neáu ngaøy leã kính Thaùnh Luy vaãn giöõ ñöôïc tính
caùch long troïng hôn vì con soá Hoäi vieân cuûa Hieäp hội gia taêng, coù haøng
ngaøn em röôùc leã, vaø ñi keäu, khoâng neân cho raèng vieäc ban pheùp Theâm
söùc bò ñaët ôû taàm quan troïng thaáp hôn trong nieàm haêng say cuûa Don
168
|
|
18.7 Page 177 |
▲back to top |
Bosco hoaëc trong vieäc ñem laïi lôïi ích thieâng lieâng beàn vöõng cho caùc
em. Khoâng laáy laøm meät moûi trong vieäc chuaån bò caùc em laõnh nhaän bí
tích naøy, Don Bosco ñaõ chòu khoù giaûi thích yù nghóa Bí tích Theâm söùc,
hieäu quaû vaø taâm tình phaûi coù khi nhaän laõnh. Ngaøi ngoài toøa giaûi toäi ngaøy
hoâm tröôùc hoaëc saùng sôùm ngaøy ban Bí tích Theâm söùc vaø, sau khi ñoùn
Ñöùc Giaùm Muïc taïi loái vaøo thaùnh ñöôøng, ngaøy tham döï nghi thöùc ñeå hoã
trôï vaø giuùp caùc em tieáp tuïc suy nieäm. Khi chuùng xeáp haøng trong loái leân
beân caïnh, ngaøi ñi leân ñi xuoáng gheù tai noùi thêâm moät ñoâi ñieàu cho em
naøo caàn nghe, vì ngaøi saên ñoùn ñeå Chuùa Thaùnh Thaàn tìm ñöôïc moät ñeàn
thôø xöùng ñaùng trong linh hoàn caùc em.
Sau ñoù ngaøi coøn nhaéc nhôû caùc em nay ñaõ trôû thaønh tinh binh cuûa
Ñöùc Gieâsu Kitoâ, caùc em phaûi can ñaûm laøm chöùng Ñöùc Tin tröôùc theá
gian, vaø saün saøng chaáp nhaän baát cöù hy sinh naøo thay vì laøm maát loøng
Chuùa. Caøng haêng haùi heát möïc, ngaøi khuyeán khích chuùng luoân luoân laøm
Daáu Thaùnh Giaù moät caùch soát saéng ñeå tuyeân xöng Ñöùc Tin, moät vuõ khí
choáng laïi ma quyû, moät boä quaân phuïc, moät aùm hieäu ñaët chuùng taùch khoûi
ngöôøi theo taø ñaïo. Ngaøi kieân nhaãn chæ cho chuùng bieát ñöôøng loái sai laàm
nhieàu em hay vaáp phaïm vì doát naùt hoaëc thôø ô. Ñeå söûa loãi chuùng, ngaøi
nheï nhaøng quôû traùch nhöõng em laøm moät caùch caåu thaû, thay vì laøm moät
vieäc thaùnh, laïi laøm nhö kieåu ñuoåi ruoài. Ñöùc tin soáng ñoäng cuûa ngaøi laøm
cho ngaøi trôû thaønh moät göông saùng cho chuùng, bôûi vì, nôi coâng chuùng
cuõng nôi rieâng tö, ngaøi laøm Daáu Thaùnh Giaù moät caùch soát saéng vaø
nghieâm trang, ñeå trôû thaønh moät nguoàn soáng xaây döïng.
Hôn nöõa, ñeå nhắc nhôû caùc em veà aân hueä cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ngaøi
toå chöùc moät caùch heát söùc soát saéng ñaëc bieät tuaàn cöûu nhaät vaø leã Chuùa
Thaùnh Thaàn, khuyến khích caùc em cuõng laøm theo. Trong nhieàu naêm
ngaøi giaûng trong tuaàn cöûu nhaät vaø sau naøy môøi caùc vò linh muïc khaùc
ñeán thuyeát giaûng moãi chieàu ngaøy trong tuaàn cöûu nhaät, luoân luoân coù
pheùp laønh Thaùnh Theå ñeå keát thuùc.
Loøng haêng haùi vaø ñöùc tin saâu xa ngaøi chöùng toû ra vôùi Chuùa Thaùnh
Thaàn ñeå laïi cho chuùng ta neùt ñaäm bieát ñöôïc caùch theá ngaøi phaûi chuaån
169
|
|
18.8 Page 178 |
▲back to top |
bò chính mình cho ngaøy ngaøi tieáp ñoùn Đức Toång Giaùm Muïc [Gioan
Antoân] Gianotti ñeán ban bí tích Theâm söùc.48
48 Xin ñoïc BM I, tr 207 [Nxb]
170
|
|
18.9 Page 179 |
▲back to top |
CHÖÔNG 20
Xaùo Troän Chính Trò vaø Toân Giaùo
Giuse Buzzetti [moät nhaân chöùng ñöông thôøi] cho chuùng toâi bieát veà
söï kieän xảy ñeán laï thöôøng trong naêm naøy [1847], maø anh cho hay ai ai
trong Nguyeän Xaù cuõng ñeàu bieát.
Trong luùc Don Bosco daâng thaùnh leã taïi doøng Chuùa Chieân Laønh, moät
trong caùc nöõ tu thoát ra moät lôøi la lôùn khi [linh muïc] daâng Mình Thaùnh,
laøm cho caû coäng thể giaät mình. Don Bosco ñöùng lui laïi vaø suyùt nöõa
khoâng tieán haønh vieäc daâng leã. Sau naøy khi vò nöõ tu ñeán Nguyeän Xaù ñeå
xin loãi vì vieäc gaây neân chaán ñoäng, ngaøi hoûi chò, “Vieäc gì xảy ra vaäy?”
“Con nhìn thaáy Chuùa trong Mình Thaùnh troâng gioáng nhö moät em beù
ñang bò chaûy maùu,” chò ñaùp.
“Ñieàu naøy coù yù nghóa gí?”
“Con khoâng coù yù kieán!”
“Haõy bieát,” Don Bosco ñaùp, “moät cuoäc baùch hại Giaùo Hoäi ñang xaûy
tôùi!”
Quaû vaäy, lôøi tieân ñoaùn buoàn thaûm naøy ñaõ thaønh töïu chæ trong vaøi
tuaàn sau. Il Gesuita Moderno [Doøng Teân Hieän Ñaïi], moät boä saùch baûy
cuoán do Vincenzo Gioberti49 in taïi Thuïy só, ñöôïc ñöa laäu vaøo mieàn
Piedmont vaø ñöôïc phoå bieán roäng raõi.
Trong moät côn kòch phaùt haän thuø vaø moät côn luït nhöõng ñieàu toài baïi,
Gioberti ñaõ loâi cuoán tuyeân boá laêng maï vaø ñeâ tieän doøng Teân nhöõng
ngöôøi roái ñaïo vaø voâ tín ngöôõng trong hai theá kyû vöøa qua. Nhö moät hieäp
só giang hoà haêng say vì moät tín lyù coù yù nghóa, oâng caân baèng caùc lôøi leõ
thoùa maï quaù khích ñoái vôùi caùc cha doøng Teân baèng heát lôøi khen ngôïi
ngoâi Giaùo hoaøng ñeå baùc boû moïi lôøi keát keát aùn cuûa baát cöù ai ñoái vôùi
ngoâi vò naøy. Noùi toùm laïi, Gioberti tuaân theo chæ thò maät cuûa Mazzini
49 Cha Vincenzo Gioberti (1801-1852) moät trieát gia kieâm chính trò gia, ñoùng moät vai
troø quan troïng trong vieäc thaønh hình tö töôûng quoác gia YÙ trong phong traøo
Risorgimento. Xin ñoïc Boäï II, tr. 114ff, 250 [Nxb]
171
|
|
18.10 Page 180 |
▲back to top |
ñöa ra thaùng Möôøi 1846: “Haõy gaây neân cuoäc choáng ñối kòch lieät doøng
Teân. Hoï töôïng tröng cho haøng giaùo só… Quyeàn haønh cuûa haøng giaùo só
theå hieän trong caùc linh muïc doøng Teân. Caùi teân naøy phaûi ñöôïc caùc ngöôøi
theo phe xaõ hoäi khai thaùc ñeán taän cuøng. Phaûi nhôù ñieàu naøy nhaèm
loøng!”50 Caùc cuoäc taán coâng thoùa maï cuûa Gioberti cuõng nhaém thaúng vaøo
caùc giôùi chöùc vò voïng cuûa Giaùo hoäïi vaø thaønh vieân ngoaøi ñôøi. OÂng taán
coâng Tu hoäâi Thaùnh Raphel vaø Doøng nöõ Thaùnh Dorothy, boâi loï caùc doøng
tu vaø tu hoäi toân giaùo, ñaëc bieät Doøng Sö Huynh Kitoâ. OÂng khoâng tha
caùc Nöõ tu doøng Thaùnh Taâm vôùi moät loaït caùc lôøi doái traù thoâ bæ, coøn hôn
caû ngöôøi vieát cay cuù boå baùng reû tieàn nhaït nheõo. Gioberti cuõng quay
muõi suùng vaøo Hoïc vieän Giaùo só Thaùnh Phanxico Assisi,51 keát aùn Cha
[Luigi] Guala laø moät cha doøng Teân [noøng coát] vaø thaønh hình tu hoäi cuûa
ngöôøi. OÂng coøn keát aùn khoa luaân lyù daïy taïi Hoïc vieän quaù loûng leûo vaø
Hoïc vieän chæ laø moät cô xöôûng ñaày gian doái, moät nôi ñaày sai laàm, lo taäp
caàu nguyeän, moät nôi lai vaõng cuûa nhieàu chính trò gia vaø nhöõng keû gioáng
nhö vaäy.
Saùch cuûa Gioberti taïo neân moät cuoäc khuaáy ñoäng döõ doäi taïi YÙ vaø caùc
nôi khaùc. Caùc hoäi kín hoan ngheânh chuùng nhö nhöõng coâng vieäc to lôùn,
ñaõ caàn töø laâu vaø nhaèm vaøo vieäc ñem laïi tieáng taêm laâu daøi. Teân oâng
ñoàn vang khaép phoá phöôøng, trong caùc quaùn caø pheâ, ñöôïc ca tuïng naâng
leân tôùi trôøi bôûi nhöõng ngöôøi doát naùt ñöôïc chuùng xuùi duïc ñöùng leân.
Töôïng baùn thaân, hình aûnh cuûa trieát gia được ñeå vaø daùn khaép nôi vaø
khoâng caàn toán söùc ñeå baønh tröôùng caùc tö töôûng chöùa ñuïng trong boä
saùch Doøng Teân Hieän Ñaïi. Muïc tieâu thöù nhaát cuûa noù laø taïo neân moät dö
luaän coâng khai choáng laïi caùc doøng tu, vaø nhôø ñoù chuaån bò taïo neân moät
baàu khí ñoøi hoûi moät neàn giaùo duïc giôùi treû do chuùng naém laáy. Ñaùm ñoâng
thuø gheùt cuõng ñöôïc khích leä choáng laïi hoï, nhö theá laøm aùp löïc vôùi nhaø
ñöông quyeàn ñoùng cöûa caùc tröôøng hoïc cuûa hoï, ngaên ngöøa toân giaùo
khoâng coøn aûnh höôûng nôi quaàn chuùng. Xaõ hoäi kín tin töôûng seõ ñaït ñöôïc
chieán thaéng cho mình.
50 Balan, Storia Ecclesiastica, Torino, 1879, BM I, tr. 67.
51 Xin ñoïc BM II, tr 31ff vaø passim [Nxb]
172
|
|
19 Pages 181-190 |
▲back to top |
|
|
19.1 Page 181 |
▲back to top |
Tuy nhieân, keû thuø chuùng ít ngôø tôùi laïi laø Nguyeän Xaù Thaùnh Pahnxicoâ
Saleâ ñang noåi dậy taïi Vadocco. Ñaáng Quan Phoøng ñang chôi moät caùi
troø dieãu côït ñoái vôùi chuùng.
Taïi Roma, nhöõng teân aâm möu ñöùng ñaàu cuõng trung thaønh theo huaán
leänh cuûa Mazzini ñeå gaøi baãy vò giaùo hoaøng vaø caùc vua chuùa khaùc.
Mazzini noùi: “Giaùo hoaøng, treân nguyeân taéc vaø theo nhu caàu, seõ laõnh
ñaïo cuûa caûi caùch… Haõy lôïi duïng moät chuùt nhöôïng boä vaø taäp hoïp ñaùm
ñoâng, chæ caàn ñeå chuùng ñöôïc toû bày nhöõng lôøi caûm ôn trong caùc cuoäc
toå chöùc leã laïc, haùt ca vaø hoäi hoïp… Laøm cho daân chuùng nhaän thaáy uy theá
cuûa chuùng vaø tieáp tuïc ñoøi hoûi vaø ñoøi hoûi theâm nöõa. Tôùi khi caùc baïn
thaéng ñöôïc moät keo vôùi moät luaät leä phoùng khoaùng, hoâ to leân lôøi chaáp
thuaän vaø ñoøi hoûi ñieàu khaùc nöõa.”
Thaät ra, Ñöùc Pioâ IX, vôùi yù ngay laønh vaø soát saéng khôûi xöôùng moät
cuoäc soáng toát ñeïp cho ngöôøi daân neân ñaõ chaáp thuaän ban boá moät vaøi
ñieàøu töï do maø hoï ao öôùc nhaát, thì laäp töùc coù caùc cuoäc bieåu tình ñöôïc toå
chöùc ñeå toû loøng caùm ôn ngaøi vaø lôùn tieáng ñoøi hoûi caûi caùch theâm. Ngaøy
14 thaùng saùu [1847], Ñöùc Pioâ IX chæ ñònh moät Hoäi ñoàng Boä tröôûng. Caùc
ngöôøi caùch maïng chôø luùc thuaän tieän ñoøi phaûi coù caùc boä tröôûng daân söï
laøm vieäc cho Ñöùc Giaùo Hoaøng, chuùng ra ñöôøng phoá vôùi lôøi hoan hoâ
Ñöùc Pio IX, cho xen vaøo lôøi hoâ “Hoan hoâ Gioberti, Hoan hoâ nöôùc YÙ”,
vôùi caùc baøi haùt caùch maïng laøm neàn. Ngaøy 5 thaùng baûy, [1847], Ñöùc Pio
IX vôùi moät soá lính trong tay cho pheùp thieát laäp ñaïo daân quaân ñeå duy trì
traät töï coâng coäng. Nhôø möu keá, boïn caùch maïng ñöôïc dòp tôùi gaàn vuõ khí.
Sau ñoù khoâng laâu, tieáp theo cuoäc chæ ñònh Hoäi ñoàng Thò xaõ, Ñöùc Giaùo
hoaøng cuõng thieát laäp Hoäi ñoàng quoác gia trong ñoù moãi thaønh phoá ñeàu
coù vò ñaïi dieän. Thaät laø ñieàu baát haïnh, nhieàu teân aâm möu nguy hieåm
ñöôïc baàu vaøo hoäi ñoàng naøy. Ngaøy 15 thaùng ba [1848], Ñöùc Giaùo Hoaøng
cho töï do baùo chí tuy vaãn coù moät soá haïn cheá. Chuùng baát chaáp. Rieâng
taïi Roâma trong thaùng Taùm cuøng naêm ñaõ coù chöøng naêm möôi nhaø xuaát
baûn maø haàu heát thaät ñaùng khinh bæ chuùng ñeàu chuû tröông xuùi giucï khôûi
loaïn. Trong khi ñoù, vaãn khoâng boû caùi troø ca tuïng Ñöùc Pio IX.
Tin töùc töø Roma vang doäi tôùi Torinoâ vôùi nhöõng cuoäc bieåu tình cuoàng
loaïn vaø hoan hoâ Ñöùc Pioâ IX. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni laø vò ñaàu
173
|
|
19.2 Page 182 |
▲back to top |
loá ñoái vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng. Do lôøi ñoøi hoûi cuûa Ñöùc Pio IX, ngaøy 7
thaùng Saùu 1847, ngöôøi vieát moät thö muïc vuï thuùc giuïc giaùo daân giuùp
cöùu naïn ñoùi taïi Ireland, vaø nhaân dòp naøy, ngöôøi tuyeân boá ñaây laø phöông
caùch phuø hôïp ñeå toû loøng toân kính Ñöùc Giaùo Hoaøng, vaø laø lyù do ñeå hoan
hoâ ngaøi; moät soá ngöôøi tieáùp tuïc hoan hoâ Ñöùc Pio IX khoâng phaûi vì ngaøi,
nhöng ñieàu maø hoï muoán nơi ngaøi; hôn nöõa, caàn phaûi hieåu vieäc hoan hoâ
ñöùc Giaùo hoaøng khoâng phaûi laø ñieân cuoàng voã tay hoaëc laøm maát traät tự,
hoan hoâ oàn aøo, nhöng laø vaâng lôøi Ngöôøi vôùi tình con caùi nhöõng ñieàu
ngaøi khuyeân raên vaø mau maén thöïc hieän khoâng chæ vì laø leänh maø coøn caû
öôùc voïng cuûa Ngöôøi.
Don Bosco hoaøn toaøn chia seû quan ñieåm cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc.
Taát nhieân tieáng hoan hoâ Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng ñöôïc nghe taïi Nguyeän
Xaù, hôn theá nöõa vì Don Bosco luoân noùi ñeáùn Ngöôøi moät caùch khaâm phuïc
lôùn lao. Ngaøi thöôøng nhaán maïnh ñeán caàn phaûi theo Ñöùc Giaùo Hoaøng
nhö moät khuùc noái ñoaøn keát ngöôøi tín höõu vôùi Thieân Chuùa, vaø ít nhaát
baùo tröôùc söï thaûm haïi vaø hình phaït cho nhöõng ai coù yù choáng ñoái hoaëc
chæ trích Toøa Thaùnh. Ngaøi bieát caùch in saâu vaøo loøng caùc hoïc sinh tình
yeâu nhö vaäy ñoái vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeå luoân saün saøng trung thaønh
vaâng lôøi vaø laáy maïng soáng mình ñeå beânh vöïc Ngöôøi. Thaáy chuùng
thöôøng hay la lôùn: “Ñöùc Pio IX muoân naêm!” Chuùng coù veû kinh ngaïc
khi Don Bosco söûa chữa, “Ñöøng hoâ, ‘Ñöùc Pioâ IX muoân naêm,’ maø laø
“Ñöùc Giaùo Hoaøng muoân naêm!’”
Chuùng hoûi: “Taïi sao vaäy?” Ñöùc Pioâ IX khoâng phaûi laø Ñöùc Giaùo
Hoaøng sao?”
“Ñuùng!” Don Bosco traû lôøi. “Ñoái vôùi caùc con, [hai caâu hoâ gioáng
nhau, tuy nhieân coù moät soá ngöôøi coá tình phaân bieät giöõa quyeàn toái cao
cuûa Roma vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng, keû naém quyeàn chính trò vaø vò Ñaïi dieän
cuûa Ñöùc Kitoâ. Hoï ca tuïng con ngöôøi, cha thaáy khoâng coù söï toân kính
phaåm giaù ngöôøi mang noù. Nhö vaäy, neáu chuùng ta muoán ôû trong vò theá
an toaøn, chuùng ta neân hoâ lôùn “Ñöùc Giaùo Hoaøng Muoân Naêm!”
Sau ñoù, taát caû caùc em laäp laïi, “Ñöùc Giaùo Hoaøng Muoân Naêm!”
“Baây giôø,” Don Bosco tieáp tuïc noùi, “neáu caùc con haùt baøi ca tuïng
ngöôøi, haõy haùt baøi Nhaïc sö Verdi vöøa môùi soaïn:
174
|
|
19.3 Page 183 |
▲back to top |
Chuùng ta hoan hoâ laù côø thaùnh
Ñaáng Ñaïi dieän Ñöùc Kitoâ ñaõ giöông ra.
Lieàn sau ñoù taát caû hoïc sinh cuøng chung caáùt tieáng haùt baøi ca maø theo
Don Bosco, laø baøi daâng leân ca tuïng laø côù Thaùnh Giaù.
Hôn moät laàn, trong caùc ngaøy Chuû nhaät, khi caûm nghó [chính trò vaø
toân giaùo] leân cao, coù nhieàu ngöôøi ñôøi ñeán thaêm Nguyeän Xaù. Hoï ñöôïc
cho laø nhöõng ngöôøi Coâng giaùo toát, nhöng coù tính phoùng khoaùng, hoï
haâm moä khi nhìn thaáy haøng traêm thanh thieáu nieân thaät sinh ñoäïng. Sau
khi ngoû lôøi ca tuïng vaø khuyeán khích, hoï môøi caùc em hoâ to: “Ñöùc Pioâ
IX Muoân Naêm!” vaø thay vì boái roái, hôn naêm traêm tieáng hoâ vang nhö
saám ñoäng “Ñöùc Giaùo Hoaøng Muoân Naêm!!” Caùc em ñaõ khoâng queân baøi
hoïc cuûa Don Bosco. Quaû vaäy, ñeå gieo aán töôïng vaøo taâm trí chuùng maïnh
hôn, ngaøi coøn ñeå caùc taám baûng khaép nôi trong Nguyeän Xaù, coå voõ caùc
hoïc sinh vaâng lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng, cung kính chaáp nhaän thi haønh leänh
vaø toân troïng quyeàn bính cuûa Ngöôøi. Caùc taám baûng mang caùc ghi chuù
sau ñaây:
1- “Con laø Ñaù, treân vieân Ñaù naøy Ta xaây Giaùo Hoäi cuûa Ta.” [Mat.
16, 18]
2- “Nôi naøo coù Pheâroâ, nôi ñoù coù Chuùa”.
3- “Ta ôû cuøng caùc con moïi ngaøy cho ñeán taän theá.” [Mat. 28, 20].
4- “Nôi naøo coù Pheâroâ, nôùi ñoù laø Giaùo Hoäi”.
5- “Haõy chaên daét chieân Ta”. [Gio. 21, 15]
Naêm 1873, Don Bosco noùi vôùi Ñöùc Hoàng Y [Alexandre] Bernabo:
Con coøn nhôù vaøo naêm 1847, trong moät soá tôø truyeàn ñôn do nhöõng con thoû
caùch maïng phaùt ra, con ñoïc thaáy nhöõng lôøi chæ thò naøy: “Baây giôø laø luùc baét
ñaàu phaûi hoâ to ‘Ñöùc Pio IX muoân maêm’ nhöng khoâng bao giôø hoâ ‘Ñöùc Giaùo
Hoaøng Muoân Naêm’. Xoùa teân caùc cha doøng teân, nhöng khoâng ñöôïc ñuïng ñeán
vò giaùo hoaøng. Haõy ca tuïng caùc linh muïc toát, khuyeán khích hoï vaø keâu goïi hoï
ham thích nhöõng ñieàu hö voâ baèng nhöõng lôøi ca tuïng. Coøn vôùi nhöõng linh muïc
175
|
|
19.4 Page 184 |
▲back to top |
xaáu, phaûi coi đó laø moät hoaøn thaønh to lôùn ñeå chieán thaéêng hoï cho muïc tieâu
chuùng ta.”
Keá hoaïch naøy phaûi ñöôïc thöïc hieän ñuùng töøng chöõ. Ngay caû ngöôøi
muø coù theå nhìn thaáy moãi cöû ñoäng cuûa caùc ngöôøi theo phe töï do nhaèm
gaây neân phieàn toaùi ñeå böùng vò giaùo hoaøng ñi, chaët ñöùt mọi phöông theà
traàn gian vaø caùc söï hoã trôï cuûa loaøi ngöôøi. Ngay ñeán baây giôø, caùc ngöôøi
töï do vaãn còn noùi: “Khi naøo oâng giaùo hoaøng khoâng coøn moät hy voïng
naøo ñeå laáy laïi caùi ñaõ bò söùc maïnh cöôùp ñi, thì oâng ta seõ phaûi cuùi ñaàu
laøm ñieàu chuùng ta baûo laøm.”
Bôûi ñoù, noùi cho ñeán cuøng, vaøo naêm 1847, khi Gioberti taán coâng haøng
giaùo só trieàu, caùc teân aâm möu ñaõ xaûo quyeät duøng quyû keá löøa gaït caùc
linh muïc trieàu. Mazzini ñaõ vieát: “Ñaây laø moäït chính saùch toát laø phaûi
thaân thieän vôùi haøng giaùo só trieàu ñeå chieán thaéng hoï veà phía chuùng ta…
Haøng giaùo só trieàu khoâng choáng ñoái tö töôûng töï do… Phong traøo cuûa
chuùng ta seõ daáy leân nhöõng böôùc khoång loà, neáu caùc baïn taïo neân caùc
Savanarolas (?) ôû thuû ñoâ… Ñöøng coù taán coâng haøng giaùo só trieàu vì lyù do
cuûa caûi hoaëc gaén boù vôùi toâng truyeàn; haõy höùa baûo ñaûm töï do cho hoï,
roài caùc baïn seõ nhìn thaáy hoï ñi theo haøng nguõ chuùng ta. Ñieàu chính yeáu
laø ñöøng ñeå cho hoï bieát muïc ñích thaät cuûa cuoäc caùch maïng… Chæ cho hoï
bieát böôùc ñaàu phaûi ñaït tôùi…”
Do ñoù, nhaät leänh trong caùc “nhaø” cuûa Tam ñieåm ôû Torinoâ laø “Haõy
ñoái xöû toát vôùi caùc linh muïc!” Nhöõng ai khoâng ñöôïc bieát nhöõng muïc
tieâu bí maät khoâng theå hieåu ñöôïc lyù do cuûa söï toân troïng baáùt thöôøng vaø
thaân tình ñoái vôùi haøng giaùo só trieàu keå caû nhöõng ngöôøi khoâng ñi leã.
Khoâng laâu, moãi cuoäc toå chöùc coù tinh thaàn aùi quoác ñeàu coù cao ñieåm laø
cuoäc ñi vieáng moät soá ñeàn thaùnh, coù caùc vieân chöùc tham döï moät thaùnh
lễ hoaëc khi coù pheùp laønh Thaùnh Theå vôùi baøi haùt Taï ôn (Te Deum). Caùc
linh muïc ñöôïc môøi tôùi caùc cuoäïc hoïp, caùc cuoäc thaûo luaän, caùc cuoäc dieãn
haønh vaø phaûi ñöôïc ñoái xöû heát söùc lòch söï. Taïi Ñaïi hoïc Torinoâ, moät
thaønh luõy cuûa phaùi Janseânít ñaõ thieát laäp, sinh vieân caùc phaân khoùa khaùc
keát baïn vôùi caùc chuûng sinh vaø linh muïc theo hoïc moân thaàn hoïc. Thænh
thoaûng quyù vò naøy khoâng coù caùch naøo traùnh ñöôïc söï chaøo hoûi vôùi nhöõng
176
|
|
19.5 Page 185 |
▲back to top |
caùi voã tay nhieät tình cuûa baïn beø vaø caùc giaùo sö. Ngoaøi khuoân vieân Ñaïi
hoïc, coù nhöõng tieáng hoâ to cuoàng loaïn, “Linh muïc muoân naêm! Chuûng
sinh muoân naêm!” ñöôïc hoâ leân töø xa khi coù moät soá giaùo só noåi tieáng hoaëc
moät nhoùm caùc chuûng sinh ñi qua. Vì vaäy, khoâng laáy gì laøm laï coù nhieàu
vò tham gia caùc phong traøo töï do trong nhöõng ngaøy naøy. Moät soá vò tham
gia vì ñoïc baøi vieát cuûa Gioberti; moät soá khaùc raát ñoâng chæ vì ngaây thô
vaø khoâng nghi ngôø vì khoâng coù theå nhìn thaáy gì qua lôøi ca tuïng giaû doái
ñoù. Hoï chöa coù moät laàn nghi ngôø caùc cuoäc caûi caùch chính trò, maø ai naáy
ñeàu coi laø moät nhu caàu, cho laø khoâng hoaøn toaøn nguy haïi, neân Ñöùc Pio
IX phaûi chaêng vì khoâng bieát neân ñaõ quaûng ñaïi nhaän moät soá ngöôøi naøy
vaøo nöôùc cuûa ngöôøi? Trong khi coù nheàu linh muïc nuoát phaûi caùi moài
nịnh bôï nôi coâng coäng, thì coù nhöõng vò khaùc khoâng maéc hôïm vì caùch
phaán khôûi phoâ bày moät caùch quaù bình daân. Ngöôøi ñaàu tieân laø Don
Bosco, ngaøi xaùc tín raèng nhöõng lôøi hosannas khoâng bao laâu sau seõ tieáp
theo baèng nhöõng tieáng keâu laø “ñoùng ñinh noùi ñi!” Quaû vaäy, ngay trong
naêm ñoù [1847], khi caùc baïn cuûa Don Bosco hoûi xem yù kieán cuûa ngaøi
veà tình traïng hieän taïi vaø töông lai cuûa Giaùo Hoäi, ngaøi ñaùp: “Cuoäc caùch
maïng seõ tieán haønh töøng böôùc moät vaø seõ ñem ra thöïc hieän töøng chi tieát
nhoû nhaát.”
Ñieàu naøy sôùm trôû thaønh minh baïch trong caùch ñoái xöû vôùi caùc vò giaùm
muïc, hoaøn toaøn nghòch laïi caùi tình yeâu giaû vôø ñoái vôùi haøng giaùo só caáp
thaáp. Trong naêm 1847, moät lôøi vu khoáng ñeâ tieän ñöôïc aâm möu gaùn cho
Ñöùc Giaùm Muïc Philip Artico ôû Asti, moät vò caån thaän canh giöõ kyû luaät
cuûa haøng giaùo só. Tröôùc heát, chính quyeàn daân söï uûng hoä nhöõng ngöôøi
vu khoáng, vaø Nghò vieän Piedmont, laøm ngô ñieàu khoaûn coâng öôùc naêm
1841 chæ coù ñöùc Giaùo Hoaøng môùi coù quyeàn phaùn xeùt caùc giaùm muïc,
coâng khai cöû caùc vò ñaïi dieän ñeán Asti ñeå laäp thuû tuïc hình söï vì ngöôøi
choáng laïi hoï. Tuy nhieân vuï naøy ñaõ mau choùng cho qua khi coù söï voâ can
cuûa vò giaùm muïc ñöôïc thieát laäp roõ raøng. Ñeå an uûi noãi buoàn cuûa vò giaùm
chöùc xöùng ñaùng naøy, vaø baøy toû moái haûo tình vôùi ngöôøi, nhaø vua môøi
ngöôøi tôùi Raccconigi [nôi coù laâu ñaøi nhaø vua]. Tuy nhieân, nhöõng söï
bieåu loä thuø nghòch vaø caùc tin vòt cuûa nhoùm ngöôøi aâm möu taïi Asti tieáp
tuïc khoâng giaûm bôùt. Vaøo khoaûng cuoái naêm, caûm thaáy khoâng ñöôïc an
toaøn ôû thaønh phoá, ngaøi lui veà caên nhaø cuûa toøa giaùm muïc treân caùi ñoài
177
|
|
19.6 Page 186 |
▲back to top |
ñôn ñoäc, nhöng ngöôøi vaãn bò theo ñuoåi vaø laø muïc tieâu cuûa söï chöûi bôùi.
Trong luùc heát söùc buoàn phieàn, ñau khoå, ngöôøi ñöôïc voâ cuøng yeân uûi nhôø
coù caùc ñöùc giaùm muïc ôû Piedmont chaân thaønh beânh vöïc noäi vuï vaø tình
baïn beàn chaët cuûa Don Bosco.
178
|
|
19.7 Page 187 |
▲back to top |
CHÖÔNG 21
Tìm Söï Giuùp Ñôõ
Trong luùc caùc ngöôøi Coâng giaùo toát laønh vaø trung kieân bieát rất roõ caùc
hoaït ñoäïng ñaùng nghi ngaïi cuûa keû thuø cuûa Giaùo Hoäi thì coù cuoäc tónh taâm
naêm ñöôïc toå chöùc taïi ñeàn Thaùnh Ingatio phía treân Lanzo52, nôi Don
Bosco ñaõ nhieàu naêm ñi boä vôùi Cha [Gioan] Giacomelli53 vôùi con ñöôøng
daøi khoaûng möôøi chín daëm trong nöûa ngaøy. Cha Victor Alasonatti cuûa
Avigliana cho chuùng toâi bieát Cha [Luois] Guala 54 vaø Cha [Giuse]
Cafasso môøi moät linh muïc doøng Teân vaø moät kinh só töø Vercelli ñeán
giaûng thuyeát. Don Bosco ghi xuoáng nhöõng lôøi sau ñaây treân moät trang
giaáy:
Quyeát Taâm trong cuoäc Tónh taâm naêm 1847
Moãi ngaøy: moät laàn vieáng Thaùnh Theå.
Moãi tuaàn: moät laàn haõm mình vaø xöng toäi
Moãi thaùng: caàu nguyeän xin ñöôïc ôn cheát laønh.
“OÂi Laïy Chuùa, xin ban cho con caùc phöông tieän ñeå laøm ñieàu Ngöôøi
muoán vaø roài xin truyeàn leänh cho con laøm baát cöù ñieàu gì Chuùa muoán.”
“Linh muïc laø bình höông cuûa Thieân Chuùa” (Theodotus).
“Linh muïc laø ngöôøi lính cuûa Ñöùc Kitoâ” (Thaùnh Gioan Chrysostom).
“Caàu nguyeän ñoái vôùi linh muïc nhö nöôùc vôùi caù, khoâng khí vôùi chim,
nöôùc vôùi nai”.
“Ngöôøi naøo caàu nguyeän thì gioáng nhö ngöôøi ñi leân gaëp nhaø vua.”
Vôùi tinh thaàn maïnh meõ vaø ñöôïc nghæ ngôi, Don Bosco ñeå laïi bình an
vaø yeân tònh cho vuøng ñoài nuùi naøy mang theo ñoà duøng trôû veà thaønh phoá.
Sau ñoù khoâng bao laâu, tình hình chính trò trôû neân raéc roái veà vuï muoái
52 Xin ñoïc BM II, tr. 96f [Nxb].
53 Moät baïn thôøi laøm chuûng sinh [Nxb].
54 Xin ñoïc BM II, tr. 96f [Nxb].
179
|
|
19.8 Page 188 |
▲back to top |
giöõa Piedmont vaø AÙo quoác,55 ñaõ trôû thaønh moät cuoäc chieán oàn aøo nôi
bieân giôùi, laïi caøng taêng theâm khi tin töùc veà vieäc quaân ñoäi AÙo, vi phaïm
quyeàn giaùo hoaøng, chieám ñoùng tænh Ferrara laáy côù phaûi laäp tuyeán
phoøng thuû caàn thieát cho mieàn Lombardi- Venetia. Haønh ñoäng naøy kheâu
dậy söï phaãn noä môùi trong nöôùc YÙ vaø taêng theâm can ñaûm cho caùc ngöôøi
caùch maïng. Nhöõng cuoäc bieåu tình nay ñaõ coù theâm tieáng hoâ “Ngöôøi AÙo
cuùt ñi! Ñaû ñaûo AÙo quoác!”
Carlo Alberto, quyeát taâm khoâng bao giôø taùch rôøi muïc tieâu cuûa mình
ra khoûi muïc tieâu cuûa Giaùo hoaøng, lieàn leân tieáng baûo ñaûm ngay vôùi Ñöùc
Giaùo Chuû seõ saün saøng ñem quaân ñoäi vaø haûi quaân giuùp Ngaøi. Thaùng
Taùm, [Cesar Trabucco]56 baù töôùc Castagnetto, ñoïc laù thö cuûa nhaø vua
göûi cho Quoác hoäi Agrarian taïi Casaleâ trong ñoù vua tuyeân boá: “Neáu
Ñaáng Quan Phoøng sai chuùng ta khôûi chieán tranh vì ñoäc laäp cuûa nöôùc
YÙ, Ta seõ leân ngöïa vaø ñaët mình vaø caùc con Ta ñöùng ñaàu ñaïo quaân cuûa
Ta… Ñoù laø moät ngaøy toát huy hoaøng khi chuùng ta hoâ to, “Haõy ñi chieán
ñaáu cho neàn ñoäc laäp cuûa nöôùc YÙ!” Taát caû baùo chí ñeàu ñaêng lôøi tuyeân
boá naøy, gaây neân nieàm sôï haõi cho nhöõng ai nhìn thaáy tröôùc haäu quaû cuûa
moät cuoäc chieán tranh nhö vaäy.
Trong khi ñoù, Don Bosco nhaän thaáy ngaøi khoâng coøn coù theå moät mình
gaùnh vaùc toaøn boä caùi gaùnh naëng Nguyeän Xaù, nhöng ngaøi khoâng tìm
ñöôïc ai chung soáng vôùi ngaøi vaø coâng hieán toaøn thaân vónh vieãn cho vieäc
cöùu vôùt caùc thanh thieáu nieân. Trong nhieàu naêm, ngaøi nuoâi yù muoán vaøo
gia nhaäp moät doøng tu ñeå nôi ñaây coù theå cung caáp cho ngaøi caùc phöông
tieän laøm vieäc naøy. Ngaøi tìm kieám chung quanh nôi caùc linh muïc baïn
maø ngaøi coù theå gieo vaøo loøng hoï söï haêng say cuûa mình. Veà phaàn ngaøi,
ngaøi coøn saün saøng hôn ñeå vaâng lôøi baát cöù ai ñöôïc caùc vò beà treân ñaët ñeå
treân mình. Quaû vaäy, ngaøi thích hôn ñöôïc thi haønh nhieäm vuï töøng böôùc
55 Piedmont töø khöôùc moät thoûa öôùc veà giao thöông muoái ñaõ mau ñem laïi söï traû ñuõa
cuûa AÙo döôùi hình thöùc nhieäm vuï caám Piedmont baùn ruôïu. Xin ñoïc BM II, tr. 366f
[Nxb].
56 Moät boä tröôûng vaø laø nghò só trong vöông quoác [Nxb]
180
|
|
19.9 Page 189 |
▲back to top |
moät, döôùi söï höôùng daãn nhö vaäy. Tuy nhieân sau naøy, Don Bosco thoå loä
rieâng cho chuùng toâi nhö sau:
Ñöùc Trinh Nöõ tieát loä cho cha trong moät giaác mô phaïm vi coâng taùc cuûa cha.
Bôûi ñoù, cha coù caû moät chöông trình hoaït ñoäng ñaõ ñöôïc ñaët keá hoaïch toaøn veïn
töø tröôùc. Söï thaønh coâng tuøy thuoäc hoaøn toaøn nôi cha. Cha nhìn thaáy roõ con
ñöôøng cha phaûi theo vaø caùc phöông tieän cha phaûi duøng ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích
cuûa cha. Do ñoù, cha khoâng theå laøm hoûng moät keá hoaïch nhö vaäy baèng caùch ñeå
cho ngöôøi khaùc quyeát ñònh laøm theo yù muoán cuûa hoï ñöôïc. Tuy nhieân cuõng
trong naêm 1847, Cha caån thaän tìm xem coù tu hoäi naøo cha coù theå chaéc chaén
thöïc hieän caùi huaán leänh cuûa cha, nhöng tröôùc ñoù töø laâu cha nhaän thaáy khoâng
coù moät nôi naøo caû. Tuy nhieân, caên cöù vaøo tinh thaàn vaø toân chæ cuûa hoï, khoâng
coù nôi naøo laøm troøn ñöôïc muïc tieâu cuûa cha. Ñieàu naøy ngaên caûn cha trôû thaønh
moät cha doøng. Do ñoù cha chaám döùt vieäc tìm kieám, neân chæ coøn laïi moät mình.
Thay vì theo keû khaùc nhö ñaõ ñöôïc thí nghieäm trong cuoäc soáng coäng theå vôùi
caùc kinh nghieäm trong nhieàu taùc vuï cuûa muïc vuï linh muïc, cha phaûi tìm ñöôïc
caùc baïn treû ñoàng haønh vaø roài löïa choïn, daïy doã vaø ñaøo luyeän hoï nhö cha ñaõ
ñöôïc chæ daãn trong caùc giaác mô.
Tuy nhieân, Don Bosco khoâng bò caám ñoaùn tìm söï hoã trôï cho taùc vuï
cuûa mình nôi moät soá tu hoäi hoaëc ñeå nghieân cöùu hieán phaùp cuûa hoï neáu
thaáy phuø hôïp vôùi thôøi ñaïi naøy.
Ngaøi caûm thaáy ñaëc bieät thích thuù Tu hoäi Baùc aùi57 [maø hoäi vieân coù
teân laø Rosmini]. Vò saùng laäp vaø caùc hoäi vieân cuûa Tu hoäi naøy ñöôïc noåi
tieáng vì nhaân ñöùc vaø kieán thöùc nôi hoï. Don Bosco bieát taïi Rovereto hoï
môû caùc lôùp toái cho caùc ngöôøi treû taäp ngheà ñeå giöõ hoï xa traùnh caùc tieäm
vaø nôi coù aûnh hưởng xaáu. Taïi Trent vaø nôi khaùc hoï ñaõ môû caùc Nguyeän
Xaù cho con trai vaø laøm nhieäm vuï rao giaûng nôi mieàn ñoàng queâ ñaõ ñem
laïi nhieàu ñieàu toát ñeïp vaø ngay taïi Anh quoác, caùc nhaø truyeàn giaùo cuûa
hoï ñaõ ñem nhieàu linh hoàn ñaëc bieät veà chính ñaïo. Hôn nöõa, ngaøi ñöôïc
xaùc tín cô caáu tu hoäi cuûa hoï phuø hôïp raát lyù töôûng vôùi thôøi ñaïi môùi, cho
hoï moät ñaûm baûo beàn vöõng choáng laïi côn baõo taùp ñang taäp trung laïi ñeå
phaù boû caùc doøng tu vaø taøi saûn cuûa hoï. Khoâng theå naøo traùnh khoûi. Trong
57 Ñöôïc thaønh laäp naêm 1828 do Cha Antonio Rosmini-Serbati (1797-1855) [Nxb]
181
|
|
19.10 Page 190 |
▲back to top |
coâng theå naøy, chuû quyeàn caù nhaân thay theá cho chuû quyeàn taäp theå ít nhaát
trong baûn chaát, nhö vaäy ngöøa tröôùc ñöôïc nhöõng vuï tranh caõi laët vaët
ñuùng luaät choáng laïi saûn nghieäp thuoäc veà luaät thoâng thöôøng. Coøn moät
söï löu taâm khaùc. Don Bosco thöôøng nghó ñeán thænh thoaûng coù lôøi
khuyeân nhuû Cha Rosmini coù aûnh höôûng ñeán nhöõng ngöôøi môùi trong
giôùi quyeàn haønh ôû Torinoâ vaø ñaõ coi ngöôøi laø moät ngöôøi baïn vaø ngöôøi
baûo hoä. Ñoù laø caùi chính saùch cuûa Don Bosco khi caàn ñeán moïi söï yeåm
trôï cuûa loaøi ngöôøi, trong khi vaãn tín thaùc vaøo Chuùa Quan Phoøng höôùng
daãn caùc bieán coá ñi theo ñuùng con ñöôøng ñeå tôùi muïc ñích. Ngaøi ñöôïc
nhieàu vò linh muïc trong Tu hoäi Baùc aùi taïi ñan vieän58 Thaùnh Micae giuùp
ngaøi thöïc hieän keá hoaïch ñeå tranh thaéng vôùi caùc ngöôøi ñi tröôùc laø caùc
cha doøng Beâneâdicto, veà loøng haêng say vaø coâng söùc. Don Bosco trôû
thaønh ngöôøi baïn cuûa hoï vaø ñaõ göûi tôùi nhaø taäp cuûa hoï taïi Stresa moät soá
hoïc sinh cuûa Nguyeän Xaù muoán ñi tu doøng. Ñieàu naøy vaø tinh thaàn hieáu
khaùch ngaøi ñối vôùi nhöõng tu hoäi toát laønh [khoâng coù cô sôû naøo ôû Torino]
ñaõ laøm cho söï tieáp xuùc cuûa ngaøi theâm beàn chaët. Baát cöù khi naøo Cha
Rosmini ñeán thò traán, Quaän vöông Benso Cavour luoân luoân laø ngöôøi
tieáp ñoùn59, tuy nhieân caùc cha doøng Rosmini ñeán Torino vì coâng vieäc
hoaëc caàn ngöøng laïi moät thôøi gian laâu hôn, thì laïi ñöôïc ñoùn tieáp vaøo
Nguyeän Xaù. Don Bosco thöôøng aân caàn cung caáp cho hoï caùc tieän nghi
vôùi tình traïng haïn heïp cuûa ngaøi cho pheùp. Caùc cha doøng Rosmini, quen
vieäc khoå haïnh, caûm thaáy hoaøn toaøn thoûa maõn. Baát cöù khi naøo coù theå,
ngaøi caáp cho moãi ngöôøi moät phoøng rieâng, vaø neáu caên nhaø nhoû beù ñaõ
ñaày ngöôøi roài, ngaøi chia seû phoøng mình cho khaùch, vaø ngaøi chæ daønh
cho mình moät choã heïp sau keä tuû laáy noù laøm caùch phaân. ÔÛ ñaây, ngaøi
naèm nghæ treân moät taám neäm traûi treân saøn nhaø troáng. Neáu khaùch ñeán
thaêm caàn ñöôïc coi troïng, Don Bosco seõ doïn ra tìm choã nguû tại nhaø beáp
hoaëc taïi phoøng maëc aùo. Ngaøi tieáp tuïc laøm nhö theá cho ñeán naêm 1854.
58 Ñöôïc xaây döïng naêm 998 taïi Nuùi Pirchiriano, ba ngaøn boä treân Avigliana gaàn Torinoâ.
Ñoù laø moät trong caùc laâu ñaøi quan troïng baäc nhaát theo kieåu kieán truùc AÂu chaâu- Roman.
Xin ñoïc BM I tr. 368 [Nxb].
59 Xin ñoïc Boäâ II, tr 349 [Nxb]
182
|
|
20 Pages 191-200 |
▲back to top |
|
|
20.1 Page 191 |
▲back to top |
Ñeå bieát ôn cung caùch cö xöû lòch thieäp naøy, Cha [Charled] Gilardi vaø
Cha [Giuse] Fledelicio60 thöôøng thoâi thuùc ngaøi ñeán thaêm hoï taïi Stresa,
nhöng ngaøi vì quaù baän neân chöa chòu. Ñeán nay, trong muøa Thu 1847,
ngaøi queát ñònh ñi. Ngaøi muoán coù cuoäc noùi chuyeän vôùi Cha Rosmini vaø
hoûi ngöôøi cho yù kieán veà nhieàu keá hoaïch ngaøi coù trong ñaàu, sau naøy
chuùng toâi seõ ñeà caäp tôùi. Cuõng trong luùc naøy, ngaøi muoán bieát caùc hoïc
sinh ngaøi gôûi ñeán nhaø taäp hieän soáng theá naøo.
Tröôùc khi rôøi Torino, ngaøy trao quyeàn höôùng daãn Nguyeän Xaù cho
Cha [Hyacinth] Carpano vaø hai em Barretta vaø Costa, laø quaûn gia vaø
ca vieân chính cuûa ca ñoaøn. Sau khi nhaéc nhôû hoï phaûi coi chöøng caùc
ñoàng baïn, ngaøi leân xe cuûa OÂ. Frederick Bocca, moät nhaø thaàu khoaùn, laø
ngöôøi muoán ñích thaân laùi Don Bosco ñi. Chính OÂ. Bocca thuaät laïi cho
chuùng toâi nghe cuoäïc haønh trình naøy nhö sau.
Hoâm Chuû nhaät, sau maáy ngaøy leân ñöôøng, Don Bosco yeân laëng vôùi
caùc yù töôûng coù trong ñaàu treân moät phaàn cuûa quaõng ñöôøng ñi, ñoät nhieân
ngaøi la to: “Khaù ñaáy! Bieát cha ñi vaéng, Baretta vaø Costa khoâng tôùi
Nguyeän Xaù. Caû Cha Carpano ñaùng leõ cuõng phaûi coù maët; hieän giôø ngöôøi
ñang laøm vieäc naøy vieäc noï”. OÂ. Bocca ghi xuoáng vieäc naøy ñeå tìm hieåu
khi veà.
Hai vò du khaùch ñi qua Chivasso, Santhìa, Biella, Varallo vaø Orta.
Taïi Miassimo, quaùn troï ñaõ ñoâng ngöôøi. Tính vui cöôøi cuûa Don Bosco
khoâng bao laâu ñaõ gaây ñöôïc tình baïn vôùi moïi ngöôøi. Ngaøi ñem truyeän
cuûa Thaùnh Julius keå laøm vui cho hoï thaät nhieàu, maëc daàu hoï chöa quen
nghe nhöõng truyeän veà loaïi naøy. Tieáp sau, Don Bosco vaø ngöôøi baïn ngaøi
ñeán thaêm caùc Tieåu chuûng vieän taïi Gozzano vaø San Giulio cuûa Giaùo
phaän Novara. Ñeán toái hoï laø khaùch cuûa gia ñình Razzini. Sau heát, qua
loái Arona, vaø San Carlone, hoï tôùi Stresa. Don Bosco tieác vì nghe tin
Cha Rosmini ñi vaéng; tuy nhieân Cha Fradelizio thaân maät ñoùn tieáp ngaøi
vì ngöôøi coù nhieàu hy voïng Don Bosco seõ vaøo doøng caùc cha Rosmini.
Ngöôøi ñöa ngaøi ñi daïo thaêm Borromeo, ñeán Intra, Pallanza vaø beân kia
60 Teân ñuùng laø Fradelizio [Nxb]
183
|
|
20.2 Page 192 |
▲back to top |
Hoà Maggiore tôùi ñeå ñeàn thaùnh Catherine mieàn Boulder, ñöôïc goïi nhö
vaäy vì coù hoøn ñaù lôùn ñöùng treân khoâng trung phía treân ñeàn thaùnh.
Trong khi ñoù, nhôø quan saùt caù nhaân vaø caùc caâu hoûi han kheùo leùo,
Don Bosco bieát ñöôïc nhieàu veà tinh thaàn caùc tu só Rosmini. Ngaøi ñi ñeán
keát luaän, treân moät soá phöông dieän, doøng naøy khoâng phuø hôïp vôùi muïc
ñích cuûa ngaøi, tuy nhieân ngaøi giöõ kín cho mình vieäc ñoù. Sau khi vui veû
ñoùn nhaän söï tieáp ñoùn noàng haäu cuûa caùc taäp sinh vaø caùc vò beà treân, ngaøi
trôû veà Torino baèng ñöôøng ñi Arona, Novara, Vercelli vaø Chivasso.
Cuoäc haønh trình veà nhaø ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhieàu söï kieän vui veû vaø
coù lợi tinh thaàn ñoái vôùi caùc chuû quaùn troï doïc treân ñöôøng ñi. Theo nhö
thöôøng leä, ngaøi giaûi tội cho caùc ngöôøi laùi xe vaø caùc em coi chuoàng ngöïa.
Cuoäc haønh trình daøi gaàn möôøi hai ngaøy. Khi veà ñeán Torino, OÂ. Bocca
ñi thaúng ñeán Cha Carpano vaø noùi vôùi ngöôøi, “Con nghe noùi cha khoâng
coù mặt taïi chỗ laøm ngaøy Chuû nhaät.”
“Ai noùi cho oâng bieát?”
“Chính Don Bosco”.
Cha Carpno, tính hôi noùng, giöït caùi muõ giaùo só ra khoûi ñaàu vaø giaän
döõ quaêng xuoáng saøn nhaø. “Kìa xem! Hoï khoâng theå naøo boû chaïy maø
khoâng laûm nhaûm vôùi Don Bosco được!” ngöôøi la to, “Ai noùi vôùi oâng?”
Khi oâng nghe noùi chính Don Bosco ñoaùn hoaëïc nhìn thaáy töø xa vieäc xảy
ra, ngöôøi chæ coøn laëng thinh. OÂ. Bocca cuõng ñaõ kieåm chöùng laïi lôøi nhaän
ñònh cuûa Don Bosco nôi hai em ca vieân.
Do Bosco chæ ôû laïi Torinoâ coù ít laâu. Ngaøy 2 thaùng Möôøi, ngaøi vaø Cha
Borel xaép xeáp moät cuoäc ñi xa cho taát caû caùc hoïc sinh ñeán Superga61
nôi cung caáp nhieàu nho töôi ñeå aên daëm. Roài ngaøi saép xeáp ñi boä nhö
cuoäc ñi thöôøng leä tôùi Becchi. Ñi theo ngaøi coù moät soá caùc hoïc sinh vaø
Meï ngaøi mang roå ñi beân caïnh. Khi tôùi ranh giôùi thò xaõ, baø baøn vôùi con
vaán ñeà caùc em truù ôû ñaâu ñeå canh chöøng chuùng, nhöng ngay khi qua cöûa
61 Moät ngoïn ñoài caùch ba dặm phía ñoâng Torino vaø ôû cao ñoä 2,205 boä treân maët bieån.
Noù ñöôïc caùi taùc phaåm vó ñaïi cuûa Jurava, laø Vöông cung thaùnh ñöôøng Giaùng sinh Ñöùc
Trinh Nöõ ñoäi trieàu thieân treân noù. Trong ngaøy ñeïp trôøi, ngöôøi ta coù theå nhìn xuoáng
Torino hoaëc caùi vuøng roäng nöûa voøng troøn cuûa ngoïn nuùi tuyeát Alpes ñöùng thaúng leân
gioáng nhö moät böùc töôøng naèm treân ñöôøng baùn kính ba möôi dặm.
184
|
|
20.3 Page 193 |
▲back to top |
kieåm soaùt vaø di chuyeån ñôn ñoäc treân ñöôøng mieàn queâ, baø baét ñaàu laàn
haït lôùn tieáng, ñöôïc caû boïn ñaùp theo.
Nhaø Moglias, moät ngöôøi chuû cuõ vaø laø aân nhaân cuûa ngaøi,62 ñaõ ñöôïc
ñoïc thô baùo cho bieáât ngaøi ñeán, vaø hoï ñaõ chuaån bò ñoùn tieáp ngaøi ñuùng
möùc. Trong nhöõng naêm ñaàu cuûa Nguyeän Xaù, Don Bosco chæ ñem veà
boán hoaëc naêm em; nhöõng naêm sau, möôøi hoaëc möôøi laêm; coù moät laàn,
ngaøi mang theo hai möôi laêm em, nhöng laø laàn cuoái cuøng. Ngaøi khoâng
ñeán thăm nhaø Moglia nöõa vì moãi laàn ngaøi tôùi, oâng laïi göûi theâm nhieàu
em hôn. Vaø ngaøi khoâng muoán ngöôøi ta lôïi duïng loøng quaûng ñaïi cuûa
ngaøi. Moãi laàn ngaøi trôû veà ñöôïc coi laø moät ngaøy leã. Moät ñóa chaùo baép to
lôùn vôùi nhieàu mieáng soát xích ñöôïc doïn cho caùc em, vaø chính caùc em
vui veû töï laøm soát xích laáy. Don Bosco vaø caùc ngöôøi trôï taù, caùc linh muïc
hoaëc tö giaùo [trong nhöõng naêm sau naøy ngaøi ñaõ coù hoï] cuøng ngoàøi vôùi
gia ñnh Moglias. Sau naøy, Don Bosco coøn tieáp tuïc ñeán Morialdo, ngaøi
seõ ôû vaøi tuaàn trong traïi cuûa cha ngaøi63 vaø giuùp [vò chaùnh xöù] Cha
[Antoân] Cinzano, trong ngaøy leã Ñöùc Meï Maân Coâi.
Naêm nay, khi ngaøi trôû laïi Torinoâ, ngaøi mang theo moät em hoïc sinh
ñaàu tieân töø Castelnuovo cuûa Asti, em hoï cuûa ngaøi laø Alexander, con
oâng Gioan Taåy giaû Pescarmona, moät chuû ñaát giàu coù. Pescarmona
thuaän traû cho Don Bosco moät leä phí thöôøng leä aên ôû vaø cung caáp aùo quaàn
caàn thieát, saùch vôû vaø y phí. Caäu em ñöôïc ôû taïi Nguyeän Xaù vaø hoïc naêm
thöù ba tieáng La tinh taïi moät tröôøng tö ôû Torino do giaùo sö Giuse
Bonzanino ñieàu haønh. Bieát ñöôïc hoaøn caûnh khoù khaên cuûa Don Bosco,
cha caäu beù ñaõ nhaán maïnh ñeáùn việâc taêng toaøn boä leä phí cho thôøi gian ba
naêm. Chuùng toâi ñaõ noùi ñeán bieán coá naøy ñeå löu yù ñeán chính saùch nhaän
hoïc sinh noäi truù taïi Nguyeän Xaù maø Don Bosco ñaõ ñaët ra nhöõng naêm
ñaàu. Ngaøi noùi: “Chuùng toâi ôû ñaây nhaèm taäp họp vaø cho aên ôû mieãn phí
taïi löu xaù caùc em ngheøo. Bôûi ñoù, thaät khoâng ñuùng khi tieàn boá thí nhaèm
giuùp ngöôøi ngheøo laïi ñöôïc söû duïng cho nhöõng keû coù khaû naêng coù caùc
phöông tieän ít nhieàu hoaëc ñaày ñuû. Chính saùch naøy laø thöôùc ño trong
vieäc aán ñònh leä phí thoûa ñaùng cho vieäc aên ôû trong löu xaù.”
62 Xin ñoïc BM I, tr. 144ff, 153 f, 293, 328f [Nxb]
63 Xin ñoïc BM I, tr. 20 [Nxb].
185
|
|
20.4 Page 194 |
▲back to top |
Caäu beù Alexander khoâng phaûi laø em duy nhaát Don Bosco nhaän cho
ôû trong löu xaù. Ngaøi luoân tìm kieám nhöõng ngöôøi trôï giuùp ñeå thaêng tieán
coâng cuoäc. Keát quaû laø ngaøi vui veû nhaän cho aên ôû caùc vò linh muïc vaø
nhöõng ngöôøi khaùc muoán ñeán Torino ñeå hoïc haønh hoaëc theo ñuoåi caùc
vieäc töông töï. Hoï cuõng thanh thoûa tröôùc caùc phí toån. Chaúng haïn nhö
Cha [Carlos] Palazzolo64, baïn cuûa ngaøi vaø laø hoïc sinh töø Chieri, baét
ñaàu ôû taïi Nguyeän Xaù ngaøy 23 thaùng Möôøi 1847, vaø ngaøy 29 thaùng Möôøi
cuøng naêm Cha Pheâroâ Ponte65ñeán Valdocco. Coù leõ ngöôøi laø vò thöù hai
giöõ vai troø moät chöùc vuï taïi Nguyeän Xaù. Hoï ôû chung vôùi Don Bosco
suoát naêm 1848 vaø giöõ laøm muïc vuï linh muïc taïi nhieàu nhaø thôø khaùc
nhau taïi thò xaõ.
Hai moùn chính66 laø moùn aên kieâng khem caû tuaàn, khoù phuø hôïp vôùi
nhöõng khaùch coù traû tieàn, vaø vì theá Nguyeän Xaù ngaøy nay coù laøm böõa aên
rieâng cho khaùch taïi caùc tu hoäi - boå döôõng nhöng khoâng hoang phí. Ngaøi
laøm thinh nhöõng ñoøi hoûi laøm cho ngon laønh, bôûi vì ngaøi chuû tröông
höôùng daãn moät cuoäc soáng hy sinh vaø töø boû mình; cho neân, caùc ngöôøi ôû
laïi vôùi ngaøi khoâng ñuôïc laâu. Don Bosco thích tröng caâu cuûa Thaùnh
Phaoloâ: “Haõy coù côm aên vaø aùo maëc, neân cho theá laø ñuû” (1Tim. 6,8).
Caâu naøy laïi coøn nhaéc ñeán caûnh khoù ngheøo vaø töø boû mình khieán cho
caùc aân nhaân saün saøng tôùi giuùp ngaøi hôn, bôûi vì hoï ñöôïc nhìn thaáy ngaøi
khoâng giöõ laïi cho mình moät caùi gì. Hoï nhaän thaáy roõ raøng khoâng vì lyù
do traàn tuïc naøo khieán ngaøi phaûi hoaït ñoäng vaát vaû vaø chòu ñöïng thieáu
thoán ñeán nhö vaäy. Hôn nöõa, göông saùng cuûa ngaøi khuyeáân khích caùc
linh hoàn quaûng ñaïi cuõng seõ haêng say vaø giuùp ñôõ ngaøi bao nhieâu hoï coù
theå laøm ñöôïc. Chaúng haïn, coù nheàu ngöôøi voïng toäc vaø trung löu ñi theo
caùc giaùo lyù vieân, trong nhaø thôø vaø caû ôû ngoaøi, vaø hoï cuõng baét ñaàu lo
tìm vieäc laøm cho em naøo caàn. Hoï cho chuùng quaàn aùo, daïy chuùng laøm
caùch naøo ñeå chieàu chuû nhaân caùc tieäm vaø nôi laøm, tìm vieäc laøm cho
chuùng vaø ñeán thaêm chuùng nôi choã laøm trong tuaàn ñeå xem chuùng coù hôïp
64 Xin ñoïc BM I. Tr.219f; BM II tr. 28f [Nxb].
65 Xin ñoïc Boäï II, tr.3376 [Nxb].
66 Moät moùn doïn cho ngaøy Chuû nhaät cho tôùi ngaøy thöù Naêm; moùn kia, khoâng coù thòt
cho ngaøy thöù Saùu vaø thöù Baûy. Xin ñoïc tr. 20 [Nxb].
186
|
|
20.5 Page 195 |
▲back to top |
vôùi coâng vieäc khoâng. Naêm 1878, trong cuoäc hoïp caùc Coäng Taùc Vieân
Saleâdieâng, Don Bosco ñaõ ca tuïng hoï.
Ñuùng Chuùa Quan Phoøng laø Ñaáng sai hoï tôùi vaø nhôø hoï, coâng cuoäc toát
laønh tieáp tuïc ñöôïc môû roäng. Nhöõng ngöôøi giuùp ñôõ cha ñaàu tieân naøy,
linh muïc vaø ngöôøi ñôøi khoâng neà vaát vaû vaø khoù nhoïc, ñaõ hy sinh cho
vieäc cöùu roãi tha nhaân, haøi loøng ñöôïc nhìn thaáy nhieàu ñöùa treû tröôùc ñaây
voâ kyû cöông nay ñaõ coù moät cuoäc soáng löông thieän vaø ngay thaúng. Cha
ñaõ thaáy nhieàu ngöôøi boû nhöõng tieän nghi taïi nhaø gia ñình ñeå ñeán ñaây
moãi Chuû nhaät vaø moãi ngaøy trong suoát muøa Chay, trong nhöõng giôø thuaän
tieän, nhöng haàu heát khoâng thuaän tieän vôùi hoï, ñeå daïy giaùo lyù cho caùc
treû em. Cha thaáy hoï ñeán Valdocco vaøo moãi buoåi toái muøa ñoâng, maëc
daàu ñöôøng ñi bò traéc trôû vaø nguy hieåm, ñeå nhaän daïy caùc lôùp hoïc khoâng
coù ai dạy, raát quaûng ñaïi cho ñi thôøi giôø cuûa hoï.
Trong soá caùc ngöôøi naøy phaûi keå ñeán Coâng töôùc [Carlo Alberto] Cays
ôû Giletta, Baù töôùc [Dominic] Fassati, Coâng töôùc [Frederic] Callori ôû
Vignale vaø Coâng töôùc Scarampi ôû Pruney. Vò sau naøy, naêm 1900, luùc
taùm möôi tuoåi, coøn khoùc moät caùch sung söôùng nhaéc laïi cho Cha
Celestine Durando67 veà Don Bosco vaø nhöõng naêm ñaàu naøy.
Caùc hoïc sinh ngheøo cuûa chuùng ta caøng caàn theâm nhu caàu giuùp ñôõ
vaät chaát. Moät soá em maëc quaàn aùo raùch röôùi troâng heát söùc baát nhaõ. Moät
soá em khoâng coù gì ñeå thay chieác aùo loùt raùch ñang maëc. Quaàn aùo chuùng
heát söùc dô baån neân khoâng ai muoán möôùn. Ñaây laø moâi tröôøng cho baøn
tay giuùp ñôõ trung thaønh vaø toát ñeïp cuûa caùc vò phuï nöõ ñaõ ñoùng goùp moät
caùch ñaëc bieät. Cha muoán toân vinh vaø ngôïi khen nhöõng vò phu nhaân
Torino, maëc daàu coù ñòa vò quùy phaùi, maø khoâng heà cheâ boâi khi löôïm leân
nhöõng quaàn aùo raùch dô baån vaø chính hoï ñem vaù laïi. Hoï nhaët leân caùc
chieác aùo raùch vaø baån coù leõ chöa bao giôø ñöôïc ñem giaët vaø vaù laïi. Caùc
hoïc sinh leõ taát nhieân caûm ñoäng vì nhöõng maãu göông cuûa ñöùc baùc aùi
Kitoâ höõu vaø tieáp tuïc naêng ñeán Nguyeän Xaù vaø thöïc haønh Ñöùc Tin. Raát
nhieàu vò phu nhaân ñaëc bieät naøy coøn göûi cho vaûi voùc, quaàn aùo môùi, tieàn
baïc vaø thöùc aên. Moät soá coøn hieän dieän nôi naøy hoâm nay, nhöng nhieàu
67 Moät Saleâdieâng noåi tieáng, moät hoïc giaû, vaø moät thaønh viên Hoäi ñoàng Beà treân cuûa Tu
hoäi Saleâdieâng trong nhöõng naêm ñaàu.
187
|
|
20.6 Page 196 |
▲back to top |
vò ñaõ ñöôïc Chuùa goïi veà nhaän phaàn thöôûng vì caùc coâng vieäc khoù nhoïc
baùc aùi hoï ñaõ laøm.
Caùc vò phuï nöõ haêng haùi naøy taäp trung keà caän Meï Margherita. Tröôùc
heát vaø haàâu nhö trong soá quyù baø coù Baø Margherita Gastaldi, meï cuûa
kinh só Lorenzo Gastaldi, vaø baø em cuûa baø. Sau ñoù coù baø Baù töôùc
[Maria] Fassati, moät baø chaêm chæ trong danh saùch ñôïi chôø vaø caùc baø
khaùc coù ñòa vò xaõ hôïi cao. Quyù baø khoâng cho laø vieäc ôû döôùi phaåm giaù
cuûa mình khi coäng taùc vôùi ngöôøi phuï nöõ nhaø queâ töø Becchi tôùi ñeå vaù
caùc ñoà trong moät caên phoøng nhoû beù.
Khi Don Bosco baét ñaàu nhaän caùc em moà coâi vaøo ôû löu xaù, cuõng
chính quyù baø naøy chaêm lo saên soùc chuùng vôùi taám tình yeâu thöông cuûa
ngöôøi meï. Hoï ñem ñeán cho caùc em aùo loùt vaø khaên tay moãi thöù Baåy, maø
moãi thaùng ñem ñeán ñoà ñaõ giaët saïch, caån thaän vaù laïi neáu caàn. Baø
Gastaldi laõnh traùch nhieäm giaët quaàn aùo. Ngaøy Chuû nhaät, baø kieåm soaùt
giöôøng chieáu. Gioáng nhö moät vò töôùng duyeät haøng quaân, baø kieåm soaùt
töøng em moät, ñeå coi em coù thay aùo loùt vaø coù ñöôïc giaët saïch seõ chöa.
Roài sau khi ñeå quaàn aùo dô sang moät beân, baø göûi ñeán caùc phuï nöõ giaët
ñoà. Baø cuõng kieåm soaùt xem aùo quaàn caùc em coù caàn vaù choã naøo khoâng.
Baø thöôøng goïi nhieàu thieáu nöõ caùc tröôøng coù löu xaù hoaëc doøng tu ñeán
giuùp, vaø caùc em naøy ñua nhau laøm coâng taùc baùc aùi naøy. Baø Gastaldi
ñoùng moät vai troø toát laønh ban ngaøy taïi phoøng aùo quaàn cuûa Nguyeän Xaù
vôùi Meï Margherita, giuùp ngöôøi saép xeáp phoøng naøy cho ngaên naép vaø töï
mình hoaëc qua caùc cô quan baùc aùi khaùc caáp cho ñuø quaàn aùo meàn muøng
caù nhaân cho caùc em. Baø cuõng chu caáp taøi chaùnh theo söùc cuûa baø. Hoïc
sinh coi hai chò em baø Gastaldi nhö nhöõng vò aân nhaân ñaëc bieät. Baø
Gastaldi tieáp tuïc laøm coâng vieäc baùc aùi naøy trong nhieàu naêm, ngay caû
sau khi meï Don Bosco qua ñôøi.
Cho ñeán luùc naøy, chuùng toâi moâ taû vieäc chaêm nom caùc em ôû Nguyeän
Xaù khi chuùng khoûe maïnh. Chuùng toâi cuõng phaûi cuõng phaûi theâm vaøo caû
caùc vò aân nhaân lo cho caùc em khi bò beänh, ñeå laøm nheï bôùt söï ñau ñôùn,
vaø laøm heát söùc ñeå caùc em ñöôïc phuïc hoài söùc khoûe. Don Bosco trao vieäc
quaûn trò [beänh taät] caùc em hoïc ngaøy cho caùc baùc só coù loøng baùc aùi, vaø
saün saøng yeåm trôï coâng vieäc y teá cho caùc em ngheøo hôn khi bò beänh,
188
|
|
20.7 Page 197 |
▲back to top |
ngay caû khi coøn ôû vôùi gia ñình. Ngaøi göûi caùc em caàn phaûi naèm nhaø
thöông vaø giao cho caùc nöõ tu vaø baùc só saên soùc moät caùch ñaëc bieät. Vôùi
tình ngöôi cha, ngaøi khoâng queân ñi thaêm caùc em bò ñau taïi nhaø hoaëc taïi
bieänh vieän. Ngay thôøi gian ñaàu töø naêm 1847, ngaøi ñaõ muoán coù moät baùc
só gia ñình cho caùc em ôû Nguyeän Xaù. Vò ñaàu tieân giöõ nhieäm vuï naøy laø
Baùc só Valla Cavaglìa. Don Bosco raát coi troïng vò baùc só naøy vaø ngöôøi
em oâng, cuøng vôùi caùc chuûng sinh ñeán Nguyeän Xaù daïy giaùo lyù theo lôøi
yeâu caàu cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni. Baùc só Vella haêng haùi laøm
coâng vieäc baùc aùi naøy cho ñeán naêm 1856, khi oâng baän tham gia phaân
khoa y cuûa Ñaïi Hoïc Bologna.
Nhöõng baùc só thôøi danh khaùc, ñöôïc Chuùa ñaùnh ñoäng bôûi cuøng moät
tinh thaàn baùc aùi nhö vaäy, ñaõ theá chaân oâng. Chuùng toâi seõ nhaéc ñeán quyù
vò sau naøy vôùi tính caùch ghi ôn khi keå caâu truyeän. Ngoaøi caùc vò naøy, coù
nhöõng vò goïi laø baùc só toång quaùt, vaø caû haøng traêm vò baùc só chuyeân khoa,
trong thôøi gian ngoaøi boán naêm vaø hôn theá nöõa, ñeán thaêm vaø chöõa trò
cho caùc em bò beänh naëng vaø baát cöù giôø naøo ngaøy hay ñeâm khi ñöôïc
Don Bosco hoaëc ngöôøi ñaïi dieän goïi tôùi. Hoï laø nhöõng vò baùc só ñöôïc quyù
meán vaø laø nhöõng baùc só giaûi phaãu taøi caùn thieân baåm, thöôøng baän bòu
vôùi coâng vieäc rieâng töø saùng tôùi toái. Tuy nhieân, caùc vò naøy laïi caùm ôn vì
coù dòp ñöôïc goïi ñeán giuùp vaø nhaán maïnh cöù goïi hoï khi naøo thaáy caàn.
Caùc em ñaùng thöông naøy ñeàu ñưôïc chaêm nom cuõng gioáng nhö caùc con
nhaø giàu. Ñaáy laø nhöõng vieäc laøm cuûa nhöõng con ngöôøi coù loøng cao
thöôïng ñöôïc Chuùa ñaùnh ñoäng bôûi ñöùc aùi Kitoâ giaùo. Xin toân troïng vaø
ñoäi ôn caùc baùc só cuûa Torinoâ! Chuùng toâi seõ luoân caàu nguyeän cho caùc vò
vaø luoân mang ôn quyù vò nhö lôøi Kinh Thaùnh noùi vôùi chuùng toâi: “Haõy
toân kính vò baùc só, vì oâng caàn thieát cho baïn vaø Thieân Chuùa, vì Ngöôøi laø
Ñaáng laäp neân nghieäp vuï cuûa oâng”(Sir. 38, 1).
189
|
|
20.8 Page 198 |
▲back to top |
CHÖÔNG 22
Duïng Cuï cuûa Thieân Chuùa
Trong naêm 1847-48, Don Bosco laø duïng cuï cuûa Chuùa trong cuoäc trôû
laïi ñaëc bieät cuûa moät ngöôøi treû Do thaùi. Moät hoâm, Don Bosco ñi moät
voøng quanh beänh vieän Thaùnh Gioan ôû Torino, baø beà treân, nöõ tu
Seraphim, cö nguï taïi Buttigliera68, noùi cho ngaøi bieát coù moät ngöôøi thanh
nieân ñoä hai möôi coù veû thích thuù muoán vaøo ñaïo Thieân Chuùa. Don Bosco
cho nöõ tu moät soá ñeà nghò khoân ngoan laøm theá naøo baét ñaàu cuoäc hoïc
ñaïo maø khoâng gaây neân söï choáng ñoái. Trong cuoäc noùi truyeän thaân maät
vôùi ngöôøi treû, nöõ tu Seraphim noùi veà Don Bosco vaø ñaëc bieät söï saên soùc
ñaày tình ngöôøi cha ñoái vôùi caùc ngöôøi treû, cho thaáy caùch theá ngaøi ñaõ vaø
ñang laøm ñeå lo cho haïnh phuùc cuûa chuùng taïi Torino. Ngöôøi baïn treû laéng
nghe thích thuù theâm, vaø khoâng bao laâu sau soát ruoät muoán gaëp Don
Bosco. Maáy hoâm sau, nöõ tu Seraphim, ñaõ môøi Don Bosco tröôùc ñoù, ñeán
phoøng ngöôøi beänh vaø noùi: “Chò coù moät tin vui, chò nghó Don Bosco vöøa
tôùi ñaây vaø ñang ñi quanh quaån trong khu chuùng ta. Neáu em muoán gaëp
ngaøi, chò seõ giôùi thieäu ngaøi cho em. Chò chaéc chaén cuoäc thaêm naøy seõ
ñem laïi lôïi ích cho em.”
“Daï. Leõ taát nhieân! Em sung söôùng ñöôïc gaëp ngaøi,” caäu thanh nieân
ñaùp, caäu khoâng bò beänh phaûi naèm lieät giöôøng. Khi Don Bosco vaøo
phoøng, moät phoøng toát nhaát cuûa beänh vieän, ngöôøi thanh nieân töø gheá
ñöùng daïy vaø leã pheùp caát caùi muõ ñôïi ñaàu ra ñeå khoûi bò caùi löôõi trai che
laáp maët. Caäu coù veû moät ngöôøi trang nhaõ nhöng maët buoàn buoàn. Sau ít
caâu hoûi, Don Bosco caûm thaáy caäu laø con ngöôøi nhaïy caûm coù nhieàu tính
toát. Cuoäc gaëp gôõ laàn ñaàu raát ngaén, nhöng baéc caàu cho nhieàu cuoäc gaëp
khaùc daøi hôn vaø coù ích lôïi veà tinh thaàn. Khi ñaõ hieåu bieát veà Don Bosco
nhieàu hôn, caäu baét ñaàu caûm thaáy thích ngaøi vaø noùi cho ngaaøi bieát veà
cuoäc ñôøi cuûa caäu.
68 Moät ngoâi laøng noái tieáp vôùi moät xoùm nhoû cuûa Morialdo saùt vôùi nôi sinh cuûa Don
Bosco. Xin ñoïc BM I. tr. 20, 132, 207 [Nxb]
190
|
|
20.9 Page 199 |
▲back to top |
Teân caäu laø Abraham, sinh taïi Amsterdam bôûi cha meï giàu coù. Raát
thoâng minh, moät hoïc sinh haïn choùp, vaø laø moät thaàn töôïng cuûa gia ñình,
caäu deã daøng ñöôïc tham gia caùc cuoäc tieâu khieån, du lòch vaø ñöôïc moïi
söï thoaûi maùi. Tuy theá, caäu töøng soáng moät cuoäc soáng ñoan trang vaø ngay
thaúng. Abraham coù moät ngöôøi chò, teân Rachel, maø caäu raát quyù meán. Coâ
bí maät ao öôùc trôû thaønh moät Kitoâ höõu. Qua caùc cuoán saùch veà toân giaùo
coâ bí maät ñoïc hoaëc qua söï giao tieáp vôùi moät soá ngöôøi Coâng giaùo,
Rachel ñaõ hoïc hoûi veà Ñöùc Tin vaø laàn hoài aûnh höôûng ñeán caäu em
Abraham vôùi caùc ñaïo lyù Kitoâ giaùo maø caäu khoâng ngôø. Hôn caäu em còn
ít tuoåi, Rachel naêm leân möôøi baûy noùi vôùi cha xin ñöôïc trôû thaønh ngöôøi
Coâng giaùo, muoán laøm moät nöõ tu Baùc aùi vaø xin ñöôïc ñi Phaùp vì muïc
ñích naøy. Lôøi caàu xin cuûa coâ laøm oâng phaùt ñieân. Khoâng coøn caùch naøo
lay chuyeån quyeát ñònh cuûa con, oâng caám coâ khoâng ñöôïc rôøi nhaø cho tôùi
khi ñaùo haïn tuoåi. Khi tôùi caùi haïn ñoù, oâng khoâng theå naøo ngaên coâ ñöôïc,
thì oâng khoâng cho coâ ñöôïc quyeàn höôûng gia taøi vaø khoâng cho coâ moät
chuùt phöông tieän gì ñeå soáng. Tuy nhieân nhôø coù baø coâ, cuõng laø ngöôøi Do
thaùi, caùm caûnh coâ, neân cho coâ tieàn hoài moân ñeå ñöôïc nhaän vaøo doøng nöõ
tu baùc ái ThaùnhVincenteâ Phaolo ôû Paris. Khi nghe bieát chò mình muoán
trôû thaønh ngöôøi Coâng giaùo vaø moät nöõ tu, anh baát ngôø voâ cuøng gheùt cay
gheùt ñaéng coâ, vì tin raèng töø nay người chò naøy khoâng coøn lo cho mình
nöõa. Tuy nhieân neàn ñaïo lyù Kitoâ giaùo cuûa coâ in saâu ñuû maïnh ñeå giöõ laïi
trong caäu nhöõng moái nghi ngôø veà nieàm tin cuûa chính caäu.
Meï Abraham ñaõ mau maén baét ñöôïc nhöõng sôû ñoaûn cuûa cậâu. Ñeå taêng
theâm maïnh nieàm tin cho caäu. Baø thöôøng keå cho caäu nghe nhöõng caâu
truyeän trong kinh Talmut ñeå gaây aán töôïng veà hình phaït naëng neà ñoå treân
ñaàu ngöôøi Do thaùi naøo thay ñoåi toân giaùo cuûa mình. Nhöng Abraham ít
tin töôûng vaøo chuùng vaø thöôøng laäp laïi: “Taïi sao con laïi phaûi sôï moät muï
ñaøn baø phuø thuûy aùc ñoäc ñaõ soáng trong thôøi Adam? Neáu baø ta coøn soáng
nhö meï noùi, chaéc haún nay ñaõ quaù giaø, vaø nhö vaäy con khoâng nghó baø ta
coù theå laøm haïi con ñöôïc.”
Ba cuûa Abraham coøn raát meâ tín, nhìn thaáy ñöùa con cöng cuûa mình
caøng ngaøy caøng ñi traät con ñöôøng nieàm tin cuûa toå tieân vaø thænh thoaûng
coi thöôøng moät soá luaät leä, lieàn môøi moät vò thaày uyeân thaâm ñeå oâng chæ
191
|
|
20.10 Page 200 |
▲back to top |
cho caäu thaáy söï sai laàm. Tuy nhieân Abraham thoâng minh đónh ngoä
khieán cho vò thaày gaëp nhieàu khoù khaên, nhaát laø khi hoï thaûo luaän veà
vöông quoác ñöôïc Thieân Chuùa höùa vôùi Ñavid. Caäu hoûi oâng hieän giôø
vöông ñoù ôû ñaâu, caâu luoân laäp laïi caâu noùi: “Caây vöông tröôïng seõ khoâng
rôøi khoûi Giuña, gaäy chæ huy khoâng lìa khoûi ñaàu goái noù cho ñeán khi
ngöôøi laøm chuû vöông tröôïng ñeán [St 40, 10].
“Vaäy baây giôø neáu ñaáng Messia chöa tôùi”, Abraham nhaán maïnh,
“bao giôø seõø coù vöông quoác Giuña? Coøn neáu vöông quoác Giuña khoâng
coøn nöõa, thì coù phaûi ñaõ coù daáu chæ Ñaáng Messia ñaõ ñeán roài chaêng?”
Dầu coá gaéng bao nhieâu, vò thaày cuõng khoâng theå traû lôøi ñeå caäu haøi
loøng veà ñieåm naøy. Ngöôøi cha yeâu thöông Abraham nhö ñöùa con cöng.
Thaáy con luoân luoân khoâng ñöôïc yeân taâm giöõ ñaïo vaø thích thuù tìm hieåu
ñaïo saâu xa, oâng göûi con ñeán vôùi caùc muïc sö Tin laønh vôùi hy voïng hoï
seõ giaûi toûa ñuôïc caùc nghi ngôø vaø laøm haøi loøng caùi tính toø moø cuûa caäu
maø khoâng haïi ñeán ñöùc tin cuûa caäu. Abraham khoâng caûm phuïc. Caäu cho
raèng moät toân giaùo maø khoâng coù söï hy leã hoaëc heä thoáng leã nghi, khoâng
coù söï thoáng nhaát, tín lyù khoâng sai laàm, thì ñoù khoâng phaûi laø moät toân
giaùo. Vôùi quyeát taâm chieán thaéng caàu baèng caùch laøm cho caäu hö hoûng
veà ñöôøng luaân lyù, nhöng baát haïnh thay, Abraham quùa yeâu khoâng choáng
cöôõng laïi ñöôïc. Do moät cuoäc soáng buoâng thaû, caäu maéc phaûi chöùng ñau
phoåi. Ngay khi coù caùc trieäu chöùng ñaàu tieân, Abraham ñaâm ra gheùt cay
gheùt ñaéng nieàm tin Kitoâ giaùo, cho raèng nguyeân nhaân caäu bò beänh laø do
lôøi caùc lôøi khuyeân toäi loãi caäu nhaän ñöôïc. Caäu cay ñaéng phaøn naøn cha
caäu ñaõ giôùi thieäu caäu ñeán vôùi caùc vò muïc sö naøy. Nhöng cha caäu traû lôøi:
“Con muoán bieát veà Thieân Chuùa giaùo thì cha sai con ñeán caùc vò naøy.”
ÔÛ Amsterdam [hoài ñoù] Kitoâ höõu coù nghóa laø tín höõu Tin laønh: gioáng
nhö toøa aùn, thaùnh ñöôøng vaø xaõ hộâi noùi chung. Ngöôøi Coâng giaùo chæ laø
moät thieåu soá, khoâng ñöôïc ai bieát ñeán, maø caäu khoâng heà ñöôïc nghe noùi
veà hoï hoaëc toân giaùo cuûa hoï. Khi chò Rachel cuûa caäu trôû thaønh ngöôøi
Kitoâ höõu, Abraham cho raèng chò caäu theo Tin laønh.
Vì beänh caäu khoâng chöõa trò heát, cha meï caäu quyeát ñònh cho caäu ñi
Vienna ñeå ñöôïc haàu heát caùc baùc só noåi tieáng chöõa trò. Taïi ñaây, caäu ñöôïc
ñöa ñeán nhieàu beänh vieän, ñöôïc chöõa trò vaø saên soùc toát nhaát vaø cuõng toán
192
|
|
21 Pages 201-210 |
▲back to top |
|
|
21.1 Page 201 |
▲back to top |
keùm nhaát. Vì beänh khoâng thuyeân giaûm, caùc baùc só thöû cho caäu ñi thay
ñoåi khoâng khí, neân tröôùc heát cho caäu ñeán Innsbruck vaø roàøi tôùi Torino.
Ñeán baây giôø, caäu môùi ñöôïc chaån ñoaùn roõ laø bò lao phoåi. Tieân vaøn, moät
soá baø con ngöôøi Do thaùi giàu coù ñoùn tieáp caäu, nhöng sau ñoù, sôï cho söùc
khoûe cuûa con caùi, hoï göûi caäu tôùi Chieri khi thaáy tình traïng cuûa caäu tieáp
tuïc toài teä hôn. Caäu phaûi trôû lại vôùi baø con ôû Torinoâ, vaø sau moät vaøi
ngaøy, hoï cho caäu ôû rieâng moät phoøng taïi beänh vieän Thaùnh Gioan.
Chính taïi ñaây, caäu may maén ñöôïc gaëp Don Bosco. Trong nhöõng cuoäc
thaêm vieáng laàn ñaàu, Don Bosco khoâng ñaû ñoäng gì tôùi toân giaùo; ngaøi chæ
ñeà caäp tôùi vaán ñeà sau khi chaéc chaén caäu ñaõ trôû neân ngöôøi baïn thaân
thieát. Abraham luùc ñoù môùi thaáy mình laàm Kitoâ giaùo vôùi Tin laønh vaø heát
mình ngöôõng moä veû ñeïp cuûa tín lyù Coâng giaùo. Tuy nhieân, khoâng bao
laâu sau, gia ñình caäu nhaän thaáy Don Bosco coù nhöõng cuoäc thaêm vieáng
laâu daøi, neân ra maëït caám hoï khoâng được noùi chuyeän. Hoï möôùn y taù rieâng
ñeå quan saùt caäu caû ngaøy laãn ñeâm, vaø do ñoù thaät raát khoù cho Don Bosco
ñeán thaêm Abraham vaø thaûo luaän veà toân giaùo vôùi caäu. Luùc ñaàu, caäu
thanh nieân coù veû buoàn, nhöng khoâng laâu, caäu bieát ñöôïc coù moät y taù noùi
tieáng Phaùp vaø tieáng Ñöùc, trong khi ñoù caäu noùi saønh tieáng Anh cuõng nhö
Nöõ tu Seraphim. Do ñoù, hoï thoûa thuaän tieáp tuïc hoïc ñaïo baèng tieáng Anh,
maø khoâng coù y taù naøo hieåu ñöôïc daàu khoân ngoan ñeán maáy. Don Bosco
daïy tröôùc cho Nöõ tu Seraphim vaø cung caáp cho chò caùc cuoán saùch phuø
hôïp nhö cuoán Discussioni dirette agli Ebrei [Noùi vôùi ngöôøi Do thaùi] cuûa
Paolo de Medici vaø Gli Ebrei [ngöôøi Do thaùi] cuûa Cha Vincenzo Rosso
ôû Mondori, hai cuoán ñöôïc vieát ñeå chöùng toû cho ngöôøi Do thaùi bieát Ñöùc
Gieâsu Kitoâ laø ñaáng Thieân sai ñaõ ñeán roài. Hai coâ y taù khoâng hieåu laáy
moät tieáng hoï noùi nhöng, hoà nghi coù chuyeän gì xaûy ra, neân noùi cho ngöôi
chuû maø cha cuûa Abraham cho leänh roõ reät khoâng ñöôïc ñeå cho caäu con
trai theo ñaïo Coâng giaùo. Do ñoù hoï laïi coá tình di chuyeån caäu veà Chieri.
Tuy nhieân daàu phaàn thöôûng coù troïng haäu ñeán ñaâu, caùc gia ñình Do thaùi
cuõng khoâng nhaän cho ngöôøi beänh ôû nhaø hoï. Trong khi ñoù chöùng beänh
ñang ñi tôùi giai ñoaïn cuoái cuøng vaø baø con Abraham vaãn troâng chừøng
caäu raát saùt. Sau khi nghe bieát beänh caäu trôû neân toài teä hôn nöõa, cha caäu
cho caäu trôû veà Amsterdam, baát keå haäïu quaû ra sao. Tuy nhieân, caùc baùc
só töø choái nghe theo leänh oâng; beänh nhaân ñaõ quaù yeáu nhöôïc, söùc soáng
193
|
|
21.2 Page 202 |
▲back to top |
khoâng coøn bao laêm, chaéc chaén caäu seõ cheát treân ñöôøng ñi. Ñeán phuùt
cuoái cuøng, ngöôøi baø con ôû Torinoâ, nhaän thaáy khoâng coøn gì coù theå cöùu
caäâu ñöôïc, neân vì tin nhaûm ngöôøi saép cheát caøng laøm sôï haõi,ï neân boû maëc
caäu naèm moät mình. Lôïi duïng luùc thuaän tieän, Cha tuyeân uùy [Felix] Rossi
röûa toäi Anbraham, cho caäu rước leã vaø chòu pheùp Xöùc daàu beänh nhaân
luùc hai giôø saùng. Caùc thaân nhaân khoâng ñöôïc cho bieát gì heát.
Maáy hoâm sau, Don Bosco treân ñöôøng ñeán thaêm Abraham khi coù moät
beänh nhaân trong khu beänh hoûi ngaøi, “Cha coù muoán ñeán thaêm Abraham
khoâng?”
“Coù chöù”
“Anh cheát toái hoâm qua.”
Ngöôøi thanh nieân naøy naèm beänh vieäc saùu thaùng. [Ba mươi laêm] naêm
sau. Vaøo naêm 1833, Don Bosco baát ngôø ñeán Paris. Ngaøi ñeán thaêm caùc
Nöõ tu Baùc aùi vaø hoûi trong doøng cuûa caùc chò coù moät nöõ tu naøo töø
Amsterdam tôùi, chò laø moät ngöôøi trôû laïi ñaïo töø tín ngöôõng Do thaùi.
“Coù, nöõ tu Rachel ñang ôû ñaây,” moät nöõ tu ra môû cöûa cho ngaøi traû
lôøi.
“Xin laøm ôn noùi cho chò aáy bieát cha coù tin vui veà ngöôøi em cuûa chò
aáy.”
“Em cuûa chò aáy? Caäu aáy cheát ñaõ laân naêm roài maø.”
“Phaûi, cha bieát, nhöng caäu aáy cheát treân tay cha.”
“Vaäy caäu aáy cheát nhö moät ngöôøi Coâng giaùo? Chò aáy coù nghe ít lôøi
ñoàn ñaõi veà vieäc naøy, nhöng khoâng coù gì chaéc chaén heát.”
“Cha coù theå baûo ñaûm vieäc naøy. Khi naøo cha ñöôïc gaëp Nöõ tu Rachel
ñaây?”
“Cha coù theå ñeán daâng thaùnh leã cho chuùng con ngaøy mai ñöôïc khoâng?
Luùc naøy, con xin ñöôïc noùi cho Nöõ tu Beà treân bieát. Chaéùc nöõ tu Rachel
seõ heát söùc caûm kích!”
Don Bosco giöõ ñuùng heïn. Chò Rachel heát söùc vui möøng ñöôïc gaëp vò
linh muïc laø khí cuï cuûa Chuùa daãn ñöa ngöôøi em thaân thöông cuûa chò ñeán
cuoäc roãi ñôøi ñôøi. Baây giôø chò bieát ñöôïc haït gioáng chò gieo nhieàu naêm
tröôùc nay ñaõ coù keát quaû laø moät cuoäc soáng vónh cöûu. Don Bosco daâng
194
|
|
21.3 Page 203 |
▲back to top |
thaùnh leã vaø giaûng thuyeát. Ñoù quaû laø moät ngaøy ñem laïi nieàm vui lôùn lao
cho nöõ tu Rachel vaø toaøn coäng theå.
195
|
|
21.4 Page 204 |
▲back to top |
CHÖÔNG 23
Keá Hoaïch Môû Nguyeän Xaù Thöù Hai
Don Bosco vaø ngöôøi phuï taù khoâng ai saùnh ñöôïc laø Cha [Gioan] Borel
caøng coá gaéng bao nhieâu vôùi caùc coâng söï vieân trong vieäc khuyeán khích
daïy doã trí tueä vaø ñaïo giaùo cho caùc em cuûa Nguyeän Xaù, laïi caøng thaáy
vieäc taêng theâm caùc em nhieàu hôn. Trong ngaøy Chuû nhaät, coù nhieàu hoïc
sinh ñeán maø chæ moät phaàn được saép choã trong nguyeän ñöôøng; hai traêm
em hoaëïc hôn theá phaûi duøng chung caùc lôùp hoïc vaø moät phaàn saân chôi,
maëc daàu doàn vaøo heát söùc cuõng khoâng sao cho vöøa. Noù gioáng nhö moät
cuoäc taäp döôït binh só treân moät khu ñaát ñaày ngheït binh só khoâng theå naøo
böôùc ñi trong cuoäc thao dieãn maø khoâng ñuïng ngöôøi hoaëc suùng oáng
chaïm nhau. Caàn phaûi laøm moät caùi gì.
Moät ngaøy Chuû nhaät trong thaùng Taùm, sau vieäc kinh nguyeän buoåi
chieàu, Don Bosco ñöa rieâng Cha Borel ra moät choã noùi: “Trong maáy
Chuû nhaät vöøa qua, nhaát laø hoâm nay, haún cha nhaän thaáy soá hoïc sinh ñeán
Nguyeän Xaù thaät ñaùng ngaïc nhieân – ít nhaát coù taùm traêm em! Chuùng
khoâng theå naøo chen laán nhau trong thaùnh ñöôøng ñöôïc nöõa, vì ñaõ bò xeáp
nhö xeáp caù hoäp roài. Ngoaøi saân chôi cuõng khoâng toát ñeïp hôn, chuùng cöù
ñuïng nhau hoaøi nhö caùc anh laøm troø xieác. Neáu cöù ñeå tieáp tuïc nhö thế
naøy seõ coøn teä haïi hôn. Neáu caét bôùt soá em thì gioáng nhö ñuoåi chuùng ñi
laøm moài cho nhöõng ñieàu nguy haïi veà luaân lyù. Cha coù ñeà nghò gì
khoâng?”
Cha Borel ñaùp: “Leõ taát nhieân con ñaõ nhaän thaáy theá. Roõ raøng nôi
naøy, coù laàn cho laø ñuû, nay laïi quaù nhoû heïp. Tuy nhieân, phaûi chaêng
chuùng ta laïi phaûi lieàu maïng laàn nöõa vaø, nhö loaøi haïc vaø loaøi chim seû
moãi naêm töøng laøm, ñeå di cö moät laàn nöõa, phaûi khoâng cha?
“Coù theå seõ coù giaûi phaùp khaùc,” Don Bosco tieáp lôøi. “Con ñöôïc bieát
moät phaàn ba caùc em naøy ñeán từø Piazza Castello, Pizza San Carlo,
Borgo Nuovo vaø San Salvario, nhö theá coù nghóa chuùng phaûi ñi caû moät
vaø dặm ñöôøng ñeå tôùi nôi naøy. Môû moät Nguyeän Xaù khaùc ôû khu vöïc ñoù,
196
|
|
21.5 Page 205 |
▲back to top |
coù neân chaêng? Nhö vaäy giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà khoâng laïi phaûi dôøi ñi.
Cha nghó theá naøo?”
Cha Borel caân nhaéc moät luùc lôøi Don Bosco ñeà nghò roài vui möøng la
to: “Tuyeät vôøi! Chuùng ta seõ baén moät laàn ñöôïc hai con chim. Vôùi ít hoïc
sinh hôn taïi Valdocco, chuùng ta coù theå chuù yù ñeán chuùng theâm, vaø vôùi
moät Nguyeän Xaù môùi ôû trong thaønh phoá, chuùng ta seõ keùo ñöôïc nhieàu
hoïc sinh khaùc khoâng theå ñeán ñaây vì lyù do ñöôøng xa neân chuùng khoâng
tôùi. Vaäy cöù tieán haønh ñi!” Hai vò thaät laø ñoàng moät loøng vôùi nhau.
Ngay ngaøy hoâm sau, Don Bosco ñeán gaëp Ñöùc Toång Giaùm Muïc
Fransoni, trình ngöôøi caàn coù moät Nguyeän Xaù thöù hai, trình bày keá hoaïch
cuûa mình, vaø xin ngöôøi cho lôøi khuyeân. Ñöùc Toång Giaùm Muïc lieàn chaáp
thuaän ngay, vaø bieát nhu caàu cuûa thaønh phoá, ngöôøi ñeà nghò Nguyeän Xaù
môùi naøy neân môû taïi phaàn ñaát phía nam cuûa thaønh phoá.
Ñöôïc lôøi khuyeân khích cuûa vò giaùo phaåm, Don Bosco sau ñoù goïi cho
cha xöù Nöõ Vöông caùc Thieân Thaàn thì ñöôïc ngöôøi haân hoan höùa giuùp
Don Bosco heát mình. Sau ñoù, Don Bosco ñi moät voøng xem xeùt nhieàu
nôi chung quanh Porta Nuovo xem choã naøo coù theå söû duïng ñöôïc. Sau
khi caân nhaéc lôïi haïi nhieàu ñòa ñieåm, ngaøi quyeát ñònh moät choã doïc theo
Viale del Re, baây giôø laø Corso Vittorio Emmanuele II, gaàn Soâng Po.
Baây giôø (1903) ñoù laø moät khu daân cö coù nheàu caên nhaø xinh ñeïp, phoá
xaù roäng raõi, vöôøn töôïc xinh xaén, nhöng trong thôøi gian ñoù chæ laø moät
khu ñaát boû hoang moâng meânh, loaùng thoaùng coù nhaø ôû khoâng ñöôïc laøm
theo moät keá hoaïch naøo chæ daønh cho haàu heát caùc ngöôøi phuï nöõ laøm
ngheà giaët ñoà ôû ñoù. Caùnh ñoàng vôùi nhöõng haøng caây troâng nhö moät vuøng
queâ troáng traûi, thaät lyù töôûng cho moät nôi ñoâng ngöôøi sinh hoaït. Ñaëc bieät
trong ngaøy Chuû nhaät, coù nhöõng ñaùm con nít thöôøng tuï taäp ñeán ñaây ñeå
chôi; coù nhieàøu ñöùa löôøi ñeán lôùp giaùo lyù vaø ñi leã. Cöù nhö vaäy, khi lôùn
leân chuùng khoâng coøn bieát gì veà toân giaùo, nhöng laïi deã bò loâi cuoán vaøo
ñöôøng toäi loãi. Ñoù laø moät nôi lyù töôûng cho vieäc Don Bosco ñang taâm
nieäm. Nhö moät thuyeàn tröôûng dày kinh nghieäm, ngaøi choïn nôi naøy laøm
ñieåm chieán löôïc để ñoùng quaân.
Treân khu ñaát naøy, coù moät caùi nhaø nhoû dính lieàn vôùi moät caùi leàu naùt
vaø moät caùi saân. Khi Don Bosco tìm bieát noù thuoäc veà moät Baø, teân laø
197
|
|
21.6 Page 206 |
▲back to top |
Vaglienti, ngaøi ñeán gaëp, cho bieát ngaøi muoán möôùn toaøn veïn choã naøy.
Ngöôøi phuï nöõ toát laønh naøy saün loøng cho ngaøi thueâ, nhöng hoï khoâng
thoûa thuaän veà vieäc thueâ moãi naêm. Sau moät hoài lyù leõ, vieäc thöông löôïng
coù veû nhö ñaõ hoûng, thì ñoät nhieân ñi ñeán keát thuùc. Trôøi toái ñen laïi vaø
thình lình coù tieáng saám noå chaùt chuùa. Baø chuû ñaát quay sang Don Bosco
sôï haõi thoát leân: “Laïy Chuùa, xin cöùu con khoûi bò seùt ñaùnh, vaø con seõ cho
cha thueâ theo giaù cuûa cha muoán!”
Don Bosco traû lôøi: “Caùm ôn baø, cha caàu xin Chuùa chuùc laønh cho baø
baây giôø vaø maõi maõi.” Trong maáy phuùt, trôøi quang ñaõng, vaø moïi söï ñöôïc
yeân tónh trôû laïi. Hoï quy ñònh tieàn thueâ laø 450 lire. Caùc ngöôøi chieám nguï
ôû ñaây ñöôïc thoâng baùo vaø thôï hoà ñöôïc ñöa ñeán taïi choã ñeå baét ñaàu bieán
ñoåi vaøi phoøng thaønh moät ngoâi nhaø nguyeän.
Trong khi ñoù, moät Chuû nhaät, Don Bosco noùi cho caùc hoïc sinh bieát
khoâng bao laâu nöõa seõ môû moät Nguyeän Xaù thöù hai. Caùch thöùc ngaøi noùi
khi cho bieát tin naøy gaây neân vui veû ñeán nay vaãn coøn ñöôïc ghi nhôù.
Caùc con thaân meán, khi toå ong ñaõ quaù ñaày, moät soá con ong bay ñi nôi
khaùc ñeå baét ñaàu laøm moät toå khaùc. Nhö caùc con coù theå thaáy, coù quaù
nhieàu ngöôøi ôû nôi naøy, khieán chuùng ta khoâng coøn coù theå xoay xôû ñöôïc
nöõa. Moãi khi caùc con ra chôi, coù moät soá người xoâ ñaåy laøm ngaõ ngöôøi
khaùc vaø ñeán noãi keát cuoäc coù ngöôøi bò chaûy caû maùu muõi. Trong nhaø
nguyeän, caùc con ngoài nhö caù hoäp. Cuõng khoâng coù caùch naøo ñeå ñaåy lui
caùc böùc töôøng ñeå ñöôïc roäng theâm, bôûi leõ maùi nhaø seõ bò ñoå suïp xuoáng
ñaàu chuùng ta. Nhö vaäy, chuùng ta seõ phaûi laøm gì ñaây? Chuùng ta haõy baét
chöôùc caùc con ong ñeå baét ñaàu moät Nguyeän Xaù thöù hai.
Tieáng reo hoø vui veû ñoùn möøng lôøi thoâng baùo naøy. Khi caùc hoïc sinh
trôû laïi yeân laëng, Don Bosco tieáp noùi.
Cha ñoaùn chaéc caùc con lo laéng muoán bieát choã cuûa Nguyeän Xaù môùi
naøy, ai trong caùc con seõ tôùi ôû ñoù, bao laâu nöõa seõ môû, leõ taát nhieân laø theá,
vaø teân goïi laø gì. Neáu caùc con giöõ yeân laëng, cha seõ cho caùc con bieát.
Nguyeän Xaù môùi naøy seõ ôû trong khu laân caän vôùi Porta Nuovo, gaàn caàu
saét treân đöôøng Viale del Re, cuõng ñöôïc goïi laø Viale dei Platani, coù
nhöõng taøn caây troàng doïc hai beân. Nhöõng ai trong caùc con ôû gaàn ñoù seõ
198
|
|
21.7 Page 207 |
▲back to top |
ñeán Nguyeän Xaù môùi naøy, khoâng phaûi chæ vì ôû gaàn nhaø chuùng con, maø
coøn vì nhôø göông toát cuûa caùc con, cha muoán keùo theâm caùc em khaùc tôùi
ñoù nöõa. Bao giôø thì môû? Caùc ngöôøi thôï hiện giôø ñang chuaån bò laøm ngoâi
nhaø nguyeän, vaø cha hy voïng chuùng ta coù theå laøm pheùp nhaø nguyeän
ngaøy 8 thaùng Möôøi Hai, leã Ñöùc Meï Voâ Nhieãm. Nhö chuùng ñaõ laøm laøm
ôû Valdocco, chuùng ta seõ môû nhaø nguyeâän thöù hai cuûa chuùng ta trong moät
ngaøy leã cuûa Meï Thieân Chuùa Cao caû, nhö vaäy, chuùng ta ñaët noù döôùi söï
phuø hoä cuûa Ngöôøi. Chuùng ta seõ ñaët teân laø gì? Chuùng ta seõ goïi laø Nguyeän
Xaù Thaùnh Luy vì hai lyù do: thöù nhaát, ñeå noù coù moät maãu göông tinh
tuyeàn vaø nhaân ñöùc cho caùc hoïc sinh, nhö Giaùo Hoäi ñaõ laøm nhö vaäy; thöù
hai, ñoù laø moät cöû chæ toân vinh vaø ñoäi ôn Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni
ñaùng yeâu cuûa chuùng ta, vì ngöôøi cuõng mang teân cuûa vò thaùnh naøy69 vaø
nhöõng ai yeâu quyù chuùng ta, xin hoï haõy giuùp ñôõ vaø hoã trôï chuùng ta. Caùc
con coù thích vaäy khoâng? Caùc con coù ñöôïc sung söôùng khoâng?
Ngaøi ñöôïc ñaùp laïi baèng moät tieáng hoan ngheânh to nhö tieáng saám,
tieáp theo laø traøng daøi tieáng “hoan hoâ” Thaùnh Luy, Nguyeän Xaù Porta
Nuovo, vaø Don Bosco! Thaät khoù maø töôûng töôïng ñöôïc coù moät cuoäc phoå
thoâng ñaàu phieáu sung söôùng hôn, ñaùng khen ngôïi hôn vaø ñoàng thanh
hôn?
Caùc em ñem tin töùc veà gia ñình, cho caùc baïn hoïc, vaø caùc baïn thôï
hoïc ngheà. Khoâng bao laâu, toaøn theå laân bang ñeàu bieát, vaø moät nhoùm
nhoû caùc em baét ñaàu ñeán thanh tra nôi Nguyeän Xaù môùi. Nhìn thaáy nôi
naøy quaù phuø hôïp vôùi caùc cuoäc chôi, chuùng voâ cuøng möøng rôõ, vaø mong
moûi Nguyeän Xaù sôùm ñöôïc môû cöûa. Moãi ngaøy ñoái vôùi chuùng laâu nhö
moät ngaøn ngaøy. Thaät vaäy, nhöõng tuaàn leã tröôùc ngaøy môû coång, Nguyeän
Xaù môùi ñeàu ñaõ ñöôïc bieát tôùi raát roõ.
Tuy nhieân, quyeát ñònh cuûa baø Vaglienti cho thueâ ñòa saûn cuûa baø cho
Don Bosco khoâng laøm cho caùc phuï nöõ laøm ngheà giaët soáng vaø laøm vieäc
nôi ñaây ñöôïc haøi loøng. Khi hoï tìm bieát Don Bosco ñaõ thueâ choã naøy laøm
Nguyeän Xaù, hoï ñaâm ra töùc toái. Hoï xuùi giuïc ngöôøi khaùc cuøng haønh
69 Trong laàn in naøy chuùng toâi chuyeån ñoåi teân goïi Ñöùc Toång Giaùm Muïc baèng “Luigi”
thay vì caùi teân ít thoâng duïng “Luy”. Tuy nhieân, chuùng toâi thöôøng duøng teân “Luy”
trong taát caùc caùc vaên baûn khi noùi ñeán thaùnh Gonzaga [Nxb].
199
|
|
21.8 Page 208 |
▲back to top |
ñoäng, hoï quyeát ñònh choáng ñoái thaúng tay Don Bosco buoäc ngaøi phaûi
huûy boû giao keøo.
Moät hoâm, khi Don Bosco vaø baø Baø Vaglienti ñi kieåm soaùt caùc caên
phoøng caàn phaûi caûi bieán, hoï bò moät nhoùm caùc ngöôøi phuï nöõ giaän döõ naøy
bao vaây, tay choáng naïnh, gioáng nhö boïn ngöôøi noùi laûi nhaûi, hoï thoát ra
moät traøng daøi nhöõng lôøi sæ nhuïc, chöûi bôùi maø ngaøi chöa bao giôø nghe.
Hoï la the theù: “OÂng laø moät linh mucï khoâng coù con tim! - OÂng laø vieäc
baùc aùi caùi kieåu naøy haû?”- “Chuùng toâi ñaõ laøm haïi oâng ñieàu gì ñeán ñoäï
oâng ñuoåi chuùng toâi ra khoûi nôi chuùng toâi ñang ôû nhö vaäy?” – “Ñoà mắc
dòch!”- “OÂng vaø Nguyeän Xaù cuûa oâng laø ñoà cuûa quyû!” – “Neáu oâng
khoâng töï yù boû ñi, chuùng toâi seõ ñuoåi oâng ñi cho maø xem. Baøn tay chuùng
tôi maïnh laém, oâng bieát ñaáy. Chuùng toâi seõ ñaäp tan boä maët oâng!” Vaø hoï
tieán ñeán ñe doïa ngaøi.
Don Bosco coá laøm cho hoï bình tónh laïi: “Naøy caùc baø toát laønh, xin
nghe toâi noùi”.
Hoï la loái: “Chuùng toâi khoâng nghe oâng ñaâu. Chæ caàn oâng ra khoûi nôi
naøy hoaëc oâng seõ cheát chöù khoâng theå soáng ñöôïc ñaâu!”
Coù nhieàu chò ñaõ giô cao naém tay ñeå taán coâng Don Bosco, thì Baø
Vaglienti tieán tôùi la lôùn:
“Naøy caùc chò thueâ nhaø toâi, caùc chò sai roài, caùc chò töôûng vò linh muïc
naøy ñeán ñaây ñeå phá hoaïi coâng vieäc caùc chò ñang laøm haû. Ngöôïc haún
laïi. Neáu ngaøi môû Nguyeän Xaù trong khu vöïc laân caän naøy vaø sau naøy laïi
coù theâm löu xaù nöõa, caùc chò seõ coù nhieàu vieäc laøm. Ngaøi seõ göûi ñoà cho
caùc chò giaët, caùc chò laïi coù nhieàu quaàn aùo ñeå vaù nöõa. Taïi sao laïi töùc toái
vôùi ngaøi, ñaùng lyù ra caùc chò phaûi caùm ôn ngaøi chöù? Coøn vieäc choã ôû, toâi
seõ saép xeáp cho caùc chò ôû gaàn ñaây. Caùc chò seõ ñöôïc ôû gaàn soâng ñeå giaët
giuõ, caùc chò seõ coù ñaày choã phôi quaàn aùo döôùi aùnh naéng, caùc chò seõ coù
nhieàu coâng vieäc laøm vaø seõ kieám ñöôïc nhieàu tieàn hôn!”
Lôøi cuûa ngöôøi chuû ñaát noùi coù giaù trò nhö moät naém ñaát neùm vaøo caùc
con ong ñang hung haêng; hay ñuùng hôn, nhö raûy nöôùc thaùnh leân moät
nhoùm tinh ma quyû quaùi. Caùc chò thôï giaët lieàn yeân laëng nghe lôøi Don
Bosco noùi, sau cuøng xin loãi vaø ñeå cho Don Bosco vaø Nguyeän Xaù ñöôïc
yeân haøn.
200
|
|
21.9 Page 209 |
▲back to top |
Tuy nhieân, laïi coù nhieàu cuoäc chieán khaùc coøn nguy hieåm nhieàu hôn,
ñang xảy ñeán, khoâng nguyeân chæ choáng Don Bosco vaø Nguyeän Xaù thöù
hai cuûa ngaøi maø thoâi.
201
|
|
21.10 Page 210 |
▲back to top |
CHÖÔNG 24
Söï Khoân Ngoan Ñaùng Khen
Coù moät lá thô cuûa vua Carlo Alberto [thaùng Taùm 1847] göûi cho
[Cesar Trabucco], coâng töôùc cuûa Castagnetto70 aùm chæ tôùi coâng cuoäc
nhaø vua coù yù theo ñuoåi. Ngaøy 9 thaùng Möôøi, Coâng töôùc [Clement
Solano della] Margherita, vò boä tröôûng duy nhaát khoâng haï mình nònh
bôï nhaø vua, bò loaïi ra khoûi chính phuû. Do ñoù, vò trí naøy ñeå troáng hoaøn
toaøn cho nhöõng ngöôøi theo phaùi nay ñaõ ñaït ñöôïc vieäc kieåm soaùt hoaøn
toaøn [chính tröôøng]. Vua Carlo Alberto khoâng bao laâu ñaõ nhaän thaáy loãi
laàm cuûa mình, tuy nhieân söï vieäc ñaõ quaù treã.
Nhöõng haäu quaû ñaàu tieân veà vieäc boïn töï do chieám ñaõ roõ reät ngay.
Haàu töôùc Robert d’Azeglio71, anh cuûa Coâng töôùc Maxim72 döï thaûo moät
thænh nguyeän thö vaø xin chöõ kyù cuûa taát caû nhöõng ai yeâu töï do, xin nhaø
vua ban cho caùc người Do thaùi vaø Waldensians ñöôïc quyeàn coâng daân
ñaày ñuû baèng caùch huûy boû taát caû ñieàu luaät thuø nghòch. Nhieàu ngöôøi, ngay
caû caùc giaùo só, khoâng nhaän thaáy caùc quan ñieåm laïc giaùo aån daáu trong
ñoù, neân ñaõ coi gioáng nhö vieäc thi haønh moät ñieàu coâng lyù vaø töï do.
Nhöõng ñieàu luaät naøy thöïc ra ñaõ ñöôïc thoâng qua ñeå baûo veä ngöôøi Coâng
giaùo khoâng cho ngöôøi Waldensians caûi ñaïo, do ngöôøi Do thaùi lôïi duïng,
vaø do thaùi ñoä baát dung vaø thuø nghòch cuûa caû hai nhoùm ngöôøi naøy ñoái
vôùi ngöôøi Coâng giaùo73.
Vò haàu töôùc cuõng coá gaéng chieám laáy caùc ñöùc giaùm muïc, tuy nhieân
chính caùc vò naøy ñaõ trình leân nhaø vua moät thænh nguyeän toû lôøi choáng
ñoái. [Bọn ngöôøi theo phaùi töï do] cuõng ñaõ xin chöõ kyù cuûa Don Bosco.
70 Xin ñoïc tr. 172 [Nxb]
71 Robert d’Azeglio (1790-1862) laø moät chính trò gia vaø aùi quoác noåi tieáng cuûa
Risorgimento, xin ñoïc BM II, tr. 366f [Nxb]
72 Massimo d’Azeglio (1788-1866), gioáng nhö ngöôøi anh laø Robert, naêng noå cuûa vieäc
Risogimento. Xin ñoïc BM II, tr. 113, 249f [Nxb].
73 Ngöôøi ñoïc ñöøng queân raèng caùc bieán coá ñöôïc moâ taû trong boâï naøy ñaõ xảy ra caû moät
traêm naêm roài [Nxb]
202
|
|
22 Pages 211-220 |
▲back to top |
|
|
22.1 Page 211 |
▲back to top |
Nhöõng ngöôøi baûo trôï thö thænh nguyeän naøy cho ngaøi bieát ñaõ coù saùu kinh
só cuûa nhaø thôø chính toøa vaø möôøi vò cha xöù vaø gaàn moät traêm caùc cha
doøng, caùc Cha chính xöù vaø caùc linh muïc khaùc ñaõ kyù. Don Bosco ñoïc
baûn thænh nguyeän thö vaø bình tónh ñaùp laïi: “Khi naøo toâi nhìn thaáy chöõ
kyù cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc, toâi môùi kyù!” Thö thænh nguyeän mang
chöøng hôn saùu traêm chöõ kyù, khoâng phaûi taát caû cuûa ngöôøi ôû Torinoâ, ñöôïc
trình cho nhaø vua ngaøy 23 thaùng Möôøi Hai.
Quaû vaäy, sau khi ñöôïc söï uûng hoä cuûa ngöôøi Waldensians và Do thaùi,
caùc ngöôøi theo chuû nghóa töï do baét moïi ngöôøi maïnh meõ buoäc Carlo
Alberto phaûi thöïc hieän caùc vieäc caûi toå chính trò vaø daân söï theo yù muoán
cuûa chuùng. Khi nhaø vua löôõng löï, baùo chí ngoaïi quoác ñöôïc Massimo
d’Azeglio khuyeán khích baét ñaàu noùi ñeán vieäc nhaø vua cuûa Piedmont
maát aûnh höôûng vaø dö luaän quaàn chuùng YÙ taêng theâm vöõng maïnh trong
vieäc choáng oâng. Töùc giaän vaø ñöôïc baùo ñoâng vì nhöõng lôøi haøi höôùc chæ
trích, Carlo Alberto nhöôïng bộâ aùp löïc, vaø trong khoaûng töø 29 thaùng
Möôøi vaø 27 thaùng Möôøi Moät, oâng ban haønh vieäc caûi toå baèng moät loaït
caùc saéc leänh. Nhöõng vieäc chính yeáu laø: thieát laäp toøa Phaù aùn, chaáp nhaän
vieäc tranh luaän baèng thuû tuïc hình söï tranh caõi baèng lôøi, baõi boû toaøn aùn
ñaëc bieät vaø quyeàn taøi phaùn ñaëc bieät cuûa nhieàu boä phaän daân söï, di
chuyeån thaåm quyeàn caûnh saùt töø quaân ñoäi sang nhaân vieân daân söï, taùi toå
chöùc Hoäi ñoàng Quoác gia, baàu cöû caùc thaønh vieân thò xaõ, vaø haïn cheá töï
do baùo chí. Nghò ñònh cuoái cuøng naøy maëc daàu caám việc taán coâng toân
giaùo vôùi caùc chöùc saéc vaø luaân lyù coâng coäng, khoâng loaïi tröø vieäc kieåm
duyệt tröôùc khi xuaát baûn caùc cuoán saùch mang chöõ kyù cuûa haøng giaùo
phaåm. Do ñoù, boù buoäc caùc vieäc muïc vuï cuûa caùc giaùm muïc, caùc saùch
giaùo lyù, vaø moïi vieäc phaùt haønh saùch ñaïo, vaø ngay caû Kinh Thaùnh phaûi
coù söï kiểm duyeät cuûa chính quyeàn daân söï.
Taát caû moïi ñieàu caùc giaùm muïc muoán laø phaûi phuø hôïp vôùi caùc luaät
leä cuûa Coâng ñoàng Lateran thöù Naêm vaø Coâng ñoàng Trent. Caùc ngaøi
khoâng tìm lôïi ích caù nhaân; caùc ngaøi chæ lo haïnh phuùc cuûa ngöôøi daân, söï
baûo veä Ñöùc Tin, vieäc an toaøn cho ngoâi vua vaø thanh danh cuûa nhaø vua.
Lôøi keâu goïi cuûa caùc ngöôøi trôû thaønh voâ ích, neân Ñöùc Giaùm Muïc
203
|
|
22.2 Page 212 |
▲back to top |
Andrew Charvaz töø chöùc vị trí Giaùm muïc ñeå phaûn ñoáùi nhaèm bày toû söï
baát maõn cuûa mình.
Trong nhieàu thaùng sau ngaøy 29 thaùng Möôøi [1847], Torino trôû thaønh
nôi bieåu tình ñeán choaùng vaùng noái tieáp nhau hoan hoâ caùc cuoäc caûi caùch
naøy. Caùc cuoäc toå chöùc baét ñaàu vôùi caùi ñöôïc goïi laø “töï ñoäng” laøm saùng
thaønh phoá; caùc ñoaøn ngöôøi, nhaát laø trong ngaøy Chuû nhaät, vôùi caùc phuø
hieäu ñoû traéng xanh gaén vaøo ve aùo, tuaàn haønh treân caùc ñöôøng phoá vaø
buøng binh, vung vít moät röøng lá côø, ñieân cuoàng hoan hoâ YÙ quoác, Carlo
Alberto, Ñöùc Pio IX vaø Gioberti. Haàu nhö moãi ñeâm ñeàu coù trình dieãn
caùc baøi ca aùi quoác. Laõnh tuï caùc ñaûng phaùi bí maät tieáp tuïc thoåi ngoïn löûa
vaøo giôùi coâng nhaân; bieåu tình vaø aên uoáng trôû thaønh moùn aên cuûa moãi
ngaøy; coâng vieäc haøng ngaøy chæ lo göûi thoâng ñieäp göûi leân nhaø vua theà
uûng hoä hoaøn toaøn vieäc chieán ñaáu cho neàn ñoäc laäp. Quaû vaäy, moïi cuoäc
xuaát hieän tröôùc coâng chuùng cuûa Carlo Alberto ñeàu khieán cho ngöôøi ta
hoan hoâ ñeán ñieáùc tai. Ngaøy 2 thaùng Möôøi Moät [1847], khi oâng tôùi
Genoa, nhöõng cuoäc tieáp ñoùn oâng moät caùch cuoàng nghieät ñaõ ñöôïc chuaån
bò saün, caùc ñaùm ñoâng ñaõ ñi hoäï toáng oâng tôùi Soâng Poâ vôùi côø xí vaø caùc
caønh hoa laù. Coù moät cuoäc thaép saùng ñeøn taïi thò traán ngaøy 4 thaùng Möôøi
Moät, naâng cao teân cuûa nhaø vua, vaø caû baøi Te Deum ñöôïc haùt long troïng
trong “ngoâi thaùnh ñöôïc pheùp laï”74. Robert d’Azeglio laø ngöôøi laõnh ñaïo
tinh thaàn ñaøng sau nhöõng vuï vaän ñoäng naøy.
Nhieàu linh muïc, daàu ñaõ lôùn tuoåi vaø nhaïy caûm hôn, ñaõ bò aûnh höôûng
bôûi men cuûa söï thay ñoåi, nhöõng thænh nguyeän thö vaø caùc cuoäc aên möøng
naøy, vaø khen ngôïi cuoàng nhieät caùc cuoäc caûi caùch, Carlo Alberto vaø Ñöùc
Pio IX. Ñeå ñem caùc vò naøy trôû veà coù löông tri, Ñöùc Toång Giaùm Muïc
Fransoni ra leänh daùn lôøi daën trong taát caû caùc nhaø maëc aùo caám caùc linh
muïc khoâng ñöôïc tham gia caùc cuoäc bieåu tình chính trò. Ngöôøi noùi, caùc
linh muïc phaûi laø ngöôøi tröôùc nhaát bày toû loøng trung thaønh vôùi nhaø vua,
74 Thaùnh ñöôïc Mình Thaùnh Chuùa. Pheùp lạ Mình Thaùnh Chuùa xảy ra ngaøy 6 thaùnh Saøu
naêm 1453. Moät ngöôøi lính laáy töø löng con löøa moät caùi maët nhaät ñang ñeà Mình Thaùnh
Chuùa. Khi anh naøy tôùi ñòa ñieåm laøm sau naøy xaây thaùnh ñöôïc Mình Thaùnh Chuùa, con
löøa khoâng chòu nhuùc nhích nöõa daàu cho ñaùnh ñaäp vaø roi quaát. Caùi maët nhaät rôùt xuoáng
ñaát trong khi Mình Thaùnh ôû lô löûng treân khoâng khí ñeå moïi ngöôøi ñöôïc nhìn thaáy
[Nxb].
204
|
|
22.3 Page 213 |
▲back to top |
khoâng phaûi baèng loái bieåu tình theá gian, nhöng baèng vieäc trung thaønh
laøm troøn nhieäm vuï ñoái vôùi ngöôøi. Ngaøy 13 thaùng Möôøi Moät, trong moät
laù thö luaân löu göûi caùc cha chính xöù ñöôïc Toång Giaùm Muïc cho pheùp
haùt baøi Te Deum, neáu ñöôïc yeâu caàu, nhöng coù ñính keøm lôøi noùi vôùi daân
chuùng raèng: caùch caàu nguyeän xöùng hôïp laø daâng lôøi caûm taï leân Thieân
Chuùa vaø xin Ngöôøi nhaän lôøi caàu xin ñeå cho caùc linh hoàn ñöôïc khoûi laøm
toâi ma quyû; raèng caùc ngöôøi baûo trôï caùc coâng vieäc cuûa thaùnh ñöôøng
khoâng coù gì laø toát ñeïp neáu hoï khinh thöôøng caùc luaät leä cuûa thaùnh ñöôøng;
vaø raèng coù nhiều ngöôøi luoân luoân giaáu dieám caùc vieäc laøm cuûa ma quyû
döôùi caùi aùo khoaùc cuûa toân giaùo.
Nghe bieát lôøi noùi ngay thaúng naøy, boïn ngöôøi töï do choáng laïi vò giaùo
phaåm vaø ñöôïc nhieàu linh muïc trieàu vaø doøng ñöa ra phoå bieán, cho thaáy
hoï muø tòt veà thöïc traïng. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni bò keát toäi hoã trôï
nöôùc AÙo vaø caùc cha doøng Teân, laø ñòch thuø cuûa nöôùc YÙ vaø choáng laïi ñöùc
Giaùo hoaøng, maø toaøn theá giôùi hoan hoâ vaø chuùc tuïng. Qua baùo chí vaø
caùc lôøi ñoàn thoåi loan ra Ñöùc Pioâ IX laø laõnh tuï vaø tinh taàn möu ñoà thành
laäp Lieân bang Italia75, vaø ngöôøi seõ lieân minh vôùi Carlo Alberto, moät
ngöôøi Công Giaùo thaønh tín, ñeå ñaùnh ñuoåi nguôøi AÙo ra khoûi Ý. Trong
caùc khu vöïc khaùc, cuõng ñaõ ñöôïc noùi, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ gửi ñeán nhaø
vua moäït thanh kieám maø chính ngöôøi ñaõ laøm pheùp, noù mang ghi chuù: In
hoc gladio vinces [vôùi thanh kieám naøy, ngaøi seõ thaéng].
Trong soá caùc ngöôøi chæ trích Ñöùc Toång Giaùm Muïc, coù nhieàu linh
muïc ñaõ loãi kyû luaät haøng giaùo só, hy voïng ñaõ ñeán luùc thoaùt khoûi caùi aùch
cuûa quyeàn bính giaùm muïc; cuõng coù caùc vò doøng tu ñaõ laäp beø ñaûng vaø
bày toû yù muoán caùi caùch noäi boä, laøm nheï bôùt phaàn naøo söï khaéc khoå cuûa
luaät doøng, ngöng bôùt quyeàn haønh cuûa vò beà treân, vaø moät cuoäc ñieàu haønh
daân chuû hôn cuûa caùc tu hoäi cuûa hoï. Sau naøy, caùc vò doøng naøy ñaõ bò ñuoåi
hoaëc ñoøi hoûi phaûi xuaát. Nhöõng giaùo só naøo soát saéng, haêng haùi laøm vieäc
vaø moät loøng hieán thaân cho muïc vuï thaùnh vaãn coøn saùt caùnh vôùi ñöùc Toång
Giaùm Muïc. Trong baàu khí loän xoän nghòch lyù aáy, söï khoân ngoan saùng
choùi cuûa Don Bosco thaät ñaùng khen. Moät möïc töø choái tham gia moät
75 Moät Lieân Bang Caùc quoác gia döôùi quyeàn laõnh ñaïo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng maø
Gioberti nhằm thöïc hieän. Xin ñoïc BM II, tr. 114ff [Nxb].
205
|
|
22.4 Page 214 |
▲back to top |
mình hoaëc caùc hoïc sinh baát cöù moäït cuoäc bieåu tình coâng coäng naøo, ngaøi
minh baïch cho thaáy laø cứ ñöôïc töï do khoûi bò daân chuùng choáng kích thích
laät ñoå quyeàn bính toái cao hôïp luaät leä, ñaëc bieät laø ñöùc Giaùo hoaøng. Do
ñoù, ngaøi khoâng hoan ngheânh vieäc ñoåi môùi chính trò, nhöng ngaøi cuõng
töï cheá khoâng choáng laïi hoï baèng lôøi hoaëc baèng loái khaùc. Taát caû moïi söï
ngaøi muoán, ngaøi noùi, laø cöù laøm ñieàu toát - khoâng coù gì ngoaøi khaùc – baát
cöù vôùi giaù naøo. Tuy nhieân ñieàu ñoù laøm khoâng deã. Coù nhöõng baäc vò voïng
vaø coù aûnh höôûng, bieát ngaøi kieåm soaùt treân haøng traêm caùc hoïc sinh vaø
thanh thieáu nieân, giuïc ngaøi laøm taêng theâm ñaùm ñoâng tham gia caùc cuoäc
bieåu tình vaø tuaàn haønh, nhöng maëc daàu bò hoï thuùc baùch, laøm aùp löïc vaø
chæ trích, Don Bosco luoân luoân choái töø.
Moät hoâm. Brofferio76 gaëp ngaøi [ôû thò xaõ], oâng noùi vôùi ngaøi: “ Vaãn
coù moät choã daønh cho ngaøi vaø caùc hoïc sinh cuûa ngaøi ngaøy mai taïi Piazza
Castello”.
“Caùc ngöôøi khaùc seõ chieám choã cuûa toâi neáu toâi khoâng tôùi,” Don
Bosco ñaùp. “Toâi coù vieäc raát khaån thieát khoâng theå boû ñi ñöôïc”.
“Ngaøi nghó raèêng coù ñieàu gì sai traùi ñoái vôùi quaàn chuùng veà loøng aùi
quoác cuûa ngaøi hay sao?” vò luaät gia tieáp tuïc noùi moät caùch chua chaùt.
“Toâi khoâng noùi theá,” Don Bosco noùi tieáp, “Toâi muoán noùi raèng toâi
chæ laø moät linh muïc taàm thöôøng, bôûi ñoù, tröôùc nhaø nöôùc, toâi chaúng coù
gì laø ñaëc bieät vaø nhieäm vuï cuûa toâi laø rao giaûng, nghe xöng toäi, vaø daïy
giaùo lyù. Toâi khoâng theå truyeàn leänh cho caùc hoïc sinh cuûa toâi ñöôïc moät
khi chuùng ra khoûi nhaø nguyeän trong moät vấn ñeà quan troïng nhö theá.”
Trong khi ñoù, Don Bosco ñang baän toå chöùc mhöõng cuoäc bieåu tình vaø
dieãn haønh baèng moät loaïi khaùc haún. Ngaøi mua moäït töôïng Ñöùc Meï Yeân
UÛi vaø moät caùi ñeá vôùi giaù mua hai möôi bảy lire hoâm 2 thaùng Chín
[1847] vaø quyeát ñònh naêm naøy vaø naêm tôùi, seõ ñem ñi kieäu qua khu laùng
gieàng trong caùc ngaøy leã kính Ñöùc Trinh Nöõ. Ngaøi cuõng toå chöùc moät
cuộc kieäu kính thaùnh Luy trong noäi khu vöïc Nguyeän Xaù moãi ngaøy Chuû
nhaät ñaàu thaùng vaø daønh rieâng ngaøy Chuû nhaät cuoái thaùng ñeå taäp xin ôn
76 Angelo Brofferio (1802-1866), moät boä maët trong soá caùc chính trò gia cuûa Piedmont,
laø moät ñòch thuû cuûa Camillo Beno Cavour [pNxb]
206
|
|
22.5 Page 215 |
▲back to top |
cheát laønh. Ñöùc Pioâ IX ñaõ ban cho vieäc thöïc haønh naøy moät aân toaøn xaù
ñeå caàu cho caùc linh hoàn nôi luyeän nguïc, vaø ban moät aân xaù ba traêm ngaøy
cho nhöõng ngöôøi tham döï cuoäc kieäu. Nhö vaäy, trong khi ôû thaønh phoá
coù haøng ngaøn laù côø vôùi caùc ñoaøn ngöôøi ñi bieåu döông baèng caùc baøi haùt
aùi quoác, thì ñoâng ñaûo caùc hoïc sinh böôùc ñi sau caùc lá côø khieâm toán theo
haøng loái ra khoûi nguyeän ñöôøng vôùi töôïng nhoû thaùnh Luy. Vôùi bao nhieâu
baøi haùt ngôïi khen nhaân ñöùc thô ngaây trong traéng giöõa caùc boâng hueä
traéng tinh vaø ngaøn hoa khaùc caùc em mang theo cuoäc röôùc ñi chung
quanh maûnh vöôøn cuûa Meï Margherita roài trôû laïi nguyeän ñöôøng ñeå nhaän
laõnh ôn laønh cuûa Chuùa Cöùu Theá. Coù haøng nhieàu coâng vieäc toát laønh keøm
theo cuoäc ñi kieäu haøng thaùng naøy vaø nhieàu caùc vieäc thöïc haønh ñaïo ñöùc
khaùc cöïc kyø caàn thieát cho nhöõng ngaøy naøy. Coâng vieäc naøy ñaõ ñöôïc thöïc
haønh ñeàu ñaën trong hôn moät naêm, nghóa laø, bao laâu coøn coù caùc cuoäc
bieåu tình cuûa daân chuùng dieãn ra ôû Torinoâ. Ñeán ngay caû Don Bosco
cuõng phaûi ngaïc nhieân veà söï ñaùp öùng cuûa caùc em.
Caùc ngöôøi caùch maïng, nhö chuùng ta bieát, tieáp tuïc duøng moïi möu keá
xaûo quyeät gaây neân töôûng töôïng vaø kích thích loøng aùi quoác cuoàng loaïn,
nung naáu ngoïn löûa nhieät tình vaø moâ taû Giaùo Hoäi laø keû thuø cuûa neàn töï
do vaø ñôøi soáng cuûa quoác gia. Do ñoù, trong nhieàu naêm coù söï sa suùt toân
giaùo thaûm naõo nôi daân chuùng gaây neân söï baát kính vaø ñöa tôùi ngay vieäc
thuø gheùt caùc ñöùc Giaùm muïc vaø linh muïc. Khoù coù theå maø ñoaùn ñöôïc
caùc söï quaù ñaùng maø moät soá ngöôøi cuoàng nhieät hôn bò loâi cuoán thi haønh.
Coù moät hoâm, Don Bosco ñaõ cho cho Cha Gioan Tuchchi nhaän thaáy:
“Con thaät sung söôùng ñöôïc laøm linh muïc! Neáu khoâng, khoâng bieát con
seõ trôû neân nhö theá naøo trong caùi thôøi ñaïi gioáng nhö theá naøy!” Phaûn öùng
cuûa ngaøi, nhö thöôøng leä, höôùng daãn ngaøi bieát caùch daën baûo caùc em phaûi
giöõ kyû luaät ñeå khoâng coù thieân kieán, bieát caùch daïy leõ phaûi vaø giöõ cho
tinh thaàn ñaïo ñöùc soáng ñoäng trong con tim.
Tuy nhieân, phaàn mình, ngaøi bieát ñöøng lo laéng ñeå khoûi phaûi chia sẻ
nhöõng söï ñau khoå vaø lo aâu cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Frabsoni. Toøa
Toång Giaùm Muïc luoân môû coång cho ngaøi tôùi trong suoát maáy thaùng cuoái
naêm 1847 vaø nhöõng thaùng ñaàu naêm 1848, ngaøi thöôøng ñeán vaøo buoåi
207
|
|
22.6 Page 216 |
▲back to top |
chieàu sau naêm giôø ba möôi cho tôùi taùm giôø. Ngöôøi treû Francis Picca77
thöôøng gaëp ngaøi taïi Porta Nuova treân ñöôøng ñi töø tröôøng hoïc vaø ñöôïc
ngaøi baûo ñi theo. Caäu nhoû traû lôøi: “Con saün saøng, nhöng cha ñi ñaâu?”
Caâu traû lôøi bao giôø cuõng laø: “Ñeán gaëp Ñöùc Toång Giaùm Muïc.” Laàn löôït,
vò linh muïc treû vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc trao ñoåi nhöõng bieán coá raát quan
heä vöøa môùi xảy ra quùa nhanh vaø Don Bosco thöôøng xuyeân ñöôïc trao
cho moät nhieäm vuï khoù khaên vaø teá nhò, bôûi vì coù moät soá ngöôøi doø thaùm
lôøi noùi vaø haønh vi cuûa ñöùc Toång Giaùm Muïc. Tình hình moãi ngaøy qua
ñi moãi teä haïi hôn. Nhöõng uûy ban coù nhieäm vuï kieåm duyeät báo chí cho
pheùp in nhöõng saùch coù tính caùch laät ñoå vaø cho nhaäp caûng nhöõng soaïn
phaåm voâ thaàn töø Phaùp vaø Thuïy só; hoï khoâng lo caám ñoaùn caùc cuoán tieåu
thuyeát, bi haøi kòch vaø thô phuù chöùa ñaày nhöõng ñieàu gheùt Giaùo Hoäi, taát
caû nhöõng loaïi naøy ñaõ tìm ñöôïc moâi tröôøng xaâm nhập caùc gia ñình, ñaïi
hoïc vaø ngay caû caùc tu vieän vaø chuûng vieän. Cuøng luùc ñoù, laõnh tuï caùc hoäi
kín baét ñaàu söû duïng quyeàn ñaëc bieät daønh cho baùo chí, vaø khôûi söï vôùi
caùc tôø Dö luaän (Opinione), Taùi Toå chöùc (Resorgimento) vaø Thoûa Öôùc
(Concordia).
Ñöùc Toång Giaùm Muïc ñaõ bò ñau khoå, laïi coøn bò ñau khoå hôn nay trong
noäi boâ. Tinh thaàn maát bình an vaø thieáu nhaãn naïi trong vieäc giöõ kyû luaät
baét ñaàu xuaát hieän nôi caùc chuûng sinh cuûa ngöôøi. Trong moät dòp, gaëp
Ñöùc Khaâm söù Toøa thaùnh ngoai ñöôøng phoá, hoï tỏ ra thieáu söï toân kính
ñoái vôùi ngaøi. Vì ñoïc moät soá saùch, do söï kích thích bôûi caùc cuoäc bieåu
tình baát taän cuûa daân chuùng, vaø do söï quyû quyeät khuyeán duï cuûa nhöõng
chuyeân vieân khuaáy ñoäng, caùc chuûng sinh cuõng ñaõ noùng maët. Hoï nhaän
ñònh caùc bieán coá treân beà maët, hoï bò löøa bòp vì söï bày toû toân kính toân
giaùo beà ngoaøi maø caùc nhaø caùch maïng ñaõ khoân kheùo ñöa ra trong cuoäc
vaän ñoäng. Vì thieáu kinh nghieäm, caùc chuûng sinh treû tuoåi gaùn caùi nhaõn
hieäu “phaûn ñoäng, doøng teân, bi quan, ngu ñaàn” leân caùc vò linh muïc ñang
77 Moät hoïc sinh cuûa Don Bosco vaø sau naøy laø moät giaùo vieân taïi Nguyeän xaù, nôi ngöôøi
daâng thaùnh leã môû tay ngaøy 26 thaùng naêm 1895, ngöôøi vieát moäït lôøi chöùng raát quan
troïng gửi cho Boä Phuïng töï veà vieäc lieân hệ giöõa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lorenzo
Gastaldi ôû Torinoâ vaø Don Bosco. Xin ñoïc Cuoán Hoài Kyù Lòch Söû Thaùnh Gioan Bosco,
BM XIX, tr. 403-12 [Nxb]
208
|
|
22.7 Page 217 |
▲back to top |
coá gaéng phuïc hoài yù thöùc cuûa hoï baèng caùch noùi tôùi tröôùc nhöõng ngaøy
ñen toái seõ ñeán vôùi nöôùc YÙ vaø caû Giaùo Hoäi.
Ngaøy 4 thaùng Möôøi Hai, [1847], moät cuoäc bieåu tình vó ñi để hoan hoâ
Carlo Alberto trôû laïi Genoa, haàu heát caùc chuûng sinh quyeát ñònh tôùi tham
gia. Ñöùc Toång Giaùm Muïc caám ngaët hoï khoâng ñöôïc laøm vaäy, ñaõ tuyeân
boá ngöôøi seõ khoâng cho caùc chuûng sinh baáât tuaân leänh xöùng ñaùng ñöôïc
chòu chöùc thaùnh. Ngöôøi cuõng ban leänh caùc coång cuûa chuûng vieän vaãn ñeå
môû. Tôùi buoåi chieàu, coù khoaûng taùm möôi chuûng sinh ñi ra vaø nhaäp vaøo
ñaùm ñoâng ñang hoà hôûi đi bieåu tình. Sau ñoù ít laâu, trong ngaøy leã Giaùng
sinh, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni laïi bò moät caùi baát ngôø ñau ñôùn: taïi
buoåi leã ñaïi trieàu, caùc chuûng sinh trong nhaø maëc aùo mang huy hieäu gaén
ôû ngöïc. Chaéc haún noãi buoàn cuûa ngöôøi ñöôïc dòu laïi bôûi nhöõng lôøi caàu
nguyeän vaø leân röôùc leã cuûa caùc hoïc sinh taïi buoåi Leã Ñeâm ôû Valdocco
vaø vieäc [vöøa môùi] môû theâm Nguyeän Xaù Thaùnh Luy ôû Porta Nuova.
209
|
|
22.8 Page 218 |
▲back to top |
CHÖÔNG 25
Khai Tröông Nguyeän Xaù Thaùnh Luy
Trong cuoán Cinque Lustri di Storia dell’ Oratorio Salesiano [Lòch söû
hai möôi laêm naêm ñaàu Nguyeän Xaù Thaùnh Luy], Cha Bonetti moâ taû
cuoäc khai tröông long troïng Nguyeän Xaù Thaùnh Luy taïi Porta Nuova
nhö sau:
Khi thôøi gian khai tröông ñaõ tôùi gaàn, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni
ñöôïc xin laøm pheùp nguyeän ñöôøng vaø ban cho naêng quyeàn caùc loaïi
nhaèm lôïi ích [thieâng lieâng] cho caùc hoïc sinh. Ñöùc Toång Giaùm Muïc ñaõ
mau maén vaø quaûng ñaïi chaáp thuaän, vaø uûy quyeàn cho cha chính xöù Ñöùc
Meï caùc Thieân Thaàn laøm pheùp nhaø nguyeän; ngöôøi trao laïi quyeàn naøy
cho Cha Borel.
Chuû nhaät tröôùc [leã Ñöùc Meï Voâ Nhieãm] Don Bosco loan baùo vieäc
khai tröông Nguyeän Xaù môùi seõ laøm trong buoåi saùng ngaøy leã. Ngaøi môøi
caùc hoïc sinh cö nguï phaàn ñaát phía Nam thaønh phoá ñeán khu môû Nguyeän
Xaù maø chuùng ñaõ bieát roõ; taïi ñaây coù buoåi xöng toäi ñaàu tieân, roài laøm pheùp
nhaø nguyeän, sau cuøng laø röôùc leã.
“Caùc con thaân meán, haõy ñeán cho thaäït ñoâng, vôùi tinh thaàn soát saéng,”
ngaøi coå suùy caùc em. “Vôùi caùch naøy chuùng ta thaät söï toân kính moät caùch
xöùng ñaùng Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Nöõ Vöông Thieân ñaøng, cuõng laø Meï yeâu
daáu chuùng ta. Chuùng ta caàu xin Ngöôøi baûo veä vaø beânh vöïc noù, vaø cho
noù taêng tröôûng ñeå laøm lôïi ích cho nhieàu hoïc sinh cuõng nhö cho caùc con
nöõa. Em naøo soáng ôû Valdocco vaãn tôùi sinh hoaït taïi Nguyeän Xaù
Valdocco. Thật vaäy, trong ngaøy ñaùng nhôù naøy chuùng ta seõ nhö hai gia
ñình; maëc daàu treân phöông dieän ñòa lyù, chuùng ta ôû hai ñaàu cuûa thaønh
phoá, nhöng chuùng ta vaãn chung moät tinh thaàn, haùt nhöõng lôøi ca tuïng
thaùnh thieän, yeâu thöông nhaát leân Meï Thieân Chuùa khoâng maéc moät tì veát
toäi loãi vaø voâ nhieãâm.”
Khi caùc em ñaõ ñeán ñaày nhaø thôø, moät ñaùm ñoâng caùc em vaây quanh
Don Bosco vaø Cha Borel, chuùng höùa seõ ñem nhieàu em khaùc, thaân nhaân,
laùng gieàng vaø baïn hoïc ñeán vôùi Nguyeän Xaù môùi. Hai vò linh muïc nhìn
210
|
|
22.9 Page 219 |
▲back to top |
thaáy trong söï phaán khôûi cuûa chuùng moät ñieàu vui veû baùo tröôùc söï thaønh
coâng cuûa coâng cuoäc caùc ngaøi laøm, neáu Chuùa muoán.
Hoâm tröôùc ngaøy leã [Ñöùc Meï Voâ Nhieãm] Nguyeän Xaù ñöôïc cung hieán
cho Thaùnh Luy ñaõ saün saøng. Nhieàu vò aân nhaân nam vaø nöõ, nay ñöôïc
goïi laø Coäng taùc vieân Saleâdieâng, ñaõ cung caáp caùc vaät phuï thuoäc: moäït
böùc aûnh cuûa vò thaùnh, caùc chaân ñeàn vaø caây neán, vaûi phuû baøn thôø, aùo
an-ba, aùo leã, aùo choaøng, gheá, baøn quyø, moät caùi tuû nhoû ñeå ñöïng vaät
duïng, moät baøn ñeå aùo maëc. Moät soá baø ñaïo ñöùc ñaõ theâu haàu heát caùc boä
leã phuïc. Moät soá ít ñoà vaät coøn caàn ñeán ñöôïc ñem töø Valdocco tôùi hoaëc
möôïn taïm taïi nhaø thôø xöù laân caän.
Moät cuoäc möa tuyeát töø buoåi saùng sôùm ngaøy 8 thaùng Möôøi Hai, 1847.
Ñaây laø ngaøy kyû nieäm laàn thöù ba ngaøy laøm pheùp nguyeän ñöôøng ñaàu tieân
cuûa Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxico
Saleâ, khi coøn ôû taïi Beänh vieän Thaùnh Philomena cuûa Baù töôùc
Barolo78. Döôùi söï baûo hoä cuûa vò thaùnh ñaùng yeâu nhaát trong soá caùc vò
thaùnh, noù ñaõ phaùt trieån ngoaøi söï mong ñôïi. Nhö laø moät söï baûo ñaûm, caùi
Nguyeän Xaù thöù hai naøy seõ gioáng nhö vaäy seõ mang laïi caùc ích lôïi khoâng
noùi ñöôïc cho giôùi treû ñöôïc hưôûng cuõng moät söï thaønh coâng nhö theá.
Chuùa Quan Phoøng ñaõ saép ñaët cho noù baét ñaàu cuõng coù moät ñieàm laønh
nhö vaäy, trong ngaøy leã kính Ñöùc Trinh Nöõ Voâ Nhieãm, ñöôïc Ngöôøi
troâng nom coi soùc thaät ñaàây ñuû vôùiø ñaày uy quyeàn baûo trôï nhöõng coâng
cuoäc ñaùng ñöôïc ca tuïng nhaát. Ngay caû vieäc tuyeát rôi laø ñieàm noùi tröôùc
cho bieát Chuùa muoán toû cho thaáy caùc em cuûa Nguyeän Xaù môùi naøy seõ
nhieàu nhö tuyeát rôi vaø maàu traéng cuûa noù töôïng tröng cho söï hoàn nhieân
trong traéng Ngöôøi ao öôùc ñöôïc gìn giöõ, hoaëc ñöôïc duy trì cho caùc linh
hoàn. Sau cuøng, coù Thaùnh Luy laøm boån maïng vaø maãu göông laø moät söï
baûo ñaûm theâm nöõa cho nhöõng keát quaû toát seõ ñeán. Nhöõng söï mong ñôïi
naøy khoâng coù gì laø mô hoà; cöù tôùi luùc chuùng seõ ñöôïc thaønh töïu.
Thôøi tieáùt khaéc nghieät naøy khoâng ngaên caûn moät soá ñoâng caùc em tôùi
Nguyeän Xaù môùi. Bảy giôø saùng nhieàu em ñaõ saün saøng chôø xöng toäi, vaø
taùm giôø nguyeän ñöôøng ñaõ ñaày ngöôøi. Cha Borel chuû söï leã nghi, vì Don
78 Xin ñoïc BM II, tr. 194f [Nxb].
211
|
|
22.10 Page 220 |
▲back to top |
Bosco phaûi ôû laïi Valdocco. Ngöôøi laøm pheùp nhaø nguyeän, daâng thaùnh
leã vaø sau ñoù giaûng moät baøi giaûng ngaén ñaày caûm ñoäng vôùi noäi dung döôùi
ñaây.
“Caùc con thaân meán, cha khoâng theå naøo noùi cho caùc con bieát ñöôïc
cha sung söôùng döôøng naøo buoåi saùng hoâm nay!” Vì caûm ñoäng ngöôøi bò
ngheïn lôøi trong moät choác laùt, sau ñoù ngöôøi tieáp tuïc. “Trôøi laïnh ñaõ
khoâng ngaên chaän caùc con laïi. Loøng toân suøng Ñöùc Trinh nöõ vaø tình yeâu
ñoái vôùi Nguyeän Xaù môùi ñaõ ñoát noùng con tim vaø ñem caùc con ñeán nôi
ñaây vôùi moät soá ñoâng. Taát caû caùc con ñaõ tham döï soát saéng Thaùnh leã vaø
nhieàu em ñaõ röôùc Mình Thaùnh Chuùa. Cha thaät söï ñöôïc haïnh phuùc. Cha
hy voïng lôùn lao caùc con seõ tieáp tuïc töï nguyeän tôùi ñaây ñeàu ñaën. Cha hy
voïng nhôø göông saùng vaø lôøi môøi goïi cuûa caùc con, nhieàu baïn höõu cuõng
seõ theo caùc con ñeán nôi ñaây. Cha hy voïng Nguyeän Xaù naøy seõ chöùng toû
laø caùi Nguyeän Xaù ñaøn em xöùng ñaùng cuûa Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ
Saleâ vaø caû hai seõ daãn ñöa nhieàu linh hoàn veà cho Chuùa! Trong ngaøy leã
kính Ngöôøi hoâm nay chuùng ta khôûi söï coâng cuoäïc môùi naøy, haõy xin Meï
Voâ Nhieãm phoø hoä, che chôû vaø beânh vöïc chuùng ta!” Sau ñoù, döïa vaøo söï
caûm höùng ngaøy leã kính Ñöùc Meï Voâ nhieãm, ngöôøi khuyeán khích caùc em
xa laùnh toäi loãi vaø taäp nhaân ñöùc trong saïch treân heát taát caû ñeå haïnh kieåm
caùc em noi theo cuoäc ñôøi göông maãu cuûa Thaùnh Luy.
Sau khi keát thuùc baøi giaûng, caùc em ñoïc ít kinh nguyeän, haùt baøi thaùnh
ca caàu xin Ñöùc Trinh Nöõ, vaø xeáp haøng ra khoûi nhaø thôø moät caùch traät
töï. Taïi cöûa, moãi em vui veû nhaän ñöôïc moät chieác xaêng ñuyùch nhö laø
moùn quaø nhoû cuûa Meï treân trôøi ñeå aên lót daï, vì ñaõ qua böõa ñieåm taâm.
Khoâng caàn noùi theâm cho dö thöøa veà thoâng leä sinh hoaït cuûa nguyện xaù
môùi. Chæ caàn noùi laø noù cuõng theo moät thôøi khoùa bieåu vaø moät phöông
phaùp gioáng nhö cuûa Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ.
Döôùi ñaây laø lôøi keå cuûa Cha Bonetti. Nhö chuùng ta ñaõ thaáy, Don
Bosco ñaõ aán ñònh ngaøy 8 thaùng Möôøiø Hai laø ngaøy khai tröông Nguyeän
Xaù Thaùnh Luy. Chuùng ta tìm thaáy cuøng moät ngaøy trong Boä XXI cuûa
moät boä baùch khoa töø ñieån naêm 1851 cho Goffredo Casalis soaïn, döôùi
nhan ñeà Istituti di beneficenza. Ñieàu naøy cuõng ñaët ra moät söï trôû ngaïi
lôùn nhö saéc leänh cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni, uûy quyeàn cho cha
212
|
|
23 Pages 221-230 |
▲back to top |
|
|
23.1 Page 221 |
▲back to top |
chính xöù Ñöùc Meï caùc Thieân Thaàn ñeå laøm pheùp nhaø nguyeän cuûa
Nguyeän Xaù vaø ban pheùp cho vieäc cöû haønh thaùnh leã taïi ñaây ñeà ngaøy
thaùng laø 18 thaùng Möôøi Hai, 1847, vaø ngaøy thaùng ñaõ ñöôïc ghi roõ.
Chuùng toâi khoâng theå cho raèng coù leänh mieäng cho pheùp tröôùc, bôûi vì
Don Bosco khi töôøng trình baûn lòch söû vaén taét cuûa Tu hoäi Thaùnh
Phanxico Saleâ cho Toaø Thaùnh naêm 1864 ñeå ñöôïc söï chaáp thuaän sô
khôûi, ñaõ roõ reät noùi raèng, “do saéc leänh ngaøy 18 thaùng Möôøi Hai, thaåm
quyeàn cho pheùp môû moät Nguyeän Xaù môùi daâng cho Thaùnh Luy.” Chuùng
toâi khoâng theå cho raèng, Thaùnh leã ñöôïc cöû haønh nôi ñaây maø laïi khoâng
coù söï cho pheùp. Vaäy thì söï vieäc thaät söï laø theá naøo? Chuùng toâi coù theå
nghi ngôø Cha Bonetti nhaàm laãn hai söï vieäc khaùc nhau. Vieäc khai tröông
thöïc söï (de facto) Nguyeän Xaù Thaùnh Aloysiuscoù theå xảy ra buoåi chieàu
ngaøy leã Ñöùc Meï Voâ Nhieãm, trong khi ñoù, ban saùng, hoïc sinh thoâng
thöôøng ñi tham döï taïi Valdocco nhö tröôùc. Trong hai ngaøy Chuû nhaät
sau, caùc em coù theå taäp trung taïi nguyeän ñöôøng vaøo buoåi chieàu, daàu noù
chöa ñöôïc laøm pheùp, ñeå hoïc giaùo lyù vaø nghe giaûng, ñeå caùc em khoûi
phaûi tôùi Valdocco hai laàn trong cuøng moät ngaøy döôùi trôøi laïnh buoát vaø
mau toái nhö theá naøy. Chuùng toâi cuõng boû ra ngoaøi leã Giaùng sinh, vì leã
naøy xảy vaøo ngaøy Chuû nhaät sau ngaøy 18 thaùng Möôøi Hai79, vaø Cha
Borel ñang quaù baän roän vì nhieàu traùch nhieäm taïi Refugio. Theo yù kieán
chuùng toâi, vieäc khai tröông troïng theå phaûi xảy ra trong ngaøy lễ kính
Thaùnh Tephano [26 thaùng Möôøi Hai] hoaëïc trong ngaøy leã kính Thaùnh
Gioan Thaùnh söû [27 thaùng Möôøi Hai] vaãn ñöôïc trung thaønh giöõ nhö
ngaøy leã buoäc trong thôøi kyø ñoù. Neáu chuùng ta tính caû nhöõng caûnh ngoä
khaùc, chaúng haïn söï meät moûi vì nhieàu cuoäc toå chöùc leã laïc lieân tieáp tổ
chöùc gaàn nhau coù theå gaây neân, chuùng toâi nghó rằng raát coù theå ngyuyeän
ñöôøng ñaõ ñöôïc laøm pheùp, vaø Thaùnh leã ñaàu tieân ñöôïc toå chöùc ñuùng ngaøy
leã Thaùnh Gioan Thaùnh söû. Trong tröôøng hôïp naøy, daàu chöõ ñoû cuûa Giaùo
79 Moät söï ghi nhaän sai soùt. Ngaøy 13 thaùng Möôøi Hai laø ngaøy Chuû nhaät, nhö vaäy, Leã
Giaùng sinh cuõng theá [Nxb].
213
|
|
23.2 Page 222 |
▲back to top |
phaän phaûi ñöôïc tuaân theo veà vieäc daâng thaùnh leã, thì Ñöùc Trinh Nöõ cuøng
chia seû nieàm vinh quang vôùi ngöôøi con nuoâi cuûa Ngöôøi ñaâu coù sao.80
Chuùng ta tieáp tuïc caâu truyeän. Don Bosco luùc naøy töï mình khoâng theå
coi soùc Nguyeän Xaù thöù hai naøy ñöôïc. Do ñoù, vôùi söï ñoàng yù cuûa Cha
Borel, ngaøi laàn löôït trao cho nhieàu vò linh muïc coù loøng soát saéng ôû
Torinoâ, vaø ngaøi gôûi đến caùc ngöôøi trôï taù trong soá caùc em lôùn tuoåi vaø
ñaùng tin caäy [töø Valdocco tôùi] vaøo buoåi saùng vaø buoåi chieàu, trong caùc
ngaøy Chuû nhaät vaø ngaøy leã troïng. Ngaøi cuõng thöôøng xuyeân tôùi, cuõng nhö
Cha Borel.
Vò Giaùm ñoác thöù nhaáât cuûa Nguyeän Xaù môùi naøy laø Cha Hyacinth
Carpano ñöôïc Cha [Giuse] Trivero phuï taù, ngöôøi heát loøng thường cung
caáp baát cöù caùi gì caàn ñeán ñeå trang trí trong caùc buoåi phuïng vuï. Ngöôøi
cuõng coá gaéng ñeå chieám ñöôïc loøng yeâu thöông vaø tin caäy cuûa caùc em.
Ngöôøi raát thaønh coâng khieán cho Nguyeän Xaù thö hai naøy trôû thaønh baûn
sao cuûa caùi thöù nhaát taïi Valdocco.
Caên cöù theo Cha Micae Rua, coù treân naêm traêm em tham gia Nguyeän
Xaù Thaùnh Luy. Chính ngöôøi thuôøng ñeán ñaây khi coøn laø moät caäu beù vaø
sau naøy laø moät tö giaùo daïy giaùo lyù.
Taïi ñaây, caùc lôùp hoïc cuõng ñöôïc daïy sau caùc nghi thöùc treân thaùnh
ñöôøng. Caùc em ñöôïc hoïc caùc moân hoïc caên baûn nhö taâp ñoïc, toaùn phaùp,
vaø aâm nhaïc taân thôøi vaø bình ca (Gregorian music). Nhieàu em coøn ñeán
hoïc caùc lôùp tieåu hoïc ban toái ñöôïc môû daïy caùc ngaøy trong tuaàn. Taïi saân
chôi noái lieàn vôùi Nguyeän Xaù, chuùng ñöôïc hoïc caên baûn quaân söï vaø taäp
theå duïc theå thao, vaø chôi ñuû caùc troø chôi vaø theå thao.
Vì caùc khaùi nieäm [sai laàm] veà töï do cuõng ñaõ ñöôïc lan truyeàn tôùi khu
vöïc naøy cuûa thaønh phoá, Cha Carpano ñaõ gaëp ít nhieàu ñieàu khoâng vui
nôi khu laùng gieàng.
80 Caên cöù theo Cha Eugenio Ceria laø ngöôøi vieát töø BM XI tôùi XIX cuûa Taäp Hoài Kyù
Lòch Söû Don Bosco vaø ghi chuù trong laàn in naêm 1946 cuoán Hoài Kyù Nguyeän xaù Thaùnh
Phanxicoâ Saleâ cuûa Thaùnh Gioan Bosco, vieäc chính thöùc khai tröông Nguyeän xaù Thaùnh
Luy xảy ra trong ngaøy Chuû nhaät, 19 thaùng Möôøi Hai, laø ngaøy sau ngaøy Ñöùc Toång
Giaùm Muïc Fransoni ñaõ ban pheùp [Nxb].
214
|
|
23.3 Page 223 |
▲back to top |
Trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng ngöôøi phaûi mang
ruôïu nho vaø baùnh mì ñeå ngaøi aên saùng. Vì trôøi ñang trong tieát ñoäng laïnh
giaù, ngöôøi cuõng ñaõ phaûi mang theo moät boù cuûi boû trong loøng vaït aùo
duøng ñeå söôûi aám caên phoøng nhoû laøm phoøng maëc aùo. Coù moät buoåi saùng
ñang khi ngöôøi voäi vaõ ñi treân ñöôøng phoá Borgo Nuovo, coù nhieàu teân voâ
laïi thaáy ngaøi oâm nhö daáu vaät gì, chuùng lieàn chaïy theo ngöôøi hoâ hoaùn
leân. Roài toø moø theâm, chuùng chaïy vaø toùm ñöôïc ngöôøi, xeù raùch vaït aùo
ngöôøi maëc roài vaát xuoáng ñaát. Khi khaùm phaù ra ñoù laø boù cuûi vaø ñöôïc
bieát ñeå laøm gì, chuùng ñaâm ra xaáu hoå vaø hoái haû ruùt lui moät caùch heát söùc
boái roái.
Moät buoåi toái khaùc, khi ngaøi meät moûi töø Nguyeän Xaù môùi ra veà, ngöôøi
bò neùm ñaù trong khu vöïc dieãn haønh cuõ. Ngöôøi nghó giôø phuùt cuoái cuøng
cuûa ngöôøi ñaõ tôùi, thì nghe moät tieáng noùi, “Haõy ñeå yeân cho ngöôøi, ñoù laø
Cha Carpano!” Caùc vieân ñaù lieàn ngöng laïi, vaø ngöôøi thoaùt khoûi cuoäc
ñuïng ñoä xaáu xa naøy voâ haïi nhö moät pheùp laï.
Ma quyû baét ñaàu toû cho thaáy söï ñieân daïi cuûa noù choáâng laïi nôi truù aån
thöù hai môùi ñöôïc môû ñeå che ñôõ caùc em trai khoûi bò nguy hieåm veà ñöôøng
tinh thaàn.
215
|
|
23.4 Page 224 |
▲back to top |
CHÖÔNG 26
Bieåu Tình Chính Trò
Caùc bieán coá lôùn ñöôïc saép ñaët thöïc hieän baét ñaàu töø 1848. Xaõ hoäi kín
ñaõ coù ñaàøy ñuû moïi söï ñeå haønh ñoäng aên khôùp nhau. Caùc cuoäc caûi caùch
daân söï ñöôïc ñöa leân nhaø caàm quyeàn töø đaàu naøy ñeán ñaàu kia cuûa nöôùc
YÙ. Baùo chí cuûa Piedmont ñaêng taûi nhöõng söï vieäc ñaùng buoàn veà caùc
ñieàu aùc ñoäc, phaãn uaát vaø aùp böùc quaân AÙo giaùng leân hai tænh Lombardy
vaø Veneto. ÔÛ Torino ngöôi ta leân tieáng ñoøi hoûi phaûi choáng ñoái baèng
caùc lôøi keâu goïi chieán tranh vaø hoâ to “Ñaû ñaûo AÙo quoác!” khi thaáy nöôùc
AÙo taêng cöôøng caùc nôi ñoùng quaân treân caùc laõnh ñòa cuûa hoï taïi YÙ, naâng
toång soá leân taùm chuïc ngaøn binh só. Tuy nhieân trong tieáng hoâ hoaùn naøy
laïi ñöôïc keøm theo nhöõng tieáng hoâ nhöùc tai “Gieát cheát boïn doøng Teân!”
vì boïn ngöôøi caùch maïng tieáp tuïc loan truyeàn tin ñoàn doøng Teân uûng hoä
AÙo quoác vaø laøm aùp löïc Carlo Alberto töø choái ban aân xaù cho caùc tuø nhaân
chính trò, khoâng cho thaønh laäp löïc löôïng daân quaân vaø khoâng haï thaáp
giaù muoái. Nhöõng baøi vieát cuûa Gioberti cuõng kích thích söï thuø gheùt Doøng
Thaùnh Taâm, moâ taû caùc nöõ tu naøy laø moät ngaønh cuûa doøng Teân.
Carlo Alberto vaãn còn tin töôûng oâng coù theå hoøa giaûi caùc ñoøi hoûi cuûa
caùc ngöôøi caùch maïng vôùi caùc quyeàøn öu tieân cuûa cheá ñoä quaân chuû
chuyeân cheá. OÂng coù laàn ñaõ tuyeân boá, “Ta seõ khoâng bao giôø chaáp thuaän
Hieán phaùp!” Tuy nhieân ngaøy 7 thaùng Gieâng, caùc nhaø laõnh ñaïo baùo chí
Piedmont ñaõ laïi ñöôïc chính oâng roõ reät chaáp thuaän. Nuùp döôùi hình thöùc
coù veû buoâng thaû, lôøi đòi hoûi cuûa hoï gaây cho nhaø vua söûng soát vaø sôï haõi.
Sau ñoù, ngaøy 12 thaùng Gieâng, moät cuoäc caùch maïng ñaãm maùu do nhöõng
ngöôøi theo Mazzini taïo neân ñaõ buøng noå ôû Sicily vaø caùc tænh Neapolitan
ñe doïa noåi daäy. Ferdinand II ñaõ ban haønh Hieán phaùp, vaø ñaïi quaän coâng
cuûa Tuscania khoâng bao laâu sau cuõng laøm theo. Nghe nhöõng tin naøy vaø
khaåu hieäu, “Chuùng toâi khoâng chaáp nhaän chòu thua keùm Uscany vaø
Naples,” lan nhanh nhö löûa khaép Torino, [Angelo] Brofferio vaø [Quaän
coâng Roberto] d’Azeglio daãn ñaàu ñaùm ñoâng qua caùc ñöôøng phoá vôùi
nhöõng ngoïn đuốc thaép saùng ñeå bieåu tình gaàn caû ñeâm döôùi caùc cöûa soå
216
|
|
23.5 Page 225 |
▲back to top |
cuûa toøa ñaïi söù Neapolitan, lôùn tieáng ñoøi hoûi phaûi coù Hieán phaùp. Laøm
aùp löïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni phaûi cho long troïng haùt baøi Te
Deum taïi thaùnh ñöôøng Thaùnh Phanxico Paula, nhöng ngöôøi töø choái, gaây
cho nhöõng laõnh tuï baát maõn khi ñang ñoøi hoûi töï do cho moïi ngöôøi, ngoaïi
tröø haøng giaùo só. Moät ñaùm ngöôøi voâ laïi tröôùc ñaây coù laàn ñaõ bieåu tình
choáng ñoái döôùi caùc cöûa soåâ dinh thự cuûa ngöôøi ngay ban ngaøy. Trong
moät dòp khaùc, chuùng bao vaây xe cuûa ngöôøi ra veà sau khi ñi thaêm Cha
[Luigi] Guala taïi Hoïc vieän Giaùo só, chuùng chöûi bôùi vaø cheá dieãu ngöôøi.
Caùc cuoäc bieåu tình hung haõn khoâng döùt baét ñaàu ñoøi hoûi phaûi thaønh
laäp moät chính quyeàn theo chuû nghóa töï do. Caùc vò boä tröôûng cuûa oâng
caûnh caùo oâng phaûi ban haønh Hieán phaùp, neáu khoâng seõ khoâng traùnh
ñöôïc cuoäc ñuïng ñoä giöõa chính phuû vaø daân chuùng. Noùi cho ñuùng, phaàn
ñoâng daân chuùng khoâng thôø ô cuõng khoâng choáng ñoái moïi cuoäc canh taân,
tuy nhieân moät soá ít ngöôøi xoay sôû ñaõ aùp ñaët yù muoán cuûa hoï treân soá
ñoâng. Ngaøy 5 thaùng Hai, moät cuoäc hoïp ñoâng ngöôøi tại Piazza Castello,
vaø moät phaùi ñoaøn ñaïi dieän Toøa Thò Chính thænh caàu nhaø vua cho thieát
laäp caùc vieän taïi quốc hội vaø ngaønh daân quaân. Ngaøy 7 thaùng Hai, Carlo
Alberto bò ruùng ñoäng vò bò baét buoäc phaûi nhöôïng boä neân trieäu taäp moät
hoäi ñoàng caùc vò boä tröôûng. Sau khi thaønh hình caùc ñieàu khoaûn chính
cuûa Hieán phaùp, veà töï do baùo chí, oâng nhaán maïnh raèng caùc saùch baùo
lieân quan ñeán toân giaùo phaûi ñöôïc ñaët döôùi quyeàn kieåm duyeät cuûa giaùm
muïc, vaø tuyeät ñoái khoâng ñöôïc xaâm phaïm ñeán taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi.
Bôûi vì thôøi gian raát quan heä, vaø vieäc ñình hoaõn hôn nöõa coù theå ñem laïi
tai haïi, cho neân lôøi höùa ban haønh Hieán phaùp ñöôïc coâng boá ngaøy 8 thaùng
Hai, vaø caùc ñieåm chính ñöôïc vieát thaønh möôøi boán ñieàu. Caùc ñieàu naøy
coù lieân quan ñeán quyeàn bính cuûa nhaø vua, hai vieäc theo nhö Hieán phaùp
vaø heä thoáng thueá khoùa, haïn cheá baùo chí, baûo ñaûm töï do caù nhaân, quyeàn
vónh vieãn giöõ chức vuï tö phaùp, vaø thieát laäp ngaønh daân quaân. Quaû vaäy,
Carlo Alberto töï töôùc boû ñi moät phaàn quyeàn bính cuûa nhaø vua ñeå giao
cho nhaân daân, do Vieän Daân bieåu vaø Nghò vieän ñaïi dieän, ñaõ thay ñoåi
tuyeät ñoái luaät leä trong hieán phaùp quaân chuû.
Vieäc long troïng coâng boá naøy ñöôïc ñoùn nhaän baèng caùc bieåu tình lieân
tieáp, caùc nhaø ñöông quyeàn thò xaõ khoâng thắp saùng chung caû thị xaõ, nhö
217
|
|
23.6 Page 226 |
▲back to top |
ñaõ quy ñònh, vì nhaø vua cho bieát oâng khoâng muoán nhö vaäy. Ngaøy 9
thaùng Hai, nhieàu chuûng sinh ngheânh ngang vôùi phuø hieäu cuõng aøo aøo ra
khoûi chuûng vieäc ñeå ñi raûo khaép thaønh phoá. Baùo chí töï do hoan ngheânh
hoï baèng nhöõng lôøi noùng hoåi vaø xuùi giuïc hoï noåi loaïn hôn nöõa. Trong khi
ñoù, Don Bosco tieáp tuïc duøng nhieàu thôøi giôø moãi ngaøy ñaøm luaän vôùi
Ñöùc Toång Giaùm Muïc.
Ngaøy 12 thaùng Hai, Ñöùc Toång Giaùm Muïc thöïc hieän moät nghi thöùc
taï ôn taïi thaùnh ñöôøng Mình Thaùnh Chuùa, coù caùc vieân chöùc daân söï tham
döï, vaø cuõng trong ngaøy hoâm ñoù, ngöôøi ban haønh moät laù thö vaén taét cho
pheùp long troïng haùt kinh Taï ôn (Te Deum) trong taát caû caùc thaùnh
ñöôøng. Moïi ngöôøi chôø ñôïi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni nhaéc ñeán
Hieán phaùp, nhö caùc vò giaùm muïc khaùc ñaõ laøm, khi tuyeân boá ban moät
aân xaù cho muøa Chay baét ñaàu töø 8 thaùng Ba. Ngöôøi khoâng laøm vaäy; traùi
laïi, trong thö muïc vuï ngaøy 24 thaùng Hai, ngöôøi nhaén nhuû caùc vò chính
xöù phaûi trieät ñeå khoâng ñöôïc noùi ñeán chính trò trong caùc baøi giaûng. Boïn
ngöôøi töï do chæ trích laù thö cuûa ngöôøi raát thaäm teä vaø cho ñoù laø baèng
chöùng roõ reät ngöôøi choáng ñoái caùc quyeàn töï do ñöôïc ban haønh. Do ñoù
hoï nuoâi moät keá hoaïch ñaåy Ñöùc Toång Giaùm Muïc ra khoûi giaùo phaän cuûa
ngöôøi.
Trong khi ñoù, nhaø vua ñaõ chaáp nhaän moät phaàn caùc lôøi thænh caàu ñeå
giaûi phoùng ngöôøi Waldensians vaø Do thaùi. Ngaøy 17 thaùng Hai, oâng ban
haønh moät saéc leänh ban cho ngöôøi Waldensians ñöôïc ñaày ñuû quyeàn coâng
daân vaø chính trò cuõng nhö quyeàn ñöôïc vaøo hoïc caùc ñaïi hoïc vaø coù quyeàn
ñöôïc caáp caùc baèng caáp ñaïi hoïc; tuy nhieân, oâng khoâng thay ñoåi caùc ñieàu
luaät hieän haønh lieân quan ñeán vieäc ñieàu haønh toân giaùo hoaëc caùc tröôøng
hoïc rieâng cuûa hoï. Nhö vaäy laïi caøng coù ñaø thúc ñaåy theâm caùc cuoäc toå
chöùc.
Chính quyeàn thò xaõ quyeát ñònh toå chöùc leã kyû nieäm lôøi höùa ban haønh
Hieán phaùp baèng moät cuoäc leã trong vaø haùt baøi kinh Te Deum taïi thaùnh
ñöôøng Ñöùc Meï laø Meï Thieân Chuùa81 ngaøy [Chuû nhaät] 27 thaùng Hai.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni ñöôïc môøi ñeán chuû leã, vaø xin ngöôøi cho
pheùp laøm leã ngoaøi trôøi döôùi voøm cöûa thaùnh ñöôøng. Ngöôøi töø choái vaø
81 Ñöôïc xaây caát ñeå kyû nieäm trôû laïi Trieàu ñình naêm 1814.
218
|
|
23.7 Page 227 |
▲back to top |
khoâng tôùi, nhöng cho pheùp ñöôïc laøm giôø Chaàu Thaùnh Theå. Nghi thöùc
ñöôïc toå chöùc nhö moät cuoäc röôùc kieäu heát söùc caûm ñoäng. Daân chuùng
tuôn ñeán töø khaép caùc mieàn Piedmont, Liguria, Nice, Savoy, Sardina vaø
Lombardy, ñi doïc theo con ñöôøng daøi vaø roäng töø cung ñieän hoaøng gia
tôùi bôø beân kia soâng Po. Nhaø vua ñi theo cuoäïc röôùc cuøng vôùi hoaøng gia,
vieân chöùc thò xaõ, ñaïi bieåu caùc thò traán vaø haøng tænh vôùi caùc côø hieäu,
thaønh vieân caùc ñoaøn hoäi vaø ñi ñaàu hoï laø caùc ngöôøi Waldensians. Caùc
ñaùm ñoâng maïnh meõ haùt baøi huøng ca Fratelli d’Italia82 cuûa Mamel
[Huynh ñeä YÙ quoác]. Baát chaáp moät chæ thò môùi vaø roõ reät cuûa Ñöùc Toång
Giaùm Muïc Fransoni caám tham döï caùc cuoäc bieåu tình chính trò, nhieàu
chuûng sinh taäp trung taïi khu ñaát cao nhìn xuoáng Via Po doïc theo con
ñöôøng dieãn haønh. Cuoäc dieãn haønh khoång loà vöøa baét ñaàu tieán böôùc thì
coù ngay tin töùc töø Paris tôùi cho bieát Luigi Philip bò haï beä, cuoäc noäi chieán
ôû Paris buøng leân vaø cheá ñoä coâng hoøa ñöôïc thaønh laäp. Nhöng tin töùc
mang ñieàm xaáu laøm khieáp sôï Carlo Alberto khieáân oâng khoâng theå daáu
ñöôïc sôï haõi vaø neùt xanh xaùm treân neùt maët. Neáu bieán coá nhö vaäy xaûy
ra moät thaùng tröôùc, oâng ñaõ khoâng bao giôø cho ban haønh Hieán phaùp. Vò
giaùm quaûn nhaø thôø chính toøa coù boán vò kinh só phuï taù cuøng vôùi caùc thaønh
phaàn khaùc cuûa haøng giaùo sĩ töø treân ñaàu baäc theàm tröôùc thaùnh ñöôøng oai
nghieâm ban Pheùp laønh, nhöng cung caùch hoãn ñoän cuûa ñaùm ñoäng laø caû
moät haønh vi baát kính ñoái vôùi ngaøy leã cuûa Chuùa. Ngöôøi thaät söï ñaïo ñöùc
coi ñoù laø moät ñieàm toäi loãi saéùp xaåy tôùi.
Toái hoâm ñoù, Quaän coâng Roberto d’Azeglio ñöôïc haøng maáy traêm
ngöôøi Waldensians vaø caùc cha chính xöù taäp hoïp tröôùc nhaø oâng ñeå toû
bày nieàm vui vaø caùm ôn oâng. Caùc ngöôøi Do thaùi cuõng laøm y nhö vaäy
trong khu vöïc hoï ôû taïi Torino. Vò Quaän coâng raát xöùng ñaùng ñöôïc hoan
hoâ vaø bieát ôn, vì oâng ñaõ vaát vaû hoaït ñoäng ñeå giuùp hoï ñöôïc tham döï
phaàn vinh döï vaø haïnh phuùc trong moät nöôùc YÙ môùi. Boïn xaõ hoäi kín ñaõ
döï truø moät cuoäc dieãn haønh töø ngay ñaàu naêm ñeå baét buoäc nhaø vua ban
82 Goffredo Mameli (1827-1849) laø moät thi só vaø moät ngöôøi uûng hoä tö tưởng cuûa
Mazzini, vieát nhöõng baøi thô aùi quốc. Baøi noåi baät laø Fratelli d’Italia. … naêm 1847. Ñöôïc
phoå nhaïc, baøi haùt naøy ñöôïc haùt trong suoát cuoäc chiến tranh cuûa công cuoäc
Risorgimento vaø trôû thaønh quốc ca YÙ [Nxb].
219
|
|
23.8 Page 228 |
▲back to top |
haønh Hieán phaùp; hoï ñaõ trao vieäc toå chöùc naøy cho vò Haàu töôùc vôùi caùi
taøi thöôøng leä coù hieäu quaû cuûa oâng trong vieäc vieát thö keâu goïi moïi khu
vöïc daân chuùng caùc nôi khaùc ñeán tham döï. Vì nhaø vua ñaõ nhöôïng boä,
cuoäc biểu tình to lôùn ñöôïc chuyeån thaønh cuoäc möøng lôøi höùa Hieán phaùp.
Thaät vaäy, keá hoaïch ban ñaàu döï truø ñoái traù laøm aùp löïc nay trôû thaønh moät
cuoäc chieán thaéng. Coù leõ Carlo Alberto khoâng bieát vieäc naøy, tuy nhieân
söï vaéng maët cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc vaø Don Bosco trong cuoäc toå
chöùc naøy cho thaáy caùc vò khoân ngoan ñaùng khen ngôïi.
Ñeå ñöôïc chaéc chaén, Quaän coâng Roberto d’Azeglio ñaõ ñeán gaëp Don
Bosco eùp ngaøi tham döï vôùi caùc hoïc sinh cuøng vôùi taát caû caùc tröôøng hoïc
ôû Torinoâ trong cuoäc dieãn haønh khoång loà naøy taïi Piazza Vittorio
Emmanuele. Quaän coâng duøng lôøi leõ thaân tình noùi truyeän vôùi Don Bosco
maø oâng thöôøng gaëp taïi nhaø caùc quyù toäc trong thaønh phoá, vaø oâng tin
chaêéc lôøi oâng môøi seõ ñöôïc chaáp nhaän. Traùi laïi Don Bosco ñaùp: “Thöa
Quaän coâng, nôi troï vaø Nguyeän Xaù khoâng phaûi cô sôû ñöôïc chính thöùc
coâng nhaän. Noù khoâng khaùc gì moät gia ñình soáng nhôø loøng baùc aùi cuûa
daân chuùng. Neáu chuùng toâi ñeán tham döï cuoäc toå chöùc, chuùng toâi chæ laøm
troø cöôøi cho ngöôøi ta maø thoâi.”
“Khoâng phaûi theá,” oâng Quaän coâng ñaùp. “Haõy ñeå cho moïi ngöôøi bieát
coâng cuoäc ñang naûy maàm cuûa ngaøi khoâng ñoái khaùng vôùi chính theå môùi.
Noù seõ giuùp ngaøi moät caùch lôùn lao vaø coù nhieàu nôi khaùc seõ quaûng ñaïi
vôùi ngaøi. Nhaø chöùc traùch thò xaõ cuõng seõ roäng löôïng vôùi ngaøi”.
“Toâi caùm ôn thieän yù cuûa ngaøi,” Don Bosco ñaùp, “tuy nhieân toâi nhaát
quyeát taâm trôï giuùp caùc em con nhaø ngheøo trong tinh thaàn daïy doã chuùng
vaø tìm vieäc laøm cho chuùng, nhöng toâi khoâng theå nheùt vaøo ñaàu chuùng
nhöõng tö töôûng maø chuùng khoâng theå hieåu ñöôïc. Nhôø vieäc lo caùc treû bò
boû rôi coù nôi truù nguï vaø coá gaéng trao traû chuùng trôû laïi vôùi gia ñình vaø
xaõ hoäi nhö nhöõng coâng daân toát vaø coù giaùo duïc, toâi laøm chöùng ñuû roõ
coâng vieäc toâi laøm khoâng heà choáng laïi caùc caùc cơ cheá taân tieán, maø ñoàng
yù vaø giuùp ñôõ laø khaùc.”
“Toâi hieåu taát caû caùi ñoù,” D’Azeglio nhaán maïnh, “tuy nhieân ngaøi
quyeát ñònh sai laàm roài, Neáu ngaøi cöù tieáp tuïc giöõ loái haønh ñoäng ñoù, ngaøi
seõ bò boû rôi vaø coâng vieäc cuûa ngaøi seõ suïp ñoå. OÂng baïn Bosco thaân meán,
220
|
|
23.9 Page 229 |
▲back to top |
ai cuõng phaûi chung lo cho theá giôùi, phaûi bieát tôùi noù, vaø bieát caäp nhaät
hoùa nhöõng theå cheá cuõ vôùi caùi môùi.”
“Quaän coâng thaân meán, xin caùm ôn ngaøi. Toâi seõ ñem noù ra ñeå maø
duøng, tuy nhieân xin ngaøi thöông tha cho toâi neáu tôi khoâng ñeán vôùi cuoäc
toå chöùc saép tôùi naøy vôùi caùc hoïc sinh cuûa toâi, Ngaøi baûo toâi laøm giuùp moät
vaøi döï aùn khaùc trong phaïm vi muïc vuï cuûa moät linh muïc, thì ngaøi seõ
thaáy toâi seõ saün saøng hy sinh chính toâi vaø taát caû nhöõng gì toâi coù. Tuy
nhieân toâi khoâng muoán laøm cho caùc hoïc sinh thoâi phaûi bò ngô ngaùc khi
baét chuùng tham gia cuoäc bieåu tình, vì vieäc naøy quaù taàm nhaän thöùc cuûa
chuùng. Ngoaøi ra, thöa Quaän coâng, trong hoaøn caûnh hieän taïi, toâi ñaõ
quyeát taâm traùnh xa caùi gì coù muøi chính trò. Tôi khoâng theo cuõng khoâng
choáng”.
Vöøa noùi chuyeän Don Bosco vöøa ñöa vò Quaän coâng qua nhaø, thaûo
luaän vôùi oâng veà döï aùn töông lai, noùi cho oâng bieát coâng vieäc laøm haøng
ngaøy. Quaän coâng khen ngôïi taát caû nhöõng gì oâng nhìn thaáy vaø khoâng
haïn cheá lôøi khen, tuy nhieân oâng cho bieát yù kieán: laø quaù laøm maát thôøi
giôø trong vieäc ñoïc kinh laâu daøi. OÂng ñaëc bieät khoâng öa moät chuùt naøo
vieäc laàn haït naêm chuïc kinh Kính möøng maø cöù phaûi laäp ñi laäp laïi. OÂng
ñeà nghò neân boû caùi thoùi ñoïc kinh buoàn teû naøy ñi.
“UÛa!” Don Bosco thaân maät ñaùp, “vieäc thöïc haønh naøy ñoái vôùi toâi raát
quan troïng. Toâi coù thể noùi toaøn theå coâng cuoäc toâi laøm ñeàu ñaët caên baûn
treân ñoù. Toâi khoâng maøng boû heát moïi vieäc quan troïng khaùc, chöù khoâng
boû ñöôïc vieäc naøy. Neáu caàn, toâi coù theå hy sinh ngay tình baïn raát giaù trò
cuûa ngaøi coøn hôn laø boû vieäc laàn haït maân coâi.”
Vì thaáy khoâng theå naøo lay chuyeån Don Bosco thay ñoåi caùc nguyeân
taéc cuûa ngaøi ñöôïc, vò quaän coâng kieáu töø ra veà vaø töø ngaøy ñoù oâng khoâng
coøn trao ñoåi gì vôùi Don Bosco nöõa.
Don Bosco tieáp tuïc töø choái tham gia caùc cuoäc bieåu tình vaø moäït loøng
trung thaønh vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc khoâng theå
naøo traùnh khoûi söï chuù yù cuûa nhöõng keû saün saøng ñöôïc baùo ñoäng vì haønh
vi phaûn ñoäng baát ngôø. Nhöõng ngöôøi coù tính ña möu luoân luoân nghi ngôø
ai cuõng nhö mình, Don Bosco haøng ngaøy ñeán thaêm Ñöùc Toång Giaùm
Muïc laâu giôø, vaø caû haøng maáy traêm hoïc sinh saün saøng vaâng lôøi ngaøi chæ
221
|
|
23.10 Page 230 |
▲back to top |
caàn moät caùi loät muõ ra ñaõ gia taêng söï nghi ngôø. Do ñoù, thænh thoảng ngaøi
bò môøi leân Toøa Thò Chính, nôi coù nhieàu vieân chöùc hoà hôûi vôùi söï thay
ñoåi hình thöùc cuûa chính quyeàn. Nhieàu vò naøy hoûi ngaøi cho bieát caûm nghó
vaø coù moät vaøi cöû naøo ñoù chæ ñeå laáy loøng caùc thaønh phaàn theo chuû nghóa
töï do. Don Bosco chæ traùnh neù trong caùc caâu traû lôøi. Neáu choái töø seõ bò
cho laø coù haønh vi thuø nghòch vôùi quoác gia YÙ; neáu ñoàng yù vôùi caùc nguyeân
lyù theo ngaøi seõ coù nhöõng haäu quaû tai haïi. Do ñoù, Don Bosco khoâng keát
aùn, cuõng khoâng chaáp nhaän. Quaû vaäy, moäït vieân chöùc coù laàn ñaõ ngaïo
maïn noùi “OÂng khoâng bieát söï hieän höõu cuûa oâng naèm trong baøn tay chuùng
toâi hay sao?” Don Bosco coi nhö khoâng nghe lôøi haêm doïa. Ngaøi ñeán
Toøa Thò Chính troâng gioáng nhö moät ngöôøi daân thöôøng, raâu khoâng caïo,
aùo quaàn nhö thöù ngöôøi ta cho, giaày baïc màu, vaø daùng ñi baát caàn ñôøi.
Ngaøi troâng nhö moät oâng cha xöù cuûa moät laøng raát xa xoâi ôû mieàn nuùi.
Caùc vieân chöùc daïo ñoù chæ bieát ngaøi qua caùi teân, cuoái cuøng hoï coi ngaøi
nhö moät ngöôøi khoâng caàn phaûi ñuïng tôùi, coù leõ ngaøi hôi khuøng khuøng.
Nhôø caùch cö xöû nhö moät ngöôøi voâ danh tieåu toáùt, Don Bosco khieán hoï
khoâng phaûi sôï. Ngaøi gioáng nhö baét chöôùc möu keá cuûa Ñavid taïi trieàu
ñình Achis, vua cuûa Geht [Ñc vôùi I Vua, 21, 13-15].
222
|
|
24 Pages 231-240 |
▲back to top |
|
|
24.1 Page 231 |
▲back to top |
CHÖÔNG 27
Ñaùm Ñoâng Baïo Ñoäng
Ngaøy naøy qua ngaøy khaùc, doøng Teân laø muïc tieâu cuûa traøo löu lôïi
duïng xaáu xa. Motä uûy ban coâng daân tìm caùch gaëp nhaø vua ñeå xin ñuoåi
hoï ra khoûi vöông quoác; oâng khoâng tieáp uûy ban cuõng khoâng chaáp thuaän
lôøi thænh caàu, do ñoù, nhöõng keû khuaáy ñoäng xuoáng ñöôøng ñeå bày toû yù
muoán cuûa nhoùm Tam ñieåm. Moät nhoùm ngöôøi caùch maïng cuûa Piedmont
vaø nhöõng keû ñöùng ngoaøi voøng luaät phaùp töø caùc tænh cuûa nöôùc YÙ chính
thöcù noåi loaïn ñeâm 2 thaùng Naêm [1848]. La loái, ñe doaï gieát, ñaïp phaù
caùc cöûa vaø cöûa soå, chuùng xoâng vaøo nhaø cuûa doøng Teân caïnh beân thaùnh
ñöôøng Caùc Thaùnh Töû ñaïo vaø tröôøng hoïc Ñöùc Baø Nuùi Cameâoâ, ñuoåi caùc
tu só ra phoá giöõa nhöõng lôøi thoùa maï, nguyeàn ruûa. Khi caûnh saùt tôùi thì
moïi vieäc ñaõ xong. Ngaøy hoâm sau, coù ñaùm daân chuùng xoâng vaøo doøng
caùc Nöõ tu Thaùnh Taâm taïi Via dell’Ospedale, nhöng laàn naøy caûnh saùt
giöõ khoâng cho chuùng traøn vaøo. Tuy nhieân nhaø doøng bò vaây caû moät tuaàn
leã. Ñaùp laïi lôøi meï Beà treân xin ñöôïc baûo veä, vò boä tröôûng noäi vuï traû lôøi,
“Nhaø vua khoâng laøm gì ñöôïc chuùng”. Keát quaû caùc nöõ tu phaûi trôû veà
Phaùp.
Doøng Teân bò baét buoäc phaûi phaân taùn taûn maùc boán phöông trôøi sau
caùi ñeâm theâ thaûm ñoù, tìm ñeán ôû taïi caùc tö gia. Cha [Luigi] Guala cho
taïm truù nhieàu vò trong Hoïc vieän Giaùo só vaø cho caùc vò möôïn tieàn baïc
ñeå lo cho caùc nhu caàu khaån caáp. Don Bosco cuõng laøm heát söùc ñeå giúp
ñôõ, nhaát laø cung caáp aùo quaàn ngöôøi daân thöôøng ñeå caûi trang ñi ra ngoaøi
thò traán. Nhöng khoâng bao laâu nhoùm ngöôøi hung baïo ñaõ bò caûnh saùt
theo doõi haønh ñoäng, vaø taát caû caùc tu só doøng Teân ñöôïc leänh ra khoûi
vöông quoác. Hoï rôøi khoûi khoâng bò phieàn haø, tuy nhieân taïi nhöõng nôi
khaùc ôû YÙ, hoï bò ñoái xöû moät caùch xaáu hoå. Tuy nhieân ôû Torino, vaãn tieáp
tuïc maát traät töï. Lôøi coâng kích cuûa Gioberti trong cuoán Il Gesuita
Moderno cuûa oâng [Doøng Teân hieän ñaïi], vì ñaõ cho caùc tu só Doøng Teân
truù aån, nhoùm daân chuùng noåi leân choáng Hoïc vieän caùc Giaùo só. Moät ñeâm,
coù moät ñaùm raát ñoâng taäp hoïp taïi Via Mercanti beân döôùi caùc cöûa soå hoø
223
|
|
24.2 Page 232 |
▲back to top |
la chöûi ruûa vaø hoâ “Ñaû ñaûo Hoïc vieän! Gieát chết teân Guala!” Cha Guala
bò beänh, neân Cha Cafasso coá gaéng laøm cho boïn caàm ñaàu cuoàng ñieân
dòu laïi vaø ñaùm daân chuùng bị xuùi giuïc khoâng coøn toø moø ñi theo. Nhieàu
ngöôøi ñaõ töøng bieát ngöôøi khi nhìn thaáy ngöôøi ñi theo nhöõng teân töû toäi
ñeán nôi xöû töû. Thaùi ñoä bình tónh, dòu daøng vaø phong caùch hieàn hoøa cuûa
ngöôøi ñaõ mau choùng khieán cho ñaùm daân chuùng im laëng. Ñeán ñuùng luùc
ñoù, moät linh muïc sinh vieân, laø ngöôøi heát mình khen ngôïi caùc baøi vieát
cuûa Gioberti, töï nghó ra caùch ñoát saùng leân choã cöûa soå maáy caây neán tìm
thaáy nôi phoøng caùc baïn. Chæ coù vaäy ñuû ñeå chuyeån nhöõng tieáng la loái
thuø haän cuûa ñaùm daân chuùng thaønh nhöõng tieáng hoan hoâ muoân naêm, vaø
cuoäc bieåu tình tan haøng mau choùng. Cha Guala raát buoàn phieàn vì bieán
coá naøy vaø kheùo leùo cho vò sinh vieân coù ñaàu oùc töï do rôøi khoûøi hoïc vieän.
Cuoäc khôûi loaïn naøy coù veû ñaõ qua ñi, tuy nhieân coù moät đêm boán ngöôøi
maëc ñoà daân söï vaø hai caûnh saùt vieân vaøo Hoïc vieän vôùi leänh luïc soaùt
toaøn khu vöïc vì nôi ñaây ñöôïc toá caùo laø trung taâm caùc haønh vi phaûn
nghòch. Hoï luïc loïi tìm kieám moïi nôi trong luùc Cha Guala quan saùt hoï
töø choã gheá ngöôøi naèm, tuy nhieân hoï chaúng tìm ñöôïc caùi gì goïi laø phaïm
phaùp. Nhöõng vaät hoï mang ñi chæ laø moät boù taøi lieäu, sau ñoù ñöôïc ñem
traû laïi.
Cuõng coù caùc cuoäc bieåu tình choáng Baù töôùc Barolo83, vì ñaõ cho aån truù
trong cô sôû cuûa baø möôøi laêm tu só doøng Teân. Maïng soáng baø bò ñe doïa
vì caùc coâ gaùi baø cho truù nguï trong tu hoäïi ñöôïc cho laø bò baét coùc töø gia
ñình vaø bò baét buoäc tôùi ôû nôi naøy. Ñoù laø caùch traû ôn cuûa ñaùm daân ñoái
vôùi taát caû coâng vieäc baùc aùi cuûa baø tại Torino. Nhöõng teân say söa muøi
ruôïu vaø caùc phuï nöõ lang thang taäp trung tröôùc Rufugio vaø la où nhöõng
lôøi chöûi bôùi, theà seõ giaûùi thoaùt caùc coâ gaùi ôû nôi naøy vaø ñoát chaùy tan taønh
nhaø cöûa cuûa cô sôû. Tieáng chuùng reo hoø nghe tôùi taän Nguyeän Xaù.
Caùc teân laøm caùch maïng cuõng khoâng boû soùt Ñöùc Toång Giaùm Muïc
Fransoni. Chuùng ñaët keá hoaïch cho moät cuoäc bieåu tình oàn aøo choáng
83 Baù töôùc Juliette Clobert Barolo (1785-1864, sinh taïi Vendeùe, Phaùp quoác, laäp gia
ñình vôùi Quaän coâng Tancredi Fal;etti ôû Barolo, YÙ quoác. Baø söû duïng cuûa caûi cuûa baø
ñeå xaây döïng vaø duy trì nhieàu cô sôû baùc aùi ôû Torino. Xin ñoïc BM II, tr. 182ff vaø tieáp
theo {Nxb].
224
|
|
24.3 Page 233 |
▲back to top |
ngöôøi, nhöng bò Baù töôùc Rberto d’Azeglio ngaên caûn, oâng ñöùng taïi coång
cuûa dinh thöï vôùi moät toaùn lính baûo an vaø giöõ caùc ngöôøi bieåu tình khoâng
cho xoâng vaøo.
Coù daáu hieäu baát an nguy hieåm nôi caùc chuûng sinh, cuoäc chieán saép
dieãn ra choáng laïi AÙo quoác vaø söï ñình chæ vieäc hoïc taïi Ñaïi hoïc Torino
khieán cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni ñoùng cöûa chuûng vieän. Taát caû
caùc chuûng sinh tham gia cuoäâc bieåu tình chính trò bò caám khoâng ñöôïc
chòu chöùc thaùnh. Bieát ñöôïc quyeát ñònh cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc, nhieàu
ngöôøi tuï taäp tại saân chôi vaø haùt baøi haùt aùi quoác bình daân Genoa, I figli
d’Italia si chiaman Balilla [Caùc chaøng trai YÙ gioáng nhö Balilla] 84.
Nhöõng ngöôøi haùo chieán raát hung tôïn, nhieàu ngöôøi töø boû ôn goïi linh muïc
ghi teân toøng quaân; nhöõng ngöôøi khaùc quay sang ngheà daïy hoïc, sau naøy
trôû thaønh nhöõng vò giaùo sö vaên chöông noåi tieáng, soáng moät ñôøi Kitoâ
höõu toát laønh, ñeán ñuùng luùc, hoï trôû thaønh baïn toát cuûa Don Bosco, giuùp
raát nhieàu cho caùc tröôøng trung hoïc cuûa Nguyeän Xaù; moät soá ít gia nhaäp
caùc giaùo phaän khaùc roài sau naøy laøm linh muïc.
Khoâng theå naøo traùnh ñöôïc nhöõng bieán coá teä haïi naøy gaây aûnh höôûng
nghòch cho caùc hoïc sinh Nguyeän Xaù. Noùi toùm laïi, ôû moïi nôi, taïi thò xaõ,
taïi gia ñình vaø nôi laøm vieäc, chuùng nghe ñöôïc nhieàu quan ñieåm khaùc
nhau, coù caùi thuaän lôïi, veà caùc cuoäc bieåu tình naøy. Don Bosco ñaõ sôùm
nhaän ra söï kieän naøy; moät caùch rieâng tö vaø coâng khai, ngaøi coá gaéng baûo
veä caùc hoïc sinh traùnh nhöõng phaùn ñoaùn sai laàm. Ngaøi cuõng bieát aûnh
höôûng tai haïi cuûa moät soá tôø nhaät baùo, ngaøi xin caùc em ñöøng bao giôø
caàm ñoïc. Ngay caû tôø Il Gesuita Moderno [Doøng Teân Hieän Ñaïi] tuy
Giaùo Hoäi khoâng caám, Don Bosco caám caùc giaùo lyù vieân, caùc giaùo vieân
vaø caùc hoïc sinh treû khoâng ñöôïc ñoïc. Ñeå hoï khoâng thích ñoïc, ngaøi cho
bieát baây giôø Gioberti ñaõ voâ lieâm sæ boâi xaáu Hoïc vieän Giaùo só, nôi baïn
höõu cuûa chính oâng laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân töøng ñöôïc höôûng moïi thöù
aân hueä85.
84 Teân dieãu cuûa Giovanni Battista Perasso (1729-17810, laø caäu beù, vaøo ngaøy 5 thaùng
Möôøi Hai ñaõ gaây neân moät cuoäc noåi loaïn cuûa daân Genoa choáng laïi ngöôøi AÙo [Nxb].
85 Chính taïi Hoïc vieän Don Bosco laàn ñaàu tieân ñaõ taäp hoïp caùc hoïc sinh laïi ñeå hoïc giaùo
lyù. Xin ñoïc BM II, tr. 56 ff [Nxb]
225
|
|
24.4 Page 234 |
▲back to top |
Lôøi khuyeán nhuû cuûa ngaøi, ñöôïc trôû theâm maïnh nhôø nhöõng caâu trích
ra taåy chay choáng laïi caùi noâi Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ, laø
nhöõng ñieàu luaät cho caùc hoïc sinh. Khoâng moät em naøo luùc naøy cuõng nhö
veà sau, daùm caàm daùm ñoïc khi cuoán saùch naøy ñöôïc ghi vaøo soå Saùch
Caám; taát caû chuùng coi taùc giaû laø moät keû thuø quyeát taâm choáng Giaùo
Hoäi.
Neáu caùc tu só doøng Teân, caùc nöõ tu doøng Thaùnh Taâm, vaø nhieàu nhaân
vaät coù giaù trò khaùc bò taán coâng ñau ñôùn moät caùch voâ traùch nhieäm cuûa
baùo chí khoâng ai kìm haõm ñöôïc, thì Don Bosco cuõng chaúng khaù hôn.
Ngaøi cuõng ñaõ trôû thaønh muïc tieâu cuûa nhöõng lôøi maï lî vaø ñe doïa. Thaät
may maén, coù moät söï kieän xảy ñeán ngay khi baét ñaàu coù nhaän ñònh sai
lầm veà söï töï do, gaây neân nguy hieåm cho maïng soáng cuûa ngaøi vaø ñe doïa
söï toàn taïi cuûa chính Nguyeän Xaù.
Thôøi kyù naøy, chæ caùch phía baéc nhaø nguyeän thaùnh Phan xioc saleâ
maáy boä, coù moät böùc töôøng nhoû ngaên caùch nguyeän ñöôøng vôùi caùc vöôøn
rau vaø ñoàng coû maø ngaøy nay (1903) chaïy daøi tôùi bôø soâng Dora. Raûùi raùc
trong vuøng, ngaøy nay coù caùc haõng xöôûng, nhaø tö, khu gia cö , nhöng
trong thôøi kỳ ñoù ñaâu coù nhö theá. Moät buoåi chieàu coøn sôùm ngaøy Chuû
nhaät, trong muøa xuaân naêm ñoù [1843] trong khi caùc em ñang hoïc caùc
lôùp giaùo lyù tuøy theo trình ñoä, Don Bosco ôû trong nhaø nguyeän sau baøn
thôø daïy caùc em lôùn tuoåi; ñeà taøi ngaøi daïy laø tình yeâu voâ bôø cuûa Chuùa
ñoái vôùi chuùng ta trong cuoäc giaùng sinh, chòu thöông khoù vaø cheát. Ngaøi
ñöùng gaàn caùi cöûa soå luùc ñoù ñaõ ñoùng laïi vaø chæ caùch xa caùi töôøng vaøi
thöôùc. AÙnh saùng beân ngoaøi cöûa ra vaøo cho thaáy roõ con ngöôøi ngaøi. Coù
vaøi teân haùo chieán xöû duïng suùng muùt-cô-toâng, naáp ñaøng sau böùc töôøng.
Ñöôïc teân ñoàng loõa naâng ngoài treân vai, anh ngoùc ñaàu leân khoûi böùc töôøng
vaø khi nhìn thaáy roõ muïc tieâu anh baén thaúng vaøo ngöïc Don Bosco. May
maén laøm sao, anh baén traät. Moät tieáng theùt lôùn sau tieáng noå chaùt chuùa,
vaø roài yeân laëng kyø laï, caùc em nín thôû ngôõ ngàng trong thinh laëng, nhìn
choøng choïc Don Bosco, chuùng bò chaán ñoäng vaø nieàm kinh haõi hieän treân
neùt maët xaùm xanh caùc em. Vieân ñaïn xuyeân thuûng khung goã caùnh cöûa
soåá maø khoâng laøm vôõ, chui qua naùch khoâng laøm cho Don Bosco bò
thöông, chæ laøm raùch nheï caùnh tay aùo beân hoâng vaø chui toït vaøo böùc
226
|
|
24.5 Page 235 |
▲back to top |
töôøng, gaây vôõ moät chuùt chaát vöõa toâ töôøng rôi xuoáng maët saøn. Don Bosco
chæ caûm thaáy moät chuùt söùc eùp cuûa vieân ñaïn nhö theå coù ai keùo maïnh
chieác aùo. Khoâng moät chuùt ñeå taâm, ngaøi cho thaáy ngaøi bình tónh vaø tænh
taùo nhö ñeå laøm cho côn sôï cuûa caùc em ñöôïc giaûm bôùt. Ngaøi ñoan chaéc
vôùi caùc em baèng moät nuï cöôøiø: “Gì vaäy? Caùc con sôï caâu haøi höôùc khoâng
ñuùng choã hay sao? Ñoù chæ laø moät caùi choïc cöôøi maø thoâi! Maáy ñöùa baát
löông chaúng hieåu bieát gì caû. Kìa xem, chuùng laøm raùch caùi aùo cuûa cha
vaø laøm thuûng böùc töôøng! OÀ, thaät vaäy... haõy trôû laïi baøi hoïc giaùo lyù thoâi.”
Thaáy ngaøi vui veû vaø bieát ngaøi khoâng bò thöông vì söï thöû cuûa toäi aùc, caùc
em bình tónh trôû laïi nhö tröôùc.
Daïy xong lôùp, Don Bosco bình tónh chuû söï Kinh Chieàu, giaûng vaø
laøm giôø chaàu Thaùnh Theå, sau ñoù ra saân chôi vôùi caùc em. ÔÛ ñaây laø caû
moät caûnh naùo nhieät. Chuùng bu quanh ngaøi, nöùc nôû khoùc möøng rôõ laøm
öôùt baøn tay ngaøi vaø heát taáâm loøng caûm taï Chuùa vì Ngöôøi ñaõ cöùu ngaøi
moät caùch kyø dieäu. Trong khi ñoù, Don Bosco vaãn tieáp tuïc nhaän ñònh:
“Neáu Ñöùc Meï khoâng khieán cho vieân ñaïn ñi traät muïc tieâu, thì chaéc chaén
anh ñaõ baén truùng cha roài. Nhöng anh baén dôû quaù!” Roài, nhìn vaøo choã
raùch cuûa chieác aùo, ngaøi noùi “OÀ, caùi aùo ñaùng thöông cuûa cha! Cha chæ
coù moät chieác naøy thoâi!”
Trong khi ñoù, moät em ñeán caäy vieân ñaïn töø böùc töôøng ra vaø trao cho
Don Bosco. Vieân ñaïn cuõng khaù lôùn, ñöôïc laøm cho vöøa noøng caây suùng
cuûa thôøi ñaïi naøy. Don Bosco caàm noù trong tay vaø giô leân cho moïi ngöôøi
chuùng quanh nhìn thaáy, nhaän xeùt moät caùch haøi höôùc, “Xem naøy! Maáy
teân thieáu kinh nghieäm laïi muoán chôi bocce (?), nhöng anh naøy baén quaù
teä!”
Ngöôøi baén khoâng ñeå laïi moäït daáu veát naøo, coù leõ anh ta bieán maát sau
laøn khoùi cuûa caây suùng. Nhôø cuoäc ñieàu tra bí maät, Don Bosco ñaõ coù theå
tìm ra thuû phaïm. Anh naøy cuõng ñaõ coù tieàn aùn vaø ñöôïc moät nhoùm chính
trò traû tieàn; chaéc chaén anh thoaùt khoûi bò phaït. Anh ñöôïc thueâ ñeå laøm
vieäc naøy chaêng? Vì ñaõ bieát anh ta tröôùc bieán coá naøy, moät ngaøy noï, Don
Bosco tình côø gaëp anh ta. Tin töôûng phaïm nhaân khoâng daùm thöû laáy
maïng soáng cuûa mình moät laàn nöõa vì toâng tích anh ta ñaõ bò loä, Don Bosco
baát ngôø hoûi anh taïi sao anh laïi coá tình baén ngaøi. Teân saùt nhaân bò hoûi
227
|
|
24.6 Page 236 |
▲back to top |
baát ngôø nhöng khoâng xin loãi. Anh nhuùn vai trô treõn ñaùp: “Toâi khoâng
bieát, toâi ñoaùn toâi chæ muoán bieát vieân đạn luùn saâu vaøo töôøng bao nhieâu.”
Don Bosco thöông haïi noùi: “Anh thaät baát haïnh, tuy nhieân cha thaät
tình tha loãi cho con. Cha öôùc ao chuùng ta töø nay coù theå laøm baïn vôùi
nhau.”
Sau naøy, chuùng toâi seõ keå laïi nhöõng cuoäc möu saùt khaùc sinh maïng
cuûa Don Bosco, nhaát laø khi ngaøi baét ñaàu xuaát baûn taäâp Caùc Baøi ñoïc
Coâng giaùo [Letture Catholiche]86 ñeå baùc boû caùc söï sai laàm cuûa phaùi
Theä phaûn. Thaät roõ raøng, ngöôøi baïn vaø ngöôøi thaày naøy cuûa giôùi treû
khoâng bò aùm saùt, chæ vì nhôø coù Thieân Chuùa troâng chöøng vaø thöôøng
xuyeân beânh vöïc vaø baûo veä ngaøi ngay caû baèng pheùp laï.
86 Ra haøng thaùng ñocï moät traêm trang, laàn ñaàu xuaát bản vaøo thaùng ba 1853. Vaãn coøn
ñöôïc xuaát baûn.Töø naêm 1955 noù coù teân môùi: Meridiano 12. [Nxb]
228
|
|
24.7 Page 237 |
▲back to top |
CHÖÔNG 28
Cuoán Lòch Söû Giaùo Hoäi cuûa Don Bosco: Taùi Baûn
Caùc ngöôøi laøm caùch maïng treân khaép luïc ñòa kyù keát caùc hieäp öôùc
töông trôï laãn nhau. Cöùng raén theo goùt chaân noåi loaïn vaø phaù phaùch taïi
Phaùp vaø Sicily coù caùc cuoäc noåi daäy baïo ñoäng taïi khaép caùc bang nöôùc
Ñöùc vôùi caùc cuoäc phoùng hoûa, cöôùp boùc vaø chaïm traùn ñoå maùu giöõa quaân
ñoäi vaø quaàn chuùng. Lôøi hoâ “töï do” ñöôïc nghe khaép nôi; ngöôøi Do thaùi,
ñaûng xaõ hoäi, coâng hoøa, vaø ngöôøi chuû tröông duy lyù xuùi giuïc ñaùm ñông
haønh ñoäng; haøng ngaøn hoïc sinh, coâng nhaân tung ra caùc cuoäc aåu ñaû. Caùc
chính quyeàn yeáu ôùt vaø voâ thaàn khoâng bieát laøm caùch naøo ñeå baùo ñoäng
cho daân chuùng söï nguy hieåm, coøn ñaùm ñoâng bò löøa vì nhöõng lôøi höùa
haõo seõ coù töï do vaø phoàn thònh vó ñaïi cuûa caùc ngöôøi caùch maïng haêng haùi
ñi theo hoï. Nhöõng cuoäc noåi loaïn taïi Vienna buoäc Vua Ferdinand I phaûi
ban haønh Hieán phaùp vaø nhaø vua Phoå khoâng coøn löïa choïn naøo ngoaøi
vieäc phaûi laøm theo.
Taïi Roma, caùc ngöôøi laøm caùch maïng ñaõ loät caùi maët naï ñaïo ñöùc giaû
vaø coâng khai ñe doïa duøng baïo löïc. Ñöùc Pio IX, khoâng coøn khaû naêng
choáng ñoái cuõng phaûi nhöôïng boä, vaø ngaøy 14 thaùng Ba [1948] ban haønh
Hieán phaùp ñeå cöùu vaõn quyeàn cuûa Giaùo Hoäi, luaät leä vaø söï toaøn veïn
quyeàn bính phaàn ñôøi cuûa mình.
Sôùm hôn, ngaøy 4 thaùng Ba, Carlos Albeert cuõng ñaõ kyù Hieán phaùp
caên baûn môùi cho hoaøng trieàu, vaø ñöôïc coâng boá töø ban coâng dinh thöï
hoaøng gia taïi Piazza Castello. Caùc cuoäc thaép ñeøn saùng, hoan hoâ, haùt
quoác ca vaø vui veû hoà hôûi keùo daøi nhieàu ngaøy taïi Torino vaø caùc tænh.
Taùm möôi boán ñieàu khoaûn cuûa Hieán phaùp ñöôïc ñeà töïa keøm theo lôøi
coâng boá sau ñaây.
Laø ñöùc vua vaø laø ngöôøi cha trung tín, Chuùng toâi hoâm nay ñaõ hoaøn
thaønh lôøi höùa vôùi caùc beà toâi yeâu quyù ngaøy 8 thaùng Hai. Chuùng toâi tin
Thieân Chuùa seõ chuùc laønh cho caùc muïc tieâu cuûa chuùng toâi, vaø cho quoác
gia chuùng ta, laø quoác gia töï do, huøng cöôøng vaø haïnh phuùc, seõ chöùng toû
229
|
|
24.8 Page 238 |
▲back to top |
xöùng ñaùng hôn vôùi nieàm vinh quang xöa, do ñoù seõ coù töông lai vinh
quang cho chính mình.
Ba ñieàu cuûa Hieán phaùp ñöôïc vieát theo leänh cuûa chính nhaø vua.
Chuùng toâi nghó raèng ñaùng ñöôïc neâu leân ôû ñaây bôûi vì noù cöùu vaõn ñöôïc
caùc quyeàn haïn cuûa Giaùo Hoäi.
Ñieàu 1- Ñaïo Coâng giaùo laø Quoác giaùo. Taát caû caùc toân giaùo coù maët tôùi
nay ñöôïc cho pheùp thöïc haønh phuø hôïp vôùi luaät phaùp.
Ñieàu 28- Ñöôïc töï do baùo chí, tuy nhieân trong voøng haïn cheá cuûa luaät
phaùp. Khoâng coù quyeån Thaùnh kinh, giaùo lyù, phuïng vuï hoaëc ñaïo ñöùc
naøo ñöôïc maø khoâng coù pheùp tröôùc cuûa Giaùm muïc.
Ñieàu 29 - Moïi taøi saûn khoâng bò xaâm phaïm, khoâng coù moät bieät leä naøo
khaùc.
Baù töôùc Ceasar Balbo ñöôïc trao traùch nhieäm laäp chính phủ hôïp hieán
thöù nhaát, nhö vaäy laø thieát laäp nguyeân taéc uy quyeàn toái cao trò vì nhöng
khoâng cai trò. Luaät baàu cöû ñöôïc ban haønh ngaøy 17 thaùng Ba. Ñeán ngaøy
7 thaùng Tö, saùu möôi saùu nghò só cuûa hoaøng trieàu ñöôïc chæ đònh. Coù
moät cuoäc lieân keát laï luøng giöõa caùc giaùm muïc, tín höõu Coâng giaùo chaân
chính vaø caùc ngöôøi caùch maïng. Cuoäc baàu cöû thaønh phaàn Quoác hoäi teä
haïi hôn nhieàu, bôûi vì nhieàu ngöôøi ñöôïc choïn laøm nhaø laøm luaät ñaõ ñöôïc
thaáy roõ hoï choáng Giaùo Hoäi Coâng giaùo vaø coù lieân heä maät thieát vôùi caùc
nhaø caùch maïng ôû ngoaïi quoác.
Don Bosco, ñeå caån thaän theo doõi haøng ngaøy caùc bieán coá xảy ra, ñaõ
tham döï caùc cuoäc thaûo luaän quoác hoäi nhieàu laàøn trong caùc phieân hoïp
nhöõng thaùng ñaàu tieân cuûa hai Vieän Quoác hoäi, neân ngaøi ñaõ bieát ngay
chieàu höôùng coâng vieäc quoác gia coù lieân quan ñeán Giaùo Hoäi. Baàu khí
toaøn dieän chöùa ñaày tö töôûng giaùo phaùi Voltaire; haàu heát caùc ñaïi bieåu
ñi theo ñöôøng loái “quoác gia coù quyeát voâ haïn vaø ñaëc quyeàn tuyeân boá
Giaùo Hoäi ñöôïc höôûng nhöõng quyeàn haïn vaø töï do naøo.”
Moät trong caùc haønh vi ñaàu tieân cuûa taân chính phuû laø giaûi phoùng
ngöôøi Do thaùi, nhôø coù Ñieàu 24 Hieáp phaùp tuyeân boá moïi coâng daân, baát
keå tình traïng naøo, ñöôïc coi baèng nhau tröôùc luaät phaùp. Ngaøy 29 thaùng
230
|
|
24.9 Page 239 |
▲back to top |
Ba, moät saéc leänh cuûa nhaø vua ban cho hoï coù quyeàn coâng daân toaøn veïn
vaø coù quyeàn laáy baèng hoïc vaán. Ngaøy 6 thaùng Tö, moät luaät baùo chí môùi
tuyeân boá ai khinh thöôøng hoaëc vi phaïm “quyeàn toân giaùo ñöôïc pheùp”
cuûa quoác gia seõ bò phaït tieàn vaø tuø giam.
Don Bosco hieåu nhöõng nguyeân nhaân vaø muïc ñích cuoái cuøng cuûa moät
soá caùc nhaø laøm luaät. Tuy nhieân ngaøi quyeát ñònh khoâng ñeå cho mình maát
nhueä khí, cöù tieáp tuïc laøm coâng vieäc nhö ñaõ laøm töø tröôùc vaø seõ laøm nhö
theá, traùnh đừng laøm maát loøng ngöôøi naøo.
Söï khoân ngoan cuûa ngöôøi Kitoâ höõu luoân luoân gaéng söùc tieán tôùi moäït
muïc ñích maø thoâi - Thieân Chuùa. Bôûi vì muïc ñích cuoái cuøng ñaõ toát laønh,
ngöôøi Kitoâ höõu choïn nhöõng phöông theá phuø hôïp nhaát, kieåm soaùt lôøi noùi
vaø haønh ñoäng cuûa mình, vaø haønh ñoäng vôùi söï quyeát taâm chín chaén ñeå
vöôït qua moïi trôû ngaïi vaø traùnh nhöõng nguy hieåm coù theå thaáy tröôùc. Hôn
nöõa, ngaøi khoâng chæ nguyeân döïa vaøo lyù leõ loaøi ngöôøi maø coøn nhöõng lôøi
daïy veà tín lyù vaø luaân lyù cuûa Thieân Chuùa. Chính trong tinh thaàn naøy, maø
giöõa côn baõo caùc ham muoán chính trò vaø toân giaùo khoâng ñöôïc kieàm
cheá, Don Bosco laøm coâng vieäc xuaát baûn laàn thöù hai cuoáùn Lòch söû Giaùo
Hoäi cuûa ngaøi.87 Ngaøi muoán noùi vôùi caùc hoïc sinh cuûa mình söï thaät ñaày
ñuû veà caùc bieán coá ñöông thôøi, chæ cho chuùng bieát caùc thuø ñòch hieän thôøi
cuûa Giaùo Hoäi. Maët khaùc ngaøi nhaän ñònh phaûi traùnh ñoái khaùng vôùi hoï
hoaëc traùnh khieâu khích khieán hoï ñoå côn giaän leân hai caùi Nguyeän Xaù
cuûa mình. Do ñoù theo moät keá hoaïch ñưôïc suy nghó kyõ löôõng, nhö chuùng
toâi ñaõ coù noùi ñeán,88 ngaøi traùnh caùc lôøi chæ trích, ñaëc bieät nhö trình bày
caùc quan ñieåm cuûa mình vaø keå ra caùc bieán coá theo thöù töï thôøi gian,
khoâng thoùa maï hoaëc gaây thuø nghòch, maø khoâng ñeå cho ngöôøi ñoïc hieåu
ñöôïc raèng ngaøi nhaém vieäc taán coâng caùc keû thuø cuûa Giaùo Hoäi. Laàn xuaát
baûn thöù hai naøy, nhö laàn tröôùc, vaãn theo caùch thöùc hoûi - ñaùp. Khoâng coù
caùc tu söûa lôùn, ngoaøi moät soá ñeà nghò thay ñoåi ñích ñaùng qua caùc bieán
coá hieän thôøi. Vì caùc laàn xuaát baûn tieáp sau naøy, chuùng toâi khoâng ñeå
chuùng vaøo, chuùng toâi seõ baøn luaän vaén taét ôû ñaây vì sôï seõ hoaøn toaøn queân
ñi.
87 Xin ñoïc BM II, tr. 257ff [Nxb].
88 Nt, tr. 257 [Nxb]
231
|
|
24.10 Page 240 |
▲back to top |
Trang ñaàu trình bày phuø hieäu cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø beân döôùi coù
hình veõ Thaùnh Pheâroâ quyø tröôùc Chuùa ñang trao cho ngöôøi chìa khoùa,
vôùi lôøi töông truyeàn: “Ta trao cho con chìa khoùa nöôùc trôøi” (Mt. 16.
19). Teân goïi vaø teân hoï Don Bosco ghi theo haàu nhö laø moät lôøi tuyeân
xöng ñöùc tin caù nhaân.
Trong suoát cuoán saùch, Don Bosco laáy moïi dòp ñeå noùi ñeán ñaëc quyeàn
Thieân Chuùa cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Giaùo Hoäi. Töøng ñieåm moät, ngaøi
giôùi thieäu: Tin laønh, Do thaùi, vaø caùc xaõ hoäi kín. Tröôùc heát ngaøi baøn ñeán
caùc ngöôøi Tin laønh. Ngaøi moâ taû moät caùch vaén goïn nguoàn goác caùc ngöôøi
Waldensians, söï khoâng thoâng thaïo Thaùnh kinh cuûa hoï, caùc ñieàu sai
laàm, vieäc hoï chaïy töø Lyons ñeán Piedmont ôû gaàn Pinerelo, bò 302 Giaùm
muïc cuûa Coâng ñoàng Laterano thöù Ba leân aùn döôùi thôøi Ñöùc Aleexander
III, söï noåi loaïn choáng laïi hoaøng trieàu vaø leänh tröøng phaït naëng neà vaø
cuoái cuøng saùt nhaäp vaøo phaùi Calvin.
Töø ngöôøi Waldenians, ngaøi böôùc sang vieäc baøn luaän veà nhöõng
khuoân maët nhôùp nhuùa, xaáu xa vaø ñaãm maùu cuûa Luther, Calvin vaø Henri
VIII, traùi vôùi hoï laø caùc boä maët thieân ñaøng cuûa caùc ngöôøi Coâng giaùo
ñoàng thôøi: Thaùnh Vajetan thaønh Thiene, Thaùnh Kerome Emiliani,
Thaùnh GIoan Thieân Chuùa, Thaùnh Thomas Villanova, Thaùnh Ingatius
Loyola, Thaùnh Phanxicoâ Xavier, Thaùnh Pheroâ Acantara, Thaùnh Philip
Neri, Thaùnh Pio V, Thaùnh Teresa Avila, Thaùnh Carlos Borromeo,
Thaùnh Phanxico Saleâ, Thaùnh Vincente Phaolo, Thaùnh Luy Gonzaga vaø
nhieàu vò khaùc nöõa. Vieäc neân thaùnh ñi töø tay ñeán tay khaùc vôùi chaân lyù.
Moät phöông phaùp khaùc ngaøi söû duïng ñeå noùi leân caùc ñieàu sai laàm cuûa
phaùi Tin laønh lieân heä ñeán caùc phe laïc giaùo gaây nguy haïi cho Giaùo Hoäi
sô khai. Thí duï, sau khi noùi raèng Coâng Ñoàng II Nicaea [naêm 787] gioáng
nhö Coâng ñoàng thöù nhaát [naêm 325] ñaõ keát aùn phe Iconoclasts, ngaøi
nhaän xeùt, “Caùc ngöôøi Tin laønh cuõng theo phe Iconoclasts”. Trích lôøi
xaùc quyeát phaïm thöôïng cuûa Gottschalk: ‘Thieân Chuùa tieàn ñònh cho moät
soá ngöôøi ñöôïc vinh hieån ñôøi ñôøi vaø nhöõng keû khaùc bò aùn phaït ñôøi ñôøi
bôûi vì khoâng phaûi Ngöôøi muoán moïi ngöôøi ñöôïc cöùu roãi’, Don Bosco
chuù thích, “Nhöõng ñieàu sai laàm naøy sau naøy ñöôïc Luther vaø Calvin
chaáp nhaän”.
232
|
|
25 Pages 241-250 |
▲back to top |
|
|
25.1 Page 241 |
▲back to top |
Sau cuøng, tuy khoâng noùi ñeán Phaùi Tin laønh vì hoï cho raèng Giaùo Hoäi
Coâng Giaùo hieän taïi khoâng coøn do Thieân Chuùa thieát laäp, nhöng ñeå
choáng laïi, Don Bosco tröng ra baèng chöùng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaãn
coøn vaø vaãn laø moät Giaùo Hoäi nhö tröôùc.
Caùc ngaøy leã Chuû nhaät, leã Chuùa Giaùng Sinh, leã Hieån Linh (Ba vua),
leã Phuïc Sinh, leã Thaêng Thieân, Leã Hieän Xuoáng; caùc ngaøy aên chay trong
muøa Chay, muøa Voïng (moät taäp tuïc töø thôøi caùc Toâng ñoà), vieäc duøng
nöôùc thaùnh ñeå choáng laïi söï quấy nhieãu, vaø caùc söï gaây phieàn toaùi tinh
thaàn vaø theå xaùc do ma quyû, nghi thöùc röûa chaân trong Leã Thöù Naêm Tuaàn
Thaùnh, vieäc laøm daáu Thaùnh Giaù, hai caây neán thaép saùng hai beân caây
Thaùnh Giaù trong Thaùnh Leã ñeàu ñaõ ñöôïc thieát laäp töø theá kyû thöù nhaát.
Taäp tuïc laøm ba leã trong ngaøy Giaùng Sinh baét ñaàu töø theá kyû thöù hai.
Trong theá kyû thứ ba Ñöùc Giaùo Hoaøng Zephyrinus buoäc caùc Kitoâ höõu
phaûi röôùc Mình Thaùnh Chuùa trong muøa Phuïc sinh. Trong theá kyû thöù
naêm, Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Zosimus ra leänh caây neán Phuïc Sinh ñöôïc
laøm pheùp taïi moãi thánh ñöôøng giaùo xöù trong Tuaàn Thaùnh vaø thieát laäp
nhöõng ngaøy leã vaøo Muøa. Naêm 431, Coâng ñoàng Ephesus, vôùi söï chaáp
thuaän cuûa Ñöùc Celestinus, tuyeân boá Ñöùc Trinh Nöõ Maria laø Meï thaät
Thieân Chuùa. Naêm 1136, Giaùo Hoäi Lyons baét ñaàu coù leã troïng kính Ñöùc
Meï Ñoàng Trinh Voâ Nhieãm, moät baèng chöùng cuûa vieäc tin töôûng naøy ñaõ
coù töø laâu naêm tröôùc trong Giaùo Hoäi. Naêm 491, Ñöùc Giaùo Hoaøng
Gelasius hoïp moät coâng ñoàng caùc Giaùm muïc taïi Roma ñeå quyeát ñònh
xem cuoán saùch Kinh Thaùnh naøo laø chính thöùc vaø cuoán naøo nguïy thö.
Ngöôøi cuõng ra leänh bieân soaïn saùch Caùc Pheùp (Sacramentary89), moät
cuoán saùch phuïng vuï goàm caùc Thaùnh leã ghi theo thöù töï thöïc haønh, ngaøy
nay laø cuoán Saùch Leã Roma, cuõng nhö caùc nghi thöùc laøm caùc pheùp caùc
loaïi. Hôn nöõa, ngaøi ñaët ra cuoäc röôùc trong thaùnh leã Ñöùc Meï Daâng Mình
Vaøo Đền thôø, trong khi röôùc tín höõu caàm caây neán, vaø ñaët leã truyeàn chöùc
linh muïc trong caùc ngaøy vaøo muøa. Do Thaùnh Gregory Caû, ñöôïc baàu
laøm Giaùo Hoaøng naêm 590, sau khi coù lôøi truyeàn, baùnh trong tay ngöôøi
ñaõ trôû thaønh thòt roõ raøng maø chuùng ta coù Kinh Tieàn Tuïng vaø Cuoán Kinh
89 Khoâng neân laàm vôùi cuoáùn saùch caùc pheùp haäu Coâng ñoàng Vaticanoâ II theo tieáng ñòa
phöông.
233
|
|
25.2 Page 242 |
▲back to top |
Nhaät Tuïng Roma (Roman Breviary) ñeán nay vaãn coøn ñöôïc söû duïng
trong Giaùo Hoäi. Ngöôøi cuõng ñaët ra Kinh Caàu Caùc Thaùnh, cuoäc röôùc
trong ngaøy leã kính Thaùnh Marcoâ vaø raéc tro trong ñaàu muøa Chay.
Do caùc saùch vaø caùc lôøi caàu nguyeän naøy, roõ reät trong nhöõng ngaøy ñoù
tín höõu tin Ñöùc Gieâsu Kitoâ hieän dieän thöïc söï trong Hy leã Thaùnh vaø söï
coâng hieäu cuûa vieäc caàu nguyeän vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Maria vaø caùc Thaùnh,
tin coù Luyeän nguïc, vieäc xöng tội ñoái maët vaø caùc pheùp Bí tích khaùc. Sau
heát, noùi toùm laïi, taïi Coâng ñoàng Constantino Hai naêm 553, Ñöùc Giaùo
Hoaøng Vigilius ñaõ tröng ra ñaày ñuû baèng chöùng veà quyeàn bính cuûa Giaùo
Hoäi ñeå leân aùn caùc lôøi vieát laïc ñaïo hoaëc tai haïi, tuyeân boá veà noäi dung
vaø ñoøi tín höõu phaûi tuaân theo caùc phaùn quyeát90 cuûa Giaùo Hoäi.
Vôùi caùc chöùng minh naøy vaø töông töï Don Bosco ñöa ra, laøm sao caùc
ngöôøi Tin laønh coù ñöùc tin ngay chính coù theå choái boû ñöôïc caùc söï tin
töôûng vaø thöïc haønh hieän nay trong Giaùo Hoäi Coâng giaùo laø nhöõng ñieàu
ñaõ töøng coù trong caùc theá kyû ñaàu khi coù maët?
Sau ño,ù Don Bosco böôùc sang vaán ñeà ngöôøi Do thaùi. Ngaøi moâ taû
Chuùa ñaõ noùi tieân tri veà söï taøn phaù thaønh Gieârusalem ñaõ ñöôïc öùng
nghieäm döôùi thôøi Titus vaø sau naøy döôùi thôøi Julian ñaõ boû ñaïo
(Apostate). Caên cöù vaøo Thaùnh Kinh, Don Bosco cuõng ñaõ xaùc quyeát ñeán
ngaøy taän theá toaøn theå daân toäc Do thaùi seõ trôû thaønh Kitoâ höõu. Ngaøi noùi
vaén taét ñeán cuoäc baùch haïi kinh khieáp caùc Kitoâ höõu ôû Taây Ban Nha
trong thôøiø ngöôøi Moors baét eùp caùc ngöôøi Kitoâ höõu phaûi theo ñöùc tin Do
thaùi ñeå trôû thaønh ngöôøi theo Hoài giaùo. Ñeå coù chöùng côù ngöôøi Do thaùi
thuø gheùt ngöôøi Kitoâ höõu, ngaøi moâ taû cuoäc töû ñaïo taøn nhaãn trong ba ngaøy
hoï gaây ra cho vò thaùnh treû tuoåi Vincent Verner ôû Treves taïi nöôùc Phaùp
naêm 182791. Ngaøi cuõng nhaéc ñeán caùi cheát ñoäc aùc töông töï cuûa Cha
Thomas thaønh Sardinia taïi Damasco trong nhöõng naêm cuoái ñôøi Đöùc
90 Coâng ñoàng naøy keát aùn caùc sai laàm cuûa phaùi Nestorio trong caùc baøi vieát cuûa
Theodore Mopsuestia vaø nhöõng keû khaùc [Nxb]
91 Theo yù kieán chuùng toâi, ñieàu naøy coù theå gaây tai haïi cho lòch söû neáu caùc ñoaïn vaên
gioáng nhö ñoaïn naøy ñaõ ñöôïc xoùa boû trong laàn xuaát baûn naøy. Ñoäc giaû tröôûng thaønh
phaûi hieåu raèng trong caùc theá kyû tröôùc coù nhieàu ñieàu thaùi quaù ôû caû moïi phía. Hôn
nöõa, chuùng toâi baûo ñaûm söï trung thöïc cuûa lòch söû trong giai ñoaïn naøy [Nxb]
234
|
|
25.3 Page 243 |
▲back to top |
Giaùo Hoaøng Gregory XVI. “Nhöõng truyeän naøy,” ngaøi khoâng sôï vieát ra,
“daïy dỗ caùc Kitoâ höõu phaûi caån thaän khi giao dòch thaân maät vôùi nhöõng
loaïi ngöôøi nhö theá”.
Cuoái cuøng, khi coá gaéng quyeát ñònh nhaán maïnh ñeán caùc nguyeân nhaân
cuûa söï ñi sai ñöôøng cuûa raát nhieàu Kitoâ höõu vaø cuûa nhöõng bieán coá hieän
taïi ñem laïi raát nhieàu khoù khaên cho Giaùo Hoäi, Don Bosco tieáp tuïc noùi
ñeán caùc nhaø duy lyù luaän vaø caùc nhaø töï nhaän laø trieát gia taân tieán, baét
chöôùc Voltaire vaø Rousseau, khinh bæ vöùt boû moïi toân giaùo, luaät leä vaø
quyeàn bính, vaø laáy côù chæ tìm aùnh saùng cuûa lyù trí tinh tuyeàn, hieän nay
hoï trôû thaønh noâ leä cho chính caùi tính thay ñoåi baát thöôøng cuûa hoï.
Thaät khoù maø noùi ñöôïc caùc söï tin töôûng cuûa hoï, bôûi vì hoï thöïc söï
chaúéng coù söï tin töôûng naøo caû. Ai caån thaän ñoïc caùc baøi vieát cuûa hoï seõ ñi
ñeán keát luaän trieát lyù taân tieán cuûa hoï khoâng coù muïc tieâu naøo khaùc laø
choái boû chaân lyù, cheá dieãu nhaân ñöùc, daïy ñieàu sai laàm, khuyeán khích
laøm toäi aùc vaø buoâng thaû tinh thaàn ñeå xoùa boû trong taâm hoàn con ngöôøi
nieàm hy voïng dòu daøng vaøo cuoäc soáng ñôøi sau; noùi taét, ñeå baät goác ñöa
con ngöôøi xuoáng haøng thuù vaät. Phe Tam ñieåm bí maät thi haønh aâm möu
cuûa hoï, vaø caùc trieát gia giuùp hoï vieát vaø ñem caùc hoïc thuyeát cuûa phe
Tam ñieåm vaøo vieäc thöïc haønh. Ñeå ñaït ñöôïc thaønh coâng trong yù höôùng
cuûa hoï, caû hai nhoùm naøy noåi leân choáng laïi caùc meänh leänh cuûa toân giaùo
vaø laøm cho toân giaùo heát ñöôïc tin töôûng baèng nhöõng lôøi laêng maï ñeâ tieän
nhaát. Trong giöõa luùc roái loaïn naøy, theo söï hoái thuùc cuûa caùc toøa aùn Phaùp,
Naples, Portugal vaø caùc quoác gia khaùc, Ñöùc Giaùo Hoaøng Clementeâ
XIV, sau moät thôøi gian löôõng löï laâu daøi, baõi boû doøng Teân naêm 1774.
Sau naøy Ñöùc Pio VII, nhaän thaáy nhöõng coâng trình ñaëc bieät doøng naøy
ñem ñeán cho Giaùo Hoäi, neân ñaõ cho doøng naøy ñöôïc taùi laäp. Trong thôøi
ñaïi chuùng ta, Doøng Teân haàu nhö bò giaûi taùn taïi Thuïy só vaø hoaøn toaøn
taïi YÙ. Vì khoâng toân troïng chaân lyù lòch söû, phaûi noùi theâm raèng, taïi nhieàu
nôi, caùc tu só doøng naøy bò xua ñuoåi moät caùch nhuïc nhaõ nhaát treân ñôøi, bò
chöûi bôùi, vaø bò laêng nhuïc trong luùc hoï ñang gaëp baát haïnh traùi vôùi moïi
luaät leä vaø söï coâng baèng töï nhieân. Ñieàu quaù khích naøy [chuùng toâi thu
löôïm ñöôïc töø] Vincenzo Gioberti92.
92 Concordia [moät tôø baùo môùi] ngaøy 18 thaùng Ba, 1848.
235
|
|
25.4 Page 244 |
▲back to top |
Don Bosco ñaõ toû söï trung thöïc can ñaûm trong vieäc beânh vöïc moät tu
hoäi ngay luùc ñang coøn bò baùch haïi [1848], tuy nhieân ngaøi cuõng khoân
ngoan moät caùch ñaùng khen khi trích [taøi lieäu] cuûa Gioberti, moät ñòch
thuû raát cay ñaéng cuûa caùc tu só doøng Teân. Moät ít trang sau ñaây vieáùt veà
Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio IX, Don Bosco khoâng ngaïi noùi, “Gioberti con
ngöôøi vó ñaïi coi ngaøy ñaàu tieân gaëp Ñöùc Pio IX laø ngaøy sung söôùng nhaát
cuûa ñôøi oâng”. Ñieàu naøy khoâng phaûi laø ñieàu nònh bôï bôûi vì ngöôøi ta ñöôïc
goïi laø “vó ñaïi” vì nhieàu lyù do khaùc nhau. Quaû vaäy, Don Bosco theo
göông cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ngaøy 30 thaùng Chín, 1847, Ñöùc Pio IX
chæ thò cho Ñöùc OÂng Corboli Bussi, ñaëc söù cuûa ngöôøiø ñeán gaëp Carles
Albert, phaûi yù töù vaø giöõ gìn khi noùi tôùi Gioberti, vì oâng laø thaàn töôïng
cuûa cuoäc caùch maïng vaø ñöôïc ca ngôïi leân tôùi trôøi bôûi taát caû nhöõng teân
phaûn loaïn vaø caûi caùch93.
Sau cuøng, sau khi boû ra ngoaøi nhöõng löu taâm chính trò, Don Bosco
ñöa ra nhöõng söï kieän lòch söû ñeå laøm chöùng cho moät soá quyeàn bính cuûa
Giaùo Hoäi maø caùc ngöôøi toân thôø caùi quoác gia voâ thaàn muoán xoùa boû.
Trong theá kyû thöù nhaát, hoà sô baét ñaàu ñöôïc giöõ laïi teân caùc ngöôøi chòu
pheùp Röûa toäi, vaø caùc ngöôi qua ñôøi; baây giôø hoà sô naøy ñöôïc goïi laø soå
röûa toäi vaø soå nhöõng ngöôøi qua ñôøi. Theá kyû thöù ba, baét ñaàu thuû tuïc laøm
pheùp nghóa ñòa vaø laøm cho noù trôû thaønh taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi. Trong
theá kyû thöù baûy caùc linh muïc vaø tö giaùo ñaõ coù theå chæ ñöôïc xeùt xöû bôûi
toøa aùn giaùo hoäi. Coâng ñoàng Laterano thöù Naêm [1512-17] quy ñònh luaät
leä kieåm soaùt söû duïng baùo chí môùi ñöôïc phaùt minh, caám baát cöù quyeån
saùch naøo ñöôïc in neáu tröôùc ñoù khoâng coù söï chaáp thuaän cuûa haøng giaùo
hoäi, vaø bò vaï tuyeät thoâng töùc khaéc.
Ñuùng theá, vôùi nhöõng ghi nhaän khoân ngoan raûi raùc treân toaøn boä cuoán
saùch, Don Bosco ñaõ coù theå giuùp caùc hoïc sinh ñaùnh giaù chính xaùc caùc
bieán coá luùc ñoù ñang xảy ra chuû tröông baát caàn Giaùo Hoäi. Sau naøy, trong
khi noùi chuyeän, ngaøi nhaán maïnh ñeán rieâng töøng ñoaïn vaên moät coù theå
giuùp ích cho muïc tieâu cuûa ngaøi hoaëc tuï hoïp nhieàu em laïi khi caàn ñeå
93 Civilita Cattolica, 1879, Naêm thöù ba möôi, BM X, tr. 94.
236
|
|
25.5 Page 245 |
▲back to top |
cho caùc em coù moät böùc tranh toaøn dieän. Ñoù cuõng laø lyù do taïi sao ngaøi
treân nguyeân taéc thöïc haønh khoâng noùi ñeán thôøi Trung Coå. Khi duyeät laïi
tình traïng thònh vuôïng cuûa Giaùo Hoäi taïi AÂu chaâu vaø trong vieäc truyeàn
giaùo haûi ngoaïi tröôùc nhöõng khoù khaên vaø caám ñaïo, vaø trong khi nhaéc
ñeán phaùi Tin laønh coù veû ñang maát theá ñöùng taïi Anh quoác, Don Bosco
giaûi thích (vôùi söï deø daët lôùn lao vì hoaøn caûnh xaùo troän hieän thôøi Thieân
Chuùa nhö ñang chuaån bò cho moät söï vöôït leân ñeå ñem laïi lôïi ích cho taát
caû nhaân loaïi.
Thaät laø ñuùng söï xaùo troän hieän nay do söï thay ñoåi theå cheá chính
phuû gaây cho Giaùo Hoäi nhieàøu trôû ngaïi nghieâm troïng. Coøn ñaùng quan
ngaïi hôn nöõa khi ngöôøi ta khoâng hieåu bieát gì veà caùc vaán ñeà giaùo hoäi,
laïi chæ nhöõng ngöôøi YÙ coù ñöôïc Ñöùc Pio IX vó ñaïi, laïi coù Carlo Alberto
ñaïo ñöùc vaø duõng caûm laõnh ñaïo. Chuùng ta chæ coù theå nhìn thaáy tröôùc
maët moät töông lai thònh vöôïng, ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhöõng bieán coá ñem
laïi danh döï cho ngai vaøng vaø vinh quang cho toân giaùo.
Ñoù laø söï nhieät tình ao öôùc cuûa ngaøi, tuy nhieân ñoù laø caên nguyeân cuûa
nhöõng ñieàu ñaùng sôï. Sau moät cuoäc bieåu döông taùn tuïng Ñöùc Pio IX ghi
laïi trong maáy trang treân, Don Bosco caûm thaáy phaûi ghi theâm, “Chuùng
ta haõy caàu nguyeän xin Chuùa môû ra con ñöôøng cho ñöùc giaùo chuû vaø ngaên
ngöøa hieåm nguy maø nhöõng ngöôøi xaáu buïng ñang coá ñaùnh phaù Giaùo
Hoäi. Xin Ngöôøi ban cho Ñöùc Pio IX söùc maïnh cai trò Giaùo Hoäi ñeå ñaït
tôùi chieáân thaéng”. Cuoán saùch keát thuùc vôùi lôøi caàu xin vang ñoäng naøy.
Theo lòch söû Giaùo Hoäi, chuùng ta tröôùc heát phaûi nhaän ñònh raèng taát
caû nhöõng keû phaûn nghòch cuøng Giaùo Hoäi sau naøy seõ bò Chuùa phaït naëng
neà, haàâu heát ngay trong cuoäc ñôøi naøy. [Thöù hai] chuùng ta cuõng nhaän ra
taát caùc caùc phaùi thuoäc caùc hoäi ñöôøng ñeàu phaûn-Kitoâ bôûi vì chuùng khoâng
ôû trong giaùo hoäi do Ñöùc Kitoâ thieát laäp. Trong moïi thôøi ñaïi, Giaùo Hoäi
Coâng giaùo ñeàu bò taán coâng baèng göôm giaùo, baèng lôøi vieát, nhöng Giaùo
Hoäi luoân troåi daäy vaø chieán thaéng. Giaùo Hoäi ñaõ nhìn thaáy caùc vöông
quoác, caùc nöôùc coäng hoøa vaø ñeá quoác ñoå nhaøo tan taønh. Chæ coù mình
Giaùo Hoäi ñöùng vöõng vaø khoâng bò rung chuyeån. Möôøi chín theá kyû ñaõ
qua ñi, töø khi Giaùo Hoäi ñöôïc theát laäp vaø noù vaãn coøn ñöôïc thaáy huøng
maïnh. Ñöôïc Chuùa daãn daét, Giaùo Hoäi seõ vöôït qua moïi ñau khoå traàn
237
|
|
25.6 Page 246 |
▲back to top |
gian; noù seõ chieán thaéng moïi keû thuø; noù seõ tieán nhöõng böôùc vöõng vaøng
qua caùc theá kyû, qua moïi söï noåi daäy cuûa nhaân loaïi cho ñeán taän cuøng thôøi
gian Sau ñoù noù seõ taäp hoïp moïi con caùi cuûa mình trong moät vöông quoác
cuûa keû ñöôïc chuùc laønh.
Khi trao caùc baûn saùch naøy cho caùc hoïc sinh vaø giaûi thích coâng khai
noäi dung cho chuùng nghe, Don Bosco caûnh caùo chuùng khoâng ñöôïc bao
giôø keát baïn vôùi ñòch thuø cuûa Giaùo Hoäi, neáu khoâng seõ töï mình ñoùng goùp
vaøo söï tieâu dieät cuûa chính mình. Ngaøi noùi, “Ñaùnh Giaùo Hoäi laø nhö duøng
baøn tay ñaám vaøo ñaàu nhoïn cuûa caùi ñinh.”
Laàn xuaát baûn thöù hai, cuoán saùch ñöôïc caùc tröôøng hoïc tieáp nhaän vaø
ñem ra söû duïng roäng raõi, nhö Don Bosco hy voïng. Leõ ñöông nhieân, noù
ñaõ laøm cho ngaøi phaûi traû caùi giaù laøm vieäc vôùi nhieàu kieân taâm vaø meät
moûi. Ñeå chaéc chaén loái vieát ñôn sô vaø deã hieåu cho moïi ngöôøi, Don Bosco
caån thaän ñoïc lôùn tieáng cho meï ngaøi nghe. Coù moät laàn Meï Margherita
hieåu raèng Vua Constantinoâ ñaõ baùch haïi caùc Kitoâ höõu. Ñeå laøm cho moïi
söï ñöôïc saùng toû Don Bosco vieát laïi ñoaïn naøy vaø chæ haøi loøng khi ñöôïc
meï hieåu troïn veïn.
Coù ñieàu naøy cuõng ñaùng noùi leân, Don Bosco deø daët trong khi vieát.
Ñieàu naøy khieán cho ngaøi coù ngay moät lôøi giaûi thích khoân ngoan. Moät
hoâm, khi goïi Quaän coâng Montmonrency ôû Borgo Cornalense [khoâng
xa Torino], ngaøi gaëp Carlos Tomatis [moät cöïu hoïc sinh cuûa ngaøi]. Nhìn
thaáy Don Bosco ñang beâ moät choàng to cuoán Lòch Söû Giaùo Hoäi, ngöôøi
treû naøy hoûi ngaøi ñaõ nghó caùch xöû ñoái theá naøo vôùi nhöõng vaán ñeà gai goùc,
chaúng haïn nhö khi phaûi noùi veà moät vaøi ñieàu gì laøm giaûm giaù trò moät
ngöôøi coù ñòa vò quan troïng, Don Bosco ñaùp : “Neáu cha coù theå noùi điều
gì toát veà hoï, thì cha noùi; baèng khoâng, cha khoâng noùi gì caû”.
“Vaäy thì chaân lyù ôû ñaâu?”
“Cha khoâng vieát saùch cho caùc hoïc giaû. Saùch cha vieát laø cho nhöõng
ngöôøi khoâng hoïc thöùc vaø nhöõng ngöôøi treû. Neáu cha phaù hoaïi chaân lyù
cuûa moät taâm hoàn ñôn sô naøo ñoù baèng caùch moâ taû caùc söï vieäc khoâng
ñöôïc toát ñeïp hoaëc coøn ñang tranh luaän, nhö theá coù ñöa ngöôøi naøo ñoù
ñeán söï sai laàm khoâng? Neáu cha vieát ra nhöõng ñieàu laàm loãi cuûa moät
thaønh vieân naøo ñoù trong moät tu hoäi maø ñoäc giaû khoâng coù hoïc thöùc, nhö
238
|
|
25.7 Page 247 |
▲back to top |
vaäy cha coù cho ngöôøi ñoù moät yù kieán sai laàm veà taát caû moïi tu só cuûa caùi
tu hoäi ñoù khoâng? Ñoù coù phaûi laø caùi nhìn laøm cho sai laïc khoâng? Chæ coù
ngöôøi coù caùi nhìn moät ngaøn naêm cuûa lòch söû Giaùo Hoäi môùi coù theå nhaän
ñònh ñöôïc nhöõng loãi laàm vaø caùc veát nhô cuûa caû nhöõng ngöôøi coù ñòa vò
khoâng theå naøo daáu dieám ñöôïc söï thaùnh thieän cuûa Giaùo Hoäi. Traùi laïi,
hoï laø nhaân chöùng nguoàn goác Thieân Chuùa cuûa Giaùo Hoäi, bôûi vì neáu Giaùo
Hoäi khoâng bao giôø laøm sai söù meänh cuûa mình chính vì Thieân Chuùa
naâng ñôõ Giaùo Hoäi vaø seõ luoân luoân muoán nhö vaäy. Chính caùc ngöôøi treû
seõ naém vöõng vaán ñeà naøy neáu hoï tieáp tuïc hoïc hoûi. Bôûi vaäy, neân nhôù caùi
caûm töôûng xaáu nhaän ñöôïc khi coøn laø treû con vì laéêng nghe chuyeän khoâng
ñöôïc khoân ngoan hoaëc khoâng caån thaän, thöôøng coù theå coù nhöõng haäu
quaû tai haïi ñeán ñöùc tin vaø luaân lyù cuûa moät ngöôøi.”
Chuùng toâi seõ noùi theâm Don Bosco khoâng chæ caên cöù vaøo vieäc xeùt
ñoaùn cuûa mình khi vieát. Chuùng toâi ñaõ nhaéc ñeán tình baïn höõu cuûa ngaøi
vôùi Silvio Pellico94, maø ngaøi ca tuïng tính khieâm nhöôøng cuûa oâng ta, ñaëc
bieät töø khi Pellico ñöôïc noåi tieáng ôû AÂu chaâu. Don Bosco thöôøng ñeán
thaêm oâng ôû Torinoâ vaø Montcalieri vaø chính vì oâng naøy ñaùp laïi baèng
caùc cuoäc thöôøng xuyeân ñeán thaêm Nguyeän Xaù vaø raát thích thuù nhöõng
ñieàu oâng nhìn thaáy ôû ñoù. Sau khi trao ñoåi moät ít thö töø, sau cuøng Don
Bosco hoûi Pellico coù yù kieán gì veà cuoán Lòch söû Giaùo Hoäi khi ngaøi saép
xuaát baûn. Pellico ñoïc baûn thaûo heát söùc caån thaän vaø noùi caàn moät soá ít
ñieàu phaûi söûa chöõa vaø ca tuïng vieäc laøm naøy.
Coù moät ñieàu Don Bosco khoâng bao giôø queân laø lôøi Pellico moät laàn
khuyeân ngaøi. Moät hoâm oâng naøy hoûi Don Bosco coù thöôøng tra töø ñieån
khi vieát khoâng. Don Bosco traû lôøi raèng ngaøi nghó ngaøi ñaõ coù ñuû kieán
thöùc veà ngöôøi YÙ, vaø vì quaù baän roän, ngaøi coù ít thì giôø tra caùc chöõ.
“Don Bosco thaân meán”, Silvio ñaùp, “ñöøng neân quaù yû laïi vaøo mình.
Haõy cöù tra cöùu! Toâi khoâng theå naøo vieát moät trang maø khoâng tra cöùu töø
ñieån. Neáu khoâng laøm nhö vaäy, toâi seõ thöôøng xuyeân vieát sai. Ñeå hieåu
ñöôïc moïi yù nghóa cuûa moät töø, cuõng nhö ñeå vieát ñuùng vaàn, ñuùng chöõ,
khoâng gì toát hôn moät cuoán töø ñieån, vaø ñoù laø ñieàu baét buoäc. Ñoâi khi,
chuùng ta nghó chuùng ta bieát nghóa cuûa moät töø, nhöng chuùng ta laàm.
94 Xin ñoïc tr. 1. Cuõng xin ñoïc BM II, tr. 105, 426g [Nxb].
239
|
|
25.8 Page 248 |
▲back to top |
Chuùng ta thöôøng hay laàm kieåu noùi tieáng Phaùp, tieáng La tinh hoaëc caû
kieåu noùi tieáng ñòa phöông. Cöù nghe lôøi toâi khuyeân! Luoân coù cuoán töø
ñieån trong taàm tay. Cha seõ thaáy toâi noùi ñuùng khi thaúng thaén ñöa cho
cha lôøi khuyeân naøy”.
Töø ngaøy ñoù, Don Bosco khoâng chæ laøm theo lôøi Pellico khuyeân, maø
coøn khoâng bao giôø queân ñem theo moät cuốn töø ñieån trong caùc cuoäc
haønh trình. Lôøi khuyeân naøy cuõng ñöôïc ngaøi noùi vôùi caùc tö giaùo vaø caùc
linh muïc. Ngaøi thöôøng hoûi hoï: “Caùc baïn coù söû duïng töø ñieån khoâng?
Caùc baïn coù mang theo khoâng? Hôn moät laàn, moät vò linh muïc hoaëc moät
tö giaùo mæm cöôøi khi nghe caâu hoûi ñoù vì nghó noù chæ ñuùng vôùi moät hoïc
sinh tieåu hoïc hôn laø moät ngöôøi coù hoïc thöùc. Tuy nhieân Don Bosco nhaán
maïnh khi caâu traû lôøi laø khoâng, ngaøi giuïc vò linh muïc hoaëc tö giaùo ñoù
phaûi baét ñaàu laøm ngay. Ngaøi noùi trheâm, “Silvico Pellico cho toâi lôøi
khuyeân naøy, vaø toâi ñem laøm thöû. Quaû nhieân baïn khoâng theå vieát ñuùng
neáu khoâng thöôøng xuyeân tra cöùu moät cuoán töø ñieån toát”.
Tình baïn cuûa Don Bosco vôùi Silvio Pellico, raát coù lôïi cho nghieäp
vaên chöông cuûa ngaøi, keùo daøi cho ñeán khi oâng naøy qua ñôøi naêm 1854.
240
|
|
25.9 Page 249 |
▲back to top |
CHÖÔNG 29
Loøng Nhieät Thaønh Khoâng Moûi Meät
Caùc cuoäc noåi dậy ôû Vienna vaø gaây xaùo troän taïi Budapest ñaõ taêng
theâm söùc maïnh cuûa keû thuø AÙo quoác, vaø baây giôø thoâi thuùc caùc ngöôøi töï
do taïi Lombardy vaø Veneto gia taêng haønh ñoäng. Roái loaïn chính trò baét
ñaàu xoâng tôùi Padua vaø Pavia. Ngaøy 18 thaùng Ba, [1848] caùc cuoäc bieåu
tình taïi Modena buoäc quaân AÙo phaûi ruùt ñi, vaø Quaän coâng Francis V
phaûi chaïy thoaùt. Ngaøy 20 thaùng Ba, thanh nieân taïi Parma chieám laáy khí
giôùi vaø buoäc quaân ñoäi AÙo ruùt khoûi, trong khi Baù töôùc Carlos II voäi vaõ
ban haønh Hieán phaùp vaø roài ruùt ñi Marseilles. Ngaøy 22 thaùng Ba, sau
naêm ngaøy ñaùnh nhau, daân chuùng Milan ñaåy quaân AÙo ñoùng trong ñoàn
ra khoûi laâu ñaøi vaø thò xaõ, buoäc chuùng phaûi lui veà Quadrilateral95 vôùi
nhieàu toån thaát to lôùn. Como, Bergano, Brescia vaø Venice noåi dậy laøm
loaïn cuøng moät ngaøy ñeå beû gaãy caùi aùch [töøng ñeø naëng leân daân chuùng].
Chính phuû laâm thôøi cuûa Milan keâu goïi Piedmont ñeán giuùp, vaø ngaøy 23
thaùng Ba, Carlo Alberto tuyeân chieán vôùi nöôùc AÙo, sau cuoäc can ñaûm
vaø vang doäi tuyeân boá vôùi daân chuùng cuûa Lombardy vaø Veneto. Ngaøy
24 thaùng Ba, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni chuû söï cuoäc haùt kinh Te
Deum troïng theå taïi nhaø thôø chính toøa ñeå taï ôn veà cuoäc ñaùnh ñuoåi quaân
AÙo ra khoûi Milan. Nhaø vua vaø noäi caùc hieän dieän vôùi löïc löôïng veä binh
trong quaân phuïc ñöùng taïi Pizza Castello. Tuy nhieân khi Ñöùc Toång
Giaùm Muïc xuaát hieän taïi nhaø thôø chính toøa, coù moät nhoùm ngöôøi hay
kieám chuyeän, trong soá ñoù coù caû nhöõng ngöôøi ñaùng kính troïng, tung ra
nhöõng lôøi chöûi bôùi ngöôøi, vung tay ñe doïa, vaø ñuoåi xe cuûa ngöôøi ñi moät
quãng ngaén. Khoâng thaáy ai coá gaéng can thieäp maëc daàu coù nhieàu lính
caàm suùng hieän dieän. Buoåi chieàu, laïi coù nhieàu ngöôøi ñeán dinh giaùm muïc
hoø heùt vaø phaûn ñoái ñuoåi ngöôøi phaûi boû Torinoâ vaø Piedmont.
95 Tuyeán phoøng thuû cuûa quaân AÙo ôû Lombardy vaø Veneto bao goàm caû Mantova,
Peschiera, Verona vaø Legnago, coù theå noùi laøm thaønh boán goùc cuûa moät hình boán
caïnh.
241
|
|
25.10 Page 250 |
▲back to top |
Ngaøy 25 thaùng Ba, Carlo Alberto toå chöùc moät ñaïo quaân vôùi saùu möôi
ngaøn quaân só ñeå ñi chieán ñaáu; hoï ñi qua Soâng Ticino vaø moät löõ ñoaøn ñi
tröôùc vaøo Milan ngaøy 26 thaùng Ba. Trong luùc ñoù, caùc Giaùm muïc ra leänh
ñoïc kinh nôi coâng coäng vaø khuyeán khích daân chuùng giuùp ñôõ gia ñình
quaân ñoäi; chính quyeàn ñích thaân xin caùc giaùm muïc hoã trôï vaø caàu
nguyeän. Ngaøy 29 thaùng Ba, nhaø vua vaøo Pavia, luùc ñoù quaân AÙo ñaõ ruùt
ra, ñi veà Milan. Parma vaø Modena cuøng ñöùng trong haøng nguõ chung
quanh oâng.
Ngaøy 29 thaùng Ba, vaøo khoaûng saùu giôø chieàu, vò Toång Giaùm Muïc
thaùnh thieän vaø khoâng bieát sôï haõi cuûa Torino rôøi ñi Thuïy só. Ngöôøi
nhöôïng boä söï thuùc baùch cuûa boä tröôûng noäi vuï vaø qua caùc vò cao caáp
trong haøng giaùo só khuyeân Ñöùc Toång Giaùm Muïc rôøi ñi cho ñeán khi
nhöõng ngöôøi ñoái khaùng dòu xuoáng. Caùc baïn höõu trung thaønh cuûa ngöôøi,
trong ñoù coù Don Bosco, cuõng gaëp ngöôøi vaø ñeà nghò neân laøm nhö vaäy.
Hoï cho thaáy ngöôøi khoâng coøn caùch naøo laøm khaùc, bôûi vì haàu nhö cuõng
nhöõng ngöôøi naøy ñaõ chính thöùc thuùc giuïc ngöôøi rôøi ñi cuõng laø nhöõng
ngöôøi ñöùng ñaøng sau caùc cuoäc bieåu tình choáng ñoái. Tröôùc khi leân xe,
Ñöùc Toång Giaùm Muïc nhôø Don Bosco troâng coi caùc chuûng sinh, nhaát laø
nhöõng ngöôøi ngheøo giöõ loøng trung thaønh vôùi ngöôøi vaø ñaõ taûn maùc ñi
khaép nôi. Don Bosco höùa ngaøi seõ khoâng phuï loøng tin töôûng cuûa ngöôøi.
Chuùng ta sau naøy seõ thaáy ngaøi coøn laøm hôn vieäc giöõ lôøi höùa.
Ngaøy 6 thaùng Tö, nhieàu toaùn sinh vieân vaø caùc ngöôøi khaùc trong moät
cuoäc bieåu tình oàn aøo choáng laïi Ñöùc Toång Giaùm Muïc ñòa phuông ôû
Vienna, ñe doïa phaù phaùch caùc tu vieän, la lôùn Ñöùc Pio IX laø keû thuø cuûa
ñeá quoác. Do ñoù, chính quyeàn ra leänh giaûi taùn caùc nöõ tu doøng Chuùa Cöùu
Theá, vaø caùc tu só doøng Teân. Khoâng baùo tröôùc, caùc tu só vaø nöõ tu bò neùm
ra ñöôøng phoá, khoâng coù choã truù nguï hoaëc thöùc aên, vaø buoäc hoï phaûi ñi
aên xin. Trong nhieàu ngaøy lieân tieáp, caùc cuoäc roái loaïn caøng coù caû nhöõng
söï ñe doïa lôùn maïnh hôn ôû Vienna, Budapest vaø Prague vaø vaø haàu nhö
daãn tôùi cuoäc xung ñoät giöõa quaàn chuùng vaø quaân ñoäïi chính quy. Trong
khi ñoù, ngaøy 7 thaùng Tö, quaân ñoäi ôû Piedmont ñaõ chieán thaéng ñaåy quaân
AÙo khoûi Goito vaø sang qua soâng Mincio.
242
|
|
26 Pages 251-260 |
▲back to top |
|
|
26.1 Page 251 |
▲back to top |
Ngaøy 21 thaùng Tö, Töôùng Giacomo Durando cuûa Piedmont, khoâng
tuaân leänh haïn cheá trong nhieäm vuï giöõ bieân giôùi, vöôït qua soâng Po vôùi
möôøi baûy ngaøn quaân cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Nhaø vua ôû Naples göûi theâm
mười saùu ngaøn quaân ñeán Lombardi ñeå giuùp Vua Carlo Alberto döôùi
quyeàn chæ huy cuûa vieân cöïu carbonaro Guglielmo Pepe; vò ñaïi baù töôùc
cuûa Tuscania cuõng göûi saùu ngaøn quaân nöõa. ÔÛ Modena vaø Parma, chính
phuû laâm thôøi cuõng keâu goïi theâm quaân Piedmont ñeå kieåm soaùt nhöõng
ngöôøi noåi daäy.
Tröôùc söï sôï haõi cuûa taát caû ngöôøi Coâng giaùo, ngaøy 25 thaùng Tö, Carlo
Alberto töø Baûn doanh ôû Volta, thieát laäp vaên thö nhaø vua chaáp nhaän vieäc
boå nhieäm cuûa Toøa Thaùnh, laøm soáng laïi caùc saéc leänh cuõ ñaõ bò huûy boû
bôûi Ñöùc Clement XI vaø Benedicto XIV. Ngaøy 30 thaùng Tö, quaân ñoäi
Piedmont chieám ñöôïc Pastrengo sau moät cuoäc chieán ñaáu kòch lieät vaø
bao vaây Peschiera, moät trong boán thò xaõ laäp thaønh phaùo ñaøi phaân caùch
Lombardy vaø Veneto. Carlo Alberto thieát laäp toång haønh dinh taïi
Sommacampagna, vaø quaân AÙo ruùt lui veà taû ngaïn soâng Adige.
Tin töùc caùc bieán coá naøy ñöôïc ngöôøi ta lo laéng chôø ñôïi ñaõ tôùi Torino,
khieán cho daân chuùng gaàn nhö ñaâm ra meâ man vôùi caùc cuoäc chieán thaéng.
Söï kích thích vaø phaán khôûi cuõng lan ñeán caû caùc hoïc sinh vaø ñoát chaùy
loøng haêng say aùi quoác cuøng vôùi caùc nguy hieåm, neáu khoâng ñöôïc kìm
haõm ñuùng caùch. Khi daân chuùng noùi hoaëc vieát hoaëc ca haùt taïi nhaø hoaëc
ôû nôi coâng coäng, chuû ñeà ñeàu laø chieán tranh; hoï mô caû ñeán chieán tranh
nöõa. Ñeán con nít cuõng nghó raèng chuùng ñaõ cao leân ñöôïc möôøi boä vaø coù
theå caàm kieám ñaâm moät caùi gieát ñöôïc hai teân lính AÙo. Ngöôøi ta thaáy
chuùng cuoái ngaøy, ra khoûi tröôøng hoïc, haõng xöôûng vaø nôi laøm vieäc, trang
bò gaäy goäc, gom laïi vôùi nhau, choïn moät ngöôøi chæ huy, laäp thaønh trung
ñoäi, ñaïi ñoäi, thao dieãn, haønh quaân, ñaáu quyeàn vôùi nhau vaø ñoâi luùc xoâng
vaøo traän chieán giaû, toaùn naøy ñaùnh vôùi toaùn khaùc. Voâ tình hoaëc haêng
haùi coi mình ñang ôû trong cuoäc chieán, chuùng trao ñoåi nhau nhöõng quaû
ñaám ñaùng keå nhö vì moät nguyeân nhaân toát ñeïp. Ñaëc bieät trong ngaøy Chuû
nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng, caùc ñöôøng phoá roäng vaø caùnh ñoàng ven thaønh
phoá ñaõ trôû thaønh nôi taäp traän. Nieàm xuùc caûm cuûa tuoåi treû coøn ñöôïc kích
thích theâm bôûi töøng hoài troáng vaø keøn thoåi cuûa Veä binh ñang dieãn haønh,
243
|
|
26.2 Page 252 |
▲back to top |
khi tuø binh ñöôïc mang veà, vaø caùc cuoäc bieåu tình moãi laàn ñoùn nhaän tin
chieán thaéng môùi.
Chöông trình dạy giaùo lyù muøa Chay ñaõ baét ñaàu töø [thöù Hai] 13 thaùng
Ba, nhöng vì nhöõng lyù do treân, caùc lôùp hoïc coù ít hoïc sinh hoaëc troáng
vaéng taïi haàu heát caùc giaùo xöù. Theo thöïc teá caùc hoïc sinh cuûa Nguyeän
Xaù khoâng taøi naøo khoâng bò aûnh höôûng bôûi taát caû caùc söï kích thích naøy.
Quaû vaäy nhieàu em khoâng tôùi tham döï caùc vieäc ñaïo ñöùc taïi nhaø thôø ngaøy
Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng vaø boû caû buoåi hoïc giaùo lyù haøng tuaàn.
Nhöõng em coù maët, moät soá ñeán cho coù maët, nhieàu em troâng coù veû chaùn
naûn vaø ít chuù taâm. Vieäc ñi xöng toäi vaø röôùc leã giaûm suùt nhieàu.
Ñeå choáng laïi vieäc suy ñoài ñaïo ñöùc vaø luaân lyù, Don Bosco phaûi duøng
phöông caùch phaùt sinh loøng baùc aùi vaø haêng haùi tìm ra loaïi thuoáâc giaûi
ñoäc naøo höõu hieäu. Ngaøi khoâng phaûi chôø laâu. Phöông thuoác ñaàu tieân laø
duøng lôøi caàu nguyeän.
Chính trong naêm naøy [1848] ngaøi ñöa vaøo loøng suøng kính vieäc ñi
Ñöôøng Thaùnh Giaù. Vieäc naøy ñöôïc khôûi söï ngaøy 10 thaùng Ba vaø ñöôïc
tieáp tuïc caùc ngaøy thöù Saùu trong suoát muøa Chay.96 Ngaøi muoán taát caû caùc
em ôû trong löu xaù cuûa Nguyeän Xaù tham döï heát söùc ñaïo ñöùc. Caùc em
khaùc vaø caùc ngöôøi laùng gieàng khi ñöôïc thuaän tieän cuõng ñeán Nguyeän
Xaù tham döï Thaùnh leã caùc ngaøy trong tuaàn vaø ñi xöng toäi. Don Bosco
chuû söï vieäc ñi Ñöôøng Thaùnh Giaù, ñem heát taâm tình hieåu bieát veà nhöõng
khoå naïn cuûa Ñaáng Cöùu theá, tö caùch cuûa ngaøi höõu hieäu hôn laø moät baøi
giaûng khuyeán khích.
Trong khi ñoù, baèng caùch thích hôïp vôùi tinh thaàn thôøi gian ôû möùc ñoä
khoâng nghòch vôùi ñöùc tin vaø luaân lyù, Don Bosco cho pheùp caùc hoïc sinh
tham gia vaøo caùc cuoäc taäp quaân söï giaû treân saân chôi Nguyeän Xaù. Ngaøi
coøn tìm caùch cung caáp cho chuùng nhieàu suùng giaû. Vôùi ñieàu kieän ñeå ngaøi
chôi vôùi chuùng, ngaøi đặt ra luaät leä khoâng ñöôïc ñaám ñaù nhö quaân lính
Piedmont vaø AÙo quoác ñang laøm, vaø ngay khi coù tieáng chuoâng, heát moïi
em phaûi caát suùng ñi vaø xeáp haøng leân nhaø thôø. Ngaøi cuõng cho caùc em
baét ñaàu taäp moät soá caùc troø theå thao môùi vaø ít nguy hieåm vaø cung caáp
96 Xin ñoïc tr. 11, 135f. Sau naøy, vieäc đạo ñöùc naøy ñöôïc thöïc hieän moïi ngaøy thöù Saùu
trong muøa Chay [Nxb]
244
|
|
26.3 Page 253 |
▲back to top |
cho chuùng bocce, piastrella97 vaø caùc kiểu chôi töông töï. Ngaøi coøn daïy
chuùng chôi pinata,98 ngaøi cho chuùng chaïy ñua bao vaûi, vaø ñoùng nhöõng
vôû haøi kòch ngaén vaø traøo phuùng. Noùi toùm laïi, ngaøi khoâng boû baát cöù caùi
gì giuùp cho chuùng giaûi trí vaø vui veû ñeå coù theå ñöôïc höôûng moät thôøi gian
toát laønh taïi Nguyeän Xaù döôùi söï troâng ngoù khoân ngoan vôùi tính caùch
moät ngöôøi cha.
Moät caùch tieâu khieån khaùc raát coù hieäu quaû laø caùc lôùp daïy haùt. Theâm
vaøo vieäc haùt, ngaøi còn daïy ñaùnh döông caàm vaø phong caàm vaø taäp caùc
nhaïc cuï, ñöôïc nhieàu em raát thích. Ñeå toå chöùc moät ban keøn ñoàng, vaø
dạy maáy em chôi ñaøn döông caàm tröôùc khi boû ñi caùc tieáng khóc nhôø
chôi döông caàm, ngaøi daàn daàn laøm cho ca ñoaøn theâm taêng tieán. Sau khi
taäp cho hoaøn haûo moät soá gioïng ca, Don Bosco ñöa ca ñoaøn caùc em ñeán
haùt taïi nhieàu thaùnh ñöôøng coâng taïi thaønh phoá trong thaùng Naêm suøng
kính [Ñöùc Meï] vaø trong caùc cuoäc thôø phượng coù taát caû caùc hoïc sinh
tham döï. Ngoaøi lôïi ích thieâng lieâng cho ngöôøi tín höõu, coøn loâi cuoán vaø
gaén boù chuùng vôùi Nguyeän Xaù hôn bao giôø heát. Cho ñeán bây giôø ngöôøi
ta chæ ñöôïc nghe gioïng haùt khoûe maïnh cuûa nam giôùi; nhöõng tieáng haùt
ñôn ca hoaëc haùt ñoâi, caû ca ñoaøn cuûa ngöôøi treû gôïi leân tieáng haùt cuûa ca
ñoaøn thieân thaàn, ñaùnh ñoäng saâu xa coäng ñoaøn, ñoâi khi khieán hoï phaûi
khoùc. Keát quaû laø caùc em trong ca ñoaøn treû cuûa Don Bosco ñöôïc noåi
tieáng vaø ñöôïc môøi ñeán haùt cho caùc leã troïng vaø caùc cuoäc toå chöùc. Chuùng
khoâng chæ coù haùt ôû Torinoâ trong caùc thaùnh ñöôøng nhö Mình Chuùa vaø
Ñöùc Meï Yeân uûi, maø sau naøy ñöôïc nhieàu nôi thích thuù nhö taïi
Moncalieri, Rivoli, Chieri, Carignano vaø trong caùc thaønh phoá laân caän.
Kinh só Luigi Nasi noåi tieáng ôû Torino vaø Cha Michelangelo Chiatellino
ôû Carignano coøn ñi theo moät nhoùm nhoû coù khieáu aâm nhaïc; kinh nghiệm
aâm nhaïc cuûa hoï giuùp caùc em dieãn xuaát caûm ñoäng ñöôïc heát söùc khen
ngôïi. Haõnh dieän vì thaønh coâng, trong nhöõng cuoäc ñi haùt taïi caùc giaùo xöù
ñöôïc môøi aên nheï vaø caû caùc böõa aên chính, khoâng bao laâu khieán chuùng
queân ñi cuoäc xaùo troän chính trò xảy ra chung quanh.
97 Caùc vieân ñaù deïp, hôi lôùn hôn ñoàng ñeå chôi thaåy loã [Nxb]
98 Xin ñoïc tr, 123 [Nxb]
245
|
|
26.4 Page 254 |
▲back to top |
Trong nhieàu vieäc khaùc, naêm nay laø naêm caùc em vui möøng coù cuoäc
ñi boä ñaïo ñöùc nhö ñi röôùc kieäu töø Nguyeän Xaù tới taïi ñeàn thaùnh Ñöùc Baø
Yeân uûi. Caùc baøi thaùnh ca chuùng haùt khi ñi doïc ñöôøng phoá vaø chöông
trình thaùnh nhaïc taïi thánh ñöôøng ñaõ loâi cuoán thaät ñoâng ngöôøi tôùi ñeàn
thaùnh. Hoï tham döï Thaùnh leã vaø nhieàu ngöôøi leân röôùc leã. Sau Thánh leã,
Don Bosco giaûng moät baøi giaûng ngaén veà loøng yeâu meán Ñöùc Trinh Nöõ
ñaõ ñaùnh ñoäng con tim ngöôøi nghe yeâu meáùn Ngöôøi. Ngaøi noùi:
Ñöùc Maria laø ngöôøi ñöôïc yeâu meán nhieàu nhaát vaø yeâu thöông nhaát
trong caùc loaøi thuï taïo. Chuùa Cha yeâu meán Ngöôøi; Ñöùc Gieâsu laø Ngöôøi
Con Thieân Chuùa cuûa Ngöôøi cuõng vaäy, Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn, taát caû
caùc thieân thaàn vaø caùc Thaùnh vaø moïi ngöôøi coù loøng soát saéng. Ñeàn thaùnh
naøy laø moät chöùng minh saùng choùi cuûa tình yeâu ñöôïc thaønh phoá naøy luoân
luoân baøy toû vôùi Ñöùc Trinh Nöõ. Ñaøng khaùc, Ngöôøi yeâu taát caû chuùng ta
baèng moät con tim cuûa ngöôøi meï. Maëc daàu Người yeâu taát caû chuùng ta,
Ngöôøi coøn ñaëc bieät yeâu thöông caùc ngöôøi treû, nhö yeâu ngöôøi Con Thieân
Chuùa cuûa mình laø Chuùa Gieâsu, cuõng ñaõ töøng muoán cho caùc em ñaùng
quyù ñeán vôùi Ngöôøi vaø sung söôùng coù chuùng luoân luoân ôû chung quanh
Ngaøi nhö moät trieàu thieân. Ñöùc Gieâsu coù noùi vôùi caùc Toâng ñoà: “Haõy ñeå
cho treû nhoû ñeán cuøng Ta”. [Mc. 10, 14] Ñöùc Maria cuõng vaäy, luoân noùi:
“Ai laø treû nhoû, haõy ñeán vôùi Ta” [CN. 9, 14- Baûn Douay]. Tuy nhieân,
tình yeâu ñaèm thaém cuûa Ngöôøi chöùng toû Ñöùc Trinh Nöõ laø keû yeân uûi lôùn
lao cho ngöôøi ñau khoå, Consolatrix afflictorum. Chuùng ta haõy ñaùp laïi,
haõy yeâu meán Ngöôøi, hôõi caùc con thaân meán; vaø ñeå yeâu Ngöôøi, chuùng ta
haõy traùnh phaïm toäi. Ñeå cho cuoâïc thaêm vieáng naøy ñöôïc ñaùng nhôù, chuùng
ta haõy ñeå laïi ôû ñaây caùc con tim ñaùng thöông cuûa ta; chuùng ta haõy naøi
xin Ngöôøi nhaän laáy vaø giöõ cho chuùng ñöôïc trong saïch vaø khoâng moät tì
veát toäi loãi. Döôùi taø aùo che chôû cuûa Ngöôøi, chuùng ta haõy coá söùc haønh
ñoäng ñeå coù moät cuoäc soáng vui töôi vaø ñaùng höôûng moät caùi cheát ñaày
yeân uûi.
Töø ñoù veà sau, haøng naêm hoaëc hai laàn moät naêm ñeàu coù cuoäc röôùc
ñaày traät töï cho ñeán 1854, vaø caùc em khoâng bao giôø queân xuoáng vieáng
nguyeän ñöôøng döôùi haàm ñeå caàu nguyeän laàn choùt.
246
|
|
26.5 Page 255 |
▲back to top |
Tuaàn Thöông Khoù cho caùc em moät dòp khaùc ñeå taêng theâm loøng soát
saéng. Trong ngaøy thöù Naêm Tuaàn Thaùnh, chuùng ñi töø thaùnh ñöôøng naøy
ñeán thaùnh ñöôøng khaùc ñeå vieáng Thaùnh Theå taïi “Baøn thôø coù Mình
Thaùnh”, haùt caùc baøi thaùnh ca vaø thaùnh vònh, trong khi caùc keû khaùc, treû
vaø lôùn, giàu vaø ngheøo, vì bò tieáng haùt vaø göông cuûa caùc em loâi cuoán,
vöôït qua moïi söï kính troïng vaø taêng theâm soá ngöôøi. Taïi moãi thaùnh
ñöôøng, chuùng quyø xuoáng moät luùc ñeå thôø laïy taïi “baøn thôø ñeå Mình
Thaùnh”, vaø sau ñoù vôùi tình caûm lôùn lao chuùng haùt baøi Thöông Khoù hoaëc
moät khuùc haùt Don Bosco ñaõ dạy duøng cho dòp naøy. Chuùng haùt heát söùc
caûm ñoäng khieán cho ngöôøi nghe caûm kích saâu xa, vaø ñi theo chuùng ñeán
thaùnh ñöôøng khaùc, ñeå laïi ñöôïc khoùc döôùi chaân Ñöùc Gieâsu. Quang caûnh
ñaày göông maãu naøy cuõng laïi laø moät baøi hoïc cho ngöôøi tröôûng thaønh, vì
bò sai laàm neân ñaõ xaáu hoå hoaëc thieáu can ñaûm tröôùc nhöõng lôøi nhaïo baùng
vaø laêng maï, khoâng coøn bao giôø daùm tham döï nhöõng haønh ñoäng suøng
kính naøy.
Vaøo buoåi chieàu, nghi thöùc Röûa Chaân ñöôïc thöïc hieän taïi nguyeän
ñöôøng Nguyeän Xaù, vôùi söï hieän dieän cuûa moät soá lôùn hoïc sinh, nhieàu em
laàn ñaàu tieân ñöôïc chöùng khieán nghi thöùc naøy. Möôøi em ñöôïc choïn ñaïi
dieän Möôøi Hai Toâng ñoà, ngoài theo nöûa voøng troøn treân cung thaùnh. Sau
baøi haùt Phuùc AÂm, Don Bosco khoaùc moät vuoâng khaên nhoû qua ngöïc. Roài
quyø xuoáng tröôùc töøng em moät, ngaøi röûa chaân, roài lau khoâ nhö Ñöùc
Gieâsu ñaõ laøm cho caùc toâng ñoà cuûa Ngöôøi trong böõa Tieäc Ly; roài ngaøi
hoân chaân chuùng. Trong luùc laøm nghi thöùc naøy, ca ñoaøn haùt caâu tieàn
xöôùng phuïng vuï: Ubi caritas et amor, Deus ibi est, “Ñaâu coù tình yeâu
thöông, ôû ñaáy coù Ñöùc Chuùa Trôøi,… vaø Cessent iurgia maligna, cessent
lites. Et in medio nostril sit Christus Deus. “Haõy boû nhöõng cuoäc caõi vã
vaø tranh chaáp xaáu xa. Haõy ñeå cho Ñöùc Gieâsu Chuùa chuùng ta ngöï giöõa
chuùng ta”.
Sau ñoù laø baøi giaûng giaûi thích yù nghóa nghi thöùc, moät baøi hoïc hieäâu
quaû nhaát in saâu vaøo taâm hoàn caùc ngöôøi treû coù loøng khieâm nhöôøng vaø
baùc aùi, hai nhaân ñöùc truï coät Kitoâ giaùo.
Sau nghi thöùc, caùc vò “toâng ñoà” treû ñöôïc aên chaùo naáu rau vôùi Don
Bosco ñang ñích thaân ngoài chôø chuùng tôùi, gioáng heät nhö böõa Tieäc Ly
247
|
|
26.6 Page 256 |
▲back to top |
cuûa Chuùa. Sau heát, ngaøi taëng moãi em moät moùn quaø nhoû roài cho caùc em
ra veà, trong loøng ñaày nieàm vui. Sau ñoù nghi thöùc naøy trôû thaønh moät
bieán coá coù tính chaát xaây döïng haøng naêm taïi Nguyeän Xaù; Don Bosco
raát thích nghi thöùc naøy vaø daønh cho mình chuû teá bao laâu söùc khoûe ngaøi
cho pheùp. Ngaøi töï choïn caùc “tông ñoà” trong soá caùc em göông maãu hôn,
vaø ngaøi theâm ngöôøi thöù ba vaøo con soá ñoù. Ngaøi thöôøng hay môøi moät
vaøi linh muïc tôùi noùi ít lôøi vôùi caùc hoïc sinh tröôùc nghi thöùc; naêm 1850
laø Cha Giacomelli. Trong luùc laøm nghi thöùc, tinh thaàn ñöùc tin cuûa Don
Bosco, loøng khieâm nhöôøng vaø söï ñôn sô cuûa ngaøi ñaùnh ñoäïng taâm hoàn
moïi ngöôøi hieän dieän. Moùn quaø nhoû ngaøi cho moãi em laøm “toâng ñoà”
sau böõa aên thường laø moät caùi khaên tay ñeïp vaø moät töôïng thaùnh giaù.
Vieäïc vieáng Thaùnh Theå taïi “baøn thôø taïm” tieáp tuïc cho tôùi 1866. Vaø
Don Bosco luoân ñi theo caùc em, ñaõ ñöôïc saép xeáp tröôùc vôùi caùc cha xöù
cuûa caùc thaùnh ñöôøng trong chuông trình haønh höông. Loøng soát saéng cuûa
caùc em ñaùnh ñoäng lôùn lao daân chuùng. Sau naøy hoaøn caûnh khoâng cho
pheùp nhöõng cuoäc thaêm vieáng baèng caùch ñi kieäu, Don Bosco thay theá
baèng vieäc suøng kính khaùc taïi nhaø nguyeän cuûa Nguyeän Xaù, chaúng haïn
nhö vieáng Thaùnh Theå, lần haït kính Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, ñi ñöôøng
Thaùnh giaù vaø haùt baøi Stabat Mater vôùi nhieàu beø.
Nhôø caùc caùch naøy Don Bosco saép ñaët ñeå giöõ caùc em laïi; nhôø ñöôïc
hoïc giaùo lyù kyõ löôõng, nhieàu em ñaõ coù theå chu toaøn boån phaän muøa Phuïc
sinh vaøo ngaøy 23 thaùng Tö.
Ñeå giöõ cho vieäc ñeán Nguyeän Xaù vaø giaûm bôùt vieäc vaéng maëït ngaøy
Chuû nhaät, Don Bosco vaø Cha Borel nghó tôùi moät ñieàu hôïp thôøi khaùc.
Ngoaøi vieäc phaân phoái nhöõng moùn quaø nhoû, nhö caùc maãu aûnh ñaïo, aûnh
vaûy, vaø ñoâi khi traùi caây vaø keïo cho caùc em ñeán hoïc lôùp giaùo lyù ñeàu ñaën
vaø nhöõng em ít gaây trôû ngaïi hôn, caùc ngaøi bieán buoåi hoïc chieàu Chuû
nhaät thaønh moät cuoäc ñaøm thoaïi duy nhaát. Cha Borel ngoài giöõa caùc hoïc
sinh vaø ñoùng vai troø hoái nhaân hoaëc moät treû em; roài thænh thoaûng ngöôøi
neâu leân nhöõng caâu hoûi hoaëc caâu traû lôøi khoâi haøi ñeå giöõ caùc em chuù yù
hoaëc gaây neân nhöõng traän cöôøi, trong khi taïi buïc, Don Bosco giaûi thích
vaán ñeà roài ñöa ra nhöõng baøi hoïc luaân lyù thích hôïp. Phöông phaùp daïy
doã naøy raát laø bình daân ñoái vôùi caùc em. Caâu tuyeân boá vieäc hoïc Chuû nhaät
248
|
|
26.7 Page 257 |
▲back to top |
tuaàn tôùi cuõng baèng moät cuoäc ñaøm thoaïi ñuû ñeå laøm chaät nguyeän ñöôøng
vôùi caùc em voán thích lắng nghe.
249
|
|
26.8 Page 258 |
▲back to top |
CHÖÔNG 30
Ngöôøi Gieo An Hoøa
Don Bosco moät laàn coù noùi lòch söû Nguyeän Xaù roõ reät chia thaønh ba
thôøi kyø: Hoang ñöôøng, anh huøng vaø lòch söû. “Thôøi kyø thöù nhaát, goàm
möôøi naêm ñaàu tieân, baét ñaàu khi toâi coøn moät mình vaø thöïc teá laø khoâng
coù chỗ ôû coá ñònh. Tieáp tuïc ôû Valdocco, khi toâi baét ñaàu nhaän moät ít caäu
con trai vaøo trong nhaø coi nhö löu truù, vaø tôùi luùc ñoùng cöûa vaøo naêm
1855. Ñieàu xuaát hieän trong nhöõng ngaøy ñoù ñöôïc coi nhö moät caâu truyeän
thaàn tieân, (do ñoù toâi goïi laø thôøi kyø hoang ñöôøng ñeán noãi söï thaät coøn kyø
laï hôn truyeän giaû taïo. Thaät vaäy, ñoù laø moät söï thaät chaân chính. Ñoù laø caû
moät thaäp nieân tranh ñaáu lieân tuïc.”
Neáu lòch söû cuûa chuùng toâi cho ñeán nay vaãn coøn mang ñieàu ñoù, caâu
truyeän sau naøy seõ laøm chöùng.
Nhö ñaõ noùi, ñeå cho công vieäc traùnh söï xaùo troän nguy hieåm cuûa thôøi
cuoäc, Don Bosco thöïc coù khaû naêng giöõ vöõng ñöôïc caû hai Nguyeän Xaù
cuûa ngaøi taïi Valdocco vaø Porta Nuova ñaõ ñaày hoïc sinh. Tuy nhieân nieàm
lo aâu cuûa ngaøi khoâng ngöng laïi ôû ñaây. Chieán tranh cuoàng loaïn ñaõ ñöa
ñeán söï thaønh hình nhieàâu baêng ñaûng thuoäc moïi giai caáp thaáp trong caùc
khu vöïc cuûa thò xaõ: taïi Vanchiglia, Porta Nuova, Borgo Dora vaø caùc nôi
khaùc. Moãi baêng laïi phaân thaønh nhiều nhoùm vôùi con soá khaùc nhau, nhoû
thì moät tieåu ñoäi, hoaëc lôùn baèng caû moät tieåu ñoaøn. Chuùng coù caùc cuoäc
hoïp rieâng vaø choïn ngöôøi laõnh ñaïo rieâng.
Chuùng gaây chieán vôùi nhau, thöôøng xuyeân ñaùnh phaù nhau baèng choïi
ñaù vì baát cöù nguyeân do naøo: ñeå laøm dòu bôùt côn ghieàn duøng baïo löïc, ñeå
baùo thuø cho vaøi laàn bò sæ nhuïc, hoaëc chæ nhaän söï thaùch ñoá ñeå naâng cao
giaù trò qua chieán thaéng môùi. Nhöõng cuoäc ñaùnh loän gaây tai haïi ngoaøi
möùc töôûng töôïng. Nhöõng thanh nieân lôùn tuoåi taùnh öa ñaùnh loän vaø laõnh
ñaïo tuïi treû. Khoâng moät söùc maïnh naøo coù theå baét chuùng ngöøng tay. Caùc
carabinieri vaø caûnh saùt ñeàu baát löïc ñoái vôùi chuùng, khoâng coøn daùm thöû
phaân reõ nhöõng ñöùa ñang ñaùnh loän. Khi löïc löôïng caûnh saùt nhoû, moät
tieáng coøi laøm hieäu cho chuùng tieán ñeán taán coâng muïc tieâu. Neáu löïc
250
|
|
26.9 Page 259 |
▲back to top |
löôïng caûnh saùt ñöôïc goïi theâm ñeán taêng cöôøng thì moät tieáng coøi khaùc ra
daáu cho chuùng troán thoaùt lanh leï vaø chæ xuaát hiện taùi ñaùnh loän khi löïc
löôïng caûnh saùt ruùt lui.
Don Bosco coá gaéng ngaên chaën nhöõng cuoäc ñaùnh nhau man daïi naøy
ngay töø khi khôûi ñaàu vaø ñaït ñöôïc moät ít ñieàu toát cho moät soá nhöõng ñöùa
treû ngoâng cuoàng naøy. Ngaøi baét ñaàu loâi cuoán maáy ñöùa cöùng cöïa vaø baát
tuaân luaät phaùp hôn vaøo hai Nguyeän Xaù cuûa ngaøi vôùi söï chieáu coá ñaëc
bieät. Baát cöù luùc naøo gaëp nhöõng teân cöùng cöïa hôn, maáy ñöùa ngaøi ñaõ
quen bieát tröôùc vaø nhöõng ñöùa coù tieàn aùn, ngaøi chaän laïi noùi chuyeän ñeå
noái laïi tình baïn. Khi vaøo thaêm nhaø tuø, nôi coù vaøi teân ñaàu ñaûng bò cho
vaøo ôû maáy ngaøy, ngaøi aùp duïng taøi thuyeát phuïc ñeå chuùng bôùt haêng ñi.
Giuùp ñôõ chuùng vaø vaø laøm cho chuùng boû nhöõng baêng ñaûng man rôï naøy.
Maáy teân chuùa ñaûng thöôøng bò toùm coå ban ñeâm vì baát ngôø coù moät mình
hoaëc ñi ra ngoaøi xoùm cö nguï. Khoâng coù gì laø baát ngôø, trong nhoùm naøy
Don Bosco tìm ñöôïc maáy ñöùa deã daøng ñi theo ngaøi. Tuy nhieân nhieäm
vuï töï nguyeän naøy khoâng phaûi deã, vaø trong khi thöïc haønh, ngaøi ñaõ phaûi
choáng cöï laïi nhöõng ñieàu nhuïc nhaõ thaät ñau ñôùn.
Coù moät laàn trong moät khu vöïc xa trung taâm thaønh phoá, ngaøi ñi qua
moät boïn baïo ngöôïc ñang oàn aøo chuaån bò ñaùnh moät boïn baêng ñaûng laân
caän. Ñoät nhieân ngaøi böôùc tôùi vaø thaân tình chaøo, “Chaøo taát caû nheù! Laøm
caùi gì vaäy?” Moät teân trong boïn baát ngôø traû lôøi:
“Khoâng phaûi vieäc cuûa oâng! Cöù ñi ñi!”
“Taïi sao laïi aên noùi cuïc caèn theá? Toâi nghĩ toâi ñang noùi vôùi baïn beø
maø!” Moät teân toû veû khinh bæ:
“Toâi, baïn cuûa moät oâng linh muïc haû?” Moät ñöùa baïn noùi theâm:
“Naøy, cẩn thaän chöù! Ñaây laø Don Bosco”.
“Thì coù sao?” Teân laøm phaùch khieám nhaõ traû lôøi. Teân baïn lôùn tieáng
caûnh caùi:
“Lieäu hoàn maøy. Maøy noùi theâm moät tieáâng nöõa, tao seõ ñaám beå hoïng
maøy cho coi!” Noùi xong, teân naøy naéêm chaët tay ñe doïa thaät söï. Teân treû
böôùng noï lieàn dòu laïi, nhaát laø khi nhaän thaáy nhieàu ñöùa baïn thænh thoaûng
coù ñeán thaêm Nguyeän Xaù Valdocco, cuøng vaøo phe vôùi teân ñang thaùch
251
|
|
26.10 Page 260 |
▲back to top |
thöùc noù. Don Bosco hoûi coù gì khoù khaên khoâng vaø laøm cho vieäc chuùng
ñònh traû ñuõa chuøng xuoáng baèng caùch noùi cho chuùng bieát lôøi boïn kia sæ
nhuïc chuùng chaúng coù gì laø naëng neà caû. Ngaøi cuõng nhaéc chuùng Ñaáng
Cöùu Theá, töøng bò haønh haï tra taán, coù theå traû thuø baèng môû mieäng noùi
moät lôøi thoâi, nhöng Ngöôøi ñaõ khoâng laøm vaäy. Chuùng chaáp nhaän lôøi ngaøi
khuyeân vaø ñöa ngaøi ñi moät quaõng ñöôøng. Khi chuùng saép ñi, ngaøi baûo
chuùng höùa haõy queân vieäc ñaùnh nhau vôùi nhoùm khaùc ñi.
Trong moät laàn khaùc ngaøi ñi vaøo giöõa laèn ñaïn cuûa hai nhoùm ñang
ñaùnh nhau döõ doäi. Hoø heùt man daïi, chuùng tieán vaøo nhau töø hai phía ñoái
dieän moät con ñöôøng lôùn maø ngaøi ñang muoán ñi. Chuùng ñaõ ñeán gaàn nhau
ñuû ñeå choïi ñaù vaøo nhau, nhöng Don Bosco cöù tieáp tuïc tieán böôùc ñeàu
ñeàu. Caû hai nhoøm baêng ñaûng ngöøng tay, coù moät ñöùa la to, “Don Bosco,
ñi ra khoûi ñöôøng naøy ñi! Ñi ra ñi!”
“Taïi sao vaäy? Toâi coù quyeàn ñi chöù!” Chuùng ñaùp:
“Ñöøng coù noùi laø chuùng toâi khoâng caûnh caùo oâng nheù. OÂng phaûi hoái
haän cho maø coi!” Vôùi loaït ñaù töø hai nhoùm neùm ra. Nhieàu hoøn söôùt qua
ñaàu vaø vai ngaøi. Cuoái cuøng coù nhieàu em lôùn tuoåi lo cho an toaøn cuûa
Don Bosco, la lôùn tieâng cho ñoàng baïn, “Ñuû roài! Haõy ngöng laïi.”
Tuy nhieân, nhöõng teân quaù giaän, khoâng nghe thaáy. Ñe doïa, quaêng,
neùm, vung tay ñaùnh tieáp; chuùng giaän nhö ñieân vaø nhieàu teân ruùt dao ra.
Luùc baáy giôø Don Bosco haønh ñoäng nhö moät keû daøn hoøa tröôùc khi chuùng
saép ñaâm nhau nhö ngaøi keå.
Thöôøng thì caùc cuoäc ñaùnh nhau nhö vaäy ít khi ñoå maùu xảy ra trong
khu laùng gieàng Nguyeän Xaù. Moät hoâm coù cuoäc ñe doïa cheùm gieát nhau
giöõa caùc ngöôøi treû khu Pallone vaø Porta Susa. Haàu nhö taát caû chuùng
ñeàu caàm gaäy vaø mang dao; moät ít ñöùa coù caû suùng luïc, tuy nhieân, chuùng
hay duøng ñaù cuoäi ñeå neùm ra môû maøn cuoäc ñaùnh. Caùc carabinieri chaïy
gaáp tôùi hieän tröôøng, coá tình giöõ cho hai phe ôû caùch xa nhau, tröôùc tieân
noùi lôøi caûnh caùo nheï nhaøng, vaø sau ñoù ñe doïa cöùng raén, nhöng taát caû
ñeàu voâ ích. Don Bosco, ñöùng taïi cöûa soå, khi nhìn thaáy nguy hieåm coù
naëng neà nguy hieåm cho caùc em vaø yû vaøo söï ñöôïc nhieàu ñöùa bíeát mình,
ngaøi voäi vaõ chaïy xuoáng ñöôøng tröôùc nhöõng loaït ñaù do hai beân neùm veøo
veøo söôùt beân mình. Thaät quaù mau soá ngöôøi ôû haøng ñaàu caû hai nhoùm ñaõ
252
|
|
27 Pages 261-270 |
▲back to top |
|
|
27.1 Page 261 |
▲back to top |
ñeán saùt beân nhau, vaø coù tieáng noå vang. Don Bosco nhìn thaáy hai teân
caàm dao saéùp ñaâm vaøo ngöôøi nhau, ngaøi chaïy ñeán taùch chuùng ra, nhöng
ñaõ coù moät ñöùa ñaâm truùng ñoái phöông la lôùn, “Tao seõ keát liễu ñôøi maøy!”
naïn nhaân ngaõ xuoáng chaân Don Bosco, maùu voït ra töø veát thuûng ôû laù
phoåi. Teân tấn coâng bieán ñi maát, hai teân baïn cuûa naïn nhaân khieâng noù ñi
beänh vieän, trong khi ñoù teân naøy töùc toái, “Noù phaûi traû caùi toäi naøy. Tao
seõ gieát noù!” Don Bosco ñi theo khuyeân anh naøy neân tha thöù. Sau cuøng
con giaän traû thuø giaûm xuoáng, Don Bosco thuyeát phuïc noù xöng toäi luùc
thaáy thuaän tieän. Ngöôøi thanh nieân ñaùng thöông naøy ngay hoâm sau ñaõ
cheát. Coøn coù moät naïn nhaân khaùc trong côn ñaùnh nhau khoâng heà chaám
döùt naøy treân ñöôøng phoá nhöng khoâng gaây ra tai naïn nguy hieåm cheát
ngöôøi.
Don Bosco töï mình laøm nhieäm vuï naøy ñeå ngaên ngöøa toäi loãi vaø laøm
maát linh hoàn. Ñeán sau naøy, khi coù caùc linh muïc vaø caùc tö giaùo treû ñeán
giuùp ngaøi taïi Nguyeän Xaù, ngaøi coù moät laàn nhaéc laïi nhöõng naêm ñaàu tieân
naøy nhö sau:
Coù moät hoâm moät nhoùm ñoâng töùc giaän gaây thaønh cuoäc chieán gaàn
Nguyeän Xaù. Chuùng neùm nhöõng cuïc ñaù ñuû lôùn gieát cheát ñöôïc ngöôøi.
Cha lieàn chaïy ra mau ñeå coá gaéng ngaên caûn chuùng bằng cöû chæ vaø tieáng
la heùt, nhöng voâ hieäu. Roài cha töï noùi vôùi mình: “Những em naøy ñang ôû
trong côn nguy bieán. Thaät laø moät cuoäc choáng Thieân Chuùa nặng neà.
Mình khoâng theå ñeå cho caûnh gieát ngöôøi naøy xảy ra maø khoâng tìm caùch
choáng ñoái. Khoâng! Mình phaûi ngaên laïi vôùi baát cöù giaù naøo! Nguy kòch
ñoøi phaûi khaån caáp” Cha laøm theá naøo ñaây? Moät ñieàu cha chöa bao giôø
laøm tröôùc ñaây. Thaáy lôøi noùi ñeàu voâ hieäu, cha xoâng vaøo caûnh vung ñaù
daày ñaëc neùm tôùi vaø phoùng mình vaøo moät boïn, luùc huùc beân traùi, luùc huùc
beân phaûi, xoâ ngaõ moät soá lôùn nhöõng teân khaùc bay leân, roài cha chaïy sang
nhoùm beân kia vaø cuõng laøm nhö vaäy. Baèng caùch aáy, cha ngaên ñöôïc cuoäc
ñaùnh nhau traùnh khoûi haäu quaû tai haïi theâ thaûm. Cha laø ngöôøi chieán
thaéng trong cuoäc chieán, vaø ngaøy hoâm ñoù, khoâng boïn naøo daùm trôû laïi.
Khi cha ra khoûi, coù tieáng la taïi moät quãng khaù xa khoâng gaây ra guy
hieåm. Khi vaøo trong nhaø, cha suy nghó, “Vieäc gì phaûi xảy tôùi. Coù theå
cha ñaõ bò moät cuïc ñaù neùm truùng khieán cho baát tænh!” Ñuùng vaäy, theá maø
253
|
|
27.2 Page 262 |
▲back to top |
khoâng heà xảy ra ñieàu gì caû. Ngoaøi vieäc moät chieác guoác goã ñuïng maët
cha, phaûi mang theïo maát nhieàøu thaùng. Ñaây laø ñieàu cha luoân noùi, “Khi
ai tin coù nguyeân do ñuùng, thì khoâng phaûi sôï gì heát”. Ñoù laø ñieàu cha caûm
nghó. Khi cha thaáy Thieân Chuùa bò xuùc phaïm, cha khoâng theå naøo laøm
thinh ñöôïc. Ñeå ngaên caûn, cha coù theå chieán ñaáu vôùi caû moät ñaïo quaân.
Thieân Chuùa ñaõ thöôûng loøng nhieät thaønh cuûa ngaøi baèng caùch gìn giöõ
ngaøi khoâng bò nguy hieåm vaø cho ngaøi can ñaûm tröôùc ñaùm ngöôøi treû
khoâng bieát luaät leäï laø gì. Khi thaáy chuùng xoâng vaøo khu laùng gieàng
Valdocco caùc ngaøy Chuû nhaät, ngaøi lieàn ñi laãn vaøo chuùng, sau khi ñaõ ra
leänh cho caùc em ôû Nguyeän Xaù khoâng ñöôïc rôøi khoûi nhaø. Chuùng sôï haõi
nhìn ngaøi qua bôø daäïu vaø luøm caây, hoaëc ngöôùc ñaàu treân böùc töôøng.
Chuùng nhìn thaáy ngaøi khoâng sôï haõi tieán vaøo giöõa cuoäc xung ñoät khoâng
bò thöông tích, ñoâi khi chæ bò cuïc ñaù ñuïng vaøo chaân hoaëc treân vai. Trong
haàu heát tröôøng hôïp, boïn treû noùi vang leân lôøi baùo ñoäng, “Don Bosco
ñang tôùi, Don Bosco ñang tôùi ñoù!” Nhö vaäy ñuû ñeå chuùng bieán maát. Soá
coøn laïi ñeán chung quanh ngaøi khi ngaøi thaân tình noùi vôùi chuùng nhöõng
lôøi khuyeân raên, nhöõng caâu choïc cöôøi vaø ñoâi khi lôøi quôû traùch, ñeå cho
chuùng bieát chuùng sai laàm khi laøm nhöõng haønh vi nhö vaäy. Khi ngaøi noùi,
boïn treû caån thaän ñuùt dao vaøo voû vaø boû vaøo tuùi ñeå ngaøi khoâng nhìn thaáy.
Teân naøo ñang coøn caàm cuïc ñaù thì nôùi loûng baøn tay ñeå noù rôi doïc theo
caúng chaân xuoáng ñaát khoâng gaây thaønh tieáng ñoäng. Nhö vaäy, Don Bosco
laøm cho chuùng bình tónh laïi ít nhaát ñöôïc vaøi ba hoâm.
Caûnh saùt ñöùng quan saùt töø xa, phaûi coâng nhaän chæ coù Don Bosco môùi
coù can ñaûm ñeå xoâng vaøo giöõa ñaùm ñang aàm ó caõi nhau, vaø chæ coù ngaøi
môùi bieát caùch ñem laïi söï an bình cho nhöõng boïn treû hoang daïi.
Coù ba laàn khaùc nhau, Cha [Gioan] Giacomelli nhìn thaáy Don Bosco
quaû quyeát tìm caùch ñi vaøo giöõa hai boïn baêng ñaûng ñang ñaùnh nhau.
Moät, taïi khu ñöôøng voøng quanh Valdocco, ñang coù cuoäc moäât ñaùm raát
ñoâng ñang tìm caùc truù aån khoûi bò neùm ñaù taïi nôi maø ngaøy nay coù Quaùn
aên Viu. Ñieàu laøm ngöôøi caûm ñoäng nhaát laø Don Bosco cöông quyeát ra
leänh caû hai phe, “Haõy boû ñaù xuoáng!” Thaáy ngaøi ngaên caûn cuoäc neùm
ñaù, boïn treû nhìn ngaøi löôõng löï, tay coøn naém chaët cuïc ñaù. Nhöng khi
254
|
|
27.3 Page 263 |
▲back to top |
Don Bosco laäp laïi leänh, chuùng buoâng rôi caùc cuïc ñaù vaø mau maén taûn
maùc ñi.
Thöôøng xuyeân, trong caùc ngaøy Chuû nhaät, sau khi chaám döùt giôø chôi
caùi troø döõ doäi, ngaøi taäp trung chuùng vaøo hoïc toân giaùo. Maëc daàu ñaõ heát
söùc coá gaéng khuyeán khích, chuùng cuõng khoâng böôùc chaân vaøo nhaø
nguyeän, bôûi vì, ngaøi noùi dôõn cho vui, chuùng khoâng chòu ñöôïc caùi muøi
neán chaùy, Don Bosco ngoài chung vôùi chuùng xuoáng baõi coû moät choã naøo
ñoù treân moät caùnh ñoàng coû.
Roài caû boïn ngoài hoaëc naèm daøi chung quanh ngaøi, im laëng vaø chuù
taâm laéng nghe Don Bosco vui veû daïy giaùo lyù cho chuùng ñoä moät giôø
ñoàng hoà. Ngaøi khoâng bao giôø thaát baïi chieám ñöôïc moät soá teân trôû veà vôùi
Chuùa.
Caûnh baïo löïc keå treân ñaây keùo daøi thaäât laâu, nhöõng naêm sau, Don
Bosco thöôøng môøi moät soá teân gaây loaïn ñeán ôû vôùi ngaøi taïi Nguyeän Xaù
sau khi ñaõ ñem laïi söï bình an cho chuùng. Nhieàu em thaät ngheøo vaø thaät
söï laø voâ gia cö. Muïc tieâu chính cuûa ngaøi laø chieán thaéng những teân caàm
ñaàu boïn chuùng, bôûi vì kinh nghieäm ñaõ dạy ngaøi moät khi chuùng chòu ñeán
soáng taïi Nguyeän Xaù, ñaûng cuûa chuùng seõ mau ta raõ. Vieäc naøy ñoøi hoûi
phaûi raát kieân nhaãn vaø khoân kheùo giöõ chuùng trong moät nhoùm khoâng gaây
ra trôû ngaïi, nhöng ñem laïi keâátù quaû myõ maõn. Maëc daàu chuùng chæ ôû laïi
moät thôøi gian ngaén chuùng ñaõ muoán ra ñi sôùm, nhöng khoâng moät em
naøo tham gia vaøo nhöõng cuoäc ñuïng ñoä nhoû ñoå maùu naøy nöõa.
Quaû vaäy, Don Bosco ñaõ ñaït ñöôïc phaàn naøo keát quaû, maëc daàu nhöõng
söï coá gaéng coù hieäu quaû ban ñaàu ñaõ khoâng böùng heát ñöôïc goác reã cuûa
ma quyû. Côn soâát chieán tranh ñaõ theâm ñoäc haïi vaø nhöõng teân baïo ngöôïc
hôn vaø laâu naêm ñöôïc nhöõng ngöôøi khuynh ñaûo traû tieàn ñeå tham döï vaøo
caùc cuoäc bieåu tình khieán cho thị xã haàu nhö suoát ngaøy bò xaùo troän. Tieáng
hoø la vui veû, ñe doïa, ñoät nhieân gaây caán, hoaëc nhöõng baøi ca chieán thaéng,
baøi naøy tieáp theo baøi khaùc.
Ngaøy 30 thaùng Tö, Vincenzo Gioberti, lôïi duïng vieäc aân xaù cho
nhöõng ngöôøi bò löu ñaày, rôøi Paris trôû veà Torinoâ nôi oâng ñoùng ñoâ taïi
Khaùch saïn Feder. Tin oâng trôû veà lan khaéùp thaønh phoá, ngay buoåi chieàu
hoâm ñoù; ngöôøi ta ñeán hoan hoâ oâng tröôùc cöûa khaùch saïn, vaø caû tænh böøng
255
|
|
27.4 Page 264 |
▲back to top |
saùng leân trong moät buoåi hoäi lôùn. Tuy nhieân oâng khoâng trôû veà ñeå chæ
ñöôïc ñaùm ñoâng tung hoâ, vì nhoùm ngöôøi phe coäng hoøa ñang ñe doaï
choáng laïi söï laõnh ñaïo vaø uy tín cuûa phong traøo quoác gia cuûa hoaøng gia
Savoa, nhöõng ngöôøi quaân chuû töï do vaø noäi caùc hy voïng trong luùc khaån
tröông naøy oâng seõ uûng hoä ñaûng cuûa hoï. Gioberti chaáp nhaän coâng taùc
naøy. Thaät söï tröôùc khi rôi Paris, oâng ñaõ thoûa thuaän vôùi Mazzini trong
luùc naøy, moïi vieäc phaûi ñi theo ñöôøng ñi cuûa hoï vaø Mazzini khoâng gaây
trôû ngaïi nhöõng bieán chuyeån laøm ñuùng theo luaät phaùp. Gioberti cuõng
ñöôïc tin caäy trao cho nhieäm vuï bí maät vaän ñoäng mieàn Baéc nöôùc YÙ ñeå
keát hôïp taát caû caùc tænh vaøo vôùi Piedmont thuoäïc nhaø Savoie vaø chieám
ñoùng caùc nöôùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, chæ ñeå Roma cho Ñöùc Pio IX ñeán
heát ñôøi ngöôøi maø thoâi. Gioberti ñaõ hoäi kieán moät laàn vôùi Carlo Alberto
ngaøy 7 thaùng Naêm taïi Sommacampagna; ngaøy 24 oâng ñeán Roma sau
moät chuyeán ñi töø Lombardy, Liguria vaø Tuscania, nôi oâng ñöôïc hoan
hoâ moäït caùch cuoàng nhieät vaø long troïng khoâng theå tin ñöôïc. Taïi
Campidoglio99, oâng ñöôïc ñoùn tieáp nhö moät ngöôøi chieán thaéng, ñöôïc
vinh danh laø moät coâng daân La Maõ, vaø ñöôïc töôùc hieäu giaùo sö danh döï
taïi Sapienza. Sau cuøng oâng ñeán gaëp Ñöùc Pioâ IX ñaõ gaït gaãm coi ngöôøi
nhö moät ngöôøi thaät söï coù yù töôûng töï do, chieán thaéng ngöôøi cho hieäp
quoác caùc nöôùc YÙ, vaø ñeà nghò ngöôøi treân cöông vò Giaùo hoaøng, ñoäi trieàu
thieân cho Carlo Alberto ôû Milan, vôùi caùi trieàu thieân saét100 (corona
ferrea). Ñöùc Pio IX, tuy bieát con ngöôøi thaät cuûa Gioberti, ñaõ traû lôøi
ngöôøi seõ cuøng ñi theo neáu vieäc naøy giuùp cho cöùu caùnh mang laïi hoøa
bình cho nöôùc YÙ ñöôïc haïnh phuùc. Gioberti ñaõ gaëp gôõ caùc laõnh tuï ñaûng
phaùi chính trò, vaø coâng vieäc cuûa oâng xem ra khoâng voâ ích. Trong moät
thôøi gian, caùc ngöôøi coäng hoøa giöõ yeân laëng, vaø ñaõ coù nhieàu tænh quyeát
ñònh ñoaøn keát vôùi Piedmont döôùi quyeàn Carlo Alberto: Piacenza ngaøy
10 thaùng Naêm, Parma 25 thaùng Naêm, Reggio 26 thaùng naêm, Modena
29 thaùng Naêm, Milan 8 thaùng Saùu, vaø Venice ngaøy 4 thaùng Baûy. Torino
99 Caùi ñoài quan troïng nhaát trong soá baûy ñoài cuûa Roma. Trong thôøi La Maõ, caùc khaùch
ñeán thaêm vieáng thöôøng treøo leân ñænh cuûa ngoâi ñeàn Jupiter ñeå ñaët voøng hoa chieán
thaéng [Naxb].
100 Caùi “triều thieân saét” sau naêm 1311 ñöôïc duøng ñeå ñoäi cho caùc Hoaøng ñeá La Maõ vaø
vua Napoleon ôû Milan naêm 1805.
256
|
|
27.5 Page 265 |
▲back to top |
coù lyù do ñeå haân hoan; hoâm nay ñaõ ñöôïc chinh thöùc coi laø thuû ñoâ cuûa
moät phaàn ñaát raát roäng vaø quan troïng cuûa nöôùc YÙ.
Trong khi ñoù chieán tranh vaãn còn keùo daøi. Töôùng AÙo laø Nugent vaøo
Friuli101 töø Soâng Isonzo ñi ñaàu vôùi hai möôi hai ngaøn ngöôøi, vaø ngaøy
23 thaùng Tö, sau moät traän chieán thaéng deã daøng gaàn Pailmanuova, oâng
chieám Udine vaø roài Conegliano; cuoái cuøng, ngaøy 5 thaùng Naêm, chieám
ñöôïc Belluno vaø Feltre. Ngaøy 6 thaùng naêm, Carlo Alberto taán coâng
quaân AÙo taïi Santa Lucia, hy voïng coù cuoäc noåi daäy ôû Verona; nhöng
ñieàu naøy khoâng xảy ra vaø do ñoù, sau moät trận chieán keùo daøi, quaân
Piedmont buoäc phaûi thaùo lui. Ngaøy 9 thaùng Naêm, quaân cuûa Nugent ñaåy
lui cuoäc taán coâng maõnh löïc. Quaân giaùo hoaøng meät moûi phaûi chòu ñöïng
cuûa ñuïng maïnh, döôùi söï xuùi giuïc cuûa caùc giaùn ñieäp cộng hoøa, baét ñaàu
gaây maát traät töï vaø tan raõ. Taïi Naples, do möu moâ cuûa caùc boä tröôûng
cộng hoøa ñang bí maät coâng taùc thieát laäp moät nöôùc coäng hoøa, quaàn chuùng
ñöôïc Veä binh uûng hoä noåi loaïn ngaøy 15 thaùng Naêm vaø ñaët caùc chöôùng
ngaïi vaät. Tuy nhieân quaân chính quy daäp taét cuoäc noåi daäy, sau moät cuoäc
chieán ñaáu döõ doäi chieám töøng phoá töøng nhaø moät. Coù caùc cuoäc noåi loaïn
taïi caùc tænh. Sicily ñaõ buøng chaùy, moät ñaûng ñoøi laäp nöôùc coäng hoøa, nôi
khaùc ñoøi trao trieàøu thieân hoaøng gia cho quaän coâng Genoa. Vôùi tình hình
naøy Vua Ferdinand ñang caàn quaân ñoäi taùi goïi nhöõng quaân nhaân ñaõ göûi
ñeán Lombardy; leänh cuûa oâng ñöôïc tuaân haønh gaây nguy haïi cho lyù töôûng
quoác gia. Vieäc maát traät töï ôû Vienna xảy ñeán treân phaàn ñaát naøy, ngaøy
17 thaùng Naêm, lo cho sinh maïng, nhaø vua troán ñi Innsbuck. Ngaøy 20,
22 vaø 24, quaân AÙo coá tieán vaøo Vicenza, nhöng quaân YÙ ñaõ can đảm đẩy
lui vaø sau ñoù khoâng laâu ñaõ hai laàn ñaåy chuùng lui laïi Bardolino.
Ngaøy 29 thaùng Naêm, quaân AÙo ñöôïc naêm möôi khaåu ñaïi baùc yeåm trôï
taán coâng Curtatone, gaàn Mantova, vaø böùng ñi boán ngaøn quaân tình
nguyeän, haàu heát laø ngöôøi Tuscan, maëc daàu cuoäc chieán ñaáu raát duõng
maïnh vaø can tröôøng chöa bao giôø xảy ra trong suoát cuoäc chieán tranh.
Ngaøy 30 thaùng naêm, Töôùng Radestky, vôùi boán möôi ñaïi baùc, taán coâng
hai möôi ngaøn quaân Piedmont taïi Goito nhaèm giaûi toûa Peshiera ñang
bò bao vaây. Cuoäc taán kích naøy bò ñaåy lui khieán oâng lui quaân veà
101 Moät vuøng baéc nöôùc YÙ giöõa Bieån Adriatic vaø Nuùi Carnic Alps [Nxb]
257
|
|
27.6 Page 266 |
▲back to top |
Mantova. Peschiera ñaàu haøng vaø boû ngoû cho Carlo Alberto. Bieán coá
haïnh phuùc naøy ñöôïc haân hoan toå chöùc taïi Torino vaø khaép mieàn
Piedmont vôùi caùc nghi leã taï ôn trong caùc thaùnh ñöôøng.
258
|
|
27.7 Page 267 |
▲back to top |
CHÖÔNG 31
Ngöôøi Cha Cuûa Nhöõng Thanh Thieáu Nieân Voâ Gia Cö
Baây giôø chuùng ta haõy gaùc laïi nhöõng chuyeän ñaùnh nhau vaø bieåu tình
ñeå nghæ xaû hôi trong baàu khí an bình taïi Nguyeän Xa.ù
Mặc daàu coù chöøng moät ngaøn röôûi em ñeán taïi Nguyeän Xaù Thaùnh
Phanxicoâ Saleâ vaø Thaùnh Luy trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy lễ
troïng, tuy nhieân nhö chuùng toâi ñaõ coù noùi, vaãn coøn coù nhieàu ñöùa treû ñi
lang thang ngoaøi ñöôøng phoá Torinoâ khoâng beùn maûng tôùi nhaø thôø bôûi vì
cha meï vaø chuû nhaân laøm ngô. Trong soá naøy coù moät nhoùm maø teân caàm
ñaàu laø moät thieáu nieân möôøi saùu tuoåi ñaøng ngöôøi gaày ñang hoïc ngheà,
nhöng coù söùc maïnh vaø tính noùng hôïp vôùi vieäc chæ huy moät lieân ñoäi. Teân
naøy thöôøng nghe moät ñöùa baïn phaán khôûi noùi veà Don Bosco nhö moät
ngöôøi baïn thaân cuûa caùc thanh thieáu nieân, tuy nhieân ñieàu ñoù khoâng gaây
aán töôïng nhieàu ñeán anh ta. Moät ngaøy Chuû nhaät naêm 1847, khi anh naøy
vaø phe ñaûng tuï taäp ñi lang thang vôùi nhau nhö thöôøng leä, anh nhaän thaáy
thieáu một teân baïn vaø hoûi teân naøy ñi ñaâu.
“Noù ñeán Nguyeän Xaù cuûa Don Bosco”. Moät teân ñaùp. “ Don Bosco laø
moäït vò linh muïc toát.” Teân naøy noùi theâm. Anh naøy noùi lôùn:
“Nguyeän Xaù? Noù laø caùi gì vaäy? ÔÛ ñaáy coù gì laï?”
“Ngöôøi ta noùi ñoù laø trung taâm nôi caùc anh coù theå chaïy, chôi vaø ca
haùt. Nôi ñoù cuõng coù caû nhaø thôø nöõa.”
“Coù phaûi maøy noùi, chaïy và chôi? Tao nghe ñöôïc ñaáy. Nôi ñoù ôû ñaâu?”
“Valdocco.”
Chuùng ta ñeán coi xem”. Teân chæ huy treû tuoåi ra leänh vaø daãn ñaàu. Khi
teân naøy tôiù nôi, noù thaáy coång khoùa bôûi vì caùc em ñang ôû trong nhaø
nguyeän, tuy nhieân noù khoâng caûm thaáy khoù chòu vôùi caùi chuyeän nhỏ này.
Noù treøo leân töôøng, nhìn chaúng thaáy coù ai, noù nhaûy xuoáng deã nhö con
meøo vaäy. Roài noù nhìn chung quanh. Khu nhaø khoâng quyeán ruõ chuùt naøo
caû; laïi cuõng khoâng coù gì ñaùng ñeå khoe! Coù ngöôøi nhìn thaáy noù, hoûi noù
laøm ngheà gì, roài daãn noù vaøo nhaø nguyeän. Noù ngaïc nhieân khi thaáy coù
259
|
|
27.8 Page 268 |
▲back to top |
nhieàu thanh thieáu nieân vaøo traïc tuoåi noù ñang chuù taâm vaø kính caån nghe
moät vò linh muïc thaáp ngöôøi, ra veû ñaùng kính noùi vôùi chuùng moät caùch
ñôn sô vaø deã thöông. Ñoù laø Cha Borel vaø ñieàu noù thaáy thích hôïp nhaát,
ngöôøi ñang noùi veà con chieân vaø caùc con choù soùi, con chieân thì ngaây thô,
vaø choù soùi thì ñoäc aùc, laø nhöõng ngöôøi baïn xaáu. Ngöôøi noùi, “Neáu caùc
con khoâng muoán ñeå cho nhöõng con choù soùi ñang ñoùi xeù xaùc chuùng con
thaønh töøng maûnh, thì haõy chaïy traùnh xa chuùng. Caùc con haõy traùnh xa
caùc baïn xaáu: chuùng laø nhöõng ñöùa hay noùi phaïm thöôïng, noùi nhöõng lôøi
tuïc tóu, nhöõng ñöùa hay troäm caép, vaø nhöõng ñöùa khoâng ñi nhaø thôø. Caùc
ngaøy Chuû nhaät vaø ngaøy leã troïng, con con haõy ñeán Nguyeän Xaù. Taïi ñaây,
caùc con ñöôïc an toaøn; ôû ñaây choù soùi khoâng ñeán ñöôïc; hoaëc neáu chuùng
ñeán, seõ coù caùc linh muïc che chôû vaø baûo veä chuùng con gioáng nhö nhuõng
con choù canh giöõ ñoaøn chieân.” Nhöõng lôøi ngöôøi noùi ñaùnh ñoäng teân chæ
huy, noù chöa bao giôø nghe ñöôïc moät baøi giaûng nhö theá. Caùc em baét
ñaàu haùt Kinh caàu Ñöùc Baø. Teân chæ huy baêng treû tuoåi coù gioïng haùt hay
vaø thích aâm nhaïc, neân cuõng haùt theo. Laàn ñaàu tieân trong cuoäc ñôøi noù
caûm thaáy coù moät nieàm vui daït daøo taâm hoàn. Ñoù laø moät ôn goïi Chuùa
ban cho noù seõ coù moät ñôøi soáng aân phuùc. Ngöôøi thanh nieân ao öôùc ñöôïc
gaëp Don Bosco vaø ngay khi caùc em ra khoûi nguyeän ñöôøng, anh hoûi một
em, “Ai là Don Bosco? Coù phaûi vò linh muïc thaáp ngöôøi giaûng luùc vöøa
roài khoâng?”
“Khoâng”, em khaùc noùi. “Ñi theo toâi, toâi seõ giôùi thieäu cho anh”. Caäu
ñöa anh tôùi gaëp Don Bosco, theo thoùi quen ñang ñöôïc moät nhoùm em
bao vaây. Ñöôïc Don Bosco thaân maät ñoùn tieáp, ngöôøi treû heát söùc caûm
ñoäng. Sau moät soá caâu hoûi thöôøng leä, Don Bosco môøi em tham döï caùc
cuoäc chôi. Roài Don Bosco baûo em haùt, ngaøi khen caùi gioïng haùt toát cuûa
em, höùa seõ daïy em hoïc aâm nhaïc vaø caùc muïc khaùc. Sau cuøng, ngaøi noùi
nhoû moät moät lôøi vaøo tai em, moät lôøi noùi coù tính caùch thuyeát phuïc maø
chæ coù em bieát ñöôïc söï bí maät, neân em gaén boù hoaøn toaøn vôùi ngaøi baèng
moät tình yeâu chaân thaønh nhaát. Töø luùc ñoù, em nhaän thaáy coù moät söï thay
ñoåi lôùn lao nôi em. Trong luùc ñoù, moät soá baïn khaùc cuûa em ñi vaøo. Nghe
thaáy chuùng cuõng thích haùt, Don Bosco môøi chuùng noùi cho ngaøi nghe
chuùng coù theå laøm ñöôïc nhöõng gì. Chuùng saün vaâng lôøi vaø ñöôïc ngöôøi
chæ huy treû tuoåi daãn daét, baát ngôø chuùng trình baøy nhieàu ñoaïn trong moät
260
|
|
27.9 Page 269 |
▲back to top |
baûn nhaïc kòch, trong khi coù caùc em Nguyeän Xaù bu quanh chuùng ñeå
nghe. Anh chæ huy ñaõ choïn nhöõng ñoaïn naøy noùi leân traïng huoáng hieän
taïi cuûa anh. Tieáng haùt cuûa chuùng laøm ngöôøi nghe thích thuù, vaø Don
Bosco quyeát ñònh saên soùc ñaëc bieät teân chæ huy treû naøy. Sau ñoù, anh ñeàu
ñaën ñeán Nguyeän Xaù vaø daãn theo nhieàu baïn höõu.
Tuy nhieân, anh hoaøn toaøn khoâng bieát gì veà toân giaùo. Anh ta ñaõ queân
heát. Anh khoâng coøn nhôù caû kinh Laïy Cha. Ñoù laø lyù do nhieàu naêm tröôùc
ñaây, cha xöù nhaø thôø Thaùnh Augustino khoâng cho anh röôùc leã laàn ñaàu,
maëc daàu ngöôøi khi xeáp ñaët chöông trình ñoù cho anh. Don Bosco caûm
thaáy tieác cho anh vaø laàn sau gaëp anh, ngaøi baûo anh vaøo sau baøn thôø ñôïi
vaøo xöng toäi. Don Bosco luoân coù caùi leä ñi moät voøng chung quanh saân
caùc em ñang chôi, ñeå ñem ra moät soá em ngaøi bieát hoaëc caûm thaáy caàn
ñöôïc giuùp ñôõ hôn. Em môùi naøy khoâng heà löôõng löï chaáp nhaän lôøi môøi
cuûa ngaiø, khi vaøo vaøo nhaø nguyeän em ñaõ nhìn thaáy coù nhieàu em ñaõ vaøo
ñoù cuøng moät muïc ñích. Khi ñeán löôït, anh toû heát moïi noãi nieàm trong tâm
hoàn mình vôùi Don Bosco vaø ñöôïc ngaøi ban cho moät lôøi noùi ñaëc bieät
khieán cho taâm hoàn anh ñöôïc bình an khoâng sao noåi. Sau khi anh xöng
toäi, Don Bosco tình nguyeän daïy anh hoïc giaùo lyù, tuy nhieân vì anh caàn
ñöôïc daïy moät caùch ñaëc bieät, ngaøi trao anh cho Cha Pheâroâ Ponte, luùc
ñoù ñang ôû Nguyeän Xaù. Cha Ponte daïy anh moãi ngaøy, tuy nhieân nhieäm
vuï cuûa ngaøi deã daøng vì ngöôøi thanh nieân naøy saùng daï vaø coù yù, neân sôùm
nhôù laïi nhöõng ñieàu anh ñaõ ñöôïc hoïc taïi giaùo xöù tröôùc ñaây. Chỉ trong
hai tuaàn, anh ñaõ ñöôïc röôùc leã laàn ñaàu do chính Don Bosco.
Sau ñoù Nguyeän Xaù trôû thaønh nôi anh öa thích nhaát; anh ñeán ñaây moãi
ngaøy vaø thöôøng khi nhieàu laàn moät ngaøy, duøng nhieàu giôø ñeå hoïc aâm
nhaïc. Khoâng bao lâu anh ñöôïc haùt vôùi ca ñoaøn, cuûa Nguyeän Xaù vaø nôi
khaùc. Haøng ñeâm, Don Bosco ñi theo anh vaø caùc em veà nhaø, tieáng haùt
cuûa em troäi hôn caùc em khaùc khi cuøng haùt baøi ca tuïng Ñöùc Meï treân caùc
ñöôøng phoá.
Tuy nhieân, ñeán ñaây caâu chuyeän chöa heát. Cha meï ngöôøi treû naøy
ñuùng laø nhöõng ngöôøi gaây trôû ngaïi cho anh. Hoï xöû teä vôùi anh moãi ngaøy.
Raát thöôøng, sau khi anh laøm vieäc meät moûi caû ngaøy, hoï baét anh nhòn
ñoùi. Caàn phaûi noùi, hoï hoaøn toaøn chaúng lo gì veà ñôøi soáng thieâng lieâng
261
|
|
27.10 Page 270 |
▲back to top |
cuûa anh. Khi bieát anh ñeán Nguyeän Xaù, baèng nhöõng lôøi choïc queâ, hoï
tìm moïi caùch baét anh khoâng ñöôïc ñeán.
Nghe noùi theá, Don Bosco thöôøng baûo anh haõy coá gaéng leân. Moät laàn
nhìn thaáy anh khoùc, ngöôøi aân caàn baûo ñaûm, “Haõy nhôù baát cöù coù vieäc gì
xảy ñeán, cha vaãn laø ngöôøi cha cuûa con. Neáu tình traïng quaù teä, haõy ñeán
ôû nhaø cha.” Khoâng bao laâu, vieäc ñoù xảy ra. Cha caäu laøm ngheà söûa maùy
chöõ, oâng coù tieäm rieâng. Moäït buoåi toái vaøo muøa xuaân naêm 1848, khi nghe
caâu chuyeän noùi tôùi Don Bosco vaø Nguyeän Xaù, oâng ta noùi vôùi ngöôøi con,
“Tao muoán maøy chaám döùt moïi chuyeän vôùi caùi Nguyeän Xaù naøy. Baét
ñaàu töø Chuû nhaät naøy, khoâng ñöôïc lui tôùi ñoù nöõa…” vaø sau ñoù laø nhöõng
lôøi chöûi bôùi vaø phaïm thöôïng. Caäu beù luoân toân troïng cha mình, nhöng
laàn naøy caäu thaáy nhö theá ñaõ quaù ñuû. Meät moûi caû ngaøy, laïi coøn meät vì
nhòn ñoùi, theâm chòu khoâng noåi vì söï laïm duïng vaø de ñoïa khoâng ngôùt
trong suoát moät ngaøy, anh caõi laïi vôùi lôøi leõ ñaõ saün coù, “Neáu con hoïc aên
troäm hoaëc ñaùnh nhau hoaëc baát cöù vieäc gì nhö ôû Nguyeän Xaù, thì cha coù
lyù do ñeå caám con ñeán ñoù, nhöng taïi ñaây khoâng coù ñieàu gì gioáng nhö
theá caû. ÔÛ ñoù ngöôøi ta daïy con hoïc ñoïc, vieát vaø laøm toaùn phaùp. Con
muoán ñeán ñoù, khoâng ai caûn ñöôïc con tôùi”.
“OÀ khoâng theå naøo?” Ngöôøi cha cong moâi noùi, vaø taùt caäu con moät caùi
khieán anh boå nhaøo. Sôï coøn bò phaït naëng hôn. Cậu con trai chaïy thaúng
ñeán Nguyeän Xaù. Taïi ñaây, anh hoûi Don Bosco, nhöng ñöôïc cho bieát ngaøi
ñi vaéng. Sôï meï ñeán tìm, anh treøo leân caây daâu tröôùc coång vaø troán vaøo
taøng laù dày che khuaát. Luùc naøy ñaõ taùm giôø toái.
Ngoài treân caây, anh lo laéng ñôïi Don Bosco veà. Trong luùc ñoù, caùc hoïc
sinh ñoâng ñaûo ñeán hoïc caùc lôùp ñeâm. Cuoái cuøng ñaõ thaáy boùng Don
Bosco hieän ra, nhöng cuøng lúc, caäu con trai nhìn thaáy meï töø goùc phoá
böôùc ra ñöôøng. Nghi raèng con mình troán trong Nguyeän Xaù, baø ñeán tìm
con. Khi troâng thaáy Don Bosco ñi phía tröôùc, baø ñi nhanh chaân vaø goïi
ngaøi. Don Bosco chôø baø ñi tôùi, vaø caû hai cuøng ñi vaøo saân chôi. Moät
cuoäc noùi chuyeän daøi hay ñuùng hôn moät cuoäc tranh luaän giöõa hai ngöôøi.
Moät caùch cöùng raén, ngöôøi phuï nöõ nhaát ñònh cho raèng con baø troán ôû ñaâu
ñoù trong Nguyeän Xaù. Khi nghe thaáy coù tieáng la lôùn, caùc em ñeán xem
vieäc gì xảy ra. Caäu con trai ñang troán khoâng ai ngoù thaáy, nghe ñöôïc töø
262
|
|
28 Pages 271-280 |
▲back to top |
|
|
28.1 Page 271 |
▲back to top |
xa lôøi ñoái ñaùp thuù vò, vaø ñieàu caäu sôï duy nhaát laø coù ai nhìn leân thaáy
mình. Don Bosco vaø caùc hoïc sinh khoâng bieát caäu ôû ñaâu, theà raèng hoï
khoâng nhìn thaáy caäu, nhöng ngöôøi meï khoâng tin. Sau khi baø ñi khoûi.
Caäu con trai môùi baét ñaàu thôû ra hôi, nhöng coøn ñôïi cho thaät an toaøn.
Caäu ñôïi cho xong lôùp hoïc vaø taát caû caùc hoïc sinh ñaõ ra veà roài môùi daùm
treøo xuoáng khoûi caây. Roài caäu chaïy nhanh qua saân chôi ñaõ troáng vaø goõ
cöûa phoøng Don Bosco. Don Bosco heát söùc ngaïc nhieân nhìn thaáy caäu.
Tuy nhieân sau khi nghe caâu chuyeän xảy ra, ngaøi chaáp thuaän cho caäu ôû
laïi ñeâm nay. Meï Margherita doïn cho caäu baùnh mì vaø chaùo vaø keâ cho
caäu caùi giöôøng nhoû.
Ngaøy hoâm sau, caäu gaëp meï khi baø ñeán ñeå tìm con veà, vaø ñaõ ñöôïc
meï thuaän cho ôû laïi Nguyeän Xaù. Teân caäu laø Felox Reviglio. Sau naøy,
caäu [laøm linh muïc] trôû thaønh cha xöù nhaø thôø nôi sinh quaùn laø nhaø thôø
Thaùnh Augustino vaø laø moät thaønh vieân kieåm tra cuûa thöôïng hoäi ñoàng.
Caâu chuyeän do chính ngöôøi keå. Cho ñeán luùc ñoù, caäu hoïc xong ngheàâ
ñoùng saùch vaø tieáp tuïc laøm vieäc naøy cho heát naêm 1848. Ñöôïc Don Bosco
saên soùc nhö moät ngöôøi cha, moät ñieàu maø tôùi luùc ñoù anh chöa bao giôø
coù caûm nghieäm nhö vaäy, neân anh ñaõ thay ñoåi con ngöôøi toaøn dieän. Raát
thoâng minh vaø raát coù loøng, raát soát saéng vaø thaønh khaån, anh cho caùc baïn
nghe nhöõng caâu noùi nhoû beù nhöng raáât tuyeät vôøi. Anh coù khieáu aâm nhaïc
trôøi cho vaø hoïc tieán boä raát nhanh. Anh hoïc döông caàm do Don Bosco
dạy vaø hoïc ñaùnh phong caàm cuõng raát gioûi; anh trôû thaønh caùnh tay maët
cuûa Don Bosco trong caùc cuoäc thi vaø bieåu dieãn aâm nhaïc,
Moät em khaùc cuõng tìm vaøo ôû Nguyeän Xaù naêm 1848 ñaùng ñöôïc ñaëc
bieät nhaéc tôùi ôû ñaây. Moät hoâm Don Bosco ñeán tieäm caét toùc ôû Torinoâ ñeå
caïo maët. Moät caäu beù laøm vieäc ôû ñaây ñeå hoïc ngheà. Theo thoùi quen cuûa
mình, Don Bosco baét ñaàu noùi chuyeän vôùi em vaø môøi em ñeán Nguyeän
Xaù.
“Teân con laø gì?”
“Charliie Gastini”.
“Cha meï con coøn soáng khoâng?”
“Chæ coøn meï”.
“Con bao nhieâu tuoåi?”
263
|
|
28.2 Page 272 |
▲back to top |
“Möôøi một”.
“Con ñaõ röôùc leã laàn ñaàu chöa?”
“Chöa.”
“Con coù ñi hoïc giaùo lyù khoâng?”
“Coù, khi naøo roãi”.
“Toát! Baây giôø con caïo raâu cho cha ñöôïc khoâng?”
“Laïy trôøi!” Ngöôøi thôï caét toùc caét ngang, “Cha, ñöøng coù thöû thôøi vaän!
Noù môùi baét ñaàu taäp vaø may ra chæ caïo ñöôïc loâng choù thoâi.”
“Thöa oâng, khoâng sao heát”, Don Bosco ñaùp. “neáu khoâng cho em
thöû, thì bao giôø em hoïc ñöôïc.”
“Thöa Cha, xin loãi cha baét eùp con, nhöng neáu phaûi ñeå cho noù thöû,
thì thöû ngöôøi khaùc, chöù coù ñaâu ñeå cho noù thöû nôi moät vò linh muïc ñöôïc!”
“Vaäy thì, coù nghóa laø raâu cuûa cha quyù hôn raâu ngöôøi khaùc hay
sao? OÂng ñöøng coù lo.” Sau ñoù ngaøi noùi vôùi ngöôøi thôï caét toùc teân cuûa
ngaøi. Ngaøi coøn noùi theâm “Raâu cuûa toâi là baèng bosco102 maø, vì theá oâng
ñöøng coù sôï. Bao laâu caäu nhoû naøy khoâng hôùt maát caùi muõi cuûa cha ñi laø
ñöôïc, coøn moïi caùi khaùc khoâng heàø chi caû.”
Chuù thôï taäp söï khoâng coøn caùch naøo khaùc laø ra tay laøm thöû. Coâng
vieäc tieáp tuïc maø khoâng bieát coù neân noùi khoâng, Don Bosco ñaùng thöông
ñaõ phaûi traûi qua moät thôøi gian ñeå quyeát neân khoùc hay neân cöôøi vì do
baøn tay vuïng veà vaø run laåy baåy khi caïo maët cho ngaøi, tuy nhieân ngaøi
can ñaûm chòu ñöïng. Khi coâng vieäc laøm xong, ngaøi noùi vôùi caäu nhoû,
“Khoâng teä! Daàn daàn con seõ laø một thôï caét toùc noåi tieáng.” Ngaøi noùi
chuyeän vôùi caäu beù laâu hôn moät chuùt nöõa vaø môøi caäu Chuû nhaät sau tôùi
Nguyeän Xaù. Caäâu beù höùa seõ tôùi. Sau ñoù, Don Bosco traû tieàn cho ngöôøi
chuû vaø ra veà, thænh thoaûng ngaøi coøn coù caûm giaùc caùi caèm vaãn coøn raùt.
Tuy theá, ngaøi vui vì chieám ñöôïc caûm tình theâm moät caäu beù nöõa.
Beù Charlie ñaõ giöõ lôøi höùa vaø ñeán saùng Chủ nhaät sau. Don Bosco
khen caäu ñaõ giöõ lôøi höùa, vaø noùi vôùi caäu ra chôi vôùi caùc em khaùc, roài
theo chuùng vaøo nhaø thôø. Sau ñoù, ngöôøi noùi thaàm vaøo tai caäu moät trong
102 Bosco tieáng ñòa phöông Piedmont coù nghóa laø röøng.
264
|
|
28.3 Page 273 |
▲back to top |
nhöõng lôøi noùi töøng ñaõ sôùm chieám ñöôïc nhöõng con tim treû trung. Roài
ngaøi daãn em vaøo phoøng maëc aùo, giuùp em xöng toäi. Caûm thaáy quaù sung
söôùng, caäu nhoû boãng oøa leân khoùc, khoùc khoâng lau kòp nöôùc maét chaûy
raøn ruïa ñeán noãi Don Bosco caûm ñoäng ñeán phaûi khoùc theo. Töø hoâm ñoù,
Nguyeän Xaù trôû thaønh ñieåm Charlie thích thuù nhaát; caùc ngaøy Chủ nhaät
vaø leã buoäc, sau khi laøm xong vieäc, caäu voäi vaøng ñeán ngay. Ñieàu caäu
hoïc ñöôïc coøn aûnh höôûng lôùn lao ñeán con ngöôøi caäu, chaúng haïn nhö khi
nghe ai noùi nhöõng chuyeän thoâ tuïc ôû tieäm hôùt toùc, caäu khoâng ngaïi nguøng
laøm hoï phaûi ngöng laïi baèng caâu “OÂng khoâng thaáùy xaáu hoå noùi chuyeän
aáy tröôùc maët toâi sao?”
Maáy thaùng sau, Meï Charlie cheát. Vì ngöôøi anh phuïc vuï trong quaân
nguõ nôi xa, caäu chæ coøn moät mình vôùi em beù gaùi nhoû tuoåi. Caû hai bò
ñuoåi ra khoûi nhaø vì meï caäu khoâng coù tieàn traû tieàn thueâ nhaø thaùng baø bò
beänh. Vaøo moät buoåi saùng, Don Bosco treân ñöôøng veà nhaø, khi gaàn ñeán
nôi goïi laø Rondo, ngaøi nghe tieáng moät caäu beù khoùc nöùc nôû. Ñeán gaàn
beân, ngaøi nhaän ra laø caäu beù hôùt toùc, ngaøi hoûi: “Coù chuyeän gì vaäy,
Charlie?” Caäu beù keå cho ngaøi nghe caâu chuyeän bi thöông, vöøa noùi vöøa
khoùc nöùc nôû. Don Bosco quaù xuùc ñoäng vaø, nhö laø ñöôïc Chuùa göûi ñeán
cho mình moät kho baùu quyù giaù baát ngôø, ngaøi naém laáy tay baát haïnh cuûa
caâu beù vaø cho em vaøo ôû laïi Nguyeän Xaù. Coøn coâ em gaùi cuõng ñöôïc ngaøi
ñeå cho ôû taïi nhaø moät phuï nöõ ngheøo nhöng toát buïng. Sau naøy, coâ beù
ñöôïc cho vaøo moät coâ nhi vieän ở Casaleâ Monferrato. Sau naøy, coâ keát
thuùc cuoäc soáng trong moät baàu khí bình an vaø ñaïo haïnh. Coøn caäu beù
ñöôïc theo hoïc chöông trình thöôøng leä vaø soáng nhö moät coâng daân ngay
thaúng taän tuïy luoân gaén boù chaët cheõ vôùi Don Bosco.
Ñeå cho chuùng toâi keå theâm moät giai thoaïi nöõa. Coù moäït buoåi saùng,
Don Bosco ñi ngang qua moät caäu beù. Caäu maëc quaàn aùo raùch taû tôi ñang
coøn aåm öôùt söông ñeâm, ñang ngoài treân moät caùi möông doïc beân ñöôøng
phoá, run vì laïnh, maët muõi chöùng toû caäu ñang ñau khoå.
“Taïi sao con laøm gì ôû ñaây moät mình vaäy?”
“Cha chaùu đuổi chaùu ra khoûi nhaø hoâm qua.”
“Chaéc chaùu laøm ñieàu gì xaáu khieán oâng töùc giaän.”
265
|
|
28.4 Page 274 |
▲back to top |
“Chaùu khoâng laøm gì heát! Chaùu bò ñuoåi vì khoâng kieám ñöôïc vieäc
laøm. Khi cha chaùu veà, chaùu noùi vôùi oâng, oâng caàm gaäy ñaùnh chaùu khieán
chaùu phaûi chaïy ñi.”
“Chaùu teân gì?”
“Andrew.”
“Chaùu ñoùi khoâng?”
‘Chaùu laáy troäm moät goùi baùnh choã haøng laøm baùnh,” caäu beù noùi thaàm.
“Nhö vaäy chaùu seõ gaëp chuyeäân khoâng may ñaáy!”
Caâu beù baét ñaàu reân leân, Don Bosco yeân uûi caäu vaø ñöa caäu veà
Nguyeän Xaù. Ngaøi laáy vieäc naøy ñeå daïy caùc hoïc sinh phaûi bieát vaâng lôøi
cha meï vaø laøm dòu côn giaän cuûa cha meï baèng caùch daïy chuùng bieát xin
loãi cha meï, vì baát cöù loãi laàm gì. Do ñoù Don Bosco nhôø Cha Giacomelli
ñeán gaëp cha caäu beù vaø xin oâng tha loãi cho caäu. Vieäc naøy voâ hieäu. Ngöôøi
cha khoâng chòu nguoâi giaän vaø toû ra voâ lyù. Vì hoaøn caûnh, Don Bosco
thöông tình nhaän theâm moät em cuøng ñeán ôû vôùi nhöõng em ñaõ soáng vôùi
ngaøi. Sau naøy vaøo naêm 1848, Don Bosco nhaän theâm naêm em vaø cho ôû
trong moäït phoøng khaùc taïi caên nhaø Pinardi, maø ngaøi thueâ vôùi moät giaù
thaùi quaù bôûi vaãn coøn ngöôøi ñang thueâ. Soá em ngaøi ñem theâm vaøo naâng
con soá caùc em soáng taïi Nguyeän Xaù leân möôøi laêm. Vaøo thôøi gian naøy,
ngaøi môùi baét ñaàu aán ñònh moät vò thaùnh boån maïng cho nhöõng phoøng nguû
döôùi thaáp, hoaëc laø gia ñình, teân maø ngaøi thöôøng goïi luùc ñoù ñeå khuyeán
khích theâm loøng ñaïo ñöùc caùc em. Nhöõng vò thaùnh boån maïng ñaàu tieân
laø thaùnh Gioan, thaùnh Giuse, Meï Maria Dieãm Phuùc vaø caùc Thieân thaàn
Baûn meänh.
Nhìn thaáy con soá ñeàu ñeàu taêng leân vaø khi coù moät caùi giöôøng troáng
laø coù ngay moät em môùi ñeán nhaän vaøo tieáp. Meï Margherita thöôøng hoûi
con, “Laøm sao chuùng ta lo cho chuùng coù aên ñöôïc, trong khi chính chuùng
cuõng chaúng coù gì caû?”
Don Bosco ñaùp moät caùch bôõn côït, “Maù ñöøng coù lo, chuùng ta seõ cho
chuùng aên ñaäu.” Moät laàn khaùc, baø nhaéc, “Neáu con cöù tieáp tuïc laøm nhö
vaäy vaø cöù ñem nhöõng em môùi veà moãi ngaøy, thì khi ñeán tuoåi giaø, con
chaúng coøn gì heát cho maø coi!”
266
|
|
28.5 Page 275 |
▲back to top |
Don Bosco ñaùp, “OÀ, ñaõ coù saün cho con moät choã taïi beänh vieän
Cottolengo roài. Tuy nhieân neáu coâng vieäc con laøm thuaän theo thaùnh yù
Chuùa, thì noù seõ thaønh ñaït.”
Meï Margherita ñöôïc an taâm vôùi lôøi con noùi. Baø tieáp tuïc chứng kieán
nhöõng pheùp laï cuûa Chuùa Quan phoøng.
267
|
|
28.6 Page 276 |
▲back to top |
CHÖÔNG 32
Ñôøi Soáng Taïi Nguyeän Xaù Naêm 1848
Caâu chuyeän ñöôïc keå tới ñaây, thieát töôûng chuùng toâi khoâng neân queân
vieäc moâ taû ñôøi soáng cuûa caùc em ñaàu tieân ñöôïc Don Bosco cho vaøo nhaø
truù aån. Trong nhöõng ngaøy ñaàu sau khi caùc em tôùi, ngaøi daïy cho chuùng
caùch caàu nguyeän, bieát soáng ñöùc tin ñeå chuaån bò laõnh nhaän caùc pheùp bí
tích ñöôïc sôùm chöøng naøo toát chöøng naáy. Khi bieát chuùng coù loøng haêng
haùi vaø baûn tính toát laønh, ngaøi trao chuùng cho ngöôøi thôï toát, tính tình
ngay thaúng ñeå hoïc moät ngheà naøo thích hôïp nhaát. Ngaøi cuøng caùc em ñeán
xöôûng ngay ngaøy ñaàu, giôùi thieäu vôùi ngöôøi chuû ñeå bieát em coù ñöôïc
troâng coi ñuùng caùch khoâng. Ngaøi tìm hieåu xem quyeàn lôïi cuûa caû ñoâi
beân lieân quan ñeán ñieàu kieän vaø việc huaán luyeän kyõ thuaät. Ít löu taâm
ñeán vieäc traû coâng hôn laø moâi tröôøng luaân lyù, ngaøi muoán chaéc chaén ôû
nôi laøm vieäc ngöôøi ta khoâng laøm gì phaïm ñeán Thieân Chuùa. Theå thöùc
naøy vaãn ñöôïc ngaøi duy trì ngay caû khi soá caùc em soáng trong Nguyeän
Xaù ñaõ taêng leân ñaùng keå.
Chöông trình tieâu bieåu moät ngaøy nhö sau. Caùc em dậy sôùm moät giôø
tuøy theo muøa trong naêm, röûa maët vaø laøm giöôøng. Sau ñoù chuùng ñi tham
dự thaùnh leã cuûa Don Bosco taïi nguyện ñöôøng keå töø ngaøy ñöôïc ngaøi
nhaán maïnh daàøu laø ngaøy muøa ñoâng laïnh ñeán cheát ngöôøi [vì khoâng coù loø
söôûi]. Trong thaùnh leã, caùc em ñoïc kinh vaø laàn haït naêm chuïc kinh Maân
coâi; sau ñoù ñoïc moät ñoaïn saùch thieâng lieâng ngaén. Em naøo soát saéng thì
leân rước leã. Nhôø ñoù, taát caû coù theå röôùc leã thöôøng xuyeân hôn, Don Bosco
luoân luoân saün saøng giaûi toäi hoaëc ban ñeâm hoaëc luùc saùng sôùm; vieäc naøy
vaãn coøn ñöôïc duy trì taïi caùc tröôøng Don Bosco, mang laïi lôïi ích lôùn lao
tinh thaàn vaø khiến cho caùc em soáng thoaûi maùi.
Sau thaùnh leã, caùc em ñi xuoáng phoá laøm vieäc nhö: thôï may, ñoùng
giaày, thôï moäc, ñoùng saùch, laùt gaïch, vaø vaân vaân… bởi vì Nguyeäân xaù chöa
coù xöôûng hoïc ngheà maõi cho tôùi naêm 1856. Ñeán tröa, caùc em trôû veà aên
côm. Moãi em caàm moät caùi toâ vaø ñi tôùi choã hoâng thöùc aên beân loø beáp,
hoaëc ñeå treân caùi gheá gaàn loái ra vaøo. Meï Margherita hoaëc, ñoâi khi anh
268
|
|
28.7 Page 277 |
▲back to top |
Giuse Buzzetti hoaëc chính Don Bosco caàm moâi muùc suùp, phaàn lôùn suùp
naáu baèng gaïo vôùi khoai taây, hoaëc mì (pasta) vaø ñaäu; hoaëc thöôøng hôn
naáu baèng haït deû vôùi boät baép; chaát chaùo ñaëc naøy coù vò thôm ñöôïc caùc
em öa thích. Caùc em cuõng ñöôïc aên chaùo baép vôùi moät mieáng nhoû phoù
maùt hoaëc moät thìa nöôùc thòt, vaø ñoâi khi, nhaát laø ngaøy leã troïng ñöôïc phaùt
moät mieáng nhoû soát-xích hoaëc mieáng caù. Ñoâi khi, heát chaùo, Don Bosco
ñöùng beân cöûa soå laàu nhaø chính gaät ñaàu vôùi moät em vaø cho em moät traùi
taùo. Caäu nhoû leo caàu thang tôùi ven cöûa soå toû loøng caùm ôn vì ñöôïc bieät
ñaõi chuùt ñænh. Moät nieàm haïnh phuùc chaân tình bao truøm laáy nhöõng ngoâi
nhaø ngheøo khoù nhaát! Sau khi daâng lôøi nguyeän Don Bosco chuùc caùc em
aên ngon, taát caû caùc em cöôøi roä leân, bởi vì moät lôøi chuùc nhö vaäy khoâng
caàn thieát laém.
Chuùng aên trong khung caûnh chung quanh mang ñaày maàu saéc. Khi
thôøi tieát toát, caùc em taûn ra saân thaønh töøng nhoùm ba hoaëc boán em, hoaëc
moät em; moät soá ngoài moät mình treân taám vaùn, maáy em khaùc ngoài treân
cuïc ñaù hoaëc ôû goáâc caây, coù nhöõng em ngoài treân gheá daøi, vaø caùc em khaùc
ngoài beät xuoáng ñaát. Taát caû baän lo aên, thöùc aên ñöôïc cung caáp do loøng
baùc aùi nhieät thaønh cuûa Don Bosco. Khi trôøi xaáu, caùc em aên trong nhaø
beáp hoaëc moät trong moät caùi phoøng naøo ñoù, ngoài xuoáng saøn nhaø hoaëc
treân caùc baäc caàu thang. Nöôùc suoái laïnh tieát xuaân chaûy ra khoâng xieát,
khi khaùt caùc em tha hoà maø uoáng khoûi phaûi toán tieàn.
AÊn xong, caùc em ñi röûa duïng cuï aên cuûa mình. Neáu ñeå maát, phaûi boû
tieàn saém laáy. Do ñoù, chuùng chaêm lo giöõ ñoà duøng cuûa mình, boû ngay
vaøo tuùi ñeå giöõ keûo maát. Caùi leä naøy gaây neân nhieàu chuyeän hy höõu. Moät
hoâm, moät caäu nhoû teân Paul Conti. Ñi hoïc tröôøng döôùi phoá, ñaùnh rôi caùi
muoãm trong lôùp hoïc. Baïn beø caäu cöôøi cöôøi choïc queâ, nhöng caäu ta ñaùp,
“Cöôøi haû! Coù phaûi tuïi maøy ñôïi tao ñeán tröôøng maø khoâng coù muoãm hay
sao?” Vôùi loøng töï tin nghieâm chænh, caäu ñem boû laïi vaøo tuùi.
Ñeán moät giôø röôõi, caùc em trôû laïi choã laøm. Ban chieàu, khi trôû laïi
Nguyeän Xaù, chuùng ñöôïc aên moät toâ chaùo. Ñoâi khi, em naøo phaûi laøm
theâm giôø, Margherita ñeå nhöõng toâ chaùo ñaày daønh cho nhöõng em vaéng
maët, nhöõng con gaø cuûa Meï nhaûy leân baøn duøng moû moå vaøo caùc toâ chaùo
ñeå aên. Nhöõng em khaùc ñi goïi Meï Margherita ñeå maùch, nhöng thỉnh
269
|
|
28.8 Page 278 |
▲back to top |
thoaûng ngöôøi baän vieäc ôû nôi khaùc. Chuùng cöôøi cöôøi nhaän ñònh nhöõng
con gaø naøy ñöôïc höôûng quyeàn mieãn toá cuûa daân bieåu quoác hoäi.
Trong nhöõng naêm naøy moãi em phaûi töï lo mua laáy baùnh aên. Don
Bosco coù caùi leä buoåi toái khi hoïp caùc em taïi nôi ñöôïc goïi laø phoøng aên,
ngaøi caáp cho moãi em hai möôi laêm xu ñeå mua baùnh mì. Nhaéc laïi caùi
caûnh naøy, Cha Reviglio ghi chuù, “Möôøi laêm naêm ñaõ qua töø daïo ñoù, cha
coøn coù theå nhìn thaáy tình thöông loùe saùng nôi con maét cuûa ngaøi vaø nuï
cöôøi nheï nhaøng khi ngaøi ñöa tieàn cho chuùng toâi vaø noùi, ‘Chuùa Quan
phoøng ban cho cha, ñeå cha trao laïi cho caùc con’. Nhôù ñeán vieäc naøy vaãn
coøn laøm cho cha chan hoøa nieàm vui. Cha seõ khoâng bao giôø queân ñöôïc”.
Vôùi soá tieàn caáp cho haøng ngaøy, buoåi saùng khi ñi laøm caùc em mua ñuû
soá baùnh caàn aên. Nhöõng em khoâng quaù caàu kyø thì mua baùnh laøm toaøn
baèng boät luùa maïch hoaëc chieác baùnh böï cuûa quaân ñoäi; nhöõng em khoù
tính thích mua baùnh mì traéng meàâm hôn. Moãi em coøn bieát ñeå ra moät
phaàn soá tieàn chu caáp ñeå mua theâm caùi gì aên vôùi baùnh mì. Raát may, thôøi
ñoù, thöïc phaåm coøn reû. Coù em mua moät duùt daàu vaø daám ñeå troän saø laùch
maø Don Bosco ñeå cho caùc em haùi ôû vöôøn rau Nguyeän Xaù. Caùc ngaøy
Chuû nhaät, Don Bosco taêng soá tieàn chu caáp theâm naêm xu ñeå mua theâm
chuùt ñænh thöùc gì khaùc. Nhöõng em coù tinh thaàn traùch nhieäm khoâng thích
hoang phí taáât caû soá tieàn ngay moät laàn, maø xin ñöôïc laõnh tieàn trôï caáp caû
tuaàn vaøo hoâm thöù Bảy. Leä naøy tieáp tuïc cho ñeán naêm 1852. Quaû vaäy,
caùc em hoïc ñöôïc caùch söû duïng tieàn baïc moät caùch khoân ngoan ñeå chuaån
bò khi thôøi gian ñeán, chæ coøn moät mình lo toan cho mình treân coõi ñôøi.
Haún theá, chuùng caàn coù caùi kieán thöùc vaø kinh nghieäm naøy. Chaúng haïn,
moät caäu em coù laàn ñem baùn taám neäm vôùi caùi giaù thaät kyø cuïc laø taùm
soldi. May maéên bieát ñöôïc söï mua baùn naøy, Don Bosco baûo phaûi ngöng
laïi, sau khi cho ngöôøi baùn moät baøi hoïc veà kinh teá vaø ngöôøiø mua veà söï
coâng baèng. Trong giôø aên toái, coù tieáng chuoâng taäp hoïp caùc lôùp hoïc ban
ñeâm cho caùc em trai ôû khu nhaø laân caän thöôøng ñeán hoïc lôùp toái ôû
Nguyeän Xaù. Giôø hoïc baét ñaàu ngay sau giôø chôi cuûa caùc em löu xaù. Coù
ñoïc kinh khi baét ñaàu vaø chaám döùt buoåi hoïc. Don Bosco phaûi troâng ngoù
nhieàu nhoùm khaùc nhau, trong khi vaãn daïy moät lôùp rieâng. Ñoâi khi khoâng
theå aên toái ñuùng giôø, ngaøi nhoàm nhoaøm aên trong khi daïy caùc em hoïc,
270
|
|
28.9 Page 279 |
▲back to top |
nhaát laø caùc em löu xaù; ngaøi söûa laïi ngöôøi coù caùch ñoïc dôû, daïy laøm toaùn
coäng, hoaëc chæ caùch caàm buùt cho ngöôøi môùi hoïc vieát. Caùc lôùp toái hoïc
trong moät tieáng, tröø ngaøy thứ Baûy, khi caùc em coù giôø ñi xöng toäi. Theo
quan ñieåm cuûa Don Bosco, khoâng caùch naøo toát hôn laø xöng toäi haøng
tuaàn ñeå giöõ ngöôøi treû khoâng phaïm toäi vaø khuyeán khích chuùng ñi leân
ñöôøng nhaân ñöùc.
Sau lôùp hoïc, caùc em khoâng ôû löu xaù thì veà nhaø, trong khi caùc em
khaùc taäp hoïp chung quanh Don Bosco ñeå ñoïc kinh toái. Roài chuùng chuùc
Don Bosco nguû ngon vaø veà phoøng leân giöôøng nguû hoaëc, ñuùng hôn xaùch
caùi bao nhoài laù vaø rôm khoâ ñeå vaøo beân trong hai taám vaùn, laáy maáy vieân
gaïch cheøn cho chaéc. Tuy nhieân chuùng ñaõ quaù buoàn nguû vaø meät moûi vaø
treân heát traøn ñaày nieàm vui, cho neân caûm thaáy caùi giöôøng tuy cuïc mòch
laïi laø moät vaät ñem laïi söï thoûai maùi. Trong nhöõng ngaøy aáy, Nguyeän Xaù
thöïc söï laø moät gia ñình.
Caùc ngaøy Chuû nhaät, caùc em ñi nguû coù phaàn treã hôn moät chuùt. Thöôøng
thöôøng, trong nhöõng ngaøy aáy, Don Bosco coù vieäc ôû döôùi tænh vaø trôû veà
nhaø khaù treã, ngoaïi tröø ngaøy hoâm sau coù leã ñaëc bieät. Vaøo khoaûng chín
giôø, sau côm toái, ngaøi baét ñaàu ngoài toøa giaûi toäi, cho tôùi möôøi moät hoaëc
möôøi moät röôõi, caùc em vaãn kieân nhaãn ñôïi ñeán löôït mình. Vieäc naøy tieáp
tuïc cho tôùi naêm 1856. Saùng Chuû nhaät hoaøn toaøn daønh cho vieäc giaûi toäi
caùc em ñeán Nguyeän Xaù ban ngaøy.
Baèng nhieàu caùch, ngaøi coá gaéng giuùp chuùng kieân taâm laøm ñieàu toát
laønh. Moät caùch laø noùi chuyeän ngaén goïn töï nhieân sau kinh toái. Ngaøi daïy
chuùng bieát caùch ñieàu haønh nheï nhaøng nhaø cöûa hoaëc noùi cho chuùng nghe
moät caâu chuyeän xaây döïng hoaëc tìm caùch ghi saâu vaøo loøng chuùng nhöõng
nguyeân taéc ñaïo ñöùc vaø luaân lyù hôïp lyù. Phaûi luoân tænh taùo tröôùc nhöõng
göông xaáu, ngaøi caûnh caùo chuùng baát cöù khi naøo ra ngoaøi khu nhaø ôû phaûi
luoân luoân ñeà phoøng, nhaát laø ñoái vôùi baïn beø xaáu. Vì thieáu caûnh saùt vaõng
lai, Valdocco laø moät trong nhöõng khu vöïc nguy hieåm nhaát cuûa thò xaõù.
Ngaøi cuõng daïy chuùng nhöõng lôøi höõu ích ñeå bieát caùch cö xöû trong khi
laøm vieäc, thuùc giuïc chuùng hoïc laøm moät ngheà ñeå cho töông lai cuoäc ñôøi
cuûa mình coù theå döïa vaøo maø soáng. Vaø ngaøi thöôøng noùi theâm, “Caàu
nguyeän caàn thieát, nhöng laøm vieäc cuõng vaäy. Ai khoâng laøm vieäc thì ñöøng
271
|
|
28.10 Page 280 |
▲back to top |
coù aên”. Maët khaùc, ngaøi nhaán maïnh öu tieân phaûi laøm boån phaän toân giaùo
coøn hôn caû coâng vieäc. Ngaøi khuyeán khích chuùng phaûi coù loøng soát saéng
khi ôû trong thaùnh ñöôøng, chuyeân caàn vaø vaâng lôøi khi laøm vieäc, cö xöû
ngay thaúng moïi luùc. Neáu thaáy chuùng saép gaëp phaûi göông xaáu, ngaøi nheï
nhaøng noùi ra cho bieát caùc tai haïi. Do ñoù, ngaøi luoân theo doõi ñeå ñöôïc
bieát moïi söï vieäc xảy ñeán haøng ngaøy vaø kheùo leùo söûa laïi nhöõng ñieàu sai
thuø khi chuùng nghe ñöôïc. Ngaøi khuyeân nhuû chuùng ñuùng luùc ñeå traùnh
laøm göông xaáu vaø baùo ñoäng chuùng caùc sai laàm hieäân ñang xaûy ra. Ngaøi
ñeà nghò chuùng bieát caùch ñoái ñaùp vôùi nhöõng keû noùi lôøi voâ nghóa veà toân
giaùo. Ñeå giuùp gia taêng hieåu bieát veà nghi thöùc trong ñaïo, ngaøi daïy chuùng
veà söï troïng ñaïi cuûa Giaùo Hoäi. Caùc ngaøy leã voïng, ngaøi vaét taét giaûi thích
veà ngaøy leã, roài daàn daàn hun ñuùc chuùng coù tinh thaàn cuûa Giaùo Hoäi.
Khoâng moät leã naøo veà Chuùa vaø Ñöùc Meï tröôùc khi xaûy tôùi maø khoâng
ñöôïc ngaøi chuaån bò taâm hoàn ñeå caùc hoïc sinh möøng leã moät caùch hieäu
quả baèng vieäc tieáp nhaän caùc bí tích. Vieäc chuùng naêng laõnh laø muïc tieâu
moïi noã löïc cuûa ngaøi; vì lyù do ñoù khoâng moät cuoäc chôi naøo ñöôïc ngaøi
cho pheùp chôi tröôùc Thaùnh leã. Vì leõ ngaøi ñaõ deã daõi ñeå caùc em ñi xöng
toäi, neân ñaõ coù ñoâng em leân röôùc leã moãi ngaøy; caùc ngaøy Chuû nhaät, haàu
nhö taát caû moïi em ñeàu leân. Don Bosco ñaõ ñeà ra nguyeân taéc: “Röôùc leã
thöôøng xuyeân vaø röôùc leã trong thaùnh leã haøng ngaøy laø hai coät truï vieäc
giaùo duïc”.
Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy, Don Bosco cuõng daïy cho caùc hoïc sinh
bieát roõ veà caùc aân xaù vaø laøm sao ñeå ñöôïc nhaän laõnh. Khi coù moät ngaøy
leã troïng naøo saép tôùi maø ñöôïc ban aân xaù, ngaøi baùo cho caùc em moät vaøi
ngaøy tröôùc ñeå bieát coù ñöôïc hoaëc khoâng daønh cho caùc linh hoàn ôû luyeän
nguïc.
Vieäc Doïn Mình Cheát Laønh laø moät yeáu toá coù söùc maïnh khaùc trong heä
thoáng giaùo duïc cuûa ngaøi. Khi baét ñaàu ñöôïc aên ôû trong Nguyeän Xaù, caùc
em laøm vieäc Doïn Mình Cheát Laønh vôùi caùc hoïc sinh ngaøy; sau naøy ngaøi
cho vaøo chöông trình ngaøy Chuû nhaät cuoái thaùng cho caùc em môùi vaø Chuû
nhaät ñaàu thaùng cho caùc em hoïc ngaøy. Ñeå cho thaät hieäu quaû, ngaøi
khuyeân chuùng saép xeáp moïi vieäc ñaïo ñôøi laïi cho coù traät töï nhö theå ñeå
ra tröôùc toøa Chuùa phaùn xeùt ngaøy hoâm ñoù vaø ñeå nhaéc nhôû chuùng coù theå
272
|
|
29 Pages 281-290 |
▲back to top |
|
|
29.1 Page 281 |
▲back to top |
bò baát thaàn goïi veà cuoäc soáng ñôøi ñôøi. Buoåi toái tröôùc giôø Taäp Cheát laønh
ngaøi thuùc giuïc chuùng nghó tôùi vieäc ñaõ duøng thôøi giôø theá naøo trong thaùng
tröôùc vaø ñi xöng toäi vaø röôùc leã ngay hoâm sau nhö theå thöïc söï saép cheát.
Ngöôøi coù tö töôûng traàn tuïc coù theå nghó raèng nhaéc ñeán caùi cheát seõ ñöa
vaøo taâm trí caùc em nhöõng tö töôûng saàu thaûm. Khoâng phaûi vaäy ñaâu. Traùi
laïi, noù seõ ñem vaøo taâm hoàn chuùng nieàm an vui. Söï baát an trong taâm
hoàn sở dó coù vì khoâng coù ôn thaùnh cuûa Chuùa. Moät khi toäi ñöôïc röûa saïch,
söï sôï cheát seõ bieán maát. Don Bosco thöôøng hay noùi vôùi caùc em, “Khi
ngöôøi coâng chính cheát, Thieân Chuùa maø oâng yeâu meán vaø phuïng söï, seõ
cuøng vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Maria ñeán hoã trôï, yeân uûi oâng trong giôø haáp hoái,
ban cho oâng ñöôïc traøn ñaày ôn can ñaûm, tin töôûng vaø chaáp nhaän, vaø daãn
ñöa oâng leân vinh höôûng treân Nöôùc thieân ñaøng”.
Nhöõng lôøi ngaøi noùi ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû mong öôùc, coøn hôn theá nöõa
bôûi vì caùc em ñöôïc göông Don Bosco ñaùnh ñoäng. Ñoâi khi vì sự öa thích
khaùc nhau, ngaøi cho chuùng Doïn Mình Cheát Laønh trong ngaøy thöôøng taïi
moät soá thaùnh ñöôøng khaùc trong khu vöïc voøng ñai thò xaõ hoaëc ngay taïi
nhaø nguyeän rieâng cuûa moät soá gia ñình ñaïo haïnh vaø caùc aân nhaân. Leõ
ñöông nhieân, tröôøng hôïp sau chæ coù theå laøm ñöôïc trong nhöõng naêm ñaàu
cuûa Nguyeän Xaù khi soá caùc em coøn quaù ít.
Chuùng toâi cuõng coù theå noùi theâm, ñoâi khi sau kinh toái, ngaøi laäp laïi lôøi
khuyeân ngaøi thöôøng noùi trong baøi giaûng, “Caùc con thaân meán, caùc con
coù theå baát ngôø töø giaõ ñôøi naøy vì tai naïn hoaëc côn beänh ñeán baát öng vaø
khoâng coù theå môøi moät vò linh muïc ñeán caïnh beân caùc con ñöôïc. Vì caùc
lyù do ñoù, cha coå voõ caùc con haõy thöôøng xuyeân vaø caû moãi ngaøy laøm
haønh vi aên naên thoáng hoái hoaøn haûo vaø yeâu meán Chuùa beân ngoaøi vieäc
xöng toäi. Moät haønh vi nhö vaäy, ñöôïc keøm theo yù muoán xöng toäi, baát cöù
luùc naøo vaø nhaát laø trong giôø phuùt cuoái cuøng, ñuû ñeå röûa saïch toäi loãi vaø
ñöa con ñeán ôn cöùu roãi. Noùi leân baèng nhöõng hình aûnh, ngaøi muoán cho
thaáy taïi sao nhieàu ngöôøi khoâng theå nhaän ñöôïc caùc pheùp bí tích cuoái
cuøng. Ngaøi giaûi thích baûn chaát cuûa loøng aên naên noäi thaät vaø chæ cho
chuùng thaáy thaät deã daøng ñaït ñöôïc. Ngaøi thöôøng noùi theâm töø thôøi Añam
cho tôùi ngaøy Ñaáng Cöùu Theá tôùi, coù haøng trieäu trieäu toäi nhaân ñöôïc cöùu
vôùt nhôø loøng aên naên troïn veïn.
273
|
|
29.2 Page 282 |
▲back to top |
Ngaøi cuõng ñeå loøng lo laéng ñeán ñôøi soáng tinh thaàn cuûa chuùng nhö vaäy
khi chuùng ôû ngoaøi nôi cö truù. Ngaøi coù caùi leä laàn löôït ñeán thaêm chuû nhaân
cuûa hoïc sinh moãi tuaàn taïi chính tieäm cuûa hoï hoaëc nôi chuùng hoïc ngheà
ñeå coù ngay tin töùc veà moâi tröôøng sinh hoaït, haïnh kieåm vaø söï tieán boä
cuûa caäu hoïc troø. Neáu lôøi baùo caùo toát ñeïp, chaúng haïn, ngaøi seõ thöôûng
caäu vôùi moät chuùt tieàn baïc ñeå chi tieâu, vaø nhö theá seõ khuyeán khích caäu
tieáp tuïc tieán hôn. Ngaøi khoâng bao giôø queân nhaéc nhôû caùc ngöôøi chuû
haõy ñeå maét troâng chöøng caùc ngöôøi thôï treû. Ngaøi chæ cho hoï bieát neáu
ngaøi maát coâng ñeå coi nhöõng ngöôøi thôï hoïc ngheà cuûa hoï coù vaâng lôøi vaø
chuyeân caàn khoâng, thì ñeán löôït hoï phaûi dạy cho chuùng thaïo moät ngheà
vaø baûo veä khoâng ñeå cho chuùng bò thieät haïi veà theå lyù vaø tinh thaàn. Bôûi
vaäy, ngaøi ñaõ thaønh coâng trong vieäc giuùp ñôõ caû hai ngöôøi: chuû vaø thôï.
Neáu coù em naøo bò haønh haï moät caùch sai traùi, Don Bosco cöông quyeát
ñöùng ra beânh vöïc vaø nhaán maïnh ñeán vieäc xöû ñoái coâng baèng maø khoâng
ñöôïc khai thaùc ngöôøi treû. Neáu ngaøi nhaän thaáy caùc em bò nguy hieåm veà
theå lyù hoaëc tinh thaàn taïi choã hoïc ngheà, Don Bosco yeân laëng tìm cho
chuùng moät ngöôøi chuû khaùc. Tuy nhieân tröôùc tieân, ngaøi phaûi ñieàu tra
tính tình, khaû naêng kyõ thuaät, vieäc ñi tham döï thaùnh leã ngaøy Chuû nhaät
vaø caùc ngaøy leã troïng cuûa ngöôøi chuû môùi. Khi Don Bosco khoâng theå töï
mình laøm vieäc naøy ñöôïc, ngaøi trao cho nhöõng ngöôøi phuï taù ñöôïc tin
töôûng; moät khi coù caùc tö giaùo treû taïi Nguyeän Xaù, ngaøi cuõng trao coâng
vieäc naøy cho hoï nöõa.
Ngaøi cuõng bieát caùch gaây söï ganh ñua nôi caùc em löu xaù. Ñeå khuyeán
khích vaø ban thöôûng cho caùc em coù haïnh kieåm toát, sau naøy ngaøi lập leä
trao thöôûng cho em naøo trong cuoäc boû thaêm kín ñöôïc caùc baïn choïn laøm
ngöôøi coù haïnh kiểm toát nhaát. Caùi leä ñaùng ngôïi khen naøy ñöôïc tieáp tuïc
giöõ trong nhieàu naêm. Phaàn thöôûng thöôøng ñöôïc trao cho hoïc sinh vaø
caùc em taäp ngheà103, vaøo ngaøy voïng leã Thaùnh Phanxicoâ Saleâ. Moät tuaàn
tröôùc, moãi em löu xaù noäp cho Don Bosco moät danh saùch nhöõng em,
theo yù kieán cuûa caäu, ñöôïc cho laø göông maãu nhaát veà haïnh kieåm vaø
loøng ñaïo ñöùc. Ngaøi saép xeáp theo keát quaû vaø em naøo ñaït ñöôïc nhieàu
103 Teân goïi caùc em hoïc nghề, ñeå phaân bieät vôùi caùc em theo chöông trình hoïc vaên hoùa;
nhöõng em sau đöôïc goïi laø “hoïc sinh”.
274
|
|
29.3 Page 283 |
▲back to top |
phieáu baàu nhaát, seõ ñöôïc coâng khai tuyeân boá trong moät buoåi hoïp vaø
ñöôïc trao phaàn thöôûng. Thường thöôøng coù töø saùu ñeán möôøi em thaéng
cuoäc. Phaûi coâng nhaän, vieäc ñeå cho caùc em choïn löïa thaät laø coâng baèng
vaø ñöùng ñaén maø ngay caùc vò beà treân cuõng khoâng theå laøm hôn ñöôïc. Keát
luaän, ai laø keû bieát chuùng toâi hôn nhöõng keû chuùng toâi soáng keà caän, hoï laø
ngöôøi chuùng toâi thöôøng xuyeân giao dòch vaø laø ngöôøi, coù theå noùi, neáu
chuùng toâi khoâng hay bieát gì, thì laøm sao hoï bieát töøng lôøi noùi vaø cöû ñoäng
cuûa chuùng toâi ñöôïc?
Tröôùc khi ñi xa hôn, chuùng toâi seõ nhaéc ñeán nhieàu loaïi hoaït ñoäng
Don Bosco laøm trong thôøi kỳ naøy. Khi caùc thôï treû cuûa ngaøi laøm vieäc taïi
thò xaõ, ngaøi tieáp tuïc keøm cho nhieàu thanh thieáu nieân coù nhieàu höùa heïn,
ñeå sau naøy ñeán löôït chuùng giuùp ngaøi thöïc hieän moïi sinh hoaït vaø daïy
caùc lôùp toái. Vôùi moät khoa sö phaïm taát caû do mình laäp ra vaø vôùi söï kieân
nhaãn khoâng bao giôø moøn moûi, ngaøi coù thể, trong moät thôøi gian ngaén,
khieán cho caùc em naøy ñaït ñöôïc nhöõng ñòa vò khaû quan vaø ñieàu khieån
hieäu quaû gia ñình chuùng. Nhöõng thôøi giôø coøn laïi, theo kyù öùc cuûa Cha
Reviglio, ngaøi daïy thaàn hoïc cho nhieàu chuûng sinh, nhö vaäy ngaøi giöõ
ñöôïc lôøi höùa vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni hieän ñang ñi löu ñaàøy].
Trong muøa thu vaø muøa ñoâng moät soáâ em ñeán luùc raïng ñoâng, nhöõng
em khaùc ñeàn muoän hai hoaëc ba giôø, tuøy theo thôøi gian coâng vieäc khôûi
söï. Don Bosco coá gaéng cho nhöõng em ñeán sôùm coù vieäc ñeå laøm. Anh
Giuse Buzzetti moâ taû quang caûnh sau ñaây cho chuùng toâi, khi hoài töôûng
laïi nhö moät soá böùc tranh cuûa Flemish. Caùc em taäp trung taïi nhaø beáp,
coù chieác ñeøn thaép saùng treo treân traàn nhaø, Meï Margherita ngoài ôû moät
goùc ñang vaù chieác aùo khoaùc, moät caäu em daïng chaân ngoài treân moät gheá
daøi ngheâu ngao vôùi cuoán saùch giaùo khoa ñeå treân baøn, moät caäu khaùc
ngoài beân caïnh ñang oân baøi, vaø caäu thöù ba oân caâu thöa baøi giaùo lyù moät
caùch lôùn tieáng. Caùch hôi xa, haàu nhö khuaát trong boùng toái, ngoài döïa
töôøng laø moät ngöôøi treû hoïc ngheà ñang vuoát caùc daây chieác vó caàm cuõ kyõ
laøm phaùt ra nhöõng tieáâng the theù. Töø phoøng beân caïnh vang ra tieáng ñaùnh
döông caàm, trong khi ñoù moät ít em khaùc ñang hoïc haùt, baøi nhaïc caàm
trong tay, maët höôùng veà Don Bosco ñang ngoài ôû phía sau. Ngaøi vöøa laáy
ra khoûi beáp löûa moät caùi bình vaø ñaùnh nhòp vôùi chieác ñuõa daøi duøng ñeå
275
|
|
29.4 Page 284 |
▲back to top |
quaáy noài chaùo hoät deû. Tuy nhieân ngaøi cuõng coøn caùc vieäc laët vaët khaùc
phaûi laøm. Ngaøi nghó khoâng caàn thueâ ngöôøi giuùp vieäc, vì ñaõ coù ngaøi vaø
meï ngaøi laøm moïi chuyeän trong nhaø roài. Meï Margherita lo nhaø beáp, röûa
noài nieâu cheùn ñóa vaø vaù meàn vaø quaàn aùo caùc em. Don Bosco lo laøm
nhieàu vieäc khaùc. Trong nhöõng naêm ñaàu, ngaøi soáng nhö caùc em, vaø
ngoaïi tröø khi ñi ra ngoaøi, ngaøi laøm baát cöù moät vieäc gì. Ban saùng, ngaøi
troâng ngoù xem caùc em coù röûa maët saïch seõ khoâng. Ngaøi chaûi toùc cho
nhöõng em coøn quaù nhoû, caét toùc cho chuùng, giaët saïch seõ boä đồ maëc, laøm
goïn laïi moät soá caùi giöôøng, vaø queùt caùc phoøng vaø treân ngoâi nhaø nguyeän
nhoû. Meï Margherita thaép löûa, trong khi ngaøi ra gieáng kín nöôùc, raây boät
baép vaø vo gaïo. Ñoâi khi ngaøi boùc voû ñaäu vaø loät voû khoai taây. Thöôøng
xuyeân ngaøi cuõng saép baøn, röûa ñóa baùt vaø duïng cuï nhaø beáp, cũng nhö
noài nieâu baèng ñoàng thænh thoaûng möôïn ñöôïc cuûa ngöôøi laùng gieàng toát
buïng. Khi caàn, ngaøi laøm vaø söûa laïi baøn gheáù vaø boå cuûi.
Ñeå deø seûn tieàn mua quaàn aùo, ngaøi caét vaø may caùc quaàn aùo daøi, ñoà
loùt vaø aùo khoaùc. Ñöôïc meï giuùp moät tay, ngaøi may xong moät boä ñoà cho
moät em chæ maát vaøi tieáng ñoàng hoà. Ban ñeâm khi caùc em nguû, ngaøi ñi
löôïm quaàn aùo caàn ñem vaù vaø lo cho caùc em.
Neáu coù caùc em naøo bò beänh, Don Bosco lieàn göûi ngay ñeán baùc só vaø
chu caáp moïi nhu caàu caàn thieát. Chính ngaøi ñeán saên soùc caùc em, vaø, neáu
maéc baän phaûi laøm nhieäm vuï khaùc, ngaøi giao traùch nhieäm ñoù cho moät
em. Felix Reviglio laø moät trong em ñaàu tieân ñöôïc giao laøm nhieäm vuï
naøy. Baát cöù khi naøo coù theå laøm ñöôïc, Don Bosco ñeán thaêm caùc em raát
thöôøng xuyeân ngaøy cuõng nhö ñeâm.
Maáy naêm sau, moät trong caùc em naøy, teân laø Cigliutti töø Genoa, noùi
cho Gioan Villa104, “Don Bosco thöïc laø moät ngöôøi cha. Vì yeâu thöông
chuùng toâi, ngaøi khoâng ngaïi laøm baát cöù coâng vieäc heøn haï naøo. Ngaøi laøm
vôùi cuõng moät nieàm vui vaø saün saøng nhö khi daïy ñoã hoaëc thöïc haønh boån
phaän linh muïc, coi nhö laø moät vieäc töï nhieân nhaát treân coõi ñôøi, vaø laø
nhieäm vuï cuûa mình. Veà phaàn mình, Don Bosco luoân nhaéc laïi vôùi moät
nieàm löu luyeán nhöõng ngaøy ñaàu tieân, noù naèm trong nhöõng kyû nieäm quyù
104 Moät hoïc sinh cuûa Don Bosco. Caäu thöôøng xuyeân ñeán Nguyeän xaù baét ñaàu töø naêm
1855 [Nxb].
276
|
|
29.5 Page 285 |
▲back to top |
baùu nhaát cuûa mình. Ngaøi thích noùi caùch ngaøi thöôøng naáu xuùp, ngaøi laøm
theá naøo ñeå caùc em aên ngon maø toán coù nöûa giaù tieàn. Caùc em thích ñöôïc
nhìn ngaøi laøm beáp, khoaùc caùi taám vaûi che ngöïc; hình aûnh ñoù ñuû laøm
cho caùc em aên ngon mieäng. Xuùp vaø chaùo baép Don Bosco naáu hình nhö
coù moät höông vò ñaëc bieät raát töï nhieân, khieán caùc em ñoøi aên theâm toâ thöù
hai vaø theâm nöõa. Lôøi noùi khoân kheùo cuûa ngaøi vôùi em naøy hoaëc em khaùc
khieán moùn chaùo trôû thaønh moùn aên chính. “Naøy con,”, ngaøi noùi, “cöù aên
thaû söùc ñi, chính cha naáu ñoù.” “AÊn nhieàu laøm cho ñaàu beáp ñöôïc vinh
döï ñoù”. Hoaëc, “Cha muoán cho con theâm moät mieáng thòt nheù, neáu chuùng
ta coù, thoâi, cöù ñeå cha lo. Khi naøo gaëp ñöôïc moät con beâ voâ chuû ñi lang
thang, luùc ñoù chuùng ta thaät söï seõ coù moät böõa tieäc”. Nhöõng caâu pha troø
naøy, ñieàu maø ngaøi coù nhieàu, taïo theâm ñaäm ñaø cho böõa aên khieán caùc em
coi nhö coù moät moùn chính. Tuy nhieân, trong caùc ngaøy leã troïng, Don
Bosco chaéc chaén phaûi cho caùc em aên moät böõa haäu hó, ngaøi raát sung
söôùng khi coù theå cho moät moùn baát ngôø theâm vaøo böõa aên theo cheá ñoä
thöôøng ngaøy.
Caàn phaûi vieát nhieàu trang môùi moâ taû ñaày ñuû ñöôïc vieäc ngaøi lo toan
cho caùc thanh thieáu nieân vôùi caùi giaù hy sinh lôùn lao ngaøi chaáp nhaän
phaûi baèng chính thaân mình.
Cha Ingatius Vola heát loøng ca ngôïi ngaøi veà ñieàu naøy. Được nhìn
thaáy Don Bosco laøm khoâng nguyeân cho caùc em ôû löu xaù maø coøn cho caû
caùc em hoïc ngaøy, ngöôøi la leân, “Don Bosco quaû thöïc ñaõ töï gieát mình
vì caùc hoïc sinh!” Cha Giacomelli, khi nghe thaáy lôøi chuù thích naøy vaø
töôøng thuaät laïi cho chuùng toâi, ñaõ noùi theâm, “Toâi tin, vaø xaùc tín raèng ñoù
khoâng phaûi laø lôøi noùi ngoa. Sau khi gaëp Don Bosco, nhieàu hoïc sinh môùi
nhaän ra theá naøo laø tình yeâu cuûa ngöôøi cha!”
Don Bosco luoân thích soáng laãn loän vôùi caùc em löu xaù ñeå cho ngaøi coù
dòp khuyeân nhuû hoaëc khuyeán khích chuùng baèng nhöõng lôøi noùi chaân tình
cuûa ngöôøi baïn. Thaät vaäy, ngaøi khoâng chæ uoán naén tính tình vaø chaán
chænh haïnh kieåm, maø coøn ñem laïi cho cuoäc ñôøi caùc em moät tinh thaàn
soáng vui. Maëc daàu nhieàu em laø coâ nhi, chuùng vaãn caûm nghieäm ñöôïc
nieàm vui cuûa moät gia ñình yeâu thöông, nhôø vaøo loøng haûo taâm cuûa ngöôøi
cha nuoâi.
277
|
|
29.6 Page 286 |
▲back to top |
Don Bosco ñoái xöû vôùi taát caû caùc em moät caùch khoâng taây vò, cho moãi
em cuøng moät loøng töø aùi nhö nhau. Taát caû caùc em ñeàu ñöôïc ngaøi yeâu
quyù vaø ngaøi baûo ñaûm vôùi chuùng seõ khoâng ñeå cho moät em naøo bò ganh
tò. Ngaøi chöùng minh ñieàu ñoù baèng vieäc tha thieát löu taâm ñeán ñôøi soáâng
tinh thaàn vaø vaät chaát cuûa moãi caù nhaân, baèng caùch kieân taâm laéng nghe
khoâng phaûi nguyeân trong khi giaûi toäi maø coøn baát cöù luùc naøo chuùng ñeán
noùi chuyeän vôùi ngaøi. Thaät vaäy, caùc em xaùc tín veà tình yeâu thöông
khoâng thieân vò cuûa ngaøi, khoâng heà coù lyù do ñeå ganh tò hoaëc ganh gheùt.
Ngaøi cuõng muoán chuùng phaûi haønh ñoäng nhö vaäy ñoái vôùi baïn beø vaø haàu
nhö haøng ngaøy ngaøi nhaéc ñi nhaéc laïi lôøi cuûa Thaùnh Gioan, “Ngöôøi naøo
khoâng coù tình yeâu thöông, keû ñoù nhö ñaõ cheát.” [1 Gio. 3,14] Ngaøi coå
voõ chuùng khoâng chæ baùc aùi vôùi tha nhaân baèng vieäc cö xử toát laønh vaø
ñaùng yeâu vaø tha thöù cho nhau, maø cuõng coøn phaûi quaûng ñaïi ñoái vôùi
ngöôøi ngheøo. Chính ngaøi bao giôø cuõng neâu göông saùng. Do ñoù maø coù
moät cuoäc soáng haøi hoøa ñaëc bieät giöõa caùc em, vaø thænh thoaûng bieát nhòn
tieâu moät ñoàng hoaëc nhòn aên moät chieác baùnh ñeå cho ngöôøi aên xin ngoaøi
ñöôøng phoá.
Veà vieäc caùc em ñaùp öùng caùc lôøi ñeà nghò cuûa Don Bosco, Cha
Reviglio coù noùi nhö sau.
Ñeå giuùp höôùng chieàu veà ñöôøng toát vaø ñeå coù dòp gaây cho caùc em ao
öôùc soáng ñôøi troïn laønh, Don Bosco daønh moïi thôøi giôø cho caùc em. Quaû
vaäy, chaúng haïn, vöøa aên xong böõa aên thanh ñaïm thì caùc hoïc sinh [ngaøy]
uøa vaøo phoøng aên nhoû vaø bao vaây ngaøi. Toâi nhôù laïi thaät laø ñaàm aám caùch
tieáp ñoùn moät ngöôøi cha toát laønh vaãn thöôøng daønh cho chuùng toâi! Chuùng
tôi eùp saùt laáy ngaøi vaø hoân caû haøng traêm caùi hoân leân baøn tay ñaõ töøng ban
cho chuùng toâi bieát bao nhieâu söï chuùc laønh. Daàu cho vieäc naøy gaây neân
phieàn toaùi, theo baûn tính töï nhieân ngaøi vaãn chòu ñöïng ñöôïc nhöõng caùch
bày toû loøng bieát ôn cuûa chuùng toâi. Toâi coù leõ laø ngöôøi caàn ñöôïc ngaøi chuù
yù hôn moïi ngöôøi khaùc, neân ñaõ boø xuoáng gaàm baøn vaø töïa ñaàu vaøo ñaàu
goái ngaøi. Don Bosco lôïi duïng nhöõng dòp nhö theâá naøy ñeå noùi vôùi chuùng
toâi moät caâu chuyeän coù tính caùch xaây döïng hoaëc noùi thaàm vaøo tai moät
lôøi noùi rieâng cho caù nhaân khieán laøm boác chaùy nôi chuùng toâi loøng yeâu
278
|
|
29.7 Page 287 |
▲back to top |
nhaân ñöùc vaø gôùm gheùt toäi loãi. Khoâng noùi ngoa, sau cuoäc gaëp gôõ nhö
vaäy, chuùng toâi rôøi phoøng vôùi moät quyeát taâm phaûi laøm ñieàu thieän haûo.
Ñoù cuõng laø lyù do taïi sao trong caùc ngaøy Chuû nhaät, Don Bosco luoân
luoân môøi aên vôùi ngaøi hai em tôùi phieân giuùp leã trong tuaàn. Tröôùc khi ra,
chuùng caùm ôn ngaøi vaø luoân luoân nhaän ñöôïc moät vaøi lôøi khuyeân thieâng
lieâng khoâng theå naøo queân ñöôïc.
Vì chuùng toâi coù noùi veà phoøng aên, chuùng toâi xin noùi theâm raèng vaøo
naêm 1848, khi ngoài aên với caùc em löu xaù ñaàu tieân, ngaøi ngoû moät yù
muoán maø ngaøi laïi bày toû trong caùc naêm sau. Giacobeâ Bellia, soáng gaàn
Nguyeän Xaù, thường hay ñem ñeán cho Don Bosco caùc taäp bieân nieân söû
cuûa Hoäi Truyeàn baù Ñöùc Tin vaø cuûa Hieäp hoäi Haøi nhi Toøa thaùnh ngay
sau böõa aên. Ngoài gaàn baøn aên cuûa ngaøi, anh ñoïc lôùn tieáng nhöõng baøi
coâng boá maø Don Bosco thích ñöôïc nghe. Sau khi nghe lôøi töôøng trình
cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo, Don Bosco thöôøng hay thoát lôùn tieáng, “OÀ, öôùc
chi cha coù nhieàu linh muïc vaø tö giaùo treû! Cha seõ göûi hoï ñi rao giaûng
Phuùc aâm ôû Patagonia vaø Tierra del Fuego! Con coù bieát taïi sao laïi laø
nhöõng nôi naøy, Bellia thaân meán? Ñoaùn thöû coi!”
“Coù leõ vì nhöõng nôi naøy caàn thieát nhaát,” Bella daùm noùi lieàu maïng.
“Ñuùng! Hoï laø nhöõng ngöôøi bò boû queân!”
Quaû vaäy [trong naêm 1848], Don Bosco ñaõ caûm thaáy ñöôïc Chuùa
Quan Phoøng daãn duï tôùi nhöõng mieàn ñaát xa xoâi naøy roài. “Ngaøi quaû laø
moät khuoân maët thaät cuûa moät vò linh muïc thaùnh phaûi coù”, Cha Ascanio
Savio105 nhaän ñònh. “Neáu taát caû caùc linh muïc ñeàu gioáng ngaøi, toaøn theá
giôùi ñaõ ñöôïc ôn trôû laïi.” Ngaøi noùng boûng vôùi loøng ao öôùc ñöôïc rao
giaûng cho taát caû caùc daân toäc treân theá giôùi ñeåø cöùu roãi caùc linh hoàn. Quaû
vaäy, trong ngaøi chöùa ñaày nhöõng lôøi khôûi höùng, “Loøng nhieät thaønh vôùi
nhaø Chuùa thieâu ñoát toâi”. [Tv. 68, 10].
105 Chuûng sinh thöù nhaát cuûa Don Bosco [Nxb].
279
|
|
29.8 Page 288 |
▲back to top |
CHÖÔNG 33
Ñôøi Soáng taïi Nguyeän Xaù Naêm 1848 (tieáp theo)
Vieäc moâ taû cuoäc soáùng gia ñình thaân maät taïi Nguyeän Xaù cuûa chuùng
toâi vaãn coøn chöa ñaày ñuû. Caùc em noäi truù ôû ñaây cuõng ñaõ coù moät ngöôøi
meï nôi con ngöôøi cuûa Meï Margherita, meï ruoät cuûa Don Bosco. Baø coù
taát caû caùc nhaân ñöùc cuûa một baø meï Coâng giaùo thaät söï ñeán möùc cao:
taâm tính phi thöôøng, raát möïc ñôn sô, kieân trì vaø baùc aùi. Baø thaät ñaùng
ñöôïc ngôïi khen vì ñaõ hy sinh troïn cuoäc ñôøi ñeå cho ngöôøi con trai tieán
tôùi nhieäm vuï thaùnh. Nhöõng böõa aên thanh ñaïm baø doïn cho Don Bosco
phaûn aûnh tinh thaàn töø boû, tuy nhieân thöôøng chæ ñuû ñeå phaûi goïi laø ngheøo
khoù. Baø soáng moät cuoäc soáng höu trí thanh thaûn, luoân tay laøm vieäc vaø
caàu nguyeän. Coâng vieäc cuûa baø nhaân leân vôùi soá caùc em hoïc sinh. Taát caû
chuùng goïi baø laø “Maù”.
Trong nhöõng naêm ñaàu, baø khoâng coù ngöôøi giuùp vieäc, nhöng vaãn laøm
laáy taát caû. Baø naáu aên, may vaù, caét aùo caùnh, aùo loùt, vaø ñan vôù. Baø cuõng
troâng coi caùc ngöôøi giaët giuõ. Baø haõnh dieän ñöôïc thaáy caùc hoïc sinh aên
maëc chænh teà trong tuaàn, lòch söï vaø saùng suûa trong caùc ngaøy Chuû nhaät.
Baø cuõng tìm thôøi giôø daïy doã loái soáng ngaên naép vaø hoøa bình trong gia
ñình.
Baát cöù khi naøo caùc em caàn ñieàu gì, chuùng ñeàu tìm ñeán baø vaø, neáu
coù theå ñöôïc, baø luoân luoân laøm haøi loøng chuùng. Duø cho coù phaûi laø con
ruoät, baø cuõng khoâng theå laøm hôn ñöôïc; quaû vaäy, baø coù theå laøm ít ñi,
bôûi vì söùc khoûe hieän nay baø coù theå ñaûm ñang traùch nhieäm vuï khoù khaên
môùi naøy thöïc söï laø moùn quaø Chuùa ban.
Baø coá ñoaùn tröôùc yù muoán cuûa Don Bosco baèng moïi caùch coù theå laøm
ñöôïc. Baø trung thaønh chu toaøn söï öôùc muoán duø nhoû nhaát cuûa ngaøi trong
söï ñieàu haønh vieäc noäi trôï taèn tieän neân ngöôøi ta nghó raèng baø coù theå ñoïc
ñöôïc yù nghó cuûa ngaøi. Don Bosco laáy laøm ngaïc nhieân khi nhìn thaáy caùc
vieäc ñaõ ñöôïc laøm tröôùc khi ngaøi môû mieäng noùi ra. Söï coù maët cuûa baø ôû
Nguyeän Xaù xem ra caàn thieát vaø söï thöïc laø theá, cho moïi ngöôøi. Neáu coù
280
|
|
29.9 Page 289 |
▲back to top |
bao giôø baø phaûi vaéng maët vaøi hoâm, baø ñeå laïi moät caûm nghó troáng roãng
khieán cho vieäc baø trôû veà luoân laø moät dòp vui möøng lôùn lao.
Söï bình thaûn khoâng heà suy suyeån, baûn tính luoân luoân yeâu thöông vaø
quaûng ñaïi laøm cho moïi ngöôøi phaûi meán baø. Thaát laø thích thuù khi thaáy
baø sinh hoaït giuùp vieäc ñieàu haønh Nguyeän Xaù. Baø kieåm soaùt moïi söï, vaø
tieáng noùi cuûa baø luoân luoân ñöôïc laéng nghe, khi caàn moät lôøi quôû traùch,
la maéng nheï nhaøng hoaëc ñeå ngöøa moät vaøi thieät haïi. Caùc lôøi quôû traùch
cuûa baø luoân ñöôïc nheï bôùt ñi nhôø keøm theo lôøi ca tuïng. Ngay ñeán Don
Bosco cuõng thöôøng hay caûm ñoäng bôûi söï hoaït baùt töï nhieân cuûa baø, lôøi
noùi maïnh meõ cuûa baø giàu bieåu töôïng vaø duï ngoân. Töø phoøng mình Don
Bosco thöôøng thích thuù ñöôïc nghe baø maïnh mẽ pheâ bình caùc söï vieäc vaø
con ngöôøi. Caùc em kính caån laéng nghe baø noùi, ñoù laø ñieàu töï nhieân goùp
theâm phaàn kích thích luồng lôïi khaåu cho baø. Khoâng heà nghe noùi coù ai
traû lôøi hoãn xöôïc baø, quaû thaät baø khoâng heà bao giôø lôïi duïng vò theá cuõng
nhö aûnh öôûng cuûa mình moïi nôi trong Nguyeän Xaù. Quaû thaät baø ñaõ ñaët
ra cho mình moät ñieåm phaûi theo laø khoâng bao giôø baét eùp con duy trì
quyeàn haïn cho mình baát chaáp loøng tin töôûng tuyeät ñoái cuûa caùc hoïc sinh
nôi con. Cuõng theá, baø boû ngoaøi moïi ghen tò nhoû moïn, khoâng duøng
quyeàn haïn ñeå can thieäp, vaø quaù nhaïy caûm vôùi nhöõng ñieàu coù theå thöôøng
gaëp nôi nhöõng ngöôøi coù baûn tính, khuynh höôùng, giaùo duïc vaø nhieäm vuï
khaùc. Ngay khi moät em ñaàu tieân coù yù hướng laøm linh muïc ñöôïc maëc
aùo doøng vaø ñöôïc trao cho moät soá quyeàn haïn, ngay töùc khaéc baø baét ñaàu
coi hoï laø moät vò beà treân vaø hoaøn toaøn chaám döùt lôøi khuyeân, khieån traùch
vaø leänh laïc hoï. Töø ñoù trôû ñi, baø cö xöû nhö moät ngöôøi beà döôùi khieâm
nhöôøng, maëc daàu vò tö giaùo treû vaãn kính troïng keâu baø laø “Maù” nhö
tröôùc.
Khi môùi coù moät mình laøm ngöôøi phuï taù cho Don Bosco, Meï
Margherita troâng nom traät töï vaø kyû luaät cho caû nhaø. Saün coù ñöùc coâng
bình vaø baùc aùi, ngöôøi toû loøng chaêm soùc caùch rieâng nhöõng hoïc sinh nheï
daï vaø cöùng ñaàu. Ñoâi khi ñuïng phaûi moät em baát trò khoâng ai trò noåi.
Ngöôøi noùi vôùi caäu, “Con baét ñaàu aên ôû xöû nhö theá töø luùc naøo? Con coù
thaáy mình gioáng nhö con ngöïa baát kham vôùi caû traêm veát thöông treân
caùi ñuoâi khoâng? Ai ai cuõng coá gaéng laøm cho mình neân toát trong moät
281
|
|
29.10 Page 290 |
▲back to top |
vieäc gì, theá maø moïi ñieàu con laøm ñeàu gaây trôû ngaïi phieàn haø cho moïi
ngöôøi. Chæ moät laàn naøy thoâi nheù. Con khoâng thaáy thaät laø toát ñeïp khi
ñöôïc baïn beø vaø caùc beà treân yeâu thích, ñöôïc töï caûm thaáy an bình vaø
nhaän thaáy ñöôïc Chuùa haøi loøng vì con hay sao?
Trong moät dòp khaùc, khi quôû traùch moät hoïc sinh hoïc ngheà laïi khoâng
thích thuù hoïc caùi ngheà cuûa anh, ngöôøi noùi, “Don Bosco ñoå moà hoâi maùu
ra töø saùng sôùm ñeán toái mòt ñeå coá gaéng cung caáp cho con coù cuûa aên, maø
con laïi khoâng chòu laøm vieäc? Con coù caûm thaáy xaáu hoå khoâng khi aên
thöùc aên maø con khoâng chòu kieám tieàn ra mua? Thöïc ñaùng xaáu hoå! Con
laøm nhö vaäy laø coù yù gì? Con khoâng bao giôø toû ra ca tuïng nhöõng ngöôøi
yeâu thöông con sao? Neáu con khoâng hoïc laáy moät ngheà, laøm sao con coù
tieàn ñeå soáng khi con lôùn leân? Ñaøng naøo con cuõng phaûi aên, ñuùng khoâng?
Con coù muoán keát cuïc phaûi ôû tuø khoâng? Con muoán ñieàu gì, moät söï thaát
baïi trong cuoäc soáng naøy vaø moät ñieàu teä hôn nöõa trong cuoäc ñôøi sau,
moät hoûa nguïc ngay taïi ñaây, roài moät hoûa nguïc ôû ñôøi ñôøi?”
Vôùi moät em noùng tính khoâng ñeå maát thôøi giôø nghieàn ngaãm tröôùc
cuoäc ñaùnh loän, ngöôøi thöôøng noùi, “Con coù bieát khoâng? Con coøn teä hôn
moät con vaät. Thaät vaäy, ta khoâng thaáy coù gì khaùc giöõa con vaø con vaät
ngu si. Ngöïa vaø cöøu khoâng ñaùnh loän nhö con. Ñem so saùnh vôùi con, ta
phaûi noùi chuùng toát hôn con. Ñaùnh loän vôùi baïn beø! Con coù theå töôûng
töôïng ñieàu naøy khoâng? Coù phaûi Chuùa laø ngöôøi cha cuûa taát caû moïi ngöôøi
khoâng? Baïn beø cuûa con coù phaûi laø anh em cuûa con khoâng? Con coù bieát
ngöôøi tìm söï traû thuø moät ngaøy kia seõ bò Chuùa phaït hay khoâng?”
Khi thaáy moät người treû naøo aên ngaáùu aên nghieán hoaëc aên quaù ñoä,
ngöôøi nhaän ñònh, “Haõy nghó coi! Con vaät, daàu sao cuõng laø loaøi vaät, chæ
aên khi caàn, aên ñuû no thì thoâi khoâng aên nöõa. Nhöng con thì laïi choïn aên
tham neân bò ñau. Ngöôøi naøo tham aên khoâng phaûi laø con ngöôøi. Tham
aên laø meï caùc neát xaáu. Con coù muoán cheát sôùm hoaëc chaám döùt cuoäc ñôøi
ôû beänh vieän khoâng?”
Coù moät laàn, moät em voâ gia cö tìm ñeán taù tuùc ôû Nguyeän Xaù, nhöng
trong maáy tuaàn ñaàu nhaát ñònh töø choái ñi laøm. Anh naøy luoân coá tình traùnh
gaëp Meï Margherita khaép nôi trong nhaø, nhöng coù moät hoâm ngöôøi goïi
anh vaø noùi, “Con khoâng muoán laøm vieäc, nhöng con laïi khoâng ngaïi aên
282
|
|
30 Pages 291-300 |
▲back to top |
|
|
30.1 Page 291 |
▲back to top |
nhöõng caùi ngöôøi khaùc phaûi ñi laøm vaát vaø ñoå moà hoâi môùi coù tieàn mua.
Khi lôùn leân vaø rôøi boû nôi naøy, con seõ khoâng coù caùch naøo kieám soáng
ñöôïc maø chæ ñi troäm caép vaø gieát ngöôøi. Ñaáy laø töông lai cuûa con!”
Nghe ñeán ñaây, anh ñònh boû ñi, nhöng Meï Margherita baûo anh ngöøng
laïi vaø noùi tieáp, “Ñöøng coù voäi boû ñi. Haõy kieân nhaãn nghe theâm. Con coù
nhìn thaáy Rodoø ôû kia khoâng?” Noùi theá, baø chæ cho anh thaáy caùi buøng
binh nôi caùc töû toäi nhaân bò haønh quyeát coâng khai trong nhöõng ngaøy ñoù.
“Coù leõ töông lai cuûa con ôû choã ñoù, nôi ngöôøi ta treo coå! Thaät ñaùng
thöông cho con, haõy laéng nghe ta vaø phaûi laøm caùi gì tröôùc khi quaù treã!”
Ngöôøi treû tuoåi baét ñaàu khoùc, vaø vôùi moät lôøi noùi dòu daøng Meï
Margherita tieáp tuïc, “Tuy nhieân vaãn coù caùch chöõa trò moïi söï, con bieát
maø. Thaät deã ñeå ñöôïc laø caäu moät beù toát neáu thöïc söï con muoán. Haõy baét
ñaàu ngay hoâm nay. Haõy vaâng lôøi vaø kính troïng caùc vò beà treân; haõy ñi
laøm. Töø ñaùy taâm can haõy caàu nguyeän, caàu nguyeän soát saéng”.
Baát cöù gaëp hoaøn caûnh naøo, Meï Margherita theá naøo cuõng tìm ñöôïc
lôøi noùi ñuùng choã, caû nôi coâng khai vaø nôi rieâng tö, tuøy theo nhu caàu cuûa
moãi caù nhaân. Tuy nhieân muoán ño löôøng ñöôïc caùi aûnh höôûng toaøn dieän
caùc lôøi người noùi ra, chuùng ta phaûi nhìn thaáy vaø nghe chính ngöôøi.
Khoâng chæ coù caùc em, nhöng coøn caû nhöõng ngöôøi treû vaø ngöôøi lôùn nöõa
vaø ñoâi khi caû caùc tö giaùo treû phaûi khoùc khi nghe ngöôøi noùi. Ñieàu ñaùng
nhaän thaáy hôn caû laø, nhôø vaøo tính can ñaûm töï nhieân, ngöôøi coù theå
chuyeån ngay ñöôïc töø lôøi quôû traùch sang lôøi ca tuïng. Thí duï, khi coù moät
em göông maãu ñi qua khi ngöôøi ñang keát luaän moät ít lôøi khuyeân toát
laønh vôùi moät caäu beù, ngöôøi coù theå noùi vôùi anh naøy, “Gheù qua ñaây, con.
Cöù tieáp tuïc laøm ñieàu toát laønh ñi nheù. Don Bosco haøi loøng vôùi con ñaáy,
Chuùa cuõng vaäy. Ñöøng queân raèng phaàn thöôûng ñöôïc höùa ban cho ngöôùi
toát khi leân thieân ñaøng. Haõy cố gaéng ñeå xöùng ñaùng nhaän ñöôïc!”
Leõ dó nhieân, chuùng toâi khoâng coù yù noùi lôïi khaåu cuûa Meï Margherita
luoân luoân ñaït ñöôïc hieäu quaû mong öôùc. Ñoâi khi caùc em tröôùc maët thì
kính caån laéêng tai nghe khi baø quôû traùch, nhöng ngay khi baø noùi xong,
em ñaõ quay löng laïi vôùi neùt maët heát söùc kyø cuïc. Cöûa soå cuûa Don Bosco
boãng môû ra, vaø ngaøi xuaát hieän. Caäu beù tinh ranh bò baét quaû tang phaûi
hoå theïn laáy tay che maët laïi trong khi Meï Margherita tin töôûng baø ñaõ
283
|
|
30.2 Page 292 |
▲back to top |
daïy cho maáy em ñi vaøo con đường ngay thaúng, ngöôøi ñeán gaëp con noùi
“Maáy em ñaùng thöông! Chuùng caàn ñoâi khi ñöôïc nghe ít lôøi ngay thaúng,
meï vöøa chæ daïy cho moät em. Con seõ thaáây em seõ thay ñoåi! Chuùng thaät
söï coù buïng toát, tuy nhieân chuùng coøn quaù treû vaø thieáu suy nghó! Chuùng
ta caàn kieân nhaãn. Loøng toát cuoái cuøng bao giôø cuõng thaéng!”
Tuy nhieân baø khoâng dễ ñeå bò qua maët. Nhö chính Don Bosco ñaõù
tuyeân boá, khoâng nhöõng ngöôøi bieát ñöôïc haïnh kieåm vaø tính neát cuûa moãi
em soáng trong nhaø, maø coøn ñoaùn ñöôïc chính caùc yù nghó cuûa ngaøi moät
caùch kyø dieäu.
Caùc em hoïc ngheà ñem löông haøng tuaàn veà vaø trao cho Don Bosco
caùc toái Chuû nhaät, nhö ñaõ thoûa thuaän. Coù moät laàn, moät ngöôøi treû chôi
troø löøa gaït. Anh caøo xöôùc maët, reân rỉ noùi vôùi Don Bosco tröôùc maët taát
caû caùc baïn anh bò cöôùp ñaùnh khi anh coá tình choáng laïi ñeå töï baûo veä.
Don Bosco nhìn anh loøng ñaày thöông caûm tuy nhieân Meï Margherita
ñeán beân ngaøi vaø hoûi thaàm, “Con thaät tình tin vaäy hay sao?” Don Bosco
nhoû tieáng ñaùp:
“Con bieát anh naøy bòp con, tuy nhieân neáu con phanh phui ra baây giôø
con seõ maát heát loøng tin töôûng cuûa caäu”. Don Bosco hy voïng traùnh cho
anh naøy khoûi bò maát maët coâng khai, ngaøi seõ coù theå uoán naén ñöôïc caäu
ta ñeå nhaän ñaõ laøm ñieàu sai vaø noùi doái. Nhöng chaúng may, hy voïng cuûa
ngaøi khoâng ñaït ñöôïc keát quaû, vaø caäu nhoû keát thuùc moät caùch teä haïi.
Coøn coù nhöõng vieäc khaùc Meï Margherita ñaùng ñöôïc ca tuïng thaät lôùn
lao. Ngöôøi coù loøng yeâu thöông vaø con maét troâng chöøng nhöõng em ñaõ bò
quôû phaït vì haïnh kieåm trong coâng vieäc laøm. Chính saùch cuûa ngöôøi laø
khoâng ñeå cho chuùng aáùp uû vaø nuoâi döôõng loøng haän thuø khi caûm thaáy bò
quôû phaït. Ngöôøi coá gaéng laøm cho chuùng queân ñi söï bò nhuïc chuùng mang
trong mình. Ngöôøi thöôøng noùi, “Moïi veát thöông caàn ñöôïc chöõa laønh,
vaø chuùng ta phaûi coá gaéng laøm cho caùc em hieåu neáu beà treân phaûi aùp
duïng bieän phaùp maïnh chæ vì lôïi ích cuûa chuùng maø thoâi.”
Phöông phaùp Don Bosco söû duïng ñeå giaùo duïc vaø uoán naén caùc ngöôøi
treû coù hieäu quaû bôûi vì noù gôïi ñeán löông taâm maø khoâng sôï söï quôû phaït.
Thôøi gian ban ñaàu, Don Bosco chæ coù moät mình, nhöng löông taâm cuûa
caùc em buø cho söï vaéng boùng cuûa vò phuï taù hoaëc tröôûng lôùp hoaëc baát cöù
284
|
|
30.3 Page 293 |
▲back to top |
moät ngöôøi giuùp vieäc naøo khaùc. Noù coøn khieán chuùng mau maén traùnh laøm
ñieàu sai traùi vì loøng yeâu meán Chuùa, yeâu thöông vò giaùm ñoác cuûa chuùng,
vaø nhaän bieát söï sai loãi khi vaáp phaïm. Lôøi Thaùnh Phaolo noùi, “ Neáu
ngöôøi naøo khoâng chòu laøm vieäc, thì ñöøng coù aên” [2 Thess. 3, 10] laø luaät
cuûa Nguyeän Xaù vaø caùc em hoïc ngheà thích hay laäp ñi laäp laïi baèng caâu
La tinh khoâng coù tính caùch coå ñieån, qui non laborat, non mangiorat. Khi
moät em naøo baét gaëp aên ôû traùi pheùp hoaëc löôøi bieáng ñöôïc trình cho Don
Bosco löu yù, ngaøi ñeán gaëp ngöôøi phaïm loãi hoûi, “Theá naøo, con laøm sao
theá? Coù ngoan khoâng? Coù ñuùng nhö ñieàu cha ñöôïc nghe con khoâng trôû
thaønh caùi laù môùi? Con seõ laøm gì khi con laø beà treân cuûa cha vaø neáu ôû vò
trí cuûa con, cha coù laøm nhö con khoâng? Con haõy töï xeùt xöû laáy con. Con
nghó con ñaùng bò phaït nhö theá naøo?”
Caäu beù seõ veà phoøng mình vaø suy nghó laïi moïi söï. Ñeán böõa aên, ngöôøi
phaïm toäi thay vì ñi vaøo nhö nhöõng ngöôøi khaùc, seõ ñi tôùi moät goùc ôû saân
chôi vaø ñöùng ñoù suy nghó, ñaàu oùc đầy söï theïn thuøng vaø hoái haän. Meï
Margherita ngay luùc ñoù tôùi beân caïnh “Con laøm gì ñoù?” ngöôøi dòu daøng
hoûi caäu. “Coù phaûi ñoù laø caùch con chöùng toû con nhaän ra loãi cuûa con
khoâng? Taát caû ñieàu chuùng ta muoán laø ñeàu toát ñeïp cho chính thaân con,
theá taïi sao con khoâng aên ôû vaø laøm ñieàu con phaûi laøm? Neáu con haønh
ñoäng nhö con laøm baây giôø khi coøn treû, coøn nhìn thaáy caùc göông saùng
vaø ñöôïc khuyeân raên nhöõng ñieàu toát, thì sau naøy khi con laøm ngöôøi lôùn
vaø phaûi töï lo cho mình thì seõ nhö theá naøo? Con thaät ñaùng thöông!”
Trong khi ñoù, ngöôøi ñöa cho caäu moät caùi baùnh mì keïp thòt ngon laønh ñaõ
laøm cho caäu. Tình yeâu cuûa moät ngöôøi meï nhö theá seõ laøm cho ngöôøi
phaïm loãi phaûi khoùc vì caûm thaáy mình khoâng xöùng ñaùng, caäu seõ löôõng
löï khoâng daùm caàm cho ñeán khi Meï Margherita eùp caäu phaûi nhaän.
Coù nhöõng laàn khaùc, sau khi taát caû caùc em aên xong, ngöôøi tìm moät
em bieát mình ñaùng phaûi phaït vaø sôï khoâng coøn ñöôïc baïn höõu tin yeâu,
neân ñaõ vaøo moät phoøng naøo ñoù ñoùng cửa laïi. Ngöôøi hoûi, “Coù chuyeän gì
theá? Laàn naøy thì con laøm gì? Chaéc laø khoâng coù gì toát, ta nghó theá! Tuy
nhieân ta ñeán khoâng phaûi ñeå quôû traùch con ñaâu. Con seõ laøm moät ngöôøi
toát, phaûi khoâng con? Theá thì, hình phaït cuûa con ñaõ heát.” Noùi theá, ngöôøi
daãn em xuoáng beáp, ngöôøi vaãn tieáp tuïc giaûng giaûi, chæ cho caäu ta bieát
285
|
|
30.4 Page 294 |
▲back to top |
do caäu töï laøm khoå mình, caû xaùc laãn hoàn vì ñaõ khoâng aên ôû toát laønh. Sau
ñoù ngöôøi noùi theâm, “Chaéc haún con ñaõ laøm cho Don Bosco bò ñau ñaàu
nhieàu! Ngaøi ñaõ bò hao moøn vì con, coøn con ñaõ laøm gì cho ngaøi? Haõy ñi
xin loãi ngaøi vaø höùa seõ khoâng aên ôû nhö vaäy bao giôø nöõa.”
“Vaâng, con seõ laøm nhö ñieàu maù daïy,” caäu nhoû traû lôøi.
“Tuy nhieân chöa ñuû,” Meï Margherita noùi tieáp. “Coøn vôùi Chuùa thì
sao? Con bieát Ngöôøi laø ai, phaûi khoâng? Ñeán ñaây ngöôøi trôû neân nghieâm
nghò vaø oai nghi. “Thieân Chuùa! Chính con tröôùc heát phaûi xin loãi Ngöôøi!
Ngöôøi khoâng nhöõng chæ nhìn thaáy haønh vi cuûa con, maø coøn caû nhöõng tö
töôûng thaàm kín nhaát cuûa con nöõa. Coù leõ con ñaõ töùc giaän khi Don Bosco
quôû traùch con vaø con caûm thaáy khoâng thích thay ñoåi loái soáng cuûa con.
Chuùa bieát taát caû. Haõy xin Ngöôøi tha thöù moïi söï cho con, nhöng moät
caùch thaønh thöïc vôùi taát caû taâm hoàn”.
Noùi roài, ngöôøi laøm cho em moùn aên, cho em ngoài vaøo baøn vaø muùc
moät toâ chaùo ñeå tröôùc maët. Baây giôø, caäu em bieát mình ñaõ laøm ñieàu sai
traùi; bieát ôn nhöõng lôøi ngöôøi noùi laøm cho caäu dòu laïi, caäu quyeát taâm söûa
chữa loái soáng cuûa mình. “Nhöng ñöøng noùi vôùi ai ta cho con aên”, ngöôøi
caûnh caùo em. “Ñieàu naøy seõ laøm cho ta gioáng nhö moät teân khuøng. Ta coù
veû nhö khuyến khích con laøm ñieàu sai traùi. Hoï coù theå noùi raèng ta deã bò
mua chuoäc vaø con lôïi duïng ta. Ngoaøi ra, ta khoâng thích ngöôøi ta nghó
raèng ta beânh vöïc con choáng laïi Don Bosco. Neáu ta laøm theá, thaät muoân
vaøn teä haïi cho con. Ta khoâng muoán hoï nghó ta baûo veä nhöõng ngöôøi
khoâng xöùng ñaùng ñöôïc baûo veä. Traùi laïi ta muoán hoï bieát raèng con ñaõ
nhaän thaáy con laøm ñieàu sai traùi vaø con thaät loøng hoái haän ñieàu con ñaõ
laøm.” Cöù nhö theá, ngöôøi ñaõ chieám ñöôïc con tim cuûa hoï.
Taát caû moïi ngöôøi may maén ñuû ñöôïc höôûng söï quen bieát vaø kinh
nghieäm loøng lo laéng cuûa ngöôøi meï, giôø ñaây nhôù laïi coøn caûm thaáy ngoït
ngaøo nhöõng naêm haïnh phuùc cuûa thôøi thô aáu. Hoï vaãn coøn nhôù ñöôïc söï
baát dieät cuûa ngöôøi vaø bieát bao lôøi giaûng dạy töøng laøm giàu cho cuoäc noùi
chuyeän cuûa ngöôøi vaø in saâu vaøo taâm trí nhöõng nguyeân taéc luaân lyù ñaày
yù nghóa.
286
|
|
30.5 Page 295 |
▲back to top |
Giôø ñaây chuùng toâi muoán thoûa maõn nhöõng yeâu caàu cuûa moät soá cöïu
hoïc sinh muoán ñöôïc nhìn thaáy hoï ñaõ ghi laïi trong kyù öùc moät soá söï kieän
ñeïp maø hoï laø nhaân chöùng hoaëc coù phaàn tham döï.
Coù moät hoâm Magherita ñang ôû trong phoøng baän vaù quaàn aùo ñaõ vaét
ñaày treân caùc caùi gheá. Ngöôøi ít khi ngöôùc maét nhìn leân khoûi coâng vieäc
ñang laøm, trong khi ñoù coù moät em vôùi neùt maët xaáu hoå ñeán ñöùng tröôùc
ngöôøi. Tröôùc ñaây em ñaõ coù laàn töøng bieát vaâng lôøi vaø ñaïo ñöùc nhöng
môùi ñaây ñaõ nheï daï sinh ra löôøi bieáng. Meï Margherita noùi vôùi em.
“Con bieát maø, con nay ñaõ thay ñoåi nhieàu! Taïi sao con laïi trôû thaønh
teä nhö theá? Taïi sao con khoâng chòu ñoïc kinh? Taïi sao con muoán ñöôïc
neân toát laønh maø khoâng caàn Chuùa giuùp? Neáu con khoâng thay ñoåi neân
toát hôn, con seõ trôû neân nhö theá naøo ñaây? Haõy caån thaän, neáu khoâng Chuùa
seõ boû maëc con!” Roài ngöôøi keát luaän lôøi quôû maéng baèng lôøi sau ñaây,
“Xuoáng ñoài thì deã, nhöng leo ñoài caàn phaûi gaéng söùc”.
Khi ñoái xöû vôùi moät ngöôøi treû raát ñieân roà ngöôøi noùi vôùi anh, “Ñöøng
coù nhaûy xuoáng nöôùc neáu con khoâng bieát bôi. Moät laàn khaùc, coù moät em
gaëp phaûi söï khoù khaên khaù nghieâm troïng lieàn ñeán vôùi ngöôøi xin moät aân
hueä. Anh chìa ra moät tay ñeå nhaän ñieàu anh xin, coøn baøn tay traùi che
maët moät caùch xaáu hoå. Meï Margherita noùi vôùi anh, “Ñöôïc, ta seõ cho
con caùi con caàn; tuy nhieân noùi cho ta bieát con ñaõ xöng toäi chöa?”
“Saùng hoâm qua con khoâng coù giôø”.
“Thöù bảy thì sao?”.
“Coù nhieàu ñöùa ñöùng tröôùc con”.
“Coøn Chuû nhaät?”
“Con chöa saün saøng”.
‘Ñuû roài! Khoâng bao giôø con saün saøng cho ñieàu con khoâng muoán
laøm!”
Moät dòp khaùc, moät caäu beù mang ñeán cho ngöôøi moät caùi aùo khoaùc vaø
nhôø ngöôøi khaâu cho moät caùi nuùt aùo ñaõ suùt chæ. Ngöôøi ñöa cho cậu moät
caây kim vaø sôïi chæ, noùi, “Con hoaøn toaøn baát löïc hay sao? Ñaây kim vaø
chæ. Con neân hoïc moïi caùi khi coøn treû. Con khoâng bieát hay sao: caùi gì
hoïc thì seõ bieát laøm”.
287
|
|
30.6 Page 296 |
▲back to top |
Coù moät hoâm, moät caäu beù ñeán gaëp ngöôøi, caäu ñang coøn khoùc, phaøn
naøn bò ngöôøi baïn laøm cho ñau. Ngöôøi noùi moät caâu ñeå choïc cöôøi em vaø
cho caäu moäït chuøm nhoû traùi nho. Khi em ngoài xuoáng caùi gheá ñaåu beân
caïnh chaân ngöôøi, caäu thoâi khoùc vaø mæm mieäng cöôøi. Trong tình traïng
nhö vaäy, ngöôøi bieát teá nhò yeân uûi nhöõng em beù gaëp khoù khaên. “Chæ coù
theá maø khoùc hay sao?” ngöôøi noùi theá. “Caùi ñoù khoâng heà gì! Con khoâng
bieát sao, treân theá gian naøy, coù nhöõng söï khoù khaên chuùng ta phaûi boû
qua? Chæ coù treân thieân ñaøng, moïi söï môùi ñöôïc nhö yù. Con khoâng bao
giôø nghe noùi hay sao: moät traêm naêm ñaàu toaøn gaëp söï khoù khaên? Moät
traêm naêm töø hoâm nay trôû ñi, ñieàu ñoù khoâng coøn laøm con khoù chòu nöõa!”
Neáu thænh thoaûng thaáy moät caäu bé voâ yù khoâng ñeå ñoà chôi vaøo nôi
phaûi caát ñeå coøn söû duïng laàn sau, ngöôøi baûo caäu ñöùng laïi vaø coù lôøi nhaän
xeùt, “Taïi sao laïi ñeå böøa baõi nhö theá? Ñöøng coù phí phaïm, sau naøy khoâng
coù ñoà maø chôi!” Ngöôøi thöôøng xuyeân laäp laïi lôøi naøy khi noùi veà thôøì giôø
thaät quyù giaù, caùc vaät nhoû beù thaät quan troïng hoaëc veà việc taêng theâm
hieäu quaû cuûa con ngöôøi.
Ñoâi khi moät caäu beù aên caép ñöôïc moät vaät beù nhoû trong nhaø beáp vaø
ñem khoe caùi bí maät ñoù vôùi moät daùng ñieäu ñaéêc thaéùng vôùi baïn beø laéng
nghe vieäc anh laøm. Bieát ñöôïc vieäc naøy, Meï Margherita laøm caäu baát
ngôø, “Vieäc laøm naøy coù thaät toát ñeïp khoâng? Löông taâm haún phaûi nhoät
nhaït: coù ngöôøi caûm thaáy, coù ngöôøi thì khoâng”. Ñieàu naøy ngöôøi cuõng
hay lặp laïi khi coù ai noùi vieäc ñoù khoâng ñaùng chaáp, “Coù gì sai traùi ñaâu?”
Neáu coù ai khoâng coá gaéng söûa chöõa moät loãi naøo ñoù, hoaëc neáu coù ai xin
loãi cho hoï, baøo chöõa vì treû ngöôøi non daï vaø baûo ñaûm khi lôùn leân hoï seõ
khoâng laøm, Meï Margherita seõ traû lôøi, “Neáu baây giôø khoâng laøm ñieàu
deã, thì sau naøy laøm sao laøm ñöôïc vieäc khoù khaên hôn.”
Meï Margherita cuõng quay sang chôi chöõ ñeå daïy cho caùc em nhöõng
ñieàu caên baûn toát. Chaúng haïn, khi moät em vaøo moät phoøng maø khoâng
ñoùng cöûa laïi, ngöôøi huyùt gioù vaøi tieáng coi nhö ñeå goïi choù. Caäu beù hieåu
yù hoå theïn, chaàm chaäm ñoùng cửa laïi, trong khi ñoù Meï Margherita mæm
cöôøi chaáp nhaän. Nhöõng söï kieän nhö theá coù theå cung caáp nhaø ngheâï só
chaát lieäu ñeå veõù nhöõng böùc tranh trieån laõm maø loøng trong saùng vaø söï
thanh thaûn cuûa ngöôøi laøm loøng moïi ngöôøi töôi saùng leân. Lo laéng cho
288
|
|
30.7 Page 297 |
▲back to top |
cuoäc soáng cuûa caùc em ôû noäi truù, Meï Margherita khoâng thieáu söï chaêm
soùc cho ngöôøi con ñaùng yeâu cuûa ngöôøi, laø Don Bosco, ñaëc bieät cho söùc
khoûe cuûa ngaøi. ÔÛ choã naøy, ngöôøi cuõng traùnh caùi ñaét tieàn vaø phuø phieám.
Söï lo laéng cuûa ngöôøi baét nguoàn töø söï khoân ngoan cuûa Kitoâ giaùo; ngöôøi
ñeå taâm ñeán söùc khoeû theå xaùc cuûa ngaøi ñeå ngaøi coù theå laøm vieäc nhieàu
cho cuoäc soáng tinh thaàn cuûa ngöôøi ñoàng loaïi. Trong nhöõng ngaøy leã,
ngöôøi laøm caùc vieäc naëng neà hôn ñeå coù böõa aên ñaùng ñoàng tieàn cho thöïc
khaùch, trong caùc ngaøy khaùc ngöôøi chæ doïn caùc thöùa aên ñaïm baïc vaø thaáy
khoâng coù lyù do gì laøm khaùc ñi. Ngöôøi bieát söï quan troïng cuõa vieäc haõm
mình cuûa ngöôøi Coâng giaùo, tuy nhieân ngöôøi cuõng nhaän thaáy caàn phaûi
tieát kieäm theo söï khoân ngoan. Thaät vaäy, neáu Don Bosco meät moûi vaø
ñuoái söùc vì giaûng thuyeát hoaëc sau moät cuoäc haønh trình, nhöng vaãn nhaán
maïnh phaûi giöõ luaät ngaøy chay, ngöôøi khoâng caàn nghe theo. Ngöôøi seõ
hoûi ngaøi, “Coù phaûi con töøng rao giaûng moät ngöôøi khoâng buoäc phaûi aên
chay neáu vieäc naøy gaây nguy haïi cho söùc khoûe cuûa hoï? Don Bosco khoù
maø töø choái ñöôïc; nhö vaäy điểm naøy ñaõ ñöôïc giaûi quyeát toát ñeïp.
Taát caû nhöõng vieäc chuùng toâi ñaõ noùi cho thaáy loøng quaûng ñaïi vaø toát
laønh cuûa Meï Margherita. Tuy nhieân lyù trí hôn laø con tim höôùng daãn baát
cöù haønh ñoäng naøo cuûa ngöôøi. Moïi söï nôi ngöôøi ñeàu noùi leân söï traät töï.
Trong moät yù nghóa naøo ñoù, ngöôøi hoùa thaân laøm caùi Nguyeän Xaù. Trong
nhöõng naêm ñaàu tieân, Don Bosco thöôøng hay vaéng nhaø, ñi thaêm nhaø tuø,
hoaëc beänh vieän, hoaëc coù nhieäm vuï ñi giaûng tuaàn ba ngaøy, tuaàn chín
ngaøy taïi nhieàu nôi. Nhieàu laàn trong tuaàn ngaøi ñi giaûi toäi taïi caùc doøng tu
trong thaønh phoá. Moät soá ngöôøi khoâng theå hieåu taïi sao nhöõng cuoäc ngaøi
vaéng ôû nhaø laâu nhö vaäy maø khoâng gaây khoù khaên cho vieäc ñieàu haønh
thoûa ñaùng Nguyeän Xaù. Hoï ngaïc nhieân nhìn thaáy taïi sao moïi söï ñeàu
sinh hoaït ñeàu ñaën toaøn haûo nhö vaäy. Caùi bí maät ôû taïi löông tri tinh xaûo
cuûa Meï Margherita; ngöôøi thaät laø moät kho taøng. Ngöôøi coù khaû naêng
thieân baåm giaûi quyeát moïi khoù khaên, ngaên ngöøa moïi xaùo troän xảy ra, vaø
söûa chöõa moïi sai thuø. Ngöôøi khoâng bao giôø bò thua cuoäc trong moïi hoaøn
caûnh. Ngöôøi hoaøn taát moïi coâng vieäc phaûi laøm, laøm caùc vieäc mua baùn,
tieáp khaùch ñeán thaêm, vaø ñoái phoù vôùi ngöôøi ta moät caùch coù uy quyeàn.
Moïi söï trong maét ngöôøi ñeàu ñôn giaûn vaø khoâng raéc roái; khoâng coù moät
289
|
|
30.8 Page 298 |
▲back to top |
söï gì laøm maát caùi theá caân baèng cuûa ngöôøi; ngöôøi saün saøng tỉnh taùo tröôùc
moïi vieäc xaûy ra chung quanh.
Khi Don Bosco trôû veà, ngöôøi laø ngöôøi ñaàu tieân ñoùn ngaøi tröôùc. Neáùu
thaáy ngaøi troâng coù veû lo aâu, ngöôøi seõ khoâng trình ngaøi vieäc gì xảy ra
trong tuaàn, maø hoaõn ñeán luùc khaùc. Neáu thaáy ngaøi vui veû, ngöôøi trình
bày chi tieát moïi coâng vieäc xảy ra khoâng coù lôøi chuù thích roài ruùt lui ñi
laøm vieäc khaùc.
Ngöôøi thaät laø moät ngöôøi phuï nöõ ñaùng ca tuïng bởi ngöôøi luoân luoân
caàu nguyeän. Caàu nguyeän laø nguoàn cuûa söï khoân ngoan cho ngöôøi khieâm
nhöôøng vaø cho ngöôøi thieáu kieán thöùc nhaân loaïi. Ngoaøi vieäc tham döï
Thaùnh leã, naêng röôùc Leã, ñi vieáng Thaùnh Theå vaø laàn haït Maân coâi vôùi
loøng soát saéng vaø cung caùch göông maãu, ngöôøi luoân giöõ söï tieáp xuùc vôùi
Chuùa baèng söï caàu nguyeän töø saùng tôùi ñeâm. Ngöôøi bao laàn ngöng ñoïc
kinh Laïy Cha hoaëc kinh Kính möøng, kinh Laïy Nöõ Vöông ñeå khuyeân
raên moät em nhoûø hoaëc ra leänh cho moät em khaùc, hoaëc caûnh caùo moät em
thöù ba!
Quaû vaäy, neáu coù moät em vaøo nhaø beáp khi ngöôøi ñang baän laøm coâng
vieäc, ngöôøi seõ noùi, “Xin laøm ôn laáy hoä thanh cuûi naøy ra khoûi löûa cho
ta; löûa chaùy quaù maïnh seõ laøm ñen thui caùi noài”. Roài ngöôøi tieáp tuïc caàu
nguyeän “… xin tha nôï chuùng toâi...”
Neáu coù em naøo ñeán gaàn caàu thang khi ngöôøi ñang ñoïc kinh Kính
Möøng, kinh Laïy Nöõ Vöông, ngöôøi seõ noùi vôùi em, “Laáy hoä caùi choåi queùt
caùc baäc caàu thang naøy.” Roài ngöôøi tieáp tuïc, “Laïy Meï laø ñaáng baøo chöõa
ñaùng yeâu, xin gheù maët thöông xem chuùng con...”
Ñoâi khi ñang quay ngöôøi ngoù qua cöûa soå, ngöôøi goïi moät em taïi saân
chôi. Con coù thaáy taám vaûi bò gioù thoåi bay rôùt khoûi daây phôi khoâng? Xin
nhaët leân treo laïi cho. Sau ñoù lôøi kinh laïi ñöôïc tieáp tuïc, “OÂi laïy Thieân
thaàn toát laønh maø Chuùa ñaõ ñaët laøm vò baûo hoä con...”
Ñoâi khi ngöôøi ñang ñoïc kinh, coù moät caäu em đến beân, “Meï cho con
noùi vôùi meï moät chuùt ñöôïc khoâng?” Ngöôøi töùc khaéc ngöøng ñoïc, laéng
nghe, chaáp nhaän lôøi yeâu caàu, roài sau ñoù tieáp tuïc ñoïc kinh.
Neáu coù ngöôøi ñöùng chung quanh, ngöôøi ñoïc kinh nhoû tieáng, nhöng
khi coù moät mình, ngöôøi ñoïc lôùn tieáng ñeå chöùng toû nieàm tin yeâu Chuùa,
290
|
|
30.9 Page 299 |
▲back to top |
nhieàu khi coù laàn ñoïc caû tieáng ñoàng hoà. Don Bosco coù theå nghe ngöôøi
töø phoøng mình vaø ñoâi khi, ñeå laøm ngöôøi giaûi trí moät chuùt, ngaøi keâu
ngöôøi, “Meï ñang baøn caõi gì vôùi ai theá, hôû Meï?”
Ngöôøi ñieàm tónh ñaùp, OÀ, khoâng coù gì ñaâu! Meï chæ ñang caàu nguyeän
cho caùc em vaø caùc vò aân nhaân”. Thöôøng xuyeân, khi ñöôïc nghæ tay, moät
choác, ngöôøi voäi ñi vieáng Thaùnh Theå treân nhaø nguyeän.
Coù moât soá ngöôøi coù theå cho nhöõng thoùi quen naøy cuûa ngöôøi coù chuùt
loãi thôøi, Coù theå nhö theá ôû nôi ngöôøi khaùc, nhöng khoâng phaûi ñoái vôùi
Meï Margherita. Nôi ngöôøi coù söï töï ñoäng, trong saùng, ñaïo ñöùc vaø xaùc
tín roõ raøng, moïi tö töôûng cuûa ngöôøi taäp trung tröôùc söï hieän dieän cuûa
Thieân Chuùa.
Chính Don Bosco ñaõ tuyeân boá, “Nieàm tin cuûa ngöôøi vaøo söùc maïnh
cuûa söï caàu nguyeän thaät laø voâ bôø.”
291
|
|
30.10 Page 300 |
▲back to top |
CHÖÔNG 34
Baïn Tri Kyû
Baát oån chính trò trong thôøi kỳ naøy khoâng ngaùng trôû coâng cuoäc cuûa
Ñaáng Quan phoøng vaø vieäc rao giaûng lôøi Chuùa maø Don Bosco ñang thöïc
hieän. Caùc baøi dieãn thuyeát, caùc baøi giaûng, caùc baøi thuyeát, caùc baøi giaûng
ngaén vaø caùc buoåi daïy giaùo lyù, taïi Nguyeän Xaù vaø caùc nôi khaùc ñeám ñöôïc
phoûng chöøng ba ngaøn laàn trong moät naêm. Ñuùng vaäy, ngaøi say söa vôùi
moâi tröôøng hoaït ñoäng môùi. Khoâng gioáng nhö nhieàu ngöôøi coù veû nhaân
ñöùc, vaø quaû thöïc laø vaäy, tuy nhieân hoï khoâng choáng laïi söï loâi keùo soáng
moät cuoäc soáng deã daõi vaø thoaûi maùi, loøng haêng say cuûa Don Bosco
khoâng bò kìm haõm vaø khoâng bieát moûi meät ñeán caùi ñoä anh huøng. Sau khi
caùc em leân giöôøng nguû, Don Bosco ñoïc saùch nguyeän, roài duøng moät
phaàn lôùn thôøi giôø vieát saùch döôùi ngoïn ñeøn môø. Ngaøi coù loøng suøng kính
caùch rieâng Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ, laø ñaáng gioáng nhö ngaøi, chaên boø
trong thôøi nieân thieáu vaø sau naøy, khi laø moät sinh vieân, moät chuûng sinh,
vaø moät linh muïc, daâng hieán ñôøi mình cho vieäc giaùo duïc caùc em trai.
Naêm nay [1848] Don Bosco vieát moät cuoán saùch môùi trong ñoù ngaøi phaùc
hoïa ñôøi soáng cuûa vò toâng ñoà baùc aùi haêng say. Töïa ñeà laø Ngöôøi Kitoâ höõu
ñöôïc höôùng daãn treân ñöôøng thöïc haønh nhaân ñöùc vaø cuoäc soáng xaõ hoäi
theo tinh thaàn Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ. Moät ñeà nghò phöông phaùp toân
suøng thaùnh nhaân trong thaùng Baûy. Don Bosco vieát lôøi giôùi thieäu sau
ñaây.
Quyù ñoäc giaû: Muïc ñích cuûa taäp saùch nhoû naøy coát ñeå giôùi thieäu Thaùnh
Vincenteâ Phaoloâ laø moät göông maãu ñôøi soáng ngöôøi Kitoâ höõu cho taát caû caùc
tín höõu.
Vôùi nhan ñeà Ngöôøi Kitoâ höõu ñöôïc höôùng daãn treân ñöôøng thöïc haønh nhaân
ñöùc vaø cuoäc soáng xaõ hoäi theo tinh thaàn Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ, bôûi vì vò thaùnh
naøy giao thieäp vôùi caùc ngöôøi thuoäc moïi haïng vaø trong moïi hoaøn caûnh khaùc
nhau maø neáu khoâng coù nhaân ñöùc chaéc haún ngöôøi khoâng theå naøo thöïc hieän
ñöôïc moät caùch ñaùng ca tuïng. Chuùng toâi ghi theâm, vaø cuoäc soáng xaõ hoäi, bôûi vì
trong vieäc tieáp xuùc vôùi caùc baäc cao sang vaø saønh soõi trong xaõ hoäi, ngaøi bieát
292
|
|
31 Pages 301-310 |
▲back to top |
|
|
31.1 Page 301 |
▲back to top |
caùch aùp duïng caùc nguyeân taéc cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu ñöôïc goùi gheùm trong
Phuùc aâm.
Nhöõng chöõ, theo tinh thaàn cuûa Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ, haøm yù moïi ñieàu
ghi ôû ñaây thaät söï laáy trong tieåu söû cuûa ngöôøi vaø töø quyeån saùch: Lo spirit di
San Vincenzo de’ Paoli [Tinh thaàn th. Vivcnteâ Phaoloâ]. Toâi chæ theâm vaøo moät
soá lôøi trong Kinh Thaùnh maø ThaùnhVincenteâ Phaoloâ caên cöù vaøo ñoù ñeå giaûng
daäy. Lôøi giôùi thieäu lòch söû naøy laø hình thöùc phaùc hoïa caùc ñeà muïc seõ ñöôïc baøn
roäng ra.
Thaùnh Vicenteâ gioáng ngoïn ñuoác Thieân Chuùa choïn ñeå baønh tröôùng aùnh
saùng chaân lyù trong giôùi coù hoïc thöùc cuõng nhö voâ hoïc ñeàu nhö nhau. Ngöôøi laø
moät con ngöôøi ôû trong tình traïng thaáp keùm ñöôïc Thieân Chuùa naâng leân ngoài
ngang haøng caùc vò hoaøng töû ñeå caùc nhaân ñöùc göông maãu anh huøng cuûa ngöôøi
coù theå mang laïi söï canh taân ñôøi soáng tinh thaàn cuûa nöôùc Phaùp vaø toaøn coõi AÂu
chaâu. Thieân Chuùa ban cho Thaùnh Vincenteâ coù loøng baùc aùi vaø haêng say ñeå
laøm phaán khôûi caùc linh muïc, giuùp hoï laøm vieäc khoâng bieát meät moûi trong coâng
vieäc cöùu vôùt caùc linh hoàn. Chôù gì cuõng moät tinh thaàn naøy ñöôïc chaùy saùng
trong taát caû moïi ngöôøi cuûa moïi nöôùc, nhôø söï gôïi höùng cuûa caùc nhaân ñöùc vaø
ñöôïc khuyeán khích nhôø göông caùc linh muïc thaùnh thieän, hoï cuõng böôùc ñi
nhöõng böôùc daøi vó ñaïi treân con ñöôøng daãn ñöa hoï veà thieân ñaøng, laø nôi haïnh
phuùc duy nhaát cuûa chuùng ta.
Chuùng toâi seõ khoâng noùi roäng tôùi söï thaønh coâng cuûa Don Bosco vôùi
cuoán saùch naøy. Chuùng toâi seõ haïn cheá trong moät soá nhaän ñònh coù trong
chính cuoán saùch. Thöù nhaát, Don Bosco ñaõ tuyeân xöng moät nieàm tin
chaéc chaén vaøo söï voâ ngoä cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ngay trong thôøi kyø naøy
vaø khaéc ghi vaøo taâm trí ngöôøi khaùc, hai möôi naêm tröôùc khi Coâng ñoàng
Vaticano I tuyeân boá tín ñieàu naøy laø moät chaân lyù. Trong vaán ñeà naøy,
ngaøi hoaøn toaøn ñoàng yù vôùi Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ, ñeå chaám döùt vieäc
phaùi Giaêng-seâ-nít khuaáy ñoäng vaø coù baøn tay ma quyû nhuùng vaøo, vaø bôûi
vì ñoù laø moät vaán ñeà khaån thieát, ñaõ thuyeát phuïc caùc Ñöùc Giaùm Muïc keâu
goïi thaúng ñeán Ñöùc Giaùo Hoaøng thay vì phaûi qua moät coâng ñoàng. Keát
quaû laø Ñöùc Giaùo Hoaøng Innocenteâ X, nhö moät thaày daïy tín höõu, keát aùn
caùc söï sai laàm vaø nhöõng vaän ñoäng tinh vi cuûa phaùi Giaêng-seâ-nít.
293
|
|
31.2 Page 302 |
▲back to top |
Treân taát caû moïi söï, chuùng toâi khoâng queân, vaøo naêm 1848, Don Bosco
beânh vöïc Giaùo Hoaøng coù ñaëc quyeàn cuûa Ñöùc Gieâsu ban cho trong moät
thôøi gian caùc ngöôøi caùch maïng taán coâng Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Trong saùch Don Bosco vieát:
Haõy chaáp nhaän taát caû nhöõng gì Giaùo Hoaøng chaáp nhaän; keát aùn taát
caû nhöõng gì Giaùo Hoaøng keát aùn. Laø moät ngöôøi Kitoâ hữu toát, haõy cố
gaéng yeâu meán vaø toân troïng taát caûc sắc leänh trong heä thoáng laõnh ñaïo.
Ñöøng gia nhaäp haøng nguõ nhöõng ngöôøi hoaøn toaøn khoâng bieát gì ñeán caùc
vaán ñeà cuûa Giaùo Hoäi nhöng laïi cöù chæ trích haøng giaùo só baèng lôøi noùi
vaø haønh ñoäng. Khoâng ai cho mình coù quyeàn boû qua söï phaùn xeùt veà caùc
vaán ñeà ngoaøi söï hieåu bieát cuûa mình. Chuùa ñaõ caûnh caùo chuùng ta khoâng
ñöôïc keát aùn caùc vò thöøa taùc vieân thaùnh chöùc cuûa Ngöôøi. Ñoái vôùi Ngöôøi
moïi söï chuùng ta noùi hoaëc laøm choáng laïi chuùng coi nhö ñaõ hoaøn taát.
“Ñöøng ñuïng ñeán caùc thöøa taùc vieân cuûa Ta”. [1 Par. 16,22] “Ai töø choái
caùc con, laø töø choái Ta.” [Luc. 10, 6]
Thö hai, Don Bosco khoâng chæ phaùc hoïa ñôøi soáng cuûa Thaùnh
Vincenteâ Phaoloâ, maø coøn caån thaän nghieân cöùu vieäc vò thaùnh thöïc haønh
caùc nhaân ñöùc caên baûn vaø thaàn hoïc vaø töø vieäc ngöôøi ruùt ra moät baûn
höôùng daãn cho chính cuoäc soáng thieâng lieâng cuûa mình. Ngoaøi caùc vieäc
phuø hôïp vôùi caùc nhu caàu thôøi ñaïi ngaøi soáng. Don Bosco raát trung thaønh
baét chöôùc Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ ñeán noãi moät ngöôøi ñoïc quen thaân
vôùi Don Bosco ñaõ caûm thaáy coù khuynh höôùng maïnh meõ thay teân cuûa
ngaøi vaøo teân của Thaùnh Vincenteâ. Cuõng moät quan nieäm y heät veà caùc
vaán ñeà thieâng lieâng; cuõng moät tinh thaàn haêng say haønh ñoäng ñeå laøm
vinh danh Thieân Chuùa, cuøng tin töôûng tuyeät ñoái vaøo Chuùa Quan Phoøng,
yeâu thöông caùc doøng tu vaø tu hoäi, loøng baùc aùi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi
ngheøo khoù vaø bò tuø ñaøy, mau maén saên soùc nhöõng ngöôøi bò khoå ñau vì
beänh laây lan, coá gaéng lay chuyeån caùc ngöôøi roái ñaïo.
Ñeå laøm chöùng cho ñieàu chuùng toâi noùi, xin neâu leân ôû ñaây raèng Don
Bosco, cuõng coù baûn chaát hôi noùng tính gioáng nhö Thaùnh Vincenteâ, tuy
nhieân cuõng ñaõ thaønh coâng trong vieäc baét chöôùc söï dòu hieàn vaø töï cheá
cuûa thaùnh nhaân ñeå chieán thaéùng deã daøng taâm hoàân ngöôøi ta. Cuõng nhö
Thaùnh Vincenteâ nhôø söï suy nhieäm, ngaøi baét chöôùc tính deã thöông cuûa
294
|
|
31.3 Page 303 |
▲back to top |
Thaùnh Phanxicoâ Saleâ. Chuùng ta coù theå noùi tinh thaàn Don Bosco coù theå
ñöôïc moâ taû moät caùch chính xaùc baèng tinh thaàn cuûa Thaùnh Phanxicoâ
Saleâ maø Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ laáy laøm göông maãu. Quaû vaäy, Don
Bosco ghi nhaän lôøi khuyeân cuûa Thaùnh Vincenteâ ñeåõ ñaït ñöôïc nhaân ñöùc
naøy.
“Haõy laøm cho coâng hoäi meán thöông con” (Hc. 4,7) Thaùnh Vincenteâ
Phaoloâ ñaët caên baûn tinh thần cuûa ngöôøi treân hai nguyeân taéc: Lôøi noùi vaø
göông cuûa Ñaáng Cöùu Theá, vaø nhaän bieát con ngöôøi coù baûn tính yeáu ñuoái.
Veà nguyeân taéc thöù nhaát, ngöôøi thöôøng noùi: dòu daøng vaø khieâm nhöôøng
laø hai nhaân ñöùc song ñoâi deã hoøa hôïp vôùi nhau. Ngöôøi thöôøng hay trích
lôøi Chuùa noùi, “Haõy hoïc cuøng Ta, vì Ta hieàn laønh vaø khieâm nhöôøng
trong loøng,” [Mat. 11, 29] vaø chöùng minh baèng göông ngöôøi laøm. Chuùa
ñaõ choïn laøm toâng ñoà nhöõng ngöôøi queâ muøa vaø thoâ thieån ñeå daïy cho
caùc vò beà treân bieát caùch ñoái xöû vôùi caùc thuoäc hạ…
Noùi ñeán nguyeân taéc thöù hai, Thaùnh Vincenteâ thöôøng hay noùi loãi laàm
laø ñieàu töï nhieân cuûa con ngöôøi, gioáng nhö gai treân caây maâm xoâi, ngay
caû ngöôøi coâng chính coù theå phaïm toäi bảy laàn, coù nghóa laø thöôøng xuyeân;
tinh thaàn gioáng nhö thaân xaùc coù nhöõng noãi khoù khaên cuûa noù; ngöôøi ta
thöôøng phaûi kieân nhaãn vôùi chính mình, thì khoâng neân laáy laøm laï hoï
cuõng phaûi coù gaéng kieân nhaãn vôùi ngöôøi khaùc. Thaùnh Vincenteâ cuõng
nhaéc nhôû ngöôøi nghe ñöùc coâng chính thaät thì chæ bieát thoâng caûm, chöù
khoâng giaän döõ; ngaét lôøi ngöôøi ta ñang noùi thöôøng do keát quả cuûa söï
caûm xuùc nhaát thôøi hôn laø caûm nghó chaân thaät; ngöôøi khoân ngoan nhaát
cuõng coøn coù nhöõng duïc voïng, vaø caùc duïc voïng naøy ñoâi khi gaây neân
nhöõng lôøi noùi khieán chuùng ta phaûi phaøn naøn ngay sau khi noùi ra. Cuoái
cuøng ngöôøi noùi theâm, baát cöù ôû ñaâu, ñau khoå chuùng ta phaûi chòu thöôøng
do soá phaän; tuy nhieân bôûi vì chuùng ta khoâng laøm neân coâng traïng gì,
ñieàu khoân ngoan phaûi laøm laø coá taøng tröõ thaät nhieàu söï deã thöông, bôûi
vì khoâng coù noù söï ñau khoå cuûa chuùng ta chaúng coù ích gì maø coøn coù theå
laøm nguy haïi caû ñeán phaàn roãi ñôøi ñôøi cuûa chuùng ta nöõa.
“Loøng nhaân aùi”, thaùnh nhaân noùi theâm, “theå hieän baèng ba caùch. Thöù
nhaát, baèng caùch kieåm soaùt caùc caûm xuùc vaø deïp boû nhöõng ñieàu noùng
giaän xuùi baåy chi phoái taâm hoàn, khieán phaûi phun voït ra vaø laøm thay ñoåi
295
|
|
31.4 Page 304 |
▲back to top |
boä maët chuùng ta. Moät ngöôøi deã thöông khoâng ñeå cho tình caûm noùng
giaän noåi daäy bôûi vì baûn naêng thuùc ñaåy ñeán tröôùc ôn thaùnh. Tuy nhieân
ngöôøi khoâng cho pheùp caùc caûm nghó cuûa mình coù quyeàn öu tieân vaø neáu
chuùng baát ngôø xuaát hieän treân neùt maët, ngöôøi lieàn laáy laïi söï töï cheá vaø
söï bình tónh cho mình. Neáu boù buoäc phaûi quôû traùch hay ra hình phaït,
ngöôøi seõ haønh ñoäng vì boån phaän chöù khoâng bao giôø do tình caûm. Nhö
theá, ngöôøi baét chöôùc ngöôøi Con Thieân Chuùa khi quôû traùch Thaùnh Pheâroâ
vaø goïi oâng laø “Satan”, khi maéng ngöôøi Do thaùi laø ñoà giaû hình vaø laät ñoå
baøn gheá cuûa ngöôøi ñoåi tieàn baïc trong Ñeàn thôø, tuy nhieân Ngöôøi noùi vaø
laøm taát caû nhöõng ñieàu naøy vôùi söï hoaøn toaøn bình tónh. Trong nhöõng
hoaøn caûnh nhö vaäy, moät ngöôøi khoâng coù tính deã thöông seõ haønh ñoäng
vì noùng giaän.
“Thöù hai, tính deã thöông toû loä baèng tình thöông yeâu lôùn lao, baèng söï
thanh thaûn laøm yeân loøng moïi ngöôøi ñeán vôùi hoï. Moät soá ngöôøi coù phong
caùch vui töôi vaø deã thöông loâi cuoán ñöôïc moïi ngöôøi; ngay töø luùc ñaàu
gaëp gôõ, hoï ñaõ toû bày taâm can vaø mong ñöôïc baïn ñaùp laïi. Traùi laïi, nhöõng
keû khaùc coù traïng thaùi ngaên caûn, vaø vôùi boä tòch khoâng thích haøi höôùc,
neùt maët ñaêm chieâu, lo sôï vaø luoáng cuoáng. Moät linh muïc hoaëc moät nhaø
truyeàn giaùo khoâng coù phong caùch loâi keùo taâm hoàn ngöôøi nghe seõ khoâng
bao giôø thaønh coâng; hoï gioáng nhö maûnh ñaát khoâ chæ coù gai goùc moïc
leân”.
“Cuoái cuøng, tính deã thöông toû ra baèng caùch ñaøo thaûi moïi aáp uû keùo
daøi taâm trí con ngöôøi chæ nghó ñeán nhöõng ñoái xöû sai traùi hoaëc xaáu xa
gaëp phaûi. Phaûi taäp caùi thoùi quen queân ñi ñieàu ngöôøi ta laøm mích loøng
mình, tha thöù cho keû laøm maát loøng ta, vaø phaûi xaùc tín mình caàn caáp toác
haønh ñoäng ñeå boû ñi nhöõng ñieàu caûm xuùc. Treân heát, phaûi luoân taäp cho
quen giöõ gìn lôøi noùi ñeà traùnh caõi laãy vôùi nhöõng ngöôøi chæ nhaém laøm cho
söï vieäc theâm gay go. Chuùng ta cuõng neân deã thöông ñoái vôùi ngöôøi naøo
toû ra ít kính troïng mình hoaëc ngay caû chöûi maéng vaø ñaùnh ñaäp mình.
Chuùng ta neân chaáp nhaän söï cö xöû quaù ñaùng vaø daâng noù leân cho Chuùa
vì Chuùa, haïn cheá côn noùng giaän cuûa mình vaø choïn ñieàu laøm deã thöông
trong nhöõng hoaøn caûnh nhö vaäy. Moäït lôøi noùi toát laønh thay ñoåi ñöôïc
296
|
|
31.5 Page 305 |
▲back to top |
ngöôøi cöùng loøng, trong khi ñoù moät ñieàu phuõ phaøng caøng laøm cho hoï
cay ñaéng hôn.”
Loøng nhaân aùi, moät daáu hieäu laøm vui loøng nôi baát cöù ai, coù söï trong
saùng, hoaït keâ vaø khoân ngoan nôi Thaùnh Vincenteâ khoù coù ai cöôõng laïi
ñöôïc.
Sau khi ñoïc nhöõng lôøi suy töôûng naøy vaø quan saùt cuoäc soáng cuûa
chính Don Bosco, phaûi chaêng chuùng ta coù theå keát luaän Don Bosco quaû
thöïc noåi baät hình aûnh soáng ñoäng cuûa Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ? Tieáp tuïc
keå theâm veà söï gioáng nhau giöõa loái soáng cuûa hai ngöôøi cuûa Thieân Chuùa
seõ coøn thaáy höùng thuù hôn, caøng quan saùt chuùng ta caøng thaáy ñöôïc nhöõng
thaønh ñaït cuûa hai vò.
Gioáng nhö Thaùnh Vincenteâ, Don Bosco ñi Roma ñeå baùi kieán Ñöùc
Giaùo Hoaøng, ñeå caàu nguyeän tröôùc moà cuûa vò Toâng ñoà caû, ñeå thaêm
vieáng caùc ñeàn thaùnh cuûa thuû ñoâ theá giôùi Coâng Giaùo. Gioáng nhö Thaùnh
Vincenteâ, ngaøi khoâng nhöõng chæ giaûng trong caùc ñoâ thò, maø taïi bieát bao
caùc thoân laøng, lo laéng cho vieäc ñaøo taïo haøng linh muïc bieát haêng say;
tìm caùch buø cho söï thieáu huït caùc chuûng sinh; khuyeán khích söï lôùn maïnh
ôn goïi linh muïc vaø tu só; laéng nghe bieát bao nhieâu ngöôøi treân moïi neûo
ñöôøng cuûa cuoäc soáng ñeán xin ñöôïc coá vaán; vieát bieát bao thö töø maø chæ
coâng vieäc naøy thoâi cuõng khieán cho moät ngöôøi phaûi baän bòu suoát caû cuoäc
ñôøi. Cuoái cuøng, gioáng nhö Thaùnh Vincenteâ, Don Boscoâ giao tieáp vôùi
vua chuùa vaø nhöõng ngöôøi coù ñòa vò cao troïng trong thôøi ñaïi ngaøi, ñöôïc
hoï töøng noùi nhöõng lôøi ca tuïng veà cung caùch ngaøi ñöùng tröôùc maët hoï vaø
söï thaúng thaén khi ngaøi noùi söï thaät.
Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ giöõ ñöôïc loøng soát saéng nguyeân thuûy ñoái vôùi
nhieàu cô sôû tu trì; Don Bosco ñaøng khaùc vôùi tính can ñaûm do ñöùc tin
ban cho, ñaõ coáù gaéng cöùu ñöôïc nhieàu tu vieän khoûi bò xoùa teân vaø hieän
ñang coøn xaép xeáp ñeå cöùu vaõn moät soá khaùc. Thaùnh Vincenteâ ñaõ laäp Tu
hoäi Truyeàn Giaùo Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ vaø Nöõ töû baùc aùi; Don Bosco
thaønh laäp Tu hoäi Thaùnh Phanxicoâ Saleâ vaø Tu hoäi Con Ñöùc Mẹ Phuø hoä
caùc Giaùo höõu. Thaùnh Vincenteâ söû duïng moät soá tieàn baïc lôùn lao giuùp keû
ngheøo vaø cöùu vaõn nhieàu tænh haït khoûi tình caûnh cöïc kyø khoå naõo; ngheøo
khoù nhö Don Bosco maø thu ñöôïc haøng trieäu trieäu ñeå nuoâi bieát bao coâ
297
|
|
31.6 Page 306 |
▲back to top |
nhi tìm ñeán ôû trong traïi teá baàn vaø caùc Nguyeän Xaù. Thaùnh Vincent thaønh
laäp caùc hoäi phöôùc thieän vaø hoäi lieân ñôùi coù caùc meänh phuï phu nhaân ñeå
giuùp ngöôøi trong caùc coâng taùc baùc aùi; Don Bosco thieát laäp Hoäi Coäng
Taùc Vieân Saleâdieâng goàm ñaøn oâng vaø ñaøn baø nhaèm cuøng moät muïc ñích.
Lôøi Thaùnh Vincenteâ khoân ngoan coá vaán aûnh höôûng ñeán caùc giaùm muïc
thaùnh thieän cuûa nöôùc Phaùp; cuõng vaäy, nhôø coù söï löu taâm toát ñeïp cuûa
Don Bosco, caùc giaùm muïc phuïc hoài laïi ñöôïc hôn naêm möôi giaùo phaän
YÙ ñaõ laâu khoâng coù chuû chaên. Treân giöôøng cheát vua Luigi XIII cho môøi
Thaùnh Vincenteâ ñeán giuùp trong nhöõng giaây phuùt cuoái cuøng. Ñaïi Quaän
coâng Leopold II cuûa Tuscania ñöôïc Don Bosco ôû beân caïnh trong luùc
haáp hoái. Thaùnh Vincenteâ laø toâng ñoà ôn voâ ngoäï cuûa giaùo hoaøng beân
Phaùp; Don Bosco khi ñi ñeán Roma cuõng coâng khai bày toû ñaõ chieán
thaéng nhöõng thaønh kieán cuûa nhieàu vò giaùm muïc cho raèng moät söï giaûi
thích tín ñieàu nhö vaäy thieáu söï coá vaán khoân ngoan vaø thích ñaùng. Trong
nieàm ao öôùc rao truyeàn Phuùc aâm, Thaùnh Vincenteâ göûi con caùi ngöôøi
ñeán Scotland, Irland, Anh quoác, Madagascar vaø AÁn ñoä; Don Bosco göûi
caùc Saleâdieâng cuûa mình ñeán Anh quoáâc, ñeán mieàn Patagonia moïi rôï, vaø
nhöõng mieàn khaùc cuûa luïc ñòa Myõ chaâu. Caû hai, cuoái cuøng, cuõng maéc
chöùng beänh gioáng nhau, bò chöùng soát reùt ngaõ nöôùc vaø söng tay chaân,
trong hôn boán möôi naêm trôøi.
Söï gioáng nhau cuûa hai vò quaù roõ trong caùc cuoäc hoäi nghò Coâng giaùo,
nöôùc Phaùp nhaän thaáy vaø ñaõ hoan ngheânh Don Bosco laø Vincenteâ cuûa
theá kyû 19, vaø hoäi nghò ThaùnhVincenteâ Phaoloâ ñaõ môøi ngaøi ñeán vaø giuùp
ngaøi thieát laäp caùc vieän teá baàn taïi Nice, Buenos Aires, Montevideo vaø
taïi caùc thaønh thò khaùc.
Don Bosco chaám döùt quyeån saùch cuûa ngaøi baèng caùch trình bày goïn
gheõ nhöng chính xaùc vôùi gioïng noùi toân kính nhöõng coâng cuoäc dieäu kyø
vaø nhieàu voâ soá keå ñöôïc Thaùnh Vincentew thöïc hieän moät caùch thaùnh
thieän. Ngaøi keát thuùc vôùi lôøi toân vinh naøy
Kính daâng leân Thaùnh Vincenteâ Phaoloâ ñaày vinh hieån
Nhaân danh taát caû nhöõng ngöôøi toân vinh ngöôøi.
Taùc giaû
298
|
|
31.7 Page 307 |
▲back to top |
Muïc ñích khaùc cuûa Don Bosco khi vieát cuoán saùch naøy laø ñeà cao coâng
vieäc cuûa Beänh vieän Cottolengo, chính vì tröôùc ñaây ngaøi ñaõ coá gaéng
giuùp ñôõ Cô sôû Rifugio vôùi taäp saùch ngaøi vieát Suøng kính loøng Thöông
xoùt cuûa Thieân Chuùa 106. Quaû vaäy, ñaõ hai laàn ngaøi nhaéc ñeán coâng vieäc
cuûa ñaáng Ñaùng kính Cottolengo107 khi moâ taû ñöùc baùc aùi cuûa Thaùnh
Vincenteâ ñoái vôùi ngöôøi ñoàng loaïi. Ngaøi cuõng noùi raèng beänh vieän theo
söï gôïi höùng cuûa Thaùnh Vincenteâ laøm coâng vieäc phuïc vuï thaät laø röïc rôõ,
ñem laïi lôïi ích cho haøng ngaøn ngöôøi ngheøo vaø beänh taät ñaõ ñöôïc moâ taû
laø ñeán truù nguï ôû ñaây, ñaõ ñöôïc khai sinh döôùi aûnh höôûng cuûa tinh thaàn
Thaùnh Vincenteâ. Theá roài, trong vieäc aùp duïng thöïc teá gaén cho moãi nhaän
ñònh, Don Bosco coå voõ ngöôøi tín höõu haõy taùch rôøi con tim cuûa mình ra
khoûi nhöõng ñieàu vaät chaát ñeå xöû duïng ñuùng trong vieäc giuùp ñôõ ngöôøi
caàn thieát, baèng caùch vaâng lôøi Chuùa ñem boá thí cho ngöôøi ngheøo caùi gì
mình dö thöøa vaø khoâng caàn duøng, vaø caét giaûm nhöõng sự tieâu pha trong
nhaø ñeå ñem taëng cho coâng vieäc baùc aùi.
Sau khi hoaøn taát taäp saùch, Don Bosco gaëp phaûi vaán ñeà in aán; ngaøi
khoâng coù tieàn baïc. Do ñoù ngaøi ñeán gaëp Kinh só [Luigi] Anglesio, laø
ngöôøi keá vò Ñaáng Ñaùng Kính Cottolengo. Ngaøi trình ngöôøi baûn thaûo vaø
noùi, “Ngaøi coù theå giuùp con xuaát baûn taäp saùch naøy baèng caùch laáy moät
soá lôùn aán baûn”.
“Saün saøng! Con seõ laáy ba traêm cuoán”.
“Khoâng ñuû ñaâu! Ngaøi coù theå laáy ít nhaát ba ngaøn”.
“Khoâng theå naøo ñöôïc! Con chöa heà bao giôø traû moät soá tieàn nhö
vaäy!”
“Cha khoâng phaûi traû. Con seõ lo vieäc naøy!”
“Neáu theá, con vui loøng nhaän!”
Ñöôïc lôøi chaáp nhaän, Don Bosco ñi thaúng tôùi Nöõ Baù töôùc Del Piazzo
vaø ñeà nghò baø traû tieàn ba ngaøn aán baûn cho Beänh vieän Cottolengo. Ngöôøi
phuï nöõ toát laønh naøy saün saøng öng thuaän.
106 Xin ñoïc BM II, tr. 427 [Nxb]
107 Ñöôïc phong Thaùnh Giuse Benedict Cottolengo töø naêm 1939 [Nxb}
299
|
|
31.8 Page 308 |
▲back to top |
Taäp saùch ñöôïc in taïi Torino do Nhaø Saùch Paravia vaø ñöôïc phaân phoái
cho caùc coäng theå toân giaùo hoaït ñoäng cho Beänh vieäc Cottolengo. Ñoù laø
moät cuoán saùch thieâng lieâng bình daân. Laàn in ñaàu daáu teân. Teân cuûa Don
Bosco chæ xuaát hieän khi in laàn thöù hai vaø thöù ba vaøo naêm 1976 vaø naêm
1887. Trong nhaø taäp Vincennian ôû Chieri, cuoán saùch ñöôïc ñoïc trong
thaùng Baûy, thaùng kính nhôù vò saùng laäp108.
108 Ngaøy leã theo phuïng vuï kính th. Vincenteâ rôi vaøo ngaøy 19 thaùng Baûy [Nxb].
300
|
|
31.9 Page 309 |
▲back to top |
CHÖÔNG 35
Phong Traøo Choáng Haøng Giaùo Só
Thaùng Saùu baét đầu baèng moät cuoäc laøm nhuïc xaáu xa Giaùo Hoäi. Ñöùc
Giaùm Muïc [Dominico] Galvano cuûa Nice töø choái khoâng laøm leã an taùng
cho moät di daân khoâng chòu aên naên hoái caûi. Trong vieäc traû thuø, moät ñaùm
ñoâng khoaûng saùu traêm ngöôøi xeù phuø hieäu tröôùc maët tieàn dinh Giaùm
muïc vaø keùo qua vuõng buøn. Moät nghò vieân laø Angelo Brofferio,109 lôïi
duïng bieán coáù naøy ñeå taán coâng vò giaùm muïc trong moät baøi dieãn vaên coù
nhöõng lôøi chua cay ñoïc taïi Nghò vieän.
Trong khi ñoù chieán tranh daønh ñoäc laäp khoâng tieán trieån toát ñeïp.
Ngaøy 11 thaùng Saùu, Radetsky vôùi ñaïo quaân ba möôi ngaøn ngöôøi taán
coâng Vicenza chæ ñöôïc phoøng thuû vôùi möôøi ngaøn binh só. Thaønh phoá bò
moät traêm möôøi khaåu ñaïi baùc baén phaù tanh taøn buoäc phaûi ñaàu haøng sau
hai ngaøy choáng cöï trong thaát voïng. Moät cuoäc noåi daäy xảy ra ôû Bohemia
coù veû ñöôïc tính toaùn ñuùng thôøi cô vaø neáu thaønh coâng, toaøn ñeá quoác AÙo
seõ bò suïp ñoå, nhöng söï theå laïi xảy ra traùi ngöôïc. Prague, nôi buøng noå
cuoäc noåi daäy ngaøy 12 thaùng Saùu phaûi daàu haøng sau boán ngaøy chieán ñaáu
maõnh lieät. ÔÛ YÙ, quaân AÙo chieám Treviso ngaøy 13 thaùng Saùu, vaø
Palmanuova ngaøy 25 thaùng Saùu, maëc daàu cuoäc chieán ñaáu thaät döõ doäi.
Quaân ñoäïi cuûa Giaùo Hoaøng ñoùng moät vai troø quan troïng trong taát caû caùc
traän chieán naøy, tuy nhieân cuõng bò baét buoäc phaûi boû Padua, baêng qua
soâng Po, vaø lui veà Roma. Thaønh thöû toaøn theå Veneto rôi vaøo voøng cai
trò cuûa ngoaïi bang.
Tuy nhieân, chính quyeàn Piedmont khoâng hoaøn toaøn phaûi baän lo giaûi
quyeát caùc bieán coá naøy. Ngaøy 26 thaùng Saùu, Boä tröôûng Pareto vieát cho
Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio IX tuyeân boá raèng, nhu caàu thôøi ñaïi ñoøi phaûi huûy
boû ñaëc quyeàn toøa aùn giaùo hoäi tröôùc ñaây daønh cho haøng giaùo só. Ngaøy
17 thaùng Saùu, Boä tröôûng Sclopis vieát cho caùc giaùm muïc trong vöông
quoáâc ñeà caäp ñeán vaán ñeà coù moät soá linh muïc xuùi giuïc daân chuùng baát
109 Xin ñoïc tr. 193f [Nxb]
301
|
|
31.10 Page 310 |
▲back to top |
bình vaø baát tín nhieäm do thaùi ñoä choáng ñoái roõ reät traät töï hieän haønh. OÂng
ñe doïa seõ duøng bieän phaùp luaät leä deå choáng laïi hoï. Tuy nhieân nguyeân
nhaân thaät söï chính quyeàn baát maõn naèm ôû choã khaùc. Nhöõng cuoäc thaéng
traän cuûa ngöôøi AÙo laøm nguoäi ñi söï phaán khôûi cuoàng loaïn cuûa nhöõng
ngaøy ñaàu trong caûm nghó chaùn naûn. Gia ñình bò maát maùt; sôï gaëp nhöõng
ñieàu vaát vaû lôùn lao hôn; ñaâu ñaâu cuõng thaáy ñieàu ganh tò, tham voïng bò
vôõ moäng, vaø caùc xaõ hoäi kín vaø phe phaùi caùch maïng gaây nhieàu xaùo troän.
Cuoäc thaêm vieáng Milan cuûa Mazini laøm buøng leân caùc cuoäc noåi loaïn
cuûa caùc ngöôøi theo oâng. Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi aâm möu khoâng ñuû
maïnh ñeå cöôùp chính quyeàn vaø hoï kieân nhaãn chôø söï giuùp ñôõ cuûa Caùch
maïng Phaùp. Sau moät chuoãi caùc cuoäc noåi daäy, phe xaõ hoäi Paris caàm
suùng ngaøy 23 thaùng saùu, trong moät cuoäc nhaát ñònh traû giaù ñeå cöôùp chính
quyeàn, tuy nhieân löïc löôïng Veä Binh vaø quaân ñoäi ñöùng veà phía chính
phuû. Trong boán ngaøy toaøn theå thị xaõ trôû thaønh moät baõi chieán tröôøng aùc
lieät, ñaãm maùu. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Affre bò thöông ngaõ xuoáng nguy
töû beân caïnh caùi chöôùng ngaïi vaät, ngaøi laø moät naïn nhaân cuûa söï lo laéng
cho nhieäm vuï muïc vuï cuûa mình. Phe xaõ hoäi bò ñaùnh baïi, thì keá hoaïch
cuûa caùch maïng YÙ cuõng thaát baïi theo.
Thaáy caùc cuoäc xaùo troän naøy chöa ñuû, thì laïi theâm moät caùi gaây khoù
chòu khaùc, laø Tôø Gazzetta del Popolo, xuaát hieän taïi Torino, nhôø coù
Bottero110, Borello, vaø Govean. Côõ baùo thì khieâm nhöôïng, nhöng noù coù
moät vai troø lôùn lao trong vieäc xuùi giuïc ngöôøi ta gheùt vaø choáng laïi Giaùo
Hoäi; coù leõ hôn moïi thöù xuaát baûn khaùc noù gaây neân huy haïi cho toân giaùo
vaø caùc thöøa taùc vieân cuûa ñaïo. Ngoaøi vieäc khoân kheùo vuoát ve khaùt voïng
cuûa quaàn chuùng, tôø baùo cuõng coøn bình daân trong loái vieát ñôn sô vaø ñi
thaúng vaøo caùc vaán ñeà vaø bao truøm roäng raõi moïi vấn ñeà kinh doanh vaø
taøi chaùnh. Do ñoù noù coù moät soá phaùt haønh roäng lôùn trong haøng nguõ những
ngöôøi laøm trong vaên phoøng vaø moäït soá lôùn caùc khu vöïc daân chuùng,
khoâng chæ ôû Torinoâ maø cuõng coøn taïi caùc thaønh phoá khaùc, ngay caû trong
caùc thoân laøng nhoû beù cuûa Piedmont. Khi caùc soá ñaàu xuaát hieän, moät bieán
coá taïi moät quaùn caø pheâ laøm noåi baät caùi caûm nghĩ phoå thoâng coù yù nghóa
110 Giovanni Battista Bottero (1822-1897) laø moät nhaø vaên theo chuû nghóa töï do ôû
Nice. Naêm 1848, oâng thaønh laäp tôø báo từng kyø L’Opinione [Nxb]
302
|
|
32 Pages 311-320 |
▲back to top |
|
|
32.1 Page 311 |
▲back to top |
cuûa moäït ngöôøi khoâng coù hoïc thöùc. Don Bosco öa nhaéc laïi ñeå laøm caâu
truyeän mua vui vôùi baïn beø. Moät hoâm, khi ngaøi ñang ôû trong quaùn caø
pheâ Fioro noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi haàu baøn treû tuoåi ngaøi hy voïng ñem
ñöôïc vaøo Nguyeän Xaù, moät người mieàn thöôïng ñi vaøo. OÂng naøy ñoäi
moät caùi muõ loâng; caùi quaàn chæ daøi tôùi ñaàu goái, coù hai caùi boïc thaät böï
gioáng nhö caùi tuùi. Maët oâng coù nhieàøu màu saéc. OÂng ta ngoài xuoáng vaø
goïi moät toâ caø- pheâ söõa. Khi toâ caø-pheâ ñem ra, oâng boác ñöôøng boû vaøo
caø-pheâ baèng nhöõng ngoùn tay baùm ñaày muøi thuoác laù. Moäït soá hoïc sinh
treû vaø maáy caäu coâng töû ñang coù maët ôû ñoù quan saùt caùi quang caûnh moät
caùch raát thích thuù. Sau khi trao ñoåi cho nhau nhöõng caùi lieác nhìn vaø
cöôøi thích thuù, chuùng ñöùng leân laïi beân oâng hoûi, “Hoâm nay oâng coù nhìn
thaáy taäp Gazzetta del Popolo khoâng?”
“Khoâng!” oâng noùi. “Toâi khoâng coù theå ñoïc ñöôïc. Tuy nhieân neáu coù
nhöõng tin töùc hay hay, cho toâi moät taäp, toâi ñem veà nhaø cho con toâi, noù
laø hoïc sinh thöù thieät. Khoâng nhöõng noù laøm được salami maø coøn coù theå
ñoïc vaø vieát ñöôïc.”
“Caäu con thoâng minh naøy coù leõ laø moät luaät sö?” Moät caäu treû blade
(?) khaùc cöôøi hoûi. Nhöõng tieáâng cöôøi roä leân vaø nhöõng tieáng la nhö chaøo
ñoùn caâu hoûi. Ñeán ñoù, oâng ngöôøi thöôïng naém baøn tay laïi choáâng vaøo
hoâng. “Taïi sao laïi cöôøi lôùn nhö vaäy?” oâng hoûi. “Khi cha xöù toâi giaûng,
ngöôøi thöôøng noùi nhöõng tieáng ‘orum, orum, orum’ ”.
Caùc caäu treû baáy giôø laïi caøng la to oàn aøo hôn nöõa. “Vaäy vò cha xöù
cuûa oâng noùi theá coù nghóa laø gì?” Moät anh baûnh bao hoûi.
“ÔØ, toâi khoâng bieát tieáng La tinh, neân hoûi ngöôøi. Nghóa cuûa nhöõng
ñoù laø cöù töø töø maø cöôøi nhö ñieân.”
Caùc ngöôøi treû noùi coù yù aùm chæ; ngöôøi laï maët ñaâu coù phaûi khôø nhö
chuùng nghó. Chuùng thay ñoåi ñeà taøi vaø baét ñaàu haùt leân nhöõng lôøi ca tuïng
tôø Gazzetta, keå ra nhöõng caâu chuyeän gaàn nhaát, ñaëc bieät coù lieân quan
ñeán caùc vò linh muïc. Trong khi ñoù chuùng nhìn Don Bosco, caâu chuyeän
coù yù nhaém vaøo ngaøi. Ngöôøi mieàn thöôïng toû veû laï luøng veà ñieàu chuùng
noùi vôùi oâng ta.
“Ñuùng vaäy haû?” OÂng la to. Coù phaûi caùc anh coù yù nhaân dòp naøy ñeå
choïc queâ toâi sao?”
303
|
|
32.2 Page 312 |
▲back to top |
“Khoâng phaûi vaäy ñaâu! OÂng coù yù noùi oâng khoâng bieát gì veà nhöõng
ñieàu naøy?”
“Ñuùng vaäy, nhöng noù khoâng laøm cho toâi thích thuù chuùt naøo heát?”
“Tôø Gazetta noùi caùc linh muïc muoán côõi ñaàu côõi coå chuùng ta”.
“OÀ, toâi hieåu. Baây giôø ñeán löôït chuùng ta phaûi laøm caùi vieäc ñeåø côõi ñaàu
côõi coå laïi”.
“Ñuùng! Vaø hôn theá nöõa, tôø baùo naøy choïn nhöõng caùi ngon laønh noùi
veà caùc linh muïc. Thaät khoù maø tin ñöôïc caùc linh muïc laïi coù theå laøm nhö
theá!”
“OÂng coù tin taát caû nhöõng ñieàu ñoù khoâng?”
“Leõ ñöông nhieân. Tôø Gazetta noùi theá thì ai cuõng noùi nhö vaäy caû,
phaûi khoâng?”
“Toâi haû?” Con ngöôøi toát laønh suy nghó moät chặp tröôùc khi traû lôøi,
roài, moät caùch chaéc chaén, ñeå chuùng noùi baèng tieáng Piedmont. “Kìa coi,
caùc baïn,” oâng noùi, “caùc baïn phaûi bieáùt con löøa keâu to hôn con la vaø
nhöõng ñöùa ñieân khuøng luoân luoân theo phe ngöôøi noùi to nhaát.”
Khi nghe theá, Don Bosco khoâng khoûi cöôøi thaàm. Ngöôøi boû ñi, coù em
hoïc sinh môùi ñi theo, trong khi ngöôøi nhaø queâ tieáp tuïc leân giaûng baøi
hoïc cho nhöõng teân laùu caù treû tuoåâi non daï.
Thaät baát haïnh coâng vieäc ma quyû phaù hoaïi cuûa tôø Gazetta del popolo,
tôø L’opinione, nhöõng tôø xuaát baûn khaùc, cuõng nhö nhöõng lôøi doái traù
phaïm thöôïng cuûa teân boû ñaïo baát löông Bianchi Giovini vaø nhieàu teân
khaùc, baét ñaàu mang haäu quaû taùc haïi. Daàn daàn daân chuùng tin raèng moät
ngöôøi Coâng Giaùo hoaëc moät ngöôøi roái ñaïo khoâng khaùc gì nhau, toân giaùo
naøo cuõng toát nhö nhau tröôùc maët Thieân Chuùa; gioáng nhö ñen vaø traéng,
ngoït vaø ñaéng, aùnh saùng vaø toái taêm, chaân lyù vaø söï sai laàm, ca tuïng vaø
lôïi duïng cuõng nhö nhau. Bôûi laàm laãn töï do vôùi kyû luaät, keû thuø cuûa Giaùo
Hoäi ñeà cao caùc tham voïng cuûa con ngöôøi vaø tuyeân boá ñuùng luaät ñieàu
traùi luaät. Chuùng truyeàn ñi nhöõng lôøi ñoàn ñaõi về Giaùo Hoäi, baøy ñaët vaø
coâng boá nöõng caâu truyeän tuïc tóu veà caùc giaùm muïc, linh muïc vaø caùc baäc
tu haønh vaø khoâng ngaàn ngaïi laøm cho hoï bò maát tin töôûng vaø gaây neân söï
thuø gheùt. Vì nhöõng lyù do naøy lyù do khaùc quaù nhieàu khoâng keå cho heát
304
|
|
32.3 Page 313 |
▲back to top |
ñöôïc, raát nhieàu ngöôøi bò löøa gaït ñi traät ñöôøng raày khieán cho caùc linh
muïc khoâng coøn ñöôïc an toaøn ngay caû treân ñöôøng phoá Torino, moät thò
xaõ noåi tieáng laø coù cöông kyû. Chính trong thôøi gian naøy, Don Bosco
nhieàu laàn gaëp nguy hieåm, nhöng ngaøi ñeàu traùnh thoaùt ñöôïc an toaøn nhôø
coù Ñöùc Meï che chôû. Ngaøi coøn laøm ñöôïc moät soá ñieàu toát cho nhöõng keû
sæ nhuïc ngaøi. Caùc bieán coáù nhö vieäc chuùng toâi seõ keå ra baây giôø ñaõ xảy
ra thöôøng xuyeân trong nhieàu naêm.
Coù moät hoâm, gaàn Porta Nuova, Don Bosco thaáy moät toaùn hai möôi
thanh nieân ôû ñaàu ñöôøng beân kia daãn ñeán moät cánh ñoàng troáng. Chuùng
khoâng coù veû gioáng nhö loaïi ngöôøi ñi nhaø thôø. Khi chuùng nhìn thaáy Don
Bosco ñang ñi tôùi, chuùng baét ñaàu laåm bẩm nhöõng lôøi cheá nhaïo vaø nhieàu
ñöùa hieän ñaõ la to, “Haõy baét noù laïi!”
Ñaùng leõ Don Bosco phaûi quay trôû laïi, nhöng ñaõ quaù treã, hoaëc cuõng
khoâng neân toû veû lo sôï. Ngaøi tieáp tuïc ñi chaäm chaäm veà phía chuùng. Khi
ñaõ ñeán khaù gaàn, boïn chúng taùch ra laøm hai ñeå ngaøi phaûi ñi vaøo giöõa,
trong luùc ñoù nhöõng teân treû tuoåi ñoäc aùc nhìn ngaøi moât caùch khinh khi.
Ngaøi vöøa böôùc qua thì moät teân la lôùn, “Taïi sao ñeå cho noù ñi loït?”
“Phaûi chaêng oâng ta khoâng coù quyeàn ñi ñöôøng cuûa oâng ta?” coù tieáng
ñaùp moät caùch mæa mai. “Ai maø bieát oâng ta laø ai? Coù theå oâng ta seõ ñem
taát caû chuùng ta ñi boû tuø!”
“Moät linh muïc quaúng chuùng ta vaøo tuø haû?” Teân thöù nhaát tieáp tuïc
noùi. “Nhöng linh muïc laø gì? OÂng ta chæ laø moät con quaï, moät con quạ
gaày guoäc ñaùng thöông”. Roài baét chöôùc con quaï, noù keâu qua, qua, qua.
“Nhöng taïi sao laïi laøm khoù moät ngöôøi chaúng laøm khoù baïn,” teân thöù
hai noùi tieáp theo.
“Ñuùng ñaáy,” moät teân thöù ba noùi lôùn, “chuùng ta phaûi ñoåi laïi caùch
chuùng ta ñaõ thieáu kính troïng oâng. Chuùng ta taát caû haõy ñi vôùi oâng ñeán
moät quaùn ruôïu vaø ñaõi oâng ta moät chai Barolo”111.
“Ñöôïc khoâng oâng?”ñöùa thöù boán la lôùn, “Toâi muoán ñöôïc caùi danh döï
ñoù! Ngoaøi ra, toâi ñaõi oâng moät böõa aên daëm”.
111 Moät loaïi röôïu quyù cuûa Piedmont [Nxb]
305
|
|
32.4 Page 314 |
▲back to top |
“Khoâng aên daëm gì heát!” Teân khaùc chen vaøo. “Taát caû chuùng bay caâm
caùi mieäng laïi. Caùi naøy coøn hôn moät böõa aên daëm”.
Roài taát caû chuùng hoâ, “Ñeå tao ñaõi! Ñeå tao ñaõi!” nhö theå chuùng thöïc
söï tranh nhau ñeå ñöôïc danh döï mua vui vò linh muïc baèng moät böõa aên
toái. Trong moät thoaùng, coù veû nhö chuùng muoán coù moät cuù ñaùnh. Don
Bosco tieáp tuïc ñi chaàm chaäm, nhòn taát caû nhöõng lôøi cheá nhaïo. Boãng
nhieân ngaøi döøng chaân, vaø vaïch loái ñi ra.
Caùc teân treû tuoåi böôùng bænh yeân laëng bao vaây ngaøi. Don Bosco noùi,
“Naøy, haõy laéng nghe, hình nhö coù caùc baïn ñang baøn caõi xem ai laø ngöôøi
seõ traû tieàn. Ñeå toâi giaûi quyeát vaán ñeà. Haõy ñi vôùi toâi, toâi seõ mua röôïu
cho moïi ngöôøi uoáng!”
Coù nhöõng tieáng hoan hoâ vaø Vivas chaøo ñoùn lôøi ñeà nghò, Don Bosco
ñaùp: “Hoan hoâ caùc baïn! Tuy nhieân haõy ñeå toâi xin caùc baïn cho moät aân
hueä.”
“Ñaõ hẳn roài! Xin cöù noùi!”
“Moät Chuû nhaät naøo ñoù, toâi muoán caùc baïn ñi xuoáng cuoái ñöôøng Corso
Valdocco. ÔÛ ñaáy caùc baïn seõ tìm thaáy moät Nguyeän Xaù.
“Coù phaûi nôi ñoù toâi ñöôïc nghe coù caùc em taäp trung ngaøy Chuû nhaät
ñeå vui chôi thoaûi maùi?”
“Ñuùng theá!”
“Taïi choã cuûa Don Bosco haû?”
“Ñuùng theá!”.
“Ai laø Don Bosco?” haàu heát chuùng ñeàu hoûi.
“Ai maø bieát ñöôïc?” maáây ñöùa traû lôøi. Nhöõng ñöùa khaùc noùi theâm,
“Tao chöa bao giôø ñeán ñoù”.
“Vaäy coù ñeán khoâng?” Don Bosco hoûi.
“Chaéc chaén, chaéc chaén, tuy nhieân chuùng ta baây giôø haõy ñi.” Noùi theá,
taát caû chuùng ñeàu ñi tôùi quaùn röôïu naèm ngay giöõa moät khu vöïc choå
ngöôøi ôû. Giôø naøy khoâng coù khaùch. Don Bosco keâu ñuû röôïu cho taát caû
chuùng uoáng; chuùng cuïng ly vôùi nhau vaø Don Bosco cuõng nhaám nhaùp
306
|
|
32.5 Page 315 |
▲back to top |
một chuùt. Sau khi ñöôïc vui veû oàn aøo nhö mong öôùc, Don Bosco noùi ngaøi
phaûi veà.
“Khoâng!” taát caû chuùng la lôùn, “chuùng toâi cuøng ñi vôùi oâng. Chuùng toâi
muoán ñöa oâng veà nhaø an toaøn cho tôùi cöûa!” Do ñoù, chuùng ra ñi vôùi
ngaøi. Khi tôùi Valdocco, moät ñöùa trong bonï chæ caên nhaø nhoû trong khu
vöïc noùi, “Ñoù laø caên nhaø cuûa một vò linh muïc raát toát. OÂng thích caùc treû
em nhö côõ chuùng mình, vaø luoân luoân giuùp ñôõ chuùng. OÂng ta thaät toát
buïng”.
“Phaûi,” ñöùa khaùc noùi, “ñoù laø caên nhaø cuûa Don Bosco”.
“OÀ!, ñöùa thöù ba noùi, “Tao ñaõ ñeán ñaây, tao ñeán xöng toäi. Tao cuõng
ñeán hoïc giaùo lyù moät laàn vaø sau ñoù tao coù moät thôøi kyø thoaûi maùi. Nhöng
tao khoâng thaáy Don Bosco vì hoâm aáy ngöôøi ñi giaûng ôû ngoaøi.” Khi caùc
ñöùa treû tuoåi hung baïo thaáy Don Bosco ñi veà phía chính caên nhaø chuùng
noùi tôùi, chuùng hoûi, “OÂng soáng vôùi Don Bosco phaûi khoâng?”
“Ñaây laø nhaø cuûa cha! Baây giôø caùc baïn bieát cha laø ai chöa?” Don
Bosco cöôøi.
“Cha khoâng phaûi laø Don Bosco, coù ñuùng khoâng?”
Taát caû chuùng ñeàøu la leân, “Cha laø Don Bosco!”
“Phaûi! Cha laø Don Bosco vaø cha muoán laø baïn cuûa chuùng con!”
Roài coù bao nhieâu laø lôøi xin loãi töø nhöõng teân du coân treû tuoåi, nhöng
Don Bosco cho chuùng bieát ngaøi khoâng heà baän taâm, ngaøi noùi theâm, “Cha
thaáy caùc con thaät söï toát laønh, cha muoán caùc con höùa vôùi cha moät ñieàu.”
Chuùng ñoàng thanh la lôùn chuùng chæ muoán ñöôïc sung söôùng laøm baát cöù
ñieàu gì ngaøi muoán. “Theá thì, cha muoán taát caû caùc con ñeán ñaây Chuû nhaät
tôùi ñeå xöng toäi. Cha baûo ñaûm vôùi caùc con, caùc con seõ khoâng phaûi phaøn
naøn ñaâu.”
“Hö-öøm, ñi xöng toäi,” moät teân hoaøn toaøn hoà nghi noùi. “Con ñaõ boû
xöng toäi saùu naêm roài”, ñöùa khaùc noùi. Coøn coù nhöõng lôøi bày toû khaùc,
chaúng haïn nhö “Con ñaõ khoâng vaøo nhaø thôø töø sau ngaøy Röôùc Leã Laàn
Ñaàu” vaø “Con khoâng bieát xöng laøm sao caû”, vaø “Con chöa heà bao giôø
xöng toäi.”
“Khoâng sao,” Don Bosco noùi, “chæ caàn ñeán thoâi, taát caû caùc con”.
307
|
|
32.6 Page 316 |
▲back to top |
“Ñöôïc, chuùng con seõ ñeán!” Sau khi chuùc Don Bosco nguû ngon,
chuùng ñi veà nhaø.
Don Bosco môøi chuùng trôû laïi, nhöng ít hy voïng chuùng nghe. Tuy
nhieân, Chuû nhaät sau coù möôøi saùu teân coù maët, ñi xöng toäi, thay ñoåi töø
caên baûn loái soáng, vaø giöõ tình baïn thaân thieát vôùi ngaøi moät thôøi gian laâu
daøi. Chæ coù boán teân khoâng giöõ lôøi.
Moät laàn khaùc, Don Bosco ñang ñi ngang qua moät buøng binh, keà caän
nhöõng con phoá baän roäïn hôn taïi Torinoâ, thì gaëp moät nhoùm ba möôi hoaëc
boán möôi teân hung döõ ñang theà boài lôùn tieáng vaø noùi nhöõng lôøi daâm oâ.
Khi chuùng nhìn thaáy ngaøi, nhieàu teân chuyeàn noùi vôùi nhau, “Haõy nhìn
oâng linh muïc kìa!” Sau khi trao ñoåi ít lôøi, chuùng tieán ñeán phía ngaøi vôùi
yù ñònh bao vaây ngaøi. Don Bosco töï nghó, “Chuùng seõ laøm troø ñuøa baát keå
mình theá naøo ñaây! Ta phaûi chôi troäâi hôn chuùng môùi ñöôïc”. Ngay khi
chuùng ñeán gaàn saùt, ngaøi noùi lôøi chaøo vaø hoûi chuùng coù khoûe khoâng vaø
chuùng ñi ñaâu, nhö theå chuùng laø baïn quen töø laâu. Chuùng laïnh luøng ñaùp
laïi ngaøi vôùi tích caùch cheá nhaïo, khoâng buoàn giaáu gieám söï khinh khi.
Laøm thinh tröôùc thaùi ñoä thoâ bæ cuûa chuùng, Don Bosco tieáp tuïc noùi vôùi
chuùng ngaøi töø ñaâu tôùi vaø ngaøi ñeán ñaâu. Baát ngôø coù moät teân la lôùn vaøo
maët ngöôøi, “Linh muïc laø ñoà rascal (voâ laïi)!” trong khi ñoù nhöõng teân
khaùc cöôøi roä leân nhö bieåu ñoàng tình. Don Bosco noùi laïi caâu chuyeän bò
ngaét quaõng, “Cöù töï nhieân, haàu nhö caùc baïn khoâng ai hieåu nghóa chöõ
‘rascal’ laø gì. Neáu hieåu, chaéc caùc baïn seõ khoâng noùi ñaâu.” Roài chæ vaøo
moät teân, ngaøi hoûi, “Vaäy, baïn coù hieåu nghóa thaät cuûa chöõ naøy khoâng?
Baïn coù bieát nguyeân goác chöõ naøy töø ñaâu khoâng?”
Chuùng nhìn nhau nhö ñeå hoûi, trong khi Don Bosco noùi tieáp, “Caùc
baïn bieát ñoù, ñeå hieåu nghóa thaät caùc baïn coøn phaûi thoâng thaïo nhöõng
ngoân ngöõ khaùc, bôûi vì chöõ naøy coù goác ngoaïi ngöõ.”
Ñeán ñaây, nhöõng teân hung baïo naøy baét ñaàu thuùc keù nhau, vaø naém
chaët baøn tay laïi, thaàm thì hoûi nhau, “Maøy noùi cho oâng aáy ñi , maøy noùi…
Nhaän thaáy khoâng deã gì thoaùt, vaû laïi khoâng coù moät boùng caûnh saùt
vieân naøo, Don Bosco thöû moät caùi meïo. “Haõy nghe, naøy caùc baïn,” ngaøi
noùi, chuùng ta haõy laøm ñieàu naøy. Toâi thích chôi vôùi caùc baïn trẻ. Ñaây
coù caùi quaùn ruôïu. Chuùng ta vaøo ñi. Caùc baïn laø khaùch cuûa toâi, nhöng vôùi
308
|
|
32.7 Page 317 |
▲back to top |
hai ñieàu kieän. Thöù nhaát, toâi laø moät linh muïc neân khoâng tieän keâu röôïu,
vaäy caùc baïn cöù goïi ñi. Taát nhieân phaûi goïi loaïi toát nhaát ôû ñaây coù... loaïi
töø Asti. Thöù hai, toâi muoán traû tieàn”.
Nhöõng teân hung baïo nhìn nhau chaèm chaëp nhö khoâng tin ñöôïc. “Vò
linh muïc naøy khoâng gioáng taát caû những linh muïc toâi bieát!” chuùng noùi
vôùi nhau, cöôøi. Theá roài chuùng la leân vui veû, “Ñöôïc, haõy ñi!”
Chuùng vaøo quaùn goïi röôïu uoáng vaø noùi nhieàu hôn laø uoáng. Khoâng
moät teân naøo bieát Don Bosco. Moät ñöùa trong boïn baét ñaàu nghi ngôø danh
tính cuûa ngaøi neân noùi vôùi teân ngoài gaàn. “Tao nghi oâng aáy laø Don
Bosco”.
“Maøy nghó theá sao?”
“Khoâng, khoâng theå naøo”, teân khaùc theâm.
Caäu em lieàn quay sang Don Bosco vaø hoûi thaúng ngaøi, “Cha coù phaûi
laø Don Bosco khoâng?”
“Phaûi, chính cha,” Ngaøi ñaùp. “Giôø ñaây, cha ñaõ ñaõi caùc baïn moät chaàu
röôïu roài, cha muoán xin caùc baïn moät aân hueä.”
“Cöù hoûi ñi, chuùng con seõ laøm”, chuùng ñaùp.
“Cha muoán caùc baïn ñeán Nguyeän Xaù xöng toäi chieàu thöù Bảy naøy.”
Caùc caäu con trai naøy tröøng maét nhìn nhau roài phaù ra cöôøi. “Chuùng
con, ñi xöng toäi haû? Neáu cha bieát chuùng con hung aùc theá naøo, chuùng
con toaøn laøm...”
“Chuùng ta coù phaûi laø baïn hay khoâng?”
“Chaéc haún, laø baïn chöù!”
“Vaäy thì...”
“ Ñöôïc”, chuùng la, “Chuùng con seõ tôùi ñoù”.
“Theá thì phaûi coù moät baïn naøo baûo ñaûm vieäc naøy”, Don Bosco noùi
theâm, maét nhìn vaøo moät teân treû tuoåi chaéc haún laø teân chæ huy.
“Con”, teân chæ huy noùi. Taát caû chuùng toâi seõ tôùi, neáu caàn, toâi seõ buoäc
daây vaøo coå loâi noù ñeán.”
“Laïy Chuùa, ñaâu ñeán noãi quyeát lieät nhö vaäy!” Don Bosco ñaùp. “Vaäy,
cha seõ gaëp taát caû caùc baïn thöù Baûy”.
309
|
|
32.8 Page 318 |
▲back to top |
Taát caû boïn ñaõ ñeán hoâm thöù Baûy vaø Chuû nhaät. Chuùng ñaõ xöng toäi toát
ñeïp hôn laø Don Bosco hy voïng. Nhieàu em tieáp tuïc ñeán thaêm Nguyeän
Xaù, coù taùm em trong nhoùm sôùm muoän ñaõ vaøo ôû löu xaù. Ñuùng vaäy,
chuùng khoâng theå chòu ñöïng laâu hôn cuoäc soáng töï do bò thaâu ngaén laïi
chuùng ñaõ soáng quen, tuy nhieân coù em chæ ôû ñöôïc moät naêm. Tuy vaäy,
chuùng ñaõ soáng toát laønh, löông thieän kieám soáng vaø moät soá baây giôø ñaõ laø
nhöõng thöông gia khaù giaû. Ñieàu quan troïng hôn laø chuùng kieân trì laøm
moät Kitoâ höõu toát vaø trôû thaønh baäc cha meï göông maãu.
Moät buoåi toái thöù Bảy, Don Bosco trôû veà Nguyeän Xaù coù moät soá ít teân
hung döõ ñang ñeán xöng toäi vôùi ngaøi. Ñang khi chuùng quyø trong nhaø
maëc aùo, boãng moät ñöùa khuùc khích cöôøi, caùc ñöùa khaùc cöôøi theo, roài
khoâng laâu taát caû chuùng ñeàu cöôøi vaø chaïy ra ngoaøi, ngoaïi tröø moät teân
ñaõ ñöôïc xöng toäi. Don Bosco khoâng mong gaëp ñöôïc chuùng nöõa, vaø saün
saøng nhaän mình ñaõ thaát baïi. Traùi laïi Chuû nhaät sau, taát caû chuùng ñaõ trôû
laïi. Thaät laø khoù khaên ñeå daïy chuùng xeùt mình, daïy chuùng bieát aên naên
tội vaø thuyeát phuïc chuùng laøm vieäc đền toäi. Thaät vaäy coù khoù nhoïc môùi
coù giaù trò.
Trong nhieàu tröôøng hôïp nhö vaäy, Don Bosco cuõng ñaõ hoaøn thaønh
coâng vieäc cuûa moät ngöôøi coâng daân trong vieäc giuùp phaù vôõ nhieàu phe
ñaûng khoâng ñeå chuùng lao vaøo con ñöôøng phaïm toäi troïng.
Tuy vaäy, Don Bosco khoâng luoân luoân vöôït qua ñöôïc nhöõng cuoäc
ñuïng ñoä gioáng nhö theá maø khoâng toùm ñöôïc caùi gì heát, neáu ngaøi khoâng
nhôø ñöôïc söï giuùp ñôõ baát ngôø. Moät hoâm ngaøi thaáy mình bò moät boïn voâ
laïi bao vaây, daàu ngaøi ñaõ duøng nhöõng lời noùi coù tính chaát baïn höõu cuõng
voâ hieäu. Chuùng la loái chöûi bôùi ngaøi, vaø ñaõ haát bay caùi muõ ngaøi ñoäi; laàân
naøy, ngaøi thaät söï sôï gaëp ñieàu teä haïi nhaát. Khoâng ñeå cho maát baûn ngaõ,
ngaøi coá gaéng ñeå thoaùt khoûi moùng vuoát cuûa chuùng, nhöng voâ ích. Ngay
luùc ñoù moät ngöôøi laùng gieàng chæ môùi gaëp Don Bosco môùi ñaây, may maén
coù dòp ñi qua. Xoû tay vao tuùi quaàn nhö ñeå ruùt dao ra, oâng ta la lôùn,
“Chuùng bay khoâng bieát linh muïc naøy laø Don Bosco sao? Ñöøng gaây
phieàn phöùc cho ngaøi, neáu khoâng tao seõ ñaâm thuûng buïng chuùng bay cho
maø xem!” Lôøi oâng ñe doïa coù phaàn thuyeát phuïc khieán tuïi hung döõ naøy
khoâng coøn daùm ñuïng ñeán ngaøi nöõa.
310
|
|
32.9 Page 319 |
▲back to top |
Ngöôøi ta ngaïc nhieân Don Bosco laïi khoâng laáy moät ngöôøi ngaøi nuoâi
naáng duøng laøm ngöôøi caän veä.
Nhöõng vieäc naøy vaø nhöõng cuoäc taán coâng teä haïi caùc linh muïc laø do
keát quaû tröïc tieáp cuûa baùo chí choáng haøng giaùo só, theá maø chính quyeàn
khoâng heà bao giôø nhuùng tay vaøo ñeå giaûi quyeát.
311
|
|
32.10 Page 320 |
▲back to top |
CHÖÔNG 36
Phe Ñaûng Taán Coâng
Caùc keû thuø, ngoaøi baùo chí choáng haøng giaùo só, ñaõ saün saøng cuoäc
chieán choáng Giaùo Hoäi moät caùch döõ doäi vaø nguy hiểm hôn. Ngaøy 19
thaùng Saùu, 1848, moät saéc leänh do Hoaøng töû Eugenio di Carignano huûy
boû moïi ñieàu luaät choáng giaùo phaùi Vanñeâ vaø Do thaùi. Saéc leänh noùi “söï
khaùc bieät toân giaùo khoâng caám baát cöù ai ñöôïc höôûng ñaày ñuû quyeàn coâng
daân vaø chính trò, hoaëc quyeàn haønh chính hoaëc quaân söï.” Hôn nöõa ngöôøi
thuoäc phe Vanñeâ vaø Do thaùi ñöôïc quyeàn töï do thôø phöôïng vaø ñi caûi
ñaïo. Ñaây laø moät söï lôïi duïng söï töï do toân giaùo. Keát quaû cuûa nhöõng saéc
leänh ban haønh ngaøy 17 thaùng Hai vaø 9 thaùng Ba [1848], ngöôøi Do thaùi
ñaõ töø caùc xoùm ñaõ loù ñaàu ra vaø khoâng bao laâu trôû thaønh nhöõng ngöôøi
chuû ñaát haïng nhaát ôû Pedmont. Caùc vò muïc sö Vanñeâ cuõng boû caùc thung
luõng chung quanh khu vöïc Pinerolo, maø vöông quyeàn Savoy ñaõ khoân
ngoan haïn cheá hoï vaøo ôû trong ñoù, vaø ñaõ baønh tröôùng treân khaép mieàn
Piedmont; sau naøy, hoï coøn traøn qua khaép baùn ñaûo. ÔÛ Torino, hoï chæ coù
moât nhuùm ngöôøi, nhöng bieát raèng caùch maïng thieân veàâ hoï, neân lieàn toû
roõ màu saéc thaät cuûa chuùng ra. Chuùng mô seõ chuyeån ñoåi nöôùc YÙ thaønh
moät quoác gia Tin laønh, seõ laøm cho giaùo hoaøng khoâng coøn tín höõu neân
baét buoäc phaûi boû Roâma. Nhôø vaøo chính löïc löôïng cuûa mình vaø söï hôïp
taùc cuûa Tin laønh Thuïy só. Ñöùc, vaø Anh ñaõ ñöôïc göûi sang YÙ ñeå caûi giaùo,
hoï ñaõ laøm taát caû nhöõng gì coù theå laøm ñöôïc ñeå rao giaûng nhöõng ñieàu sai
laàm. Caùch laøm thaønh coâng hôn laø coá yù phaân phoái saùch baùo, thaønh laäp
tröôøng hoïc, toå chöùc caùc buoåi thuyết trình vaø xaây döïng nguyeän ñöôøng
vaø thaùnh ñöôøng. Daàu ñang soáng trong moät vuøng ñaát ngoaïi giaùo, hoï
cuõng khoâng boû vieäc coá gaéng loâi keùo thaät nhieàu ngöôøi Coâng giaùo theo
giaùo phaùi Vanñeâ, Luteâroâ vaø Calvinoâ.
Don Bosco vaø caùc hoïc sinh Nguyeän Xaù Thaùnh Luy laø nhöõng ngöôøi
ñaàu tieân thaáy ñöôïc nhöõng hieäu quaû ma quyû cuûa nhöõng söï baønh tröôùng
môùi meû naøy. Sau khi ñeán Torinoâ khoâng bao laâu, ngöôøi Van-ñeâ ñaõ thieát
laäp vaên phoøng gaàn Vale del Platani khoâng xa nguîeän xaù naøy. Hoï thueâ
312
|
|
33 Pages 321-330 |
▲back to top |
|
|
33.1 Page 321 |
▲back to top |
moät ngoâi nhaø vaø baét ñaàu thuyeát trình veà Kinh Thaùnh. Laáy côù giaûi thích
Kinh thaùnh, hoï cheâ bai Ñöùc Giaùo Hoaøng, caùc Giaùm Muïc, caùc Linh
Muïc, ngöôøi soáng ñoäc thaân, pheùp Giaûi toäi, Thaùnh leã, Luyeän nguïc, vieäc
suøng kính caùc Thaùnh, vaø treân heát laø Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Hoï noùi Ngöôøi
laø moät phuï nöõ nhö moïi phuï nöõ khaùc, hoï choái boû hai ñaëc aân röïc rôõ nhaát
cuûa Ngöôøi: ñöùc ñoàøng trinh vaø laøm Meï Thieân Chuùa.
Caùc thöøa taùc vieân Vanñeâ kyø voïng seõ laøm cho daân chuùng phaán khôûi
vôùi nhöõng caâu chuyeän phaïm thöôïng vaø seõ caâu ñöôïc nhöõng nhaân vaät coù
taâm hoàn nghieâm tuùc baèng caùc cuoäc thuyeát trình, nhöng caùc ngöôøi naøy
ñaõ sôùm tænh ngoä. Coù raát ít ngöôøi ôû Torinoâ nghe theo ñeán tham döï caùc
cuoäc thuyeát trình cuûa Tin laønh vaø choái boû ñöùc Tin cuûa mình. Soá ít ngöôøi
laøm vaäy nhöng laø moät soá nhoû, haàu heát laø ngöôøi soáng ñaïo hôøi hôït chæ coù
caùi teân laø Coâng giaùo vì ñöôïc Röûa toäi. Trong soá nhöõng ngöôøi naøy coù moät
ngöôøi teân laø Pugno, moät anh thôï giaày thaát nghieäp. Chaùn laøm ngheà, anh
trôû thaønh moät trong nhöõng ngöôøi haêng say ñi giaûng ñaïo. Anh cuõng ñaõ
ñeán gaëp Don Bosco nhieàu laàn ñeå tranh luaän vôùi ngaøi. Don Bosco ñaõ
coâng khai choïc cöôøi nhöõng ñieàu voâ nghóa maø moät anh thôï giaày, boãng
choác trôû thaønh thaàn hoïc gia vaø laøm toâng ñoà, ñaõ thoát ra maø khoâng caûm
thaáy thöông haïi chuùt naøo cho linh hoàn mình.
Moät khi caùc thöøa taùc vieân Vanñeâ nhaän thaáy hoï khoâng laøm ñöôïc
nhieàu ngöôøi treû caûi ñaïo, hoï quyeát ñònh moät loái tieáp caän khaùc, chaúng
may ñaõ thaønh coâng vaø quaû thöïc hoï ñaõ thaønh coâng trong vieäc duï doã
nhieàu linh hoàn, löøa hoï ñi vaøo con ñöôøng hö maát. Hoï laáy tieàn baïc laøm
moài caâu baét ñöôïc nhöõng ngöôøi treû khoâng ñeà phoøng, thieáu kinh nghieäm.
Hoï choïn nhöõng ngöôøi chæ nhôø söï haêng haùi vaø göûi ñeán vôùi chuùng, gioáng
nhö choù soùi ñi tìm chieân. Nguyeän Xaù Thaùnh Luy coù chöøng naêm traêm
hoïc sinh ôû nhieàu traïc tuoåi trôû thaønh muïc tieâu chính; noù gioáng nhö ñoaøn
chieân khoâng ñöôïc che chôû. Ñeå duï doã nhöõng ngöôøi treû, vaøo moät ngaøy
Chuû nhaät, nhieàu ngöôøi ñöùng treân caùc con ñöôøng ñi ñeán Nguyeän Xaù vaø
gaàn saân chôi. Chuùng hoûi caùc em, “Caùc em ñeán ñaây ñeå laøm gì vaäy? Haõy
ñeán vôùi chuùng toâi, caùc em seõ coù nhieàu caùi ñeå vui chôi. Caùc em seõ ñöôïc
nghe nhieàu ñieàu caùc em thích. Truôùc heát, chuùng toâi seõ cho moãi em
möôøi saùu ñoàng vaø moät quyeån saùch hay ñeå ñoïc.”
313
|
|
33.2 Page 322 |
▲back to top |
Tuoåi treû thieáu suy nghó laïi theâm tieàn baïc duï ñoã. Moät em ñeà nghò,
“Haõy ñi!”. Moät em khaùc noùi, “Naøo thì ñi!”. Em thöù ba theâm, “Chaéc
haún tao coù caùch ñeå xaøi mười saùu ñoàng naøy”. Chuû nhaät hoâm aáy, coù
khoaûng naêm möôi em ñi theo ngöôøi Vanñeâ. Sau khi nghe hoï noùi, nhö
ñaõ höùa, moãi em nhaän ñöôïc möôøi saùu ñoàng vaø moät cuoán saùch ñöôïc vieát
veà vieäc xöng toäi cuûa [Luigi] De Sanctis,112 moät ngöôøi boû ñaïo noåi tieáng.
Sau khi ñöôïc cho tieàn vôùi lôøi môøi trôû laïi, nhieàu hoïc sinh, voâ tình
khoâng bieát caùi baãy ñaõ ñöôïc chaêng ra, buoåi chieàu voâ tö trôû laïi Nguyeän
Xaù Thaùnh Luy. Cha Carpano nhaän thaáy ngay laäp töùc coù nhöõng con chó
soùi ñaõ ñeán gaàn caùc con chieân Don Bosco ñaõ trao cho mình, ngöôøi haêng
say saép xeáùp coâng vieäc ñeå cöùu ñoaøn chieân cuûa mình. Tröôùc tieân, ngöôøi
thu laïi taát caû caùc cuoán saùch caùc em ñaõ ñöôïc taëng; sau ñoù, nhôù laïi nguï
ngoân vò chaên chieân laønh, ngöôøi cho caùc em bieát muïc tieâu cuûa phaùi
Vanñeâ laøm vaø thuyeát phuïc caùc em veà söï gôùm ghieáâc cuûa vieäc gaëp gôõ
naøyï, caùc em höùa seõ khoâng bao giôø ñeán gaëp hoï vì tieàn baïc cuûa theá gian.
Vieäc naøy laøm noåi leân moät cuoäc tuyeân chieán. Traän chieán tieáp dieãn
trong nhieàu giôø, nhieàu ngaøy khieán cho Don Bosco, cha Borel, Cha
Parpano vaø taát caû caùc hoïc sinh gaëp nhieàu söï ñau loøng.
Chuû nhaät sau, caùc ngöôøi Vanñeâ laïi ñeán ñöùng treân con ñöôøng daãn tôùi
Nguyeän Xaù Thaùnh Luy. Laàn naøy vieäc saên ñoùn khoâng deã aên nhö tröôùc.
Caùc em lôùn tuoåi ñöôïc beà treân baùo ñoäng neân ñaõ quan saùt. Baát cöù luùc naøo
moät ngöôøi Vanñeâ ñeán gaàn moät em, chuùng lieàn tôùi cöùu.
“Ñöøng ñeå cho hoï noùi gì heát; hoï muoán ñem caäu ñeán oâng raâu xoàm113
ñaáy; hoï choáng laïi ñaïo chuùng ta. Haõy vaøo Nguyeän Xaù ñi!”
Ñeán cuoái cuøng thaáy aâm möu bò phaù vôõ boïn ngöôøi ñi caûi ñaïo quay
sang cheá nhaïo vaø chöûi bôùi. “Chuùng bay laø boïn ñieân roà!” hoï la lối, “Caùc
oâng linh muïc laøm ñöôïc gì cho chuùng bay? Ñeán vôùi chuùng toâi coù phaûi
toát hôn khoâng, ngoaøi ra chuùng bay laïi ñöôïc taëng möôøi saùu ñoàng baïc!”
Caùc em ñaùp laïi, “Caùc oâng laø nhöõng ngöôøi giaûng ñaïo toài baïi, caùc oâng
phaûi traû tieàn ñeå ñöôïc hoï nghe. Caùc oâng khoâng theå naøo duøng ñoàng tieàn
112 Moät cöïu cha xứ laøm muïc sö phaùi Truyeàn giaùo [Nxb]
113 Caùc muïc sö Van-doâ thöôøng ñeå raâu rai cho neân coù caùi teân ñoù [Nxb]
314
|
|
33.3 Page 323 |
▲back to top |
ñeå laøm nhöõng coâng vieäc khaùc toát ñeïp hôn sao?” Caâu traû lôøi ñaùnh truùng
muïc tieâu. Nhöõng teân cuoàng tín muoán cho chuùng moät quaû ñaám, nhöng
vì ít ngöôøi, chuùng khoân ngoan ruùt lui vôùi lôøi ñe doïa, “Chuùng ta seõ trôû
laïi!”
Chuû nhaät nhaät tôùi chaéc haún söï vieäc coù theå seõ teä haïi hôn. Do ñoù, caùc
em ñöôïc caûnh caùo töø nay trôû ñi, caùc em chæ caàn laøm thinh nhöõng ngöôøi
Vanñeâ ñi maø thoâi, neáu hoï muoán ñeán gaëp, thì cöù ñi thaúng vaøo Nguyeän
Xaù. Vieäc sôï boïn naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh. Ngaøy sau tröa Chuû nhaät tuaàn
sau, coù ñoä ba möôi hoaëc boán möôi thanh nieân hung haõn, moãi teân boû tuùi
möôøi saùu ñoàng baïc, ñeán caùnh ñoàng coû keá caän Nguyeän Xaù Thaùnh Luy.
Caùc hoïc sinh laøm theo lôøi ñöôïc daën vaø töï giöõ mình. Tuy nhieân caùc teân
hung haõn naøy khoâng thích kieåu ñoù, Chuùng neùm ñaù vaøo caùc em töïa nhö
neùm vaøo moät laâu ñaøi. Caùc cuïc ñaù neùm nhö möa vaøo cöûa nhaø, treân maùi
nhaø vaø coù cuïc neùm truùng vaøo caùc em ñang run raåy gaây cho nhieàu em
bò thöông treân ñaàu. Taát caû caùc em bò moät côn sôï haõi. Cuoäc khieâu khích
khieán cho caùc em lôùn töùc ñieân leân. Khoâng coøn nhôù ñeán leänh laïc, vaø
khoâng maøng nguy hieåm, chuùng nhaët ñaù giaän döõ neùm laïi ñoái phöông vaø
ñuoåi chuùng qua khoûi Viale Del Platani.
Tuy nhieân ñaây khoâng phaûi laø moät cuoäc chieán duy nhaát. Coøn coù
nhieàu cuoäc aåu ñaû khaùc nöõa, haàu heát xảy ra trong ngaøy Chuû nhaät vaø
ngaøy leã troïng trong nhieàu thaùng sau, khieán cho Don Bosco vaø caùc coäng
söï vieân lo aâu. Caùc ngöôøi Vanñeâ vaø nhöõng ngöôøi theo hoï, khoâng theå duï
caùc em ñi vaøo caïm baãy cuûa hoï ñöôïc, neân chæ tìm moïi caùch huø doïa chuùng
xa traùnh Don Bosco baèng caùch neùm ñaù treân ñöôøng ñi töøng nhoùm hai vaø
ba em. Thöôøng thì hoï chôø ñeán khi caùc em vaøo nhaø thôø, chuùng môùi tung
ra moät loaït ñaù neùm qua cöûa ra vaøo vaø caùc cöûa soå, ñeå doïa caùc em nhoû
baét buoäc Don Bosco ngöng taäp trung caùc em laøm caùc vieäc ñaïo ñöùc trong
thaùnh ñöơøng.
Moät laàn, Cha Borel vaø Cha Carpano ñang ôû trong nhaø maëc aùo ñeå
làm giôø chaàu Pheùp laønh Thaùnh Theå thì coù moät ngöôøi caàm suùng xuaát
hieän ôû cöûa soå nhìn ra ñöôøng phoá vaø baén hai phaùt suùng nhaèm vaøo caùc
vò. May maén caùc vieân ñaïn baén traät caùc ngaøi vaø ghim vaøo töôøng. Caùc
em run sôï, nhöng nhìn thaáy caùc linh muïc khoâng heà haán gì, chuùng trôû
315
|
|
33.4 Page 324 |
▲back to top |
laïi bình tónh. Caùc baïn cuõ chuùng toâi laø Cingliutti, [Gioan] Gravano, vaø
[Giuse] Buzzetti coù maët luùc caùc chuyeän xaûy ra.
Vieäc xảy ra roõ reät do caùc ngöôøi Vanñeâ laøm khoâng phaûi chæ noùi ñuøa,
hoï ñaõ quyeát taâm baét buoäc Nguyeän Xaù Thaùnh Luy phaûi ñoùng cöûa. Tuy
nhieân Don Bosco vaø caùc Coäng söï vieân nhôø coù Chuùa vaø Ñöùc Trinh Nöõ
phuø hoä neân ñaõ can ñaûm vaø kieân trì ñöùng vöõng tröôùc caùc cuoäc taán coâng
vaø sau cuøng ñaõ thaéng.
Caùc hoïc sinh Nguyeän xá Thaùnh Luy vaãn tieáp tuïc ñeán. Chuùng lôùn
tieáng daâng lôøi tuyeân xöùng ñöùc Tin vôùi lôøi kinh trong taäp san Baïn Treû:
OÂi laïy Chuùa, con vöõng loøng tin moïi chaân lyù Chuùa ñaõ mặc khaûi cho Giaùo
Hoäi, bôûi Chuùa laø chaân lyù neân khoâng bao giôø sai laàm. Laïy Chuùa, xin
ban cho con ñöôïc soáng vaø cheát laø moät ngöôøi Coâng giaùo chaân thaät trong
loøng Meï Giaùo Hoäi.”
Trong khi Nguyeän Xaù Thaùnh Luy ôû Porta Nuova chòu nhöõng thöû
thaùch naøy, thì Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ taïi Valdocco, sau leã
kính Thaùnh Gioan Taåy giaû bình yeân, giôø ñaây laïi ñang möøng leã Thaùnh
Luy Gonzaha moät caùch troïng theå ñaëc bieät. Thôøi gian ñoøi hoûi phaûi laøm
ñieàu aáy.
Nhöõng cuoäc bieåu tình daân söï hoaëc aùi quoác coù söùc haáp daãn caùc hoïc
sinh. Ñeå laøm thoûa maõn ñoøi hoûi naøy, khoâng phaûi chæ nguyeân vì hôïp thôøi
maø caàn thieát phaûi coù nhöõng cuoäc röôùc toân giaùo ñoái choïi laïi nhöõng cuoäc
biểu tình ngoaøi ñôøi ñeå chieán thaéng taâm trí ngöôøi tín höõu, nhaát laø giôùi
treû veà cho Giaùo Hoäi.
Leã kính Thaùnh Luy ñaõ ñöôïc thoâng baùo töø laâu, vaø tröôùc ñoù coù laøm
giôø toân kính Saùu Ngaøy ñeå vinh danh vò thaùnh. 114Ban nhaïc vaø ca ñoaøn
taäp döôït nhieàu laàn vaø thieäp môøi ñöôïc göûi tới caùc vò aân nhaân, thaân nhaân
vaø baïn höõu. Phaùo boâng ñöôïc ñoát trong ngaøy leã voïng vaø saùng ngaøy chính
leã ñeå nhaéc nhôû nôi gaàn vaø nôi xa. Taát caû nhöõng chuaån bò naøy coù nghóa
laø ñem theâm vieäc cho Don Bosco, Cha Borel vaø nhieàu vò linh muïc khaùc,
tuy nhieân hoï caûm thaáy ñöôïc thöôûng coâng lao baèng nhieàu cuoäc leân Röôùc
114 Xin ñoïc BM IItr. 281 f [Nxb].
316
|
|
33.5 Page 325 |
▲back to top |
leã trong ngaøy. Buoåi chieàu coù raát nhieàu ngöôøi treû tuôn ñeán Nguyện xaù
khieán nguyeän ñöôøng chæ chöùa ñöôïc moät phaàn caùc em.
Cuoäc röôùc laø troïng ñieåm cuûa vieäc toå chöùc. Thaät laø caûm ñoäng khi
nhìn thaáy moät em hoïc ngheà taàm thöôøng mang laù côø Hieäp hoäi Lieân Ñôùi
Thaùnh Luy trong khi hai em thuoäc gia ñình voïng toäc caàm hai caùi tua
cuûa laù côø. Ñoaøn kieäu ñi theo ñöôøng Via Cottolengo. Do ñoù vì coù nhieàu
ngöôøi tham döï khieán cho ñaàu ñoaøn kieäu ñaõ ñi ñöôïc nöûa con ñöôøng daøi
maø phaàn cuoái ñoaøn kieäu môùi ra khoûi coång Nguyeän Xaù. Maëc daàu ngöôøi
ñi chaät ních, moïi vieäc vaãn nhòp nhaøng vaø bình yeân. Caûnh saùt khoâng coù
vieäc gì phaûi laøm ngoaøi söï coù maët. Caùc baøi nhaïc ñöôïc chọn löïa vaø caùc
baøi haùt ñöôïc caùc em laàn löôït ca vang leân khoâng rung.
Trong dòp naøy, thaät laø caûm kích ñöôïc nhìn thaáy hai ngöôøi raát quan
troïng, caû hai ñeàu laø nhaân vaät phi thöôøng trong nöôùc YÙ vaø moät vò noåi
tieáng trong toaøn AÂu chaâu. Ñi theo töôïng, caây neán caàm trong tay vaø tay
kia caàm taäp Baïn Treû, hoï cuøng vôùi caùc thöøa taùc vieân thaùnh chöùc haùt caùc
baøi ca vònh phuïng vuï Infensus hostis gloriae ñeå toân vinh Thaùnh Luy.
Hai baäc vò voïng naøy khoâng ai khaùc maø laø hai anh em Quaän coâng
Gustavo vaø Baù töôùc Camillo Cavour. Vò Quaän coâng bày toû öôùc muoán
ñöôïc ghi teân vaøo Hieäp hoäi Ñoaøn keát, vaø cuøng vôùi caùc em quyø xuoáng
tröôùc baøn thôø ñoïc lôùn tieáng nghi thöùc tuyeân xöng laøm thaønh vieân.
Caû hai anh em naøy trôû thaønh nhöõng ngöôøi ca tuïng chaân thaønh Don
Bosco sau khi nhìn thaáy baèng caùch naøo ngaøi ñaõ thaønh coâng trong keá
hoaïch taäp trung ñöôïc caùc hoïc sinh töø khaép caùc nôi ôû Torinoâ vaøo
Nguyeän Xaù, daàu gaëp khoù khaên vaø söï choáng ñoái. Hai baäc vò voïng thöôøng
hay ñeán thaêm ñeå khuyeán khích ngaøi vaø ít khi vaéng maët trong caùc dòp leã
quan troïng hôn taïi Nguyeän Xaù. Hoï vui veû nhìn thaáy bieát bao em chôi
chung vaø hoïc chung vôùi nhau trong moät baàu khí vui töôi, xa caùch moïi
moâi tröôøng coù theå daãn chuùng tôùi nguïc tuø. Baù töôùc Camillo Cavour, khi
quan saùt nhöõng thanh thieáu nieân naøy trong khi chôi, ngöôøi ta thöôøng
nghe thaáy oâng la lôùn, “Quaû thaät laø moät coâng cuoäc cuûa Chuùa Quan
phoøng laøm! Neáu moãi thò xaõ ñeàu coù moät cô sôû nhö vaäy, chuùng ta seõ
khoâng bao giôø gaëp thaáy nhieàu ngöôøi treû trong nhaø tuø, vaø chính phuû
khoâng phaûi phí phaïm quaù nhieàu tieàn baïc chi tieâu cho phaïm nhaân. Traùi
317
|
|
33.6 Page 326 |
▲back to top |
laïi chuùng ta coù nhöõng ngöôøi coâng daân bieát kieám tieàn ñeå soáng moät soáng
lieâm khieát, mang lôïi lôïi ích cho chính hoï vaø cho xaõ hoäi.”
Moät soá ngöôøi seõ ngaïc nhieân khi bieát ñöôïc hai anh em nhaø Cavour
thöôøng laø khaùch ñeán thaêm Nguyeän Xaù vaø thöôøng bày toû tình caûm cuûa
mình nhö vaäy. Phaûi bieát ñöôïc hoï ñaõ ñöôïc cha meï ñaïo ñöùc nuoâi döôõng
vaø ñeán baây giôø hoï vaãn coøn laø nhöõng ngöôøi Coâng giaùo göông maãu. Ñaëc
bieät Quaän coâng Gustavo Cavour coù theå ñöôïc thaáy trong moät thaùnh
ñöôøng naøo ñoù ôû Torino leân röôùc leã moät caùch ñaïo ñöùc soát saéng. Vaøo
cuoái naêm 1850, Baù töôùc Camillo Cavour, khoâng phaûi laø boä maët quaù
quen thuoäc taïi Piedmont töø khi oâng soáng nhieàu naêm ôû Anh quốc; oâng
thöôøng leân röôùc leã taïi thaùnh ñöôøng Truyeàn tin nôi Cha [Luigi] Fantinim
quaûn trò vaø sau naøy laøm Giaùm muïc cuûa Fossano.
Khôûi ñaàu phong traøo caùch maïng, Camillo Cavour coù veû baûo thuû
trong caùc vaán ñeà Giaùo Hoäi, ngay caû vieäc toân troïng quyeàn cuûa nhaø vua.
Khoâng ai ngôø raèng sau naøy oâng laïi quay sang choáng ñoái Ñöùc Giaùo
Hoaøng vaø Giaùo Hoäi.
Trong khi ñoù, naêm 1848, ñaõ coù nhöõng böôùc lo vieäc thieát laäp cô quan
baùo chí Coâng giaùo. Cuoäc noåi leân vaø lôùn maïnh nhaát cuûa baùo chí töï do
vaø caùch maïng ñaõ khieán cho ngöôøi tín höõu thaáy coù nhu caàu moät tôø baùo
ñònh kyø ñeå ñöùng ra beânh vöïc Giaùo Hoäi vaø quyeàn haïn cuûa Giaùo Hoäi.
Thaät vaäy khi Ñöùc Giaùm Muïc Luigi Moreno ôû Ivrea, sau khi tham khaûo
yù kieán cuûa Don Bosco, ñaõ nghieân cöùu caùch thöùc vaø phöông tieän thöïc
hieän vieäc xuaát baûn naøy trong mieàn Piedmont, moät soá linh muïc vaø ngöôøi
ñôøi ôû Genoa cuõng ñang döï tính ra moät tôø baùo ñaët teân laø L’Armonia, tuy
nhieân gaëp trôû ngaïi quan troïng trong vieäc xuaát baûn. Khi bieát ñöôïc keá
hoaïch cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Moreno, hoï ñeà nghò ngöôøi ñaûm traùch tôø
L’Armonia vaø ñöa cho ngaøi ngaân khoaûn hoï ñaõ thu ñöôïc. Ñöùc Giaùm Muïc
Moreno öng thuaän. Vôùi pheùp laønh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, tôø ñaàu tieân
cuûa baùo L’Armonia xuaát baûn ngaøy 4 thaùng bảy, 1848, döôùi quyeàn chuû
nhieäm cuûa Cha William Audisio, chuû tịch Haøn Laâm Vieän Superga,
Quaän coâng Birago cuûa Vische, vaø Quaän coâng Gustavo Cavour. Trong
nhieàu naêm. Quaän coâng Cavour laø moät trong nhöõng ngöôøi vieát coù tö chất
thieân taøi nhaát. Tôø baùo naøy coù coâng laø moät tôø baùo thöù nhaát, can ñaûm
318
|
|
33.7 Page 327 |
▲back to top |
nhaát vaø saùng giaù nhaát trong vieäc beânh vöïc Giaùo Hoäi, Ñöùc Giaùo Hoaøng,
vaø haøng giaùo só Coâng giaùo cuûa Piedmont. Noù luoân luoân chieán ñaáu can
tröôøng choáng laïi caùc ngöôøi caùch maïng vaø töï do ñeå beânh vöïc quyeàn haïn
phaàn ñôøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø tính chaát baát khaû phaân ly cuûa hoân
nhaân Kitoâ giaùo.
Don Bosco maïnh meõ yeåm trôï vieäc phaùt haønh naøy. Ñieàu naøy chuùng
toâi bieát chaéc chaén ñem laïi cho ngaøi söï baát tín nhieäm vaø lôøi cheâ traùch
cuûa moät soá ngöôøi quyeàn theá ñi theo chuû nghóa töï do. Khi tôø L’Armonia
ñöôïc phaùt haønh vaøo muøa Heø naêm ñoù, Don Bosco ñang ôû Ñeàn thaùnh
Ignatio tham döï cuoäc tónh taâm haøng naêm vôùi cha Cafasso. ÔÛ ñoù trong
baàu khí tónh mòch bình an, ngaøi chuaån bò mình cho cuoäc chieán ñaáu môùi
saép ra khôi. Taïi ñeàn thaùnh, moät bieán coá xảy ra vaø taùi dieãn nhieàu laàn
sau naøy. Chuùng toâi nghe bieát töø Cha Borel. Don Bosco ñaõ vieát cho
ngöôøi trong ngaøy Chuû nhaät tröôùc coù hai em, Costa vaø Baretta, ñi vaøo
nguyeän ñöôøng qua cöûa chính vaø ñi ra loái nhaø maëc aùo. Thay vì ôû laïi
tham döï vieäc ñaïo ñöùc chuùng laïi ñi ra soâng Dora, vaø trong khi chuùng
ñang bôi loäi, caû hai nhaän ñöôïc moät cuù ñaám khaù maïnh treân löng khoâng
bieát do moät baøn tay bí maät naøo ñoù. Ngay khi Cha Borel nhaän ñöôïc lôøi
nhaén, ngöôøi hoûi hai em, chuùng traû lôøi y nhö Don Bosco cho bieát.
319
|
|
33.8 Page 328 |
▲back to top |
CHÖÔNG 37
Moät Thöû Thaùch Khaét Khe
Vôùi Don Bosco naêm 1848 vaø 1849 laø nhöõng naêm gaëp baát traéc, xung
khaéc vaø gaàn nhö thuø ñòch theo ñuoåi haøng giaùo só: töï do ñuïng maïnh vôùi
baûo thuû; daân chuùng do nhöõng ngöôøi caùch maïng khuyeán khích choáng
ñoái haøng giaùo só vaø keát aùn hoï laïc haäu vaø choáng laïi neàn ñoäc laäp cuûa toå
quoác. Nhieàu giaùo só noåi tieáng vaø toát laønh khoâng coù gì phaûi cheâ traùch
choáng laïi coù hieäu quaû Don Bosco vaø coâng cuoäc môùi meû cuûa ngaøi laøm,
lieân quan ñeán caùch ñoái xöû nhö ngöôøi cha ñoái vôùi giôùi treû hung haõn cuûa
thaønh phoá, nhö vậy laøm laøm giaûm uy theá cuûa haøng linh muïc. Ñieàu baát
haïnh laø vò hoã trôï maïnh nhaát laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni ñang bò
löu đày beân Thuïy só. Neáu nhöõng söï ñau thöông naøy chöa ñuû, thì Nguyeän
Xaù laïi ñang traûi qua moät khoù khaên khaùc, nguy hieåm hôn taát caû nhöõng
caùi khoù khaên ñaõ gaëp phaûi tröôùc ñaây.
Ai cuõng ñaõ bieát moät vöông quoác, moät xaõ hoäi, hoaëc moät gia ñình neáu
khoâng coù söï hoøa thuaän khoâng theå beàn vöõng laâu daøi. Ma quyû, laø ñöùa
ngay töø khôûi thuûy ñaõ coá gaéng nhöng voâ hieäu ñeå phaù huûy coâng cuoäc cuûa
Don Bosco baèng söï choáng ñoái cuûa nhöõng keû bò muø quaùng vì thaønh kieán
vaø bò phæ báng vaø ñe doïa, nay ñöa đến söï baát hoøa. Haït gioáng ñaõ ñöôïc
gieo töø maáy naêm tröôùc nhöng chöa ñem laïi nhiều hoa traùi; tuy nhieân,
baây giôø beùn reã vaøo nhieàu coäng söï vieân cuûa Don Bosco. Nhöõng ngöôøi
naøy ñeán Nguyeän Xaù ñeå daïy giaùo lyù vaø nhieàu moân hoïc khaùc vaø ñeå troâng
coi caùc hoïc sinh trong giôø chôi; nhieàu ngöôøi coù tö töôûng töï do vaø nhieàu
khaùt voïng quoáâc gia, ñaõ töï ñeå cho mình bò queùt ñi theo laøn soùng caùc bieán
coá. Hoï ñi theo phe cuûa moät soá linh muïc thöôøng lo laéng ñeå huûy boû y
phuïc coå truyeàn cuûa haøng giaùo só, noùi leân quan ñieåm cuûa hoï treân baùo
chí vaø khôûi söï baèng vieäc vaän ñoäng göûi thö ñoøi maëc aùo daân söï. Thaät ra
ôû Torinoâ coù moät số ñaõ boû cổ coàn Roma vaø maëc y phuïc daân söï. Caùc
ngöôøi theo phe töï do thích vieäc thay ñoåi y phuïc naøy hôn vaø khuyeán
khích caùc ñöùa treû nhaõi ranh choïc queâ caùc vò linh muïc maëc aùo daøi ñen.
Moät hoâm, coù moät vò trong soá caùc linh muïc taân tieán bieát giaù trò cuûa vieäc
320
|
|
33.9 Page 329 |
▲back to top |
tuyeân truyeàn ñöôïc Don Bosco chaáp thuaän, ñaõ ñeán thaêm ngaøi, cho ngaøi
bieát coù nheàu linh muïc öa vieäc thay ñoåi y phucï, coá gaéng thuyeát phuïc
ngaøi veà vieäc caûi caùch naøy. Don Bosco cöôøi vaø hoûi vò khaùch, “Cha ñaõ
coù noùi vôùi cha Cafasso veà vieäc naøy chöa?”
“Chöa, con chöa noùi”.
“Vaäy thì, haõy coá gaéng tuyeát phuïc Kinh só Anglesio, Cha Cafasso, vaø
Cha Botrel maëc y phuïc daân söï ñi. Khi ba vò linh muïc toâi kính troïng naøy
maëc yù phuïc giaùo só loaïi môùi, coù leõ toâi seõ laøm theo”.
Caùc giaùm muïc ñaõ mau maén leân aùn nhöõng söï ñoøi hoûi voäi vaøng nhö
theá. Thaät laø roõ raøng, caùc linh muïc naøo coi kyû luaät luaät haøng giaùo só laø
caùi gì buoàân naûn hình nhö thöôøng khoâng giuùp ích gì cho Nguyeän Xaù,
Moät soá caùc vò, cuøng vôùi moät ít ngöôøi phaàn ñôøi coù caûm nghó nhö vaäy,
baét ñaàu ñoøi hoûi cho taát caû caùc hoïc sinh tham gia vaøo nhoùm ngöôøi trong
caùc cuoäc biểu tình vaø hoäi heø coâng coäng taïi nhöõng nôi coù nhöõng lôøi la
loái phaán khôûi viva (hoan hoâ) nhöng seõ sôùm bieán thaønh nhöõng tieáng hoâ
to giaän döõ ñoøi “loâi ñeán coät thaét coå”.
Nhöõng ngöôøi khaùc thì nheùt vaøo ñaàu hoïc sinh nhöõng yù kieán kyø laï veà
toân giaùo vaø chính trò, caét nghóa cho chuùng khi thaáy coù moät lyù do naøo duø
nhoû nhaët nhaát. Don Bosco ñaõ khoâng queân chæ cho chuùng thaáy neàn chính
trò duy nhaát ñöôïc dạy cho hoïc sinh ôû Nguyeän Xaù laø traùnh phaïm toäi, thöïc
haønh ñöùc Tin, vaø vaâng lôøi nhöõng ai coù quyeàn haïn ñeå trôû thaønh những
coâng daân toát laønh vaø ñöôïc toân troïng. Do ñoù ngaøi thuùc giuïc caùc coäng söï
vieân haõy caån thaän traùnh nhoài nheùt vaøo ñaàu hoïc sinh nhöõng quan nieäm
vaø nieàm tin ít nhaát laø khoâng ñuùng choã vaø chæ coát laøm cho chuùng sao
laõng vieäc thi haønh boån phaän chính ñaùng cuûa chuùng.
Tuy nhieân nhöõng lôøi khuyeân nhuû khoân ngoan nhö vaäy khoâng ñöôïc
coi laø ñaùng laøm, vaø caùc coäng söï vieân vaãn tiếp tuïc beânh vöïc nhöõng tö
töôûng môùi. Thaønh thöû Don Bosco boù buoäc phaûi bày toû khoâng chaáp
thuaän, vaø leân toøa giaûng ñeå ñính chính laïi. Maëc daàu ngaøi laøm vieäc naøy
heát söùc teá nhò, nhöng moät soá caùc coäïng söï vieân laïi gaây theâm oàn aøo vaø
baét ñaàu cheá gieãu ngaøi vaø lôøi ngaøi giaûi thích. Men baét ñaàu chuyeàn sang
caùc hoïc sinh gaây cho chuùng heát söùc toø moø. Nhieàu em ñaõ boû vieäc thôø
phöôïng ñeå ñi tham döï caùc cuoäc biểu tình coâng coäng, hoaø mình vaøo caùc
321
|
|
33.10 Page 330 |
▲back to top |
ñaùm ñoâng hoø heùt vaø nghe caùc baøi haùt keâu goïi loøng aùi quoác. Ngöôøi ta
say meâ nhìn thaáy caùc ca vieân treû y phuïc quaàn aùo màu nhung ñen, ñoäi
muõ nhung coù gaén caùc lá côø nhoû nöôùc YÙ. Toùc chuùng ñeå thaû quaên xuoáng
tôùi vai, dao gaêm caøi vaøo daây löng vaø moät caùi baûng nhoû töôïng tröng
nöôùc YÙ lủng laúng nôi ngöïc ñeo vaøo moät caùi daây moûng màu vaøng kim.
Chuû nhaät sau, khi hoïc sinh trôû veà Nguyeän Xaù caâu chuyeän nhìn taát maét
ñöôïc chuùng keå laïi moät caùch sinh ñoäng ñaõ thuyeát phuïc nhöõng em khaùc
ñi ñeå ñöôïc chính mình nhìn thaáy quang caûnh. Nhöõng xao laõng naøy laøm
bôùt ñi vieäc laõnh nhaän caùc pheùp bí tích, khieán Don Bosco phaûi laøm theâm
nhieàu vieäc ñeå traùnh nhöõng toäi phaïm nặng neà hôn. Tuy nhieân, nguyeân
söï hieän dieän cuûa ngaøi cuõng ñaõ giuùp phaàn lôùn caùc em giaûm bôùt söï xao
laõng ñi moät caùch toát ñeïp.
Trong khi ñoù, caùc baûn tin theâu deät chieán tranh ñöôïc caùc phoùng vieân
pha cheá theâm moâ taû nhöõng cuoäïc chieán thaéng töôûng töôïng cuûa quaân YÙ
vaø coøn höùa seõ ñöa theâm nhieàu tin töùc phaán khôûi khaùc. Torinoâ laàøn nöõa
trôû thaønh nơi coù caùc cuoäc bieåu tình möøng chieán thaéng. Tuy nhieân treân
thöïc teá, khoâng coù gì xảy ra taïi caùc maët traän bôûi vì ñang coù caùc cuoäc
thöông thueát do nöôùc Anh ñeà nghò. Chæ ñeán ngaøy 13 thaùng Baûy, Carlo
Alberto cuoái cuøng ra leänh bao vaây Mantova. Ngaøy 18 thaùng Baûy, quaân
ñoäi Piedmont taán coâng vaø ñaùnh baïi moät soá lôùn quaân AÙo taïi Governolo.
Caùc cuoäc bieåu tình cuûa daân chuùng noåi leân cuoàng loaïn, coù nhöõng cuoäc
hoan hoâ vaø la hoø thaéng traän vôùi caùc lôøi coù ñieàm baùo tröôùc caùi gioïng
ñieäu choáng Kitoâ giaùo. Cuõng trong ngaøy ñoù, quoác hoäi Piedmont thoâng
qua moät ñieàu luaät huûy boû doøng Teân vaø doøng Thaùnh Taâm, tòch thu moïi
nhaø cöûa vaø taøi saûn cuûa hoï. Moïi vò ñaïi bieåu, coù cả haøng giaùo só, boû phieáu
uûng hoä vieäc huûy boû naøy.
Cuõng vaøo thôøi gian naøy, coù hai linh muïc ñang giuùp Nguyeän Xaù
Thaùnh Luy ñeán gaëp Don Bosco vaø thaúng thöøng ñoøi ngaøi cho hoïc sinh
mang bieåu ngöõ vaø huy hieäu ñi tham gia caùc cuoäc bieåu tình vaø tuaàn haønh
coâng coäng. Don Bosco khoâng coøn toû veû döûng döng nöõa. Khoâng nhöõng
ngaøi töø choái cho pheùp maø coøn roõ reät baát cöù ai tham döï. Do ñoù, hai vò
linh muïc naøy vaø nhieàu tö giaùo laø nhöõng ham ñoïc tôø Gazzetta del
Popolo, coâng khai tuyeân boá choáng ñoái ngaøi vaø ñöùng ra thöïc hieän
322
|
|
34 Pages 331-340 |
▲back to top |
|
|
34.1 Page 331 |
▲back to top |
chöông trình cuûa hoï, baát chaáp lôøi ngaøi caám đoán. Ñieàu naøy deã hieåu;
ngöôøi daân treân khaép nöôùc ñang say söa vôùi neàn ñoäc laäp, vaø moïi ngöôøi
ñeàu saün saøng chieán tranh. Phaûi soáng trong nhöõng naêm naøy môùi hieåu
ñöôïc hoï moät caùch trung thöïc. Hai vò linh muïc naøy thöïc hieän lôøi ñe doïa.
Buoåi saùng Chuû nhaät sau, hoï ñem hoïc sinh Nguyeän Xaù Thaùnh Luy ñi
tham döï cuoäc toå chöùc toû loøng aùi quoác. Don Bosco ra tay haønh ñoäïng
ngay. Ngaøi baûo Cha Borel töø Regugio ñeán troâng coi Nguyeän Xá
Valdocco. Roài, ngay chieàu, chính ngaøi ñeán Nguyeän Xaù Thaùnh Luy. Taïi
ñaây ngaøi nghieâm nghò nhaéc vò giaùm ñoác caùc leänh raønh maïch khoâng cho
moät thaønh vieân naøo cuûa ban ñieàu haønh Nguyeän Xaù ñöôïc tham döï hoaït
ñoäng chính trò baát cöù döôùi hình thöùc naøo, phaûi coù söï duy nhaát trong vieäc
chæ huy, vaø leänh cuûa ngaøi phaûi ñöôïc trung thaønh thöïc hieän. Bôûi vì nhöõng
leänh naøy ñaõ bò baát tuaân, ngaøi tieác phaûi noùi cho vò giaùm ñoác bieát khoâng
caàn oâng nöõa vì oâng khoâng coøn höõu ích cho Nguyeän Xaù. Vò giaùm ñoác
ñang saép söûa daïy caùc hoïc sinh buoåi chieàu, bò Don Boasco quôû traùch
neân khoâng coøn bieát caùch traû lôøi. Don Bosco noùi theâm, “Toâi seõ theá chaân
oâng ngay baây giôø. Toâi seõ giaûng trong giôø kinh nguyeän chieàu nay.” Roài,
leân buïc ngaøi giaûng vaøi ñeà taøi veà tín lyù vaø khoâng noùi moät lôøi naøo veà
bieán coá saùng nay! Sau pheùp laønh Thaùnh Theå, vò giaùm ñoác hoûi ngaøi ai
seõ giaûng Chuû nhaät tôùi, Don Bosco traû lôøi, “Toâi.”
Don Bosco baát ngôø can thieäp vaø nhöõng lôøi quôû traùch caàn thieát gaây
khoù chòu cho nhöõng thaønh vieân ban ñieàu haønh, neân hoï quyeát ñònh aên
thua ñuû. Chuû nhaät sau, taïi Valdocco, vaøo khoaûng hai giôø chieàu, moät em
trong nhöõng em trung thaønh vaø coù yù thöùc nhaát ñöùng trong moät goùc saân
chôi caàm ñoïc tôø l’Armonia thì coù moät trong soá nhoùm ngöôøi noåi loaïn
xuaát hieän vôùi huy hieäu gaén ôû ngöïc, moät ngöôøi trong boïn caàm laù cờ YÙ.
Ngöôøi caàm laù côø khoâng ai khaùc maø laø chính vò linh muïc haêng say vaø
coù hieåu bieát, ñeán saùt caäu hoïc sinh vaø la lôùn, “Em laøm caùi gì vaäy? Ñöøng
ñeå maát thì giôø vì maáy caùi voâ nghóa naøy!” Giaät laáy tôø baùo Coâng giaùo nôi
tay caäu hoïc sinh, oâng xeù toaïc ra, quaúng xuoáng ñaát, roài nhoå xuoáng baõi
nöôùc boït vaø laáy chaân daøy xeùo tôø baùo. Sau côn noåi giaän, oâng ñeán gaëp
Don Bosco ñang ñöùng gaàn gieáng nöôùc vôùi nhieàu hoïc sinh vaø ñöa cho
ngaøi moät caùi huy hieäu. Roài oâng ruùt töø tuùi ra moät tôø L’Opinion vaø noùi,
“Ñaáy laø tôø baùo ngaøi noùi laø moät tôø baùo toát. Ñaây laø tôø moïi người coâng
323
|
|
34.2 Page 332 |
▲back to top |
daân toát phaûi ñoïc. Ñaây laø thôøi ñieåm phaûi thoâi ca tuïng nhöõng teân phaûn
ñoäng cöùng ñaàu cöùng coå. Ñaây laø thôøi giôø phaûi haønh ñoäng!” Don Bosco
laáy laøm ngaïc nhieân veà cöû chæ vaø lôøi noùi, cuûa vò linh muïc, nhöng khoâng
muoán gaây chuyeän, neân noùi vôùi vò linh muïc naøy ngaøi thaáy khoâng muoán
baøn veà vaán ñeà naøy ôû ñaây vaø luùc naøy. Vị linh muïc noùi, “Khoâng laøm gì
heát! Thôøi buoåi naøy ñaõ heát phaûi giöõ kín! Töø nay trôû ñi phaûi noùi vaø laøm
heát moïi vieäc moät caùch minh baïch nhö ban ngaøy!”
Ñeán ñoù thì coù chuoâng ñaùnh baùo hieäu leân thaùnh ñöôøng. Don Bosco
hy voïng noãi xuùc ñoäng seõ dòu laïi, tuy nhieân baát haïnh thay laïi khoâng coù
chuyeän naøy. Vò linh muc ñeán löôït phaûi leân giaûng chieàu nay, ñaõ leân caùi
buïc nhoû vaø noùi ra moät traøng nhöõng lôøi thaät ñaùng cheâ traùch. Trong nöûa
tieáng, nhöõng tieáng nhö “phoùng thích”, “ñoäc laäp”, “töï do” laøm roùt vaøo
laøm ñieác tai cöû toïa treû trung cuûa oâng. Nhieàu em böïc mình, caùc em khaùc
cöôøi, vaø moät soá nhaém (lached ?) vaøo tieáng liberta (töï do), thì thaàm baèng
tieáng ñòa phöông Piedmonte cuøng vaän torototela, torotota. Ngöôøi ñau
khoå nhaát laø Don Bosco, con tim ngaøi cay ñaéùng nhöõng khoå ñau. “Con
khoâng bao giôø nghó chuùng con ñeán noãi phaûi nhö theá.” Ngaøi tieáp tuïc noùi,
“Ma quyû laàn naøy thöïc söï thaéng ñieåm con. OÂi laïy Chuùa, xin laøm cho
con caùi cuûa con queân ñi nhöõng quan ñieåm ñieân daïi nhö vaäy vaø xin giöõ
chuùng khoûi bò nguy hieåm veà ñöôøng tinh thaàn!”
Khi nghi thöùc ñaõ xong, ngaøi coá gaéng noùi chuyeän vôùi vò linh muïc bò
höôùng daãn theo ñöôøng loái sai laàm, ñeå oâng ta nhaän thaáy laàm loãi, tuy
nhieân ngaøi khoâng coøn dòp. Ngay khi hoïc sinh ra khoûi nhaø nguyeän, vò
linh muïc môøi nhöõng teân theo oâng cuøng haùt moät baøi haùt bình daân do
chính oâng laáy heát gioïng caát leân. Vaø roài vôùi khoaûng moät traêm em, oâng
böôùc ñi, ve vẩy ñieân cuoàng laù cờ ba saéc. Ñaùm laøm loaïn ñi tôùi Monte
dei Cappucini vaø ñeán ñaây, chuùng cuøng coù chung moät quyeát ñònh khoâng
bao giôø trôû laïi Nguyeän Xaù, ngoaïi tröø ñöôïc môøi goïi moät caùch roõ reät vaø
ñöôïc chính tieáp, vôùi caùc baûn khaåu hieäu tröng baøy vaø caùc huy chöông
vaø huy hieäu gaén treân ngöïc. Maëc daàu heát söùc cay ñaéng vaø buoàn phieàn
do caùc bieán coá xảy ñeán, Don Bosco khoâng ñeå maát tinh thaàn hoaëc
nhöôïng boäï moät neùt chöõ naøo nhöõng ñieàu chuùng ñoøi hoûi. Xaùc tín laäp
tröôøng ñuùng ñaén cuûa mình, ngaøi bieát ngaøi phaûi laøm nhöõng quyeát ñònh
324
|
|
34.3 Page 333 |
▲back to top |
choáng laïi nhöõng nguyeân taéc sai laàm vaø saün saøng chaáp nhaän nhöõng haäu
quaû nghieät ngaõ. Ngaøi cuõng nhaän thöùc ñöôïc trong hoaøn caûnh naøy, khoâng
theå coù nhöõng söï hoøa giaûi giöõa caùc chính saùch cuûa ngaøi vôùi caùc tö töôûng
chính trò cuûa moät soá coâng söï vieân. Do ñoù, trong tuaàn leã tieáp theo, ngaøi
vieát moät thö ngaén göûi cho taát caû nhöõng ai trong caùc lôùp daïy giaùo lyù
nhöng coi troïng quan ñieåm chính trò hôn laø vieäc daïy giaùo lyù. Ngaøi lòch
söï caùm ôn taát caû nhöõng vieäc hoï ñaõ laøm tröôùc ñaây cho Nguyeän Xaù vaø
thoâng baùo cho hoï bieát, töø nay, hoï khoâng ñöôïc böôùc chaân vaøo khu vöïc
naøy nöõa.
Vieäc bãi nhieäm baát ngôø naøy laøm cho hoï ñieân leân khieán cho moãi
ngöôøi vaø taát caû hoï quyeát ñònh seõ laøm cho hoïc sinh boû rôi ngaøi. Hoï ñeán
thaêm vieáng chuùng taïi nhaø vaø taïi choã laøm vieäc, ñôïi chuùng ôû choã ñöôøng
daãn ñeán caû hai Nguyeän Xaù, vaø ñaõ thaønh coâng thuyeát phuïc caùc hoïc sinh
lôùn boû Don Bosco. Vì lyù do naøy hoaëc lyù do khaùc, vaø coù caû moät soá lyù do
coù theå minh chöùng ñöôïc, hầu heát caùc tö chuùc vaø linh muïc tröôùc kia ñaõ
töøng giuùp caû hai Nguyeän Xaù, giôø ñaây ñaõ boû Don Bosco. Nhieàu ngöôøi
trong soá hoï ñaõ ñi ñoäïng vieân vaø vaøo trong caùc traïi lính. Moät soá caùc giaùo
lyù vieân coøn ôû laïi bò xui khieán boû ñi; coøn moät soâá ít trung thaønh ôû laïi vì
lyù do caù nhaân hoaëc vì hoï caàn ñöôïc trôï giuùp hoaëc ñaõ coù ôn nghóa vôùi
Don Bosco. Caû hai chuûng vieän vaø Hoïc vieän Giaùo só ñaõ bò quaân ñoäi
chieám ñoùng, neân Don Bosco khoâng coøn mong ñôïi ñöôïc caùc nôi naøy trôï
giuùp thöôøng xuyeân nhö tröôùc. Nguyeän Xaù Valdocco nay haàu nhö
hoang vu. Trong ít Chuû nhaät, chæ coù ñoä ba möôi hoaëc boán möôi em coù
maët, so vôùi naêm traêm hoaëc hôn hieän dieän tröôùc ñaây. Tuy nhieân, con soá
tôùi Nguyeän Xaù ñaõ mau choùng taêng leân hôn tröôùc, haàâu hết laø caùc hoïc
sinh nhoû tuoåi hôn.
Keát quaû cuûa söï giaùn ñoaïn vaø boû ñi naøy, khiến cho Don Bosco coù laàn
chæ coù moät mình ñieàu haønh Nguyeän Xaù. Saùng Chuû nhaät cho ñeán tröa,
lo cho caùc em vaøo nhaø thôø, roài daïy chuùng hoïc giaùo lyù. Cử toïa haùt Kinh
Chieàu khoâng maëc aùo doøng bôûi vì ngay luùc coøn ñang haùt, ngaøi phaûi ñi
xuoáng giöõ traät töï cho caùc em. Sau ñoù leân buïc ñeå giaûng, cuõng khoâng kòp
maëc aùo caùc pheùp, bôûi vì coøn phaûi ngöng giaûng để duy trì traät töï moät vaøi
nhoùm hoaëc ñem maáy em gaây oàn aùo ñi nôi khaùc ñeå giöõ yeân laëng hoaëc
325
|
|
34.4 Page 334 |
▲back to top |
ñích thaân ñöa maáy em laøm roái loaïn ra khoûi nguyeän ñöôøng. Trôû laïi buïc
giaûng, tieáp tuïc bài giaûng chöa xong, roài Chaàu Thaùnh Theå. Sau giôø ñaïo
ñöùc taïi nhaø thôø, ngaøi ôû laïi vôùi caùc em cho ñeán toái roài ñöa caùc em tôùi
những caên nhaø ñaàu tieân, ñeå traùnh cho caùc em khoâng gaëp trôû ngaïi trong
caùc khu vöïc chung quanh Valdocco.
Tuy coâ ñôn vaø ñuoái söùc, Don Bosco tìm ñöôïc söï yeân uûi nôi söï giuùp
ñôõ cuûa Cha Borel. Maëc daàu maéc nhieàu boån phaän ôû Rifugio, trong caùc
nhaø tuø cuûa thaønh phoá, vaø nhieàu coâng vieäc nôi caùc cô sôû khaùc, Cha Borel
laø moät vò linh muïc, cô theå nhoû beù, nhöng laïi cao caû möôøi boä trong söï
kính neå cuûa moïi ngöôøi khaùc. Ngöôøi thöôøng khoâng nguû ñeå coù theå ngoài
toøa giaûi toäi hoaëc giaûng thuyeát trong caùc dòp ñaëc bieät vaø nhö vaäy ít nhaát
ngöôøi cuõng giuùp cho Don Bosco ñöôïc vieäc naøy.
Trong khi ñoù, Don Bosco ñeå heát taâm lo taäp hoïp chung quanh mình
moät nhoùm nòng coát caùc em thaät söï ñöùc, phuø hôïp vôùi “muoái ñaát” vaø
“aùnh saùng theá gian” trong soá caùc baïn höõu cuûa chuùng. Ñeå ñaït ñöôïc muïc
tieâu naøy, nhôù ñeán keát quaû kyø dieäu vieäc tĩnh taâm toå chöùc naêm ngoaùi,
ngaøi quyeát ñònh laøm moät laàn nöõa. Ngaøi baøn thaûo vieäc naøy vôùi nhieàu em
coù veû laø chaát lieäu toát cho coâng vieäc naøy, noùi cho caùc em bieát caùch ñeå
ñöôïc cha meï hoaëc ngöôøi chuû cho nghæ moät tuaàn vaø coù theå tập trung laïi
thaønh một nhoùm nhoû. Roài ngaøi chuaån bò nhöõng ñieàu caàn thieát vaø choïn
caùc hai vò giaûng phoøng thaät toát: Kinh só Giuse Gliemone ôû Rivoli lo
vieäc suy nieäm vaø Cha [Gioan] Borel lo vieäc daïy doã. Cuoäc tónh taâm khôûi
söï buoåi toái moät ngaøy Chuû nhaät thaùng Baûy vaø keát thuùc vaøo buổi saùng
Chuû nhaät sau, sau khi Röôùc Leã vôùi baøi giaûng cuoái cuøng noùi veà kyû nieäm
cuoäc tónh taâm115. Caùc em tham döï tónh taâm aên ôû trong Nguyeän Xaù vôùi
Don Bosco, tuy nhieân coù moät soá em veà nhaø buoåi toái vì khoâng coù ñuû
giöôøng cho taát caû moïi ngöôøi. Caùc vò giaûng phoøng ñöôïc Don Bosco choïn
ñaõ laøm vieäc heát söùc toát ñeïp. Caùc ngaøi bieát caùch ñem ra aùp duïng caùc
chaân lyù ñöùc Tin, caùc lôøi dạy cuûa Giaùo Hoäi, vaø caùc lôøi chuù giaûi vaø caùc
caâu chuyeän nhoû coù tính caùch xaây döïng hôïp vôùi trình ñoä cuûa cöû toïa để
gaây söï chuù taâm cuûa caùc em. Nhôø coù Chuùa phuø hoä, nhieàu em ñaõ qua
moät cuoäc canh taân taâm hoàn vaø baét ñaàu soáng cuoäc ñôøi göông maãu. Moät
115 Nhöõng quyeát taân ñöôïc ñeà nghò cho moät cuoäc soáng tinh thaàn hoaøn haûo hôn [Nxb].
326
|
|
34.5 Page 335 |
▲back to top |
soá em sau naøy ñi tu doøng; nhöõng em khaùc vaãn soáng giöõa ñôøi vôùi moät
cuoäc soáng ngay thaúng.
Chuùng toâi muoán noùi leân ôû ñaây moät giai thoaïi ñaõ ñöôïc nghe keå xảy
ra trong cuoäc tónh taâm. Coù moät em lo laéng laøm sao cho cuoäc xöng toäi
chung ñöôïc heát söùc chính xaùc neân ñaõ vieát ra taát caû caùc toäi cuûa em. Daàu
cho thöïc söï ñaõ phaïm hoaëc chæ nghó raèng mình coù toäi, em ghi ñaày moät
taäp soå tay, döï truø hoïc thuoäc loøng baûn ghi toäi danh hoaëc ñem ñoïc cho
cha giaûi toäi. Chaúng may, em laøm maát taäp ghi chi tieát caùc nhu caàu khoâng
laáy gì laøm veû vang. Em tìm khắp tuùi aùo quaàn, tìm moïi nôi em nghi ñaõ
ñeå queân, nhöng voâ ích. Phieàn muoän vaø chaùn naûn, caäu ñaâm ra khoùc
roøng. May maén thay, chính Don Bosco laïi tìm thaáy cuoán soå tay naøy.
Baïn beø cuûa em thaáy em khoùc khoâng ngôùt, hoûi em coù ñieàøu gì sai traùi,
nhöng em ñeàu khoâng traû lôøi. Ñeán cuoái cuøng chuùng daãn em tôùi gaëp Don
Bosco.
“Jimmy, coù điều gì vaäy?” Don Bosco hoûi. “Con khoâng ñöôïc khoûe
haû? Chuyeän gì xảy ra? Coù ai ñaùnh con?” Vöøa noùi ngaøi vöøa xoa ñaàu em
vôùi tình cha con.
“Con ñaùnh maát toäi cuûa con!” Jimmy thaúng thaén traû lôøi, lau khoâ nöôùc
maét. Caùc baïn em baät cöôøi leân, vaø Don Bosco, hieåu ngay ñieàu em muoán
noùi, nhaän xeùt moät caùch haøi höôùc, “Con may maén ñaáy neáu khoâng bao
giôø tìm laïi ñöôïc noù. Khoâng coù toäi thì con ñöôïc leân thieân ñaøng laø caùi
chaéc!”
Tuy nhieân, caäu beù nghó Don Bosco khoâng hieåu neân giaûi thích, “Con
laøm maát cuoán soå tay trong ñoù con ghi toäi con xuoáng.”
Ñeán ñaây, Don Bosco laáy cuoán soåâ tay cuûa em trong tuùi ngaøi ra. “Con
ñöøng coù lo,” ngaøi noùi, “toäi con rôi vaøo tay ñuùng ngöôøi roài. Noù ñaây naøy.”
Caäu beù ngöûng maët leân cöôøi noùi, “Neáu con bieát cha tìm ñöôïc, thì con ñaõ
cöôøi roài, chöù con ñaâu coù khoùc. Khi xöng toäi vôùi cha toái nay con chæ phaûi
noùi, “Laïy cha, xin cha tha moïi tội cuûa con cha coù ôû trong tuùi cha!”
Moïi vieäc ñaïo ñöùc ñöôïc laøm trong phoøng sau baøn thôø chính, bôûi vì
chæ coù ba möôi em tham döï tónh taâm. Trong soá ñoù coù Felix Reviglio,
Giuse Buzzetti, Carlos Gastini. Hyacinth Arnaud, Sansoldo, Nicholas
Galesio, Gioan Costantino, Giacomo Cerruti, Gioan Gravano, vaø
327
|
|
34.6 Page 336 |
▲back to top |
Dominic Borgialli. Don Bosco troâng coi caùc em vaø khoâng bao giôø boû
moät baøi giaûng. Baàu khí yeân tónh vaø thanh thaûn cuûa cuoäc tónh taâm hoaøn
toaøn nghòch laïi vôùi söï khuaáy ñoäng khaép moïi nôi trong thaønh phoá trong
thôøi kyø naøy, Kinh só Gliemone, vò giaûng phoøng lo vieäc suy nieäm [nhöõng
naêm sau naøy] vieát thö cho Cha Bonetti veà cuoäc tónh taâm, coù noùi cho
ngöôøi hay khi ñi ngang qua thaønh phoá luùc ñi ban saùng ñeán Nguyeän Xaù
cuõng nhö luùc veà ban toái töø Nguyeän Xaù, ngöôøi coù caûm töôûng nhö theá
giôùi ñang böôùc tôùi con ñöôøng cuøng, vì caùc cuoäc bieåu tình thaät quaù döõ
doäi.
Coù lyù do cho taát caû söï lo laéng naøy, moät cuoäc baïi traän thieåu naõo do
baøn tay cuûa Radetzky ñaõ môû cuoäc taán coâng vôùi sáu möôi ngaøn ngöôøi.
Ngaøy 22 thaùng Baûy, sau moät cuoäc choáng traû maõnh lieät, ñoäi quaân
Piedmont phaûi lui veà Rivoli; ngaøy 23 thaùng Baûy, quaân AÙo taán công vaø
chieám caùc cao ñieåm cuûa Sommacampagna vaø Custoza, roài chæ bò ñaåy
lui ngaøy hoâm sau do cuoäc phaûn coâng do Carlo Alberto laõnh ñaïo. Ngaøy
25 thaùng Baûy, bò quaân ñòch ñoâng hôn vaø ñaùnh ngang söôøn vì maát Volta
nôi Töôùng Sonnaz ñaõ coáù gaéng taùi chieám nhöng voâ hieäu quaû, nhaø vua
maát heát moïi hy voïng neân buoäc phaûi trieät thoaùi. Ngaøy 31 thaùng Baûy,
oâng laïi lui qua soâng Adda116. Ñaïo quaân oâng thieáu thöïc phaåm, meät moûi,
thaát voïng, maát kyû luaät vaø yeáu daàn vì coù nhöõng cuoäc ñaøo nguõ haøng ngaøy.
Ngaøy 25 thaùng Baûy, chính phuû ra leänh ñoäng vieân moïi ngöôøi ñuùng
tuoåi quaân dòch. Coù lôøi keâu goïi xin caùc cha xöù thuyeát phuïc veà söï caàn
thieát vaø coâng baèng cuûa cuoäc chieán tranh. Moïi söï ñang rôi vaøo côn laâm
nguy, caùc cơ sôû quốc gia, vöông quyeàn, vaø neàn ñoäc laäp cuûa Toøa Thaùnh,
maø moät chieán thaéng cuûa quaân AÙo seõ phaù huûy taát caû neáu hoï chieám ñöôïc
caùc bang giaùo hoaøng.117 Chính phuû cuõng keâu goïi caùc ñöùc giaùm muïc
yeâu caàu daân chuùng daâng lôøi caàu nguyeän cho ñaát nöôùc lâm nguy. Vôùi
quyeàn cho pheùp, nhieàu Cha doøng Capuchinoâ ñeán caùc thaønh phoá vaø laøng
maïc rao giaûng cho moät chieán ñaáu toaøn quoác.
116 Moät chi nhaùnh cuûa soâng Poâ [Nxb].
117 Caùc Tỉnh do vò ñaïi dieän Ñöùc Giaùo hoaøng cai trò.
328
|
|
34.7 Page 337 |
▲back to top |
CHÖÔNG 38
Thaúng Thaén Vaø Lòch Söï
Trong nhöõng ngaøy theâ thaûm ñoù, Gioberti ñang treân ñöôøng ñeán
Torinoâ. Ngaøy 18 thaùng Bảy, tôø L’Armonia ñaêng moät baøi ngaén maø nay
ñöôïc người ta cho laø hôi kyø cuïc, noùi cho vaén goïn. Noù soi saùng cho thaáy
nhöõng giôø phuùt naøy thaät laø khoù khaên, vaø caàn khoân goan khi vieát veà moät
soá thaàn töôïng cuûa cuoäc caùch maïng. Chuùng toâi xin trích ra:
Tin ñoàn raèng trong voøng moät ít ngaøy seõ coù moät vò trieáât gia vó ñaïi vaø laø moäït
coâng daân noåi tieáng, laø Vincenzo Gioberti, seõ laïi ñeán vôùi chuùng ta.
Xin cho vieäc oâng ñeán vaø taøi lôïi khaåu cuûa oâng coù theå kieàm cheá laïi ñöôïc
nhöõng cuoäc taán coâng Giaùo hoäïi vaø caùc vò thöøa taùc vieân do nhöõng ngöôøi khoâng
ñöôïc coá vaán ñaày ñuû gaây neân.
Haõy laøm cho hoï chaám döùt moät laàn cho xong, ñeå chöùng minh söï quaù ñaùng
cuûa hoï khi beânh vöïc nhöõng lôøi daïy sai laàm baèng vieäc keâu goïi moät caùi teân
ñöôïc taát caû moïi ngöôøi yeâu quyù. Haõy ñeå cho hoï nghe chính mieäng ngöôøi noùi
ra laø ngöôøi khoâng uûng hoä caùc lôøi daïy cuûa hoï, vaø ngöôøi khoâng coù gì chung tay
vôùi hoï, chæ mong ñôïi thaáy hoï haïnh phuùc trong vieäc söûa chöõa ñöôøng loái cuûa
hoï.
Gioberti ñeán Torinoâ ngaøy 01 thaùng Taùm. OÂng lieàn ñöôïc môøi tham
döï vaøo Noäi caùc Fabrio Casati (ñöôïc voäi thaønh laäp ngaøy 29 thaùng bảy)
laøm Boâï tröôûng khoâng giöõ boâï naøo. OÂng choïn Gioan Taåy Giaû Gal, moât
luaät sö, laøm bí thö. Vò naøy sinh taïi Torgnon trong mieàn thung luõng
Aosta, ñaõ nhieàu naêm laøm trong Boä Ngoaïi Giao. OÂng laø moät ngöôøi coù
hoïc thöùc vaø Coâng giaùo ñaïo haïnh, baïn thaân cuûa Baù töôùc Cesare Balbo,
Baù töôùc [Emiliano] Avofrado della Motta, Baù töôùc Cesare Saluzzo,
Haàu töôùc Gustavo Cavour, Silvio Pellico vaø Cesare Cantuø. Ngay töø ñaàu
coù chöùc nghieäp, oâng duøng taát caû thôøi giôø raûnh laøm baïn vôùi Cha [Giuse]
Cottolengo vaø Cha [Giuse] Cafasso. Naêm 1841, oâng thöôøng ñeán thaêm
329
|
|
34.8 Page 338 |
▲back to top |
Hoïc vieän Giaùo só vaø giöõ moái tình baïn höõu thaân thieát vaø laâu beàn vôùi Don
Bosco.
Ñieàu naøy coù theå laø xaùc thöïc vieäc Don Bosco gaëp Gioberti. Don
Bosco coù Cha Borel cuøng ñi, cha laø baïn vaø baïn hoïc cuøng tröôøng vôùi
Gioberti hoài nieân thieáu. Raát coù theå Don Bosco ñaõ quen vôùi caùc vieäc bí
maät cuûa vò linh muïc bò höôùng daãn ñi sai ñöôøng choáng laïi Giaùo Hoäi, tuy
nhieân ngaøi muoán tìm hieåu vaøo chieàu saâu ñeå bieát chaéc ngöôøi Coâng giaùo
caàn phaûi thaän troïng ñeán möùc naøo ñoái vôùi oâng hoaëc mong ôû nôi oâng
ñöôïc ñieàu gì. Quaû thöïc trong caùc baøi vieát, Gioberti ñaõ tuyeân boá oâng laø
ngöôøi phaán khôûi ca tuïng nhöõng coâng vieäc Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ laøm
ñöôïc - coù leõ ñoù laø daáu chæ oâng khoâng hoaøn toaøn boû Giaùo Hoäi. Ngoaøi ra,
Gioberti ñaõ söû duïng aûnh höôûng to lôùn chính trò vaø ñaõ tieân ñoaùn vieäc
naém quyeàn ñieàu khieån chính phuû sôùm naèm trong tay mình. Vì caùc lyù
do naøy Don Bosco nghó neân lôïi duïng söï thieän chí cuûa Gioberti ñeå ñoaùn
tröôùc ñöôïc caûm töôûng baát lôïi Gioberti seõ coù vì nhöõng baûn töôøng trình
cuûa nhöõng keû thuø choáng laïi caùc Nguyeän Xaù cuûa ngaøi.
Gioberti thaân tình ñoùn tieáp ngöôøi baïn hoïc cuõ vaø Don Bosco. Cuoäc
noùi chuyeän sôùm xoay sang vaán ñeà oâng vöøa ñeán Roma, gaëp Ñöùc Pio IX,
vaø vaán ñeà coát loõi laø neàn ñoäc laäp cuûa nöôùc YÙ. Trong cuoäc giao tieáp,
Gioberti coù moät soá nhaän ñònh khoâng xu nònh veà Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø
loøng aùi quoác cuûa ngöôøi. OÂng noùi theo yù oâng, caùc yù kieán cuûa Ñöùc Giaùo
Hoaøng khoâng ñöôïc roõ reät, vaø oâng than phieàn veà söï kieän Ñöùc Pioâ IX töø
choái khai chieán vôùi nöôùc AÙo laøm nhieàu ngöôøi YÙ baát bình vì cuoäc chieán
ñaáu cuûa hoï ñeå daønh ñoäc laäp cho toå quoác.
Nhöõng lôøi keát aùn naøy hoaøn toaøn khoâng coù caên baûn, toû cho thaáy söï
tin töôûng toài baïi cuûa vò taân boä tröôûng. Ñöùc Giaùo Hoaøng ngöôøi cha chung
cuûa moïi daân toäc vaø moïi quoác gia, khoâng theå khai chieán vaø coi laø keû
thuø moät ñoaøn chieân naøo cuûa mình ñöôïc, ngoaïi tröø bò baét buoäc vì caùc lyù
do heát söùc nghieâm troïng. Ngoaøi ra ngöôøi ñaõ ñöa ra nhieàu ñieàu chöùng
toû tình yeâu chaân thaønh vaø coâng giaùo cuûa mình ñoái vôùi toå quoác. Ngöôøi
ñaõ ñeà nghò toå hôïp quan theá chung caùc tænh cuûa nöôùc YÙ. Ñieàu naøy coù
theå laø böôùc ñaàu ñi ñeán moät neàn chính trò lieân keát cho moät cuoäc giuùp ñôõ
ñeå hoã trợ laãn nhau nhaèm xoùa boû nhöõng cuoäc noåi dậy khoâng coù ngöôøi
330
|
|
34.9 Page 339 |
▲back to top |
ngoaïi quoác can thieäp. Ngöôøi cuõng ñaõ ñeà nghò moät hieäp öôùc phoøng thuû
cho Carlo Alberto, moät hieäp öôùc ñöôïc caùc quoác gia khaùc chaáp thuaän,
nhöng bò Piedmont baùc khöôùc. Muïc ñích cuûa Piedmont laø thoáng nhaát,
chöù khoâng phaûi lieân hieäp caùc quoác gia maø trong keá hoaïch cuûa Ñöùc
Giaùo Hoaøng, laáy Roma laøm trung taâm taäp quyeàn. Ngoaøi ra khi chieán
tranh buøng noå, Ñöùc Pio IX ñaõ caàu khaån Vua Ferdinand I haõy buoâng thaû
Lombardy vaø Veneto, vaø theo ñeà nghò cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, Carlo
Alberto ñaõ chaáp nhaän cho caùc quaân tình nguyeän Roma vaøo ñaïo quaân
Piedmont, vì sôï quaân ñoäi AÙo coi hoï ñöùng ngoaøi voøng luaät phaùp. Cuoái
cuøng, Ñöùc Pio IX ñaõ khoâng ngaàn ngaïi baùc boû keá hoaïch ñeà nghò thaønh
laäp cheá ñoä Coäng hoøa nöôùc YÙ vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöùng ñaàu, bôûi nhö
vaäy seõ loaïi boû taát caû caùc vò ñang cai trò nöôùc YÙ, goàm caû Carlo Alberto.
Don Bosco, bieát ñöôïc nhöõng vieäc naøy vaø nhöõng haønh vi quaûng ñaïi
khaùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, khoâng thể chaáp nhaän vieäc Gioberti töï ñaët
mình laøm thaày daïy vaø giaùm saùt Ñöùc Giaùo Hoaøng. Baát cöù khi naøo danh
döï vaø quyeàn lôïi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng bò laâm nguy, Don Bosco khoâng
coøn giöõ ñöôïc söï bình an; ngaøi noùi thaúng ra vaø khoâng heà bieát sôï, haäu
quaû laø seõ bò khinh mieät. Do ñoù trong dòp naøy ngaøi coâng khai beânh vöïc
Ñöùc Giaùo Hoaøng, tuy nhieân giöõ lòch söï theo thoùi quen, khoâng laøm mích
loøng ñoái phöông.
Sau moät cuoäc noùi truyeän daøi, hoï noùi ra nhöõng ñieàu toát ñeïp, Tuy
nhieân Don Bosco töø giaõ trong loøng ñaàøy naëng tróu. Taïi Nguyeän Xaù,
nhieàu linh muïc lo laéng chôø ñôïi ñöôïc nghe veà cuoäc gaëp gôõ naøy. Don
Bosco boù buoäc phaûi noùi vaø sau khi laøm haøi loøng tính toø moø cuûa hoï, ngaøi
keát luaän, “Gioberti seõ gaëp keát cuïc ñaùng tieác vì oâng daùm kieåm duyeät
caùc haønh vi cuûa Toøa Thaùnh!” Felix Reviglio vaø caùc em löu xaù khaùc taïi
Nguyeän Xaù coù maët khi Don Bosco noùi lôøi nhaän ñònh naøy. Ñieàu ñaùng
ghi nhaän laø keát quaû cuûa cuoäc noùi chuyeän naøy Nguyeän Xaù khoâng heà bò
ñuïng chaïm trong hai naêm 1848 vaø 1849, maëc daàu nhöõng ngöôøi choáng
haøng giaùo só coù theå tìm ñöôïc nhieàu nguyeân côù vì söï xaùo troän chính trò
vaø cuoäc thaûm baïi quaân söï cuûa nhöõng ngaøy aáy.
Trong khi ñoù, Carlo Alberto ñaõ lui quaân veà Milan ñeå thöû ngaên chaën
cuoäc tieán cuûa quaân AÙo. Tuy nhieân thaønh phoá khoâng ñöôïc phoøng veä, vì
331
|
|
34.10 Page 340 |
▲back to top |
hoaøn toaøn thieáu chuaån bò cho moät cuoäc taán coâng baát ngôø, neân ngaøy 4
thaùng Taùm oâng ñaõ phaûi ñaàu haøng töôùng Radetrzky ñeå traùnh cuoäc taém
maùu. Caùi quyeát ñònh khoân ngoan ñaày yù nghóa naøy laøm cho phe oàn aøo
chính trò khoâng chuùt haøi loøng, neân chuùng khuaáy ñoäng moät phaàn daân
chuùng Milan choáng ñoái oâng. Ñaùm ñoâng taäp trung döôùi caùc cöûa soå dinh
thöï hoaøng trieàu hoø la, “Haõy gieát teân phaûn boäi!”
Carlo Alberto khoâng do döï ñi gaëp ñaùm ñoâng ñeå laøm dòu laïi loøng töùc
giaän cuûa hoï; tuy nhieân sau khi traùnh ñöôïc caùc vieân ñaïn cuûa keû thuø, nay
oâng laïi suyùt maát maïng trong tay cuûa chính ngöôøi daân cuûa mình. Ñeâm
ngaøy 5 sang 6 thaùng Taùm laø thôøi gian kinh khuûng ñoái vôùi Carlo Alberto.
Sau khi thoaùt ñöôïc cuoäc aùm saùt, oâng kín ñaùo troán ñi baèng ñöôøng boä tôùi
Vigenavo ñeå traùnh thoaùt khoûi quaàn chuùng thieáu laønh maïnh. Quaân ñoäi
oâng lui veà Piedmont. Quaân AÙo ñoùng traïi beân taû ngaïn soâng Ticino, vaø
cuoäc ñình chieán ñöôïc kyù ngaøy 9 thaùng Taùm.
Nhöõng bieán coá theâ thảm naøy ñem ñeán cho Torino söï lo buoàn vaø suy
nghó. Taïi Nguyeän Xaù, caùc hoïc sinh laøm moïi söï trong khaû naêng; chuùng
caàu nguyeän cho söï an toaøn cuûa nhaø vua, ñieàu ñoù chöùng toû chuùng vöøa
laø ngöôøi coâng daân trung thaønh vöøa laø ngöôøi Coâng Giaùo ñaïo ñöùc.
Quaû vaäy coù nhieàu nhu caàu ñeå caàu nguyeän. Côn soát chính trò ñang
leân cao moät caùch nguy hieåm. Ñang coù laøn soùng töï nguyeän vaø chính trò
boû queâ höông ra khoûi Lambardy vaø Veneto, ñoå vaøo Torino vì loøng ñaïi
löôïng hieáu khaùch cuûa chính quyeàn Piedmont. Tuy nhieân thay vì giuùp
xaây döïng, hoï laïi laäp ra phe phaùi nuoâi döôõng söï choáng ñoái Giaùo Hoäi,
baønh tröôùng điều doái traù, noùi phaïm thöôïng, chöûi rủa, aâm möu vaän duïng
caùc cuoäc baàu cöû vaø nhuùng tay vaøo nhöõng cuoäc bieåu tình heát söùc xaáu xa
vaø ñieân roà. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Vercilli ñaõ ñeå cho quaân ñoäi chieám
ñoùng chuûng vieän vaø möôøi boán thaùnh ñöôøng; ñeán nay chính quyeàn thò
xaõ laïi ñoøi söû duïng theâm boán ngoâi thaùnh ñöôøng vaø hai tu vieän nöõa, maëc
daàu nhaø haùt vaø caùc coâng thöï cuûa chính phuû khoâng heà bò ñuïng tôùi. Ngaøy
6 thaùng Chín Ñöùc Toång Giaùm Muïc ra tröôùc Hoäi ñoàng Thò xaõ ñeå noùi veà
ñòa vò vaø quyeàn lôïi cuûa Giaùo Hoäi, vieäc toân troïng caùc cô sôû thaùnh, vaø söï
thieáu thoán nôi thôø phöôïng coâng coäng. Chính quyeàn coi lôøi ngaøi laø coù
tính chaát laêng maï; moät nhoùm ñoâng ñöôïc thueâ ñeán bao quanh toøa giaùm
332
|
|
35 Pages 341-350 |
▲back to top |
|
|
35.1 Page 341 |
▲back to top |
muïc, lôùn tieáng chöûi bôùi vaø ñe doïa, vaø Boä tröôøng Pinelli vieát cho ngaøi
moät laù thö vôùi lôøi khieån traùch hoãn xöôïc.
Trong khi ñoù, caùc hoïc sinh boû Nguyeän Xaù taäp trung taïi baát cöù khi
naøo coù chæ thò cuûa teân chæ huy deã noåi noùng. Caùc ngaøy Chuû nhaät vaø ngaøy
leã troïng chuùng ñeán tham döï Thaùnh leã taïi moät nhaø thôø naøo ñoù hoaëc ôû
nôi khaùc roài sau ñoù ñeán Superga hoaëc nôi naøo khaùc ngoaøi voøng ñai thò
xaõ, nhöng khoâng coù giaûng hoaëc caùc baøi hoïc giaùo lyù. Ñöôïc cho aên uoáng
khoâng maát tieàn, coù caùc cuoäc ñi chôi vaø caùc buoåi tieâu khieån, ñoù laø nhöõng
duï doã giữ chuùng xa Don Bosco. Nhôø caùc bieän phaùp naøy vaø lôøi huøng
bieän noùng nhö löûa, caùc ngöôøi laõnh ñaïo taïo phaûn ñaõ saép ñaët giöõ chaët caùc
ngöôøi treû, laøm maïnh theâm baèng troø tieâu khieån vaø nhöõng ñieàu kích thích.
Cuøng moät luùc ñoù, caùc ngöôøi chæ huy khoâng quaûn ngaïi duøng caùch noùi
doái vaø chöûi ruûa; lôøi chuùng chæ trích Don Bosco nheï nhàng nhaát laø cho
ngaøi laø phaûn ñoäng coù veû ñieân khuøng. Lôøi noùi traû thuø oàn aøo ñoù vang
khaép thò xaõ. Haàu nhö haøng ngaøy, nhöõng teân baùn baùo hoâ to nhöõng ñaàu
ñeà ñöôïc laïm duïng ñeå choáng ñoái Don Bosco: Coù moät aâm möu taïi
Valdocco! Linh muïc taïi Valdocco vaø caùc keû thuø cuûa Queâ höông, v.v…
Trong baàu khí leân aùn nhö theá, nhöõng lôøi thoát ra man daïi ñoù coù theå gaây
nguy haïi cho Nguyeän Xaù vaø laøm noù trôû thaønh moät muïc tieâu cho daân
chuùng thuø gheùt. Don Bosco vaãn cöù ñieàm tónh. Giaác mô cuûa ngaøi ôû Hoïc
vieän118 vaø ôû voøm caây hoa hoàng119 ñaõ tieân ñoaùn ñuùng caùc bieán coá naøy.
“Hoï ñaõ boû rôi cha heát,” Carlos Gastini120 nghe ngaøi noùi, “nhöng Thieân
Chuùa vaãn coù vaø vaãn ôû vôùi toâi. Toâi sôï chi ai? Coâng cuoäc laø cuûa Ngöôøi,
khoâng phaûi cuûa toâi, vaø Ngöôøi seõ laøm cho noù thaønh töïu.” Nhöõng bieán
coá tieáp dieãn ñaõ chöùng minh lôøi ngaøi noùi ñuùng.
Tuy nhieân, ngaøi khoâng xao laõng caùc phöông theá nhaân loaïi trong tay
do söï khoân ngoan maø coù. Don Bosco ñaõ aán ñònh laáy ngaøy leã Moâng
Trieäu laøm ngaøy trao thöôûng cho caùc em ôû Nguyeän Xaù. Ngaøi laáy dòp
naøy ñeå chuaån bò moät cuoäc toå chöùc vaên ngheä ñeå chöùng toû loøng aùi quoác
cuûa ngaøi. Coù nhieàu em thoâng minh hoaït ñoäng hôn ñaõ ñöôïc taäp noùi nôi
118 Xin ñoïc Bộï II, tr. 190f, 232ff, 267f [Nxb]
119 Xin ñoïc tr. 23ff [Nxb]
120 Xin ñoïc tr 243f
333
|
|
35.2 Page 342 |
▲back to top |
tröôùc coâng chuùng ñaõ boû rôi ngaøi. Chæ coù Chuùa mới bieát ñöôïc thôøi gian
vaát vaû ñeå chuaån bò caùc baøi haùt vaø aâm nhaïc, choïn loïc caùc baøi vaên xuoâi
vaø thô phuù, vaø taäp döôït cho caùc em coøn vuïng veà vaø môùi meû vôùi nhöõng
moùn naøy. Vieân chöùc chính quyeàn, caùc nhaø quyù toäc vaø caû caùc ngöôøi theo
phaùi töï do, trong soá naøy coù nhöõng vò chuùng toâi ñöôïc bieát nhö Cha
Aporti,121 tôùi tham döï cuoäc vui vaên ngheä, keát quaû khaù thaønh coâng.122
Maáy tuaàn sau cuoäc dieãn xuaát, Carlo Alberto vieát moät laù thö töø
Alessandria göûi cho Ñöùc Pio IX, ñeà ngaøy 10 thaùng Chín naêm 1848,123
trong ñoù lôøi vieát chöùng toû loøng yeâu meán Giaùo Hoäi.124 Chuùng toâi seõ ghi
laïi ñoaïn trích tieát loä ñaày ñuû tình caûm noäi taâm cuûa nhaø vua, thaät xöùng
ñaùng vôùi caùc baäc toå tieân.
Ngaøy 10 thaùng Chín naêm 1848]
Kính laïy Ñöùc Thaùnh Cha
……………………………………………………………………………………………………
Chuùng ta ñaõ traûi qua nhöõng thôøi ñieåm thaät laø toäi loãi, thöa Ñöùc Thaùnh Cha.
Chuùng ta ñaõ traûi qua côn Chuùa giaän vaø hình phaït ñau ñôùn Chuùa giaùng xuoáng.
OÂi, ñaõ bao laàn con muoán môû cöûa taâm hoàn con ra cho Ñöùc Thaùnh Cha vaø thoå
loä cho ngaøi söï buoàn phieàn vaø ñau ñôùn cuûa con. Nhöng laøm theá con chæ khieán
cho Ngaøi ñau ñôùn hôn thoâi. Tuy nhieân, giôø ñaây tình hình toân giaùo [ôû Piedmont]
ñaõ tôùi caùi möùc nguy ngaäp khieán con khoâng theå traùnh ñem noù ra ñeå Ñöùc Thaùnh
Cha löu taâm.
Ngay caû nhöõng noãi baát haïnh cuûa chieán tranh khoâng theå naøo ñem laïi moät
vaøi ñieàu theo löông tri coù yù nghóa. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc cho bieát hoï ñaõ
laøm nhöõng gì ñeå choáng laïi Giaùo Hoäi vaø caùc tu hoäi trong khi con vaéng maët.
Linh hoàn con thaät ñau ñôùn! Thöa ÑöùcThaùnh Cha, ñieàu xaáu ñaõ quaù lôùn, phöông
thuoác theá gian khoâng theå naøo trò noåi. Chuùng ta caàn söï giuùp ñôõ ñaëc bieät cuûa
Chuùa, vì toäi loãi ñaõ baønh tröôùng, vaø neáu khoâng coù pheùp laï, tình traïng seõ heát
söùc thaát voïng.
121 Xin ñoïc Bộâ II, tr 190f, 232ff, 267f [Nxb]
122 Xin ñoïc BM II tr. 148f, 165ff, 171f, 311f [Nxb]
123 Xin ñoïc Phuï Baûn 7 [Nxb]
124 Xin ñoïc Phuï Baûn 7 [Nxb]
334
|
|
35.3 Page 343 |
▲back to top |
Con xaùc tín raèng con ñaõ laøm taát caû moïi söï trong quyeàn haïn cuûa con ñeå
ñem laïi söï toát laønh cho Giaùo Hoäi vaø caùc ngöôøi baày toâi cuûa con. Tuy nhieân,
con khoâng coøn con tim ñeå tieáp tuïc laøm vua nöõa. Con chæ chôø cho chaám döùt
chieán cuoäc vaø kyù keát moät hoøa öôùc ñeå thoaùi vò vaø ñi ñeán moät nôi naøo xa xoâi,
ôû ñoù cho ñeán cuoái ñôøi trong boùng toái vaø ñeå lthöïc haønh caùc vieäc ñaïo ñöùc.
Con xin baûo ñaûm vôùi Ñöùc Thaùnh Cha loøng thaønh kính cuûa con vaø xin Ñöùc
Thaùnh Cha chuùc laønh cho con. Vôùi loøng kính troïng saâu xa, con xin kính chaøo
Ñöùc Thaùnh Cha.
Ngöôøi baày toâi vaø ngöôøi con khieâm haï vaø toân kính cuûa ngaøi.
Carlo Alberto
Moät vöông gia coù taám loøng moä ñaïo vaø toát ñeïp nhö theá khoâng theå
naøo khoâng ñöôïc thaàn daân vaø nhöõng ngöôøi ñöôïc höôûng loøng quaûng ñaïi
cuûa oâng ñeå trung thaønh vôùi oâng. Con caùi cuûa Don Bosco haõnh dieän laø
moät trong soá ngöôøi naøy.
Ngaøy 14 thaùng Chín [1848] Carlo Alberto töø Alssandria ñeán Torinoâ
vaøo luùc ba röôõi saùng. Do Baù töôùc Edward Mella chuùng toâi ñöôïc bieát
luùc naøy boán cha doøng Teân ñöôïc cho truù aån taïi nhaø cuûa moät vò kyõ sö noåi
tieáng, xöa kia laø hoïc sinh cuûa caùc ngaøi. Moät buoåi toái, moät vò töôùng trong
ñoäi daân quaân, moät ngöôøi Savoie, ñeán goõ cuûa nhaø oâng.
“OÂng coù phải laø ngöôøi coù teân naøy - naøy khoâng?” oâng hoûi.
“”Daï ñuùng”.
“Chöùng minh cho toâi baèng giaáy caên cöôùc?”
“Xin vaøo vaø hoûi gia ñình toâi.”
OÂâng töôùng vaøo nhaø vôùi ngöôøi lính caän veä, laáy ra moät caùi ví noùi vôùi
vieân kyõ sö, “Vua caùm ôn oâng ñaõ coù loøng hieáu khaùch cho caùc cha doøng
Teân taù tuùc vaø göûi cho oâng boán ngaøn lire ñeå trang traûi moïi chi phí”.
335
|
|
35.4 Page 344 |
▲back to top |
CHÖÔNG 39
Caùc Coäng Söï Vieân Treû
Trong moät thôøi gian nhöõng vò linh muïc naøy ñaõ duøng moïi möu chöôùc
khaùc nhau gaây ñau loøng Don Bosco ñeå caûn ngaên caùc hoïc sinh cuûa caû
hai Nguyeän Xaù khoâng cho chuùng ñeán vôùi ngaøi. Tuy nhieân caùi troø naøy
ñaõ trôû neân nhaøm chaùn. Töøng em moät, haàu heát chuùng ñaõ trôû laïi, hoaëïc vì
nhôù Don Bosco, hoaëc vì moät khi söï môùi laï vaø kích thích khoâng coøn nöõa,
chuùng nhaän thaáy ñang ñoái dieän vôùi nhöõng ngöôøi aên noùi laûm nhaûm vì
ñoäng cô traû thuø chöù khoâng thöïc söï vì lôïi ích tình baïn vaø cuoäc soáng cuûa
chuùng. Coù leõ caùc ngöôøi coá vaán chuùng bò höôùng daãn ñi laàm ñöôøng ñaõ
moûi meät trong vieäc daãn chuùng ñi quanh co vaø tieâu heát tieàn rieâng vì yeâu
queâ höông. Moät soá caùc em coøn tieáp tuïc ñi theo hoï theâm vaøi thaùng nöõa,
nhöng cuoái cuøng roài cuõng boû hoï luoân.
Daàu cho Don Bosco ñöôïc haøi loøng vôùi vieäc caùc ngöôøi con hoang ñaõ
trôû veà naøy, ngaøi noùi roõ ai muoán ñuôïc nhaän trôû laïi phaûi ñeán gaëp ngaøi.
Ñoù laø moät quyeát ñònh khoân ngoan, neân söï vieäc ñaõ tieáp dieãn toát hôn döï
töôûng. Caùc teân quaáy nhieãu traùnh maët trong moät thôøi gian. Ñoaøn keát vaø
hoøa hôïp laïi tieáp tuïc trôû laïi moät laàn nöõa, haàâu heát caùc thanh thieáu nieân
bò höôùng daãn sai laïc ñaõ trôû laïi caû hai Nguyeän Xaù xin ñöôïc tha thöù vaø
höùa vaâng lôøi. Tuy nhieân moät soá caùc em lôùn tuoåi ñaõ khoâng trôû laïi, baát
haïnh thay keát cuïc cuoäc ñôøi chuùng khoâng ñöôïc toát ñeïp.
Tuy nhieân taïi sao caùc ngöôøi phuï taù Don Bosco laïi xúi giuïc caùc em
gaây loaïn? Coù leõ muïc ñích cuûa hoï laø muoán chieán thaéng taát caû hoaëc moät
phaàn caùc em taïi caû hai Nguyeän Xaù ñeå roài ñaây seõ naém vai troø cai quaûn
vaø ñieàu haønh caùc Nguyeän Xaù theo chính saùch rieâng cuûa mình. Chuùng
toâi cuõng coù lyù ñeå tin raèng moät soá nhöõng teân mò daân xaûo queät ñaõ nhuùng
tay vaøo vieäc khoâng may naøy. Vieäc phaûi nhö theá, haønh vi cuûa hoï coù theå
ñaõ chöùng toû coâng cuoäc cuûa Don Bosco ñaõ gaëp taän soá, bôûi vì nhöõng keû
caàm ñaàu coù nhieàu aûnh höôûng vaø taøi naêng. Vieäc ñaõ khoâng xảy ra, chuùng
ta phaûi maéc nôï Chuùa vaø Ñöùc Trinh Nöõ; qua Don Bosco, Ngöôøi ñaõ baûo
veä vaø beânh vöïc caùc Nguyeän Xaù choáng laïi söï xaûo traù cuûa keø thuø.
336
|
|
35.5 Page 345 |
▲back to top |
Don Bosco khoâng ñeå taâm gì ñoái vôùi nhöõng keû gaây roái naøy. Coù moät
soá ngaøi khoâng bao giôø gaëp laïi, tuy nhieân nhöõng keû trôû laïi thì ñöôïc ñoùn
tieáp nieàm nôû vaø cho laøm laïi caùc vieäc hoï ñaõ laøm tröôùc ñaây taïi Nguyeän
Xaù Thaùnh Luy. Ngoaøi nhöõng quan ñieåm kyø cuïc veà chính trò, khi ñaõ heát
meâ muoäi, hoï laø nhöõng vò linh muïc coù tính tình tuyeät haûo vaø ngay thaúng.
Thieân Chuùa ñoâi khi ñeå cho nhöõng keû phuïng söï Ngöôøi bò laêng nhuïc,
thì cuõng coù luùc Ngöôøi naâng hoï leân cao ñeå laøm xaáu hoå keû thuø. Do ñoù ñaõ
xảy ra laø keû ñöùng ñaàu gaây roái, sau khi ñöôïc tha thöù, töï thaáy mình phaûi
ñeán caàu cöùu Don Bosco giuùp ñôõ, Vò naøy taïm thôøi ñi ñeán Vercelli, Ñöùc
Toång Giaùm Muïc khoâng cho daâng thaùnh leã hoaëc ñi giaûng neáu khoâng
ñöôïc chính Don Bosco kyù giaáy chöùng nhaän coù haïnh kieåm toát. OÂng raát
ngaïi nguøng phaûi caàu cöùu chính ngöôøi maø oâng ñaõ choáng ñoái vaø laøm cho
phieàn muoän. OÂng ñaõ traùnh neù loanh quanh, tröôùc tieân xin ñöôïc giaáy
chöùng nhaän cuûa cha chính toøa Toåâng giaùm muïc caáp; oâng trình leân giaáy
naøy, nhöng bò töø choái. Roài oâng hoûi xem coù theå xin Don Bosco caáp qua
thö, nhöng Ñöùc Toång Giaùm Muïc Alexander d’Angennes ra leänh cho
oâng phaûi ñích thaân ñeán gaëp Don Bosco. Vì söï töø khöôùc, vò linh muïc
ñaønh loøng phaûi laøm theo leänh Ñöùc Toång Giaùm Muïc. Don Bosco tieáp
oâng raát thaân tình vaø saün loøng vieát lôøi chöùng nhaän ñöôïc ñoøi hoûi, noùi rằng
vò linh muïc naøy ñaõ laøm vieäc moät caùch haêng haùi ñeå phuïc vuï Giaùo Hoäi
vaø caùc linh hoàn.
Trong khi ñoù, Don Bosco doàn noã löïc vaøo vieäc chöõa chaïy tình traïng
bi thaûm do caùc vuï ñaøo thoaùt gaây neân. Nhôø coù söï phuï giuùp toát ñeïp hôn
cuûa nhöõng ngöôøi trung thaønh, ngaøi göûi moät soá ñeán Nguyeän Xaù Thaùnh
Luy ñang caàn söï giuùp ñôõ hôn, daàu cho vì theá ban ñieàu haønh ôû Valdocco
caøng thieáu ngöôøi ñi. Don Bosco thöôøng noùi:
Ngay tröôùc thôøi gian naøy, nhaát laø trong nhöõng hoaøn caûnh gaëp thöû thaùch,
cha vaãn tìm ra caùch ñeå coù caùc ngöôøi phuï taù cho cha. Cha baét đaàu choïn löïa
trong soá caùc em, ñaët moät em choã naøy, moät em choã kia. Chuùng toâi döïa nhau
ñeå hoaït ñoäng heát söùc mình. Ngay khi coù moät chuûng sinh, cha giao ngay cho
boån phaän ñeå thaày ñaûm traùch. Cha coøn nhôù khi Ascanio Savio maëc aùo doøng,
cha lieàân trao cho thaày haùt Kinh Chieàu, ñi kieåm soaùt vaø daïy caùc lôùp daïy giaùo
lyù vaø laøm nhieàu nhieäm vuï khaùc. Cöù nhö vaäy coâng vieäïc naëng neà cuûa cha ñaõ
337
|
|
35.6 Page 346 |
▲back to top |
giaûm nheï bôùt. Luùc naøy, cha ñaõ coù ít giôø raûnh ñeå chuaån bò caùc baøi giaûng. Sau
ñoù, trong luùc coù ngöôøi höôùng daãn ñoïc kinh caàu Ñöùc Baø, cha maëc aùo ñeå chaàu
Thaùnh Theå maø khoâng caàn phaûi lo ñeán caùch aên ôû cuûa caùc em. Noùi cho ñuùng,
daàu coù söï giuùp ñôõ naøy, ñeán cuoái ngaøy cha meät ñöø ngöôøi, tuy nhieân, neáu khoâng
coù caùc ngöôøi laøm vieäc, cha khoâng theå laøm gì ñöôïc. Cha choïn löïa chuùng heát
söùc caån thaän, moãi laàn moät ít, baát cöù khi naøo cha gaëp ñöôïc ai coù ñuû ñöùc tính
caàn thieát. Cuøng luùc ñoù, cha khoâng ñeå maát dòp tìm ra caùi neùt khaùc cha ñang coù
yù tìm: em naøo phuø hôïp vôùi hoaëc coù khuynh höôùng soáng ñôøi coäng theå, cha baûo
em ñeán ôû vôùi cha taïi Nguyeän Xaù. Leõ dó nhieân, cha khoâng ñeå caùc ngöôøi phuï
taù laøm theo sôû thích cuûa hoï; cha höôùng daãn hoï, trong khi ñoù, cha tin töôûng
trao cho hoï ñuû quyeàn haønh. Cha baét ñaàøu ñem theo maáy em ñi khi cha ôû laïi
vôùi ngöôøi baïn cuûa cha ôû mieàn queâ, vaø ñem caùc em khaùc ñi Castelnuovo. Ñoâi
khi cho moät em ñeán aên toái, hoaëc cho em ñeán nhaø trong buoåi toái, ñoïc saùch,
vieát laùch, noùi chuyeän vaø giaûi trí. Cha laøm taát caû caùc vieäc naøy ñeå phaûn coâng
caùc quan nieäm ñoäc haïi cuûa thôøi ñaïi, ñeå chuùng khoâng nghe theo nhöõng ngöôøi
khuaáy roái gioáng nhö nhöõng ngöôøi tröôùc ñaõ töøng laøm cho caùc em. Cha phaûi
coâng nhaän raèng ngay töø ban ñaàu, cha ñaõ vaát vaû huaán luyeän chuùng ñi theo
ñöôøng loái cuûa cha, nhöõng em xuaát saéc nhaát ñaõ chöùng toû chuùng coù giaù trò ngay
caû trong nhöõng luùc gaëp thöû thaùch caêm go nhaát.
Vieäc choïn löïa nhöõng ngöôøi phuï taù trong töông lai, trong caùc cuoäc ñi
veà Casrelnuovo haøng naêm, Don Bosco ñaõ cho laø thaønh coâng keâu goïi
ñöôïc moät soá hoïc sinh ñaõ daïy giaùo lyù nhieàu naêm vaø hoâm nay veà queâ ñeå
nghæ heø; tuy nhieân baây giôø, ngaøi caàn ngöôøi naøo tích cöïc neâu göông cho
nhöõng laàn tuyeån moä môùi cuûa mình. Töø ñaàu thaùng Chín, ngaøi ñeán giaûng
taïi Corio vaø laø khaùch cuûa gia ñình Cresto, ñaõ töøng giuùp ñôõ ngaøi. Roài
ngaøi tôùi Rocca di Corio vaø môøi ñöôïc Francis Picca,125 moät hoïc sinh treû,
cuøng veà Torino vôùi ngaøi. Ngöôøi treû naøy chaáp thuaän.
Tuy nhieân, ngöôøi phuï taù ñaùng tin caäy nhaát cuûa ngaøi laø chuûng sinh
ñaàu tieân vaø laø ngöôøi cuøng laøng vôùi ngaøi, anh Ascanio Savio, luùc ñoù
möôøi baûy tuoåi. Khi coøn nhoû, Savio ñaõ nghe cha xöù, Cha Cinzano, noùi
Don Bosco laø moät linh muïc haêng haùi, taùo baïo. Sau naøy, khi Don Bosco
ôû Rifugio, ñöôïc giôùi thieäu vôùi oâng boá cuûa Savio, oâng giôùi thieäu Savio
125 Xin ñoïc tr. 195 [Nxb]
338
|
|
35.7 Page 347 |
▲back to top |
cho ngaøi ñeå ñöôïc xem xeùt veà khaû naêng tieáng La tinh cuûa anh. Töø ñoù,
Savio bò Don Bosco loâi cuoán maïnh. Sau khi maëc aùo doøng taïi Hoïc vieän
Giaùo só, thaày ñöôïc saép xeáp vaøo chuûng vieän ôû Chieri, bôûi chuûng vieän ôû
Torinoâ bò ñoùng cửa. Tuy nhieân, thaày xin vaø ñöôïc vò chöôûng aáân cho pheùp
ñeán giuùp Don Bosco ôû Nguyeän Xaù. Nhö vaäy, thaày laø ngöôøi chuûng sinh
ñaàu tieân cuûa Don Bosco.” Töø luùc con ñeán ñaây vaøo naêm 1848,” thaày
noùi vôùi chuùng toâi, “Con gaén boù vôùi Don Bosco ñeán möùc ñaët taát caû tin
töôûng vaøo ngaøi vaø yeâu ngaøi nhö ngöôøi cha ruoät. Con ôû boán naêm vôùi
ngaøi vôùi tö caùch moät chuûng sinh, ngay caû sau khi rôøi khoûi Nguyeän Xaù,
con vaãn coøn caûm thaáy bò ngaøi loâi cuoán nhö moät caùi nam chaâm. Con
luoân ôû keà caän ngaøi cho tôùi khi ngaøi qua ñôøi. Tuaân theo lôøi ngaøi daïy,
con ñi giaûng cho caùc nöõ tu, ngoài toøa giaûi toäïi cho caùc hoïc sinh, vaø dạy
moân thaàn hoïc luaân lyù cho caùc linh muïc vaø tö giaùo ôû Nguyeän Xaù.” Laø
moät chuyeân gia veà thaàn hoïc luaân lyù, nhôø kinh nghieäm cuûa ngaøi trong
toøa giaûi toäi, Cha [Ascanio] Savio noái tieáp laøm giaùm ñoác Rifugio, phoù
vieän tröôûng tieåu chuûng vieän Torino, kieâm vieän tröôûng chuûng vieän
Regio Parco ôû Torino, vaø, trong nhieàu naêm, laøm giaùo sö moân thaàn hoïc
luaân lyù taïi Hoïc vieän Giaùo só. Ñieàu naøy chöùng toû Nguyeän Xaù khoâng lô
laø caùc moân hoïc thaùnh. Don Bosco bieát caùch nhaán maïnh ñeán taàm quan
troïng cuûa nhöõng vấn ñeà naøy ñoái vôùi nhöõng ngöôøi soáng döôùi maùi nhaø
cuûa ngaøi.
Chuûng sinh Ascanio Savio tra tay laøm baát cöù vieäc gì Don Bosco laøm
nhaèm loâi cuoán giôùi treû ñeán Nguyeän Xaù, vaø giuùp ngaøi baèng moïi caùch coù
theå laøm ñöôïc. Don Bosco sai thaày ñi trong khu vöïc laân yù. Ngaøi cuõng
sai thaày ñeán daïy giaùo lyù taïi Nguyeän Xaù Thaùnh Luy vaø ñeå maét quan saùt
caùc sinh hoaït nôi ñaây. Ñoù khoâng phaûi laø moät coâng vieäc deã ñoái vôùi moät
chuûng sinh coøn treû, tuy nhieân, ít coù khoù khaên naøo maø thaày khoâng vöôït
qua ñöôïc. Don Bosco laøm noåi baät tinh thaàn cuûa thaày baèng caùch lặp ñi
lặp laïi nhöõng ñieàu ngaøi quen noùi vôùi caùc phuï taù ñeå kích thích naêng löïc
hoï leân, “Esto vir. Ñöøng ñeå bò ai coi thöôøng!”
Gaùnh naëng cuûa Don Bosco coøn ñöôïc nheï ñi khi Giuse Brosio126 ñi
theo [Ascanio] vaøo Nguyeän Xaù. Sau khi ñöôïc giaûi nguõ trong vinh döï
126 Xin ñoïc tr.76f [Nxb]
339
|
|
35.8 Page 348 |
▲back to top |
khoûi ñoäi nguõ Bersaglieri, Brosio tieáp tuïc ñeán Nguyeän Xaù ñeàu ñaën. Bôûi
anh thöôøng ñeán vôùi y phuïc quaân ñoäi, anh ñöôïc ñoät nhieân coù caùi teân laø
bersagliere (?), vaø töï nhieân anh ñöôïc caùc hoïc sinh ñoøi dạy cho chuùng
moân thao döôït vaø caùc cuoäc taäp traän khaùc. Ñöôïc Don Bosco cho pheùp,
anh thöïc haønh vaø khoâng bao laâu anh ñaõ coù moät trung ñoäi vôùi nhöõng em
saùng giaù trong soá caùc em.
Chính quyeàn cho khoaûng hai traêm caây suùng khoâng coù baêng ñaïn;
nhöõng caây göôm ñeå taäp cuõng ñöôïc cung caáp. Bersagliere ñem cây keøn
theo vaø khoâng bao laâu Nguyeän Xaù ñaõ coù ñoäi “daân quaân” haàu nhö gioûi
ngang vôùi Veä binh. Caùc em chæ coøn moät vieäc laø say söa vôùi ñôn vò,
chuùng coá gaéng hoaëc tham döï hoaëc vui thuù nhìn cuoäc thao döôït, haønh
quaân hoaëïc ñaùnh traän. Trong nhöõng ngaøy leãõ troïng, “Daân quaân” cuûa
Nguyeän Xaù chòu traùch nhieäm traät töï vaø, ñoâi khi, ñi dieãn haønh vaø ñöôïc
hoan hoâ trong caùc cuoâïc biểu dieãn theå thao. Nhöõng cuoäc taäïp döôït vaø coù
tính chaát ngheä thuaät naøy ñöôïc ñieàu haønh theo kieåu quaân söï, ñaõ mau
choùng ñem veà nhieàu em ñaõ boû Nguyeän Xaù ñi tìm caùi môùi laï. Cuøng luùc
ñoù, noù ñöôïc nhieàu em khaùc ñang mong coù troø chôi vaø giôø nghæ phuø hôïp
vôùi thôiø ñaïi ñeå khoâng phaûi boû Nguyeän Xaù maø ñi. Moät ít laàn, “daân quaân”
cuûa Nguyeän Xaù coù leân tin töùc treân tôø L’Armonia.
Coù moät hoâm, caùi ñôn vò quaân ñoäi beù nhoû naøy voâ tình gaây phieàn cho
Meï Margherita, laø ngöôøi, sau Don Bosco ñöôïc moïi ngöôøi quyù meán
nhaát. Laø moât vò noäi trôï voâ ñòch, baø troàng moät vöôøn rau nhoû sau saân
chôi. Baø saên soùc vaø töï troàng rau dieáp, toûi, haønh, ñaäu, ca-roát, caûi cuû vaø
taát caû caùc loaïi rau, goàm caû rau thôm vaø ñan saâm. Baø cuõng coù ñeå daønh
moät khoaûnh ñeå troàng coûù cho thoû aên. Trong moät ngaøy leã quan troïng anh
bersagliere taäp hoïp ñoäi quaân cuûa anh laïi, duøng tieáng keøn thoåi, chia ñôn
vò thaønh hai trung ñoäi taäp ñaùnh traän giaû ñeå mua vui khaùn giaû. Anh ra
leänh cho trung ñoäi giaû thua traän, nhöng ñeå chaéc chaén khoâng gaây tai haïi
cho ngoâi vöôøn quyù giaù cuûa Meï Margherita, anh ra leänh thaät nhaët cho
quaân ñuoåi theo khoâng ñöôïc böôùc qua bôø vaøo vöôøn rau. Roài anh thoåi
keøn taán kích. Vôùi leänh hoâ to “Baén!” hai trung ñoäi baét ñaàu chieán ñaáu,
moãi beân tieán leân ñeå taán coâng treân saân coû, nhaém duøng suùng gỗ baén sang
ñoái phöông. Moät quang caûnh chieán tröôøng nhö thaät vôùi nhöõng tieán hoø
340
|
|
35.9 Page 349 |
▲back to top |
heùt vang daäy, baèng nhöõng caùi naïp ñaïn vaø baén suùng, nhöõng laàn chaàm
chaäm tieán leân vaø lui quaân, nhöõng chuyeån quaân sang beân höõu vaø beân taû
nhaèm baát ngôø taán coâng phe ñòch. Moïi caùi gioáng nhö thaät, ngoaïi tröø
khoâng coù tieáng ñaïi baùc noå, tieáng ñaïn baén veøo veøo, vaø tieáng rôùt lòch
bòch xuoáng ñaát cuûa ngöôøi lính bò cheát hoaëc bò thöông. Caùc em voâ cuøng
thích thuù vaø voã tay khen ngôïi caùc chieán binh. Ñieàu naøy coøn naâng theâm
tinh thaàn chieán ñaáu, phaûi noùi laø raát nhieàu, laøm cho beân ñuoåi theo quaân
ñòch ñaõ queân heát leänh böôùc qua bôø vöôøn rau cuûa Meï Margherita. Coù
nhöõng em ngaõ xuoáng ñaát, ñöùng daäy ñeå môû loái ñi vaø trong maáy phuùt, caû
caùi vöôøn rau nhoû ñaõ bieán thaønh moäït quang caûnh tan naùt. Anh
bersagliere la lôùn vaø thoåi keøn lui quaân, tuy nhieân tieáng cöôøi vaø tieáng
voã tay man daïi laøm aùt tieáng cuûa anh. Khi caû hai trung ñoäi taäp hoïp laïi,
ñaõ ñeå laïi daáu veát treân vöôøn rau. Meï Margherita nghó raèng söï thieät haïi
ñaõ ñöôïc döï truø laøm taêng theâm veû thöïc teá cho troø chôi, quay laïi vôùi ngöôøi
con ñeå than traùch, “Laïy Chuùa, Gioan, con coi anh bersagliere ñaõ laøm
gì! AÛnh ñaõ phaù hoûng heát caû caùi vöôøn roài!” Mæm cöôøi thoâng caûm, Don
Bosco ñaùp: “Maù aø, laøm sao ñöôïc? Chuùng coøn treû caû maø!” Roài ngaøi yeân
uûi anh Bersagliere ñang coøn ñöùng ngaån ngô hoái haän vì voâ tình laøm cho
Meï Margherita phieàn loøng. Ñem ra moät bịch keïo, Don Bosco baûo anh
ñem chia keû thaéng cuõng nhö ngöôøi thua.
Roài vöôøn rau cuõng ñaõ ñöôïc tu boå laïi, tuy nhieân, sau naøy khoâng coøn
ñöôïc bao nhieâu, noù ñaõ bieán maát ñeå laáy choã cho moät khu saân chôi roäng
hôn. Giuse Brosio, anh bersagliere, tieáp tuïc laø söùc soáng cuûa Nguyeän
Xaù cho tôùi naêm 1860. Caùi keøn cuûa anh ñöôïc ñem laøm moät giaûi thöôûng
cho cuoäc xoå soá laáy tieàn laøm lôïi cho hai Nguyeän Xaù Thaùnh Luy vaø
Thaùnh Phanxioc Saleâ. Trong danh saùch coù teân: Caùi keøn do moäït
bersagliere taëng.
Theâm vaøo caùc troø chôi quyeán ruõ ñoù, Don Bosco cuõng ñem vaøo tuïc
leä môøi aên mieãn phí moät soá caùc hoïc sinh khoâng ôû löu xaù. Vaøo ñuùng luùc
thuaän tieän, chuùng cuøng ñi vôùi caùc löu xaù vieân laøm khaùch môøi aên cuûa
Don Bosco, moät caùch ngaøi tìm ra ñeå giuùp ñôõ vaø giöõ chuùng ñi theo con
ñöôøng ngay thaúng. Ñeå baûo đảm taát caùc em ôû Nguyeän Xaù, khoâng tröø
moät ai, ñeán löôït ñöôïc höôûng caùi tuïc leä naøy, ngaøi saép xeáp ñeå moät nhoùm
môùi ñöôïc môøi moãi Chuû nhaät cho tôùi luùc moãi em coù moät dòp. Chaéc haún
341
|
|
35.10 Page 350 |
▲back to top |
vieäc naøy laïi theâm phí khoaûn cho Don Bosco vaø theâm vieäc cho Meï
Margherita suoát caû naêm, nghóa laø suoát thôøi gian baát an chính trò. Nhôø
nhöõng phöông caùch naøy vaø caùc phöông caùch khaùc, Don Bosco keùo ñöôïc
caùc em veà, Söï aùy naùy veà vieäc ñeå cho nhieàu em boû Nguyeän Xaù vaø vieäc
ñaïo trong nhieàu thaùng ñaõ thöïc söï giaûm ñi nhieàu.
Vaøo khoaûng thôøi gian naøy, coù moät söï vieäïc ñaùng chuù yù ñaõ xảy ra laøm
cho caùc em quyeát ñònh trung thaønh vôùi Nguyeän Xaù. Vaøo moät ngaøy leã
troïng, haàu chaéc laø ngaøy Sinh nhaät Ñöùc Meï, coù khoaûng saùu traêm em ñi
xöng toäi ñeå ñöôïc röôùc leã. Baét ñaàu cöû haønh Thaùnh leã Don Bosco tin
töôûng raèng bình trong nhaø taïm ñaõ coù ñaày Mình Thaùnh. Tuy nhieân noù
haàu ñaõ heát. Giuse Buzzetti [ngöôøi coi phoøng thaùnh] queân khoâng ñeå treân
baøn thôø bình ñaày baùnh leã tröôùc luùc Truyeàn pheùp. Anh chæ nhaän ra mình
queân sau khi Truyeàn Mình Thaùnh. Khi Don Bosco baét ñaàu cho röôùc
Mình Thaùnh, ngaøi phieàn muoän vì soá löôïng Mình Thaùnh quaù ít ñoái vôùi
sốâ ñoâng caùc em. Buoàn khi nghó raèng nhieàu em seõ khoâng ñöôïc nhaän
Mình Thaùnh vaøo loøng, ngaøi ngaång maét nhìn leân trôøi roài tieáp tuïc cho
röôùc leã. Toäi nghieäp cho Buzzetti trong khi ñoù quyø beân caïnh, heát söùc
phaøn naøn ñaõ laàm loãi laøm cho Don Bosco khoâng ñöôïc haøi loøng nhö vaäy.
Haõy töôûng töôïng xem Don Bosco phaûi ngôõ ngaøng, vaø Buzzetti cuõng
theá, khi Mình Thaùnh khoâng giaûm ñi. Khoâng phaûi beû ra theá maø Don
Bosco vaãn coù theå cho röôùc leã taát caû caùc em. Soá ít Mình Thaùnh coù luùc
baét ñaàu, neáu tieáp tuïc beû ra cuõng chæ ñuû cho moät soá ít caùc em maø thoâi.
Sau Thaùnh leã, Buzzetti, khoâng theå naøo heát ngaïc nhieân, noùi cho caùc
ngöôøi baïn vieäc ñaõ xảy ra vaø vaø laøm chöùng baèng caùch cho hoï nhìn thaáy
caùi bình anh coøn ñeå queân trong nhaø maëc aùo. Caû maáy em cuõng vaäy,
chuùng khai chuùng nhaän thaáy vieäc ñaõ xảy ra, Buzzetti thöôøng hay noùi
vieäc vôùi baïn höõu. Trong soá ñoù chính chuùng toâi ñaõ hieän dieän xin noùi
raèng anh saün saøng theà ñoù laø söï thaät .
Quaû vaäy, chính Don Bosco xaùc nhaän söï kieän naøy xảy ra ngaøy 11
thaùng Möôøi naêm 1863. Khi ngaøi ñang noùi chuyeän vôùi moät soá ít caùc tö
giaùo, ngaøi ñöôïc hoûi veà caâu chueän Buzzetti noùi, thì neùt maët ngaøi nghieâm
laïi. Sau moät luùc laâu yeân laëng, ngaøi traû lôøi, “Phaûi, chí coù raát ít Mình
Thaùnh trong bình. Nhöng cha ñaõ coù theå cho taát caû caùc em röôùc Mình
342
|
|
36 Pages 351-360 |
▲back to top |
|
|
36.1 Page 351 |
▲back to top |
Thaùnh, maø soá chuùng khoâng phaûi laø ít. Vôùi pheùp laï naøy, Chuùa muoán toû
cho chuùng ta bieát Ngöôøi haøi loøng ñeán ôû trong nhöõng keû naêng röôùc leã
vaø röôùc leã moät caùch soát saéng.”
Khi ñöôïc hoûi ngaøi caûm thaáy theá naøo khi vieäc naøy xảy ra, ngaøi noùi,
“Cha xaát xuùc ñoäng, tuy nhieân khoâng bò boái roái. Cha töï nghó pheùp laï
Truyeàn Pheùp Thaùnh Theå coøn lôùn hôn vieäc nhaân baùnh thaùnh theâm
nhieàu. Öôùc gì Thieân Chuùa ñöôïc chuùc tuïng trong moïi söï.” Sau ñoù ngaøi
ñoåi ñeà taøi.
343
|
|
36.2 Page 352 |
▲back to top |
CHÖÔNG 40
Nhaø Nguyeän taïi Becchi
Coù moät bieán coá xaåy ñeán trong naêm xaùo troän naøy tuy töï noù ít quan
troïng nhöng ñöôïc Coäng theå chuùng toâi vaãn öu aùi khi nhôù laïi vì caùi ích
lôïi tinh thaàn cuûa noù. Baát cöù khi Don Bosco ôû laïi Becchi127 maáy hoâm,
ñeå daâng Thaùnh leã, ngaøi phaûi loäi boä khoaûng hai dặm ñeán Capriglio hoaëc
Morialdo treân nhöõng con ñöôøng khi thôøi tieát xaáu trôû neân khoâng ñi ñöôïc.
Do ñoù ngaøi quyeát ñònh thöïc hieän moät chöông trình ngaøi töøng aáp uû trong
loøng, ñoù laø bieán moät phoøng döôùi taàng treät caên nhaø cuûa thaân phuï thaønh
moät nguyeän ñöôøng vaø môû cöûa ra saân tröôùc. Trong khi ngöôøi em Giuse
voäi laøm coâng taùc naøy, Don Bosco göûi lôøi thænh nguyeän leân toøa chöôûng
ấn ôû Torinoâ.
Kính thöa Ñöùc Cha,
[Khoâng ñeà ngaøy thaùng]
Con laø linh muïc Gioan Bosco, queâ taïi Castelnuovo, moät phaàn trong naêm
con laøm vieäc taïi Morialdo trong thò traán Castelnuovo. Nhaø thôø ôû caùch chöøng
hai dặm coù nhöõng con ñöôøng ñi tôùi thaät teä. Do ñoù, con nghó raèng coù moät
nguyeän ñöôøng ôû ñaây seõ coù ích lôïi veà ñöôøng thieâng lieâng cho daân chuùng ñòa
phöông, Con xin Ñöùc Cha cho pheùp cha sôû cuûa Castelnuovo hoaëc chính ngöôøi
göûi lôøi yeâu caàu naøy ñöôïc laøm pheùp nguyeän ñöôøng ñöôïc döïng tại ñaây ñeå daâng
Thaùnh leã. Con mong raèng lôøi xin naøy seõ ñöôïc chaáp thuaän.
Ngöôøi ñöùng ñôn
Linh muïc Gioan Bosco
127 Nôi sinh cuûa Don Bosco laø moät phaàn cuûa caùi xoùm Morialdi, moät trong naêm xoùm
cuûa thò traán Castelnuovo Asti, Xin ñoïc Bộï I tr. 20 [Nxb]
344
|
|
36.3 Page 353 |
▲back to top |
Trong luùc ñoù, coù leõ vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Cha Cinzano [cha sôû
Castelnuovo]128, vaø Cha Cafasso, ngoâi nhaø nguyeän nhoû ñaõ saün saøng
ñöôïc trang bò ñuùng theo luaät phuïng vuï ñoøi hoûi. Ngaøy 27 thaùng Chín
naêm 1848, cha chính laø Kinh só Philip Ravina, chaáp haønh leänh thay Ñöùc
Toång Giaùm Muïc ñi vaéng, chæ ñònh Cha Anthony Cinzano, chính xöù vaø
quaûn haït laøm pheùp nhaø nguyeän sau khi baûo ñaûm moïi quy taéc giaùo luaät
ñöôïc toân troïng vaø khoâng bò ngaên trôû naøo veà quyeàn lôïi cuûa giaùo phaän
vaø giaùo xöù; hôn nöõa, cha xöù coù quyeàn vónh vieãn ñeán laøm caùc nghi thöùc
phuïng vuï trong ngoâi nhaø nguyeän naøy.
Ñeán ñaàu thaùng Möôøi, Don Bosco saép ñaët ñi ñeán Becchi vôùi khoaûng
möôøi saùu em cuûa Nguyeän Xaù, keå caû noäi truù vaø khoâng noäi truù, trong soá
naøy coù caû [Stephano] Castagno129 coøn soáng tôùi naêm 1902. Ngaøy 8 thaùng
Möôøi, [1848] Cha Cinzano laøm pheùp nhaø nguyeän, ñöôïc hieán daâng cho
Ñöùc Meï Maân Coâi.
Ñaáy laø ngoâi nhaø vónh vieãn thöù nhaát Don Bosco döïng leân cho Thieân
Chuùa vaø hieán daâng cho Ñöùc Trinh Nöõ ñeå taï nhöõng ôn hueä Ngöôøi quaûng
ñaïi ban cho ngaøi ôû nôi ñaây. ÔÛ cöûa tröôùc, ñöôïc khaéc nhöõng lôøi cuûa Gia-
coùp raát phuø hôïp laøm baûn toùm taét nhöõng naêm ñaàu ñôøi cuûa Don Bosco.
“Thaät Chuùa ôû nôi ñaây, toâi ñaâu coù bieát” [SThaùnh 28, 16]. Leã Ñöùc Meï
Maân Coâi laàn ñaàu tieân ñöôïc cöû haønh taiï ñaây ñaõ ñaùnh daáu moät leã raát
troïng theå vaø coù moät con soá raát ñoâng khaùc thöôøng ñeán tham döï. Caùc em
cuûa Nguyeän Xaù ôû laïi ñaây suoát caû tuaàn cöûu nhaät vaø ngaøy leã, laøm say
meâ daân chuùng toát laønh trong laøng vôùi nhöõng baøi thaùnh ca chuùng haùt.
Roài töø ñoù, haøng naêm Don Bosco tôùi trong dòp naøy, luoân luoân ñem theo
caùc em ca vieân, chuùng theå hieän tö caùch heát söùc ñaëc bieät. Ngaøi giaûng
trong tuaàn cöûu nhaät moïi buoåi toái vaø ban saùng ngoài toaø giaûi toäi vaø cho
caùc ngöôøi trong xoùm ñöôïc röôùc leã. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu cöïc kyø haøi
loøng, vaø tuïc leä naøy vaãn ñöôïc tieáp noái ngay caû sau khi Don Bosco qua
ñôøi. Trong khi Don Bosco ôû laïi ñaây, nhieàu ngöôøi ñöôïc nhaän caùc pheùp
bí tích; nhieàu hoïc sinh tôùi töø Chieri, Buttiglieri, Castelnuovo, caùc laøng
128 Xin ñoïc Bộï II, tr. 86, 114ff. 396, 402 [Nxb]
129 Xin ñoïc Boäï II, tr, 410 [Nxb]
345
|
|
36.4 Page 354 |
▲back to top |
keà caän vaø caùc coäng theå ôû xa hôn ñeán ñeå thoå loä vôùi ngaøi caùc bí maät trong
taâm hoàn.
Trong ngaøy leã, moät caùi thuøng lôùn thöôøng döïng ngöôïc leân ñeå laøm hai
nhieäm vuï: moät caùi baøn ñeå thöùc aên cuûa caùc em, vaø sau ñoù laáy taám khaên
phuû leân laøm buïc giaûng cho Don Bosco hoaëc moät vaøi linh muïc khaùc.
Chính treân caùi baøn taïm döïng naøy, cuõng trong moät dòp gioáng nhö vaäy,
Cha [Gioan] Cagliero, trong khi giaûng cho moät soá ñoâng ngöôøi chuù yù
laéêng tai nghe, ngöôøi thình lình bieán maát trong khi caùi ñaùy thuøng di
chuyeãn giöõa tieáng cöôøi cuûa coâng chuùng. Vì nhaø nguyeän chæ chöùa ñöôïc
moät soá ít ngöôøi, ca ñoaøn vaø nhaïc coâng ñöùng ôû ngoaøi vôùi coäng ñoaøn. Coù
nhieàu laàn, cuoäc toå chöùc ñöôïc keát thuùc vôùi caûnh ñoát phaùo boâng hoaëc
trình dieãn vaên ngheä treân buïc. Baát cöù khi naøo Don Bosco ñeán thaêm giaùo
xöù Castelnuovo, nhieàu ñaùm ñoâng ñeán ñeå ñöôïc ngài cố vaán hoaëc ban lôøi
khuyeân nhuû, vaø taát caû moïi ngöôøi vôùi loøng ñaày ngöôõng moä mau maén
tham döï Thaùnh leã vaø nghe lôøi ngaøi giaûng. Cha Cimzano chöùng nhaän coù
ñeán caû traêm laàn.
Trong nhieàu laàn, Cha Cinzano lòch thieäp tieáp ñoùn Don Bosco vaø caùc
hoïc sinh, chuùng toâi nhôù ñöôïc ngöôøi môøi aên trong tuaàn cöûu nhaät Leã Ñöùc
Meï Maân Coâi, ngay caû khi con soá ñöôïc môøi coù tôùi caû traêm. Hoï ñeán nhaø
xöù vôùi ban nhaïc khí, duïng cuï dieãn xuaát, phaùo boâng vaø bong boùng.
Trong khi ban nhaïc thoåi keøn, caùc em bu quanh noài chaùo haït deõ aên vaø
uoáng ñeán thoûa daï. Khoâng caàn phaûi noùi, thöùc aên vaø thöùc uoáng doài daøo
laøm moïi ngöôøi ñöôïc thoaû maõn. Cha xöù hieàn laønh laáy laøm sung söôùng
vaø ngoû lôøi caùm ôn cuoäc vieáng thaêm khieán ngöôøi öu aùi vaø vaãn giöõ tuïc
leä naøy cho ñeán khi ngöôøi qua ñôøi vaøo naêm 1870.
Maáy ngaøy sau Leã Maân Coâi, Don Bosco hoái haû trôû veà Torinoâ. Ñeå
laøm haøi loøng meï, vaø ngöôøi em Giuse, ngaøi ñem theo ngöôøi chaùu leân
taùm t6n laø Francis ñeå ñöôïc hoïc theo dieàu kieän xaõ hoäi. Anh Giuse ñoùng
goùp moät phaàn lôùn tieàn chi phí cho nhieàu coâng vieäc cuûa Nguyeän Xaù, tuy
nhieân, Don Bosco muoán ngöôøi chaùu ñöôïc ñoái xöû gioáng heät moïi em noäi
truù khaùc. Ngaøi khoâng thích thieân vò vì sôï gaây neân ñieàu ghen töông. Tuy
nhieân ngaøi ñaønh phaûi boû caùi yù töôûng ñoù ñeå khoâng laøm ñau loøng caûm
quan cuûa meï muoán cho ngöôøi chaùu caûm thaáy aám aùp ñöôïc ngoài cuøng
346
|
|
36.5 Page 355 |
▲back to top |
baøn aên vôùi baùc. Cha Giacomelli khai raèng trong nhieåu dòp, ngöôøi nhaän
thaáy Don Bosco khoâng ñöôïc vui vì söï thieân vò naøy. Daàu cho ngaøi raát
yeâu thöông baø con, ngaøi muoán taát caû haønh vì minh phaûi do ñoäng cô sieâu
nhieân chöù khoâng phaûi ñoäng löïc töï nhieân thuùc ñaåy.
Trong khi ñoù moät luaät veà giaùo duïc ñöôïc coâng boá ngaøy 4 thaùng Möôøi,
ñeå huûy boû luaät leä ban haønh tröôùc ñaây töø naêm 1822. Maëc daàu moät soá
thöïc haønh coâng vieäc toân giaùo, Thaùnh leã Chuû nhaät, caùc baøi giaûng tam
nhaät thaùnh chuaån bò leã Phuïc sinh vaãn coøn được duy trì taïi tröôøng hoïc,
quyeàn giaùo hoâïi dần daàn bò töôùc boû: khoâng ñöôïc pheùp chæ ñònh caùc tuyeân
uùy vaø kieåm soaùt việc daïy toân giaùo taïi caùc ñaïi hoïc vaø caùc tröôøng coâng
tö. Giaùo duïc moät phaàn lôùn thuoäc veà phaàn ñôøi. Maëc daàu caùc chuûng vieän
vaãn hoaøn toaøn naèm döôùi quyeàn taøi phaùn cuûa giaùm muïc, caùc moân hoïc
cuûa tröôøng naøy khoâng ñöôïc coâng nhaän cho muïc tieâu khaûo haïch vaø laáy
tín chæ cuûa caùc tröôøng coâng neáu ñöôïc caùc huaán thò môùi giöõ laïi.
Don Bosco lieàn thaáy ngay nhu caàu thieát lập caùc tröôøng tö coâng giaùo
baát keå vôùi giaù naøo. Laøm caùch naøo caùc Ñöùc Giaùm Muïc coù theå tin caäy
vaøo löông taâm trong vieäc duy trì neàn giaùo duïc toân giaùo moät caùch tinh
tuyeàn do vieäc giaûng dạy cuûa caùc giaùo chöùc khoâng naèm trong quyeàn taøi
phaùn cuûa caùc Giaùm Muïc? Töø thôøi gian ñaõ laâu, ngaøi nuoâi döôõng caùc döï
aùn taùo baïo cho vieäc giaùo duïc Kitoâ giaùo giôùi treû vaø vôùi caùi nhìn xa, ngaøi
saün loøng tình nguyeän laøm thaày daïy moân toân giaùo trong caùc tröôøng hoïc
cuûa thò xaõ. Giôø ñaây söï lo sôï cuûa ngaøi ñaõ ñöôïc chöùng toû.
Thænh thoaûng, ngaøi saép xeáp ñeán tham döï nhöõng cuoäc thuyeát trình
vaên chöông do do oâng Pier Alessaxdro Paravia taïi Ñaïi hoïc Torino. Khi
nhöõng cuoäc naøy giuùp ngaøi hoaøn haûo caùch vieát vaø phaùt trieån theâm taøi
naêng töï nhieân veà vieäc taïo ra vaø phaùt bieåu caùc yù töôûng theo caùch ñôn
sô, ngaøi hoïc laáy caùi tinh thần vöôït thaéng cuûa Ñaïi hoïc. Ngaøi buoàn raàu
nhaän thaáy nhieàu sinh vieân vaø giaùo sö taêng theâm söï chua cay ñoái vôùi
Giaùo Hoäi. Moät hoâm, ngaøi nghe giaùo sö moân taâm lyù vaø trieát hoïc,
Dominico Berti, noùi vôùi lôùp hoïc, “Ñaõ coù thôøi kyø, taát caû vieäc giaùo duïc
naèm trong tay caùc linh muïc; luùc naøy laø thôøi gian ngöôøi ngoaøi ñôøi ñaõ laáy
laïi. Roài moät ngaøy khoâng xa caùc linh muïc seõ phaûi ñeán vôùi chuùng toâi neáu
hoï muoán hoïc hoûi”. Ñoù thöïc söï laø caùi muïc tieâu cuoái cuøng cuûa caùc ngöôøi
347
|
|
36.6 Page 356 |
▲back to top |
laøm caùch maïng, hoï muoán mau mau huûy boû vieäc kieåm soaùt cuûa haøng
giaùo só. Thaät vaäy, Christopher Neri, chuû tòch Hoäi ñoàng giaùo duïc vieän
Ñaïi hoïc, trong moät laù thö ñeà ngaøy 8 thaùng Möôøi Hai, tuyeân boá raèng
giaùm mucï khoâng coøn coù moät quyeàn haïn naøo nhuùng tay vaøo caùc vieäc
cuûa đại hoïc, khoâng coøn ngöôøi naøo ñaïi dieän cho vò vieän tröôûng ñöôïc cho
pheùp ngoài vaøo gheá caùc giaùm khaûo, vaø hôn nöõa, khoâng buoäc caùc sinh
vieân phaûi coù söï chaáp thuaän cuûa ñöùc giaùm muïc chæ ñònh ngöôøi coù maët
trong caùc vieäc khaûo thí cuûa hoï. Ñaïi hoïc cuõng ñaõ coù khoa thaàn hoïc. Cöûa
ñaõ môû cho caùc ngöôøi khoâng tin hay roái ñaïo vaøo hoïc, vaø seõ khoâng coù gì
laø kyø laï hoaëc sai traùi neáu khoâng ñöôïc giaûi thích hoaëc khoâng ñöôïc beânh
vöïc, ñaëc bieät veà vaán ñeà lieân quan ñeán quyeàn bính cuûa Giaùo hoaøng vaø
quyeàn lôïi cuûa Giaùo hoàng vaø Giaùo Hoäi. Caùc Giaùm muïc ñaõ choáng ñoái,
nhöng uoång coâng, vôùi keát quaû laø coù nhieàu söï caám ñoaùn caùc chuûng sinh
ghi teân caùc moân hoïc hoaëc thi ñaäu vaøo taïi ñaïi hoïc trong khi nôi khaùc laïi
giaáu gieám vaø cho pheùp caùc sinh vieân ñöôïc tieáp tuïc hoïc thaàn hoïc vaø laáy
caùc chöùng chæ.
Don Bosco taùn thaønh quan ñieåm naøy vaø trình cho Ñöùc Giaùm muïc taïi
Ivrea bieát. Tin töôûng luaät naøy seõ coøn giaù trò trong nhieàu naêm, ngaøi coù
yù kieán ñeå cho caùc chuûng sinh vaø linh muïc coù taøi vaø ñaïo ñöùc chaéc chaén
neân ñöôïc göûi ñi ñeå laáy baèng caáp, ñaëc bieát neáu nhöõng ñieàu naøy ñöôïc
ñoøi hoûi ñeå daïy caùc tröôøng tieåu hoïc vaø trung hoïc, caùc tröôøng cao ñaúng
vaø ñaïi hoïc. Don Bosco cho raèng ñoù laø caùch duy nhaát Giaùo Hoäi coøn coù
theå aûnh höôûng ñeán vieäc giaùo duïc coâng coäng, ít nhaát moät caùch giaùn tieáp,
bôûi vì nhieàu vò giaùo chöùc taøi gioûi hieän nay seõ coù ngaøy bò thay theá bôûi
caùc ngöôøi ñaõ thaám nhuaàn nhöõng nguyeân lyù sai laïc. Neáu khoâng theo
chöông trình haønh ñoäng naøy noù seõ gioáng nhö vieäc trao daàn giôùi treû cho
keû thuø cuûa Giaùo Hoäi.
Vôùi caùi nhìn xa khoân ngoan nhö theá, Don Bosco tieáp tuïc gia taêng noã
löïc vì Nguyeän Xaù. Ngaøi lyù luaän raèng caùch toát nhaát ñeå loâi keùo caùc em
vaøo Nguyeän Xaù trong tuaàn - nhaát laø nhöõng em khoâng ñeán ñeàu ñaën vaø
ít ngoan ngoaõn - phaûi giuùp em theâm veà vieäc hoïc haønh. Do ñoù, ngaøi môû
rộng theâm caùc lôùp daïy ñeâm cho tôùi khi soá caùc em qua ba traêm. Vôùi noã
löcï gaáp hai vaø tinh thaàn töø boû khoâng ai ñoái ñòch noåi, ngaøi ñi ñeán töøng
348
|
|
36.7 Page 357 |
▲back to top |
lôùp moät khuyeân nhuû caùc em hoïc haêng say hôn. Cuøng moät luùc ñoù, ngaøi
tìm kieám vaø huaán luyeän caùc ngöôøi dạy treû tuoåi. Caùc vieäc loän xoän vöøa
qua coi nhö moät vieäc ñaõ ñi vaøo quá khöù.
Nhöõng ngöôøi ñi hoïc ban ñeâm khoâng phaûi chæ coù caùc ngöôøi treû. Gaàn
moät traêm ngöôøi tröôûng thaønh bò thaát hoïc, phaàn ñoâng hoï ñaõ ñeå raâu ria
moïc ra. Hoï ñeán hoïc vì Don Bosco môøi rieâng. Ngaøi dạy hoï trong phoøng
rieâng vaø hoï ngoan ngoaõn nhö em beù. Nhöõng nhaän xeùt khoân ngoan vaø
nhöõng nuï cöôøi thích thuù cuûa ngaøi laøm caùc hoïc sinh phaán khôûi vaø in saâu
vaøo trí oùc hoï nhöõng chöõ ngaøi vieát treân baûng ñen. Ngaøi seõ vieát, thí duï
chöõ O, roài caét laøm hai theo chiều thaúng ñöùng; phaàn nöûa beân traùi thaønh
chöõ C, phaàn beân phaûi thành chöõ D. Nhö theá, nhôø caùch veõ ñöôøng thaúng
hoaëc cong, xoùa vaø veõ theâm, nhöng luoân luoân theo moät caùch trình bày
hôïp lyù, ñeå traùnh gaây boái roái, ngaøi dạy hoï toaøn boä chöõ caùi. Roài ngaøi tieáp
tuïc gheùp thaønh vaàn vaø thaønh chöõ. Đôi khi coù caùc giaùo vieân môùi, trong
soá coù Giacomo Bellia, bỏ lôùp cuûa hoïc trong choác laùt ñeán quan saùt ngaøi
laøm vieäc vaø thích thuù moân sö phaïm ngaøi duøng.
Maëc daàu hoïc sinh cuûa ngaøi coù thoùi laøm bieáng, nhöng hoï hoïc moät
caùch mau choùng ñeán söûng soát vaø khoâng bao laâu hoï ñaõ coù theå ñoïc vaø
vieát. Baøi hoïc Don Bosco daïy hoï cuõng goàm coù ít caâu giaùo lyù. Thaûng
hoaëc, trong khi daïy hoaëïc ñeán cuoái giôø, ngaøi keå moät caâu chuyeän coù tính
caùch xaây döïng trong taâm hoàn nguôøi nghe, gaây theâm phaàn ñaïo ñöùc hoaëc
yeâu ñöôøng nhaân ñöùc; lôùp hoïc bao giôø cuõng chaám döùt baèng moät baøi
thaùnh ca.
Khi heát giôø daïy, ngaøi trao cho Giacomo Bellia, anh tieáp tuïc giöõ hoï
ñeå yù nghe anh, maëc daàu hoài ñoù anh môùi coù möôøi saùu tuoåi. Tuy nhieân
Don Bosco thænh thoaûng tôùi thaêm lôùp hoïc vaø ñoâi khi dạy hoï taäp vieát vaø
toaùn phaùp. Ñaëc bieät moân sau naøy sau khi Boä tröôûng Canh noâng vaø
Thöông maïi ngaøy 15 thaùng Möôøi hai [ñaõ] xin caùc Giaùm mục hôïp taùc
ñeå phoå thoâng heä thoáng meùt vaø dạy moân naøy trong caùc chuûng vieän. Lôùp
naøy ñöôïc Don Bosco cho moät choã ñöùng quan troïng trong keá hoaïch nhìn
xa khoân ngoan cuûa ngaøi.
Caùc hoïc sinh tröôûng thaønh cuûa Don Bosco maø con soá tieáùp tuïc gia
taêng trong nhöõng naêm sau, ñem laïi haøi loøng cho ngaøi vì ñöôïc hoï hôïp
349
|
|
36.8 Page 358 |
▲back to top |
taùc chaët cheõ ñieàu maø ngaøi tha thieát nhaát trong con tim, laø vieäc cöùu vôùt
caùc linh hoàn. Ñöôïc coâng vieäc phuïng vuï loâi keùo, hoï ñaõ sôùm cuøng vôùi
caùc em noäi truù cuûa Nguyeän Xaù haùt Kinh Chieàu, vaøo laøm ca vieân hoaëc
giuùp lo baøn thaùnh. Veà phaàn mình, Don Bosco tìm vieäc laøm cho nhöõng
ai khoâng coù vaø vaø giuùp ñôõ taøi chaùnh cho nhöõng ai caàn thieát.
Coù söï hoøa hôïp traøn ñaày ôû Nguyeän Xaù, tuy nhieân ñeán cuoái naêm ñoù,
coù moät soá linh muïc vaø ngöôøi phaàn ñôøi laø nhöõng ngöôøi töøng ôû trong soá
caùc ngöôøi ñaàu tieân giuùp ñôõ Don Bosco baét ñaàu sôï raèng nhöõng xaùo troän
tröôùc ñaây cô hoà taùi dieãn seõ laøm suïp ñoå coâng cuoäc cuûa caùc Nguyeän Xaù.
Vì theá hoï ñaët ra keá hoaïch Moät Lieân Hieäp caùc Nguyeän Xaù hieän coù vaø
seõ coù trong töông lai. Lieân hieäp Nguyeän Xaù seõ naèm trong quyeàn taøi
phaùn cuûa moät uûy ban ñieàu haønh lo caùc nhu caàu vaät chaát vaø tinh thaàn vaø
laøm trung gian hòa giaûi caùc tranh chaáp coù theå xảy ra. Trong luùc naøy taïi
Torinoâ coù ba Nguyeän Xaù cho caùc em ngheøo, goàm caùi thöù nhaát ôû
Valdocco. Maëc daàu Nguyeän Xaù Thaùnh Luy ôû Porta Nuova do Don
Bosco thaønh laäp, nhieàu vò linh muïc ñeán giuùp ôû ñaây cho thaáy moät soá
quan nieäm ngoâng cuoàng veà söï ñoäc laäp, vaø hoï coù keá hoaïch ñoøi cho noù
ñöôïc töï trò. Coøn Nguyeän Xaù thöù ba ôû Borgo Vanchiglia, gaàn soâng Po,
maø caùc cö daân laø nhöõng ngöôøi ngheøo thuoäc giaùo xöù Truyeàn Tin. Noù
taùch rôøi khoûi thò xaõ bôûi con ñöôøng Viale San Maurizio; baây giôø noù coù
teân laø Corso Regina Margherita song haøng vôùi nhöõng daõy chung cö
ngaên naép chaïy ngang khu vöïc. Trong thôøi gian ngaøy ñoù, coù nhöõng
khoùm nhaø ñöôïc goïi laø Il Moschino khieán nhaân vieân caûnh saùt baän löu
taâm suoát caû ngaøy caû ñeâm. Chính nôi ñaây vaøo naêm 1840, Cha Gioan
Cocchin, linh muïc phoù xöù, cuõng coù nhöõng muïc ñích gioáng nhö Don
Bosco, baét ñaàu taäp hoïp ñöôïc moät soá caùc em. Vaøo nhöõng naêm sau, ngaøy
23 thaùng Hai, 1847, ngöôøi thueâ moät saân chôi vaø hai caùi choøi quay sang
ñöôøng Via San Luca vôùi giaù taùm traêm lire cuûa Ludovico Daziani, moät
luaät sö, laøm thoáng ñoác Sassari, phuï taù, roài sau naøy laøm nghò só, vaø cuûa
Alessandro Bronzini Zepellonim moät luaät sö. Nhieàu nhoùm con trai haàu
heát laø thanh nieân treû tuoåi, thöôøng ñeán taäp trung ñeå chôi theå thao, taäp
dieãn haønh quaân söï, vaø chaïy nhaûy. Taäp traän giaû là hình thöùc noåi baät cuûa
Nguyeän Xaù naøy vaø laøm troø vui nhoän cho thanh thieáu nieân ñeán ñaây.
Chuùng thöôøng noùi, “Ñeán choã taäp theå duïc theå thao cuûa Cha Cocchi.”
350
|
|
36.9 Page 359 |
▲back to top |
Nhôø coù phöông tieän naøy, vò linh muïc haêng haùi môùi giöõ ñöôïc caùc thanh
thieáu nieân vui chôi traùnh khoûi nhöõng luùc nhaøn roãi deã gaây neân nhöõng
vieäc nguy hieåm veà luaân lyù. Coâng vieäc ngöôøi laøm gaây ñöôïc caûm tình
vôùi Baù töôùc Barolo, Baù töôùc Roberto d’ Azeglio, vaø Gabriele Capello,
tuïc goïi laø Moncalvo.
Caùc linh muïc vaø caùc ngöôøi ngoaøi ñôøi noùi ôû treân khoâng nghó ñeán vieäc
phaûi traû giaù ñoøi Don Bosco chung phaàn vôùi Cha Cocchi, maëc daàu tính
tình ngöôøi khoâng coù gì ñaùng cheâ traùch, nhöng ngöôøi maïnh meõ ñi theo
caùc traøo löu chính trò gioáng nhö nhieàøu vò linh muïc toát laønh khaùc trong
nhöõng ngaøy ñoù. Ñoù laø ñieàu Don Bosco khoâng bao giôø coù hoaëc söû duïng
ñeán. Ñuùng theá, moãi ngaøy laïi coù ñoå daàu theâm laøm buøng chaùy caùc tham
voïng naøy do cuoäc thaát traän cuûa Carlo Alberto vaø söï baát an seõ trôû laïi ñaõ
ñöôïc bieát tröôùc. Quaân ñoäi Sicily ñaõ ñaùnh baät quaân cuûa Napoleùon ra
khoûi ñaûo, ngoaïi tröø Messina. Taïi Roâma, coù caùc ñoøi hoûi Ñöùc Giaùo
Hoaøng phaûi tuyeân boá khai chieán vôùi AÙo quoác, vaø taïi Bologna khi quaân
AÙo coá tình chieám laïi, toaøn daân quy tuï laïi vaø buoäc chuùng phaûi thaùo lui.
Taïi Tuscani Ñaïi Baù töôùc maát quyeàn haønh, caùc cuoäc noåi daäy ñaãm maùu
do caùc baøi dieãn vaên cuûa Gavazzi xuùc giuïc choáng laïi haøng giaùo só vaø
quaân ñoäi. Venice tuy coøn ñöôïc töï do nhöng ñaõ bò quaân ñòch taïi noäi ñòa
ñaøo haàm cöông quyeát vaây haõm. Toaøn nöôùc YÙ vang leân khoâng ngôùt
nhöõng tieáng hoø la “Ngöôøi ngoaïi quoác cuùt ñi! Muoân naêm Ñöùc Pioâ IX !”
Trong khi ñoù, caùc ñaûng phaùi chính trò naém quyeàn tieáp tuïc hoaït ñoäng
cho vieäc thaønh laäp moät Coäng hoøa YÙ quoác. AÙo quoác, moät maûnh ñaát bò
taøn phaù vaø quaân lính cheát choùc, coù veû trôû thaønh baát löïc. Hungaria gaây
neân cuoäc chieán döõ doäi choáng laïi Croatia nhaèm chinh phuïc. Vienna noåi
leân cuoäc bạo loaïn, maëc daàu coù quaân ñoäi Hungaria yeåm trôï, ñaõ coù caùc
cuoäc chieán ñaãm maùu vaø naõ bom keùo daøi töø 6 ñeán 21 thaùng Möôøi baét
phaûi ñaàu haøng. Vua Ferdinand thoaùi vò ngaøy 2 thaùng Möôøi Hai, vaø
ngöôøi chaùu laø Franz Josef leân keá vò. Khi ñoù Hungaria tuyeân boá laø moät
nöôùc Coäng hoøa vaø ñieân cuoàng chieán ñaáu vôùi quaân AÙo, keùo daøi tôùi thaùng
Chín naêm sau.
Trong hoaøn caûnh ñoù, laøm sao caùc ngöôøi ñaàu naõo ôû Toriono thay ñoåi
ñöôïc quan nieäm hoaëc phaûi giaûm bôùt khi baùo chí khoâng ngôùt ñoå theâm
351
|
|
36.10 Page 360 |
▲back to top |
daàu vaøo caùc khaùt voïng maø hoï cho laø chính ñaùng vaø thaùnh thieän? Don
Bosco khoâng öa caùi loái kích thích ñeå laøm sao nhaõng moät trong nhieäm
vuï laøm toâng ñoà, vaø ngaøi khoâng thích laäp laïi cuoäc thöû nghieäm ñaõ töøng
ñöa ñeán nhöõng haäu quaû cay ñaéng cho ngaøi.
Trong khi ñoù, moät uûy ban môùi ñöôïc thaønh laäp. Trong soá caùc thaønh
vieân coù Cha [Maria Antoni] Durando, moät ngöôøi Venetia130, Cha
{guise] Ortalda, vaø Cha [Amadeus] Peyron; moät vò hoäi vieân noåi tieáng
laø Kinh só Lorenzo Gastaldi131. Kinh só laøm moïi caùch ñeå thuyeát phuïc
Don Bosco nhaän keá hoaïch naøy, trình cho UÛy ban vaø chaáp nhaän caùc luaät
leä hoaëc quy cheá ñöôïc ñeà nghò cho ngaøi. Cuøng luùc ñoù, ngöôøi baûo ñaûm
Don Bosco, UÛy ban seõ hoã trôï ngaøi veà taøi chaùnh vaø caùc maët khaùc, vì
coâng cuoäc toát ñeïp ngaøi laøm. Noùi toùm laïi, ngöôøi coát thu heïp vò trí cuûa
ngaøi laïi ñeå Don Bosco chæ coøn laøm moät vò giaùm ñoác taïi [Nguyeän Xaù]
Valdocco maø thoâi.
Taïi moät cuoäc hoïp sô khôûi ñaày ñuû cuûa uûy ban (cuoäïc hoïp ñaàu tieân vaø
cuoái cuøng), sau khi nghe caùc luaän cöù cuûa Kinh só Gastaldi, Don Bosco
noùi roõ ngaøi khoâng chaáp thuaän caùi keá hoạch naøy. Ngaøi noùi theâm: “Chuùng
ta tröôùc heát haõy baøn veà Nguyeän Xaù Vanchiglia. Cha Vanchiglia chæ lo
taát caû cho coù caùc cuoäc chôi theå thao, vaø ñeå quyeán ruõ caùc hoïc sinh tôùi
ngaøi lo taäp cho caùc em chôi gaäy vaø suùng; tuy nhieân ngöôøi ít khi xöû duïng
vieäc kinh nguyeän taïi thaùnh ñöôøng. Gaäy vaø suùng laø lôøi Chuùa, vieäc xöng
toäi vaø naêng röôùc leã; moïi caùi khaùc con chæ coi laø phöông tieän ñeå loâi keùo
hoïc sinh ñeán lôùp giaùo lyù. Taát caû caùc linh muïc khaùc nhuùng laøm coâng
vieäc ôû Nguyeän Xaù laø nhöõng ngöôøi bò dính daáp vaøo chính trò ít hay nhieàu
tuøy töøng vò, vaø caùc baøi giaûng cuûa hoï thöôøng duøng ñeå coå voõ loøng aùi quoác
hôn laø vieäc daïy doã veà ñaïo. Traùi laïi, con coù yù ñònh raát roõ raøng laø traùnh
dính daáp ñeán chính trò, Söï vieäc ñaõ nhö theá, laøm sao con ñoaøn keát vôùi
hoï ñeå hoaøn thaønh nhöõng ñieåm vaø nhöõng phöông phaùp ñoái nghòch vôùi
nhau ñöôïc? Con khoâng pheâ phaùn ai, thì con cuõng khoâng muoán bò ai pheâ
phaùn. Chuùng ta haõy caên cöù vaøo Thaùnh Kinh, “Ai coù hôi thôû thì haõy ca
130 Xin ñoïc BM II, tr. 170, 361 [Nxb].
131 Naêm 1867, ngöôøi trôû thaønh Giaùm Muïc Saluzzo vaø naêm 1871, laø Tổng Giaùm Muïc
Torino [Nxb].
352
|
|
37 Pages 361-370 |
▲back to top |
|
|
37.1 Page 361 |
▲back to top |
tuïng Chuùa!” [Tv. 150, 6] Thöa Kinh só, cha coù keá hoaïch cuûa Cha. Xin
cöù ñem ra thöïc hieän, Con xin chuùc Cha thaønh coâng. Cha coù nhieàu dòp
ñeå môû caùc Nguyeän Xaù khaùc. Coøn con, con cuõng coù chöông trình cuûa
con. Con nghó noù laø moät chöông trình toát ñeïp; con bieát phöông tieän naøo
con söû duïng vaø con tieáp tuïc ñi theo. Xin ñeå cho con theo ñoù maø laøm.
Xin haõy ñeå cho ai nấy ñöôïc töï do theo con ñöôøng cuûa mình. Chæ coù vieäc
ñaùng noùi laø haõy laøm cho toát. Ngoaøi ra, con phaûi ñöôïc ñoäc laäp. Ñeå chaêm
soùc ñöôïc nhieàu em, con caàn caùc linh muïc vaø tö giaùo, hoï laø nhöõng ngöôøi
hoaøn toaøn tuøy thuoäc con, chöù khoâng tuøy thuoäc ai khaùc.”
Cha Durando hoûi, “Nhö theá, phaûi chaêng cha coù yù thaønh laäp moät tu
hoäi?”
“Cöù cho nhö theá neáu cha muoán, Con phaûi thieát laäp caùc Nguyeän Xaù,
xaây döïng caùc nguyeän ñöôøng vaø nhaø thôø, ñieàu haønh caùc lôùp giaùo lyù, vaø
tröôøng hoïc; vaø neáu khoâng coù ban ñieàu haønh trung thaønh, con khoâng coù
theå laøm ñöôïc vieäc gì.”
“Tuy nhieân laøm sao cha laøm ñöôïc taát caû vieäc ñoù? Cha caàn coù nhieàu
nhaø cô sôû vaø caû moät ñoáng tieàn baïc!”
“Phaûi caàn chuùng haû? Con ñaõ caàn vaø con coøn caàn nhieàu hôn nöõa”.
Ñeán ñoù, Cha Durando ñöùng dậy vaø noùi, “Khoâng coøn ñieàu gì ñeå phaûi
tieáp tuïc thaûo luaän theâm nöõa”.
Nhö vaäy laø chaám döùt caùi keá hoaïch, daàu cho coù yù hướng toát, nhöng
khoâng hôïp tình hôïp lyù. Ñieàu cöông quyeát cuûa Don Bosco được cho laø
böôùng bænh vaø daàu laø baïn thaân thieát nhaát, hoï cuõng cheá nhaïo ngaøi. Ngaøi
vaãn cöù vöõng ñi theo döï aùn cuûa mình. Ít naêm sau, khi nhaéc laïi giai ñoaïn
naøy cho caùc tö giaùo ñôït ñaàu, ngaøi laäp laïi ñieàu ngaøi ñaõ thöôøng noùi tröôùc
ñaây. “Cha khoâng heà bao giôø bò thaát ñaûm vì moät söï gì, bôûi vì cha bieát
(vaø ñieàu naøy cho cha söùc maïnh), Chuùa seõ hoaøn thaønh coâng cuoäc cuûa
Ngöôøi baèng caùc phöông theà cuûa chính caùc em ñeán Nguyeän Xaù, Hôn
nöõa, ngay tröôùc khi noù xảy ñeán, cha nhìn thaáy tröôùc maët tieàn cuûa ngoâi
nhaø seõ ñöôïc xaây leân taïi khu vöïc cuûa Pinardi, coù nhöõng chöõ vieát lôùn,
nhö caùc con nhìn thaáy baây giôø laø nhöõng chöõ, Hic nomen meum. Hinc
inde exibit Gloria mea [Ñaây laø teân cuûa Ta; töø ñaây maø Ta ñöôïc vinh
danh!]
353
|
|
37.2 Page 362 |
▲back to top |
“Cha luoân luoân tieán böôùc, vì cha xaùc tín theá naøo cha cuõng seõ sôùm
ñöôïc hoã trôï”.
“Nhöõng chöõ ñoù laø cuûa ai?” caùc tö giaùo hoûi ngaøi.
“Cuûa Chuùa”, Don Bosco traû lôøi ngay. “Cha cho khaéc caùc chöõ ñoù
treân ngoâi nhaø naøy vì khoâng muoán ñeå cho ai coù lyù do keát aùn chuùng ta
kieâu ngaïo”.
354
|
|
37.3 Page 363 |
▲back to top |
CHÖÔNG 41
Nhöõng Bieán Coá Bi Thaûm taïi Roma
Lôøi khaéc HINC INDE Don Bosco ñaõ nhìn thaáy trong giaác mô132 ñaõ
roõ reät noùi ñeán caû hai beân ñöôøng Via della Giardiniera. Xa hôn veà phía
coù caùnh ñoàng nôi sau naøy xaây Thaùnh ñöôøng Ñöùc Meï Phuø Hoä Caùc Giaùo
Höõu vaø coù ngoâi nhaø cuûa Moretta. Beân caïnh moät caùi chuoàng ngöïa vaø
caùi haàm röôïu, ngoâi nhaø coù chín phoøng ôû taàng treät vaø chín phoøng ôû taàng
hai; loái leân laø hai caàu thang vaø moät ban coâng daøi. Ngoâi nhaø coù caùi gieáng
beân caïnh coù caùnh ñoàng coû ôû phía tröôùc vaø phía sau. Taát caû ñòa saûn roäng
vaøo khoaûng nöûa maãu. Veà phía ñoâng, nôi coù loái coång vaøo chính, saùt vôùi
caùnh ñoàng coû cuûa anh em nhaø Filippi noåi tieáng133; phía nam saùt vôùi
trang traïi cuûa Rocci; phía taây laø con ñöôøng Valdocco; phía baéc giaùp
caùnh ñoàng coû thuoäc veà chuûng vieän Torinoâ vaø OÂng Rocci. Ñaây laø caùnh
ñoàng coû trong giaác mô cuûa Don Bosco. Cha Gioan Anton Moretta laø
chuû caên nhaø qua ñôøi naêm 1847, vaø toaøn saûn nghieäp ñöôïc ñem ra ñaáu
giaù. Nhö chuùng toâi ñaõ noùi, Don Bosco, Cha Borel vaø caùc vò phuï taù ñaõ
ñeå heát taâm söùc che chôû caùc em khoûi bò caùc nguy hieåm veà luaân thường
ñaïo lyù gia taêng chöa bao giôø thaáy. Hôn luùc naøo heát, Don Bosco nhaän
thaáy caàn phaûi che chôû moät con soá lôùn caùc em vaø ñeå cuûng coá hôn nöõa
caùc Nguyeän Xaù. Ngaøi cuõng haèng lo laéng môû theâm caùc lôùp hoïc ban toái,
ñaëc bieät cho caùc ngöôøi tröôûng thaønh vaø nhö chuùng ta ñaõ bieát ngaøi cuõng
ñaõ ñaït ñöôïc thaønh coâng trong vấn ñeà naøy. Nhaèm vaøo taát caû vaán ñeà naøy,
ngaøi ñaõ coá gaéng, nhöng hoaøi coâng, ñeå mua taát caû cô sôû Pinardi. OÂ.
Pinardi ñaõ haï thaáp giaù baùn, nhöng vaãn coøn laø saùu möôi ngaøn lire, moät
soá tieàn thaät khoång loà.
May maén thay, ñòa saûn cuûa Cha Moretta nay ñem baùn ñaáu giaù, neân
Don Bosco quyeát ñònh mua vôùi baát cöù giaù naøo. Trong cuoäc ñaáu giaù
ngaøy 9 thaùng Ba, 1848, ngaøi cho giaù ñaàu tieân laø möôøi ngaøn lire vaø moãi
laàn theâm leân moät traêm lire, cho tôùi 11.800 lire, thì ngaøi ñöùng treân taát
132 Xin ñoïc Bộï II tr. 190f, 268, 318 [Nxb]
133 Xin ñoïc Bộï II tr. 294ff, 327ff [Nxb]
355
|
|
37.4 Page 364 |
▲back to top |
caû moïi giaù ñaáu khaùc, vaø toaøn ñòa saûn loït vaøo tay ngaøi. Ngaøi laøm chuû
ngaøy 1 thaùng Tö, Baây giôø ngaøi ñaët chöông trình doïn toaøn theå Nguyeän
Xaù vaøo vaø nôùi roäng khu vöïc caùc em noäi truù vaø cho khaùch ñeán troï. Veà
vaán ñeà khaùch, Don Bosco luoân luoân quaûng ñaïi hieáu khaùch tieáp ñoùn
ngöôøi laï moät caùch khoâng vò kyû ñeå hy voïng hoï nhận thaáy vieäc hoï ôû laïi
ñem laïi thích thuù vaø ñöôïc naâng cao tinh thaàn.
Vaên kieän chuyeån nhöôïng ñöôïc kyù ngaøy 9 thaùng Ba, coâng khai ñem
tröôùc baï vôùi Galeazzi ngaøy 4 thaùng Möôøi hai. Don Bosco traû tieàn ñaët
coïc chæ vôùi 601 lire vaø 75 xu coäng theâm 396 lire vaø 25 xu cho tieàn lôøi,
moät daáu chæ laø ngaøi thieáu tieàn. Tuy nhieân, ngaøi taêng theâm soá em ôû trong
nhaø leân ba möôi, ñöôïc choïn trong soá em caàn nhaát veà theå chaát vaø tinh
thaàn.
Trong khi Don Bosco baän bòu vôùi coâng cuoäc ñang laøm, ñaõ xảy ra
nhöõng bieán coá bi thaûm ôû Roma nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng trò vì. Ngaøy 25
thaùng Möôøi Moät [1848], boïn ngöôøi caùch maïng vôùi keá hoaïch ñaàu tieân
laø tröø khöû vò Giaùo Hoaøng vaø tieáp ñeán huûy boû quyeàn bính cuûa ngöôøi vaø
Giaùo Hoäi, gieát vò thuû töôùng cuûa ngöôøi laø Pellegrino Rossi giöõa ban
ngaøy; roài xuùi giuïc daân chuùng ñoøi hoûi nhöõng ñieàu baát coâng, vaø noåi loaïn.
Moät toaùn ngöôøi caùch maïng vaø caùc ngöôøi theo chuùng bao vaây ñieän
Quirinal, tö thaát cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, töôùc vuõ khí lính canh, ñaët ñaïi
baùc nhaém vaøo dinh thöï vaø ñe doïa phaù huûy. Loaïn quaân duøng suùng baén
vaøo cung ñieän. Ñöùc OÂng Palmam, bí thö cuûa Ñöùc Pio IX, bò ñaïn baén
vaøo traùn ngaõ cheát beân caïnh ngöôøi. Ngöôøi ta hoan hæ döï ñoaùn Ñöùc Giaùo
Hoaøng seõ laøm gì trong hoaøn caûnh cuøng cöïc naøy. Ngaøi seõ ñaøo thoaùt hay
seõ trao thaân ñeå bò caàm tuø vaø laøm vaät hy sinh trong tay nhöõng keû laøm
loaïn?
Ñöùc Pio IX coøn ñang löôõng löï neân laøm gì, thì moät aân hueä quyù giaù
keøm theo moät lá thö thaät söï do Chuùa Quan Phoøng göûi ñeán töø Phaùp. Vaät
taëng laø moät caùi hoäp nhoû trong ñoù Ñöùc Pio VI ñöïng Mình Thaùnh Chuùa
laøm baïn ñöôøng vaø Ñaáng yeân uûi, khi quaân Phaùp duøng voõ löïc buoäc ngöôøi
phaûi boû Roma naêm 1799 vaø ñem ngöôøi qua nuùi Alps ñeå qua ñôøi trong
nhaø tuø ôû Valence. Caû hai laù thö vaø quaø taëng do Ñöùc Giaùm Muïc Pierre
Chatrousse cuûa thaønh phoá naøy göûi tôùi. Trong nhieàu ñieàu khaùc, laù thö
356
|
|
37.5 Page 365 |
▲back to top |
vieát: “Thaân laïy Ñöùc Thaùnh Cha, ngöôøi keá vò, mang theo ngai toaø, nhaân
ñöùc, söï can ñaûm vaø nhöõng ñau khoå cuûa Ñöùc Pio VI vó ñaïi, coù leõ Ngaøi
seõ quyù troïng thaùnh tích tuy nhoû beù nhöng quan troïng naøy, maø con hy
voïng seõ khoâng coøn duøng cho cuøng moät muïc đích. Tuy nhieân ai coù theå
doø tìm ñöôïc caùc muïc ñích bí aån cuûa Thieân Chuùa trong nhöõng côn thöû
thaùch do Ñaáng Quan Phoøng chuaån bò cho Ñöùc Thaùnh Cha?”134 Ñöùc
Giaùo Hoaøng nhaän caû laù thö vaø quaø taëng nhö moät lôøi caûnh baùo của Thieân
Chuùa. Boû heát moïi nghi ngôø, ngöôøi quyeát ñònh töï cöùu laáy mình vaø phaåm
giaù cuûa Toøa Thaùnh baèng vieäc ñaøo tò vaø ñem ra thöïc haønh lôøi daïy cuûa
Chuùa ñeå laïi trong Phuùc aâm, “Khi ngöôøi ta baùch haïi con ôû thaønh naøy,
thì chaïy sang thaønh khaùc.” (Mat. 10, 23)
Trong ñeâm khuya 23 thaùng Möôøi Moät, khi trôøi toái ñen laøm cho cuoäc
ñaøo thoaùt laø caû moät vieäc khoù khaên, Ñöùc Pioâ IX vaøo nhaø nguyeän rieâng
cuûa mình, quỳ caàu nguyeän soáât saéng vôùi Chuùa chòu ñoùng ñanh cöùu thoaùt
vò Đaïi dieän cuûa Ngöôøi. Roài ngaøi ñöùng leân, ñoåi y trang giaû daïng vôùi moät
ngöôøi caän veä duy nhaát caàm ñeøn cuøng kín ñaùo ñi qua moät cöûa bí maät vaø
ñi doïc theo caùc haønh lang daøi. Ñöôïc Chuùa phuø hoä ngaøi thaønh coâng traùnh
thoaùt ñöôïc söï canh phoøng cuûa nhöõng teân aùc ñoäc ñöôïc phe ñòch thueâ
gaùc. Ñeán nôi ñaõ ñöôïc chuaån bò tröôùc, ngaøi gaëp baù töôùc Spaur, ñaïi söù
cuûa nhaø vua Bavaria, laùi Ñöùc Giaùo Hoaøng treân xe cuûa mình ñeán vöông
quoác Naples. Ñöùc Pio IX an toaøn tôùi Gaeta toái ngaøy 25 thaùng Möôøi
Moät.
Roài caû hai vò vöông gia ñöôïc ñöa tôùi moät trieàâu ñaïi töï do, maø caùc
ngöôøi thuø ñòch ñaõ bieát, vaø laø ngöôøi ñaàu tieân chòu nhieàu haäu quaû ñaéng
cay.
Nghe tin söï baát haïnh cuûa ngöôøi ñöôïc chuùng meán thöông, caùc em taïi
Nguyeän Xaù voâ cuøng ñau buoàn, chuùng laïi coøn ñau buoàn hôn nöõa khi
ñöôïc bieát nhöõng toäi aùc haän thuø chuùng phaïm tôùi Ngöôøi. Sau naøy, chuùng
toâi seõ keå laïi chuùng laøm caùch naøo ñeå chöùng minh söï theå hieän tình yeâu
thöông con thaûo ñoái vôùi ngöôøi trong cuoäc löu đày vaø ñöôïc ngöôøi laøm
caùch naøo ñeå ban thöôûng cho chuùng. Caùc Ñöùc Giaùm Muïc ôû Piedmont
truyeàn cho daâng lôøi caàu nguyeän coâng coäng vaø trong moät lôøi tuyeân boá
134 Spaur, Truyeän veà cuoäc ñi tôùi Gaeta cuûa Ñöùc Pio IX.
357
|
|
37.6 Page 366 |
▲back to top |
caûm ñoäng beânh vöïc quyeàn bính cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, oaùn traùch nöôùc
YÙ seõ gaëp tai hoïa vì daùm töôùc boû quyeàn bính traàn theá cuûa Ñöùc Giaùo
Hoaøng. Caùc vò cuõng vieát cho Ñöùc Giaùo Hoaøng baøy toû söï phieàn muoän
trong luùc bò löu đày baèng nhöõng lôøi ca tuïng vaø yeân uûi, ñoan chaéc vôùi
ngöôøi haøng giaùo só vaø daân chuùng cuøng thoâng coâng vôùi ngöôùi, höùa caàu
nguyeän vaø xin ngöôøi ban pheùp laønh, lôøi khuyeân baûo vaø yeân uûi trong
cuoäc chieán ñaáu laâu daøi.
Caùc phe töï do vaø caùch maïng ñaõ coá gaéng laøm ngoäp thôû caùc vò giaùm
muïc. Tôø L’Opinione ñöa ra lôøi ñe doïa sau ñaây, “Giôø ñaây cuoái cuøng
chính quyeàn ñaõ ñöôïc trao vaøo tay nhöõng ngöôøi tieâu dieät ma quûy taän
goác, tröøng phaït những keû chaên chieân laø keû... thay vì lo chaên daét ñoaøn
chieân laïi choïn giuùp ñôõ moät ñaûng phaùi choáng laïi toå quoác vôùi nhöõng aâm
möu, hoái loä vaø löøa gaït”. Chæ coù cuoäc caùch maïng voâ lieâm sæ môùi coù theå
vieát ra nhöõng haøng chöõ thoùa maï nhaém ñeán vieäc saùt haïi saép xảy ñeán
ngay.
Moät bieán coá ñau thöông khaùc laøm cho Don Bosco phaûi khoå taâm
theâm. Ngaøy 6 thaùng Möôøi Hai [1848] Cha [Luigi] Guala qua ñôøi ôû tuoåi
73. Tuaân theo yù Chuùa, ngöôøi sung söôùng ñöôïc thaáy Hoïc vieän Giaùo só
an toaøn trong tay Cha Cafasso, cuõng vöøa ñöôïc chæ ñònh laøm quaûn ñoác
Thaùnh ñöôøng beân caïnh, Thaùnh Phanxico Assisi. Ngaøi ñöôïc an taùng moät
caùch heát söùc toát ñeïp, vôùi treân boán traêm linh muïc maëc tu phuïc ca ñoaøn,
trong soá ñoù coù Don Bosco. Taát caû ñeàu ñi theo ngaøi ñeán nghóa trang nôi
chính ngaøi mua laøm nôi choân caát mình. Ngaøi ñaõ ñeå laïi chuùc thö giao
cho Cha Cafasso toaøn theå gia taøi rieâng leân ñeán haøng traêm ngaøn lire.
Cuûa taëng döõ naøy cuøng vôùi moät soá lôùn tieàn baïc do nhöõng ngöôøi ñaày loøng
baùc aùi vaø giàu coù daâng cuùng, Cha Cafasso quaûng ñaïi giuùp ñôõ keû ngheøo
vaø ñeå laøm coâng vieäc baùc aùi vaø ñaïo ñöùc.
Ngaøy 16 thaùng Möôøi Hai, 1848, Vincenzo Gioberti ñöôïc chæ ñònh
laøm thuû töôùng noäi caùc kieâm boäï tröôûng ngoaïi giao. Trong moät coá gaéng
ñeán naûn loøng tìm kieám söï hoã trôï cho moät cuoäc chieán tranh môùi döï ñònh
ñaùnh AÙo quoác, Gioberti ñi Paris ñeå nhôø Coäng hoøa Phaùp quoác yeåm trôï,
Söù meänh cuûa oâng gaëp thaát baïi. Söï töø choái lôøi Gioberti yeâu caàu cuûa nöôùc
Phaùp laø moät lyù do khieán Chính phuû Piedmont giaûng hoøa vôùi Ñöùc Giaùo
358
|
|
37.7 Page 367 |
▲back to top |
Hoaøng. Muïc ñích ñeå coá gaéng baùo tröôùc cho Ñöùc Pio IX bieát hy voïng
ngöôøi seõ keâu goïi caùc chính phuû ngoaïi quoác ngaên caûn quaân ñoäi Coäng
hoøa khoâng laät ñoå cheá ñoä quaân chuû. Do ñoù, Gioberti cöû ñaïi dieän ñeán
Geata ñeå môøi Ñöùc Giaùo Hoaøng trôû laïi Roma döôùi söï che chôû cuûa quaân
ñoäi Piedmont, vaø yeâu caàu ñeå cho oâng giöõ laïi noäi caùc daân chuû ñaõ ñöôïc
thaønh laäp. Neáu ñieàu naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc, Ñöùc Giaùo Hoaøng
seõ töï choïn thaønh phoá naøo trong nöôùc Sardainian laøm nôi cö nguï. Khi bò
Ñöùc Giao Hoøang töø khöôùc, Gioberti quyeát ñònh chieám Ancona, nhöng
Carlo Alberto choáng ñoái haønh ñoäng naøy. Do ñoù, Gioberti quyeát ñònh
göûi quaân ñoäi Piedmont vaøo Tuscania, nôi ñang coù xaùo troän cho vieäc laäp
cheá ñoä coäng hoøa, nhaèm phuïc hoài mieàn naøy cho Ñaïi Baù töôùc, nhöng caùc
boä tröôûng khaùc choáng ñoái keá hoaïch. Keát quaû Gioberti vónh vieãn maát
chöùc trong noäi caùc ngaøy 22 thaùng Hai, 1849. Coù theå oâng ngaàm khoâng
baèng loøng hoaøn toaøn caùc leänh cuûa nhöõng ngöôøi caùch maïng.
Gioberti muoán coù söï traät töï vaø oân hoøa, tuy nhieân caùc ñoàng lieâu laïi
coù nhöõng tö töôûng khaùc. Thaät vaäy, trong caùc toå chöùc hoäi heø dòp leã Giaùng
sinh, caùc em taïi Nguyeän Xaù vaãn toå chöùc toân vinh vaø möøng leã moät caùch
long troïng, thì chính phuû göûi cho haøng giaùo só moät “quaø taëng” baát ngôø
khoâng vui chuùt naøo.
Trong moät thö luaân löu ñeà ngaøy 25 thaùng Möôøi Hai, 1848, Boä tröôûng
Urbano Ratazzi ñaõ ngaïo maïn khieån traùch caùc vò Giaùm muïc trong vöông
trieàu, caûnh caùo hoï trong caùc vaên kieän, thö chung, vaø muïc vuï khoâng
ñöôïc duøng nhöõng caùch dieãn taû coù theå ñöôïc dieãn dòch choáng laïi baûn chaát
caù nhaân chính trò gia, vaø neáu muoán baøn luaän veà caùc bieán coá chính trò,
phaûi noùi cho phuø hôïp vôùi quan ñieåm, muïc tieâu, yù ñònh vaø caân nhaéc cuûa
chính phuû.
Cuõng trong moät ngaøy, Boä trưởng Ngaân khoá, Vincenzo Ricci, göûi moät
thö maät cho giaùm ñoác caùc quaän haït cai quaûn taøi saûn cuûa quoác gia, noùi
vôùi hoï chính phuû raát caàn coù tin töùc chính xaùc veà taøi saûn laøm chuû bôûøi
caùc hoäi ñoaøn toân giaùo, caùc vò quaûn lyù, giaùm muïc, caùc doøng tu vaø caùc cô
sôû tinh thaàn töông töï. OÂng cuõng baûo hoï thu thaäp tin töùc veà soá löôïng vaø
cỡ cuûa caùc chuoâng nhaø thôø, soá löôïng vaø loaïi ñóa cheùn thaùnh laøm baèng
ñoà kim quyù, tuy nhieân phaûi laøm moät caùch bí maät vaø caån thaän. Tuy nhieân
359
|
|
37.8 Page 368 |
▲back to top |
trong luùc naøy chính phuû chöa muoán ñi quaù xa vaán ñeà naøy, nhöng vaãn
khoâng ngöøng tòch thu taøi saûn Giaùo hoäïi vaø baét haøng giaùo só mang gaùnh
naëng khaùc. Vôùi cung caùch toân troïng quyeàn baát khaû xaâm phaïm cuûa haøng
giaùo só, oâng xin vò ñaïi dieän Toaø Thaùnh cho pheùp haøng giaùo só cuøng
ñöùng trong moät cuoäc vay möôïn ñöôïc goïi laø ñeå traû caùc thieät haïi chieán
tranh vaøo khoaûng 72.193.000 lire.
Naêm 1848 chaám döùt trong tình hình nhö vaäy. Naêm môùi chaúng höùa
heïn ñieàu gì toát ñeïp hôn, nhöng Don Bosco ñöôïc söï yeân uûi lôùn lao vì
thaáy coâng cuoäc cuûa ngaøi baønh tröôùng do vieäc mua caên nhaø cuûa Cha
Moretta. Tuy nhieân Chuùa Quan Phoøng ñeå cho ngaøi söû duïng trong hôn
moät naêm, bôûi vì caên nhaø Pinardi, chöù khoâng phaûi nôi khaùc, ñaõ ñöôïc
ñònh laøm caùi noâi cho Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ. Don Bosco vöøa
khôûi söï tu boå caên nhaø Moretta thì khaùm phaù ra caùc böùc töôøng saép suïp
ñoå vì vaät liệu xaây caát xaáu vaø thôï thuyeàn toài teä. Khoâng theå laøm ñöôïc gì
hôn ngoaøi vieäc ngöng laïi coâng taùc. Beân caïnh ñoù, vieäc söûa chöõa ñoøi hoûi
moät soá tieàn ñaùng keå, vaø Don Bosco coøn ñang phaûi traû moät phaàøn lôùn soá
tieàn taäu maõi, hôn möôøi moät ngaøn lire coäng theâm laõi xuaát. Trong khi ñoù
ngaøi coøn phaûi cung caáp ñeå thaêng tieán caùc em. Thueá taêng, coâng vieäc trì
treä, nhu caàu khaån caáp cuûa caùc gia ñình bò thaát thoaùt vaø tình traïng khaép
nôi gaëp khoù khaên laøm giaûm bôùt ñi nhieàu tieàn boá thí maø ngaøi vaãn thöôøng
nhaän ñöôïc tröôùc ñaây. Nhaän thaáy chöa coù ñuû phöông tieän cho nhieàu
coâng cuoäc mình laøm, ngaøi chòu naùn chôø ñôïi moät dòp thuaän tieän hôn, Bôûi
vaäy, ngaøi quyeát ñònh baùn laïi saûn nghieäp Moretta chia thaønh hai moùn
rieâng. Vieäc thöông thaûo ñem laïi lợi nhuaän ñaùng keå cho Don Bosco naêm
1849, töông ñoái trong ngaøy 8 thaùng Ba vaø ngaøy 10 thaùng Tö. Thaät vaäy,
ngaøi ñaõ khoûi maéc nôï naàn, laïi coøn ñöôïc moät soá tieàn thaëng dö ñeå tieáp tuïc
coâng cuoäc trong moät thôøi gian.
360
|
|
37.9 Page 369 |
▲back to top |
CHÖÔNG 42
Hoaït Ñoäng Beân Leà
Moät ngaøy trong naêm 1876, Don Bosco noùi vôùi Cha Micae Rua, Cha
Celestine Durando vaø Cha Julius Barberis135, “Khi cha tieáp nhaän cô sôû
taïi Valdocco, cha chæ löu taâm ñeán ba vieäc: caùc thanh thieáu nieân vaø baát
cöù ñieàu gì lieân quan ñeán cuoäc soáng tinh thaàn vaø vaät chaát cuûa caùc em,
thöïc haønh muïc vuï thaùnh vaø nghieân cöùu khoa thaàn hoïc luaân lyù.”ù Vieäc
ngöôøi kieân taâm nghieân cöùu thaàn hoïc luaân lyù thaät ñaùng keå vaø trôû neân
nieàm höùng khôûi cho caùc linh muïc ñang ao öôùc ñöôïc trung thaønh vôùi ôn
goïi cöùu vôùt caùc linh hoàn, keå caû linh hoàn mình. Ñöøng ñaùnh löøa chính
chuùng ta. Chuùa Thaùnh Thaàn noùi, “Khi khoâng coù bieát gì veà linh hoàn, thì
khoâng coù ñieàu thieän haûo”. (Cn. 19,2-Douay Version)
Don Bosco thöïc söï raát raønh reõ moân thaàn hoïc luaân lyù. Cha Cafasso
ñaõ laøm chöùng ñieàu naøy trong nhieàu dòp. Keát quaû laø coù moät soá caùc linh
muïc töøng ñeán tham döï vôùi Don Bosco taïi Hoïc Vieän Giaùo só vaø moät soá
ñaõ töøng laø baïn chuûng sinh vôùi ngaøi khi ngaøi ñöôïc truyeàøn chöùc, baét ñaàu
ñeán ñeå ñöôïc ngaøi giuùp ñôõ. Sau khi tham döï caùc buoåi thuyeát trình taïi
Hoïc vieän vôùi tính caùch sinh vieân ngaøy, hoï ñeán vôùi ngaøi ñeå ñöôïc ngaøi
daïy keøm, tröôùc tieân taïi Rifugio, sau ñoù taïi Valdocco trong khu nhaø
Pinardi. Ñieàu loâi keùo caùc vò tôùi vôùi ngaøi laø khaû naêng ñaëc bieät ngaøi chæ
cho thaáy nhöõng ñieàu coát yeáu cuûa moãi luaän ñeà vaø ñöôïc ñem ra aùp duïng
trong caùc tröôøng hôïp thöïc teá. Haàu heát caùc vò linh muïc tìm ñeán caùc moân
ñöôïc reøn luyeän ñeå chuaån bò cho caùc cuoäc khaûo saùt caùc ngaønh sinh hoaït
cuûa giaùo phaän ñeå trôû thaønh tuyeân uùy, giaùo sö, hoaëïc laøm cha xöù ttong
caùc thoân laøng hoaëc caùc vieäc khaùc. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni ñaõ
thaân tình khuyến khích Don Bosco toå chöùc caùc buoåi hoïc ñeå hoï oân laïi.
Ngaøi khoâng chæ daïy; ngaøi coøn nhaán maïnh cho caùc ngöôøi nghe loøng ngaøi
yeâu meán noàng naøn bí tích Hoøa giaûi. Ngaøi thuùc baùch hoï luoân haêng say
trong vieäc cöùu vôùt caùc linh hoàn, luoân saün saøng ngoài toøa baát cöù luùc naøo.
135 Moät cöïu hoïc sinh Nguyeän xaù naêm 1863, ngöôøi trở thaønh moät Saleâdieâng vaø giöõ
nhieàu chöùc vuï quan troïng trong Tu Hoäi Saleâdieâng. Ngaøy qua ñôøi naêm 1927 [Nxb]
361
|
|
37.10 Page 370 |
▲back to top |
Thænh thoaûnh chuùng toâi nghe ngaøi noùi, “Moät linh muïc neân aên ñoà rau
traùi ñeå coù theå tieáp tuïc ngoài toaø maø khoâng gaëp baát tieän sau nöûa giôø aên”.
Ngaøi thöïc haønh ñieàu ngaøi giaûng. Ngaøi thöïc haønh lôøi khuyeân hôïp lyù cuûa
Cha Cafasso cho caùc linh muïc, “Neáu quyù cha muoán cho ngöôøi ta ñeán
toøa giaûi toäi, tröôùc heát, phaûi luoân luoân noùi ñeán vieäc xöng toäi; thöù ñeán,
laøm sao cho hoï deã daøng muoán ñi xöng toäi. Roài caùc cha seõ ngaïc nhieân
veà caùc keát quaû.”
Trong soá nhöõng ngöôøi ñeán tham döï caùc baøi hoïc cuûa Don Bosco coù
Cha [Luigi] Nasi, Cha [Giuse] Trivero, Cha {Giaon Taåy Giaû]
Giordano, Huynh ñeä Cha [Gioan, Giuse] Vola, Cha [Daniel]
Rademaker, Cha De Amicis, Cha [Carlos] Palazzolo, Cha [Gioan]
Giacomelli, maø nhieàu ngöôøi khaùc; ñoâi khi Kinh só Eugene Caletti, sau
naøy laøm Giaùm Muïc cuûa Alba, cuõng coù ñeán. Ñöùc oâng Solari hoïc moân
thaàn hoïc luaân lyù döôùi söï höôùng daãn cuûa Don Bosco baûo ñaûm vôùi chuùng
toâi, ngöôøi hoïc ñöôïc raát nhieàu ñieàu döôùi söï höôùng daãn cuûa ngaøi. Ngöôøi
coøn noùi theâm nhieàu vò linh muïc coù teân treân ñaây, töï hoïc laøm thaàn hoïc
gia, cuõng tuôn ñeán lôùp cuûa Don Bosco bôûi vì ngaøi ñaëc bieät ñeà caäp ñeán
caùc vaán ñeà coù lieân heä ñeá giôùi treû vaø caùc phöông phaùp giaûi toäi cho hoï
moät caùch nhanh choùng vaø coù hieäu quaû. Ngaøi trình baøy nhieàu vuï löông
taâm vaø daïy caùch ñaëït caùc caâu hoûi, thieát laäp möùc ñoä phaïm toäi, caùch theá
hoái nhaân traùnh caùc dòp toäi, nhaän ra tình traïng hoái nhaân, vaø cuoái cuøng
ban lôøi khuyeân caàn thieát, ngay caû cho nhöõng ngöôøi ít coù hoïc thöùc nhaát.
Thaät ñaùng chuù yù caùch ngaøi giaûi toäi: ñôn sô vaø mau choùng. Cuøng moät
traät, coù nhieàu phöông caùch ngaøi daïy veà söï khoân ngoan trong vieäc ñaët
caùc caâu hoûi. Thí duï, neáu moät em xöng toäi noùi phaïm thöôïng, Don Bosco
khoâng thích vò giaûi toäi ñaët caâu hoûi tuoàng nhö ñeå baét em laäïp laïi lôøi noùi
phaïm thöôïng. Treân moâi vò linh muïc ñieàu naøy laøm cho em voâ cuøng tôûm
gôùm. Traùi laïi, ngaøi daïy caùc linh muïc chæ neân ñôn sô hoûi, “Con coù
nguyeàn ruûa Chuùa khoâng?”
Ngaøi khaån thieát nhaán maïnh ñöøng laøm cho vieäc xöng toäi trôû thaønh
ñieàu ñaùng gheùt hoaëc laøm cho trôû neân naëng neà baèng lôøi quôû maéng baát
nhaõ, khieán cho ngöôøi treû ngaäm mieäng laøm thinh vaø phaïm theâm toäi
phaïm söï thaùnh laàn naøy ñeán laàn khaùc. Traùi laïi, vò giaûi toäi phaûi coá gaéng
362
|
|
38 Pages 371-380 |
▲back to top |
|
|
38.1 Page 371 |
▲back to top |
laøm chuùng tin töôøng hoaøn toaøn baèng söï toát laønh cuûa mình. Phaûi, ngaøi
cuõng nhaán maïnh phaûi deø daët trong vieäc ñoái xöû vôùi ngöôøi treû, ngaøi ñeà
nghò vieäc xöng toäi khoâng bao giôø neân laøm taïi moät nôi vaéng veû, vaø vò
giaûi toäi khoâng neân ngoài quaù gaàn em trong khi giaûi toäi, vaø neân traùnh
hoaøn toaøn haønh vi vuoát ve hoaëc thaân aùi naøo gioáng nhö vaäy. Moät lôøi noùi
phuø hôïp baát öng do loøng thaønh khaån ao öôùc cho vieäc cöùu roãi linh hoàn
em laø chìa khoùa môû cöûa linh hoàn em ra. Don Bosco coù moät kho taøng to
lôùn nhöõng lôøi noùi nhö vaäy, ñöôïc ngaøi ñem ra chia sẻ vôùi caùc sinh vieân
haêng say cuûa mình; ngaøi cuõng daïy hoï caùc caùch dieãn taû ngaøi duøng, vaén
taét nhöng coù aán töôïng noùi leân loøng tieác xoùt ñeå in saâu vaøo taâm hoàn cuûa
hoái nhaân.
Trong khi thuyeát trình, ñoâi luùc ngaøi ñöa ra nhöõng nguyeân taéc veà vieäc
giaûng thuyeát vaø daïy giaùo lyù cho thöôøng daân hoaëc ngöôøi treû. Vì ñaõ noùi
ñeán vaàn ñeà naøy rồi, chuùng toâi chæ neâu leân hai söï vieäc khaùc coù lieân heä
ñeán vaán ñeà naøy. Thöù nhaát, Don Bosco nghó raèng neân theo saùt tuïc leä cuûa
giaùo phaän laø giaûng baèng thoå ngöõ Piedmont ñeå cöû toïa nghe deã hieåu roõ
lôøi Chuùa hôn. Bôûi ñoù, töø naêm 1841 ñeán 1850, ngaøi vaø caùc vò coäng taùc
ñaëc bieät laøm theo caùch naøy. Sau thôøi gian naøy, caùc tröôøng hoïc cuûa ngaøi
taêng theâm caùc em ñeán töø nhieàu nôi treân nöôùc YÙ vaø caû caùc nöôùc khaùc,
ngaøi baét ñaàu giaûng thuyeát baèng tieáng YÙ. Tuy nhieân ôû Nguyeän Xaù, cho
ñeán vaøo khoaûng naêm 1865, haàu heát caùc lôùp hoïc toái ngaøy Chuû nhaät ñöôïc
daïy baèng thoå ngöõ Piedmont, ñaëc bieät vì caùc em thích thuù vôùi nhöõng caâu
ngaïn ngöõ saéc saûo bình daân laøm cho chuùng theâm sinh ñoäng. Ñieàu Don
Bosco löu taâm nhaát laø laøm sao ñeå caùc em hieåu vaø ham hoïc. Trong baûn
luaät cuûa caùc Nguyeän Xaù cuûa ngaøi, cuøng vôùi nhöõng lôøi ñeà nghò khoân
ngoan veà vieâc giaûng thuyeát, ngaøi nhaán maïnh ñeán taàm quan troïng cuûa
söï saùng suûa khi giaûi thích caùc chaân lyù ñöùc Tin136.
Ñieàu thöù hai chuùng toâi muoán noùi leân laø lôøi khuyeân cuûa ngaøi vôùi caùc
vò giaûng thuyeát laø ñöøng bao giôø noùi ra, caû trong baøi giaûng hoaëc trong
caùc cuoäc noùi chuyeän rieâng tö, nhöõng lôøi ngöôøi ta duøng ñeå choáng baùng
Ñöùc Tin ñeå baùc laïi, ngoaïi tröø khi ñaõ ñöôïc coâng ñoaøn bieát roõ vaø caàn
phaûi beânh vöïc nieàm vinh quang cuûa Chuùa. Ngaøi chuû tröông raèng chæ
136 Moät lời ghi chuù daøi ñöôïc chuyeàn vaøo muïc Phuï Baûn 8 cuûa BM naøy. [Nxb]
363
|
|
38.2 Page 372 |
▲back to top |
caàn tuyeân boá vaø minh chöùng Chuùa ñaõ daïy hoaëc phaùn truyeàn ñieàu naøy
ñieàu noï laø ñuû. Moät vò giaûng thuyeát khoâng neân laøm roái loaïn ñöùc tin ñôn
sô cuûa ngöôøi naøo.
Moät hoâm coù moät vò linh muïc noùi vôùi Don Bosco tröôùc maét moät soá
em veà moät taùc giaû Tin laønh ñaõ aâm möu moät caùch voâ lieâm só vieát moät
tôø tuyeân truyeàn choáng laïi bí tích Hoøa giaûi. Theo ngöôøi, bí tích Hoøa giaûi
ñaõ ñöôïc Coâng ñoàng Lateranoâ IV hình thaønh vôùi muïc ñích rieâng cuûa bí
tích. OÂng ta cuõng ñaõ ghi teân giaû nhöõng ngöôøi ñöôïc cho laø ñeà nghò choáng
ñoái, hoaëc chaáp nhaän ñeà nghò. Don Bosco khoâng noùi gì heát, nhöng sau
khi caùc em ñaõ ñi khoûi, ngaøi hoûi vi linh muïc, “Tröôùc khi noùi, cha coù
tröôùc heát suy xeùt veà haäïu quaû cuûa lôøi cha noùi ñoái vôùi taâm hoàn caùc em
naøy khoâng? Cha coù nhaän thaáy chuùng chuù yù laéng nghe khoâng?”
“Con noùi ra ñeå cho chuùng hieåu raèng keû thuø cuûa ñöùc Tin duøng söï löøa
doái laøm moät vuõ khí!” vò linh muïc ñaùp.
“Tuy nhieân cha coù laøm chöùng ñieàu ñoù khoâng? Vaø caùc em coù hieåu
ñöôïc ñieàu cha noùi khoâng?” Don Bosco ñaùp laïi. “Coù caàn phaûi noùi cho
chuùng taát caû caùi raùc röôûi ñoù moät caùch chi tieát nhö vaäy khoâng? Lôøi dạy
sai laàm deã chìm xuoáng, nhöng phaûi coù taøi, coù kieán thöùc vaø thôøi gian
môùi baùc boû ñöôïc caùc ñieàu choáng baùng. Chæ moät chuùt nghi ngôø cuõng coù
theå laøm haïi ngöôøi treû; noù coù theå ôû laâu daøi trong taâm trí chuùng, vaø trong
nhieàu vuï noù coù theå ñöa chuùng ñeán söï huûy dieät”.
Khoùa thaàn hoïc luaân lyù naøy cuõng ñaõ trôû thaønh moät vieäc quan phoøng
hôn vì nhieàu lyù do. Moät tinh thaàn öu tö ñaõ xaâm nhaäp vaøo Hoïc vieän Giaùo
Só. Caùc vò linh muïc treû vaø sinh vieân ñaõ caûm thaáy bò kích thích bởi caùc
bieán coá môùi chính trò vaø chieán tranh vôùi quaân AÙo. Moät soá saùch vaø baùo
chí nheùt vaøo taâm trí hoï nhöõng tö tưởng khoâng chính thoáng moät chuùt naøo
veà quyeàn bính phaàn ñôøi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng vaø caùc doøng tu. Cha
Cafasso ñaõ luoáng coâng laáy tình cha con coá thuyeát phuïc hoï traùnh xa
nhöõng söï bieán chuyeån nhö vaäy baèng caùch cho hoï thaáy caùc ñieàu xaáu xa
ñang thaønh hình choáng laïi Giaùo Hoäi vaø chính xaõ hoäi. Nhöng nhieàu
ngöôøi trong hoï vaãn haøng ngaøy öông ngaïnh giöõ laáy quan ñieåm cuûa mình
vaø haùt nhöõng baøi ca tuïng neàn ñoäc laäp cuûa nöôùc YÙ. Cha Cafasso muoâùn
duøng nhöõng bieän phaùp maïnh nhöng, vì thôøi gian ñaëc bieät ñang phaûi
364
|
|
38.3 Page 373 |
▲back to top |
höùng chòu, söï khoân ngoan baûo ngaøi phaûi boû qua. May thay, Cha Cafasso
nhaän ñöôïc moät lôøi yeâu caàu cuûa chính quyeàn cho quaân ñoäi taïm thôøi truù
ñoùng trong Hoïc vieän. Ngaøi baét buoäc phaûi cho caùc linh mục sinh vieân
trôû veà caùc giaùo phaän cuûa hoï trong mieàn Piedmont. Luùc naøy Cha
Cafasso môùi thuùc giuïc Don Bosco tieáp tuïc môû caùc khoùa thaàn hoïc luaân
lyù vaø muïc vuï cho caû caùc sinh vieân soáng ôû Torinoâ ñang ao öôùc ñöôïc
tham döï. Ñeán khi Hoïc vieän ñöôïc môû cöûa trôû laïi, caùc cuoäc giaûng thuyeáùt
coâng coäng khoâng ñöôïc môû laïi. Bieän phaùp naøy ñöôïc aùp duïng ñeå khoâng
cho caùc sinh vieân ngaøy nhaäp hoïc ñeå traùnh taùi dieãn caùc söï xaùo troän.
Don Bosco tieáp nhaän moät soá caùc sinh vieân vaøo caùc buoåi thuyeát trình
cuûa ngaøi.
Khoâng heà ñöôïc traû coâng, Don Bosco tieáp tuïc thuyeát trình veà thaàn
hoïc luaân lyù vaø muïc vuï trong ñoä bảy naêm. Kinh só [Philip] Ravina, cha
chính giaùo phaän, raát toân troïng neàn hoïc vaán cuûa Don Bosco. Baát cöù luùc
naøo coù caùc linh muïc sinh vieân cuûa Don Bosco tôùi chöôûng aán ñeå ñöôïc
khaûo saùt veà khaû naêng sinh hoaït giaùo phaän, moät tôø bieân nhaän cuûa Don
Bosco vôùi caùc chöõ sufficienter instructus, thì thöôøng ñuû ñeå ñöôïc caáp
chöùng chæ khaû naêng khoâng caàn phaûi khaûo haïch.
Gaàn nhö laø moät phuï theâm cho khoùa thaàn hoïc muïc vuï, Don Bosco ñaõ
thieát laäp moät nhoùm ngöôøi nghieân cöùu haøng tuaàn taïi Valdocco ñeå phaùt
trieån Nguyeän Xaùc moät caùch khoân ngoan, Thaønh phaàn tham döï laø caùc
linh muïc coù tieáng laø ñaïo ñöùc vaø hoïc thöùc, nhö Cha [Gioan] Borel, Cha
Robert Morialdo, hai anh em linh muïc [Gioan vaø Giuse] Volta, vaø
nhieàu ngöôøi khaùc. Muïc tieâu chính cuûa cuoäc hoïp laø hoïc hoûi veà caùc
phöông caùch laøm cho cuoäc soáng cuûa caùc em ñöôïc sinh ñoäng hôn vaø
giuùp nhau ñoái phoù vôùi caùc vaán đề khoù khaên do keû thuø cuûa linh hoàn gaây
ra. Cha Felix Reviglio coù maët trong nhieàu cuoäc hoïp naøy.
Don Bosco tieáp tuïc vieäc nghiên cöùu rieâng veà thaàn hoïc luaân lyù caû sau
khi ngaøi khoâng coøn coù theå tieáp tuïc caùc khoùa thaàn hoïc muïc vuï. Theo
nhö Ñöùc Giaùm Muïc [Giuse] Cagliero, Don Bosco thöôøng hay neâu leân
nhöõng tröôøng hôïp luaân lyù vaø tín lyù vôùi caùc thaàn hoïc gia noåi tieáng hôn
ôû Torinoâ. Coù laàn, sau moät cuoäc thaûo luaän nghieâm tuùc, caùc vò thoâng thaùi
naøy cuoái cuøng phaûi chaáp nhaän caùc keát luaän cuûa ngaøi. Don Bosco cuõng
365
|
|
38.4 Page 374 |
▲back to top |
ñeå taâm ñeán Luaät Giaùo Hoäi vaø ñoâi khi tranh luaän vôùi ngöôøi baïn cuûa ngaøi
laø Kinh só Lorenzo Gastaldi ñaõ hoïc taïi Ñaïi hoïc Torinoâ vaø mua vui baèng
nhöõng quan ñieåm khoâng hoaøn toaøn theo nhö caùc tín ñieàu daïy ôû Roma.
Trong suoát cuoäc ñôøi, Don Bosco thöôøng toå chöùc caùc cuoäc hoïp vôùi caùc
vò giaùo luaät coù hoïc thöùc, ñaëïc biệt laø Cha [Gioan Taûy giaû] Rostagno, moät
hoïc giaû vaø cöïu giaùo sö Ñaïi hoïc Coâng Giaùo Louvain. Khi naøo coù söï
xung ñoät giöõa Giaùo Hoäi vaø nhaø nöôùc, giöõa caùc Giaùm muïc vaø caùc Doøng
tu, Don Bosco caån thaän tìm taøi lieäu caên cöù vaøo caùc chæ thò vaø saéc leänh
cuûa Toøa thaùnh vaø caùc Coâng ñoàng; trí nhôù phi thöôøng cuûa ngaøi chöùa
ñöôïc moät soá lôùn kieán thöùc maø ngaøi khoâng bao giôø queân. Hoaït ñoäng tinh
thaàn lieân tuïc cuûa ngaøi thaät quaû ñaùng ngaïc nhieân!
366
|
|
38.5 Page 375 |
▲back to top |
CHÖÔNG 43
Toâng Ñoà Saùch Baùo
Sang naêm 1849 phaàn ñoâng nhöõng ngöôøi coù veû thuø nghòch vôùi coâng
cuoäc cuûa Don Bosco ñaõ thay ñoåi trí naõo, vì aán töôïng veà caùc söï thaønh
coâng cuûa ngaøi; nhaát laø vì cuoäc ñôøi thöïc söï göông maãu cuûa ngaøi. Cho
ñeán luùc naøy, khoâng coù moät baøi baùo naøo nhaéc ñeán ngaøi veà moät ñieàu gì
ñaëc bieät ngaøi; thöïc vaäy, ñaõ coù söï tin töôûng ñöôïc loan ra ngaøi khoâng chæ
nguyeân ñöôïc tieáp nhaän caùc aân hueä ñaëc bieät töø Ñöùc Trinh Nöõ, maø còn
laø ñaáng thöïc söï ñaõ laøm caùc pheùp laï. Cha Micae Rua vaø Cha Ascanio
Savio ñaõ laøm chöùng ñieàu naøy.
Danh tieáng cuûa Nguyeän Xaù Torinoâ ñaõ loan truyeàn ra ngoaøi nöôùc YÙ,
nhôø gia ñình voïng toäc Rademaker137, trong thaùng Taùm 1848, ñaõ ñi taàu
töø Genoa veà queâ ôû Boà-ñaøo-nha. Gia ñình Rademakers, baïn cuûa Don
Bosco, ñaõ caûm nhaän ñöôïc hieäu quaû ôn ích cuûa quaø taëng sieâu nhieân cuûa
ngaøi vaø sôùm muoän ñaõ trôû thaønh caùi daây noái keát thöù nhaát giöõa caùc
Saleâdieâng vôùi Boà-ñaøo-nha. Cha Daniel Rademaker vieát moät laù thö thaät
hay göûi cho Don Bosco töø Lisbon ngaøy 9 thaùng Gieâng 1849 moâ taû cuoäc
hoài höông cuûa hoï, söï ñoùn tieáp vui möøng nhaän ñöôïc cuûa thaân nhaân vaø
baïn höõu, maø hoï khoâng ñöôïc gaëp ñaõ nhieàu naêm, tình traïng bi thaûm cuûa
Giaùo Hoäi taïi Boà-ñaøo-nha, söï ra ñi cuûa tàu chieán chính quyeàn Boàâ ñaët
döôùi quyeàn xöû duïng cuûa Ñöùc Pio IX, vaø côn beänh cuûa ngöôøi em gaùi
neân ngöôøi thay meï xin ngaøi caàu nguyeän cho. Laù thö keát thuùc nhö sau:
…………………………………………………………………………………….
Con seõ khoâng bao giôø queân cha ñöôïc. Xin göûi cho con tin tức veà cha; cha
khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc con mong moûi chöøng naøo. Cha coù maïnh khoûe
khoâng? Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ sinh hoaït coù toát ñeïp khoâng? Cha
coù coøn giöõ vieäc toå chöùc möøng leã kính Thaùnh Phanxicoâ Saleâ nhö tröôùc khoâng?
Cha Carpano coù nhieàu hoïc sinh ôû Nguyeän Xaù Thaùnh Luy khoâng? Cha coù theå
cho con tin töùc veà Cha Vola, Cha Bosio, Cha Carpano, Cha Borel, Cha
Palazzolo vaø Cha Borghi ñöôïc khoâng? Xin cho meï con göûi lôøi chaøo thaêm Nöõ
137 Xin ñoïc BM II, tr. 245ff [Nxb]
367
|
|
38.6 Page 376 |
▲back to top |
Baù töôùc Nasi vaø lôøi con chaøo thaêm Cha Nasi vaø taát caû caùc vò linh muïc con
neâu ôû treân. Ñeå keát thuùc, con chuùc cha ñöôïc moïi söï toát ñeïp nhaát, ñaëc bieät trong
naêm môùi naøy. Mong raèng ñoù laø moät naêm phaàn khôûi cho Giaùo Hoäi, khoâng gaëp
moät noãi ñau ñôùn vaø buoàn phieàn naøo nhö naêm 1848.
Tieác thay, lôøi chuùc toát ñeïp cuûa ngöôøi khoâng ñaït ñöôïc nhö yù muoán;
ngay ñoái vôùi Don Bosco naêm nay baét ñaàu baèng moät noãi buoàn lôùn lao.
Antoân, ngöôøi anh cuøng cha khaùc meï cuûa ngaøi, thænh thoaûng coù ñeán
thaêm Meï Margherita vaø Don Bosco, baát ngôø qua ñôøi ngaøy 18 thaùng
Gieâng, sau côn beänh ngaén nguûi. Don Bosco ñöôïc ngöôøi em Giuse cho
bieát tin, ngay khi anh qua ñôøi vöøa luùc ngaøi saép rôøi Becchi. Maëc daàu
tröôùc ñaây bò Antoân choáng ñoái, Don Bosco khoâng bao giôø boû dòp ñeå baày
tỏ loøng chaân thaønh yeâu thöông anh; nay anh ñaõ cheát, ngaøi nhaän troâng
nom saên soùc hai ngöôøi con trai cuûa anh. Moät em laø Francis ñöôïc ñem
ngaøi ñem vaøo Nguyeän Xaù ñeå hoïc ngheà ñoùng tuû; caäu lôùn leân trôû thaønh
con ngöôøi ngay thaúng. Caäu con thöù hai cuûa Antoân ôû laïi Becchi vaø ñöôïc
Don Bosco giuùp ñôõ khi caàn. Thaät vaäy, caùc vò thaùnh khoâng baùo thuø;
trong con tim cuûa caùc ngaøi khoâng coù choã cho hôøn giaän vaø thuø oaùn. Cha
Rua, raát thaân caän vôùi Don Bosco trong ba möôi taùm naêm trôøi, luoân luoân
ca tuïng loøng toát cuûa ngaøi ñoái vôùi ngöôøi anh cuøng cha khaùc meï; ngöôøi
khoâng bao giôø nghe Don Bosco noùi xaáu anh.
Tuy nhieân noãi buoàn cuûa Don Bosco veà caùi cheát cuûa Antoân chæ laø nhoû
neáu so saùnh vôùi söï ñau loøng sâu xa cuûa ngaøi veà chieán dòch ma quyû do
caùc ngöôøi Theä phaûn vaø caùch maïng tung ra treân baùo chí ñeå gieo raéc
nhöõng ñieàu sai laàm vaøo taâm tö nhöõng keû khoâng ñeà phoøng. Haàu nhö caùc
tieåu thuyeát, kòch tuoàng, vaø thô phuù trong nhöõng ngaøy aáy moät caùch naøo
ñoù ñeàu choáng laïi toân giaùo hoaëc luaân lyù. Caùc baøi haùt Piedmont ñaày truïy
laïc cuûa Angelo Brofferio raát ñöôïc phoå thoâng. Saùch nhieàu nhö nöôùc luït
in caùc hình aûnh tuïc tóu taùn döông toäi loãi vaø söï suy ñoài. Nhöõng tieáâng hoâ
“Muoân naêm Ñöùc Pioâ IX!” khoâng coøn ñöôïc ai nghe hoâ nöõa. Traùi laïi
nhöõng hình hoaït keâ aûm ñaïm veõ Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeå ngöôøi ta khaïc nhoå
khaép treân ñöôøng phoá. Caùc söû gia ñoâng nhö toå ong vieát laùch ñeå boùp meùo
söï thaät, muïc ñích laøm cho moïi toân giaùo ñeàu gioáng nhau ñeå tieâu dieät
ñaïo Coâng giaùo. Taát caû caùc vaán ñeà toân giaùo bò meùo moù xuyeân taïc nhö
368
|
|
38.7 Page 377 |
▲back to top |
loaøi quyû söù. Thaät vaäy, Giaùo Hoäi bò moâ taû nhö keû thuø truyeàn kieáp cuûa
neàn vaên minh, trong khi ñöùc Giaùo Hoaøng thì ñöôïc moâ taû nhö moät keû
ñaïi thuø cuûa nöôùc YÙ. Kòch ngheä, cũng vaäy, dieãn xuaát toaøn loaïi haï caáp.
Caùc tuoàng tích vaø nhöõng lôøi chaâm bieám khi coâng khai luùc boùng gioù chæ
trích moät caùch thoâ bæ haøng giaùo só vaø naâng hoï leân để cheá dieãu, ñang khi
nhöõng ngöôøi roái ñaïo vaø laøm caùch maïng ñöôïc tung hoâ laø anh huøng vaø
trung thaønh, nhöõng keû can ñaûm ñöùng ra beânh vöïc ngöôøi bò haø hieáp. Do
ñoù khoâng laáy gì laøm ngaïc nhieân caùc vò linh muïc, vaø ngay caû Giaùm muïc
thöôøng bò chöûi ruûa nôi coâng coäng. Don Bosco cuõng töøng bò laøm nhuïc
gioáng nhö theá, nhö chuùng ta seõ thaáy baây giôø.
Coù moät laàn, moät nhoùm trẻ ngổ ngáo toå chöùc khieâu vuõ treân caùnh ñoàng
coû ñoái dieän vôùi Nguyeän Xaù ñeå khieâu khích. Do Bosco lieàn ñi tôùi nhöõng
caëp khieâu vuõ, thay vì ñeå cho chuùng coù côù lôïi duïng laøm döõ vôùi ngaøi nhö
chuùng mong ñôïi, ngaøi nhaõ nhaën xin chuùng ñi khieâu vuõ nôi khaùc ñeå
khoâng laøm ngaên trôû coâng vieäc thôø phöôïng vöøa môùi baét ñaàu taïi nhaø thôø,
chuùng khoâng nôõ taâm töø choái. Maëc daàu chuùng coù veû nhaán maïnh yeáu ôùt
ñeán quyeàn cuûa chuùng nôi choã coâng coäng vaø maëc daàu chuùng muoán ñi
theâm moät vaøi böôùc theo ñieäu nhaïc, nhöng chuùng ñaõ thoâi nhaûy vaø ñi
khoûi. Ai cho Don Bosco caùi söùc maïnh laï luøng naøy treân loaøi ngöôøi? Cha
Rua noùi:
Ñoâi khi con hoä toáng ngaøi ñi ra tænh, con coù thaáy nhöõng thanh thieáu
nieân chöûi ngaøi, Ngaøi kieân nhaãn chòu ñöïng. Neáu coù dòp, ngaøi noùi vôùi
chuùng ít lôøi toát ñeïp. Neáu ôû xa, neáu chuùng coù thaùi ñoä xaáu hoaëc coù nhöõng
tröôøng hôïp khuyeân ngaøi laøm khaùc, ngaøi bình tónh tieáp tuïc ñi khoâng heà
toû veû maûy may khoù chòu.
Giuse Brosio noùi theâm vaøo ñieàu naøy:
Baát cöù khi naøo Don Bosco ñi doïc theo con ñuôøng nay goïi laø Corso Regina
Margherita, coù moät nhoùm caùc ñöùa ranh con leân tieáng chửi ngaøi, la lôùn nhöõng
lôøi tuïc tóu vaø haùt nhöõng baøi raùc röôûi baån thæu. Moät hoâm, con ñi vôùi ngaøi, con
nghe nhöõng caâu chöûi thöôøng leä coù theå laøm noåi côn giaän caû ñeán con ngöôøi kieân
nhaãn nhaát nhö Gioùp. Con töùc giaän run ngöôøi leân vì söï hoãn laùo cuûa chuùng. Con
369
|
|
38.8 Page 378 |
▲back to top |
muoán ñaám ñaù heát ñöùa naøy ñeán ñöùa khaùc ôû hai beân taû höõu. Tuy nhieân Don
Bosco vaãn tieáp tuïc bình tónh nhö khoâng coù vieäc gì xảy ra. Thöïc söï, ngaøi coøn
döøng laïi goïi caùc em ñeán vôùi ngaøi; chuùng löôõng löï moät choác rồi ñeán vôùi ngaøi.
Sau khi nheï nhaøng quôû traùch chuùng vaøi tieáng veà caùch chuùng cö xöû, ngaøi mua
moät ít traùi ñaøo nôi ngöôøi baùn daïo vaø cho nhöõng “ngöôøi baïn nhoû cuûa ngaøi”,
nhö ngaøi goïi chuùng nhö vaäy.
Nhöõng ngöôøi ñaàu oùc toäi loãi coá tình chöûi ruûa ngaøi baèng moïi caùch. Moät buoåi
toái, Don Bosco vaø Cha Giacomelli treân ñöôøng trôû veà Nguyeän Xaù, khi tôùi
ñöôøng Viale del Gelsi daãn vaøo ñöôøng Via della Giardiniera. Baát ngôø Don
Bosco döøng chaân; ngaøi daãm phaûi ñoáng raùc ñoå böøa ra giöõa ñöôøng. Trong luùc
ñoù, nhieàu ngöôøi aån sau buïi caây vang ra nhöõng lôøi thoâ baïo nhaïo baùng ngaøi,
baûo cho bieát hoï laø taùc giaû vieäïc laøm xuùc phaïm naøy. Don Bosco quay ñaàu nhìn
veà caùc buïi caây. Cha Giacomelli noùi, “Maëc keä hoï”. Don Bosco traû lôøi, “Khoâng,
toâi ñang ñöùng treân ñaát cuûa toâi!” Ngaøi ra leänh cho hoï caâm mieäng laïi. Cha
Giacomelli ñôïi noå ra nhöõng lôøi ñoái ñaùp tuïc tóu, nhöng ngöôøi chæ nghe ñöôïc
tieáng chaân keùo leát ruùt lui voäi vaøng.
Trong moät dòp khaùc, moät ñaùm con trai khoâng ñeán hoïc ôû Nguyeän Xaù baét
ñaàu neùm ñaù vaøo cổng chính. Coù vaøi vieân neùm qua töôøng coù theå gaây nguy
hieåm cho caùc em chôi trong saân. Don Bosco, con ngöôøi khoâng bieát sôï khi thaáy
hoïc sinh cuûa mình bò nguy hieåm, quyeát ñònh ñi ra ngoaøi ñeå ngaên caûn vieäc
neùm ñaù; anh Giuse Buzzetti coá ngaên caûn ngaøi laáy lyù do boïn naøy seõ sôùm moûi
tay boû ñi. Don Bosco caám khoâng ai ñöôïc ñi vôùi ngaøi; roài ngaøi môû coång vaø moät
mình ñi ra trong côn möa ñaù. Nhö coù pheùp laï, cuõng nhö trong caùc laàn khaùc,
ngaøi khoâng bò truùng moât vieân ñaù naøo. Khi ñeán ngaøi tôùi saùt boïn ngöôøi ñang taán
coâng, chuùng quay ñi vaø boû chaïy hoaëc quaúng ñaù xuoáng, chuùng chôø ngaøi ñeå cho
ngaøi noùi chuùng boû ñi caùi haønh xöû voâ nghóa lyù ñoù. Sau ñoù, ngaøi ngoài xuoáng ñaát
nhö ngöôøi canh coång ñeå chaéc chaén khoâng coøn keû thuø naøo trôû laïi chính caùi nôi
ngaøy nay laø ngoâi thaùnh ñöôøng Meï Phuø Hoä. Khoâng bao laâu sau, nhöõng ngöôøi
treû tuoåi ñeán taán coâng ñaõ trôû laïi, töøng ñöùa moät, laéng tai nghe lôøi ngaøi noùi vôùi
caùi gioïng cuûa ngöôøi baïn thaân tình.
Thaät laø roõ reät, nhöõng ñaùm ngöôøi treû trong baêng ñaûng bò loâi cuoán
duøng baïo löïc vì nghe theo ngöôøi lôùn ngay caû töø trong gia ñình, ngoaøi
ñöôøng phoá vaø coù leõ cuõng do nhöõng ngöôøi Theä phaûn chuû möu ñang nuoâi
moäng. Tuy nhieân traùch nhieäm chính laø cuûa baùo chí choáng haøng giaùo só,
khoâng ngöøng thoåi cho ngoïn löûa thuø gheùt vaø khoâng ngöøng tìm caùch
370
|
|
38.9 Page 379 |
▲back to top |
ngaàm phaù huûy uy quyeàn cuûa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi baèng nhöõng
vieäc taán coâng vì hieàm thuø vôùi Giaùo Hoäi, caùc vieäc thôø phöôïng cuûa Coâng
giaùo vaø caùc doøng tu. Coù caû nhöõng tôø haøi höôùc veõ nhöõng hình aûnh chaâm
bieám phaïm thaùnh. Coù nhöõng chöõ vieát ngueäch ngoaïc khoâng toân troïng
nhöõng bí maät ñôøi soáng rieâng tö gia ñình, cuõng coù caû nhöõng quan nieäm
höõu lyù, caû danh döï vaø söï hoaøn haûo khoâng ñöôïc buoâng tha. Taét moät lôøi,
khoâng coù gì laø thaùnh thieâng, hoaëc baát khaû xaâm phaïm ñöôïc buoâng tha
khoâng bò boâi baån vaø aùc ñoäc ñöa leân cho ñaùm ñoâng nhaïo baùng. Caû ñeán
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni khoâng coøn ôû trong cuoäc nöõa theá maø
chuùng vaãn tung ra nhöõng ñieàu ñoái traù veà ngöôøi nhaèm khieâu khích dö
luaän quaàn chuùng choáng laïi ngöôøi, keát aùn ngöôøi laø giuùp keû thuø cuûa nhaø
vua baèng tieàn baïc cuûa nhaø thôø. Chuùng cuõng khoâng tha caû Don Bosco.
Nhöõng baøi vieát xaáùu xa treân tôø Gazetta del Popolo vaø tôø Il Fischietto
cheá dieãu phong ngaøi laø vò Thaùnh, laøm Pheùp laï ôû Valdocco, laøm sai laïc
quan ñieåm cuûa daân chuùng toát laønh ôû Torino veà Don Bosco.
Caùc Ñöùc Giaùm Muïc ñaõ göûi lôøi phản ñoái maïnh meõ huøng hoàn leân
chính phuû choáng laïi nhöõng vieäc laøm quaù ñaùng cuûa baùo chí vaø vieäc
chuùng taán coâng ñöùc Tin, haøng giaùo só vaø luaân thöôøng ñaïo lyù, tuy nhieân
chính phuû khoâng buoàn ñeå taâm. Khi lôøi phaûn ñoái cuûa caùc ngaøi ñöôïc ñoïc
taïi hai vieän cuûa Quoác hoäi, noù chæ ñöôïc tieáp nhaän vôùi nhöõng caùi ngaùp
daøi, lôøi caøu nhaøu vaø cöôøi mæa mai. Taát caû các lôøi phaûn ñoái tröôùc cuûa
caùc Giaùm muïc naïi ñeán caû Híeán phaùp vaø luaät phaùp cuûa quoác gia, cuõng
ñeàu ñöôïc tieáp nhaän moät caùch nhö theá.
Vaäy vuõ khí naøo ñeå chieán ñaáu moät ñoäi quaân toäi loãi nhö theá? Roõ raøng
moät tôø baùo voâ traùch nhieäm phaûi coù moät tôø baùo ñuùng nghóa, löông thieän
vaø coù traùch nhieäm choáng cöï laïi. Ñöùc Toång Giaùm Muïc [William
Emmanuel] Kettcher ôû Mainz sau naøy ñaõ noùi khoâng sai ‘Thaùnh Phao
loâ, neáu soáng trong thôøi gian vaø ôû tuoåi naøy, thì ngaøi ñaõ laø moät kyù giaû’,
Boä bieân taäp tôø L’Armonia baét ñaàu taán coâng, nhöng ñaõ sôùm cho thaáy
khoâng ngang söùc ñoái vôùi keû thuø quaù troäi veà soá löôïng, lieàu lónh hôn vaø
ñöôïc caû nhöõng nhaân vaät naém nhöõng ñòa vò troïng yeáu trong chính quyeàn
yeåm trôï vôùi caùc tôø Il Conciliatore, L’Istruttore del Popolo, Il Giornale
371
|
|
38.10 Page 380 |
▲back to top |
degli Opreal va Lo Smascheratore, tuy nhieân, vì lyù do naøy lyù do khaùc,
nhieàu tôø ñaõ ñình baûn.
Tuy nhieân, söï löu haønh haïn cheá caùc tôø baùo Coâng giaùo chính vì söï
kieän baùo chí cuûa phe theo chuû nghóa töï do tröôùc heát cung caáp ñaày ñuû
nhu caàu ñoøi hoûi cuûa coâng chuùng trong moät thôøi gian khi daân chuùng ñoùi
caùc tin töùc chính trò coù aûnh höôûng ñeán quyeàn lôïi troïng yeáu vaø tin töùc
chieán söï töø maët traän, vì haàu heát caùc gia ñình ñeàu coù caùc ngöôøi thaân yeâu
trong quaân ñoäi. Keát quaû laø nhöõng tôø baùo naøy ñöôïc ngöôøi ta ham meâ
ñoïc vaø vì ñöôïc toå chöùc moät caùch toát ñeïp, phaùt haønh doài daøo, göûi ñeán
moïi ngoõ ngaùch cuûa vöông quoác Sardihia, Nhöõng ngöôøi choáng haøng
giaùo só ñaõ xaûo quyeät thaáy tröôùc nhöõng tôø baùo nhö vaäy seõ ñaït ñöôïc söï
muïc ñích cuûa hoï. Daân thöôøng chaùn nghó ñeán mình; ngöôøi trí thöùc thì laïi
löôøi bieáng chæ muoán ñeå maëc cho hoï muoán suy nghó, hay phaùn ñoaùn tuøy
hoï vaø cöù ñeå hoï laøm nhö ngöôøi khaùc. Maëc daàu noùi laø theo trí hieåu cuûa
hoï, thöïc söï hoï ñeå cho moät soá caùc ngöôøi kyù giaû xoû muõi nghe theo nhöõng
tö töôûng hoï mua moät caùch reû maït. Ñieàu naøy giaûi thích cho thaáy nhöõng
yù thöùc heä khoâng coù Thieân Chuùa, coäng vôùi nhöõng khaùt voïng ñöôïc coâng
khai kích thích vaø quan nieäm aùi quoác cuûa ngöôøi voâ ñaïo ñaõ coù theå khieán
quaàn chuùng nghe theo nhöõng ñieàu möu moâ löøa phænh.
Luoân löu taâm ñeán caùc phöông tieän cöùu vôùt caùc linh hoàn vaø baûo veä
caùc giaù trò toân giaùo vaø luaân lyù cho giôùi treû, Don Bosco haêng haùi muoán
giuùp cho coù moät neàn baùo chí Coâng giaùo thöïc tieãn. Töø khi tôø L’Armonia
nhaém vaøo ñoäc giaû cuûa taàng lôùp hoïc thöùc, Don Bosco nghó thaät laø moät
tö töôûng toát ñeïp ñeå phaùt haønh moät tôø baùo nhaém vaøo daân thöôøng hôn.
Ngaøi thaønh laäp moät uûy ban goàm coù Cha [Hyachnth] Carpan vaø Cha
Chiaves, vaø moät soá khaùc, vaø tieát loä cho caùc vò bieát keá hoaïch cuûa ngaøi
veà vieäc phaùt haønh moät tôø baùo chính trò - toân giaùo coù teân laø L’Amico
della Gioventuø [Baïn Giôùi Treû] vôùi hình thöùc moät tôø baùo tin töùc coù tính
caùch gia ñình. Ngaøi theâm töø “chính trò” vaøo bôûi vì thôøi gian naøy töø “toân
giaùo” töï noù khoâng coøn loâi cuoán ñöôïc ñoäc giaû höôùng veà ngöôøi naøo maø
tôø baùo nhaém tôùi. Tôø baùo ñöôïc phaùt haønh tuaàn hai laàn, vôùi Don Bosco
laøm chuû buùt. Giulio Speirani vaø Giacinto Ferrero laø ngöôøi ñöùng ra in
vaø phaùt haønh; vaên phoøng naèm trong cô xöôûng cuûa hoï, vaø thaønh vieân
372
|
|
39 Pages 381-390 |
▲back to top |
|
|
39.1 Page 381 |
▲back to top |
cuûa uûy ban ñöôïc traû löông thaùng. Một laù thö chung, nhöng baát haïnh
khoâng coøn baûn naøo löu laïi, ñöôïc göûi ñeán taát caû caùc linh muïc trong giaùo
phaän Torino, Ivrea, Asti vaø Vercelli vôùi baûn ghi mua coå phaàn giuùp
trang traûi phaàn tieàn baïc sô khôûi ñöôïc phaùc hoïa. Caùc baïn höõu trong soá
caùc cha xöù vaø nhöõng linh muïc khaùc höùa göûi moät soá tieàn. Tieàn höùa mua
phaûi ñöôïc göûi ñeán khoâng chaäm quaù thaùng Hai, 1849. Maëc daàu soá ghi
mua baùo coù ít, nhöng soá tieàn thu ñöôïc vaøo khoaûng taùm traêm lire, coù veû
ñuû ñeå thöïc hieän vieäc xuaát baûn. Trong soá nhöõng vò ñaët mua baùo chính
thöùc coù Kinh só Gioan Francis Chioccia ôû Trino Vercellese, Cha Luigi
Porliod, Kinh só khaùm ñöôøng cuûa nhaø thôø chính toøa Aosta, Kinh só
Francis Maria Calosso cuûa nhaø thôø chính toøa Chieri, vaø Cha Gioan Tẩy
giaû Bottino, beà treân vaø quaûn haït Bra. Trong ba thaùng ñaàu tôø baùo coù 137
ngöôøi ñaët mua, maëc daàu coù raát nhieàu ñoäc giaû, vì Don Bosco giao khoâng
laáy tieàn cho moät soá caùc hoïc sinh cuûa ngaøi. Tö giaùo Ascanio Savio vaø
nhöõng vò khaùc noùi cho chuùng toâi bieát hoï thaáy ñoù laø tin ñaùng quyù vaø
ñaùng vui. Don Bosco traùnh caùc ñeà taøi ñaëc bieät chaùn ngaáøy veà chính phuû
trong baøi ngaøi vieát, maø chæ noùi toång quaùt veà chính trò, nghóa laø, caùc biến
coá thôøi söï. Caùc baøi ngaøi vieát coù tính caùch xaây döïng, tuy nhieân ngaøi
cuõng nhaém thaúng vaøo nhöõng sai laàm ñöông thôøi vaø khoâng löôõng löï neâu
teân vaø kieåm duyeät nhöõng lôøi phoå bieán xaáu xa. Thöôøng xuyeân hôn,
nhöõng baøi cuûa ngaøi döôùi töïa ñeà “Nhöõng caùi laàm lôùn cuûa La Gazzetta
del Popolo,”maïnh meõ phi baùc nhöõng lôøi noùi phaïm töôïng ñeán Chuùa,
ñeán Pheùp Mình Thaùnh, pheùp Giaûi toäïi, traøng haït Maân coâi, vaø söï coù hoûa
nguïc, cuøng nhöõng lôøi pheâ bình coù tính caùch nhuïc maï caùc Linh muïc,
Giaùm muïc, vaø Ñöùc Giaùo hoaøng treân nhöõng coät vieát sờm sôõ coù aùc yù
trong tôø Il Sacco Nero. [Caùi Bao Ñen]. Tôø L’Amico della Gioventia ñaõ
coù nhieàu ñieåm toát trong thôøi gian noù coù maët. Theâm vaøo nhöõng baøi coù
tính caùch thoâng tin raát ñaày ñuû giuùp caùc hoïc sinh Nguyeän Xaù khoâng caàn
tìm ñoïc tin haøng ngaøy cuûa moät tôø baùo ñoài baïi coù theå nheùt vaøo ñaàu chuùng
nhöõng quan nieäm khoâng Kitoâ giaùo chuùt naøo. Tuy coù nhieàu phuï taù, ngaøi
laøm laáy haàu heát moïi vieäc; ngaøi döï truø moïi vaán ñeà, kieåm soaùt moïi ñieàu,
vaø ngay caû söûa chöõa toaøn baûn in thöû.
373
|
|
39.2 Page 382 |
▲back to top |
Sau ba thaùng ñaàu soá ngöôøi ñaët mua xuoáng coøn 116. Trong coá gaéng
baèng moïi caùch giöõ cho tôø baùo soáng, Don Bosco göûi moät thö chung cho
caùc ngöôøi khaù giaû trong thò xaõ vaø caùc tænh.
Kính gửi quùy vò:
[Khoâng ngaøy thaùng]
Töï do baùo chí [khoâng coù söï kieåm soaùt] vaø vieäc vieát veà toân giaùo cuûa
moät soá thaønh phaàn baùo chí [chæ nhaèm yù ñoà khoâng toân troïng vaø boâi xaáu toân
giaùo] ñaõ khieán cho thaáy nhu caàu xuaát baûn caùc tôø baùo ñònh kyø toân giaùo ñeå phaûn
coâng caùc aûnh höôûng cuûa nhöõng keû thuø cuûa chaân lyù naøy.
Chuùng toâi vui möøng ñöôïc noùi tôø L’Amico della Giovebtuø baây giôø ñaõ ñöôïc
ba thaùng tuoåi. Tuy nhieân vieäc giaûi ñoäc khoûi tình traïng voâ toân giaùo thaät khaån
thieát khoâng nhöõng ñoái vôùi giôùi treû maø coøn caû baát cöù ai khaùc. Do ñoù chuùng toâi
thay ñoåi keá hoaïch göûi tôø baùo ñeán moãi gia ñình Coâng giaùo. Vieäc naøy ñoøi hoûi
phaûi coù tieàn nhieàu hôn. Bôûi ngöôøi ñaët mua baùo quaù ít, chuùng toâi môøi goïi quùy
vò tham gia vaøo coâng taùc naøy baèng caùch mua coå phần vôùi hai möôi, naêm möôi
vaø moät traêm phaät laêng, phuø hôïp vôùi thieän chí vaø khả naêng cuûa quyù vò. Coå
phaàn mua coù theå ñaët coïc cho ñeán cuoái thaùng naøy: ñöa tröôùc moät phaàn tö, soá
coøn laïi traû laøm boán laàn. Moät khi soá löu haønh taêng leân ñuû ñeå bao daøn caùc toán
phí, soá tieàn quyù vò ñöa tröôùc seõ ñöôïc hoaøn laïi cuøng vôùi vieäc mieãn phí ñaët coïc
mua baùo vaø tieàn mua baùo seõ ñöôïc quyeát ñònh bôûi soá baùo ñöôïc löu haønh.
Loøng haêng haùi lo cho cuoäc soáng cuûa daân chuùng ñöôïc moïi ngöôøi nhaän thaáy
vaø söï nghieâm chænh lo vieäc ñaïo cuûa quyù vò khuyeán khích chuùng toâi hy voïng
quyù vò seõ hoã trôï höõu hieäu coâng cuoäc cuûa chuùng ta, maø muïc tieâu chính coát duy
trì luaân lyù vaø ñaïo giaùo.
Quyù vò coù theå khoâng nhöõng giuùp ñôõ baèng caùch mua caùc cổ phaàn, maø coøn
coå ñoäng cho tôø baùo nöõa. Do ñoù, chuùng toâi coøn göûi keøm theo nhieàu soá baùo ñeå
phaân phoái cho nhöõng ai taùn thöôûng noã löïc cuûa chuùng ta. Ñieàu duy nhaát chuùng
toâi muoán ñöôïc taït tôùi laø duy trì vaø phaùt trieån Ñöùc Tin.
Xin Thieân Chuùa thöôûng coâng cho quyù vò baèng moïi hoàng aân cuûa Ngöôøi.
Xin traân troïng kính chaøo.
Thay maët nhaø xuaát baûn
374
|
|
39.3 Page 383 |
▲back to top |
Cha Gioan Bosco
C.C Caùc coå phaàn ôû ñòa phöông xin ñem tôùi vaên phoøng tôø bieân nhaän; ngoaøi
thaønh phoá, xin gửi ñeán.
Laù thö naøy ñaõ khoâng ñem laïi keát quaû mong ñôïi, bởi vì coù nhieàu
Coâng giaùo khoâng tin raèng caàn phaûi coù moät tôø baùo Coâng giaùo toát. Maëc
daàu Don Bosco khoâng maát hy voïng vaø con soá ñoäc giaû coù thể treân caû
ngaøn, nhöng ngaøi thieáu taøi chaùnh vaø caùc coäng söï vieân baét ñaàu boû ñi vì
thaát voïng. Soá baùo thöù saùu möôi moát cuûa Tôø L’Amico dell Giovantuø laø
soá choùt. Sau gaàn hôn taùm thaùng moät cuoäc soáng ñoäc laäp, ñem laïi ích lôïi,
noù saùp nhaäp vôùi tôø L’Istruttore del Popolo. Lieân tieáp boán hoaëc naêm
thaùng, Don Boco giuùp ñöa tôø baùo naøy ñeå baûo ñaûm nhöõng chính saùch
ñuùng cuûa toøa soaïn vaø ñeå noù xöùng ñaùng thay theá Tôø L’Amico della
Gioventuø. Ngaøi cuõng muoán vieát nhöõng baøi duy trì quyeàn cuûa Giaùo
hoaøng bao laâu Ñöùc Pioâ IX coøn ôû taïi Gaeta. Ngaøi chæ ruùt ra khoûi tôø baùo
khi Ñöùc Pioâ IX ñöôïc ngöôøi Phaùp phuïc hoài ngoâi Giaùo hoaøng. Tuy nhieân
söï ruùt ra cuûa Don Bosco ñem laïi ñieàu baát haïnh. Tôø baùo thay ñoåi chính
saùch vaø rôi vaøo tay nhöõng ngöôøi theo phaùi töï do.
Nhöõng khoù khaên kinh nghieäm trong vieäc ñieàu haønh moäât tôø baùo ñaõ
khieán Don Bosco xaùc tín Chuùa Quan Phoøng khoâng muoán cho ngài trôû
thaønh moät kyù giaû. Ngaøi nhaän thaáy thôøi gian ngaøi phaûi duøng cho vieäc
tìm kieám nhieàu ñeà taøi khaùc nhau nhö kinh teá, chính trò, luaät phaùp, vaø
bieän hoä ñaïo Coâng giaùo laøm caûn trôû caùc coâng cuoäc ngaøi ñang laøm. Hôn
nöõa, ngaøi nhaän ra tröø phi ñi theo traøo löu thôøi cuoäc, ngöôøi kyù giaû Coâng
giaùo khoù traùnh ñöôïc nhöõng vuï kieän tuïng coù theå xảy ñeán, nhöõng moùn
tiền phaït naëng, vaø ngay caû nguy cô bò tuø đày. Don Bosco khoâng coù yù
muoán coäng taùc laøm ñieàu sai laàm, nhöng cuõng khoâng muoán gaëp phaûi
nguy hieåm coù haïi cho söù maïng chính cuûa mình. Quaû vaäy, Tôø Lo
Smascheratore keá tuïc tôø Il Giornale degli Operal sau khi ñaët ra moät vaán
ñeà haêng say beânh vöïc vaán ñeà cuûa ñaïo Coâng giaùo moät caùch thoâng minh,
trôû thaønh moät vuï ñaàu tieân, trong thaùng Tö 1849, lieân quan ñeán vieäc ra
tröôùc vaønh moùng ngöïa. Don Bosco nhaän ra raèng khoâng khoân ngoan
375
|
|
39.4 Page 384 |
▲back to top |
chuùt naøo khi taïo neân nhöõng keû thuø khoâng ñoäi trôøi chung; tranh caõi vôùi
nhöõng kyù giaû voâ toân giaùo khoâng theå naøo traùnh khoûi, vaø tôø La Gazetta
del Popolo, nhôø coù nhöõng moái lieân heä vôùi keû bí maät vaø coâng khai coù
quyeàn theá, neân coù theå baét Thöôïng vaø Haï Vieän theo quan ñieåm cuûa
mình. Ngoaøi ra, ngaøi nhìn thaáy laïi coøn coù nhöõng keû thuø khaùc, caùc ngöôøi
Theä phaûn, nhöõng keû ngaøi phaûi chieán ñaáu cho ñeán taän cuøng, vaø khi khôûi
söï, ngaøi gánh chòu caùi söùc naëng chieán ñaáu moät thaân moät mình.
Khi thoâi laøm baùo chí, Don Bosco ñöôïc maõn nguyeän vì thaáy Cha
Giacomo Margotti, moät sinh vieân saùng giaù taïi Vieän Superga ñaõ khôûi
xöôùng thaønh coâng moät cuoäc taán kích choáng laïi caùc yù töôûng ñang thaéng
thế cuûa phe caùch maïng. Vôùi caùi ngheà keùo daøi trong ba möôi chín naêm,
tröôùc laø moät kyù giaû, roài laøm chuû nhieäm tôø L’Armonia , vaø sau naøy moät
ngöôøi saùng laäp tôø L’Unita Cattolica, Cha Margotti khoâng nguyeân beânh
vöïc danh döï cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng maø coøn khuyeán khích moät loøng haêng
say yeâu meán Ngöôøi, vì quyeàn lôïi thaùnh thieâng cuûa Giaùo Hoäi in saâu vaøo
con tim cuûa ngöôøi YÙ. Ngöôøi taán kích caùch maïng baèng caùch vaïch traàn
caùi quaù khöù, vieäc nhaän ngöôøi ñôøi soáng cuûa caùc anh huøng cuûa hoï maø
ngöôøi ñaõ quaù thaân thuoäc; ngaøi duøng ngay nhöõng vuõ khí cuûa chuùng. Tôø
baùo cuûa ngöôøi thöïc hieän nhöõng cuoäc buùt chieán höõu hieäu, lyù thuù vaø thaéng
lôïi. Trong moät thôøi gian ngaén, tôø L’Unita Cattolica ñaõ ñaït ñöôïc treân ba
möôi ngaøn ñoäc giaû.
Nhöng vấn ñeà khoù khaên veà taøi chaùnh vaø raéc roái do phaïm vi cuûa tôø
baùo caøng thuyeát phuïc Don Bosco töø boû ngaønh baùo chí hôn. Chuùng tôi
xin ñôn cöû moät vaøi vaán ñeà ñeå cho thaáy Don Bosco haønh ñoäng theá naøo
treân maët taøi chaùnh. Ngaøi coù caûm töôûng caùc ngöôøi in baùo ñaõ ñöôïc traû
soøng phaúng cho tôø L’Amico della Gioventuø, tuy nhieân moät hoâm, ngaøi
nhaän ñöôïc moät laù thö hoï göûi ñoøi traû 1,039 lire cho tieàn in, theâm 131 lire
cho tieàn göûi baùo. Vieäc naøy ñaët ngaøi vaø moät tình traïng boái roái. UÛy ban
cuûa tôø L’Amico della Gioventuø ñaõ ñöôïc giaûi taùn, vaø tôø L’Istruttore del
Popolo thöøa keá tôø baùo ñaõ cheát, trong khi ñoù ñaõ thay ñoåi vieäc quaûn trò
vaø vieäc traû nôï coi nhö khoâng coù. Moät mình phaûi lo vaán ñeà-vaø ñoù khoâng
phaûi laø vieäc nhoû vôùi phöông tieän eo heïp cuûa ngaøi - Don Bosco ñoøi laøm
saùng toû söï vieäc vaø baét tay vaøo vieäc thöông löôïng. Chính vieäc Cha
376
|
|
39.5 Page 385 |
▲back to top |
Cafasso khoâng giuùp ngaøi laø một daáu hieäu chaéc chaén traùch nhieäm cuûa
Don Bosco, ít ra, khoâng haún nhö vaäy. Cuoái cuøng ngaøy 20 thaùng Taùm,
1852, caùc nhaø in göûi thöøa phaùt laïi ñeán Don Bosco ñeå thu toaøn soá tieàn
nôï, treân caên baûn ngaøi laø quaûn lyù ñieàu haønh vieäc xuaát baûn.
Hy voïng daøn xeáp eâm ñeïp beân ngoaøi toøa aùn, Don Bosco vieát cho caùc
nhaø in [Speirani vaø Ferrero] laù thö sau ñaây.
Ngaøy 15 thaùng Möôøi, 1852
Quyù oâng thaân meán:
Tieáp theo caùc cuoäc thaûo luaän cuûa chuùng ta vaø traùt ñoøi toâi nhaän ñöôïc coù
lieân quan ñeán tôø L’Amico della Gioventuø, toâi coù noùi vôùi caùc thaønh vieân khaùc
cuûa UÛy ban. Hoï raát laáy laøm ngaïc nhieân vaø sau khi toâi trình cho hoï xem traùt
ñoøi, hoï neâu ra nhöõng ñieåm sau ñaây:
1. Hoï muoán ñöôïc bieát caùc khoaûn cuûa kheá öôùc vaø ngaøy thaùng in tôø baùo do
traùch nhieäm chung cuûa nhaø xuaát baûn vaø uûy ban ñieàu haønh.
2. Bôûi vì khoâng coù gì noùi veà vieäc naøy luùc saùp nhaäâp vaøo tôø L’Istruttore, hoï
cho raèng khoâng coù vieäc nôï naàn naøo heát.
3. Hoï ñoøi ñöôïc traû löông quy ñònh haøng thaùng trong thôøi gian tôø baùo ñöôïc
in vôùi chi phí cuûa quyù oâng coäng theâm thuû tuïc baùn quaûng caùo, lôïi nhuaän do
tieàn baùn baùo töø ngaøy 20 thaùng Ba cho ñeán ngaøy ñình baûn, vaø caùc chi phieáu
toâi ñaõ kyù vaø trao tay quyù oâng. Quyù oâng khoâng neâu leân moät ñieàu gì veà vieäc
naøy.
Nhöõng ñieåm naøy do uûy ban neâu leân. Caù nhaân toâi khoâng bieát phaûi noùi gì
hoaëc neâu leân lôøi phaûn đối.
Ngoaøi vieäc treân ñaây, ñöôïc noùi giöõa baïn beø vôùi nhau, khoâng lieân quan ñeán
vaán ñeà beânh hay choáng , toâi saün saøng trao quùy oâng moät soá tieàn hai traêm phaät
laêng laø tieàn tuùi cuûa toâi, maø khoâng coù tieân kieán veà vieäc quùy oâng ñoøi nôï caùc
thaønh phaàn cuûa uûy ban. Toâi trao soá tieàn naøy ra vì toâi phaøn naøn ñaõ ñeå xảy vieäc
caêng thaúng giöõa tình baïn chuùng ta coù töø möôøi hai naêm qua. Xin nghó ñeán vieäc
moät Don Bosco ngheøo khoù maø phaûi traû hai traêm phaät laêng!
Trong luùc naøy, xin nhaän lôøi thaêm hỏi thaân tình vaø kính troïng nhaát cuûa toâi.
Xin chôø lôøi phuùc ñaùp cuûa quyù oâng.
Ngöôøi toâi tôù chaân thaønh cuûa quyù vò,
377
|
|
39.6 Page 386 |
▲back to top |
Cha Gioan Bosco
C.C. Cuõng xin göûi cho toâi moät danh saùch caùc cuoán saùch ñaõ gửi ñeán cho toâi
cuøng vôùi tin töùc thích ñaùng khaùc.
Nhaø in khoâng chaáp nhaän caùc ñieåm cuûa uûy ban vaø töø choái lôøi ñeà nghò.
Tuy nhieân vieäc thöông löôïng ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû ngaøy 2 thaùng Ba,
1854, Don Bosco traû 272 lire goàm caû 131 tieàn göûi baùo.
Trong tay khoâng coù laáy moät xu cho rieâng mình, Don Bosco trung
thaønh laøm ñieàu gì Chuùa göûi ñeán ñeå giuùp cho coâng vieäc vaø caùc treû cuûa
ngaøi. Ngaøi trung thaønh beânh vöïc quyeàn lôïi cuûa chuùng vaø baûo veä chuùng
traùnh khoûi moïi nguy hieåm khoâng keå ñeán söï baát tieän rieâng mình, nhöng
cuøng moät luùc, ngaøi bieát laøm dòu ñi vaø hoøa giaûi caùc ñoøi hoûi cuûa coâng lyù
vôùi loøng baùc aùi, nhôø vaøo caùch xöû söï dòu daøng ñaày yeâu thöông cuûa ngaøi.
Cuoái cuøng, chuùng toâi ghi nhaän caùc khoù khaên naøy daïy cho Don Bosco
moät baøi hoïc thöôøng laøm cho caùc người ñi theo ngaøi bò caêng thaúng tinh
thaàn: ngheà baùo chí khoâng phaûi laø moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa hoï, ñaëc
bieät khi phaûi ñoái phoù vôùi chính trò baèng baát cöù caùch naøo. Thật vaäy, trong
luaät leä cuûa Tu hoäi Saleâdieâng ngaøi theâm vaøo moät ñieàu caám hoaït ñoäng
nhö vaäy. Thaùnh Boä Giaùm muïc vaø Tu hoäi ñaõ huûy boû ñieàu naøy, khoâng
phaûi do Giaùo Hoäi choáng laïi vieäc caám ñoaøn naøy, nhöng bởi vì ñieàu naøy
quaù chung, caàn phaûi laøm saùng toû cho thích ñaùng. Tuy nhieân Don Bosco
thöôøng lặp ñi lặp laïi raèng caùc Saleâdieâng cuûa ngaøi baát cöù luùc naøo phaûi
traùnh xa caùc tranh caõi veà chính trò, bôûi vì Chuùa khoâng goïi hoï laøm vieäc
nhö vaäy, nhöng ñeå lo cho caùc treû em ngheøo, bò boû rôi. Giaùo Hoäi chaéc
haún khoâng thieáu nhöõng ngöôøi ñöôïc trang bò ñaày ñuû cho nhöõng ngöôøi
ñaûm traùch ñaëc bieät nhöõng coâng vieäc khoù khaên vaø nguy hieåm. Trong
moät ñaïo quaân, coù nhöõng ngöôøi caàm suùng ngoaøi maët traän, vaø nhöõug
ngöôøi lo vieäc tieáp vaän, canh gaùc, ñaøo haàm vaø laøm caùc coâng vieäc khaùc
cuõng caàn thieát ngang nhau trong noã löïc chieán thaéng. Tuy töø boû ngaønh
baùo chí naêm 1850, Don Bosco töï mình laøm coâng vieäc moät caùch bình
laëng vaø teá nhò khuyeán khích vieäc xuaát baûn. Trong nhöõng naêm naøy, chæ
coù nhöõng tôø baùo töï do vaø choáng haøng giaùo só coù maët taïi caùc tieäm caø-
pheâ. Chuû nhaân vì sôï dö luaän quaàn chuùng khoâng daùm ñöa ra cho khaùch
khöùa nhöõng tôø baùo ñònh kyø Coâng giaùo. Ñeå buø laïi, Don Bosco, hoaëc
378
|
|
39.7 Page 387 |
▲back to top |
thöôøng xuyeân hôn coù moät soá ngöôøi khaùc thay ngaøi baét ñaàu lai vaõng caùc
quán caø pheâ; roài vöøa nhaám nhaùp ly caø pheâ vöøa goïi ngöôøi boài ñöa cho
moät tôø L’Armonia hoaëc tôø La Campana. Caâu traû lôøi khoâng thay đổi laø:
“Chuùng toâi khoâng coù nhöõng tôø naøy.” Laàn thöù hai hoaëc thứ ba vaøo uoáng,
vaø khoâng theå coù tôø baùo ñoù, anh ta seõ toû ngaïc nhieân moät cô sôû noåi tieáng
theá naøy maø khoâng coù nhöõng tôø baùo toát ñeïp nhö theá. Anh naøy cöù tieáp
tuïc ñoøi nhö vaäy nhieàu tuaàn, cho ñeán khi chuû nhaân cuoái cuøng cuõng phaûi
ñaët mua. Roài, ngaøi cuõng duøng maùnh khoùe naøy vôùi caùc tieäm caø pheâ
khaùc. Nhö theá, ngaøi coù theå giôùi thieäu caùc tôø baùo Coâng giaùo cho haàu heát
caùc tieäm caø pheâ ôû Torinoâ. Vì khaùch haøng luoân ñoøi hoûi caùc tôø baùo naøy,
soá ngöôøi ñaët mua taùi tuïc ñeàu ñeàu. Veà laâu sau, caùc tôø báo naøy cuõng ñaõ
coù maët taïi caùc nôi coâng coäng, khaùch saïn, vaø caû ôû caùc tieäm nöõa. Ñieàu
naøy laøm lôïi cho daân chuùng ôû Torinoâ, nôi coù baùo chí phe tam ñieåm vaø
caùch maïng töøng ñoùng ñoâ.
Tuy nhieân ngoaïi tröø khi caàn thieát laøm quen vôùi moät soá tin töùc quan
troïng, Don Bosco, khoâng ñoïc baùo chí, Ngaøi khuyeân caùc linh muïc vaø
caùc tö giaùo neân laøm nhö vaäy. Ngaøi noùi, “Ñoïc baùo chí maát raát nhieàu thôøi
giôø, toát hôn ñeå duøng thôøi giôø ñoù laøm nhieàu vieäc quan troïng hôn. Ngoaøi
ra, noù laøm taâm trí xao laõng vaøo nhieàu ñieàu voâ ích, nhieàu khi gaây tai haïi
vaø ñöa đến tinh thaàn ham chính trò.”. Lieân quan ñeán vieäc naøy, ngaøi cuõng
thöôøng nhaéc ñeán lôøi khuyeân cuûa Cha Cafasso cho caùc linh muïc taïi Hoïc
vieän, “Cha thaø muoán caùc cha khoâng ñoïc baùo chí khi ñi boä, maëc daàu noù
theå toát. Ngöôøi ta thaáy caùc cha laøm vaäy, nhöng hoï khoâng bieát phaân bieät.
Hoï seõ noùi hoaëc nghó, ‘Ai cuõng choïn tôø baùo ñeå ñoïc”. Hoï nghó hoï ñuùng
khi hoï ñoïc tôø La Gazetta del Popolo vaø tôø Il Fischiero bởi vì hoï thaáy
quyù cha ñoïc tôø L’Armonia vaø La Compana.”
379
|
|
39.8 Page 388 |
▲back to top |
CHÖÔNG 44
Quaø Taëng Ñaëc Suûng
Moät caùch nheï nhaøng nhöng cöông quyeát, Don Bosco ñaõ phuïc hoài
nhö tröôùc caùc Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ vaø Thaùnh Luy sau moät
thời kyø xaùo troän chính trò.
Tinh thaàn leân cao trong caùc nhieäm vuï saên soùc thanh thieáu nieân sôû dó
coù ñöôïc laø nhôø chuùng ñöôïc troâng thaáy haèng ngaøy cuoäc soáng thaùnh thieän
cuûa ngaøi. Chuùng xaùc tín ngaøi thaät söï laø moät ngöôøi cuûa Thieân Chuùa;
chuùng nhìn ngaøi nhö laø hieän thaân cuûa Phúc aâm, moät maãu möïc cuûa moät
vò laø linh muïc ñích thực, moät boäï maët trung thaønh cuûa Chuùa. Caû trong
thôøi kyø ñoù, caùc em noäi truù vaø khoâng noäi truù, khoâng tröø moät ai, ñeàu tin
töôûng ngaøi laøm nhöõng vieäc kyø dieäu. Söï tin tưởng naøy khoâng giaûm bôùt
khi naêm thaùng qua ñi. Haøng traêm em ñaõ noùi vôùi chuùng toâi nhöõng söï
kieän chính maét chuùng nhìn thaáy, hoaëc caùc vieäc maø baïn chuùng keå laïi
cho chuùng nghe. Ñöùc Giaùm Muïc Gioan Cagliero vieát: “Phaûi, Don
Bosco coù ôn laøm caùc pheùp laï. Đối vôùi nhöõng ngöôøi nhö chuùng toâi ñaõ ôû
keà caïnh ngaøi trong raát nhieàu naêm trôøi, ñoù laø moät söï kieän. Nhieàu em
nay ñaõ giaø baûo ñaûm vôùi chuùng toâi ngaøi laøm caùc pheùp laï tröôùc khi toâi
vaøo Nguyeän Xaù,138 vaø coù moät laàn Mình Thaùnh Chuùa ñöôïc taêng leân
nhieàu trong tay ngaøi.” Chuùng toâi seõ keå ra nhieàu bieán coá ñöôïc trình cho
chuùng toâi baèng lời vieát; vieäïc ñaàu tieân chuùng toâi thaâu löôïm ñöôïc nôi
Cha Cesare Chiala.
Moät laàøn kia Don Bosco giaûng hoaëc daïy giaùo lyù khoâng coâng khai taïi
caùc buøng binh coâng coäng. Moät laàn taïi Porta Palazzo, thaáy chæ coù mình
ngaøi vôùi moät nhoùm daân chuùng, ngaøi baét ñaàu noùi cho hoï bieát caàn phaûi
laéng nghe lôøi Thieân Chuùa. Moät nhoùm thanh thieáu nieân ngoå ngaùo baát
ngôø coù maët. Thay vì laéng nghe, chuùng quyeát taâm vaø hoãn laùo laøm cho
oàn aøo. Don Bosco caûnh caùo chuùng nhieàu laàn phaûi giöõ im laëng, nhöng
khoâng taøi naøo chuùng chòu nghe lôøi. Moät ñöùa teân laø Botta, leân gioïng lôùn
138 Gioan Cagliero vaøo Nguyeän xaù ngaøy 03 thaùng Möôøi Moät, 1851. [Nxb]
380
|
|
39.9 Page 389 |
▲back to top |
hôn moïi ngöôøi la to: “Chuùng tao khoâng theøm nghe moät lôøi giaûng naøo
ñaâu.”
“Neáu em luùc naøy bò laøm cho muø maét, thì em coù laéng nghe lôøi Chuùa
khoâng”, Don Bosco hoûi.
“Höøm! noùi thì deã, laøm môùi laø khoù!” Caùi teân hoãn haøo naøy ñaùp. Trong
khi ñoù, noù quay sang moät ñoàng baïn vaø töùc giaän la to, “Ñoà hoãn. Taïi sao
maøy troán? Maøy sôï haû? Chöôøng maët ra ñi!”
“Maøy laøm sao theá?” thaèng baïn hoûi. “Maøy khoâng nhìn thaáy haû? Tao
ñang ôû beân caïnh maøy ñaây.” “Nhöng tao coù nhìn thấy ñaâu… OÂi chao!
Tao khoâng nhìn thaáy gì nöõa caû...”
Nhöõng ngöôøi ñöùng ñoù ai nấy ñeàu kinh haõi, vaø moïi ngöôøi ñeàu xin
Don Bosco chữa laønh maét cho anh treû naøy. Anh cuõng van xin ngaøi,
“Don Bosco, xin caàu cho con. Xin tha thöù cho con!” Roài quyø xuoáng
khoùc loùc.
Ngay sau ñoù, Don Bosco ñaùp, “Haõy noùi moäït lôøi saùm hoái. Chuùng toâi
seõ caàu nguyện cho anh, tuy nhieân, trong khi ñoù haõy höùa ñi xöng toäi, thì
maét anh seõ cho ñöôïc nhìn thaáy”.
“Vaâng, vaâng, Con xin tuaân. Con xin ñöôïc xöng toäi ngay baây giôø vaø
ở ñaây”. Anh thaät quaû muoán xöng toäi vaø ngay ôû ñaây. Don Bosco vaø caùc
ngöôøi khaùc caàu nguyeän cho anh. Ñeán toái, coù ngöôøi ñem anh ñi xöng
toäi, vaø hai maét anh ñaõ ñöôïc phuïc hoài nhìn thaáy laïi.
Don Bosco ñöôïc bieát caùch chöõa beänh ñau raêng. Moät hoâm, khi ñi qua
Pizza Emmanuelle Filiberto gaàn Pizza Milano, ngaøi gaëp nhieàu em ñi
theo moät ngöôøi baïn bò ñau raêng naëng. Caäu em la heùt bò ñau vaø chöûi theà
ñieân cuoàng. Khi caùc baïn caäu thaáy Don Bosco coøn ôû ñaøng xa, chuùng baûo
caäu, “Kìa xem, ñaây laø Don Bosco. Haõy xin ngaøi chuùc laønh cho.” Nhöng
anh chaøng treû naøy, ñau quaù, chöûi caû Don Bosco vaø lôøi chuùc laønh cuûa
ngaøi. Trong khi ñoù, Don Bosco böôùc ñeán vôùi caäu, nhöng caäu beù baát
haïnh khoâng ñeå yù tôùi ngaøi. Tuy nhieân sau vaøi phuùt, lôøi khuyeân toâát laønh
cuûa Don Bosco coù chuùt hieäu quaû. Caäu thanh nieân bình tónh laïi, quỳ
xuoáng vaø ñoïc kinh saùm hoái, xin Thieân Chuùa tha thöù cho toäi chöûi ruûa vaø
höùa ñi xöng toäi. Roài Don Boaco chuùc laønh cho caäu, côn ñau raêng bieán
maát.
381
|
|
39.10 Page 390 |
▲back to top |
Tin töùc veà nhöõng vieäc naøy lan tryeàn ra vaø nhöõng ai bò ñau raêng tuôn
ñeán vôùi ngaøi ñeå xin được chuùc laønh thì ñuôïc khoûi ngay töùc khaéc. Ñeå
giaûm bôùt soá ngöôøi đến caàu xin vaø ngaên caûn vieäc ngöôøi ta cho vieäc chöõa
laønh naøy laø do ngaøi, Don Bosco baét ñaàu ñeà nghò vaø xin caùc ngöôøi khaùc
cho laø do haønh vi ñaïo ñöùc ñaëc bieät cuûa caùc beänh nhaân ñoái pheùp Thaùnh
Theå vaø Ñöùc Trinh Nöõ hoaëc Thaùnh Luy. Khi hoï laøm nhö vaäy, thì côn
ñau bieán maát.
Caùc em taïi Nguyeän Xaù cuõng nhaän ñöôïc söï khoûi beänh nhôø söï chuùc
laønh naøy. Carlos Gastini nhieàu lần keå chuùng toâi veà chuyeän naøy. Moät
Chuû nhaät noï anh ñang bò chöùng ñau raêng khieán anh phaûi vaät vaõ naèm
beät xuoáng giöôøng. Vaøo khoaûng möôøi moät giôø saùng, sau coâng vieäc nhaø
thôø, Don Bosco nghe anh reân ræ ñau lieàn ñeán vôùi anh ngay. “Con ñau
gì theá, Gasini?” Ngaøi hoûi. Gasini ñaùng thöông ñau quaù khoâng theå naøo
noùi ñöôïc. Thaáy vaäy, Don Bosco caàm tay ngaøi ñeå leân ñaàu anh vaø loâi
ngöôøi gaàn vaøo ngöïc ngaøi. Côn ñau bieán ñi nhö coù ma thuaät. Ñaây khoâng
phaûi chæ laø thí duï veà loaïi naøy trong thôøi kyø ñoù. Giuse Brosio vieát lôøi
trình sau ñaây cho Cha Gioan Bonetti.
Coù moät hoâm con ñang ôû trong phoøng Don Bosco thì coù moät ngöôøi aên
maøy ñeán xin tieàn boá thí. OÂng noùi oâng coù naêm ñöùa con ñaõ ngaát laû ñi vì
ñoùi, bởi chuùng chöa ñöôïc gì aên töø ngaøy hoâm tröôùc. Don Bosco nhìn oâng
vôùi ñaày loøng thöông caûm; roài ngaøi luïc loïi khaép nôi cho tôùi khi tìm ñöôïc
boán lire, ngaøi trao cho oâng vôùi lôøi chuùc laønh. Người ñaøn oâng noùi lôøi
caùm ơn, roài ñi ra. Don Bosco phaøn naøn khoâng theå coù nhieàu hôn ñeå cho
oâng theâm, ngay khi neáu coù ñöôïc moät traêm lire vì ngöôøi naøy ñaõ noùi söï
thaät.
Toâi ñaùp, “Laøm sao maø cha bieát oâng naøy noùi söï thaät? Cha cuõng ñaâu
coù bieát oâng ta ôû ñaâu. Bieát ñaâu coù theå oâng naøy laø ngöôøi löøa gaït ñi xin
tieàn boá thí moät caùch man traù, löøa gaït ngöôøi chaân thöïc ñeå coù tieàn tôùi
tieäm ruôïu ñeå aên uoáng thaû daøn vôùi soá tiền baïc ngöôøi khaùc, coi moïi ngöôøi
nhö troø ñuøa, keå caû caùc vò linh muïc!”
“Khoâng ñaâu! Don Bosco ñaùp, “ñöøng coù noùi nhö vaäy Brosio. Ngöôøi
naøy thaät thaø vaø chaát phaùc. Thaät söï, cha coù theå noùi oâng laø moät coâng nhaân
382
|
|
40 Pages 391-400 |
▲back to top |
|
|
40.1 Page 391 |
▲back to top |
laøm vieäc haêng say vaø raát lo cho gia ñình. Chæ vì ñieàu baát haïnh khieán
oâng rôi vaøo caûnh bi ai naøy.”
“Laøm sao cha bieát ñöôïc taát caû ñieàu naøy? “ Con hoûi ngaøi.
Don Bosco caàm chaët tay con vaø nhìn thaúng vaøo con. Sau ñoù nhö theå
ñeå tieát loä moät bí maät, ngaøi noùi, “Cha ñoïc ñöôïc taâm hoàn oâng ta”.
“Caùi gì? Cha coù yù noùi cha coù theå ñoïc ñöôïc toäi loãi cuûa con, phaûi
khoâng?”
“Ñuùng vaäy, cha ngöûi thaáy chuùng”, Ngaøi mæm cöôøi traû lôøi.
Vaø quaû thöïc laø vaäy, bôûi vì moãi laàn con queân soùt hoaëc khoâng xöng
moät toäi, ngaøi lieàn nhaéc cho con, thì ñuùng nhö vaäy. Laøm sao ngaøi bieát
ñöôïc, tröø phi ngaøi coù theå ñoïc taâm hoàn con? Sau cuøng, con töøng soáng
caùch xa ngaøi ít nhaát moät daëm.
Ñaây laø moät thí duï khaùc. Coù một hoâm con laøm moät vieäc baùc aùi maø
con phaûi hy sinh raát lôùn. Khoâng ai bieát ñöôïc vieäc naøy. Ngay khi con tôùi
Nguyeän Xaù, Don Bosco ñeán gaëp con, caàm laáy tay con nhö thöôøng leä,
ngaøi noùi, “OÂi! Thaät laø moät phaàn thöôûng ñaùng yeâu con ñeå daønh cho con
ôû treân thieân ñaøng nhôø vaøo söï hy sinh naøy!”
“Hy sinh naøo!” Con hoûi. Ngay töùc thì Don Bosco ñaõ noùi laïi chi tieát
vieäc bí maät con laøm. Khoâng coøn theå choái caõi ñöôïc: Khoâng nhöõng Don
Bosco coù theå ñoïc ñöôïc taâm hoàn cuûa ngöôøi ta maø coøn nhìn thaáy söï vieäc
töø ôû xa! Con coøn nhaän ñöôïc theâm baèng chöùng veà vieäc naøy. Coù moät
buoåi toái ôû Torinoâ, con gaëp laïi ngöôøi maø Don Bosco cho boán ñoàng lire.
OÂng nhaän ra con vaø noùi cho con bieát vôùi boán ñoàng lire, oâng ta mua boät
baép naáu chaùo (polenta) vaø coù ñuû cho gia ñình oâng aên no đầy ñuû. OÂng
coøn noùi, sau khi nhaän ñöôïc pheùp laønh cuûa Don Bosco, coâng vieäc cuûa
oâng tieán trieån moãi ngaøy, Don Bosco laø moät vò thaùnh thaät söï, vaø oâng
khoâng bao giôø queân ngaøi ñöôïc. OÂâng keát luaän “Taïi nhaø chuùng toâi nói
veà ngaøi nhö moät vò linh muïc vaét ra ‘pheùp laï chaùo baép’, bôûi vì bảy ngöôøi
chuùng toâi aên ñeán no buïng vôùi chæ coù boán ñoàng lire mua boät. Neáu theo
thôøi giaù hoâm nay, vôùi soá tieàn đó chæ mua taïm ñuû cho hai ngöôøi aên”.
Toâi ñaõ töøng chöùng kieán söï vieäc xaûy ra nhö theá, luoân luoân coøn ñaùng
ngaïc nhieân hôn söï laï treân ñaây. Coù moät buoåi saùng moât ngöôøi phuï nöõ
383
|
|
40.2 Page 392 |
▲back to top |
choáâng naïng vaø caàm gậy, ñöôïc moät ngöôøi phuï nöõ khaùc daãn ñeán gaëp Don
Bosco. Baø thaät khoù loøng moãi laàn ñi ñöôïc moät böôùc ngaén, coù leõ do chöùng
beänh veà thaàn kinh gaây ra. Baø noùi vôùi Don Bosco baø muoán noùi chuyeän
rieâng vôùi ngaøi, cho neân toâi ñöùng luøi ra moät quaõng xa. Tuy nhieân sau
khi baø ta ñi ra, toâi thaáy baø böôùc ñi khoâng caàn naïng vaø gaäy nöõa. Baø noùi
vôùi toâi, “Don Bosco ñaõ chöõa laønh cho toâi”.
Nhöng moät bieán coáù heát söùc kyø laï vaøo naêm 1848 xảy ñeán nhö sau.
Carlos… moät thieáu nieân mười laêm tuoåi töøng ñeán Nguyeän Xaù, bò beänh
naëng vaø trong thôøi gian ngaén ñaõ gaàn cöûa thaàn cheát. Cha caäu laøm chuû
moät quaùn aên nhoû vôùi taàng treân laøm nôi nguû nghæ.
Baùc só noùi cho cha meï caäu hay caäu ôû trong tình traïng nguy kòch vaø
gia ñình phaûi lo caùc vieäc phaàn hoàn cho caäu. Khi ngöôøi ta hoûi caäu muoán
linh muïc naøo ñeå xöng toäi, caäu toû ra lo laéng muoán gaëp ñöôïc Don Bosco,
laø vò giaûi toäi thöôøng xuyeân cuûa caäu.. Baát haïnh thay, caäu quaù buoàn vì
ngaøy ñoù, Don Bosco ñi khoûi thaønh phoá. Trong hoaøn caûnh ñoù, cha phoù
ñöôïc göûi ñeán caäu. Ba möôi saùu giôø sau, caäu beù qua ñôøi; trước ñoù caäu
luoân luoân lặp ñi lặp laïi hoûi veà Don Bosco.
Ngay khi Don Bosco trôû veà, ngaøi ñöôïc noùi coù ngöôøi ñeán gaëp ngaøi
nhieàu laàn; Ngaøi bieát raát roõ, khi laâm chung, Carlos raát mong muoán ñöôïc
noùi vôùi ngaøi. Don Bosco voäi ñeán nhaø caäu. Ngöôøi tôù ñaàu tieân gaëp ngaøi
thì noùi, “Treã quaù, cha ôi! Caäu ñaõ cheát ñöôïc möôøi hai giôø roài”. Don
Bosco mæm cöôøi ñaùp, “OÀ khoâng! Caäu chæ nguû thoâi; caäu nhìn nhö coù veû
cheát”.
Ngöôøi tôù nhìn choøng choïc ngaøi vôùi caùi veû cheá nhaïo khoâng tin.
“Anh coù daùm ñaùnh cuoäc vôùi cha moät pint (?) laø caäu khoâng cheát?”
Don Bosco noùi nhö moät lôøi dieãu côït.
Trong khi ñoù, cha meï caäu beù ñi xuoáng döôùi nhaø vaø nghe tieáng ngaøi,
hoï khoùc loùc noùi vôùi ngaøi Carlos ñaùng thöông ñaõ qua ñôøi. “Khoâng theå
naøo nhö theá ñöôïc”, Don Bosco noùi. “Ñeå cha vaøo gaëp em?” Ngaøi ñöôïc
daãn tôùi phoøng caäu naèm, coù meï vaø baø coâ ñang caàu nguyeän beân caïnh.
Xaùc cuûa caäu ñaõ khaâm lieäm vaø boïc trong taám vaûi, vôùi taám khaên phuû
maët theo tuïc vaø ñaõ saün saøng ñem ñi choân. Moät caùi ñeøn thaép daàu thaép
ñeå beân caïnh giöôøng
384
|
|
40.3 Page 393 |
▲back to top |
Don Bosco ñeán gaàn giöôøng, ngaøi nghó, “Ai bieát ñöôïc em laàn xöng
toäi choùt coù neân khoâng? Baây giôø linh hoàn em ôû ñaâu? Sau khi baûo ngöôøi
ñi theo lui ra khoûi phoøng, Don Bosco ñoïc moät kinh vaén taét nhöng soát
saéng, ban pheùp laønh cho cậu beù ñaõ cheát vaø hai laàn goïi teân vôùi gioïng ra
leänh, “Carlos, Carlos, ñöùng daäy!” Thaân xaùc baét ñaàu coù daáu hieäu soáng.
Don Bosco voäi daáu caùi ñeøn ñaùm tang ñi, môû taám vaûi boù xaùc ra, vaø caát
caùi khaên che maët caäu ñi. Carlos môû maét nhö theå tænh daäy sau moät giaác
nguû say, luoáng cuoáng nhìn ngaøi, roài ngoài daäy vaø hoûi, “Con ñang ôû ñaâu
ñaây?” Sau cuøng maét caäu nhìn choøng choïc Don Bosco.
“OÂi ! Don Bosco!” caäu la lôùn. Neáu cha bieát ñöôïc con raát muoán gaëp
cha! Con cho ngöôøi ñi môøi cha nhieàu laàn… Con raát caàn cha. Con raát
sung söôùng ñöôïc cha ñaùnh thöùc con daäy”.
“Carlos! Cha ñaây”, Don Boso ñaùp. “Baây giôø noùi cho cha moïi ñieàu
con muoán noùi ñi. Cha ñeán ñaây chæ vì mong vaäy thoâi.”
“OÀ! Don Bosco,” caäu beù tieáp tuïc, “Thaät laø may con khoâng sa hoûa
nguïc. Trong laàn xöng toäi cuoái cuøng, con khoâng daùm xöng toäi maø con
ñaõ phaïm maáy tuaàn tröôùc. Moât baïn xaáu ñaõ noùi cho con ve… Con ñaõ mô
moät giaác mô haõi huøng. Con mô con ñang ôû beân moät caùi loø löûa to lôùn coù
nhieàu ma quyû coá ñaåy con vaøo. Khi chuùng saép ñaåy con vaø thì coù moät baø
böôùc vaøo giöõa con vaø nhöõng con aùc quyû gôùm ghieác ñoù, baø noùi, ‘Ñôïi caùi
ñaõ! Caäu ta chöa bò phaùn xeùt!’ Con quaù sôï haõi, roài nghe tieáng cha goïi
vaø con tænh daäy. Giôø ñaây, con muoán ñöôïc xöng toäi.”
Meï vaø baø coâ coù maët moïi luùc ñoù khoâng tin ñöôïc con maét mình. Khi
coù lôøi cuûa Don Bosco, hoï run laåy baåy, chaïy mau ra ngoaøi goïi moïi ngöôøi
trong gia ñình laïi.
Trong khi ñoù, Carlos ñaõ hoài tænh laïi ñuû cho khoûi sôï haõi ma quyû vaø
baét ñaàu xöng toäi vôùi taát caû loøng chaân thaønh aên naên thoáng hoái. Khi Don
Bosco ban lôøi giaûi toäi cho caäu, meï caäu vaø toaøn theå gia ñình böôùc vaøo
phoøng, Carlos noùi, “Don Bosco cöùu con khoûi sa hoûa nguïc”.
Trong ñoä hai giôø sau khi moïi cô naêng cuûa Carlos hoaøn toaøn tænh taùo,
nhöng luùc naøo thaân theå cuõng laïnh ngaét, ngay caû khi caäu cöû ñoäng, nhình
chung quanh vaø noùi chuyeän. Trong khi noùi chuyeän, cậu nhieàu laàn lặp
385
|
|
40.4 Page 394 |
▲back to top |
ñi lặp laïi xin Don Bosco caûnh caùo caùc hoïc sinh phaûi xöng heát moïi toäi
trong toøa giaûi toäi.
Sau cuøng, Don Bosco hoûi, “Baây giôø con ñang ôû trong tình traïng ôn
thaùnh. Cöûa Thieân ñang vaãn môû ñeå ñoùn con vaøo. Con coù muoán ñi vaøo
ñoù khoâng hay con muoán ôû laïi ñaây vôùi chuùng toâi?”
“Thöa cha, con muoán leân thieân ñaøng,” caäu traû lôøi.
“Vaäy cha töø bieät con, chôø ñeán khi naøo chuùng ta gaëp lại nhau treân
thieân ñaøng,” Don Bosco noùi tieáp. Tôùi luùc ñoù, caäu Carlos treû tuoåi nhaém
maét laïi, naèm xuoáng gaùc ñaàu leân goái vaø bình yeân nguû laïi moät giaáâc nguû
trong Chuùa.
Khoâng neân nghó raèng bieán coá gaây neân moät söï khuaáy ñoäng naøo trong
thaønh phoá. Don Bosco hoaït ñoäng vôùi moät söï kieän xảy ra haàu nhö töï
nhieân khi ngaøi tuyeân boá caäu nhoû khoâng cheát. Ngoaøi ra, söï tieáp tuïc
khuaáy ñoäng chính trò vaø chieán tranh caân naõo nhöõng thaùng tröôùc trong
cuøng moät naêm khieán cho daân chuùng bò quaù baän roài neân boû ngoaøi moïi
chuyeän khaùc. Hôn nöõa, vì söï teá nhò vaø toân troïng khi nhôù ñeán caäu thieáu
nieân, neân gia ñình phaûi giöõ bí maät cho vaán ñeà, im laëng khoâng noùi ra
vôùi laùng gieàng.
Tuy nhieân, theá giôùi chung quanh caùc baïn beø cuûa caäu vaø trong nhieàu
naêm coi söï vieäc naøy laø moät vieäc khoâng caàn phaûi tranh luaän gì nöõa ôû
Nguyeän Xaù. Hoï ñaõ bieát nôi vaø baûng teân cuûa nhaø haøng, ñaày ñuû teân tuổi
cuûa caäu beù, goác gaùc gia ñình töø ñaâu tôùi, vaø tình baïn cuûa caäu ñoái vôiù
Don Bosco. Thaäy vaäy, baét ñaàu töø naêm 1849, Don Bosco ñaõ ñeán gaëp gia
ñình ñeå môøi moät trong ngöôøi anh cuûa Carlos tôùi Nguyeän xá. Anh chæ tôùi
moät laàn; sau naøy tình nguyeän vaøo quaân ñoäi, tham döï traän ñaùnh tai
Novara, bò thöông vaø ñöôïc ñöa veà nhaø; anh qua ñôøi sau ñoù khoâng bao
laâu.
Vieäc naøy ñöôïc moät soá ít trong haøng traêm caùc em bieát truyeän naøy
ngay töø ñaàu ñaõ noùi leân. Tröôùc tieân chuùng toâi chæ noùi ñeán Giuse Buzetti.
Maëc daàu anh khoâng troâng thaáy söï vieäc, nhöng vieäc anh nghe thaáy ngay
sau ñoù khoâng ai choáùi caõi ñöôïc do moät trong nhöõng ngöôøi coù maët luùc ñoù,
vaø nhöõng naêm sau naøy, anh khoâng bao giôø nghi ngôø söï chính xaùc cuûa
caùc söï kieän, nhö chính anh noùi ra cho chuùng toâi nhieàu laàn. Söï xaùc tín
386
|
|
40.5 Page 395 |
▲back to top |
cuûa anh ñöôïc Ñöùc Giaùm Muïc Cagliero vaø Cha [Gioan] Enrica139, vaøo
Nguyeän Xaù naêm 1854, Cha [Gioan] Garino vaø Cha [Gioan] Bonetti
nghe noùi veà pheùp laï do caùc baïn cuøng lôùp khi hoï ghi teân vaøo Nguyeän
Xaù nam 1857, [Gioan] Bisio140 bieát ñöôïc söï kieän naøy naêm 1864 töø moät
soá cöïu hoïc vieân ñaàu tieân cuûa Nguyeän Xaù vaø töø nôi moät phuï nöõ treû tuổi
teân laø Teresa Martano, quen Don Bosco ngay caû tröôùc naêm 1849 vaø
soáng ôû Torino thôøi ñoù,
Theâm moät söï xaùc nhaän nöõa veà söï kieän laï thöôøng naøy xuaáât hieän vaøo
naêm 1889, Cha Anthony Sala141 trong khi ñi treân chuyeán xe löûa tôùi
Parma coù gaëp moät Sö Huynh Coâng Giaùo cao nieân ôû taïi ñoù. Khi caâu
chuyeän xoay quanh vaán ñeà Don Bosco, vò sö huynh naøy noùi vôùi Cha
Sala raèêng khi sö huynh coøn laø moät giaùo vieân daïy tröôøng tieåu hoïc ôû
Torinoâ naêm 1849, caùi bieán coá trong caâu chuyeän, söï soáng laïi taïm thôøi
cuûa Carlos laø moät söï kieän khoâng ai tranh caõi.
Chuùng toâi cuõng coù lôøi chöùng cuûa Cha Micae Rua. Ngöôøi khai:
Don Bosco thöôøng hay ñeán giaûi toäi khi cha tham döï tröôøng Caùc Sö Huynh
Coâng Giaùo ôû Torino naêm 1849. Cha nhôù coù nghe moät laàn ngaøi noùi vôùi chuùng
toâi trong moät baøi giaûng coù moäït em teân laø Carlos ñaõ cheát nhöng ñöôïc goïi cho
soáng laïi bôûi moät cha giaûi toäi thöôøng xuyeân cuûa em vaø sau ñoù ñaõ qua ñi veà coõi
ñôøi ñôøi, sau khi ñöôïc ban ôn tha toäi. Don Bosco khoâng coù noùi ai laø vò cha giaûi
toäi, tuy nhieân sau naøy cha ñöôïc nghe nhieàu ngöôøi noùi veà pheùp laï ñeàu do chính
Don Bosco ñaõ laøm. Nhieàu naêm sau, khi laø moät linh muïc, hoaëc ít hoâm tröôùc
ngaøy chòu chöùc linh muïc, laáy tình thaân maät saâu ñaäm, cha hoûi Don Bosco coù
phaûi thöïc söï ngaøi laø vò linh muïc maø nhieàu ngöôøi noùi tôùi khoâng. Ngaøi ñaùp:
“Cha khoâng bao giôø noùi cha laø vò linh muïc trong caâu chuyeän”. Nghe vaäy, cha
khoâng muoán nhaán maïnh ñeán nöõa sôï raèng nhö theá laø quaù laïm duïng söï tín caån
cuûa ngaøi. Cha haøi loøng vieäc ngaøi khoâng choái, nhöng töï haïn cheá mình trong
lôøi tuyeân boá ngaøi chöa bao giôø noùi theá.
139 Moät sö huynh phuï taù Saleâdieâng, qua ñôøi naêm 1898 [Nxb]
140 Moät cöïu hoïc sinh vaø sau naøy laø moät coäng taùc vieân Saleâ dieâng suoát ñôøi [Nxb]
141 Luùc ñoù laø moät thaønh vieân Hoäi ñoàng Beà treân Tu Hoäi Saleâdieâng [Nxb]
387
|
|
40.6 Page 396 |
▲back to top |
Hôn nöõa, Don Bosco noùi caâu truyeän naøy cho caùc hoïc sinh Nguyeän
Xaù treân naêm möôi laàn vaø haøng traêm laàn cho caùc hoïc sinh taïi caùc tröôøng
maëc daàu khoâng bao giôø ngaøi noùi ñoäng ñeán ngaøi hoaëc caùc ngöôøi vaø nôi
[xaûy ra caâu chuyeän] vaø ngaøi boû ñi caùc chi tieát coù theå tieát loä veà mình.
Thaät laø roõ reät chính ngaøi ñaõ chöùng kieán moät vieäc ñaõ ñeå laïi aán töôïng
laâu daøi treân ngaøi. Tuy coù moät laàn, trong naêm 1882, ngaøi ñaõ lôõ noùi ra
truyeän naøy vôùi caùc hoïc sinh trong ngoâi tröôøng cuûa chuùng toâi taïi Borgo
San Martino sau giôø kinh toái. Taâm trí ngaøi luùc ñoù ñaõ meät moûi vaø trong
luùc keå chuyeän, ngaøi chuyeån töø ngoâi thöù ba sang ngoâi thöù nhaát soá ít, ngaøi
noùi, “Cha vaøo trong phoøng; cha noùi vôùi caäu; caäu traû lôøi cha”. Ngaøi tieáp
tuïc nhö vaäy trong moät luùc, tröôùc khi chuyeån laïi ngoâi thöù ba. Chuùng toâi
ôû ñoù vaø nhaän thaáy khi Don Bosco noùi, caùc Saleâdieâng trao ñoåi vôùi nhau
nhöõng caùi nhìn coù yù nghóa; coøn caùc em, traùi laïi, mau maén nhìn leân ngaøi,
Sau khi noùi chuyeän, Don Bosco ñi qua ñaùm ñoâng caùc em ñeå veà phoøng,
khi chuùng ñeán chung quanh ngaøi, chuùng thaáy roõ reät trong loái dieãn taû vaø
chöõ ngaøi duøng ngaøi khoâng bieát ngaøi ñaõ lôõ noùi ra. Khoâng ai daùm nhaéc
ngaøi vieäc ñoù sôï laøm cho ngaøi boái roái vì tính khieâm nhöôøng.
Sau cuøng, chuùng toâi lo aâu khi phaûi trình ra ñaây lôøi chöùng cuûa moät
nhaân vaät raát quan troïng, Cha Gioan Giuse Franco, doøng Teân.
Roma, Via di Ripetta, 246
Ngaøy 24 thaùng Hai, 1891
Kinh göûi Cha Lemoyne quyù meán
Con ñöôïc ñoïc trong giaáy tôø cha ñang gom laïi caùc chaát lieäu veà tieåu söû cuûa
vò quaù vaõng raát ñaùng thöông tieác laø Don Bosco ñeå giôùi thieäu ngaøi trong vuï aùn
phong thaùnh theo giaùo luaät ñaõ baét ñaàu. Nhö ñaõ ñöôïc noùi cha chaáp nhaän vaø
ñoùn tieáp ngay caû nhöõng ghi chuù vaén voûi coù lieân quan ñeán ngaøi. Do ñoù con xin
ñoùng goùp moät vieân ñaù nhoû vaøo vieäc xaây toøa nhaø naøy.
Con ñaõ nhieàu laàn ñöôïc haàu chuyeän ngaøi ôû Torino, Genoa vaø Florence, ñoâi
khi raát laâu giôø trong rieâng rieâng tö. Caûm töôûng ñaàu tieân ngaøi cho con ngaøi laø
moät con ngöôøi coù taâm hoàn ñôn sô khoâng coù moät taøi naêng naøo ñaëc bieät, tuy
nhieân ngaøi khoâng theå noùi ñöôïc raèng con phaûi soaùt xeùt quan ñieåm cuûa con.
Thöïc theá, khi cuoäc noùi chuyeän ñang tieán haønh, con nhaän thaáy thaät ñaày ñuû,
ngaøi laø moät con ngöôøi ñaëc biệt ñöôïc ban cho aân hueä coù lời phaùn ñoaùn ñaày yù
388
|
|
40.7 Page 397 |
▲back to top |
nghóa, söï khoân ngoan thaät phi thöôøng, nhöõng muïc ñích cao caû vaø trong saùng
nhaát. Lôøi noùi cuûa ngaøi bình laëng vaø oân hoøa khoâng giaû taïo ñöôïc caân nhaéc vaø
ñaày yù töôûng ñaùng giaù töøng chöõ moät. Con coù theå noùi khoâng coù ngöôøi naøo khaùc
coù cuoäc noùi chuyeän gieo vaøo loøng con moät söï ngôïi khen gioáng nhö vaäy ñöôïc.
Con caûm thaáy ngaøi noùi nhö moät ñaáng thaùnh …
Con coi ngaøi vaø vaãn coøn coi ngaøi nhö moät con ngöôøi raát kyø laï, ñaày ôn suûng
cuûa Chuùa. Caùi quan nieäm naøy con coù ñöôïc nhôø vaøo nhöõng ñieàu con nhìn thaáy
trong cuoäc soáng cuûa ngaøi, trong phong caùch cuûa ngaøi vaø trong coâng cuoäc ngaøi
ñaûm traùch. Con ñöôïc caûm hoùa baèng ñöùc baùc aùi vaø söï haêng say chaân thaønh
mang laïi hieäu quaû cho caùc em ngheøo khoù vaø taát caû nhöõng thanh thieáu nieân
moïi loaïi ngoaøi ñöôøng phoá trong söï coá gaéng cöùu vôùt chuùng khoûi vöôùng vaøo
caùc neát xaáu, cung caáp cho chuùng caùc nhu caàu, giaùo duïc, ñaøo taïo nhaân caùch
vaø treân heát ñaõ chieán thaéng ñem chuùng veà vôùi Chuùa. Trong taát caû caùc vieäc
naøy, con nhìn thaáy ngaøi coù tinh thaàn gioáng nhö Chuùa chuùng ta, hoaøn toaøn voâ
vò lôïi, moät lôøi giaûi thích saùng suûa veà lôøi cuûa Thaùnh Phaoloâ, “Tình yeâu Chuùa
thoâi thuùc chuùng toâi” [2 Cor. 5, 14).
Vì loøng nhaân haäu kyø dieäu cuûa ngaøi, neân con tin raèng vieäc ngaøi laøm caùc
pheùp laï laø ñieàu töï nhieân vì aân hueä naøy thöôøng ñöôïc ban cho nhöõng ngöôøi toâi
tôù vó ñaïi cuûa Thieân Chuùa do Chuùa Quan phoøng. Neáu coù ai noùi vôùi con, ngöôøi
thöïc söï ñaõ hôn moät laàn laøm pheùp laï, con cuõng seõ khoâng laáy laøm ngaïc nhieân
chuùt naøo. Vôùi caùc ñieàu nhö vaäy, con ñaõ töøng nghe noùi veà vieäc naøy…
Ñaây laø thö moâ taû moät vieäc laø luøng lieân quan ñeán Don Bosco chuùng
toâi seõ nhaéc ñeán sau142. Laù thö tieáp tuïc:
Cuõng moät lyù leõ nhö vaäy, Ñöùc Toång Giaùm Muïc [Marcellus] Spinola
ôû Seville, khoâng löôõng löï chaáp nhaän söï kieän em Carlos ñaõ cheát vaø ñöôïc
taïm thôøi soáng laïi khi ôû Milo, ngöôøi phaùt haønh taäp saùch nhoû Don Bosco
vaø Coâng vieäc cuûa ngaøi. Tuy nhieân ñieàu chuùng toâi cho laø quan troïng nhaát
laø soá laàn ñaùng keå caùc cuoäc trôû laïi vaø xöng toäi thaønh khaån maø ngaøi thöïc
hieän ñöôïc sau vieäc keå veà bieán coá naøy. Thaät söï ñoù laø nhöõng pheùp laï tinh
thaàn, moãi pheùp laï naøy cuõng kyø laï nhö pheùp laï veà theå lyù nhö chuùng toâi
ñaõ keå. Hieäu quaû cuûa lôøi noùi Thieân Chuùa143 ban cho ngaøi ñöôïc theå hieän
142 Xin ñoïc tr. 404ff [Naxb]
143 Xin ñoïc BM I, tr. 386 [naxb]
389
|
|
40.8 Page 398 |
▲back to top |
baèng nhieàu caùch maø toaøn cuoäc soáng cuûa Don Bosco coù theå ñöôïc moâ taû
nhö moät baøi thaùnh vònh lieân tuïc ca ngôïi Thieân Chuùa. Ñöùc Giaùm Muïc
Cagliero, laø ngöôøi haèng ngaøy chöùng kieán raát nhieàu söï laï xảy ra, noùi
theâm, “Ñoái vôùi cha, caùi pheùp laï vó ñaïi nhaát cuûa Don Bosco laø cuoäc ñaáu
tranh thaønh coâng cuûa ngaøi trong khoaûng naêm möôi naêm trôøi keùo daøi
treân ñaïi döông coù nhöõng côn soùng lôùn töø ñaùy bieån noåi leân ñe doïa laøm
chìm caùc Nguyeän Xaù vaø Tu hoäi Thaùnh Phanxicoâ Saleâ”.
390
|
|
40.9 Page 399 |
▲back to top |
CHÖÔNG 45
Moäït Cöû Chæ Ñaïi Löôïng
Chính phuû Piedmont khoâng töø boû moïi hy voïng ñeå ñaït ñöôïc chieán
thaéng, nhaát laø töø khi quaân AÙo ñang baän phaûi lo daäp taét moäït cuoäc noåi
daäy döõ doäi cuûa ngöôøiø Hung gia lôïi. Ngaøy 01 thaùng Hai, 1849, môû ñaàu
cuoäc hoïp Haï vieän, Carlo Alberto tuyeân boá quaân ñoäi ñaõ ñöôïc taùi toå chöùc,
tinh thaàn phuïc hoài vaø baây giôø saün saøng ñaùnh baät quaân AÙo ra khỏi YÙ.
Daân chuùng chöa chöùng toû ñuû phaán khôûi cho cuoäc chieán, nhöng caùc phe
xaõ hoäi kín nhaûy vaøo ñeå khuaáy ñoäng, nhöõng ngöôøi tình nguyeän vaø tî
naïn chính trò tieáp tuïc noùi nhöõng lôøi hieáu chieán, vaø baùo chí phanh phui
nhöõng chuyeän chuyeän baïo taøn cuûa quaân AÙo taïi Lombardy vaø Veneto.
Chính oâng töôùng Radetzky cuõng bò keát aùn vi phaïm hieäp öôùc ñình chieán.
Trong khi Töôùng Chiodo, ngöôøi thay theá Gioberti laøm thuû töôùng, ñaõ
thieát laäp moät ñoàng minh quaân söï vôùi caùc ngöôøi khuaáy ñoäng chính trò,
ngaøy 09 thaùng Hai, ñaõ tuyeân bố chaám döùt quyeàn cai trò cuûa Giaùo Hoaøng
vaø tuyeân boá thaønh laäp moät nöôùc Cộng hoøa. Taïi Lombardi vaø Veneto
caùc laõnh tuï phe töï do ñaõ coù saün moät keá hoaïch noåi daäy ñeå böôùc ra coâng
khai taïi nhieàu thaønh thò ngaøy 21 thaùng Ba.
Trong giai ñoaïn ñaõ ñöôïc xeáp ñaët ñeå toå chöùc moät cuoäc noåi daäy toaøn
nuôc YÙ, taát caû ngöôøi Coâng giaùo coù caûm tình vôùi Ñöùc Pioâ IX khi bieát
ngaøi ñang ôû trong moät tình traïng khoù khaên. Laø chuû chaên cuûa ba traêm
trieäu ngöôøi Coâng giaùo taûn maùc treân ñòa caàu vaø laø thaàây dạy taát caû caùc
nöôùc treân theá giôùi, Ñöùc Giaùo Hoaøng caàn phaûi coù moïi nhu caàu144 veà
phaàn thieâng lieâng vaø phaàn ñôøi. Beân caïnh nhieàu vaán ñeà khaùc, ngaøi phaûi
chuû toïa caùc Thaùnh Boä ñeå giuùp ngaøi cai trò toaøn Giaùo Hoäi; ngaøi phaûi
cung caáp cho caùc ñaïi dieän Toøa Thaùnh ñöôïc göûi ñeán caùc chính phuû ñeå
baûo veä thaàn daân trung thaønh vôùi Giaùo Hoäi; ngaøi phaûi göûi vaø yeåm trôï
caùc vò thöøa sai tôùi nhöõng vuøng ñaát ñai maø Thieân Chuùa thaät vaø hoa quaû
144 Moät lôøi ghi veà thoáng keâ daân soá naêm 1902 ñaõ bò boû soùt [Nxb].
391
|
|
40.10 Page 400 |
▲back to top |
cuûa Ôn Cöùu Chuoäc vaø neàn văn minh Coâng giaùo coøn chöa ñöôïc bieát tôùi;
noùi taét, ngaøi phaûi cung caáp khoâng bieát bao nhieâu laø nhu caàu.
Bò eùp buoäc rôøi Roma, thieáu thoán moïi cuûa caûi, Ñöùc Pio IX thaáy mình
boù tay trong vieäc coù caùc nhu caàu naøy thì seõ gaây nguy haïi cho caùc linh
hồn. Ferdinand II, vua nöôùc Napoly, quaûng ñaïi ñoùn tieáp ngaøi vaøo
Gaeta, nhöng khoâng theå troâng ñôïi nôi oâng taát caû nhöõng nhu caàu ñeå ñieàu
haønh thoûa ñaùng Giaùo Hoäi hoaøn vuõ; cuõng khoâng coù lyù ñeå ñaët caùi gaùnh
naëng chu caáp cho Ñöùc Giaùo Hoaøng treân vai moät quoác gia. Keát quaû khi
tình traïng coâng vieäc ñöôïc saùng toû, nöôùc Phaùp vaø sau naøy caùc giaùm mục
Giaùo Hoäi Coâng giaùo keâu goïi caùc tín höõu, khuyeán khích hoï ra tay quaûng
ñaïi giuùp ñôõ vò chuû chaên toái cao cuûa hoï. Giaùo höõu saün saøng ñaùp öùng, vaø
trong moät thôøi gian ngaén, moïi taàng lôùp giaùo höõu ñua nhau trôï giuùp Ñöùc
Giaùo Hoaøng. Haønh ñoäng cuûa caùc Giaùm Muïc Phaùp ñöôïc ganh ñua ôû Taây
Ban Nha, Bæ, Ñöùc vaø Hoa kyø; ôû AÁn ñoä, Trung Hoa, vaø taát caû caùc quoác
gia xa xoâi cuûa theá giôùi Coâng Giaùo. Caùc vieäc quyeân tieàn ñöôïc thöïc hieän
taïi caùc nhaø thôø cuûa Hoøa Lan, vaø ngay caû ôû Amsterdam, nhôø saùng kieán
cuûa moät vò muïc sö Tin laønh. Vieäc ñi đày cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø moät
dòp laøm soáng laïi trong thôøi ñaïi chuùng ta ngaøy nay ñöôïc goïi “Ñoàng xu
Pheâroâ” giuùp cho Ñöùc Giaùo Hoaøng coù aûnh höôûng toát ñeïp ñeán vieäc laøm
toâng ñoà vó ñaïi tôùi caùc vuøng xa xoâi ñeåø ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu to lôùn
veà tinh thaàn vaø traàn theá cuûa gia ñình Coâng giaùo toaøn theá giôùi. Noù cuõng
laø ñieàu chöùng minh toát ñeïp cuûa taám loøng yeâu thöông gaén boù cuûa ngöôøi
tín höõu vôùi Ngôi toøa Pheâroâ.
Nöôùc YÙ, daàu laø moät quoáâc gia ñang vöôn leân, khoâng theå naøo ñöùng
caùch biệt vôùi moät coâng cuoäc quyù giaù nhö vaäy. Treân heát Piedmont ganh
ñua vôùi caùc mieàn khaùc cuûa YÙ trong moät chöùng minh cuï theå veà loøng gaén
boù vôùi vò Ñaïi dieän Ñöùc Gieâsu. Taïi Torino, baét ñaàu töø thaùng Hai, moät
nhoùm caùc giaùo só vaø giaùo daân thaønh laäp moät uûy ban ñeå xin söï ñoùng goùp
cuûa giaùo daân cho Đức Thaùnh Cha. UÛy ban naøy goàm coù caùc boä maët noåi
danh nhö Haàu töôùc Ludovico Pallavicini-Mossi, nghò só, Haàu töôùc
Birago di Vische, Haàu töôùc Fabio Invera, Cha William Audisio, Cha
Cerruti, vaø Kinh só [Francis] Valinotti. Caùc ngöôøi giaùo daân vò voïng
khaùc, trong soá coù Baù töôùc Camillo Cavour, em cuûa Haàu töôùc Gustavo,
392
|
|
41 Pages 401-410 |
▲back to top |
|
|
41.1 Page 401 |
▲back to top |
cuõng giuùp coå voõ vieäc ñoùng goùp. Ngaøy 9 thaùng Hai, 1840, tôø L’Armonia
tung ra cuoäc vaän ñoäng treân danh nghóa cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Khi caùc giaùo daân trong caùc noâng traïi bieát ñöôïc tình traïng khoù khaên
cuûa Ñöùc Pioâ IX, hoï caûm thaáy ñöôïc danh döï trong vieäc giuùp ñôõ Ñöùc
Giaùo Hoaøng. Caùc cuoäc ñoùng goùp mau choùng ñoå ra khoâng nguyeân nôi
coù caùc người giàu maø coøn caû töø nhöõng ngöôøi ngheøo khoù, ñaõ ñaïi löôïng
duøng keát quaû cuûa coâng söùc vaø söï daønh duïm töøng ñoàng. Trong dòp naøy,
caùc hoïc sinh cuûa Don Bosco vui leân chan hoøa ñeå cuï theå cho thaáy söï
thöïc hieån nhieân ñuïng chaïm ñeán loøng yeâu quyù Ñöùc Giaùo Hoaøng cuûa
chuùng. Chuùng vui veû bôùt phaàn chi tieâu ñi vaøi soldi – maø chuùng raát caàn
phaûi coù – ñeå daâng cho Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Trong khi taïi Nguyeän xá, caùc hoïc sinh ngheøo khoå vui möøng ñöôïc
nhìn thaáy cöû chæ cuûa chuùng coù theå yeân uûi Ñöùc Pio IX, thì chính phuû
Piedmont baùc boû kyù hoøa öôùc vôùi töôùng Radetzky, toång chæ huy ñoaøn
quaân AÙo ngaøy 12 thaùng Ba. Ñaïo quaân Piedmont vôùi saùu sö đoàn toång
coäng 120.000 quaân xuaát traän. Baûy möôi ngaøn quaân traûi doïc bôø soâng
Ticino laøm cho phoøng tuyeán keùo daøi moät traêm daëm. Một loãi laàm chieán
löôïc. Ít laâu sau, Como vaø Brescia noåi loaïn. Toái ngaøy 14 thaùng Ba, Carlo
Alberto rôøi Torino ra Novana, vaø cuõng ngaøy hoâm ñoù, Boä tröôûng Sinco
nhôø caùc Ñöùc Giaùm Muïc thuyeát phuïc ngöôøi daân caàn phaûi coù cuoäc chieán
naøy vaø ra leänh caàu nguyeän ñöôïc thaéng traän. Caùc Ñöùc Giaùm Muïc buoäc
loøng phaûi laøm nhö ñaõ laøm trong caùc tröôøng hôïp nhö vaäy. Caùc em taïi
Nguyeän Xaù cuõng caàu nguyeän xin chieán thaéng, hôn theá nöõa, baù töôùc
[Giuse] Provana cuûa Collegno ñaõ mang tôùi moät caùi quaø hai traêm lire
taëng Don Bosco ngaøy 5 thaùng Hai. Theo hoài kyù Cha Borel, moïi daáu chæ
veà vieäc taëêng quaø naøy laø do caù nhaân nhaø vua.
Trong khi ñoù, taïi Nguyeän Xaù moät söï kieän khoâng theå queân ñang trong
voøng chuaån bò. Ngaøy 25 thaùng Ba, UÛy ban “Ñoàng Xu Pheâroâ”, do Don
Bosco môøi, ñaõ göûi caùc thaønh vieân quyù giaù laø Kinh só [Francis] Valinotti
vaø Haàu töôùc [Gustavo] Cavour ñeán Nguyeän Xaù ñeå nhaän tieàn ñoùng goùp
caù nhaân cuûa caùc hoïc sinh. Caùc em coù maët thaät ñoâng ñuû bôûi vì hoâm ñoù
laø ngaøy Chuû nhaät Thöông Khoù vaø leã Truyeàn tin. Trong ñoáng caùc taøi
393
|
|
41.2 Page 402 |
▲back to top |
lieäu chuùng toâi tìm thaáy moät baûn vaên ñöôïc trình bày trong dòp naøy do
moät em ñaïi diện cho caùc baïn em ñöùng leân ñoïc.
Kính thöa quyù vò quan khaùch,
Khi nghe ñöôïc tin Ñöùc Thaùnh Ca ñang gaëp phaûi hoaøn caûnh khoù khaên laøm
cho chuùnhg con thaät ñau buoàn, coøn hôn theá nöõa, khi chuùng con bieát chuùng con
khoâng coù theå naøo giuùp ngaøi ñöôïc. Quaû vaäy, chuùng con muoán ñem ñeán cho
ngaøi moät daáu hieäu naøo ñoù chöùng toû loøng quyù troïng vaø tình yeâu cuûa ngöôøi con
thaûo ñoái vôùi Ñöùc Giaùo Chuû, moät ngöôøi Cha chung, ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ
vaø Ñaáng Thay Maët Ñöùc Gieâsu, chuùng con coá gaéng chung goùp daâng leân ngaøi
moät moùn tieàn raát nhoû cuûa ngöôøi ngheøo. Chuùng con thu taát caû ñöôïc ba möôi
ba lire. Thöïc ra ñaây laø moät soá tieàn chaúng ñaùng keå gì caû so vôùi muïc ñích maø
chuùng con mong muoán ñaït ñöôïc, tuy nhieân mong raèng noù seõ ñöôïc öu aùi ñoùn
nhaän, neáu nghó ñeán caùi tuoåi coøn nhoû vaø ñòa vò xaõ hoäi cuûa chuùng con laø nhöõng
ñöùa nhoû ñang hoïc nghe.
Kính thöa caùc baäc toân tröôûng, chuùng con bieát quyù ngaøi loøng daï toát laønh, seõ
sẵn sàng ñoùn moùn quaø khieâm toán chuùng con daâng leân. Quyù vò bieát chuùng con
muoán taëng nhieàu, thaät nhieàu hôn nöõa, neáu Ñöùc Thaùnh Cha nghe ñöôïc chuùng
con noùi baây giôø, chuùng con xin ñöôïc ñoàng thanh vôùi loøng cung kính saâu xa
thöa: Kính laïy Ñöùc Thaùnh Cha, ñaây laø giaây phuùt haïnh phuùc nhaát cuûa ñôøi
chuùng con. Chuùng con töï coi laø ñöôïc may maén coù theå göûi leân ngaøi chöùng vaät
tình yeâu cuûa chuùng con. Chuùng con xin tuyeân boá chuùng con laø nhöõng ngöôøi
con yêu quyù ngaøi. Maëc daàu noã löïc cuûa những keû xaáu xa muoán quyeán ruõ chuùng
con rôøi boû ñöùc tin, chuùng con xin coâng nhaän vôùi Ñöùc Thaùnh Cha laø ñaáng keá
vò th. Pheâroâ vaø laø vò Ñaïi dieän cho Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Chuùng con hoaøn toaøn xaùc
tín ngöôøi naøo khoâng keát hôïp vôùi ngaøi, hoï seõ bò hö maát ñôøi ñôøi vaø ngöôøi naøo
khoâng taùch rôøi khoûi ngaøi, hoï ñeàøu thuoäc veà Ñöùc Tin chaân thaät. Chuùng con xin
tuyeân boá yù chí vöõng chaéc cuûa chuùng con seõ soáng vaø seõ cheát luoân luoân keát hôïp
vôùi Giaùo Hoäi maø ngaøi laø caùi ñaàu ñöôïc nhìn nhaän, vaø xin ñöôïc hy sinh taát caû
caùi chuùng con coù, ngay caû maïng soáng cuûa chuùng con neáu caàn, ñeå chöùng minh
chuùng con laø nhöõng ngöôøi con quyù giaù cuûa moät ngöôøi Cha ñaùng yeâu.
Ngöôøi dieãn giaû treû keát thuùc baøi noùi nhö sau:
394
|
|
41.3 Page 403 |
▲back to top |
Quyù vò quan khaùch ñaùng troïng, xin nhaän cho nhöõng lôøi ñôn sô, thaønh thöïc
phaùt xuaát töï ñaùy loøng. Chuùng con tin töôûng coõi loøng toát ñeïp lôùn lao buø laïi cho
söï thieáu thoán cuûa chuùng con.
Tieáp theo baøi noùi thaät sinh ñoäng naøy, moät nhoùm caùc hoïc sinh haùt
moät baøi ca tuïng Ñöùc Pioâ IX do Cha Hyacintoâ Carpano ñaõ daïy chuùng
haùt.145 Caùc quan khaùch heát söùc caûm ñoäng bôûi baøi noùi, quaø trao vaø baøi
haùt; ñoái laïi hoï cuõng noùi ít lôøi khen ngôïi vaø khuyeán khích caùc em hoïc
sinh. Khi ñöùng leân ra ñi. Hoï coøn noùi, “Nhöõng tình caûm cao thöôïng naøy
ñaùng ñöôïc löu yù Ñöùc Thaùnh Cha, ñieàu naøy, chuùng toâi seõ laøm”.
Quaän coâng [Gustave] Cavour, luùc ñoù ñang ñoùng goùp cho tôø
L’Armonia, ñaõ moâ taû cuoäc ñoùn tieáp naøy vaø ca tuïng Nguyeän Xaù trong
moät baøi ñaêng treân baùo, chuùng toâi ghi laïi ôû ñaây.
Coù moät cô sôû baùc aùi maø ñöùc Tin Coâng giaùo laø nguoàn maïch khoâng bao giôø
caïn ñaõ laøm raát nhieàu ñieàu toát ñeïp trong nhieàu naêm qua trong khu vöïc ngoaïi
oâ ngheøo nhaát cuûa thaønh phoá, daønh rieâng nôi cö nguï cuûa haïng ngöôøi phaûi vaät
loän haèng ngaøy ñeå möu sinh cuoäc ñôøi vaø thöôøng trôû neân cuøng cöïc khi bò oám
ñau hoaëc khi mất vieäc. Vì lo cho ñôøi soáng cuûa linh hoàn, coù moät vò linh muïc
tính tình haêng haùi laø Don Bosco, ñaõ hieán troïn cuoäc ñôøi cho moät coâng cuoäc
tình thöông cöùu vôùt moät soá lôùn caùc caäu con trai trong khu vöïc laân bang traùnh
cho chuùng khoâng phaïm toäi aùc, löôøi bieáng vaø doát naùt. Vì ngheøo khoå hoaëc bò
cha meï boû rôi, nhöõng ngöôøi treû naøy soáng lôùn leân vôùi caùi ñònh meänh khoâng
ñöôïc giaùo huaán veà ñôøi soáng thieâng lieâng vaø taâm tính. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu
naøy, Don Bosco saép xeáp ñeå coù moät caùi nhaø laøm nôi ôû trong khu nhöõng caên
nhaø nhoû ñöôïc thueâ, keà caän moät caùnh ñoàng coû nhoû vaø môû moät caùi [ñöôïc goïi
laø] Nguyeän Xaù, ñaët döôùi quyeàn baûo trôï cuûa vò ñaïi Giaùm Muïc Geneva laø
Thaùnh Phanxicoâ Saleâ. Ngaøi ñaõ thu huùt ñöôïc caùc em ngheøo vaø bò boû rôi tôùi;
trong caùi khu vöïc thaáp keùm naøy ngaøi cho caùc em hoïc veà toân giaùo laø nhu caàu
caàn thieát nhaát cuûa cuoäc soáng, Don Bosco daïy chuùng bieát caùch laøm troøn boån
phaän, thöïc haønh ñöùc Tin, vaø chung soáng hoøa bình vôùi ngöôøi khaùc. ÔÛ Nguyeän
Xaù, caùc em ñöôïc hoïc ñoïc, hoïc vieát vaø laøm toaùn phaùp vaø treân khu chôi keà caän,
chuùng chôi nhieàu troø chôi vaø vui chôi thoûa thích khi khoâng coù vieäc gì ñeå laøm.
145 2 Baøi naøy bò bỏ ñi trong laàn in này [Nxb]
395
|
|
41.4 Page 404 |
▲back to top |
Sau lôùp hoïc, vaø trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng, caùc em duøng
thôøi giờ raûnh roãi ñeå laøm boå ích cho söùc khoûe theå chaát vaø tinh thaàn, nhaát laø caùc
em coøn nhoû. Don Bosco luoân ôû beân caïnh chuùng nhö laø moät ngöôøi thaày, moät
ngöôøi baïn ñoàng haønh, moät maãu göông vaø moät ngöôøi baïn thaân thieát.
Trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø leã troïng, coù vaøo kkoaûng boán traêm em taäp
trung taïi khu vöïc cô sôû [cuûa Don Bosco], ñuû baèng phaúng vaø khoâng gaây chuù yù;
tuy nhieân ñieàu laøm toát ñeïp tại nôi ñaây thì thaät caûm kích. Taát caû caùc em, phaàn
ñoâng lôùn leân trong doát naùt vaø khoâng löông thieän, ñöôïc ñem ñeán ñaây ñaõ coù
ñöôïc moät cuoäc soáng ngay thẳng vaø höõu ích. OÂng thaày vaø laø ngöôøi baïn khoâng
bieát meät cuûa chuùng khoâng boû moät noã löïc naøo ñeå ñaët chuùng vaøo vieäc hoïc ngheà
vôùi moät soá ngöôøi chuû toát buïng. Moät em ñöôïc Don Bosco giôùi thieäu ñöôïc nhaän
ngay bôûi vì caùc chuû nhaân bieát raèng coù Don Bosco giôùi thieäu laø ñuû baûo ñaûm
tính tình ngay thaúng cuûa em. Nhieàu thanh nieân moãi naêm khi böôùc ra khoûi caùi
vöôøn öông caây naøy ñaõ trôû thaønh nhöõng coâng nhaân löông thieän. Chuùng coù theå
ñöùng vöõng moät mình, vaø chuùng coù lyù do ñeå tin raèng taát caû cuoäc ñôøi cuûa chuùng
seõ ñi treân con ñöôøng soáng ñaïo haïnh ñaõ ñöôïc baét ñaàu töø nhöõng naêm tröôùc.
Chuùng toâi cuõng phaûi noùi theâm caùc em moà coâi hoaëc khoán khoå vì söï baát haïnh
cuûa gia ñình tìm ñöôïc moät caên nhaø ñuùng nghóa vaø nhaän ñöôïc thöùc aên vaø choã
ôû cho tôùi khi chuùng coù theå töï tuùc möu sinh ñöôïc.
Trong ngaøy leã Truyeàøn Tin, hai thaønh vieân cuûa UÛy Ban “Ñoàng xu
Pheâroâ” ñöôïc chính vò saùng laäp coù giaù trò môøi tôùi Nguyeän Xaù ñeå nhaän
söï ñoùng goùp cuûa caùc thanh thieáu nieân toát laønh vaø göông maãu muoán
ñoùng goùp vaøo quyõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ñöôïc cho hay veà caùc bieán coá
bi thaûm taïi Roma vaø vieäc baét eùp Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi ñi löu ñaày, caùc
em naøy ao öôùc ñöôïc goùp theâm nhöõng ñoàng tieàn voâ giaù trò naøy vaøo quyõ
ñang ñöôïc caùc tín höõu ôû Torinoâ ñoùng goùp nhö baèng chöùng tình yeâu con
caùi ñoái vôùi Vò Ñaïi Dieän cuûa Chuùa Kitoâ.
Hai vò ñaïi dieän “UÛy ban Ñoàâng Xu Pheâroâ” ñöôïc giaùm ñoác Nguyeän
Xaù thaân tình ñoùn tieáp, nôi coù bieát bao vieäc toát ñeïp ñaõ ñöôïc thöïc hieän,
hoï caûm ñoäng saâu xa khi thaáy moät daùm ñoâng ngöôøi treû mæm cöôøi bao
vaây hoï. Caùc em ñeán vôùi hoï vaø trong khi moät em ñaët treân baøn ba möôi
ba ñoàng lire, thì moät em khaùc leân ñoïc moät baøi ñôn sô vaø cảm ñoäng, moät
phaàn ñöôïc chuùng toâi trích ghi döôùi ñaây.
Sau khi neâu leân moät ñoaïn laøm maãu, vò haàu töôùc tieáp tuïc noùi:
396
|
|
41.5 Page 405 |
▲back to top |
Caùc vò ñaïi dieän cuûa UÛy ban raát laáy laøm phấn khôûi vì baøi noùi ñieâu luyeän
vôùi caûm töôûng saâu saéc cuûa moät ngöôøi treû maø coâng vieäc haèng ngaøy laø vaùc
thuøng theá maø ñaõ coù nhöõng tình caûm ñoä löôïng cao caû. Ñeà ñaùp laïi caùc em UÛy
ban “Ñoàng Xu Pheâro”â raát haõnh dieän ñöôïc caùc em cuøng tham gia moät coâng
cuoäc tuyeân xöng ñöùc Tin ñeå naâng cao moïi ngöôøi leân baát kyø hoï ôû trong giai
caáp xaõ hoäi naøo. Roài hoï xin ngöôøiø dieãn giaû treû tuoåi moät baûn sao cuûa caäu, hoï
seõ gửi cho vò Söù thaàn Toøa Thaùnh. Vò naøy raát haøi loøng vaø höùa chuyeån veà vaên
phoøng Boä Ngoaïi Giao ñeå laøm chöùng cho nhöõng tình caûm rấât ñöôïc ca ngôïi cuûa
caùc em, coøn hôn theá nöõa khi ta nghó ñeán caùc ñieàu kieän cheânh leäch xaõ hoäi vaø
caùc tieàn leä ñoái vôùi chuùng.
Chuùng toâi ñaõ noùi hôi daøi veà coâng vieäc naøy bôûi vì chuùng toâi xeùt thaáy
noù laø moät bieán coá nhöõng tin töùc coù giaù trò raát ñaùng ñöôïc ca tuïng.146
Vieäc ñoùng goùp ba möôi ba lire vaø phaàn cuoái cuûa baøi dieãn vaên em
ñoïc cuõng ñöôïc neâu leân trong cuoán Lòch sử Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Hoaøn
Vuõ - Histore Universelle de l’Eglise Catholique- (Bản tieáng YÙ) cuûa
Reneù Francois Rohrbaker. Sau khi moâ taû nhieàu cöû chæ lieân ñôùi caûm
ñoäng vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng trong giôø phuùt khaån thieát veà phaàn cuûa ngöôøi
ngheøo, taùc giaû giôùi thieäu vieäc quyeân taëêng cuûa caùc em Nguyeän Xaù nhö
sau.
… Coøn caûm kích hôn nöõa laø söï kieän moät nhoùm thôï treû hoïc ngheà raát ngheøo,
nhôø tieàn daønh duïm ñöôïc ít soldi moãi ngaøy, ñaõ coù theå goùp laïi ñöôïc moäït soá tieàn
nhoû laø ba möôi ba lire ñeå taëng cho “UÛy ban Ñoàng Xu Pheâroâ” vôùi moät lá thö
raát caûm ñoäng.
146 Xin doïc BM XV, tr. 558 baûn in tieáng Ý laàn thöù Saùu
397
|
|
41.6 Page 406 |
▲back to top |
CHÖÔNG 46
Lôøi Taùn Döông cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng
Ngaøy 26 thaùng Ba [1849] ñuùng laø ngaøy caùc em Nguyeän Xaù göûi cho
Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang bò ñi đày vaät laøm baèng chöùng tình yeâu cuûa
chuùng, thì coù nhöõng tin töùc baïi traän theâ thaûm cuûa Carlo Alberto ñaùng
buoàn, ñaùng löu taâm truøm leân Torino. Sau nhieàu laàn chaïm suùng treân caùc
bôø soâng Ticino, saùu möôi laêm ngaøn quaân AÙo cuoái cuøng saép ñaët vieäc
vöôït qua soâng nhôø söï treã naõi hoaëc phaûn boäi cuûa Töôùng Girolamo
Ramonio coù traùch nhieäm ngaên caûn chuùng laøm moät cuoäc vöôït qua soâng
nhö vaäy. Cuoäc taán coâng naøy ñaõ caét quaân löïc cuûa Piedmont thaønh hai,
vaø quaân AÙo döôùi quyeàn ñieàu binh cuûa Thoáng cheá Radetzky, haønh quân
taán coâng moät löïc löôïng taäp trung lôùn cuûa quaân ñoäi Piedmont ñoùng ngay
khu giöõa Mortana vaø Vigevano. Sau cuoäc taán coâng ngaøy 21 thaùng Ba
taïi Sforzesca, quaân AÙo ñaït tieán oà aït chieám Mortana. Hai ngaøy sau,
Quaân Piedmont vaø AÙo gaëp nhau trong moät cuoäc taán coâng coù tính caùch
quyeát ñòïnh taïi caùc böùc töôøng cuûa Norvana. Caû hai quaân ñoäi chieán ñaáu
duõng maïnh, nhöng vaøo gaàn toái, quaân löïc Piedmont buoäc phaûi lui binh.
Trong suoát cuoäc chieán ñaáu, Carlo Alberto khoâng heà sôï haõi thuùc quaân
mình tieán leân. Khi nhaän thaáy moïi hy voïng ñaõ maát heát, ñình chieán laø
ñieàu baét buoäc, oâng quyeát ñònh chaám döùt nghiệp dó laøm vua baèng moät
cuoäc hy sinh cuoái cuøng, ñeå môû ñöôøng cho moät hoøa öôùc thoûa ñaùng. Ngay
toái hoâm ñoù, tröôùc maët hai ngöôøi con, laø Victor Emmanuel vaø Ferdinand,
vaø caùc vieân quan phuï taù, Carlo Alberto nhöôøng ngoâi cho ngöôøi con caû,
trôû thành Victor Emmanuel II. Sau ñoù, oâng oâm hoân töøng ngöôøi coù maët,
caùm ôn hoï ñaõ phuïc oâng vaø toå quoác, roài rôøi Novana luùc nöûa ñeâm coù hai
ngöôøi haàu ñi theo. Maáy hoâm sau, oâng ñaõ coù maët taïi Oporto, nöôùc Boà-
ñaøo–nha, nôi oâng choïn löu đày cho mình.
Bergano vaø Como ñaõ hoaøn toaøn chuaån bò xong vaø saép ñaët moät cuoäc
noåi loaïn thì nghe ñöôïc tin cuoäc thaát traän taïi Novana. Hoï lieàn cho leänh
ngöng moïi vieäc laïi. Traùi laïi boïn ngöôøi Brescian bò hieåu sai ñoù laø moät
398
|
|
41.7 Page 407 |
▲back to top |
cuoäc thaéng lôïi cuûa quaân Piedmont, neân ñöùng leân noåi loaïn, tuy nhieân
hoï buoäc phaûi ñaàu haøng sau taùm ngaøy chieán ñaáu anh duõng.
Ngay hoâm 26 thaùng Ba, vua môùi kyù keát ñình chieán vôùi Radetzky,
trong nhieàu ñieàu ñöôïc thoûa thuaän coù moät thoûa öôùc hoøa bình, ruùt quaân
ñoäi Piedmont khoûi laõnh ñòa Coâng töôùc Modena, phaàn ñaát cuûa Piacenza,
vaø nhieàu phaàn ñaát cuûa Tuscania; vaø goïi haïm đội Adriatic veà. Nhieàu
muïc treân baùo chí ñoøi hoûi tieáp tuïc chieán ñaáu; coù caùc baøi thuyeát trình cuûa
Quoác hoäi toá caùo maõnh lieät cuoäc ñình chieán; nhieàu nhoùm ngöôøi traøn ñaày
phoá xaù, chöûi ruûa caùc teân phaûn boäi; nhaø cuûa nhöõng ngöôøi coâng daân
chuoäng hoøa bình ñaâm ra lo aâu vaø hoaûng sôï. Khoâng coøn cuoäc bi thaûm
naøo lôùn hôn khi quaân AÙo tôùi saùt caùc coång thaønh vaøo Torinoâ. Victor
Emmanuel II vaøo thaønh luùc ñeâm toái, vaø ngaøy 29 thaùng Ba loan baùo lôøi
coâng boá ñaàu tieân cho daân chuùng, noùi ñeán vieäc oâng leân noái ngoâi. Moät
ñieàu coù yù nghóa laø oâng khoâng theo caùi thuû tuïc haøo nhoaùng khai tröông
trieàu ñaïi baèng lời caàu xin Thieân Chuùa phuø hoä, Ngaøy 29 thaùng Ba, oâng
theà trung thaønh vôùi Hieán phaùp, giaûi taùn Quoáâc hoäi vaø aán ñònh cuoäc baàu
cöû môùi.
Torinoâ laïi luùn vaøo baàu trôøi u aùm ngaøy 01 thaùng Tö do tin töùc cuoäc
noåi loaïn taïi Genoa do boïn Coäng hoøa kích thích, baèng caùch noùi doái vieäc
Piedmont ñaõ nhöôøng Genoa cho quaân AÙo. Cuoäc noåi loaïn ñaõ ñöôïc sôùm
daäp taét bôûi [Töôùng] Alfonso Lamarmora, oâng ñaõ mau maén töø nam
Liguria tôùi vôùi taùm ngaøn quaân. Tin töùc töø caùc phaàn ñaát khaùc cuûa nöôùc
YÙ khoâng laøm phấn khôûi nhöõng ngöôøi theo phaùi töï do. Ñöôïc theâm maïnh
bôûi söï giuùp ñôõ cuûa 140.000 quaân Ñöùc ñang ñeø beïp nöôùc Hung-Gia-Lôïi,
quaân löïc AÙo ñi vaøo caùc laõnh ñòa Parma vaø Madena vaø taùi laäp quyeàn
bính cho caùc vò coâng töôùc. ÔÛ Tuscania, daân tình chaùn naûn vì bò aùp cheá,
ñuoåi caùc ngöôøi coäng hoøa ra khoûi quyeàn bính vaø môøi Leopold II töø Mola
di Gaeta veà laïi ngoâi baùu. Tin tôùi Tuscania, quaân AÙo taán coâng Leghorn
ñaàu thaùng Naêm, laøm cho loaïn quaân ñaõ ñaøo hoá ôû ñaây ñeå choáng cöï ñeán
phuùt cuoái cuøng phaûi chaïy taùn loaïn ñi caùc nôi. Cuõng cuøng luùc aáy, quaân
ñoäi Neapolitan vaøo chieám Palermo ngaøy 20 thaùng Tö vaø vaø chieám toaøn
dieän Silicy. Taát caû caùc bieán coá naøy ñöôïc coi nhö laø men raâát toát cho caùc
ngöôøi tî naïn chính trò. Hoï tieáp tuïc ñoå vaøo Piedmont.
399
|
|
41.8 Page 408 |
▲back to top |
Naêm ñoù caùc Nguyeän Xaù th. Phanxico Saleâ vaø Thaùnh Luy cuõng bò
caùc cuoäïc biểu tình trong thaønh phoá khieán cho bò quaáy raày. Ngaøy 8 thaùng
TÖ, hoïc sinh trong caû hai Nguyeän Xaù tổ chöùc möøng leã Phuïc sinh, sau
khi hoïc xong caùc lôùp giaùo lyù muøa Chay khoâng thaáy bò quấy phaù. Ñieàu
naøy khoâng nguyeân nhôø söï khoân ngoan cuûa Don Bosco luùc naøo cuõng
laøm vieäc heát mình, nhöng cuõng coøn nhôø vaøo nhöõng vieäc xảy ñeán ñaùng
kinh ngaïc, thöôøng ñöôïc noùi laø theo muøa, khieán cho caùc hoïc sinh nhìn
vaøo Don Bosco nhö moät con ngöôøi thaät kyø dieäu.
Giuse Buzetti noùi thænh thoaûng vôùi chuùng toâi ñang khi nghe Don
Bosco giaûng treân nhaø nguyeän cuûa Nguyeän Xaù, anh baïn ngoài beân anh,
teân laø Vincent Bosio, moät em khoâng moät tì veát, treû trung vaø ngaây thô,
tieáp tuïc ngaïc nhieân nhìn vaøo moät caùi gì vaø quay sang Buzzetti, la to,
“Haõy nhìn vaøo Don Bosco!”
“Thaáy gì vaäy?” anh thì thaàm hoûi laïi, “Ngaøi chæ ñang noùi veà giaùo söû
thoâi maø”.
“Khoâng, khoâng, khoâng phaûi caùi ñoù! Anh khoâng thaáy haû? Toaøn maët
ngaøi saùng choùi! Noù tung caùc tia saùng chieáu ra khaép nôi!”
Buzzetti khoâng nhìn thaáy gì vaø noùi vôùi caäu treû caäu ta chæ töôûng töôïng
ra thoâi! Thaät laø khoù khaên heát söùc ñeå caäu em giöõ im laëng cho ñeán heát
baøi giaûng. Ngaøy sau khi xong leã, caäu treû, vẫn coøn thaáy phaán khích, noùi
cho caùc baïn beø ñieàu caäu ñaõ nhìn thaáy.
Vieäc lôùn leân chaàm chaäm nhöng vöõng vaøng laø moät daáu hieäu roõ raøng
ñöôïc Chuùa chuùc laønh. Khi kheá öôùc nhöôïng ñòa saûn cuûa Pancrazio Soave
ñaùo haïn, Don Bosco lieàn taùi kyù moät kheá öôùc môùi vôùi chuû ñaát laø OÂ.
Francis Pinardi147. Tôø kyù keát moâ taû caùc lôøi höùa. Chuùng toâi seõ trình bày
ôû ñaây ñeå ñoäc giaû coù theå nhaän thaáy moät ít thay ñoåi ñaõ kyù töø naêm 1846.
1. Cô sôû goàm coù möôøi boán phoøng: chín döôùi ñaát, keå caû moät phoøng
hình chöõ nhaät ñöôïc söû duïng laøm nhaø nguyeän, vaø naêm phoøng treân laàu.
2. Moät caùi choøi hoaëc nhaø xe, noái ngoâi nhaø noùi treân tôùi böùc töôøng veà
phía baéc.
147 Xin ñoïc BM II, tr. 333 f [Nxb]
400
|
|
41.9 Page 409 |
▲back to top |
3. Moät saân chôi quay veà phía nam, vôùi moät caùi gieáng coù maùi ñeå laáy
nöôùc giaëït giuõ vaø nhieàu caây coái.
Haïn thueâ ba naêm, töø 01 thaùng Tö, 1849 tôùi 31 thaùng Ba, 1852 vôùi
giaù laø 1,150 lire moät naêm. Ñöôïc kyù bôûi Cha [Goan] Borel vaø Francis
Pinardi. Noùi vôùi ngöôøi tröôùc baï, ngöôøi cho thueâ khai raèng oâng cho thueâ
ñòa saûn vôùi giaù thaáp bôûi vì oâng muoán giuùp cho ngöôøi thueâ ñang laøm
moät coâng cuoäc coù giaù trò. Taøi lieäu ghi nieân haïn 22 thaùng Saùu, 1849.
Don Bosco baét tay ngay vaøo vieäc söûa chöõa caùi choøi ñoå naùt keá caän
phía ñoâng cuûa ngoâi nhaø; tröôùc ñaây, noù ñöôïc duøng laøm nôi chöùa goã, moäït
caùi baøn, vaø moät nhaø ñeå xe. Caùi choøi naøy ñöôïc chuyeån thaønh moät caùi
phoøng lôùn ñeå trình bày, keâ buïc dieãn kòch nhaát laø trong muøa ñoâng baèng
caùch ñaäp böùc töôøng ngaên ñoâi nhö chuùng toâi ñaõ coù noùi tröôùc ñaây148, nhö
vaäy laø coù theå nôùi roäâng nhaø nguyeän theâm gaàn moät nöûa. Don Bosco ñaët
vieäc ngaâm vònh thô vaên thaønh vaán ñeà raát quan tronïg. Trong soá caùc hoùa
ñôn toøa baùo Speirani göûi ñeán cho Don Bosco, chuùng toâi coù ñöôïc moät
trong naêm traêm thieäp môøi ñeán nghe noùi veà lịch söû giaùo hoäi vaø moät soá
töông töï cho lôøi môøi laàn thöù hai cuøng moät ñeà taøi vaøo thaùng Möôøi Hai
cuøng moät naêm.
Caùc phí toån veà vieäc taân trang, tieàn thueâ, veà cung caáp cho nhaø thôø vaø
tröôøng hoïc vaø nhöõng cuoäc giaûi trí cho caùc em ñaët Don Bosco vaøo hoaøn
caûnh tuùng thieáu, nhaát laø töø khi chieán tranh ñem laïi nhieàu söï ngheøo khoå
hôn. Tuy nhieân ngaøi khoâng bao giôø ñeå taâm nghi ngôø dầu trong choác laùt
söï giuùp đỡ cuûa Chuùa Quan Phoøng, luoân luoân tin töôûng ngaøi seõ tìm ñöôïc
caùc phöông tieän caàn thieát. Ngaøi khoâng bao giôø bò baát maõn.
Coù moät laàn, OÂ. Pinardi ñoøi gaáp tieàn traû treãâ haïn thueâ nhaø ba traêm
lire, Don Bosco xin gia haïn theâm möôøi laêm ngaøy, nhöng bieát tìm ra ôû
ñaâu vaø ngöôøi naøo coù soá tieàn naøy. Trong khoaûng möôøi laêm ngaøy, coù moät
hoâm, Hieäp só Renato d’Agliano ñeán thaêm Cha Borel vaø hoûi ngöôøi coù
bieát một vò naøo laø Don Bosco, một linh muïc lo cho caùc em trai ngheøo
khoå. OÂng giaûi thích oâng coù yù muoán ñoùng goùp vaøo coâng cuoäc cuûa ngaøi,
nhöng chöa bao giôø gaëp ngaøi. Sau khi cha Borel baûo ñaûm vôùi oâng Don
Bosco thöïc söï ñaõ hy sinh cuoäc ñôøi cuûa ngaøi cho vieäc giaùo duïc tín höõu
148 Xin ñoïc BM II, tr. 417 [Nxb]
401
|
|
41.10 Page 410 |
▲back to top |
Kitô giaùo, thì vò kî maõ ñöa cho ngöôøi ba traêm lire baèng baïc goùi trong
moät bao giaáy, ñuùng vôùi soá tieàn Don Bosco ñang caàn coù!
Töø ngaøy ñoù trôû ñi, vò aân nhaân naøy caøng quyù meán Don Bosco theâm;
trong nhieàu naêm sau, cöù moãi tuaàn oâng cho ñem moät thuøng baùnh mì ñeå
nuoâi aên caùc em ôû Nguyeän Xaù.
Moät lyù do khaùc taïi sao caùc em yeâu thöông vaâng lôøi Don Bosco khoâng
caàn ñaët caâu hoûi, ñieàu ñoù laø nhôø göông saùng cuûa caù nhaân ngaøi. Ñeå coù
tình yeâu vaø söï vaâng lôøi chaân thaønh nôi caùc ngöôøi laøm việc cho mình,
ngöôøi ñoù tröôùc heát phaûi vaâng lôøi caùc vò beà treân cuûa chính mình. Don
Bosco laø taát caû cho Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ngaøi thöôøng noùi ñeán ngöôøi vaø
xin ñöôïc caàu nguyeän cho ngöôøi trong choán löu đày taïi Gaeta, ñeå laøm
nheï bôùt söï quaù ñau buoàn veà cuoäc caùch maïng taïi caùc nöôùc cuûa Ñöùc Giaùo
Hoaøng.
Roma hoaøn toaøn voâ chính phuû. Caùc ngöôøi caùch maïng cuoàng tín
nhaát, nhöõng teân khuaáy ñoäng theo ngoaïi quoác, nhöõng ngöôøi roái ñaïo,
nhöõng ngöôøi boû ñaïo, nhöõng ngöôøi theo phe xaõ hoäi bò loâi cuoán bôûi loøng
gheùt Ñaïo Coâng Giaùo khoâng nguoâi, ñeàu tuôn veà Roma töø khaép nôi nöôùc
YÙ. Chuùng taán coâng caùc linh muïc vaø caùc coâng daân löông thieän ñeåø cöôùp
boùc laøm giàu cho chuùng hoaëc taêng theâm lôïi töùc cho chính quyeàn. Caùc
cuoäc aùm saùt luoân luoân xảy ra taïi caùc tænh cuûa Giaùo quyeàn, vaø nhieàu vò
Giaùm Muïc bị baét boû tuø. Ngaøy 20 thaùng Tö, 1849, Ñöùc Pio IX moät laàn
nöõa keâu goïi caùc cöôøng quoác AÂu chaâu nhö ngöôøi ñaõ keâu goïi ngaøy 4
thaùng Möôøi Hai, 1848. Taây-Ban-Nha ñaõ môøi nöôùc Phaùp, AÙo, Boà-ñaøo-
nha vaø Bavaria ñeå thaûo luaän veà phöông tieän vaø phöông phaùp phuïc hoài
Ñöùc Giaùo Hoaøng trôû veà ngoâi vò; Piedmont vaø Anh quoáâc töø choái lôøi môøi,
nhöng caùc nöôùc khaùc chaáp thuaän. Luigi Napoleon Bonaparte, chuû tòch
cuûa Coäng hoøa Phaùp quoác, cuõng coù veû töø choái, neáu oâng ta khoâng bò aùp
löïc cuûa chính phuû. Khoâng theå ngaên caûn AÙo quoác ñeán giuùp Ñöùc Giaùo
Hoaøng, oâng coá gaéng tieáp tuïc ñeán tröôùc AÙo quoác baèng vieäc göûi moät löïc
löôïng vieãn chinh ñeán Roma. Muïc ñích cuûa oâng coát ñeå ñaït tôùi söï thoûa
thuaän vôùi moäït Coäng Hoøa La-Maõ chöù khoâng phaûi töø choái noù, saép xeáp
moät cuoäc tröng caàu daân yù, naém ñöôïc quyeàn laõnh ñaïo treân phong traøo
ñoøi ñoäc laäp cho nöôùc YÙ vaø haïn cheá bôùt caùc ñaëc quyeàn vaø töï do haønh
ñoäng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Do ñoù, oâng ñaõ coù theå cöùu vaõn, ít nhaát phaàn
402
|
|
42 Pages 411-420 |
▲back to top |
|
|
42.1 Page 411 |
▲back to top |
naøo cuoäïc caùch maïng, vaø thieát laäp moät chính phuû laäp hieán töï do ôû Roma.
Noùi toùm laïi, oâng muoán ñem laïi moät cuoäc caùch maïng oân hoøa. Tuy nhieân
caùc ngöôøi theo Mazzini coù noãi lo aâu laø khoâng thaáy caùc muïc tieâu cuûa
Napoleon, maëc daàu oâng ñaõ noùi ñuû roõ, vaø caùc töôùng laõnh cuûa Phaùp cũng
trung thaønh muø quaùng vôùi oâng vôùi söï saéùp xeáp nhö vaäy. Ngaøy 24 thaùng
Tö, mười laêm ngaøn quaân ñoäi Phaùp ñoå boä taïi Civitavecchia; ngaøy 25,
Töôùng Oudinot tôùi saùt voøng ñai Roma vôùi saùu ngaøn ngöôøi, nhöng cuoäc
taán coâng ñaàu tieân bò ñaåy lui. Ngaøy 28 thaùng Tö, chieán thuyeàn Taây-
Ban-Nha keùo côø Toùa Thaùnh treân phaùo ñaøi Torre Gregoriana vaø baát
ngôø ñoå boä moät toaùn lính cuøng chieám Terracina vôùi lính Phaùp. Vua
Ferdinand lieàn ñem taùm ngaøn quaân ñeán Palestrina, nôi coù cuoäc ñuïng
ñoä vôùi löïc löôïng Garibaldi. Moät cuoäc kyù ñình chieán tieáp theo; tuy nhieân
vì Napoleùon ngaên caûn Vua Fredinad khoâng ñöôïc döï phaàn naøo trong
cuoäc naøy, neân oâng lui quaân. Tuy nhieân tröôùc heát khoâng ñaåy lui quaân
cộng hoøa hai laàn. Vaøo cuoái thaùng Naêm, chín ngaøn quaân Taây-Ban-Nha
ñoå boä Geata vaø chieám Piperno, Frosinone va Velletri, thieát laäp phoøng
tuyeán töø Palestrina tôùi Spoleto, qua Rieti vaø Terni. Tröôùc ñoù, quaân AÙo
ñaõ daøn traän taiï Castelfranco vaø baét buoäc Bologna ñaàu haøng ngaøy 16
thaùng Naêm, sau cuoäc taán coâng vaøo thò xaõ vôùi saùu ngaøn quaân. Caùc cuoäc
thaéng traän cuûa quaân AÙo tieán voäi tôùi taän Rimini, cho keùo côø Ñöùc Giaùo
Hoaøng leân taïi baát cöù nôi naøo chuùng ñi qua. Ngaøy 24 thaùng Naêm, chuùng
bao vaây Ancona vaø buoäc phaûi ñaàu haøng ngaøy 19 thaùng Saùu. Theâm naêm
ngaøn quaân ñoäi AÙo töø Tuscania tôùi Macerata ñi qua Perugia vaø Foligno,
ñeå hoã trôï cuoäc bao vaây Ancona.
Trong luùc ñoù, Ñöùc Po IX, trong giöõa caùc ñau khoå vaø lo laéng quyeàn
lôïi cuûa Giaùo Hoäi vaø giaûi phoùng ngöôøi daân bò aùp cheá, nhaän ñöôïc moùn
quaø nhoû nhöng ñaày tình yeâu ñoùng goùp töø caùc hoïc sinh Nguyeän Xaù ôû
Valdocco. Vieäc naøy laøm ngaøi raát ñöôïc haøi loøng, vaø nhôù ñeán suoát cuoäc
ñôøi. Nhöõng vò thaân caän vôùi ngaøi ñaõ moâ taû haønh vi cuûa ngaøi nhö sau:
Vieäc daâng cuùng ba möôi ba lire cuûa caùc thanh thieáu nieân treû tuoåi vôùi
nhöõng lôøi ñôn sô, chaân thaønh keøm theo, ñaõ ñaùnh ñoäng con tim cuûa Ñöùc
Pio IX. Ñích thaân ngaøi ñaõ goùi soá tieàn naøy vaø laù thö chung vôùi nhau, cẩn
thaän ghi daáu vaø noùi ngaøi ao öôùc daønh soá tieàn naøy cho moät vieäc söû duïng
ñaëc bieät, Sau ñoù, ngaøi noùi vôùi Ñöùc Hoàng Y Giacomo Antonelli nhôø Ñöùc
403
|
|
42.2 Page 412 |
▲back to top |
Khaâm Maïng Toøa Thaùnh taïi Torino bày toû nieàm vui cuûa Ñöùc Giaùo
Hoaøng cho nhöõng ai ñaõ taëng moùn quaø naøy.
Khoâng bao laâu sau ñoù, [Ñöùc Toång Giaùm Muïc Anthony] Antonucci
göûi laù thö dướùi ñaây cho Don Bosco.
Torino ngaøy 2 thaùng Naêm 1849,
Kính göûi Cha,
Khi trình leân cho Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Hoàng Y [Giacomo] Antonelli trình
moät cuoäc ñoùng goùp khaùc cho Ngaân khoaûn “Ñoàng Xu Pheâroâ”, trao cho chuùng
toâi qua Haàu töôùc Fabio Invrea vaø Haàu töôùc Gustavo Cavour nhaân danh UÛy
ban ñöôïc thaønh laäp taïi Thaønh phoá Torinoâ cho muïc ñích naøy, ñích thaân chuùng
toâi ñaõ trình ñeå löu yù rieâng Ñöùc Thaùnh Cha veà khoaûn daâng cuùng ba möôi ba
lire töø nôi caùc hoïc sinh. Chuùng toâi cuõng nhaéc ñeán caùc tình caûm caùc em bày toû
trong vieäc daâng cuùng ñoùng goùp naøy cho UÛy ban.
Trong lôøi phuùc ñaùp ngaøy 18 thaùng Tö, Ñöùc Hoàng Y haøi loøng baùo cho
chuùng toâi bieát Ñöùc Thaùnh Cha caûm ñoäng vôùi taám loøng thöông yeâu chaân thaønh
trong vieäc ñoùng goùp cuûa caùc em hoïc ngheà vaø nhöõng lôøi toû tình toân kính cuûa
ngöôøi con thaûo.
Bôûi vaäy xin cha vui loøng noùi cho caùc em bieát Ñöùc Thaùnh Cha haøi loøng
vieäc daâng cuùng cuûa caùc em vaø coi nhö thaät ñaëc bieät quyù giaù bôûi vì noù ñeán töø
tay ngöôøi nghèo; ngaøi caûm thaáy ñöôïc yeân uûi saâu xa khi nhaän thaáy các em cuõng
coù ñaàøy loøng toân kính chaân thaønh ñoái vôùi Vò Ñaïi Chuùa Ñöùc Gieâsu Kitoâ, moät
daáu chæ khoâng coøn nghi ngôø caùc nguyeân lyù veà ñaïo cuûa caùc hoïc sinh coøn treû
tuoåi. Xin cha cho chuùng toâi ñöôïc bày toû loøng ngöôõng moä vaø thaân tình cuûa
chuùng toâi.
Xin chaân thaønh
Anthony B. [Antonucci]
Toång Giaùm Muïc hieäu toøa Tarsus vaø Khaâm söù Toøa Thaùnh
404
|
|
42.3 Page 413 |
▲back to top |
Chuùng ta coù theå töôûng töôïng Don Bosco vaø caùc hoïc sinh cuaû ngaøi
sung söôùng bieát chöøng naøo khi nhaän ñöôïc lá thö naøy. Noù cho caùc em
thaáy, baát chaáp moïi phieàn muoän ñau thöông coù lieân heä ñeán chính phuû
vaø Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ öu aùi nhaän bieát söï ñoùng goùp
nhoû moïn cuûa caùc em. Boä maët chuùng chieáu toûa neùt vui töôi, vaø tieáng hoâ
to “Muoân naêm Ñöùc Giaùo Hoaøng! Muoân naêm Ñöùc Pio IX! Vang ra khaép
Nguyeän Xaù.
Cuõng coù moät soá tieàn y heät, cuõng dưới moät hoaøn caûnh y heät, ñöôïc caùc
trôï taù Don Bosco thaâu goùp taïi Nguyeän Xaù Luy. Vì söï kieän lieân keát
chuùng toâi thaáy noù gaây theâm söï thích thuù neân xin ghi laïi ñaây moät phaàn
cuûa baøi xuaát hieän treân tôø soá naêm möôi ba naêm ñoù cuûa tôø L’Armonia.
Trong tôø xuaát baûn thöù boán möôi cuûa chuùng toâi, coù moät ngöôøi coù hoïc vaø
ganh ñua ñoùng goùp cho tôø baùo naøy löu yù coâng chuùng veà Nguyeän Xaù Thaùnh
Phanxicoâ Saleâ ñöôïc thaønh laäp ôû Torino do moät vò linh muïc thôøi danh, Don
Bosco, được ñaùnh ñoäng bởi ñöùc aùi lôùn lao, ñaõ hoaøn toaøn hieán thaân cho vieäc
ñaøo taïo vaø giaùo duïc caùc em trai ngheøo khoå. Daân chuùng khoâng bao laâu nhaän
thaáy caùi ích lôïi cuûa cô sôû naøy; tröôùc ñaây ít laâu, moät soá caùc linh muïc ngheøo,
coù hoïc vaø thaùnh thieän cuøng ñeán vôùi cô sôû ngaøi thieát laäp ñeå giuùp ngaøi. Nhieàu
caên nhaø môùi ñaõ ñöôïc xaây caát; caùc caäu con trai vaø ngöôøi treû cuûa giôùi ngheøo
ñöôïc lôi keùo tôùi. Keát quaû laø nhöõng hoäi vieân höõu ích vaø ngay thaúng ñaõ cung
caáp cho xaõ hoäi, thay vì laøm cho naëng neà bôûi nhöõng keû ñi theo con ñöôøng cuûa
ma quyû vaø khoâng hy voïng coù töông lai.
Ñaây quaû laø moät nhieäm vuï thaùnh. Trong khi laøm vieäc, moät linh muïc thöïc
söï toû ra cho thaáy söï toát ñeïp cuûa ôn goïi cuûa mình vaø gaàn guïi ñeå baét chöôùc
Ñaáng Cöùu Theá, ñaáng cho laø mình ñöôïc sung söôùng ôû giöõa caùc treû em vaø cheâ
nhöõng ai tìm caùch traùnh xa Ngöôøi, laø Ñaáng thöù nhaát ñaõ laøm göông.
Do ñoù caùc teân cuûa Cha [Gioan] Vola, Cha [Gioan] Borel, Cha [Hyacinth]
Carpano, vaø Cha [Pheâroâ] Ponte raát thaân thöông ñoái vôùi chuùng. Trong caùc
ngaøy Chuû nhaät vaø leã troïng, haøng nhieàu traêm em ñeán bao vaây quanh caùc ngaøi
ñeå ñöôïc caùc ngaøi daïy ñaïo ñöùc vaø huaán luyeän coâng daân trong moät caên nhaø nhoû
gaàn Coâng vieân Hoaøng gia Valentino.
405
|
|
42.4 Page 414 |
▲back to top |
Chuùng toâi raát xuùc ñoäng khi ñöôïc môøi ñeán tieáp nhaän quaø taëng cuûa nhöõng
ngöôøi treû toát laønh naøy cho Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang bò ñi đày, vaø chuùng toâi coù
aán töôïng toát veà kyû luaät vaø söï vaâng lôøi cuûa chuùng ñoái vôùi caùc vò beà treân trong
caû giôø chôi. Ñöùc Thaùnh Cha chaéc haún seõ raáùt sung söôùng nhaän moùn quaø cuûa
chuùng, vaø pheùp laønh ngöôøi ban chaéc haún seõ laøm cho chuùng taêng tröôûng treân
ñöôøng nhaân ñöùc vaø söï khoân ngoan.
Coù leõ thaät toát ñeïp cho nhöõng ngöôøi töï coi mình laø daân chuû, neáu hoï ñeán choã
naøy nôi ñöùc Baùc aùi Kitoâ giaù ñang lao taùc ñeå caûi tieán xaõ hoäi. Noù cuõng seõ laøm
cho hoï nhìn thaáy coâng vieäc caùc vò linh muïc naøy laøm, nhöõng ngöôøi ñaõ töø boû
cuoäc soáng nònh hoùt môøi goïi, hy sinh chính baûn thaân ñeå huaán luyeän nhöõng
ngöôøi coâng daân toát hôn cho xaõ hoäi. Nhöõng ngöôøi daân chuû naøy haõy ñeán hoïc
cho bieát khoâng caàn noùi xuoâng nhöng caàn phaûi haønh ñoäng. Hoï haõy hoïc nhöõng
baøi hoïc höõu ích khi nhìn ñöôïc söï kieân trì vaø laøm vieäc cöïc nhoïc caàn phaûi coù
cho nhöõng ai muoán gaùnh vaùc nhieäm vuï giaùo duïc daân chuùng.
Nhôø coù söï khích thích loøng toân kính vaø yeâu meán Toøa Thaùnh trong
con ngöôøi caùc em hoïc sinh, Don Bosco ñaõ ñem laïi cho Ñöùc Pioâ IX nieàm
yeân uûi lôùn lao. Moät naêm sau. Ngaøi coá gaéng laøm hôn theá nöõa. Ñöùc
Thaùnh Cha quyeát ñònh caám ñoïc moät soá saùch cuûa caùc linh muïc vieát bò
coi laø khoâng khoân ngoan bôûi ñöa ñeán söï sai laàm. Ngaøy 30 thaùng Naêm
1849. Thaùnh Boä coi soùc vieäc caám ñoïc saùch baùo ra luaät caám ñoïc cuoán
Il Gesuitu Moderno [Doøng Teân Môùi] cuûa Antonio Gioberti, cuoán Le
Cinque Piaghe della Chiesu [naêm veát thöông cuûa Giaùo Hoäi] vaø La
Costituzione Secondo la Giustizia Sociale [Hieán phaùp soi saùng cho
Coâng lyù Xaõ hoäi] cuûa Antonio Rosmini. Saéc leänh ñöôïc ban haønh taïi
Gaeta ngaøy 6 thaùng Baûy. Phaûn öùng cuûa Cha Gioberta thaät leáu laùo vaø
khoâng khoân ngoan. OÂng vieát, “Vieäc kieåm duyeät cuûa Gaeta ñeàu beänh
hoaïn vaø ñaùng töùc cöôøi, Toâi khoâng muoán maát thì giôø vaøo vieäc naøy. Vieäc
caám đoán naøy naâng cao tinh thaàn toâi leân.”
Tuy nhieân löông taâm cuûa Gioberti khoâng xao xuyeán khi oâng töø choái
chaáp nhaän quyeát ñònh cuûa Toøa Thaùnh, coù moät vò linh muïc ôû Torino caàu
nguyeän cho oâng. Chuùng ta xaùc tín muïc ñích chính cuûa Don Bosco trong
coá gaéng tieáp caän ñöôïc raát nhieàu ngöôøi tích cöïc cuûa caùc phe phaùi choáng
ñaïo maø linh hoàn hoï vaãn toát laønh vaø thuoäc Giaùo Hoäi. Ngaøi luoân mang
406
|
|
42.5 Page 415 |
▲back to top |
trong taâm trí mình lời höùa phát bieåu trong Kinh Thaùnh, “Chuùa ban cho
moãi ngöôøi caùc luaät leä ñeå tuaân theo (Sir. 17, 120. Ngaøi hoaït ñoäng phuø
hôïp vôùi töøng ñieåm moät caùch anh huøng. Do ñoù, trong moät thôøi gian, ngaøi
hy vọng coù theå thuyeát phuïc Gioberti chaáp nhaän. Quaû vaäy, vò trieát gia
maëc daàu coù ñoäng löïc chính trò theá naøo - ñaõ ñi veà phía cuûa Ñöùc Giaùo
Hoaøng vaø coá gaéng ñeå ñöa mình veà vôùi Toøa Thaùnh. Hôn nöõa, töø khi
Gioberti bò ñaûng cuûa chính mình ñaøo thaûi vaø vónh vieãn khoâng coøn moät
aûnh höôûng naøo trong chính phuû vaø caû ñeán caùc vinh döï naøo oâng ham
muoán, Don Bosco vaãn nghó raèng moät lôøi noùi hieàn hoøa trong tình traïng
coâ ñoäc cay ñaéng cuûa oâng ta coù theå tìm laïi ñöôïc moät phöông thuoác chöõa
laønh cho taâm hoàn cuûa moät vò linh muïc öa tranh caõi. Noù ñoøi hoûi phaûi coù
moät ôn can ñaûm ñieàm tónh thieâng lieâng maïnh meõ môùi coù theå tieáp caän
moät con ngöôøi kieâu haõnh maõnh lieät ñaõ laøm thaät nhieàu vieäc cho phong
traøo caùch maïng, tuy nhieân Don Bosco khoâng ngaàn ngaïi. Nhö thoùi quen
khi gaëp nhöõng tröôøng hôïp töông töï ngaøi ñoïc moät kinh Kính möøng, vaø
cuøng Cha Borel ñeán thaêm Gioberti. Sau khi nhaéc tôùi caùc hy voïng maø
Gioberti ñaõ daáy leân trong daân chuùng nhôø vieäc oâng beânh vöïc Ñöùc Giaùo
Hoaøng, Don Bosco caàu xin oâng haõy yeân uûi Ñöùc Thaùnh Cha vaø kieám
ñöôïc coâng traïng vaø danh döï tröôùc maët Thieân Chuùa vaø Giaùo Hoäi hoaøn
vuõ baèng vieäâc tuaân phuïc Saéc leänh cuûa Thaùnh Boä coi soùc vieäc caám ñoïc
caùc saùch báo vaø ruùt laïi caùc sai laàm cuûa mình. Gioberti, moät con ngöôøi
raát lòch söï, khoâng bò chaïm loøng töï aùi vì söï can thieäp baát ngôø cuûa Don
Bosco, tuy nhieân vôùi gioïng noùi khoâng chaáp nhaän cuoäc baøn caõi naøo
khaùc, oâng noùi, “Lôøi ruùt laïi cuûa toâi laø khoâng phuùc ñaùp! Söï im laëng cuûa
toâi laø ñuû!” Cuoäc phoûng vaán keát thuùc. Cha Micae Rua chöùng minh cho
vieäc coá gaéng baùc aùi naøy cuûa Don Bosco vaø söï traû lôøi Gioberti.
Khi phaøn naøn veà söï cöùng ñaàu cuûa vò trieát gia baát haïnh ngaøy, Don
Bosco bò choùng maët khi bieát ñöôïc taát caû caùc saùch cuûa oâng khoâng bieát
laøm sao tìm ñöôïc caùch loït vaøo Nguyeän Xaù. Ngaøi coù nhaän vaøo moät cöïu
chuûng sinh, moät ngöôøi treû vaø haâm moä Gioberti heát söùc, anh ñaõ mua vôùi
giaù 120 lire taát caû caùc saùch cuûa vò trieát gia. Luoân luoân vaâng phuïc Giaùo
Hoäi, Don Bosco khoâng cho pheùp ngöôøi cöïu chuûng sinh naøy ñuôïc giöõ
caùc cuoán saùch này cuûa anh. Coøn veà phaàn mình, Don Bosco xoaù khoûi
cuoán Giaùo Söû cuûa ngaøi caùc cuoán ñaõ phaùt haønh taát caû lôøi nhaéc ñeán teân
407
|
|
42.6 Page 416 |
▲back to top |
Gioberti vaø moät soá ñoaïn ngaøi ñaõ trích vì nhöõng lyù do raát nghieâm troïng.
Nhieàu naêm sau, trong moät cuoäc hoïp thaân maät ñeå vinh danh Th, Thomas
[Aquinas], dieãn giaû noùi lôøi môû ñaàu laáy moät ñoaïn nhö moät lôùi tuyeân
ngoân cuûa Gioberti. Sau khi chaám döùt cuoäc hoïp, Don Bosco, laø vò chuû
toïa, noùi rieâng vôùi vò naøy, “Thaät laø thieáu khoân ngoan khi nhaéc ñeán moät
loaïi ngöôøi hoaëc neâu leân ngöôøi ñoù laø ngöôøi coù thaåm quyeàn. Noù chæ noùi
leân cho thính giaû caùi öôùc voïng ñoïc saùch cuûa hoï, vaø ngöôøi ta chaéc chaén
khoâng laáy ra ñöôïc ñieàu gì coù ích lôïi”.
Cuoäc vieáng thaêm cuûa Don Bosco coù ñaëït laïi nôi Gioberti moät caûm
töôûng naøo khoâng? Sau naøy khi Gioberti rôøi veà Paris, oâng khoâng bao giôø
höôûng ñöôïc moät chuùt bình an. Trong nhöõng ngaøy cuoái cuøng cuûa cuoäc
ñôøi oâng bò aùm aûnh bôûi nhöõng giaác moäng trong ñoù oâng thaáy nhöõng hình
töôïng kyø laï vaø sôï haõi, nghe thaáy roõ reät nhöõng tieáng con huøm gaàm, vaø
coù caûm töôûng nhö naém tay vaøo moät boâï xöông khoâ. Trong caùc laù thö
ngöôøi ta coù theå khaùm phaù ra nhöõng daèn vaët vì oâng ñaõ laøm thinh khoâng
bieát ñeán lôøi keát aùn149 cuûa Toøa thaùnh. OÂng qua ñôøi do chöùng nhoài maùu
cô tim ñeâm 25-26 thaùng Möôøi, 1852. Beân caïnh giöôøng coù cuoán Göông
phuùc ñang ñöôïc môû.
OÂng ñöôïc haïnh phuùc nhö theá naøo trong suoát cuoäïc soáng? OÂâng coù noi
göông Cha An-toân Rosmini, moäït vò linh muïc toát laønh, ñaïo haïnh vaø toân
kính tuaân theo saéc leänh caám caùc saùch ngöôøi vieát! Ñoù laø lyù do taïi sao
Don Bosco tieáp tuïc lieân laïc tình baïn höõu vôùi caùc Rosminicians, theo
nhö laù thö sau ñaây göûi ñeán Stresa150 cho thaáy.
Torino ngaøy 5 thaùng Saùu, 1849
Cha Fradelizio thaân meán,
Saùng hoâm nay, con coù ñöôïc sung söôùng ngoài aên vôùi hai vò söù giaû (khoâng
coù toaøn naêng quyeàn) khi hai vò ñang treân ñöôøng tôùi Ñeàn Th, Micae151.
149 Pallavicinio, Meùmoire, Boï II, tr. 386ff; Massuri, Ricordi e CarteggiTorinoâ ngaøy 5
thaùng Saùu,1849. Vols, II,III,IV.
150 Nhaø Mẹ cuûa caùc Rosminians [Nxb]
151 Xin ñoïc BM I, tr. 368 [Nxb]
408
|
|
42.7 Page 417 |
▲back to top |
Con xin keøm ôû ñaây hai möôi baûn cuoán saùch nhoû, Il Sisema Metrico
Decimale [Heä thoáng meùt]152; hoï baùn boán möôi xu moãi taäp. Con cuõng keøm sau
ñaây moät taù baûn Pensieri Ecclesiastici, cuûa moät linh muïc öu haïng ở Torino.
Con mong moûi ñöôïc thaáy nhöõng taäp saùch naøy ñöôïc tung ra.
Con coù hai ngöôøi treû (moät ngöôøi thöïc söï khoâng treû ñeán vaäy) ñeán naøi næ con
giôùi thieäu ñeå ñöôïc nhaän vaøo Tu hoäi Baùc aùi cuûa cha. Moät ngöôøi laø thôï may vaø
noùi raát quen ngheà, tuy nhieân anh vaøo khoaûng boán möôi. Ngöôøi kia môùi möôøi
bảy. Ñaõ hoïc moät khoùa nhaân chuûng hoïc. Vaø coù lieân heä huyeát toäc vôùi Ñaáng
Ñaùng Kính Sebastian Calfreù maø anh ñoäi teân, caû hai coù moät soá ñöùc tính toát.
Con nghó anh naøy laø moät caäu con trai coù caù tính raát ñaëc bieät.
Xin caùm ôn cha ñaõ göûi nhieàu taäp saùch ñeán, con thaät thích thuù khi ñoïc, Xin
cho con bieát con giuùp gì ñöôïc cha, vaø con seõ sung söôùng ñöôïc phuïc vuï.
Ngöôøi baïn được cha yeâu quùy
Don Bosco
Lôøi phuùc ñaùp ngaøi nhaän ñöôïc coù noùi ñeán ñôn thöû ñaët haøng maø Tu
Hoäi Baùc AÙi ñang laøm. 153 Trong thö sau, giôùi thieäu lôøi quaûng caùo cuoán
saùch cuûa ngaøi Il Cristiano Guildato alla Virtuø [Höôùng daãn ngöôøi Coâng
giaùo treân ñöôøng taäp nhân ñöùc]154. Don Bosco ghi theâm ít lôøi khuyeán
khích.
Ngaøy 5 thaùng Möôøi Hai, 1849
Cha Fradelizio thaân meán,
Con ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu laù thö cuûa cha vaø töø nhieàu hoïc troø155ø cuûa con, con
xin caùm ôn Cha vì nhöõng ñieàu ñoù.
Chuùng ta ñaõ gaàn tôùi cuoái naêm, con nghó tieän ñaây con xin göûi cha moät baûn
töôøng trình taøi chaùnh, ñính keøm theo thö. Noù coù theå coù nhöõng sai soùt, vì con
152 Xin ñọc BM II tr. 374 ff [Nxb]
153 Moät nhaéc nhôû tôùi lôøi keát aùn cuûa Tòa Thaùnh hai cuoán saùch cuûa vị saùng laäp [Nxb]
154 Xin đọc pp 268ff}Nxb]
155 Caùc hoïc sinh gửi ñeán daây laøm thænh sinh [Nxb]
409
|
|
42.8 Page 418 |
▲back to top |
thöôøng hay ñaùnh theâm moät caùch voäi vaõ; con seõ caên cöù vaøo söï kieåm toaùn cuûa
cha.
Con seõ göûi ñeán cha naêm taäp ñaàu tieân cuûa tôø baùo cuûa hieäp hoäi156 ñeå göûi cho
Cha Paoli. Coøn nhöõng tôø tieáp theo ngaøi ghi teân nôi cha thö kyù cuûa Ñöùc Giaùm
Muïc Novara, ngöôøi ñieàu haønh cho toaøn giaùo phaän.
Baây giôø, haõy noùi ñeán chuyeän chuùng ta. Ngöôøi ta noùi gì veà Tu hoäi Baùc aùi
hoaëc veà vieäc caám caùc saùch cuûa Cha Rossimini vaø vieäc ngöôøi tuaân phuïc? Daàu
cho nôi coâng coäng hoaëc nôi tö rieâng, ngöôøi ta noùi coù lôïi nhieàu cho Tu hoäi Baùc
aùi. Caùc Rosminis ñöôïc ca tuïng veà vieäc daïy doã, vaø ñöôïc ngôïi khen ñaëc bieät
(con xin ghi laïi nguyeân vaên) baûn chöông trình hoïc ñaõ ñöôïc thieát laäp vaø ñöøng
coá gaéng vieäc baùn saùch do chính mình laø taùc giaû. Ñieàu naøy cuõng khoâng theå
ñöôïc noùi veà keû khaùc cuõng laøm nhö vaäy seõ gaây neân söï ghen töông, hôøn giaän
vaø coù theå caû söï caïnh tranh nöõa.
Veà chính vò bề treân thoâng thaùi Rosmini cuûa chuùng ta, coù veû nhö vieäc loaïi
tröø coù theå laøm maát thanh danh cuûa ngöôøi, tuy nhieân khoâng phaûi vaäy. Saùch cuûa
ngöôøi cho thaáy ngöôøi laø moät vò trieát gia coù trí thöùc, nhöng söï thaàn phuïc cuûa
ngöôøi ñoái vôùi Toøa thaùnh cuõng cho thaáy ngöôøi laø moät trieát gia Coâng giaùo thöù
thieät. Ngöôøi chöùng toû mình laø ngöôøi coù söï tín thaùc, vaø ñaõ chöùng toû söï toân troïng
maø người ta tuyeân xöng vôùi toøa Pheâroâ laø thaønh khaån, chöù khoâng nguyeän laø
moät söï trình dieãn. Ñieàu naøy khoâng ñöôïc noùi ñeán nhöõng nhaân vaät ñaëc bieät ñaõ
töøng hiện dieän tröôùc coâng chuùng. Nhö cha ñaõ bieát, ngöôøi ta ñaõ raát saün saøng
saép ñaët cho Tu hoäi cuûa cha. Phaàn con, con luoân luoân vaø seõ coøn chaân thaønh
toân troïng Tu hoäi Baùc aùi vaø vò saùng laäp ñaùng kính cuûa noù.
Xin chuyeån lôøi thaêm hoûi caùc baïn höõu vaø caùc hoïc sinh cuûa con ñang ôû chung
vôùi quyù vò. Neáùu khi naøo Cha Rosmini ñaõ trôû veà Stresa, xin cho con göûi lôøi
khieâm nhöôøng chaøo thaêm ngöôøi. Ngöôøi khoâng nhöõng bieát con caùch rieâng, maø
con coøn raát coi troïng ngöôøi.
Xin yeâu thöông con trong Chuùa vaø neáu con coù theå laøm gì ñöôïc cho quyù vò,
xin cho con bieát.
Ngöôøi baïn ñöôïc yeâu quyù nhaát cuûa cha
Cha Gioan Bosco
156 Coù leõ ñoù laø nhöõng baûn cuûa tôø L’Istruttore del popolo trong ñoù Don Bosco coù pha
laãn vôùi tôø baùo cuûa ngaøi, L’Amicodella Gioventuø. Xñc, Epistolario di S. Giovanni
Bosco, S.E.I Torino, 1955Thö 23, tr. 27 [Nxb]
410
|
|
42.9 Page 419 |
▲back to top |
CHÖÔNG 47
Moät Quaø Taëng Töôïng Tröng
Trong chöông cuoái tröôùc, chuùng toâi ñaõ noùi veà moät lyù do caùc em hoïc
sinh yeâu thöông vaø kính troïng Don Bosco laø vì chuùng yeâu caùc vò beà
treân cuûa chúng. Sau Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngaøi coâng nhaän caùc vò Giaùm Muïc
laø nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng ñoà, ñöôïc Chuùa Thaùnh Linh trao cho
traùch nhieäm cai trò Hoäi thaùnh döôùi quyeàn Ñöùc Giaùo Hoaøng. Don Bosco
luoân luoân rao giaûng giaùo lyù naøy cho caùc em hoïc sinh, nhaán maïnh ñeán
caàn phaûi tuaân theo caùc leïânh caùc ngài ban ra. Moät hoâm ngaøi quôû traùch
moät vò linh muïc vì cho tôùi giöõa naêm, cha ñoù nhaän mình chöa ñoïc caùc
chæ thò trong cuoán Lòch giaùo phaän157 coù aán ñònh caùc ngaøy leã vaø giôø kinh
Thaàn vuï. “Neáu cha chöa ñoïc nhöõng vieäc naøy, thì laøm sao cha ñoïc ñeán
caùc vieäc quan troïng khaùc?” Don Bosco hoûi ngöôøi.
Khi moät vò Giaùm muïc ñeán Nguyeän Xaù khoâng baùo tröôùc, Don Bosco
luoân luoân ñoùn tieáp heát söùc aân caàn vaø troïng voïng, khoâng chæ baèng moät
caùi baét tay vì lòch söï maø coøn nhö moät boån phaän kyõ löôõng cuûa mình, vaø
sau ñoù lieàn ban leänh cho moïi ngöôøi tieáp ngöôøi moät caùch thaân maät. Neáu
vieäc thaêm vieáng nhö theá ñaõ ñöôïc baùo tröôùc, ngaøi vui veû thoâng baùo cho
caùc em hoïc sinh tin naøy, nhaán maïnh ñeán vieäc toân kính caàn phaûi giöõ ñoái
vôùi baûn chaát thaùnh chöùc cuûa vò giaùm muïc. Trong nhöõng dòp nhö vaäy,
ngaøi ñöa toaøn Nguyeän Xaù vaøo cuoäc chuyeån ñoäng, ñaët mình laøm göông
saùng trong vieäc chuaån bò hoaëc baét keû khaùc cuõng phaûi chuaån bò toaøn boä
chöông trình. Ñoâi khi ngaøi cho moïi ngöôøi taäp döôït moät buổi vaên ngheä
coù ca nhaïc kòch. Neáu Ñöùc Giaùm Muïc coù chöông trình daâng Thaùnh leã,
ngaøi khuyeán khích caùc em leân röôùc leã. Cuoäc thaêm vieáng luoân luoân laø
moät ngaøy ghi baèng chöõ ñoû; caùc hoïc sinh thuôøng coá gaéng theâm ñeå vieäc
tieáp ñoùn ñöôïc nhoän nhịp. Don Bosco, vôùi caùi muõ linh muïc caàm trong
tay, quyø xuoáng chaøo kính Ñöùc Giaùm Muïc vaø ñöa ngöôøi ñi khaép quanh
nhaø. Bôûi vì muoán cho nhöõng cuoäc vieáng thaêm nhö vaäy ñöôïc soáng ñoäng,
157 Moät cuoán saùch liệt keâ theo lòch caùc coâng vieäc vaø caùc ngaøy leã cuûa Giaùo hoäi Coâng
giaùo moãi ngaøy trong moät naêm [Nxb]
411
|
|
42.10 Page 420 |
▲back to top |
ngaøi thöôøng môøi caùc ñaáng baäc naøy vaøo caùc dòp leã chính cuûa Nguyeän
Xaù vaø ñeå ban bí tích Theâm söùc [cho caùc hoïc sinh]. Ngaøi thöôøng luoân
luoân hoûi ngöôøi nhöõng khoù khaên naøo ngöôøi thöôøng gaëp phaûi hoaëc coù
lieân heä ñeán baát cöù moät ñieàu quan troïng naøo, vaø ngaøi coi ñoù laø moät ñaëc
aân ñeå ñöôïc phuïc vuï. Nhôø vaøo vieäc toân kính trong tình ngöôøi con vaø ñôøi
soáng thaùnh thieän cuûa ngaøi, ñaõ coù hôn ngaøn cuoäc thaêm vieáâng cuûa caùc
Ñöùc Giaùm Muïc ñaõ xảy ñeán vôùi Nguyeän Xaù Valdocco trong suoát ñôøi
ngaøi; caùc Giaùm muïc ñeán töø khaép nôi treân thếà giôùi, haàu nhö vì caùc vaán
ñeà soáng coøn cuûa Giaùo Hoäi. Nhöõng cuoäc thaêm vieáng naøy baét ñaàu töø naêm
1848. Ñöùc Khaâm Mạng Tòa Thaùnh, laø Ñöùc [Toång Giaùm Muïc] Matteu
laø người trong nhöõng vò khaùch ñaàu tieân laøm baïn vôùi Don Bosco suoát
ñôøi. Trong cuoäc ñeán Nguyeän Xaù laàn thöù nhaát nhö moät nhaø giaùo lo cho
vieäc hoïc, Cha Ascanio Savio nhôù laïi Ñöùc Giaùm Muïc [David] Ricardi ôû
Savona, Ñöùc Giaùm Muïc [Luigi] Moreno ôû Ivrea, Ñöùc Giaùm Muïc
Balma, moät nhaø truyeàn giaùo AÁn ñoä, vaø Ñöùc Giaùm Muïc Cerretti, ñeán
ñeå ban Bí tích Theâm söùc naêm 1851. Caùc vò giaùm muïc thöôøng coù ñoâi lôøi
vaén taét ñeå nhaén nhuû thaân aùi vôùi caùc hoïc sinh, noäi vaø ngoaïi truù, trong
thaùnh ñöôøng hoaëc ngoaøi trôøi, hoûi caùc em coù caùm ôn Chuùa ñaõ daét dìu
caùc em ñeán nôi ñöôïc chuùc laønh naøy vaø khuyeán khích caùc em soáng vaø
giöõ caùc ñieàu daïy doã coù tính caùch moät ngöôøi cha cuûa Don Bosco haèng
löu taâm saên soùc caùc em.
Vì nhöõng lyù do naøy hoaëc gioáng nhö vaäy, caùc em hoïc sinh caûm thaáy
coù moät moái tình gaén boù thöông yeâu, toân kính vaø caùm ôn ñoái vôùi Don
Bosco. Moät dòp chính ñeå bày toû caùc moái tình caûm naøy laø ngaøy leã Thaùnh
Gioan Taåy Giả158û. Naêm 1847 vaø 1848, caùc hoïc sinh haøi loøng ñöôïc ñoïc
leân nhieàu baøi vieát ñeå chuùc nhieàu ñieàu toát ñeïp, trong khi caùc em ngoaïi
truù taëng ngaøi caùc boù hoa. Toùm laïi, caùc em coù theå laøm gì hôn? Tuy
nhieân [naêm 1849], tình yeâu nhaéc caùc em laøm nhieàu ñieàu lôùn lao hôn.
158 Teân cuûa nhaø thôø chính toaø Torinoâ, Don Bosco laõnh nhaän Bí tích Röûa toäi vôùi teân
thaùnh laø Gioan Toâng ñoà, tuy nhieân caùc hoïc sinh Nguyeän xaù, vì tin teân thaùnh ngaøi laø
Gioan Taåy giaû, neân vaãn giữ teân thaùnh naøy cuûa ngaøi vaøo dòp naøy. Xin ñoïc BM II, tr,
381 [Nxb]
412
|
|
43 Pages 421-430 |
▲back to top |
|
|
43.1 Page 421 |
▲back to top |
Coù leõ vieäc thu goùp cho Ñöùc Pio IX vaø vieäc tieáp ñoùn caùc vò Giaùm Muïc
cho caùc em thaáy nhöõng caùch thöùc khaùc ñeå toân kính Don Bosco.
Hai em Carlos Gastini vaø Felix Reviglio coù moät tö töôûng lôùn. Chuùng
kín ñaùo ñoàng yù ñeå daønh caùc tieàn típ vaø caû tieàn mua thöùc aên trong nhieàu
thaùng. Vieäc daønh duïm naøy giuùp chuùng coù theå mua hai quaû tim baïc,
Chuùng chæ khoâng bieát ñem taëng vaøo khi naøo, bôûi vì chuùng baûo nhau heát
söùc giöõ kín ñeå coù theå laøm moät ñieàu baát ngôø cho Don Bosco. Ngay chính
ngaøy voïng leã Thaùnh Gioan Taåy giaû hai em lôùn cuõng chöa bieát luùc naøo
thì ñem daâng moùn quaø cuûa chuùng, tieáùp tuïc hoûi nhau, “Khi naøo chuùng
ta taëng ngaøi?” Phoøng Don Bosco ôû gaàøn khu nguû cuûa caùc em bôûi vì ngaøi
muoán troâng coi caùc em moïi luùc. Neân khi taát caû caùc em khaùc ñaõ nguû,
Gastini vaø Reviglio lieàn ñöùng dậy vaø goõ cöûa phoøng Don Bosco. Maëc
daàu vaøo giôø ñaõ khaù treã naøy, Don Bosco vaãn coøn thöùc vaø môøi caùc em
vaøo. Ngaøi ngaïc nhieân vaø caûm ñoäng saâu xa khi hai em lôùn naøy trao ra
hai quaû tim baïc vaø thaân thöông chuùc ngaøi moät ngaøy thaùnh quan thaày
vui veû. Saùng hoâm sau, tin töùc loan ra, khoâng phaûi caùc em khaùc khoâng
coù chuùt ghen töông; tuy nhieân trong ngaøy hoâm nay, taát caû chuùng quyeát
ñònh naêm tôùi toaøn theå Nguyeän Xaù seõ chuaån bò toå chöùc möøng dòp leã naøy.
Trong ngaøy naøy, Nguyeän Xaù vang voïng nhöõng baøi haùt,159 Cha Carpano
soaïn ñeå cho caùc em haùt vôùi nhòp ñieäu thích thuù (gusto) trong moãi nôi
chuùng tôùi.
Trong caùc naêm tieáp theo, moät uûy ban ñöôïc thaønh laäp nhaém vaøo muïc
ñích naøy ñeå taát caû caùc em noäi truù vaø ngoaïi truù laøm một cuoäc quyeân goùp
ñeå mua taëng Don Bosco moät moùn quaø. Roài trong ngaøy leã thaùnh Gioan
Taåy giaû, hoaëc trong ngaøy voïng neáu ngaøy leã rôi vaøo moät ngaøy Chuû nhaät,
caùc em seõ taäp trung tröôùc ngoâi nhaø nhoû beù ñeå toân vinh ngaøi vôùi aâm
nhaïc vaø caùc baøi dieãn vaên. Naêm 1850 moät ban ñaïi dieän chính thöùc trao
taëng vaät taïi phoøng Don Bosco vaø laø laàn thöù nhaát chính thöùc taëng caùc
lôøi chuùc vaø quaø. Sau ñoù Don Bosco böôùc ra lan can ñeå ñoùn nhaän moät
traøng phaùo tay hoan hoâ nhieät lieät cuûa caû một ngaøn hoïc sinh beân ngoaøi
bày toû loøng toân kính chaân thaønh cuûa ngöôøi con, hoa quaû cuûa tình yeâu
Kitoâ giaùo. Ngaøi caùm ôn caùc em vì nhöõng lôøi chuùc vaø caùc quaø taëng, roài
159 Xin đọc Phuï Baûn 9 [Nxb]
413
|
|
43.2 Page 422 |
▲back to top |
ban nhaïc do caùc em ñieàu haønh trỗi leân moät baøi ca. Cuõng moät chöông
trình naøy ñöôïc laøm nhöõng naêm sau; theâm vaøo ñoù, caùc em noäi truù luoân
luoân chuaån bò cuoäc vui vaên ngheä - aâm nhaïc khoâng chính thöùc. Ngaãu
nhieân, cuoäc toå chöùc naøy trôû neân long troïng hôn vôùi caùc vieäc chuaån bò
raùo rieát, trao quaø, ñoïc caùc baøi dieãn vaên, trao thö caù nhaân ñeå caùc em bày
toû loøng caùm ôn, vôùi caùc lôøi höùa, caùc lôøi thænh caàu, xin lôøi coá vaán, vaø,
treân heát, loøng yeâu saâu xa cuûa caùc em. Don Bosco luoân luoân ñeå noù vaøo
taâm trí. Töø naêm 1849 trôû ñi bao giôø cuõng coù moät baøi haùt môùi chuùc möøng
Don Bosco ñöôïc phoå nhaïc bởi moät soá haùc só chuyeân bieät. Leã Thaùnh
Luy ñöôïc möøng tröôùc hoaëc sau leã kính Thaùnh Gioan Taåy Giaû.
Sau nhöõng leã naøy, Don Bosco thöôøng ñi tham döï cuoäc tónh taâm taïi
Ñeàn Thaùnh Ignatius160 [gaàn Lanzo] laø nôi Cha Cafasso muoán ngaøi tôùi
vôùi baát cöù giaù naøo. Keá vò Cha Guala laøm giaùm ñoác ñeàn thaùnh vaø chuû
trì cuoäc tónh taâm, Cha Cafasso ñieàu haønh caùc chöông trình tröôùc ñaây ñeå
lại: hoaøn taát con ñöôøng ñi tôùi ñeàn thaùnh, taêng theâm caùc tieän nghi cho
caùc ngöôøi tham döï tónh taâm, xaây caùnh beân phía ñoâng, xaây döïng laïi baèng
caùch hoaøn taát caùc baäc thang baèng ñaù ñi leân thaùnh ñöôøng. Don Bosco
hoaøn toaøn caûm thaáy nhö ôû nhaø khi cuøng soáùng vôùi Cha Cafasso nhöõng
ngaøy ôû ñeàn thaùnh. Trong thôøi gian tónh taâm, ngaøi suy nghó, ngoài giaûi toäi
nhieàu buoåi, vaø vôùi vò aân nhaân daãn daét thieâng lieâng, ngaøi cöông quyeát
ñaët moùng cho tu hoäi rieâng cuûa mình.
Trôû laïi Torinoâ, Don Bosco chuaån bò cuoäc tónh taâm seõ ñöôïc thöïc hieän
vaøo thaùng baûy cho caùc em noäi truù vaø moät soá ngoaïi truù. Cha Vola ñaõ trôû
laïi [töø naêm 1846], cha ñaõ taëng Don Bosco moät chieác ñoàng hoà thôøi gian
môùi gaëp ngaøi vaø meï ngaøi khi ñeán nhaø OÂ Picardo161, laøm cho ngoâi bieät
thự xinh xaén ôû ñoài Moncalieri162 gaàn Santa Margherita. Taïi ñaây, Chaân
Phöôùc Sebastian Valfreù thöôøng döøng laïi ñeå di döôõng taâm thaàn vaø theå
lyù. Cha Volta môøi Don Bosco ñem ít hoïc sinh ñeán ñaây ñeå tĩnh taâm. Moät
nguyeän ñöôøng ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø Cha [Luigi] Botto vaø Cha [Gioan]
Vola giaûng, trong khi Don Bosco chuû trì, noùi chuyeän, vaø ñeán toái noùi
160 Xin ñoïc BM II tr. 96f [Nxb]
161 Xin ñoïc BM II tr. 409 f [Nxb]
162 Treân ngoïn ñoài nhìn xuoáng Torino. [Nxb]
414
|
|
43.3 Page 423 |
▲back to top |
maáy lôøi khuyeán khích caùc em. Cuoäc tónh taâm thöù nhaát coù hai möôi taùm
hoïc sinh tham döï ñöôïc tổ chöùc tuaàn ñaàu thaùng Baûy. Cuoäc tónh taâm thöù
hai bắt ñaàu ngaøy thöù Hai, 23 thaùng Baûy vaø beá maïc ngaøy Thöù Baûy, coù
ba möôi chín em tham döï: coù hai em ñeán töø Moncalieri, boán töø
Cambiano, vaø boán töø Chieri. Don Bosco ghi teân ñöôïc gaàn heát caùc em
naøy, vaø chuùng toâi coøn giöõ laïi danh saùch nhö moät kyû nieäm quyù baùu cuûa
dòp naøy.163 Vì ngoâi nhaø hôi nhoû ñoái vôùi soá ngöôøi tham döï tónh taâm, ñeán
caû raàm thöôïng vaø choã döôùi caàu thang ñeàu coù ngöôøi chieám. Caùc phoøng
thieáu hầu heát thieát bò caàn thieát. Nhöõng naêm sau naøy khi moâ taû cuoäc tónh
taâm, Don Bosco thích noùi moät traøng daøi caâu truyeän ngaén veà vieäc saép
xeáp aên nghæ, nhaéc laïi raèng caùc em haùu aên ñaõ eùp mình vôùi caùc söï baát
tieän vaø khoù chòu laët vaët naøy. Nhöõng caùi gheá daøi, hai caùi gheá, moät taám
vaùn, moäït caùi meàn ñeå treân saøn, moät caùi neäm rôm laøm giöôøng naèm.
Chuû nhaät ngaøy 15 thaùng baûy nhaèm vaøo giöõa hai cuoäc tónh taâm naøy.
Ngaøy hoâm ñoù, quaân Phaùp sau khi ñieàu ñình vaø caùc cuoäc ñuïng ñoä gay
caán, baét buoäc phaûøi vaøo Roâma vaø caém laù cờ Toøa Thaùnh treân ñoâ thaønh,
tuy nhieân hoï ñeå cho caùc laõnh tuï caùc phe caùch maïng ñaøo thoaùt. Töôùng
Oudinot lieàn göûi chìa khoùa cho Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Don Bosco vaø caùc hoïc sinh vui möøng khi nghe tin naøy, tuy nhieân
khoâng bao laâu laïi theâm bieán coá gaây theâm phieàn naõo veà caùi cheát cuûa
Carlo Alberto. Döôùi caùc gaùnh naëng cuûa söï baát haïnh vaø beänh cuõ theâm
naëng, Carlo Alberto qua ñôøi trong caùi cheát thaùnh thieän ngaøy 23 thaùng
Baûy taïi Oporto, ñöôïc nhaän caùc nghi thöùc cuûa Giaùo Hoäi. Don Bosco
nhaéc moïi ngöôøi ñoïc kinh nguyeän caàu cho nhaø vua quaù coá, ngöôøi maø
ngaøi quyù meán vaø toân troïng vaø thöôøng keát baïn vaø giuùp ñôõ Nguyeän Xaù.
Söï ñau buồn cuûa ngaøi ñöôïc nheï ñi trong hy voïng vì ngaøi bieát nhaø vua
toân kính saâu xa Ñöùc Baø Yeân UÛi [Ñöùc Baø cuûa Torinoâ] vaø raát quaûng ñaïi
vôùi ngöôøi ngheøo. Nhaø vua thöôøng ñeán trong taâm trí Don Bosco nhö moät
kyû nieäm thaân yeâu. Moät laàn nhieàu naêm sau, ngaøi keå cho chuùng toâi veà
moät giaác mô lyù thuù suoát ñeâm trong ñoù coù nhaø vua.
163 Xin xem Phuï Baûn 10 [Nxb]
415
|
|
43.4 Page 424 |
▲back to top |
Cha hình nhö ñang ñi xuoáng phoá ngoaøi thaønh Torinoâ thì baát ngôø gaëp
Vua Carlo Alberto tieán veà phía cha. Vua mæm cười döøng laïi chaøo cha.
“OÀ! Ñöùc vua!” Cha la lôùn.
“Don Bosco, cha maïnh gioûi khoâng?”
“Thöa khaù laém; thaàn sung söôùng ñöôïc gaëp ngaøi.”
“Nhaân luùc naøy, tại sao khoâng ñi chung vôùi ta?”
“Thaàn vui loøng!”
“Vaäïy chuùng ta ñi thoâi!”
Khi chuùng toâi baét ñaàu ñi vaøo thaønh, nhaø vua khoâng ñeo phuø hieäu
caáp baäc, chæ y phucï ñôn giaûn màu traéng.
“Vaäy, cha noùi gì veà Ta theá naøo?” Nhaø vua hoûi.
Cha ñaùp: “Thaàn bieát Ñöùc Vua laø moät ngöôøi Coâng giaùo toát.”
“Vaäy hả, Ta coøn hôn theá nöõa”, nhaø vua tieáùp. “Nhö cha bieát, Ta luoân
luoân coù haûo yù veà coâng cuoäc cha laøm vaø Ta muoán noù ñöôïc phoàn thònh
hôn. Ta muoán giuùp cha nhieàu hôn nöõa, nhöng caùc côn bieán ñoäng traûi
qua khoâng cho Ta laøm ñöôïc.”
“Thöa Ñöùc Vua, trong tröôøng hôïp naøy, thaàn xin Ñöùc Vua ban cho
moät ôn hueä.”
“Cứ noùi ñi”.
“Xin Ñöùc Vua naêm nay laøm tieân tröôûng cho leã Thaùnh Luy taïi
Nguyeän Xaù?
“Ta vui loøng chaáp nhaän, tuy nhieân cha khoâng nghó noù seõ gaây leân
nhieàu chuyeän chaêng? Chöa bao giôø coù tieàn leä cho vieäc naøy, vaø Ta nghó
ñoù laø vieäc khoâng khoân ngoan neáu laøm nhö theá. Tuy nhieân, quyù vò cöù
coi nhö quyù vò ñöôïc nhö yù nguyeän, ngay caû khi Ta khoâng coù maët.”
Chuùng toâi tieáp tuïc noùi chuyeän veà caùc vaán ñeà khaùc cho ñeán khi tôùi
Ñeàn Ñöùc Meï Yeân uûi vaø tôùi loái vaøo haàm ôû chaân ngoïn ñoài lôùn. Ñöôøng
haàm raát chaät vaø ñi ngöôïc leân ñoài. “Chuùng ta phaûi ñi qua ñaây,” nhaø vua
noùi. Roài, quyø goái xuoáng vaø cuùi thaáp ñaàu gaàân saùt ñaát, nhaø vua baét ñaàu
töøng taác moät boø leân haàu nhö phuû phuïc; nhaø vua lieàn bieán maát cha khoâng
416
|
|
43.5 Page 425 |
▲back to top |
coøn nhìn thaáy nöõa. Ñang khi cha ñöùng taïi cöûa ra vaøo, raùng nhìn qua
maøn toái, thì cha tỉnh thöùc.
Sau naøy chuùng toâi soaùt laïi thôøi haïn cuûa giaác mô vaø khaùm phaù ra
Nguyeän Xaù vöøa môùi nhaän ñöôïc moùn quaø vaät chaát cuûa Hoaøng gia. Don
Bosco, gioáng nhö Ñöùc Pio IX vaø Ñaáng Ñaùng Kính Cottolengo hiểu roõ
Carlo Alberto. Caùc hoïc sinh cuûa Don Bosco ñöôïc danh döï haùt leã caàu
hoàn nhieàu laàn vaøo ngaøy gioã cuûa nhaø vua taïi nhaø thôø chính toøa Torino.
Tuy nhieân chuùng toâi xin ñöôïc toùm löôïc caâu chuyeän. Khi Ñöùc Toång
Giaùm Muïc Fransoni coøn ñang soáng caûnh löu đày, caùc Giaùm muïc cuûa
Piedmont ñaõ khai maïc hoäi nghò giaùm muïc taïi Villanovetta thuoäc giaùo
phaän Saluzzo ngaøy 25 thaùng baûy, ñeå chuaån bò nhöõng cuoäc chieán ñaáu
döõ doäi maø caùc ngaøi caûm thaáy saép xảy ra. Ñaây khoâng phaûi laø nôi ñeå baøn
luaän veà caùc quyeát ñònh cuûa caùc ngaøi; chuùng toâi xin haïn cheá vaøo caùc
dieän cuûa hoäi nghò naøy maø Don Bosco löu taâm. Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ra
leänh cho daân chuùng caàu nguyeän nôi coâng coäng ñeå Ñöùc Giaùo Hoaøng
ñöôïc linh öùng cho vieäc coâng boá tín ñieàu Ñöùc Meï Voâ nhieãm. Do Cha
Felix Reviglio, chuùng toâi ñöôïc bieát nhöõng lời caàu nguyeän nhö vaäy ñöôïc
Nguyeän Xaù höôûng öùng mau leï, bởi vì Don Bosco mong sao ñöôïc thaáy
Ñöùc Trinh Nöõ ñöôïc ñoäi trieàu thieân môùi xöùng ñaùng.
Hoäi ñoàng ñaõ thaønh laäp moät uûy ban caùc giaùm muïc ñeå soaïn moät cuoán
giaùo lyù thoáng nhaát, duøng cuoán giaùo lyù cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Casati ôû
Mondovi vaø cuoán cuûa Ñöùc Hoàng Y Costa ôû Torinoâ laøm caên baûn. Caùc
hoïc sinh ñeán Nguyeän Xaù töø nhieàu tỉnh vaø giaùo phaän, caàn coù moät baûn
vaên thoáng nhaát ñeå traùnh boái roái khi trôû veà giaùo phaän cuûa chuùng thaáy
caùc chaân lyù Ñöùc Tin ñöôïc trình bày moät caùch khaùc nhau. Ñieàu baát haïnh
laø döï aùn naøy khoâng ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian ñoù.
Caùc vò Giaùm Muïc cuûa Mondovi vaø Ivrea ñöôïc chæ ñònh nghieân cöùu
keá hoaïch in aán vaø phaùt haønh caùc saùch toát ñeå phaûn coâng caùc lôøi daïy cuûa
baùo chí voâ toân giaùo nhaèm ñaùnh phaù Ñöùc Tin, quyeàn bính Giaùo Hoäi vaø
luaân lyù. Ñeán luùc ñoù, Don Bosco môùi ñaët keá hoaïch cho taäp Letture
Cattoliche [Baøi ñoïc Coâng giaùo] vaø baûn thảo moät döï aùn vôùi Ñöùc Giaùm
Muïc [Luigi] Moreno trong caùc laàn đến thaêm vieáng thöôøng xuyeân Ñöùc
417
|
|
43.6 Page 426 |
▲back to top |
Giaùm Muïc ôû Ivrea, hoaëc khi naøo ñöùc Giaùm muïc naøy laø moät vò khaùch
cuûa Nguyeän Xaù.
Chuùng toâi xin noùi theâm raèng Don Bosco coù moät lyù do khaùc ñeå taï ôn
Chuùa; ngaøi ñaõ coù theå ñöùng ngoaøi cuoäc thaêng traàm chính trò vaø toân giaùo
ñeå khoâng hy sinh mình hoaëc chöùc vuï linh muïc. Loøng baùc aùi ñoái vôùi
nhöõng ngöôøi cuûa nhieàu tín ngöôõng khieán cho ngaøi ñöôïc yeâu quyù bôûi
nhöõng ngöôøi chöa hoaøn toaøn bò toäi loãi che kín. Khi Venice, maëc daàu ñaõ
coù nhieàu thaùng anh huøng choáng traû cuõng ñaõ ngaõ quỵ döôùi neàn cai trò
cuûa AÙo quoác ngaøy 24 thaùng Taùm, Don Bosco ñaõ quaûng ñaïi giô tay giuùp
ñôõ vaø yeân uûi nhieàu gia ñình tî naïn vaø löu đày ngöôøi Venetian. Ñieàu
naøy ñem laïi cho ngaøi ñaëc aân vaø söï baûo boïc cuûa raát nhieàu ngöôøi theo
phaùi töï do ôû Torinoâ, nhö ñaõ ñöôïc chöùng nhaän cuûa một muïc treân tôø
Giornale della Societa d’Istruzione e d’Educazione [Baùo cuûa Hieäp hoäi
Giaùo duïc], Boä I, baûn soá möôøi ba vaø möôøi boán thaùng Baûy 1849, ôû
Torino. Taùc giaû muïc naøy laø Casimiro Danna, giaùo sö ñaïi hoïc hoaøng gia
vaø laø moät thaønh vieân cuûa ñaûng caàm quyeàn. Sau khi moâ taû ñieàu ñaõ ñöôïc
laøm ñeå taêng tieán giaùo dục coâng, giaùo sö vieát:
Sau khi Racheli coù aán töôïng caàn phaûi giaùo duïc caùc baäc phuï huynh
coù theå cho gửi con caùi ñeán tröôøng, coù moät ngöôøi khoâng keùm tinh thaàn
roäng löôïng lo cho con caùi cuûa caùc cha meï ngheøo khoâng coù theå laøm gì
ñöôïc cho chuùng, hoaëc quaù öu tö ñeán phaûi boû beâ khoâng cung caáp moät
neàn hoïc vaán toái thieåu cho con caùi ñaém chìm trong söï ngu toái – thaät söï
ôû baäc thaáp nhaát cuûa xaõ hoäi. Toâi ñang noùi ñeán tröôøng hoïc ngaøy Chuû nhaät
cuûa Don Bosco. Toâi khoâng theå naøo neâu vò linh muïc naøy ra maø khoâng
coù caûm nghó chaân thaønh kính troïng saâu xa ngaøi. Ngaøi ñaõ môû moät
Nguyeän Xaù beân ngoaøi Porta Susa, vaø ñaët teân laø Nguyeän Xaù Thaùnh
Phanxicoâ Saleâ maø khoâng phaûi khoâng coù lyù do hoaëc cho coù leä. Coøn hôn
laø nguyeân caùi teân, tinh thaàn cuûa vò toâng ñoà haêng say ngôøi saùng ñöôïc
thoåi vaøo trong caùi nhaø naøy nhôø vò linh muïc raát ñaùng khaâm phuïc naøy,
ngöôøi ñaõù hieán toaøn thaân ñeå laøm dòu ñi nhöõng noãi ñau khoåâ cuûa ngöôøi
ngheøo nhôø vaøo giaùo duïc. Söï vinh quang cuûa ngaøi goàm trong vieäc ñaõ
ñöôïc laøm trong quaù khöù, vaø ñang laøm haøng ngaøy, ñeå chöùng toû cho thaáy
ñaïo cuûa chuùng ta laø moät ñaïo cuûa vaên minh. Trong ngaøy Chuû nhaät vaø
418
|
|
43.7 Page 427 |
▲back to top |
caùc ngaøy leã troïng, ngaøi tập hoïp khoaûng boán tôùi naêm traêm em trai, taùm
tuoåi hay hôn, trong saân chôi cuûa Nguyeän Xaù, ñeå giöõ chuùng ra ngoaøi
laøm ñieàu phieàn toaùi vaø daïy chuùng caùc nguyeân taéc Kitoâ giaùo. Ngaøi laøm
ñöôïc nhö vaäy nhôø giöõ cho chuùng luoân luoân baän roän trong cuoäc chôi
chung vui veû, sau khi chuùng ñaõ tham döï caùc vieäc kinh haït vaø toân suøng
ñaïo ñöùc. Trong taát caû moïi vieäc, ngaøi laø vò giaùo hoaøng, vò muïc töû, thaày
dạy vaø giaûng thuyeát cuûa chuùng, laø cha vaø laø anh trong tinh thaàn thaùnh
thieän göông maãu nhaát. Ngaøi dạy chuùng Kinh thaùnh, lòch söû Giaùo Hoäi,
giaùo lyù vaø toaùn phaùp thoâ sô. Ngaøi huaán luyeän chuùng heä thoáng meùt, vaø
daïy ñoïc vaø vieát cho nhöõng em muø chöõ. Taát caû ñieàu ngaøi laøm nhằm giaùo
duïc coâng daân vaø luaân lyù. Ngaøi cuõng ñaâu queân theå duïc theå thao. Caùc
em tham döï cuoäc thao dieãn trong khu saân chôi keà caän Nguyeän Xaù vaø
chôi caùc moân ñaùnh ñu, ñi caø kheâu, ñaùnh ñaùo loã vaø baén bi, nhôø vaäy
chuùng ñöôïc khoûe maïnh vaø cöôøng traùng. Ngaøi lôi keùo caû baày con trai
vaøo Nguyeän Xaù khoâng chæ nguyeân ñeå taëng quaø baèng hình aûnh ñaïo, chôi
xoå soá vaø ñoâi khi cho aên mieãn traû tieàn, nhöng coøn nhôø vaøo boä ñieäu vui
veû vaø loøng luoân luoân ao öôùc böøng leân vôùi aùnh saùng chaân lyù vaø töông aùi
töông thaân. Khi ngöôøi ta töôûng ñeán taát caû caùi xaáu xa ngaøi giuùp chuùng
traùnh khoûi, ngaên ngöøa caùc taät xaáâu, nhaân ñöùc ngaøi vun troàng vaøo taâm
hoàn chuùng, vaø keát quaû toát chuùng nhaän ñöôïc, thì khoù maø tin ñöôïc coâng
vieäc naøy seõ gaëp nhieàu trôû ngaïi vaø söï choáng ñoái. Töø ñaâu? Töø nhöõng
ngöôøi coù theå ñöôïc tha thöù cho nhieàu söï thieáu soùt, tuy nhieân khoâng phaûi
vì ngu doát. Sau heát, giaùo duïc neân ñöôïc coi laø moät ngaønh cao quyù nhaát
cuûa muïc vuï cuûa linh muïc, vaø cuõng cho nhöõng ngöôøi choáng ñoái naøy bieát
phaûi neân bieát ôn Don Bosco. Khoâng coù caùch naøo buoäc ngaøi ñeå cho caùc
hoïc sinh ñöôïc mieãn nhieäm vuï toân giaùo cuûa chuùng. Traùi laïi, ngaøi nhaém
khuyeán khích caùc em trong soá nhöõng em bò cha meï boû rôi khoâng bao
giôø ñeán nhaø thôø cuûa giaùo xöù chuùng, hoaëc neáu coù tôùi, chuùng seõ traùnh ñeå
khoâng chòu aûønh höôûng lôïi ích cuûa caùc giaùo lyù vieân. Trong con maét cuûa
theá gian, linh hoàn cuûa nhieàu em xem ra keùm quyù giaù, neáu chuùng ngheøo;
ñoâi khi, moät soá caùc ngöôøi lao coâng tông ñoà, nhaát laø trong caùc thaønh phoá
ñoâng ñuùc, boû beâ khoâng xaây döïng loøng ñaïo ñöùc khi thaáy caùc em naøy aên
maëc raùch röôùi taû tôi. Chính taïi ñaây toäi loãi baét reã khi quan toaø tuyeân boá
nhöõng baûn aùn naëng neà cho caùc toäi phaïm laøm phieàn phöùc xaõ hoäi, maø
419
|
|
43.8 Page 428 |
▲back to top |
vẫn coøn nhieàu keû phaïm toäi aùc hieän vaãn taêng theâm trong caùc thaønh phoá
chuùng ta. Nhieàu naêm qua, Nguyeän Xaù ñöôïc höôûng söï baûo veä cuûa nhaø
vua khoân ngoan cuûa chuùng ta, laø Carlo Alberto, nhaø vua ñaõ hoan
ngheânh söï ñoùng goùp vaøo luaân lyù coâng coäng. Söï gia taêng ñeàu ñaën soá
löôïng caùc em caàn phaûi môû theâm Nguyeän Xaù khaùc. Ñöôïc ñaët teân laø
nguyeân xaù Thaùnh Luy thieát laäp taïi Porta Nuova giöõa Viale del Platani
vaø Viale del Valentino, döôùi söï hướng daãn cuûa Cha [Hyacinth]
Carpano, moät ngöôøi ñaïo ñöùc, haêng say vaø coäâng taùc vieân coù giá trò cuûa
Don Bosco. Quaû vaäy caû hai Nguyeän Xaù naøy tuy hai nhöng cuøng một loái
soáng, moät tinh thaàn, vaø một muïc tieâu. Nguyeän Xaù thöù ba cuõng ñaõ ñöôïc
môû taïi Vanchiglia nhôø nhöõng noã löïc cuûa caùc linh muïc phuï taù cha xöù
nhaø thôø Truyeàn Tin, Cha [Gioan] Cocchis. Toâi buoàn loøng phaûi noùi, vì
lyù do naøo khoâng bieát, Nguyeän Xaù naøy ñaõ phaûi ñoùng cöûa.
Tuy nhieân caùi khieán cho Don Bosco coù quyeàn ñöôïc thò xaõ bieát ôn laø
caên löu xaù ñöôïc ngaøi cho môû cuøng trong moät khu vöïc cho caùc ngöôøi
ngheøo khoå nhaát vaø nhöõng ñöùa ranh con aên maëc raùch rưới nhaát chaïy
roâng ngoaøi ñöôøng phoá. Baát cöù luùc naøo ngaøi nghe bieát hoaëc gaëp thaáy
em naøo voâ gia cö, ngaøi lieàn löu taâm ñeán mang em veà Nguyeän Xaù, cho
em aên uoáng, aùo quaàn vaø nôi truù nguï, roài tìm vieäc cho em laøm, nhö theá
ngaøi chuaån bò cho em coù moät cuoäc soáng löông thieän. Trong löu xaù naøy,
ngaøi coù theå giaùo duïc em caû hai phaàn trí tueä vaø taâm hoàn, phaàn chaéc laø
ñöôïc thaønh coâng myõ maõn. Coù nhieàu vò linh muïc ñoùng goùp ñeå giuùp xoay
sôû nhieàu chi tieâu cho coâng cuoäc baùc aùi vó ñaïi naøy, nhöng vieäc chi tieâu
chính laø nhôø caùi muïc vuï thaät söï naøy cuûa ngaøi khi ngaøi tuyeân boá chính
Ngaøi laø nôi nöông naùu cuûa caùc ngöôøi gaëp söï khoù khaên. Quaû thaät ñoù laø
moät göông saùng phi thöôøng vò linh muïc naøy thöïc hieän trong vieäc xöû
duïng cuûa caûi! Khoâng phaûi luoân luoân laø söï khoân ngoan khi boû rôi taát caû
cuûa caûi traàn theá trong moät caùi buoâng tay baát ngôø, nhöng trong baøn tay
khoân ngoan, cuûa caûi coù theå trôû neân moät khí cuï cuûa loøng aùi quaûng ñaïi.
Söï ngheøo khoù thaät söï naèm trong söï taùch khoûi cuûa caûi maø hoï khoâng coù,
cuõng nhö taùch khoûi nhöõng ai coù cuûa caûi.
420
|
|
43.9 Page 429 |
▲back to top |
CHÖÔNG 48
Moät Quyeát Ñònh Quan Troïng
Ñeán ñuùng thôøi gian, Don Bosco quyeát ñònh phaûi coù nhöõng linh muïc
rieâng cuûa mình trong vieäc ñieàu haønh caùc nguyện xaù vaø caùc coâng vieäc
to lôùn khaùc. Ngöôøi treû Micae Rua thöôøng nghe thaáy ngaøi keâu leân, “OÂi,
thaät toát bieát bao neáu ta coù möôøi hai linh muïc trong taàm tay! Ta seõ göûi
hoï ñi ra ngoaøi rao giaûng ñöùc Tin cuûa chuùng ta, khoâng chæ trong nhaø thôø,
maø caû ôû ngoaøi phoá nöõa!” Baát cöù luùc naøo ngaøi nhìn thaáy moät taám baûn
ñoà theáâ giôùi, ngaøi lieàn hít vaøo moät hôi daøi thaät saâu khi thaáy bieát bao
vuøng coøn naèm trong boùng toái cuûa thaàn cheát, vaø ngaøi noân noùng mong
cho ñeán ngaøy ngaøi coù theå ñem aùnh saùng Phuùc aân tôùi nhöõng nôi chöa
ñöôïc caùc nhaø tryeàn giaùo ñeán khai môû.
Nhieàu naêm tröôùc, khi coøn ôû tröôøng ñaøo taïo giaùo só, ngaøi ñaõ daïy keøm
caùc em ngaøi tin coù naêng khieáu cần thieát laøm ngöôøi phuï taù töông lai cuûa
ngaøi. Boán em ñaàu tieân laø [Gioan] Piola, Occhena, Boarelli vaø [Luigi]
Genta. Ngaøi ñaët hy voïng lôùn lao vaøo chuùng, tuy nhieân ngay khi saép
maëc aùo doøng, hoï boû ngaøi. Ngaøi tieáp laøm thöû laàn thöù hai, vaø laïi bò thaát
voïng sau nhieàu thôøi giôø vaø coâng söùc ñaõ boû ra. Bò gia ñình can ngaên
hoaëc nhöõng lyù do khaùc, chuùng thoâi hoïc vaø cuõng khoâng ñeán Nguyeän
Xaù nöõa. Don Bosco coá gaéng thuyeát phuïc caùc linh muïc ñeán Nguyeän Xaù
daïy giaùo lyù ñeå cuøng vôùi ngaøi thaønh laäp moät coäng theå, daïy cho hoï bieát
phöông caùch coå voõ ñem laïi haïnh phuùc cho caùc linh hoàn, tuy nhieân lôøi
khuyeán khích cuûa ngaøi nhö rôi vaøo nhöõng caùi tai ñíeác.
Laøm sao ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy? Ngay caû khi ngaøi keâu môøi
nhöõng ngöôøi coù taâm hoàn chaân chính treân theá gian, ngaøi khoâng tìm ñöôïc
ngöôøi naøo chòu nghe theo lôøi ngaøi keâu goïi. Vaâng theo söù maïng cuûa
mình, Don Bosco muoán thaønh laäp moät tu hoäi, nhöng trong thôøi kyø baõo
taùp naøy, moïi vieäc nhö bò huøa nhau choáng ñoái. Caùc chính quyeàn ñaõ tra
tay vaøo moät cuoäc chieán choáng caùc doøng tu, loaïi boû vaø tòch tu taøi saûn
cuûa hoï. Nhieàu tu hoäi ñaõ bò giaûi taùn. Caùc vôû kòch, tieåu thuyết, baùo chí
boâi baån ñôøi soáng tu trì baèng nhöõng lôøi noùi xaáu, tung ra nhöõng ñieàu nhaïo
421
|
|
43.10 Page 430 |
▲back to top |
baùng laøm toån thöông nhaát. Daân chuùng coù thieân kieán choáng laïi caùc doøng
tu, vaø thöôøng coâng khai toû thaùi ñoä khinh bæ. Danh töø “khaát só, thaày
doøng” noùi leân söï khinh bæ, cheâ boâi. Phaàn ñoâng, ngay caû caùc linh muïc
trieàu ñeàu thuø nghòch vôùi caùc tu só doøng tu vì lyù do tieàn bạc hoaëc vì ghen
töông.
Quaû theá, caùc thaày doøng mang treân mình caùi gaùnh nặng ñôøi soáng tu
trì moät caùch oaùn haän ñeå minh chöùng cho nhöõng lôøi chæ trích vaø cö xöû
taøn nhaãn ñoå vaøo ñaàu hoï do nhöõng keû voâ thaàn, baùo chí vaø caùc nhaø vieát
truyeän. Taát caû nhöõng söï kieän naøy gaây neân khoù kieám ra ngöôøi muoán
soáng ñôøi soáng tu trì.
Nhöng Don Bosco phaûi tìm cho ra; ngaøi phaûi löïa choïn caùc vieân ñaù
ñeå xaây leân moät laâu ñaøi thieâng lieâng vó ñaïi, moät cộng theå tu trì roäng lôùn.
Ñaáy laø söï meänh cuûa ngaøi. Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ laøm saùng toû giaác mô
nhöõng daõ thuù bieán thaønh con cöøu, vaø moät soá con cöøu trôû thaønh ngöôøi
chaên164. Ñieàu ñoù roõ reät coù nghóa laø ngaøi phaûi tìm nhöõng ngöôøi phuï taù
trong soá caùc hoïc sinh seõ ñöôïc chæ ñònh cho ngaøi. Tuy nhieân, ngaøi nhaän
thaáy chuùng cuõng quay löng laïi vôùi ngaøi, ngay khi töø ñaàu ngaøi noùi roõ
ngaøi muoán chuùng soáng moät ñôøi soáng tu trì. Ngaøi phaûi haønh ñoäng caån
thaän chín chaén trong vấn ñeà naøy, moät caùch chaäm raõi nhöng quyeát taâm
tieán böôùc ñeå thaéng lôïi moät caùch khoân ngoan cho yù töôûng naøy.
Khôûi söï thieát laäp moät tu hoäïi môùi laø caû moät coâng cuoäc ñaày vaát vaû.
Caùc vò saùng laäp caùc tu hoäi cuõ ñaõ tìm ñöôïc trong soá caùc ngöôøi ñi theo
nhöõng ngöôøi ñaõ tröôøng thaønh, ñaïo ñöùc, coù hoïc thöùc vaø coù kinh nghieäm
trong caùc vaán ñeà vaät chaáùt vaø tinh thaàn. Hoï ñaõ coù moät ôn goïi chaéc chaén
saün saøng chaáp nhaän moät cuoäïc thöû thaùch cam go, tuy nhieân trong thôøi
gian ñoù theá giôùi ñang coøn ca tuïng nhöõng ai hieán thaân cho Thieân Chuùa.
Moïi vieäc hoaøn toaøn ñaõ khaùc trong tröôøng hôïp cuûa Don Bosco. Ngaøi
phaûi thieát laäp moät coäng theå thaùnh töø söï khoù khaên, vaø do ñoù caùc thöû
nghieäm veà ôn goïi trong luùc taïo neân cho coù khoâng coøn laø vấn ñeà khoù
khaên. Neáu muoán coù nhöõng coäng söï vieân coù tinh thaàn hieán thaân vaø ñöôïc
164 Xin ñoïc BM II, tr.190 f, 232ff. Xin ñoïc tieáp BM I tr. 95f, 316ff [Nxb]
422
|
|
44 Pages 431-440 |
▲back to top |
|
|
44.1 Page 431 |
▲back to top |
hoïc hoûi, tröôùc heát chính ngaøi phaûi ñaøo taïo hoï. Theo kinh nghieäm, vieäc
truyeàn ñaït cho hoï khoâng coøn laø vấn ñeà nöõa.
Chæ coù moät mình, khoâng coù caùc phöông tieän nhaân loaïi yeåm trôï naøo,
ngaøi phaûi taäp trung caùc noã löïc cuûa mình vaøo em naøy hoaëc em khaùc
trong soá haøng ngaøn em tôùi Nguyeän Xaù. Ngaøi phaûi ñaøo luyeän nhaân caùch
cuûa em ñoù, thöôøng xuyeân daïy em tieáp nhaän caùc bí tích, roài daïy giaùo lyù,
daïy hoïc caên baûn vaên phaïm tieáng YÙ, tieáng La tinh. Ngaøi coøn phaûi cung
caáp cho em thöùc aên, choã ôû vaø quaàn aùo, cho em hoïc leân cao hôn; roài
chuaån bò cho em maëc aùo doøng vaø cho em daïy ngöôøi khaùc ñeå coù theå ñi
theo böôùc chaân em ñang ñi khi em hoïc trieát vaø thaàn hoïc cho tôùi khi em
ñöôïc chòu chöùc linh muïc. Ñoù laø keá hoaïch Ñöùc Trinh Nöõ ñaõ veùn môû cho
ngaøi trong caùc giaác mô, maø ngaøi ñaõ nghieàn ngaãm trong taâm trí töø laâu
cho tôùi baây giôø. Cöù nhö vaäy, töøng böôùc moät, ngaøi ñaøo luyện nhaân söï
caàn cho söù maïng cuûa ngaøi.
Trong cuoäc tónh taâm taïi Ñeàn Thaùnh Ignatius phía treân Lanzo, Don
Bosco ñaõ quyeát ñònh döùt khoaùt baét ñaàu khôûi söï caùi keá hoaïch naøy. Vì lyù
do naøy, ngaøi toå chöùc caùc cuoäc tónh taâm nhö ñaõ noùi treân ñaây vôùi caùc em
vaø cha Vola. Hai cuoäc tónh taâm coù baûy möôi moát em tham döï ñöôïc choïn
trong haøng traêm em ôû caû hai Nguyeän Xaù. Trong cuoäc tónh taâm, Don
Bosco caån thaän nghieân cöùu tình tình caùc em vaø coá gaéng phaân bieät caùc
daáu chæ ôn goïi linh muïc nôi moät soá em. Trong soá lôùn ñoù, ngaøi choïn ba
em toát nhaát: Giuse Buzzetti, Carlos Gastini, vaø Giacomo Bella. Traïng
thaùi, thoâng minh, thieän chí vaø göông maãu ñaïo ñöùc cuûa chuùng coù veû laø
một höùa heïn toát đẹp. Ngaøi theâm moät em thöù tö vaøo soá naøy laø Felix
Reveglio, khoâng coù theå theo caùc em khaùc döï cuoäïc tónh taâm ñöôïc vì em
bò beänh. Keá hoaïch cuûa Don Bosco laø muoán cho chuùng boû coâng vieäc
chuùng ñang laøm, ñeå thöû tinh thaàn vaâng lôøi trong moät vaøi thaùng ñeå chaéc
chaén yù muoán chaân thaønh cuûa chuùng, ñeå giaùo duïc chuùng. Chæ coù moät em
trong soá naøy ñaõ hoaøn taát baäc tieåu hoïc; caùc em khaùc chæ môùi bieát ñoïc vaø
vieát chuùt ñænh tröôùc khi ñi laøm vieäc.
Moät ngaøy trong thaùng Baûy, Don Bosco goïi Buzzetti, Gastini, Bella
vaø Reviglio hoïp laïi vôùi nhau, vaø ngaøi noùi vôùi chuùng, “Cha caàn caùc con
ñeán giuùp cha ôû Nguyeän Xaù, caùc con coù muoán khoâng?”
423
|
|
44.2 Page 432 |
▲back to top |
“Cha muoán chuùng con laøm gì?”
“Tröôùc tieân, ñeå chuaån bò, cha muoán daïy caùc con hoïc caùc moân ôû baäc
tieàu hoïc, roài cha seõ baét ñaàu daïy caùc con hoïc tieáng La Tinh. Neáu Chuùa
muoán, một ngaøy naøo ñoù, caùc con seõ laøm linh muïc. Caùc con coù chaáp
thuaän khoâng?”
“Coù, coù !” caùc ngöôøi treû ñoàng thanh ñaùp.
“Nhöng neáu caùc con muoán thaønh coâng, caùc con phaûi vuôït qua moät
soá chöôùng ngaïi vaät. Caùc con phaûi meàm nhuõn deã gaáp trong baøn tay cha
nhö caùi khaên tay naøy,” vaø ngaøi caàm caùi khaên trong baøn tay baét ñaàu voø
laïi. Rồi ngaøi tieáp tuïc, “Cha phaûi laøm ñöôïc vôùi caùc con ñieàu maø caùc con
nhìn thaáy cha laøm vôùi caùi khaên tay. Noùi caùch khaùc, cha muoán caùc con
hoaøn toaøn vaâng lôøi cha”. Caùc em ñoàng yù, chaáp nhaän lôøi ngaøi ñeà nghò,
vaø ñoàng yù tieáp tuïc vieäc hoïc haønh.
Trong khi ñoù, Don Bosco treo nhieàu biểu ngöõ ñoù ñaây trong khaép
Nguyeän Xaù vôùi lôøi, “Moãi thôøi gian laø moät kho taøng”. Maëc daàu ngaøi
muoán laøm voäi, nhöng nhaän thaáy söï doát naùt cuûa caùc em ngang vôùi thieän
chí. Hôn nöõa, ngaøi nhaän thaáùy raèng ngöôøi ta quen laøm vieäc chaân tay taát
seõ tìm ñöôïc baát cöù coâng vieäc naøo khaùc ñeå sinh nhai trong moät theá giôùi
khaùc bieät. Bôûi ñoù, ngaøi ñaët keá hoaïch giôùi thieäu chuùng daàn daàn böôùc
vaøo caùi theá giôùi môùi. Thaùng Taùm 1849, ngaøi nhôø Cha Chiaves daïy
chuùng caùc baøi vaên phaïm YÙ. Boán ngöôøi trẻ ñeán nhaø ngöôøi ôû gaàn nhaø thôø
Thaùnh Augustino ñeå hoïc. Coâng vieäc toát ñeïp ngay thaùng ñaàu khieán cho
Don Bosco baét ñaàu daïy sô ñaúng tieáâng La Tinh thaät kieân taâm ñaùng khaâm
phuïc. Nhôø daïy doã moät caùch vöõng chaéc, khoâng rieâng ñuùng giôø aán ñònh
maø coøn trong caû giôø chôi, trong böõa aên, trong voøng moät tháng, chuùng
ñaõ hoïc xong naêm caùch bieán hoùa cuûa moät töø vaø boán caùch chia động töø,
vaø baét ñaàu vaøi baøi dòch ñôn giaûn.
Vaøo giöõa thaùng Chín, Don Bosco ñöa caùc em cuøng ngaøi ñeán Becchi
ñeå nghæ vaø thay ñoåi caûnh trí. Töø Morialdo, ngaøi vieát cho Cha Borel,
ngöôøi thöôøng ñeán thay Don Bosco ñieàu haønh Nguyeän Xaù Valdocco
trong thôøi gian ngaøi vaéng maët.
Castelnuovo Asti, 20 thaùng Chín, 1849.
424
|
|
44.3 Page 433 |
▲back to top |
Cha raát thaân meán,
Con bieát cha muoán nghe veà cuoäc du haønh cuûa chuùng con. Chuùng con rôøi
Torinoâ vaøo buoåi saùng leân taàu luùc saùu giôø vaø baèng yeân xuoáng taàu taïi
Valdichiesa. Khi chuùng con tôùi noâng traïi Savi, con chöùng kieán moät caûnh töôïng
buoàn – choân caát moät ngöôøi bò ngöôøi anh haï saùt. Caâu chuyeän thaät söï xảy ra
nhö sau, hai anh em yeân tònh chia gia taøi cuûa cha ra, ngoaïi tröø moät vaøi ñoà
phaân boùn. Moät cuoäc caõi nhau ñeán nỗi noùng quaù ñoä giöõa hai anh em khoâng
coøn kìm haõm ñöôïc khieán ngöôøi anh ñieân leân xoâng ñeán ñaäp cheát ngöôøi em.
Naïn nhaân môùi coù möôøi taùm, chöa laáy vôï; ngöôøi anh, teân gieát ngöôøi, hai mươi
boán tuoåi ñaõ coù vôï, coù con. Vì caõi nhau neân ñöa ñeán ñieàu gheâ tôûm naøy! Moät
ñieàu laï luøng khaùc: moät ngöôøi ñöôïc tìm thaáy bò cheát nöûa ngöôøi ñaõ bò röûa thoái.
Ngöôøi naøy queâ taïi Chieri, theo nhö lôøi ñoàn, baùn ñieân baùn tænh.
Con bò ñau naëng caû ngaøy thöù Hai vaø thöù Ba, nhöng hoâm qua ñaõ khaù hôn
nhieàu; con hy voïng söùc khoûe cuûa con moãi ngaøy moãi toát hôn. Con nghó seõ raát
toát cho taát caû quyù cha, neáu cha, cha Carpo, cha Vola tôùi ñaây nhö ñaõ döï tính.
Ñöôøng ñi ñaõ deã: Valdichiesa, Croce Grande, vaø morialdo, laø tôùi nhaø con.
Moïi ngöôøi ôû ñaây ñeàu khoûe caû, ngoaïi tröø Gastini coøn bò soát.
Meï con vaø caùc em xin ñöôïc cuøng con gửi lôøi chaøo thaêm cha, cha Pachiotti,
cha Bosio, Cha Vola v. v… Xin cöù tin töôûng nôi con,
Ngöôøi baïn thaân cuûa cha
Don Bosco,
ngöôøi höôùng daãn caùc em lang thang ngoaøi phoá
C.C. Cha coù theå giao chöông trình giuùp vui cho Augustino. Con nghó anh
ta coù theå laøm ñöôïc, nhaát laø coù Arnaud giuùp ñôõ.165
Khi Don Bosco coøn ôû Casrelnuovo, söï vaéng maët cuûa Ñöùc Toång
Giaùm Muïc ôû Torino ñöôïc caûm nhaäân roõ hôn bao giôø heát, vì ñeán hoâm
nay ngaøi xa queâ höông ñaõ laâu ngaøy. Do ñoù, vò giaùm quaûn nhaø thôø chính
toøa khaùng caùo leân chính phuû ñeå xin cho goïi ngaøi trôû veà vaø baûo ñaûm an
165 Hyacinth Arnaud, moät cöïu hoïc sinh cuûa Nguyeän xaù [Nxb].
425
|
|
44.4 Page 434 |
▲back to top |
toaøn cho ngaøi. Hieäp só Edpardo Marmora, moät ngöôøi baïn cuûa Don
Bosco vaø laø ngöôøi thöôøng đến thaêm Nguyeän Xaù, cuõng laäp moät kieán
nghò töông töï vôùi 10.154 chöõ kyù göûi cho boä trưởng Boä noäi vuï. Tuy
nhieân, ngay töø noäi caùc Gioberti, chính quyeàn ñaõ quyeát ñònh khoâng cho
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni ôû laïi toøa giaùm muïc baèng baát cöù giaù naøo.
Ngoaøi ra, baùo chí ñaõ khoâng thaáy xaáu hoå vieäc choáng ñoái haøng giaùo só,
tieáp tuïc boâi nhoï vaø chöûi bôùi caù nhaân ngaøi. Maëc cho cuoäc vaän ñoäng xaáu
xa naøy, vò phaåm chöùc khoâng bieát sôï seät naøy ñi Savoa ngay khi nghe
ñöôïc tin veà haønh ñoäng nhaân danh ngaøi, vaø göûi lôøi tôùi nôi cö truù cuûa ngaøi
taïi Pianezza ñeå sẵn saøng. Khi chính quyeàn thoaùng nghe veà vieäc naøy,
hoï aùp löïc Ñöùc Giaùm Muïc [Andrew] Charvaz [ôû Pinerolo] ñeå baùo cho
Ñöùc Toång Giaùm Muïc raèng nhaø vua khoâng muoán ngaøi trôû veà. Nghe thaáy
theá, Ñöùc Toång Giaùm Muïc döøng laïi nhaø cuûa Ñöùc Giaùm Muïc ôû
Chambery.
Ñoù laø tin cuûa cha Borel hoài ñaùp Don Bosco. Cuøng vôùi tin töùc veà
Nguyeän Xaù. Ngöôøi xin caùo loãi khoâng ñeán Morialdo ñöôïc vì phaûi giuùp
caùc kinh só Nhaø thôø Chuùa Ba Ngoâi ñeå thu thaäp chöõ kyù nôi haøng giaùo só
ñeå coù moät baûn thænh caàu vôùi lôøi vieát caån thaän göûi leân chöùc quyeàn daân
söï, xin ruùt laïi leänh caám baát coâng Ñöùc Toång Giaùm Muïc, vì noù laøm nguy
haïi raát lôùn cho vieäc ñieàu haønh hieäu quaû giaùo phaän. Don Bosco göûi maáy
chữ ñeå traû lôøi.
Morialdo, 25 thaùng Chín, 1849
Cha ñaùng quyù meán,
Con xin heát söùc taùn thaønh thö thænh nguyeän maø cha ñang ñi thu thaäp chöõ
kyù, vaø con xin theâm chöõ kyù cuûa con nöõa, tuy nhieân con khoâng nghó chaäm theâm
moät ngaøy seõ gaây neân trôû ngaïi. Neáu caùc vò linh muïc kia tôùi, maø khoâng coù cha,
thì cuoäc thaêm vieáng khoâng ñöôïc toát ñeïp nhö yù muoán. Con sung söôùng ñöôïc
nghe taát caû moïi söï ñeàu ñöôïc toát ñeïp ôû Nguyeän Xaù. Con tin töôûng seõ ñöôïc
Chuùa tieáp tuïc chuùc laønh. Xin noùi vôùi cha Vola neân giaûng vaéên goïn, neáu khoâng
caùc em seõ ñeán ít hôn vaøo buoåi saùng. Xin göûi lôøi chaøo chung caùc baïn. Xin tin
töôûng con, vôùi taát caû taám loøng cuûa con,
426
|
|
44.5 Page 435 |
▲back to top |
Ngöôøi baïn thaân thöông cuûa cha
Don Bosco
Töø ngaøy ñaàu taïi Becchi, Don Bosco khoâng ngöng chöông trình daïy
caùc em. Theo ñöôøng loái suy nghó cuûa ngaøi, nghæ khoâng coù nghóa laø
khoâng laøm gì heát. Caùc hoïc sinh ñaõ tieán boä; ngay caû chöa bieát, chæ caàn
laéng nghe ngöôøi daïy. Ñeà taøi noùi chuyeän luùc aên côm thöôøng xuyeân thay
ñoåi; ngoài baøn noùi chuyeän bao goàm vieäc phaân tích caùc töø vaø chia ñoäïng
töø. Ñeå giaûi trí, Don Bosco cho caùc em ñi daïo tôùi laøng laân caän hoaëc tôùi
moät vaøi vöôøn nho, tuy nhieân vaãn khoâng heàâ boû baøi hoïc. Nhôø coù tinh thaàn
hy sinh vaø nghò löïc vì yeâu thöông, ngaøi coù theå chuaån bò cho caùc em sinh
qua ñöôïc cuoäc khaûo haïch veà vaên phaïm cuoái thaùng Möôøi.
Trong ngaøy 11 thaùng Taùm, khi coù moät baûng kyû nieäm ñöôïc khám phaù
ở Becchi gaàn ngoâi nhaø nôi Don Bosco sinh ta, cha [Felix] Reviglio keát
thuùc baøi dieãn vaên tuyeät vôøi cuûa ngaøi nhö sau:
Xin giaõ töø, oâi nhöõng thaùnh ñòa nhaéc chuùng ta nhôù laïi loøng nhaân aùi tuyeät
vôøi cuûa vò aân nhaân cao quyù cuûa chuùng ta. Nhöõng vöôøn nho naøy, nhöõng caùnh
ñoàng coû kia laø nhöõng nôi ngaøi daïy cho nhöõng ngöôøi con cuûa ngaøi baøi hoïc La
tinh, ñeå chuaån bò cho hoï tieán leân laøm muïc vuï linh muïc. Khi laøm việc, khi ñi
daïo, trong böõa aên, ngaøi daïy chuùng toâi vôùi moät söï kieân taâm ñaùng khaâm phuïc,
baét chuùng toâi lặp ñi lặp laïi caùc luaät leä haøng traêm laàn, ñeå in saâu vaøo taâm trí
chuùng toâi vôùi caùc baøi taäp thöôøng xuyeân neáu thaáy caàn - maø quaû thöïc thöôøng
raát caàn thieát - cho tôùi khi chuùng toâi hoaøn toaøn thoâng suoát. Bieát bao laàn toâi ñaõ
duøng möu trí ñeå tránh thoaùt vì sôï bò ngaøi ñaët caâu hoûi. Quaû vaäy, ngaøi dòu daøng
goïi toâi ñeán beân ngaøi cho toâi vaøi haøng ñeå dòch, caùc töø ñeå chia phaân tích, caùc
ñoäng töø ñeå chia. Maëc daàu chuùng toâi hoïc chaäm, ngaøi khoâng bao giôø maát kieân
nhaãn… Xin giaõ töø caên nhaø thaân yeâu, laø nôi toâi traûi nghieäm tình cha thöông yeâu
caùch rieâng, maø chæ vôùi muïc ñích giuùp toâi kieân trì laøm ñieàu thieän haûo.
427
|
|
44.6 Page 436 |
▲back to top |
Cuõng trong muøa thu naøy, Don Bosco gaëp ñöôïc moät caäu thieáu nieân
möôøi laêm tuoåi, moät ngaøy kia ñaõ trôû thaønh moät ngöôøi phuï taù coù giaù trò
trong nhieàu coâng cuoäc, moät nhaân chöùng trung thaønh caùc nhaân ñöùc cuûa
ngaøi, vaø qua đời khi laøm thöøa sai taïi xöù Equador xa xoâi. Don Bosco ñeán
Ramello, moät thoân cuûa thò traán Castelnuovo Asti166, ñeå mua nho cuûa
oâng Carlos Savio, thaân phuï cuûa tö giaùo Ascanio. OÂ. Savio ñaõ doïn ra
moät böõa aên tröa cho caùc hoïc sinh ñeán thaêm, vaø khi caùc em coù maët, oâng
giôùi thiệu Angelo, moät ngöôøi con khaùc cuûa oâng vôùi Don Bosco, vaø xin
nhaän cho em ñöôïc vaøo Nguyeän Xaù. Don Bosco sung söôùng baèng loøng,
vaø naêm sau, ngaøi ñem em theo veà Torino.
Sau leã Ñöùc Meï Maân Coâi, caùc em rôøi Becchi trôû veà Torinoâ. Don
Bosco maáy ngaøy sau môùi veà. Moät buoåi toái, khi Don Bosco ñang treân
ñöôøng töø Becchi tôùi Buttigliera hoaëc nhö caùc ngöôøi khaùc laøm, töø
Capriglio tôùi Castelnuovo, vaøo khoaûng giöõa con ñöôøng chính, song
song vôùi moät khu vöïc röøng caây, toái vaø ñôn ñoäc, ngaøi nhìn thaáy moät
thanh nieân ngoài treân söôøn ñoài. Caäu thanh nieân ñöùng daäy ñi veà phía
ngaøi, xin ngaøi cho tieàn. Anh naøy noùi moät caùch ñe doïa, lôøi yeâu caàu thöïc
laø moät caùi leänh. Khoâng chuùt sôï haõi, Don Bosco ñöùng laïi vaø traû lôøi, “Cöù
töø toán, hôõi con.”
“OÂng muoán noùi gì vôùi chöõ töø toán? Ñöa tieàân cho tao nhanh ñi, neáu
khoâng tao seõ gieát oâng!”
“Toâi khoâng coù tieàn”, Don Bosco ñaùp. “Coøn veà maïng soáng cuûa toâi,
Thieân Chuùa ban cho toâi, thì chæ coù Ngaøi môùi coù theå caát ñi”.
Moät nôi heûo laùnh, hoang vu, moät nôi lyù töôûng cho teân gieát ngöôøi.
Tuy caùi muõ cuûa anh ñaõ ñöôïc keùo xuoáng che maët, Don Bosco nhaän ra
anh laø con moät chuû ñaát khu laân caän. Thöïc ra Don Bosco ñaõ daïy giaùo lyù
cho anh ta, vaø ñaõ giaûi toäâi cho anh trong nhaø tuø ôû Torinoâ. Anh ñaõ ñöôïc
tha ra tröôùc ñaây maáy ngaøy vì Don Dosco ñaõ ñích thaân can thieäp vôùi vò
chöôûng lyù. Ñieàu gì ñaõ xaåy ra trong trôøi toái taêm vaø khieán cho anh ta bò
khích ñoäng: ngöôøi thanh nieân này khoâng nhaän ra Don Bosco, cho ñeán
khi ngaøi ngaång cao ñaàu leân vaø noùi vôùi caùi gioïng thaáp ñeå khieån traùch
166 Xin ñoïc BM I tr. 20 [Nxb].
428
|
|
44.7 Page 437 |
▲back to top |
anh naøy, “Anthony, taïi sao coù caùi thoùi giao dòch toài teä naøy vaäy? Coù
phaûi ñaây laø con ñaõ giöõ lôøi höùa môùi ñaây chæ coù vaøi ngaøy taïi nhaø thôø
Thaùnh Augustinoâ? Coù phaûi con theà seõ khoâng bao giôø troäm caép nöõa
khoâng?”
Anh baïn ñaùng thöông baây giôø môùi nhaän ra Don Bosco. Anh cuùi ñaàu
xuoáng heát söùc hoå theïn. “Cha noùi ñuùng”, anh noùi, “nhöng, cha bieát, con
quaù caàn tieàn. Con xaáu hoå khoâng daùm trôû veà nhaø. Con khoâng ngôø laø
cha. Con khoâng bao giôø daùm lấy tieàn cuûa cha. Xin cha tha thöù cho con.”
“Thoâi ñuû roài, hôõi con. Con vöøa moùi söûa ñoåi loái soáng cuûa con. Con
lôïi duïng loøng töø bi cuûa Chuùa; neáu con khoâng sôùm ñi theo con ñöôøng
ngay chính, cha sôï seõ quaù treã.”
“Con thöïc söï muoán söûa laïi con ñöôøng con ñi. Con xin höùa.”
“Chöa ñuû ñaâu. Con phaûi baét ñaàu xöng toäi ngay laäp töùc, bôûi vì neáu
con cheát ngay baây giôø, linh hoàn con seõ bò trầm luaân muoân ñôøi”.
“Vaâng, con seõ xöng toäi”.
“Khi naøo?”
“Baây giôø, neáu cha muoán. Nhöng con chöa ñöôïc chuaån bò”.
“Cha seõ chuaån bò cho con. Nhöng con phaûi höùa vôùi Chuùa khoâng bao
giôø choáng laïi Ngöôøi nöõa”.
Don Bosco caàm tay anh thanh nieân ñaùng thöông vaø ñi leân söôøn gioác
vôùi mình. Taïi ñaây hoï tôùi moät luøm caây nhoû. Don Bosco ngoài xuoáng treân
moät baõi coû vaø ra hieäu cho caäâu thanh nieân quyø xuoáng. Xuùc ñoäng ñeán
khoùc, anh vaâng lôøi vaø xöng toäi vôùi daáu hieäu thaät loøng thoáng hoái. Sau
ñoù Don Bosco cho anh moät maãu aûnh Ñöùc Meï Voâ Nhieãm vaø moät soá tieàn
nhoû, roài ñöa anh trôû veà Torino. Anh naøy ñaõ bò boû tuø vì aên caép moät chieác
ñoàng hoà ñeo tay vaø bò cha anh ñuoåi ra khoûi nhaø vì toäi boâi nhoï thanh
danh gia ñình. Sau khi thuyeát phuïc anh töø nay trôû ñi phaûi soáng moät
cuoäc ñôøi ngay thaúng vaø löông thieän, Don Bosco tìm cho anh moät coâng
vieäc laøm. Sau ñoù, ngöôøi thanh nieân ñaõ thay ñoåi loái soáng vaø cuoái cuøng
ñaõ trôû neân moät ngöôøi choàng vaø moät ngöôøi cha Kitoâ höõu göông maãu.
Don Bosco trôû laïi Torino ngaøy 12 thaùng Möôøi. Ngaøy hoâm ñoù, quan
taøi vua Carlo Alberto, hoài höông taïi Genoa, nay ñaõ tôùi Torino ñeå ñöôïc
429
|
|
44.8 Page 438 |
▲back to top |
laøm leã an taùng taïi nhaø thôø chính toøa Torino, vaø sau ñoù ñöôïc chuyeån tôùi
vöông cung thaùnh ñöôøng Superga ñeå an taùng trong haàm moä hoaøng gia.
Don Bosco cuõng ñaõ tôùi kòp giôø ñeå kyù vaøo ñôn thænh nguyeän do kinh só
nhaø thôø Chuùa Ba Ngoâi soaïn xin cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fransoni
ñöôïc trôû veà. Ñôn ñöôïc treân moät ngaøn linh muïc kyù ñeå ñöôïc trình cho Boä
Tö phaùp ngaøy 25 thaùng Möôøi, 1849. Don Bosco aùi moä mong moûi chôø
ñôïi Ñöùc Toång Giaùm Muïc trôû veà, moät vò maø ngaøi thöôøng xuyeân giao
tieáp vaø ñöôïc taøi trôï tieàn baïc ñeå lo cho Nguyeän Xaù. Trong hoà sô ghi
nhaän chi thu cuûa boá thí, cha Borel coù ghi soá tieàn moät traêm lire do Ñöùc
Toång Giaùm Muïc Fransoni trao taëng ngaøy 5 thaùng Hai, 1849. Treân heát
moïi söï, vieäc trôû laïi cuûa ngaøi caàn cho vieäc laõnh ñaïo khoân ngoan vaø vöõng
chaéc haøng giaùo só. Tuy nhieân, ngaøy 15 thaùng Möôøi, chính quyeàn laïi
caøng quấy nhieãu Giaùo Hoäi hôn. Hoï caám caùc toå hôïp vaø tu hoäi toân giaùo
khoâng ñöôïc taïo maõi baát ñoäng saûn, ngay caû do söï coáng hieán theo luaät
leä, vaø caám vieäc ñoaïn maõi hoaëc cho sang nhöôïng daøi haïn khoâng ñöôïc
chính quyeàn cho pheùp tröôùc, maø chæ ñöôïc laøm sau khi ñaõ tham khaûo
Hoäi ñoàng quoác gia.
430
|
|
44.9 Page 439 |
▲back to top |
CHÖÔNG 49
Nguyeän Xaù Thieân Thaàn Baûn Meänh
Khoù maø moâ taû moät caùch thöù töï nhieàu döï aùn môùi khaùc nhau cuûa Don
Bosco ñang thöïc hieän hoaëc ñaõ hoaøn taát cuøng moät luùc. Taát caû ñeàu ñöôïc
quy höôùng vaøo vieäc laøm vinh danh Thieân Chuùa, tuy nhieân trong khi coù
moät soá ñöôïc thöïc hiện treân caên baûn cuøng moät ñöôøng höôùng vaø ñan cheùo
nhau, nhöõng coâng vieäc khaùc laøm rieâng vôùi muïc ñích cho töøng caù nhaân.
Trong soá caùc coâng vieäc naøy, trong nửa naêm sau cuûa naêm 1849, Don
Bosco ñaõ baän roän vôùi caùi Nguyeän Xaù thöù ba ôû Borgo Vanchiglia.
Cha Gioan Cocchis ñaõ ñoùng cöûa Nguyeän Xaù cuûa ngöôøi hoaëc trung
taâm cho caùc em trong thôøi chieán tranh taùi dieãn choáng laïi AÙo quoác. Caùc
em ñöôïc huaán luyeän caàm suùng vaø göôm dao, mong haêng haùi muoáân ñi
chieán ñaáu, neân ñaõ tình nguyeän ra tieàn tuyeán, coù cha Cocchis ñi theo, vì
ngöôøi khoâng ñang taâm boû rôi caùc em. Hoï rôøi Torinoâ vôùi vuõ khí ñöôïc
quaân ñoäi caáp phaùt vôùi mô moäng ñöôïc choaøng voøng hoa vinh döï. Nhöng
baát haïnh thay, sau moät ít ngaøy di haønh, nhöng khi tôùi Chivasso vaø roài
tôùi Vercelli, hoï khoâng tìm ñöôïc ñaïn döôïc, thöùc aên, hoaëc nôi ñoùng quaân.
Khoâng coù leänh töø thuû ñoâ ban haønh, vò tö leänh töø choái coâng nhaän hoï laø
quaân binh. Vaán ñeà theâm toài teä vôùi tin töùc göûi veà cho hay cuoäc thaát traän
naëng neà taïi Novara. Baây giôø phoøng tuyeán ñaõ ôû ngoaøi taàm vôùi, caùc
chaøng thanh nieân tình nguyeän khoâng coøn caùch naøo ñeå choïn, ngoaøi vieäc
thay ñoåi böôùc ñi. Bò boû rôi khoâng coøn lôïi töùc, chuùng traû vuõ khí laïi vaø
lang thang trôû laïi Torinoâ. Doïc ñườøng ñi, chuùng ñi xin ñoà aên nôi caùc
ngöôøi daân queâ, tuy nhieân vì bò coi laø phöôøng cöôùp ñöôøng, chuùng bò ñuoåi
khoûi cöûa nhaø vaø toáng ra ngoaøi ñoàng ruoäng. Cuoái cuøng bò ñoùi khaùt, caùc
thanh nieân voâ voïng naøy phaûi loù maët ôû Torino ngay ban ngaøy ban maët,
chuùng phaûi laån troán ôû bôø buïi, trong caùc cống raõnh doïc ñöôøng ñeå khoûi
bò daân chuùng cöôøi nhaïo. Chôø ñeán ban ñeâm chuùng môùi laëng leõ veà nhaø
töøng nhoùm hai ba ngöôøi moät.
Sau thôøi gian troán traùnh, Cha Cocchis ñi Roma nay ñaõ ñöôïc quaân
Phaùp giaûi phoùng, ngöôøi ñeán laøm vieäc cho Thaùnh Boä Tuyeàn Baù Ñöùc
431
|
|
44.10 Page 440 |
▲back to top |
Tin, nhöng sau naøy thay ñoåi yù kieán, ngöôøi trôû veà laïi Torinoâ ngaøy 13
thaùng Möôøi. ÔÛ ñaây, cuøng vôùi hai linh muïc khaùc laø cha Tasca vaø cha
Bosio laäp keá hoaïch môû moät nhaø teá baàn cho caùc thanh nieân hoïc ngheà
ñeán truù nguï. Ngöôøi baét ñaàu cho hai em ñeán ôû vôùi ngöôøi giöõ cöûa Nguyeän
Xaù taïi Borgo Vanchiglia ñöôïc ngöôøi boû tieàn tuùi traû löông. Ñaây laø caùi
noâi cuûa nhaø Teá baàn cho caùc ngöôøi thôï hoïc ngheà [Istituto degli
Artigianelli], sau naøy ñöôïc môû taïi Corso Palestro do caùc coäng taùc vieân
khoâng bieát meät moûi cuûa cha Cocchis, laø cha Robert Murialdo vaø cha
Giuse Berizzi. Trong khi cha Cocchis heát tieàn traû tieàn thueâ nhaø vaø nuoâi
aên caùc em, maø con soá ñaõ gia taêng. Gioáng nhö Don Bosco, ngöôøi phaûi
tìm caùch vaø phöông tieän để caùc em coù thöùc aên vaø quaàn aùo maëc. Nhieäm
vuï naøy ñöôïc coi treân caùc nhieäm vuï khaùc cuûa chöùc linh muïc, khieán cho
ngöôøi khoâng coù theå môû ñöôïc Nguyeän Xaù.
Sau moät vaøi thaùng, Don Bosco vaø cha Borel nhaän thaáy nhu caàu raát
caàn thieát cho moät Nguyeän Xaù trong khu vöïc naøy cuûa thò xaõ, ñaõ thaûo
luaän vôùi cha Cocchis vaø ñöôïc ngöôøi chaáp thuaän, ñaõ tieáp nhaän caên nhaø
ñaõ ñöôïc thueâ cho muïc ñích naøy. Sau ñoù, vôùi giaáy pheùp vieát tay cuûa Ñöùc
Toång Giaùm Muïc Fransoni, caùc ngaøi taùi môû Nguyeän Xaù vaø ñaët teân laø
“Nguyeän Xaù Thieân Thaàn Baûn Meänh”.
Noù goàm coù moät loâ ñaát lôùn coù töôøng bao vaây naèm caïnh nôi ôû cuûa chuû
ñaát, coù hai caùi choøi, moät caùi höôùng veà phía baéc, caùi kia höôùng veà phía
taây vaø hai phoøng nhoû laøm choã ôû taïi goùc cuûa hai caùi choøi. Caùi choøi höôùng
veà phía taây ñöôïc nôùi roäng veà phía Nam ñeå laøm thaønh moät phoøng roäng
raõi. Don Bosco duøng laøm nhaø nguyeän vaø bieán ñoåi caùi choøi ñöïng ñoà vaät
thaønh nhaø maëc aùo. Tieàn möôùn ñöôïc thoûa thuaän vôùi giaù chín traêm lire
một naêm. Chuùng toâi khoâng bieát ñöôïc nhieàu coâng vieäc môùi naøy Don
Bosco ñaõ phaûi traû giaù bao nhieâu.
Nhôø söï giuùp ñôõ cuûa cha xöù nhaø thôø Truyeàn tin, cha Luigi Fantini,
Nguyeän Xaù Thieân Thaàn Baûn Meänh ñöôïc môû ngaøy 24 thaùng Möôøi, ngaøy
leã kính Toång Laõnh Thieân Thaàn Rafael. Vì raáùt toân kính caùc Thieân thaàn
Baûn meänh, haøng naêm Don Bosco toå chöùc leã naøy ñaëc bieät troïng theå taïi
Borgo Vanchiglia. Cuõøng moät chöông trình, moät heä thoáng, vaø caùc luaät
leä nhö nhau ñaõ ñem laïi keát quaû quaù toát ñeïp taïi caùc Nguyeän Xaù Thaùnh
432
|
|
45 Pages 441-450 |
▲back to top |
|
|
45.1 Page 441 |
▲back to top |
Phanxico Saleâ vaø Thaùnh Luy ñöôïc ñem ra thöïc hieän ôû ñaây, trong caùc
vieäc ñaïo ñöùc, troø chôi vaø phaàn thöôûng. Nguyeän Xaù môùi naøy töïa như
ngöôøi em cuûa hai Nguyeän Xaù kia, tuy nhieân noù coù nghóa laø phaûi kieân
nhaãn vaø vaát vaû ñeán möùc chòu đựng anh huøng cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc chæ
ñònh ñeán ñaây ñeå lo vieäc ñieàu haønh. Hoï thöôøng thaáy phaûi caàu xin caùc
Thieân thaàn Baûn meänh giuùp söùc nhö Don Bosco ñaõ ñeà nghò.
Vuøng Borgo Vanchiglia cuõ laø moät chuøm caùc caên leàu ñoå naùt, vôùi caùc
böùc töôøng nöùt neû, ñen ngoøm vì laâu naêm ñe doïa ñoå xuoáng baát cöù luùc
naøo; noù gioáng nhö moät caùi phaùo ñaøi ñöôïc ñieàu haønh bôûi nhöõng ngöôøi
gheùt boû baát cöù hình thöùc traät töï naøo, ham cöôùp cuûa caûi ngöôøi khaùc, do
baûn naêng ñoäc aùc cuûa ma quyû höôùng daãn, baát cöù luùc naøo cuõng saün saøng
aên thua ñuû ñeán ñoå maùu. Toäi aùc, ngheøo khoù vaø thoùi hö ngaäp quaù bôø vai.
Trong caùi khu vöïc láng gieàng naøy, ñaõ sinh saûn ra caùc baêng ñaûng “coca”
cuûa Vanchiglia, maø chuùng toâi ñaõ nhaéc tôùi167. Khoâng coù ai daùm beùn
maûng ñeán nôi naøy khi trôøi toái, ngay caû caûnh saùt. Ban ñeâm, khu vöïc
gioáng nhö moät caùi phaùo ñaøi keùo caàu ruùt leân ngaên khoâng cho ai ra vaøo
neáùu khoâng phaûi laø thaønh phaàn cuûa baêng ñaûng.
Caùc linh muïc vaø caùc giaùo lyù vieân cuûa Don Bosco ñaõ tôùi nhaän nhieäm
vuï. Vò giaùm ñoác ñaàu tieân laø cha Hyacinth Carpano ñaõ thoâi laøm vieäc taïi
Nguyeän Xaù Luy, nay ñaõ ñöôïc baønh töôùng roäng lôùn, ñeå trao laïi cho moät
linh muïc xuaát chuùng, cha Pheâroâ Ponteâ ôû Pancalieri, ñieàu haønh vôùi tình
ngöôøi cha cho tôùi naêm 1851. Cha Ponte ñöôïc cha Carlos Morozzo phuï
taù, sau naøy laø vò tuyeân uùy hoaøng trieàu vaø laø kinh só nhaø thôø chính toøa
Torinoâ, tieáp ñeán laø cha Ignatius De Monte, luaät sö Cajetan Belligeri,
cha Felix Rossi vaø cha Berardi.
Nhöõng trôû ngaïi ñaàu tieân taïi Nguyeän Xaù Thieân Thaàn Baûn meänh do
caùc ngöôøi treû maø vì chuùng Nguyeän Xaù naøy ñöôïc môû ra. Khoâng ñöôïc
ngöôøi ta coi troïng, khoâng bieát vaâng lôøi, ñi quaù xa ñeán noãi nhuïc maï vaø
ñe doïa vò linh muïc coù traùch nhieäm, khoâng coù gì khaù hôn cha meï chuùng,
chuùng nhö loaøi thuù hoang vaø huøng hoå trong giôø chôi, saün saøng boû chaïy
hoaëc huøng hoå boû ñi khi nghe tieáng chuoâng leân nhaø thôø laøm vieäc ñaïo
ñöùc. Soá ít baét buoäc phaûi vaøo nhaø thôø thì laïi giôû troø heà khi nghe giaûng
167 Xin ñoïc tr 231. Töø “cocca” laø thoå ngöõ Piedmont thay töø “ baêng ñaûng”.
433
|
|
45.2 Page 442 |
▲back to top |
vaø giôø giaùo lyù vaø cheá nhaïo khi coù lôøi khuyeân toát laønh. Noùi toùm laïi,
chuùng aên ôû quaù ñaùng, bao nhieâu noã löïc ñöôïc ñem ra thöïc hieän coát ñem
ñeán ñieàu toát ñeïp cho chuùng ñeàu coi nhö voâ ích. Tuy nhieân tình yeâu Kitoâ
giaùo cuoái cuøng ñaõ thaéng. Nhôø laøm thinh tröôùc söï hoãn laùo cuûa chuùng,
baèng tình nhaân aùi khoâng thay ñoåi, baèng caùc moùn quaø thænh thoaûng cho
chuùng, vôùi caùc troø chôi môùi, caùc buoåi toå chöùc möøng leã, bữa aên khoâng
phải traû tieàn, vaø caùc moùn giaûi khaùt, vaø nhôø giaùo duïc caùc em dễ tieáp
nhaän, caùc lao coâng cuûa Nguyeän Xaù duøng moïi caùch ñeå kieåm soaùt caùc
ngöôøi treû. Don Bosco ñeán thaêm chuùng nhieàu laàn; thaùi ñoä khuyeân nhuû
vaø giao keát cuûa ngaøi hoaøn toaøn thaéng ñöôïc chuùng. Moät soá em baét ñaàu
tieáp caän caùc bí tích; moät caùch chaäm chaïp, göông saùng cuûa caùc em aûnh
höôûng ñeán caùc em khaùc baét chöôùc laøm theo; keát cuïc haàu heát caùc em
ñaõ thöông meán Nguyeän Xaù, nhö cha Felix Reveglio noùi vôùi chuùng toâi.
Cha Gioan Taåy giaû Bertagna, nay laø Toång Giaùm Muïc [19903] theo lôøi
môøi cuûa Don Boscio ñaõ tôùi ñaây daïy giaùo lyù nhieàu naêm. Khi coøn laø moät
caäu beù, cha Micae Rua ñaõ nhieàu laàn ñeán Nguyeän Xaù Thieân thaàn Baûn
meänh trong nhöng naêm ñaàu vaø ñaõ ngaïc nhieân thaáy coù nhieàu em trong
nhieàu löùa tuổi ñeán ñaây.
Cha Carpano laøm giaùm ñoác cho tôùi naêm 1853, khi ngöôøi ñöôïc chæ
ñònh laøm tuyeân uùy thaùnh ñöôøng Thaùnh Pheâroâ Xieàng Xích, thay cho cha
Tesio168. Cha Carpano ñöôïc tieáp noái bôûi vò phụ taù laø cha Gioan Vola.
Don Bosco cho Giuse Brosio, anh chaøng “bersagliere” ñeáùn giuùp ngöôøi
daïy giaùo lyù vaø giôø ra chôi. Brosio ñeå laïi cho chuùng ta một baøi vieát keå
maáy vieäc gaây xaùo troän xảy ra trong thôøi gian naøy.
Toâi baét ñaàu daïy moân taäp caàm suùng, thao döôït quaân söï, laø moân caùc ngöôøi
treû coù tinh thaàn raát thích trong giôø raûnh roãi. Haàu heát caùc em thích noù hôn caùc
troø chôi khaùc, vaø do ñoù, chuùng toâi duøng ngaøy Chuû nhaät chung vôùi nhau ñeå taäp
trong söï vui thích vaø bình an.
Moät soá teân “cocca” gheùt Nguyeän Xaù bởi ñaõ laøm tan vôõ baêng ñaûng cuûa
chuùng, cho neân chuùng laûng vaûng quanh ñaây caùc ngaøy Chuû nhaät ñeå gaây roái
168 Xin ñoïc BM II, tr. 223ff [Nxb]
434
|
|
45.3 Page 443 |
▲back to top |
baèng la to caùc lôøi thoùa maï vaø chöûi bôùi, vaø ngay caû ñaùnh caùc em ñeán tham döï
caùc cuoäc taâp hoïp cuûa chuùng toâi.
Moät ngaøy Chuû nhaät, vaøo khoaûng boán möôi ñöùa, mang theo ñaù, gaäy, vaø dao
xuaát hieän, laáy söùc maïnh môû ñöôøng vaøo Nguyeän Xaù. Cha Vola hoaûng kinh.
Nhaän thaáy chuùng ngöùa ngaùy muoán ra tay ñaùnh loän, toâi quyeát ñònh ñuïng ñaàu
vôùi chuùng, bôûi chuùng toâi ñaõ quen caùi vieäc naøy, ñeå chuùng thaáy chuùng toâi coùc
sôï. Toâi cho khoùa coång chính laïi vaø xin cha Vola vaøo phoøng cho ñöôïc an toaøn.
Toâi gom caùc em lôùn laïi vaø phaân thaønh hai ñoäi vaø trao cho caùc em caây suùng
goã duøng ñeå taäp traän. Toâi chæ daïy caùc em, neáu caùc teân “coca” beû khoùa traøn
vaøo, theo hieäu leänh cuûa toâi, caùc em seõ taán coâng moïi maët vaø ñaùnh chuùng khoâng
nöông tay. Sau khi taäp hoïp taát caû caùc em nhoû ñang tæ teâ khoùc vì sôï, cho vaøo
nhaø thôø, toâi ñöùng gaùc taïi coång chính ñeå xem coù neân chaän ñöùng cuoäc xoâ ñaåy
maõnh lieät khoâng.
Trong khi ñoù, ngöôøi gaùc coång vaø nhöõng ngöôøi khaùc ngoaøi ñöôøng nghe thaáy
boïn “coca” khoa tröông vieäc chuùng saéùp taán coâng chuùng toâi, lieàn goïi toaùn kî
binh töø nôi ñoùng quaân tôùi. Moät toaùn quaân vôùi göôm, cuøng vôùi boán caây suùng
xuaát hieän, caùc teân “coca” lieàn phaân taùn.
Khi nhöõng teân ñaàu xoû naøy bieát toâi laø moät bersagliere, vaø toâi ñaõ saép ñaët
moïi vieäc ñeå baûo veä chính toâi baát cứ trong hoaøn caûnh naøo, chuùng noù khoâng
coøn daùm ñeán gaàn ñeå chöûi bôùi. Traùi laïi, töø nôi an toaøn chuùng neùm ñaù tôùi chuùng
toâi. Chuùng toâi giöõ caùch cho thaáy chuùng toâi can ñaûm vaø khoâng theøm coi lôøi
chuùng ñe doïa ra caùi gì heát; ñoàng thôøi chuùng toâi töï cheá ñeå laøm cho chuùng dòu
laïi hoaëc khoâng traû ñuõa. Moät soá ñöùa ñaõ laáy laïi bình tónh, baét ñaàu tôùi Nguyeän
Xaù, vaø baét ñaàu caû ñeán vieäc laøm göông saùng baèng haïnh kieåm tuyệt vôøi. Soá conø
laïi tieáp tuïc gaây quaáy nhieãu, ñöùa bò baét boû tuø vaø hai teân hieän bò treo coå taïi Goùc
ñöôøng Valdocco169 gaàn Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ. Don Bosco ñaõ ñeán
thaêm chuùng taïi khaùm ñöôøng vaø giaûi toäi cho chuùng.
Cha Vola ñöôïc cha Gioan Grassino thay theá, ngöôøi haêng haùi phaùt
trieån theâm Nguyeän Xaù môùi. Ngöôøi ñöôïc noái tieáp bôûi cha Robert
Murialdo, moät vò linh muïc cuûa Torinoâ ñaïo ñöùc vaø haêng say hoaït ñoäng,
ñöôïc ngöôøi chaùu laø cha Leonard Murialdo vaø giaùo lyù vieân do Don
Bosco göûi ñeán töø Valdocco moãi ngaøy Chuû nhaät laøm phuï taù cho ngöôøi.
Ngöôøi giöõ vai troø khoù khaên naøy nhieàu naêm vaø Nguyeän Xaù Thieân thaàn
169 Xin ñoïc BM II, tr. 291 [Nxb].
435
|
|
45.4 Page 444 |
▲back to top |
Baûn meänh ñöôïc phoàn thònh, nhôø caùc noã löïc vaø söï daãn daét cuûa ngöôøi.
Caùc em Nguyeän Xaù ñaõ leân tôùi con soá gaàn boán traêm em, coù laàn treân
naêm traêm em. Trong moät thôøi gian ngaén, nhaø nguyeän caàn phaûi ñöôïc
nôùi roäng theâm.
Caùc teân “coca” cuûa Vanchiglia ñaõ boû vieäc gaây chieán vôùi Nguyeän
Xaù Thieân thaàn Baûn meänh, bôûi vì coù nhieàu thaønh phaàn cuûa chuùng giôø
ñaây ñaõ ñeán Ngyuyeän xaù, tuy nhieân chuùng vaãn coøn maïnh. Caùc vò giaùm
ñoác Nguyeän Xaù phaûi heát söùc caån thaän trong vieäc ñoái xöû vôùi chuùng. Baát
cöù moät ñeà nghò coâng khai naøo beû gaãy baêng ñaûng cuûa chuùng chaéc chaén
seõ ñöôïc baùo cho caùc teân lãnh tuï vaø seõ gaây neân söï roái loaïn cuõ. Maëc daàu
baêng ñaûng ñaõ oân hoøa nhôø aûnh höôûng cuûa Nguyeän Xaù, nhöng noù vaãn
coøn giöõ laïi caùi tinh thaàn lieân ñôùi cuõ, ñoâi khi nguy hieåm. Caû hai phía treû
vaø lôùn tuoåi coøn lieân keát chaët cheõ vôùi nhau neân moät toån thöông naøo xảy
ñeán cho moät teân coi nhö cuõng laøm toån thöông ñeán taát caû, vaø seõ ñöa ñeán
söï traû thuø cuûa baêng ñaûng. Taát caû chuùng ñeàu coù mang theo moät con dao
hoaëc moät löôõi dao gaáp laïi. Coù một Chuû nhaät, moät giaùo lyù vieân daïi doät
queân lôøi daën cuûa Don Bosco ñaõ laøm ngöôïc laïi, anh ñaõ ñaám moät thaønh
vieân cuûa baêng ñaûng. Chæ trong khoaûnh khaéc, toaøn baêng ñaûng, töøng loaït
gaây soùng gioù ngoaøi saân chôi, ñi tìm vò giaùo lyù vieân, may maén anh ñaõ
troán ñi ñöôïc. Ñeå traùnh söï báo thuø, coù caùc vò giaùo lyù viên vaø phuï taù môùi
ñeán daïy Chuû nhaät sau. Vò linh muïc traùch nhieäm ngaøy hoâm ñoù coù vieát
tôø töôøng trình sau ñaây:
Hoâm ñoù chuùng toâi duy trì leã möøng Thaùnh Luy. Trong khi ñoïc kinh, caùc em
giô cao caùi vôït leân trong nhaø thôø oàn aøo khieán cho khoù nghe ñöôïc tieáng haùt
cuûa ca ñoaøn. Sau vieäc thôø phöôïng, moät ñaùm nhöõng ñöùa ngoã nghòch ñi theo vaø
ngao du trong saân chôi phaù phaùch caùc troø chôi ñeå khieâu khích; nhieàu ngöôøi ôû
caùc nhaø gaàn ñoù töø beä cöûa soå nhoaøi ñaàu ra trao ñoåi nhöõng caâu tuïc tóu vôùi nhoùm
ngöôøi xaâm phaïm saân chôi. Toâi taäp trung caùc em nhoû laïi vaø coá tình laøm cho
chuùng khoâng ñeå taâm ñeán chuyeän saøm sôõ laøm göông xaáu baèng keå moät caâu
truyeän, nhöng noã löïc cuûa toâi ñaâm voâ ích. Nhöõng teân ngoã nghòch khoan thai ñi
ñeán phía toâi; khoâng theå traùnh khoûi ñöôïc moät cuoäc ñuïng ñoä. Chuùng bao vaây
toâi vaø khinh bæ hoûi toâi baèng nhöõng caâu hoûi tuïc tóu. Toâi khoâng bieát laøm caùch
naøo ñeå thoaùt ra khoûi ñieåm khoù khaên naøy. Quôû maéng chuùng laø moät ñieàu thaät
436
|
|
45.5 Page 445 |
▲back to top |
ngu daïi, vì chuùng ñang ngöùa ngáy tìm côù ñeå ñaùnh loän, cho neân toâi thöû moät caùi
meïo. Chuùng hoûi toâi baèng thoå ngöõ Piedmont. Toâi traû lôøi baèng tieáng YÙ khieán
chuùng nghó laø toâi khoâng hiểu tieáng ñòa phöông cuûa chuùng. Sau khi noåi leân moät
traøng cöôøi thoâ bæ vaøo thaúng maët toâi, cuoái cuøng chuùng boû qua, hoaëïc do toâi nghó
vaäy. Trong khi toâi coá heát söùc lyù luaän vôùi chuùng, toâi ngöûi thaáy moät caùi gì ñang
chaùy. Caùc em ñöøng ñaøng sau toâi boû moät cọng rôm vaøo trong caùi aùo chuøng toâi
maëc vaø ñoát löûa. Toâi böôùc sang beân caïnh vaø daäp taét löûa. Bôûi coù haøng traêm em,
toâi khoâng theå laøm gì hôn ngoaøi vieäc kieân nhaãn. Vôùi thaùi ñoä töï cheá, toâi tieáp
tuïc bình thaûn noùi vôùi chuùng, hai tay chaép treân ngöïc. Thình lình moät em beù
chaïy voït ra khoûi haøng. Em naøy khoâng quaù boán tuoåi, coù moät caùi nhìn gioáng heät
nhö moät thieân thaàn, Toâi run sôï nhìn thaáy em keùo töø tuùi aùo cuûa toâi ra hai tôø
giaáy ñang chaùy. Toâi nghó, “Nhöõng ñöùa treû naøy ñang ñònh thieâu soáng toâi”. Sau
khi voäi chaïy ñeán Ñöùc Trinh Nöõ xin Ngöôøi coá vấn, toâi noùi, “Ñöôïc roài, chuùng
ta noùi chuyeän ñaõ ñuû. Baây giôø chôi moät troø chôi ñöôïc khoâng?” Chuùng noù cöôøi
côït khaùo nhau, “Chuùng maøy coù nghe khoâng? OÂng linh muïc naøy muoán chôi!
Chôi gì ñaây?” Toâi ñeà nghò, “Chôi troø “barra rotta170, vaø chia thaønh hai nhoùm.
Nhoùm toâi coù nhieàøu em vaø toâi la lôùn vôùi nhoùm kia, “Toâi thaùch caùc em ñaáy.”
Luùc ñaàu, troø chôi coù veû chaäm, tuy nhieân nhöõng teân ngoå ngaùo khoâng laâu
sau ñeå heát taâm vaøo cuoäc chôi, coá gaéng baét ñöôïc toâi. Troø chôi caøng luùc caøng
phaán kích khieán khaùch baøng quang thích thuù, phaán khôûi voã tay. “OÅng chaïy
khoâng nhanh” caùc em noùi coù yù nhaém vaøo toâi, “nhöng oång bieát caùch traùnh”.
Trôøi ñaõ toái, boïn baêng ñaûng laàn löôït xoâ ñaåy nhau ñi veà nhaø, ngoaïi tröø boán
teân laõnh tuï. Toâi baûo maáy ñöùa ñeán khu nhaø ngöôøi gaùc coång, môøi chuùng uoáng
röôïu, nhöng chuùng choøng choïc nhìn toâi vaø töø choái. Trôøi toái hôn, vaø toâi phaûi
trôû veà Valdocco. Chuùng xin toâi cho chuùng ñi hoä toáng, toâi chaáp thuaän. Treân
ñöôøng ñi, chuùng toâi noùi veà taàm quan troïng soáng moät cuoäc ñôøi ngay thaúng,
nhöng khoâng ñaû ñoäng ñeán chuyeän vöøa xảy ra. Khi veà ñeán cöûa nhaø toâi, chuùng
hoân tay toâi171 noùi khi saép ra veà, “Chuùng con xin loãi vì ñaõ cö xöû thoâ baïo hoâm
nay!” Caùc em ñaùng thöông! Coù taám loøng toát vaø thoâng minh, nhöng bò hö hoûng
vì göông xaáu cuûa moät soá ngöôøi vaø söï cheånh maûng cuûa nhöõng ngöôøi khaùc!
May maén thay, nhöõng caùi loän xoän naøy ít khi coøn xảy ra, khoâng laøm
hoûng caùc coâng vieäc thöôøng ngaøy. Lôïi ích tinh thaàn caùc em haùi ñöôïc taïi
170 Troù chôi ñuoåi baét [Nxb]
171 Moät taäp tuïc noùi leân söï toân troïng caùc linh muïc taïi nhieàu nôi [Nxb]
437
|
|
45.6 Page 446 |
▲back to top |
Nguyeän Xaù naøy cuõng ngang vôùi caùc em khaùc nhaän ñöôïc taïi Nguyeän
Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ vaø Thaùnh Luy. Cha Micae Rua, khi coøn laø
moät sinh vieân, moät chuûng sinh, roài moät linh muïc, thöôøng hay tôùi ñaây
ñeå troâng coi trong giôø chôi, daïy giaùo lyù, rao giaûng vaø ñieàu haønh caùc
vieäc kinh nguyeän trong nhaø thôø. Ngöôøi ñöôïc caùc em thaân tình ñoùn tieáp
vaø tin töôûng; nhöõng ngaøy naøy vaãn coù trong caùc hoài töôûng thaân aùi cuûa
ngöôøi. Ngöôøi vaø thaày Guse Bongianni laø nhöõng vò giaùm ñoác sau cuøng
ôû ñaây.
Nguyeän Xaù Thieân Thaàn Baûn Meänh ñöôïc phoàn thònh döôùi söï điều
khieån cuûa Don Bosco do ñöôïc ôn treân soi saùng trong voøng hai möôi
naêm. Ngaøy 01 thaùng Tö naêm 1858, ngaøi taùi tuïc thueâ cho chín naêm nöõa
vôùi giaù saùu traêm naêm möôi lire moãi naêm. Naêm 1866, khi moät nhaø thôø
môùi cuûa xöù Thaùnh Julia ñöôïc xaây caát haàu nhö hoaøn toaøn do loøng baùc
aùi cuûa Baù töôùc Lulia Barolo, Borgo Vanchiglia, giaùo xöù naøy được taùch
ra töø giaùo xöù Thaùnh Augustine, trôû thaønh moät giaùo xöù môùi. Theo öôùc
nguyeän cuûa bà Baù töôùc, baø ao öôùc giaùo xöù môùi neân coù moät Nguyeän Xaù
ñeå cho caùc em vuøng laân caän taäp trung hoïc lôùp giaùo lyù Muøa Chay vaø
trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng. Baø ñeå laïi ngaân khoaûn
cho rieâng muïc ñích naøy. Khi Nguyeän Xaù Thaùnh Julia ñöôïc môû, Don
Bosco nghó raèng moät Nguyeän Xaù ñaõ quaù ñuû cho khu vöïc naøy vaø khoâng
muoán ñeå sinh ra söï tranh chaáp, ngaøi ñoùng cửa Nguyeän Xaù Thieân thaàn
Baûn meänh vaøo cuoái naêm 1866. Caùc linh muïc vaø tö giaùo laøm vieäc ôû ñaây
ñöôïc chuyeån veà Nguyeän Xaù Th. Giuse ôû Borgo Salvario, ñang caàn coù
caùc vò ñeán giuùp hôn.
Sau caâu chuyeän vaén taét veà Nguyeän Xaù thöù ba cuûa Don Bosco ôû
Torinoâ, chuùng toâi phaûi noùi ñeán moät tình baïn quyù baùu ngaøi ñaõ taïo ra
trong naêm 1846, vaø ñöôïc tieáp tuïc ngaøi löu taâm gìn giöõ trong söù vuï
truyeàn giaùo ngoaïi quoáâc, ñaëc bieät vì caùc treû em Phi chaâu.
Cha Nicholas Gioan Taåy giaû Olivieri ôû Voltraggio taïi Liguria, baây
giôø laø toâi tôù ñaùng kính cuûa Thieân Chuùa, heát söùc lo laéng cho tình traïng
cuøng cöïc cuûa con caùi caùc ngöôøi noâ leä Phi chaâu ngheøo khoå, nhöng ngöôøi
coøn öu tö hôn ñeán tình traïng ngheøo khoå veà ñaøng thieâng lieâng cuûa
chuùng. Ngöôøi ñaõ daâng hieán toaøn cuoäc ñôøi vaø tieàn baïc ñeå chuoäc hoï laïi.
438
|
|
45.7 Page 447 |
▲back to top |
Thaùng Naêm 1849, ngöôøi ñeán Genoa vôùi moät toaùn ngöôøi noâ leä treû tuoåi
maø ngöôøi chuoäc veà töø Ai caäp. Khi caïn heát tieàn baïc, ngaøi coá gaéng ñi
gaây quõy khaép nôi trong nöôùc YÙ vaø Phaùp ñeå taøi trôï cho vieäc laøm toâng
ñoà cuûa ngöôøi. Khi tôùi Milan vôùi moät toaùn con gaùi ngöôøi da ñen, ngaøi
xin giuùp ñôõ baèng vieäc boá thí. Một linh muïc thaùnh thieän, cha Biagio
Verri, tình nguyeän laøm coâng vieäc naøy, vaø ñaõ quyeân goùp ñöôïc moät soá
tieàn lôùn ñeå lo cho coâng cuoäc quy giaù nhaát naøy.
Cha Verri vaø Don Bosco ñaõ trôû neân baïn chính trong naêm naøy. Vò
linh muïc treû tuổi raát caûm kính veà loøng ñaïo ñöùc cuûa Don Bosco neân
thöôøng xuyeân laø khaùch cuûa Valdocco. Chính ngöôøi ñaõ giuùp cho cha
Olivieri lieân laïc vôùi Don Bosco, cha laø ngöôøi vui möøng oâm aáp caû theá
giôøi vôùi loøng haêng say ñem ngöôøi trôû veà vôùi Ñöùc Tin chaân chính. Ngaøy
29 thaùng Möôøi 1849, Don Bosco ñem moät ngöôøi treû da ñen teân laø
Alexander Bachit vaøo ôû nhaø Teá baàn taïi Valdocco. Nhöõng naêm tieáp
theo, ngaøi cuõng cho vaøo truù nguï nhieàu ngöôøi da ñen khaùc ñöôïc cha
Olivieri chuoäc laïi trong caùc ngoâi chôï baùn noâ leä ôû Alexandria beân Ai
caäp. Ngöôøi khoâng nhöõng laøm cho hoï trôû thaønh nhöõng Kitoâ hữu toát laønh
maø coøn ñoái xöû vôùi hoï vôùi söï kieân nhaãn lôùn lao, trong tình thöông yeâu
cuûa ngöôøi cha, vì thoâng caûm söï coâ ñôn vaø nhôù nhaø cuûa hoï. Nhö chuùng
toâi ñöôïc cha Micae Rua vaø cha Felix Reviglo noùi cho bieát. Chính ngaøi
cuõng löu taâm tìm nôi ôû cho caùc ngöôøi thieáu nöõ da ñen trong moät tu hoäi
caùc nöõ tu; moät soá ngöôøi cuõng ñöôïc chính ngaøi cho ôû trong moät nôi suoát
ñôøi nhö nhöõng Kitoâ höõu toát laønh.
Thöïc ra ñaây khoâng phaûi laø moâi tröôøng ñaëc bieät cuûa coâng cuoäc toâng
ñoà to lôùn Don Bosco thöïc hieän, nhöng chuùng toâi coù theå noùi ñoù laø giai
ñoaïn sô khôûi cuûa moät söù meänh Chuùa Quan Phoøng sau naøy seõ trao cho
ngaøi vaø con caùi cuûa ngaøi laøm.
Caùc ngöôøi da ñen treû tuoåi luoân coù trong ñaàu ngaøi. Trong moät giaác
mô, chuùng toâi seõ kể sau naøy, ngaøi mô thaáy moät ñaùm ñoâng bu quanh keâu
xin ngaøi cöùu vôùt hoï ñöôïc phaàn roãi ñôøi ñôøi. Nhö laø moät khai maøo cho söù
meänh ñem tôùi haïnh phuùc naøy, trong caùc nhaø teá baàn cuûa chuùng ta, ñaëc
bieät ở Ba taây, con caùi cuûa ngöôøi noâ leä Phi chaâu ngoài cuøng baïn beân caïnh
caùc treû em khaùc. Coøn trong töông lai, caùc lôøi yeâu caàu ñem caùc nhaø
439
|
|
45.8 Page 448 |
▲back to top |
truyeàn giaùo Saleâdieâng ñeán troâng nom caùc ngöôøi treû ñaõ nhaän ñöôïc töø
Liberia vaø Haiti. Hoï ñaõ ñöôïc baûo ñaøm caùc lôøi keâu goïi cuûa hoï seõ khoâng
bò boû queân, Coøn moät ñieàu khaùc; chính taïi Nguyện xaù Thaùnh Phanxicoâ
Saleâ ñaõ coù moät quyeát ñònh tieáp tuïc coâng vieäc cuûa cha Olivieri. Khi ñaõ
giaø vaø quaù ñuoái söùc, vò thaùnh linh muïc naøy caàn moät baïn ñoàng haønh
giuùp ngaøi trong söù meänh khoù khaên, tuy nhieân tröôùc khi ñi ñeán moät
quyeát ñònh, ngöôøi muoán coù moät thôøi gian caàu nguyeän ñeå chaéc chaén ñoù
laø thaùnh yù Thieân Chuùa. Khoâng coøn coâng vieäc phieàn phöùc naøo nöõa,
ngöôøi rôøi Milan ñeå tôùi Torinoâ ñeå coù maáy ngaøy gaëp gỡø Don Bosco vaø
noùi veà chuyeän naøy vôùi ngaøi. “Chính taïi nôi naøy, trong ngôi nhaø nguyeän
Thaùnh Phanxicoâ Saleâ chuùng toâi”, Don Bosco vieát, “cha Vierri quyeát
ñònh lieân keát vôùi cha Olivieri trong söù meänh chuoäc ngöôøi. Moät ñeâm,
ngöôøi xin pheùp ñöôïc suoát ñeâm ôû laïi tröôùc Thaùnh Theå ñeå xin lôøi khuyeân
cuûa Chuùa. Ngöôøi ôû moät mình, chuyeân taâm caàu nguyeän lieân læ cho ñeán
höøng đông. Vaø ñeán khi nhaø nguyeän môû cöûa, ngaøi quyeát ñònh hieán cuoäc
ñôøi mình cho vieäc cöùu roãi ñôøi ñôøi caùc ngöôøi noâ leä treû Phi chaâu.”
Tieáng cuûa Chuùa ñaõ cho ngöôøi nghe thaáy khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa,
ñeâm ñoù, cha Verri ñaõ baùn heát cuûa caûi vaø ñöa tieàn cho cha Olivieri.
Thanùg Möôøi Hai 1857, caû hai ñi Ai caäp. Khi cha Olivieri qua ñôøi taïi
Marseilles naêm 1864, cha Verri tieáp tuïc thi haønh söù meänh thaùnh vaø khoù
khaên naøy moät mình. Ngoân töø khoâng theå ñuû ñeå moâ taû söï khoù khaên trong
caùc cuoäc du haønh lieân tuïc, tình traïng cöïc kyø khoù ngheøo vaø vieäc ñi aên
xin trong toaøn coõi AÂu chaâu cuûa ngöôøi. Coøn coù nhöõng nhieäm vuï khaùc ñeø
naëng treân vai ngöôøi: tìm nhaø ôû cho nhöõng treû em ngheøo khoå, cung caáp
cho nhieàu em baèng caùc chi phí cuûa mình, kieân taâm chòu ñöïng nhöõng
boäc phaùt tính tình nguyeân thuûy cuûa chuùng, coù laàn ñeán khoâng chaáp nhaän
ñöôïc. Noùi theá naøy laø ñuû, cha Verri ñaõ chuoäc ñöôïc hai nghìn treû em da
ñen vaø soá tieàn chuoäc leân ñeán naêm ngaøn lire moät ñaàu ngöôøi. Baát cöù khi
naøo trôû veà YÙ, ngöôøi ñeàu khoâng queân gheù Nguyeän Xaù ñem theo caùc
thanh thieáu nieân da ñen. Moät em gaùi da ñen ñöôïc Doøng Con Ñöùc Meï
Phuø Hoä nhaän cho vaøo ôû nhaø taïi Nizza Monferrato.
Cuoáùi cuøng, ñuoái söùc vì caên beänh laâu daøi vaø ñau ñôùn, cha Verri töø
Phaùp veà Torino ngaøy 23 thaùng Möôøi 1884, vaø nhaäp vieän Cottolengo,
440
|
|
45.9 Page 449 |
▲back to top |
naèêm lieät giöôøng sau khi bò chöùng ñoät quy. Nhöõng caây neán khaán ñöôïc
thaép leân caàu nguyeän cho ngöôøi ñöôïc bình phuïc taïi Ñeàn Ñöùc Baø Yeân
UÛi vaø Nhaø thôø Ñöùc Meï Phuø Hoä. Ngöôøi ta coá gaéng xin Don Bosco daâng
lôøi caàu xin cho cha Verri ñöôïc bình phuïc, nhöng chính Don Bosco cuõng
ñang ñau, ñeå laïi moät lôøi nhaén cho moät linh muïc. Don Bosco khoâng coù
theå ñeán thaêm vieáng ngöôøi baïn thaùnh cuûa ngaøi, maø linh hoàn ñaõ leân thieân
ñaøng ñeâm 25-26 thaùng Möôøi.
Coù moät ghi chuù tìm thaáy trong ví cuûa cha Verri ñeà göûi cho Don
Bosco, Lời nhaén nhö sau:
Kính göûi Don Bosco ñaùng kính
2 thaùng Baûy, 1882
Neáu Chuùa toû cho cha thaáy nhöõng vieäc nghieâm troïng hoaëc nheï nhaøng cho
linh hoàn con maø Ngöôøi khoâng ñöôïc haøi loøng, ñeå linh hoàn con ñöôïc toát ñeïp,
xin cha laáy noù ra khoûi ngöôøi con.
Hieán daâng trong Gieâsu vaø Maria,
Cha Biagio Verri
Ñeå Thieân Chuùa ñöôïc vinh danh
C.C. Xin vieát cho con moät ít haøng chöõ ñeå hoài ñaùp (taïi Beänh vieän
Cottolengo)
ÔÛ cuoái cuøng moät trang Don Bosco ghi xuoáng caâu traû lôøi. Bono animo
esto et vade in pace [Cöù vui veû leân, vaø haõy ñi bình an, Khoâng coù gì phaûi
sôï haõi.]
Ñoù laø loøng quyù meán cuûa vò vò linh muïc anh huøng vaø ñaïo ñöùc ñoái vôùi
söï thaùnh thieän cuûa Don Bosco! Chính ngaøi ñöôïc Thieân Chuùa öu ñaõi
baèng ôn thaùnh vaø quyeàn172 laøm pheùp laï, tuy nhieân ngöôøi xaùc tín qua
Don Bosco ngöôøi bieát ñöôïc söï phaùn xeùt cuûa Theân Chuùa ñoái vôùi ngöôøi.
172 Cenni sulla vita Sacerdote Biagio Verri, Savona, StabilimentoTipografico Andrea
Ricci, 1887,
441
|
|
45.10 Page 450 |
▲back to top |
CHÖÔNG 50
Haït Gieû Theâm Nhieàu
Caùc baøi hoïc tieáng La tinh khoâng bò giaùn ñoaïn taïi Castelnuovo, ñöôïc
tieáp tuïc daïy leï laøng sau khi caùc em trôû veà Valdoccco. Don Bosco lo
laéng ñöa boán em ñeán caùi möùc coù theå ñöôïc maëc aùo doøng trong moät thôøi
gian caøng ngaéùn caøng toát. Cha Pheâroâ Merla, moät cöïu chuûng sinh ñoàng
thôøi vôùi ngaøi taïi Chieri và laø ngöôøi saùng laäp Vieän Thaùnh Pheâroâ ôû
Torinoâ, thuaän giuùp Don Bosco gaàn moät naêm ñeå hoaøn taát caùc moân caàn
thieát nhaát cuûa chöông trình tieåu vaø trung hoïc. Buzzetti vaø ba ngöôøi baïn
cuøng ñeán nhaø cha Merla vaøo buoåi toái ñeå thöïc taäp dòch caùc ñoaïn laáy
trong saùch coå dieån. Maëc daàu tö giaùo Ascanio Savio ñöôïc chæ ñònh ra baøi
vaø söûa caùc baøi dòch töø tieáng YÙ sang tieáng la tinh, nhöng Don Boso laø
ñoäng löïc tinh thaàn cho toaøn chöông trình daïy hoïc naøy. Nhaän ra trong
nhieàu hoaøn caûnh, caùc phöông phaùp daïy hoïc thöôøng leä khoâng ñem laïi
keát quaû nhanh choùng ñöôïc mong ñôïi, ngaøi nghó ra moät phöông phaùp
rieâng cho mình; keát quaû ñaït ñöôïc ñaõ chöùng minh loái tieáp caän taùo baïo
cuûa ngaøi. Ngaøi coù loái giaûng giaûi vaên phaïm moät caùch vaén taét vaø saùng
suûa laø ñoøi hoûi laäp laïi moät caùch höõu lyù nôi moãi em ñeå chaéc chaén chuùng
hoaøn toaøn hieåu roõ baøi hoïc. Taàm hieåu bieát raønh roït và saâu xa caùc vaán
ñeà, taøi truyeàn daït deã daøng tö töôûng, treân heát, söï kieân nhaãn khoâng chuøn
böôùc và tö caùch dòu daøng cuûa ngaøi sôùm ñem chuùng tôùi caùi ñích naém
vöõng ñöôïc tieáng La tinh.
Ñieàu naøy khoâng coù gì laï, neáu chuùng ta nhìn vaøo chöông trình haøng
ngaøy cuûa caùc em. Chuùng thöùc dậy luùc 4:30. Giôø ñaàu tieân daønh ñeå tham
döï thaùnh leã vaø ñoïc vaøi ñoaïn saùch thieâng lieâng. Ñeán 6:00 giôø chuùng ñeán
phoøng Don Bosco ñeå hoïc. Ñoùng vai troø moät hoïc sinh, Don Bosco vaét
taét traû baøi hoïc tröôùc vaø cho caùc em laäp laïi toát chöøng naøo hay chöøng naáy
vôùi söï giuùp ñôõ vaø khuyeán khích cuûa ngaøi. Quyeån vaên phaïm chæ ñöôïc
môû trong lôùp khi coù ñieåm naøo ñaëc bieät phaûi giaûi thích cho roõ. Tình thaàn
caùc em luùc naøy ñaõ hoaøn toaøn ñieàu chænh theo söï ñoøi hoûi cuûa vieäc hoïc
taäp vaø hieåu bieát caùc phöông phaùp. Cuõng moät phöông phaùp naøy ñöôïc söû
442
|
|
46 Pages 451-460 |
▲back to top |
|
|
46.1 Page 451 |
▲back to top |
duïng trong vieäc daïy chuùng caùc moân hoïc khaùc. Ñeán 8;00 giôø, caùc em
aên ñieåm taâm, roài moät chuùt nghæ giaûi lao, vaø tieáp ñoù hoïc cho ñeán tröa.
Lôùp hoïc ñöôïc tieáp noái töø 2:00 giôø chieàu.
Taát nhieân ngaøi bieát roõ, caùi haïi cuûa söï thuùc baùch quaù ñaùng, duïc nhi
baát ñaït; vì theá, ñeå thay ñoåi, coù ngaøy ngaøi ñöa chuùng ñi daïo buoåi chieàu
töø 4:00 giôø cho tôùi 7:00 giôø ñeå giöõ chuùng luoân thaân xaùc vaø tinh thaàn
lanh leï. Tuy nhieân ngaøi khoâng bao giôø ñeå cho chuùng moät phuùt laïc khoûi
maét troâng chöøng. Ngay caû luùc ñeán moät buøng binh tröôùc thaùnh ñöôøng
Ñöùc Baø mieàn Queâ, hoaëc khu vöïc dieãn haønh cuõ, hoaëc doïc đường Viale
di Rivoli, Don Bosco khoâng meät moûi oân laïi caùc baøi ñöôïc daïy baèng moät
loái môùi laøm chuùng say meâ baèng caùch baûo caùc em laäp laïi ñieàu ñaõ hoïc.
Phöông phaùp khoâng ngöøng nhaéc laïi, nhöng khoâng toán hao söùc, gieo
kieán thöùc vaøo taâm trí ngöôøi treû. Ñeå cho chaéc aên, hoïc taïi mieàn queâ
quang ñaõng thaät coù söùc haáp daãn. Leõ töï nhieân caùc em thích chôi hôn laø
hoïc, vaø ñoâi luùc, chuùng ñöôïc thöôûng thöùc moät chuùt xaû hôi, chuùng ñuøa
bôõn vaø chaïy ñuoåi nhau. Maëc daàu chuùng coù khuynh höôùng nhö vaäy,
nhöng Don Bosco bình tĩnh kieåm soaùt chaët cheõ, khoâng bao giôø ñeå chuùng
hoang phí moät chuùt thì giôø quyù baùu. Chöông trình daïy hoïc tieáp tuïc vôùi
nhòp độ naøy cho ñeán cuoái naêm 1850.
Cha Giacomelli coù dòp quan saùt phöông phaùp daïy hoïc trong thôøi kyø
naøy vaø chöùng minh nhöõng keát quaû kyø dieäu ñaõ ñaït ñöôïc.
Mặc daàu baän taâm vôùi boán hoïc sinh đặc bieät naøy, Don Bosco ñaõ baét
ñaàu nghó ñeán vieäc soaïn moät boä luaät cho vieän teá baàn ôû Valdocco vaø caùc
tröôøng noäi truù ngaøi döï truø saép môû. Vì lyù do ñoù, ngaøi baét ñaàu nghieân cöùu
caùc phöông phaùp daïy doã ñöôïc aùp duïng ôû caùc nôi khaùc, ñaëc bieät trong
caùc cô sôû baùc aùi vaø caùc tröôøng noäi truù cho con trai. Ngaøi göûi xin caùc
baûn chöông trình vaø luaät leä vaø ñích thaân ñeán thaêm caùc cô sôû ôû Torinoâ
vaø taïi caùc nôi khaùc cuûa mieàn Piemonteâ. Vaøo cuoái naêm 1849, ngaøi gôûi
cha Pheâroâ Ponteâ, giaùm ñoác Nguyeän Xaù Thaùnh Luy, tôùi Milan, Brescia
vaø nhieàu thò xaõ khaùc ñeå nghieân cöùu luaät leä cuûa nhieàu nhaø Teá baàn cho
con traùi thuoäc lôùp ngöôøi lao ñoäng vaø cuûa moät soá tröôøng noäi truù toát hôn
cho caùc em thuoäc gia ñình trung löu. Ngaøi cuõng tìm kieám caùc tuïc leä
lieân quan tôùi vieäc thöïc haønh ñaïo ñöùc, phöông phaùp daïy hoïc, kyû luaät vaø
443
|
|
46.2 Page 452 |
▲back to top |
quaûn trò. Cha Ponteâ trôû laïi Torinoâ ñaàu naêm 1850 vôùi nhieàu ghi chuù cheùp
vaø quan saùt höõu ích.
Don Bosco cuõng nghó tröôùc tôùi caùc chuûng sinh töông lai cuûa mình,
vaø do ñoù ngaøi ñöôïc Ñöùc Giaùm Muïc Giacobeâ Philip Gentile ôû Novara
ñöa cho baûn luaät cuûa caùc tieåu vaø ñaïi chuûng vieän. Thaät vaäy keát hôïp vieäc
caàu nguyeän vôùi vieäc nghieân cöùu vaø kinh nghieäm baûn thaân, ngaøi ñaõ saün
saøng cho vieäc ñaøo taïo caùc thaønh phaàn cho moät coäng theå môùi ngaøi seõ
taäp hoïp chung quanh mình.
Tröôùc khi naêm 1849 chaám döùt, coù moät bieán coá thích thuù xảy ra maø
cha Gioan Giuse Franco, doøng teân, ñeà caäp tôùi trong laù thö chuùng toâi ñaõ
töôøng trình [trong Chöông 45]. Sau nghe noùi lời tín xaùc cuûa caù nhaân
mình, ngöôøi coù theå cho ñoù laø ñieàu töï nhieân vieäc Don Boco laøm pheùp laï
bôûi söï thaùnh thieän ñaëc bieät cuûa Don Bosco. Cha Franco noùi theâm:
Neáu coù ai noùi vôùi toâi quaû thaät ngaøi laøm caùc pheùp laï, ngay caû hôn moät laàn,
toâi khoâng laáy gì laøm laï. Tuy nhieân, toâi coù theå noùi raèng toâi ñaõ nghe noùi coù moät
ngaøy Chuû nhaät, tröôùc khi giaûi taùn moät ñaùm ñoâng em trai ñaõ coù moät ngaøy chôi
vui veû [taïi Nguyeän Xaù], ngaøi muoán cho moãi em phaàn hoät gieû ñaõ naáu chín,
Ngaøi ñöôïc cho bieát khoâng ñuû haït gieû cho taát caû caùc em. Khoâng lo sôï, ngaøi töï
mình baét ñaàu quaûng ñaïi phaân phaùt cho moãi em moät moâi ñaày. Ngaøi phaùt raát
nhieàu haït gieû khieán cho ngöôøi ñöùng beân nhaän thaáy haït gieû ñang ñöôïc nhaân
leân döôùi baøn tay cuûa ngaøi. Toâi nghó toâi nghe Hieäp só Frederic Oreglia ôû Santo
Stefanoâ noùi laïi, oâng laø nhaân chöùng hoaëc bieát ñieàu naøy thöïc söï moïi ngöôøi ôû
Nguyeän Xaù ñeàu ñaõ bieát roõ, nôi maø ngöôøi thöôøng hay ñöôïc ñoùn tieáp tôùi thaêm.
Tuy nhieân toâi khoâng theå noùi chaéc chaén coù ngöôøi noùi vôùi toâi tröôùc hoặc sau khi
toâi gia nhaäp doøng Teân.
Cha Giuse Franco, S.J.
444
|
|
46.3 Page 453 |
▲back to top |
Ñieàu thöïc söï ñaõ xảy ra nhö sau. Moät ngaøy Chuû nhaät sau ngaøy leã caùc
Thaùnh naêm 1849173, sau nghi thöùc Taäp cheát laønh174. Don Bosco ñem
taát caû caùc hoïc sinh, noäi cuõng nhö ngoaïi truù ñeán nghóa ñòa caàu nguyeän
cho caùc ñaúng linh hoàn nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñôøi. Ngaøi höùa cho caùc em
haït deû175 khi trôû laïi Valdocco. Meï Margherita ñaõ mua ba bòch, nhöng
chæ naáu coù moät soá ít, vì nghó raèng nhö vaäy cuõng ñuû. Anh Giuse Buzzetti
veà nhaø tröôùc caùc hoïc sinh. Khi vaøo nhaø beáp, anh thaáy coù caùi noài nhoû,
anh lieàn noùi vôùi Meï Margherita chæ moät noài thì khoâng ñuû cho taát caû caùc
em, nhöng ñaõ quaù treã khoâng coøn laøm gì ñöôïc nöõa. Caùc em ñang veà
khuaáy động tröôùc cöûa nhaø nguyeän. Don Bosco ñaõ ngoài ôû ñoù vaø ñang
phaân phaùt haït deû maø Buzzetti ñoå vaøo moät caùi roå anh caàm trong tay.
Nghó raèng meï ñaõ naáu taát caû soá haït deû, Don Bosco vaãn xuùc ñoå moãi em
moät moâi moät caùch roäng raõi, Buzzetti ñaâm lo laéng. “Don Bosco, cha laøm
gì theá?”, anh keâu leân. “Khoâng coù ñuû cho caùc em ñaâu, neáu cha cöù phaùt
nhö vaäy, khoâng theå ñuû cho nöûa soá caùc em”.
“OÀ, ñöøng coù lo.” Don Bosco ñaùp. “Chuùng ta ñaõ mua ba bòch vaø meï
cha ñaõ naáu heát taát caû”.
“Khoâng, baø khoâng naáu heát ñaâu”. Buzzetti nhaán maïnh. Tuy nhieân
Don Bosco khoâng coù loøng naøo seûn so ñöôïc, neân bình thaûn traû lôøi, “Cöù
cho caùc em bao laâu coøn haït deû”. Ngaøi tieáp tuïc laáy moâi xuùc nhö tröôùc
trong khi Buzzetti lo laéng quan saùt thaáy roõ ngaøi tieáp tuïc phân phaùt cho
tôùi cuoái cuøng coøn laïi hai hoaëïc ba phaàn ñeå laïi trong roå. Môùi chæ coù moät
phaàn ba soá em ñöôïc phaùt, maø coù ñeán saùu traêm em taáât caû. Thay vì nhöõng
tieáng la vui veû seõ ñöôïc phaùt quaø, nay laø caùi yeân laëng lo aâu khi caäu beù
ñöùng gaàn nhaát nhaän caùi roå haàu nhö troáng roãng.
Nghó raèng meï ñaõ tieát kieäm giöõ laïi soá haït deû ñaõ naáu chín, Don Bosco
chaïy leân laàu ñeå kieám, nhöng ngaïc nhieân khi nhìn thaáy soá coøn laïi chöa
173 Coù leõ laø ngaøy 4 thaùng Möôøi Moät, Chuû nhaät thöù nhaát sau leã caùc Thaùnh, ngaøy theo
tuïc leä cuûa nöôùc YÙ ñi thaêm ñaát thaùnh Nxb]
174 Moät thöïc haønh ñaïo ñöùc khuyeán khích vieäc nhôù laïi ñeå suy nhieäm veà söï cheát ai cuõng
seõ gaëp, Noù nhaán maïnh ñeán vieäc xöng toäi vaø röôùc Mình Thaùnh Chuùa nhö laø laàn cuoái
cuøng [Nxb].
175 Moät vieäc khoaûn ñaõi caùc hoïc sinh moät laàn trong naêm [Nxb]
445
|
|
46.4 Page 454 |
▲back to top |
ñöôïc naáu, Thay vì ñoå ñaày noài ñem naáu, Meï Margherita laáy coù moät
phaàn nhoû naáu cho caùc vò beà treân. Trong moät thoaùng Don Bosco nhö bò
huït haãng. Roài, khoâng hoaûng sôï, ngaøi noiù, “Toâi daõ höùa cho caùc em haït
deû thì toâi phaûi giöõ lôøi höùa chöù!” Ngay sau ñoù, ngaøi laáy caùi moâi xuùc vaøo
roå, muùc ra ñöôïc bao nhieâu laáy baáy nhieâu roài tieáp tuïc phaân phaùt. Ngay
luùc ñoù, coù ñieàu gì kyø laï xaåy ñeán. Buzzetti ñöùng ngay beân ngaøi; moãi laàn
Don Bosco laáy caùi moâi muùc xaâu xuoáng caùi roå, ngaøi ñem noù leân, noùi cho
ñuùng, haït deû ñaày tôùi meùp caùi moâi, trong khi ñoù soá löôïng trong roå coù veû
khoâng heà bôùt ñi. Khoâng coù hai hoặc ba, maø gaàn boán traêm em nhaän phaàn
quaø roäng löôïng trao cho. Sau cuøng khi Buzzetti ñem caùi roå vaøo beáp,
anh nhaän thaáy coøn moät phaàn ñeå laïi; Ñöùc Meï cuõng ñaõ daønh cho Don
Bosco một phaàn. Trong luùc vieäc phaân phaùt coøn tieáp dieãn, caùc em ôû gaàn
Don Bosco nhaát noùi cho caùc em khaùc bieát veà söï vieäc ñang xảy ra vaø taát
caû ñöùng ñoù ñeàu coá nín thôû, ñôïi ñeå thaáy keát quaû ra sao. Khi em cuoái
cuøng nhaän phaàn mình xong, moät tieáng ñoàng thanh la lôùn, “Don Boso laø
moät ñaáng thaùnh! Don Bosco laø moät ñaáng thaùnh!” Don Bosco lieàn coá
baét chuùng im laëng, tuy nhieân ñoù laø moät nhieäm vuï, taát caû chuùng ñaõ oàn
aøo keùo ñeán vôùi ngaøi. Ñeå kyû nieäm bieán coá kyø dieäu naøy, ngaøi cho leänh
töø nay haït deõ ñöôïc phaùt cho treû em ngaøy voïng leã caùc Thaùnh. Ñieàu naøy,
chuùng toâi ñöôïc bieát töø cha doøng Gioan Thaøy giaû Anfossi.
Chuùng toâi ñaõ trung thaønh töôøng trình vieäc taêng theâm nhieàu haït gieû
nhö ngöôøi baïn Giuse Buzzetti ñaõ noùi vôùi chuùng toâi, vaø ñöôïc cha Carlos
Tomatis176 xaùc nhaän baèng lôøi vieát vaø thöøa nhaän laø chính xaùc bôûi taát caû
caùc cöïu hoïc vieân ngaøy ñoù coù tham döï taïi Nguyeän Xaù. Ñieàu gì coù theå
giaûi thích moät bieán coá laï luøng nhö theá? Khoâng coù caùi gì khaùc ngoaøi
ñieàu naøy: Ñöùc Meï toû cho thaáy caùc em cuûa Nguyeän Xaù ñaõ laøm haøi loøng
Ngöôøi.
Nguyeän Xaù thaät laø moät caùi vöôøn nhaân ñöùc. Moät söï ñoùng goùp laøm
saùng ngôøi noù ñöôïc kinh só Lorenzo Gastaldi ñaêng treân tôø tôø Il
Conciliatore Torinese naêm 1849. Baøi vieát cuûa ngöôøi [veà Nguyeän Xaù]
soi saùng ñeán ñoä hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi vieäc chuùng toâi trình bày toaøn
176 Xin ñoïc tr.448 ff, 221 [Nxb]
446
|
|
46.5 Page 455 |
▲back to top |
baøi trong baûn tieåu söû nhö moät taøi lieäu ñeå xaùc nhaän ñieàu chuùng tôi ñaõ
keå laïi 177.
Baát cöù ai do tính chôi ngoâng ñöa tôùi vieäc ra khoûi thaønh phoá treân
ñöôøng Porta Susa vaø löôïn xuoáng ñöôøng phía beân phaûi, ñi qua traïi lính,
Beänh vieän Th. Luy, caùc nhaø thöông taâm thaàn, seõ thaáy mình ñi xuoáng
moät con ñöôøng doác xinh xaén daãn tôùi mộât caên nhaø ñoà soä ôû taän cuoái
ñöôøng. Taïi ñaây quay sang beân traùi, seõ ñi theo moät con ñöôøng nhoû xinh
xaén, hai beân coù nhieàu caên nhaø lôùn, cho ñeán khi tôùi moät caùi coång goã môû
vaøo moät caùi vöôøn khaù roäng, taïi ñaây seõ nhìn thaáy moât caên nhaø daøi raát
thaáp nhöng quyeán ruõ, phong caûnh coù veû mieàn queâ hôn laø thaønh thò. Coù
khu ñaát höôùng veà phía baéc chia thaønh hai phaàn; phaàn ñaát roäng hôn laø
caùi vöôøn troàng rau, phaàn kia nhoû hôn ñeå troáng. Môùi nhìn thì cho laø moät
caùi traïi gioáng nhö ôû caùc khu laân caän khaùc. Nhöng nhìn gaàn hôn thì thaáy
ñoù laø moät kieán truùc taàm thöôøng vôùi nhieàu caâu khaéc lôøi ñaïo vaø moät caùi
thaùp chuông beù nhoû beân treân coù gaén moät caây thaùnh giaù, vôùi caùi bieån
ghi haøng chöõ “Ñaây laø Nhaø cuûa Thieân Chuùa”, khaéc treân coång böùc töôøng
phía taây, baát ngôø cho thaáy ñoù laø moät ngoâi nhaø nguyeän. Khaùch coøn ngôõ
ngaøng hôn nöõa khi hoûi veà ngöôøi saùng laäp vaø muïc ñích cuûa caùi nguyeän
ñöôøng. OÂng seõ ñöôïc noùi cho bieát veà moät vò linh muïc taàm thöôøng khoâng
coù nguoàn lôïi töùc naøo ngoaøi moät ñöùc baùc aùi voâ bôø, ñaõ nhieàu naêm tuï hoïp
ñeàu ñaën töø naêm traêm ñeán saùu traêm thanh thieáu nieân taïi ñaây trong caùc
ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng, ñeå daïy cho chuùng vieäc thöïc haønh
nhaân ñöùc vaø huaán luyeän chuùng cuøng moät thôøi gian trôû thaønh con caùi
Thieân Chuùa vaø ngöôøi coâng daân toát vaø ngay thaúng.
Vò linh muïc ñaùng khen naøy, vôùi ñaày loøng thöông ngöôøi khoâng do
nguoàn goác naøo khaùc ngoaøi Ñöùc Tin Coâng giaùo, ñau ñôùn vì thaáy haøng
traêm thanh thieáu nieân bò boû maëc duøng möu kế rieâng trong caùc ngaøy
thaønh hieán cho Thieân Chuùa. Thay vì ñi ñeán thánh ñöôøng ñeå hoïc con
ñöôøng neân thaùnh, chuùng lang thang treân caùc con ñöôøng thaønh phoá
khoâng muïc ñích, ñeå uoång phí thôøi giôø trong vieäc ñeo ñuoåi nhöõng ñieàu
nguy hieåm, roài ñeán toái trôû veà nhaø caøng bò baïi hoaïi, voâ ñaïo vaø ngang
177 Il Conciliatore Torinese ñöôïc phoå bieán töø 15 thaùng Baûy, 1848 tôùi thaùng Chín 1849
khi noù heát xuaát hieän.
447
|
|
46.6 Page 456 |
▲back to top |
böôùng hôn tröôùc. Vò linh muïc naøy ñau ñôùn voâ cuøng khi thaáy nhieàu trang
thanh nieân do cha meï, ngöôøi chuû lô laø ñaùng traùch soáng hoaøn toaøn khoâng
bieát gì heát veà caùc vaán ñeà quan troïng nhaát, maëc cho aûnh höôûng toäi loãi
do söï löôøi bieáng, baïn xaáu, vaø göông toäi loãi keùo loâi. Ngaøi quyeát taâm söûa
chöõa caùc taät xaáu naøy ñöôïc caøng nhieàu caøng toát theo khaû naêng cuûa mình.
Vò moân ñeä môùi cuûa Thaùnh Philip Neâri laøm gì?
Ñöôïc ôn treân ban cho loøng soát saéng, coù theâm söï kieân taâm ñaõ ñöôïc
thöû thaùch vaø taâm tö toát laønh vaø khieâm nhöôøng trôøi phuù, bôûi ñaõ bieát taát
caû nhöõng ñöùc tính naøy caàn cho coâng cuoäc khoù khaên phaûi thöïc hieän, ngaøi
baét ñaàu ñi ra caùc ngoaïi oâ thaønh phoá Torinoâ caùc ngaøy Chuû nhaät vaø ngaøy
leã troïng. Baát cöù luùc naøo gaëp ñöôïc moät nhoùm treû ñang chôi, ngaøi ñeán
vôùi chuùng vaø xin chuùng cho vaøo chôi. Roài sau khi ñaùnh baïn vôùi chuùng,
ngaøi baûo chuùng tieáp tuïc ñeán chôi nôi khaùc thuaän tieän cho chuùng hôn.
Chuùng ta coù theå töôûng töôïng moät caùch deã daøng ngaøi ñaõ ñuïng phaûi nhieàu
teân cöùng ñaàu, nhieàu ñöùa thoâ baïo, nhöõng ñöùa öa chaâm bieám hoãn laùo.
Tuy nhieân laàn laàn ngaøi kieân trì vaø dòu daøng thaéng ñöôïc baèng phöông
caùch thaät baát ngôø. Cuoái cuøng nhöõng teân khoù trò nhaát vaø cöùng coõi nhaát
ñöôïc ngaøi chinh phuïc baèng nhöõng ñuôøng loái khieâm nhöôøng vaø dòu
daøng, daãn chuùng tôùi nôi ôû taàm thöôøng nhö toâi ñaõ moâ taû vaø moät phaàn ñaõ
ñöôïc bieán ñoåi thaønh nguyeän ñöôøng khieâm toán. ÔÛ ñaây caùc em chia nhau
ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng giöõa caùc buoåi kinh nguyeän treân
nhaø nguyeän vaø chôi caùc troø chôi ngoaøi saân chôi.
Ngay khi nhöõng em ñaàu tieân ñaùp laïi lôøi goïi cuûa ngaøi ñöôïc höôûng
muøi vò ngoït ngaøo hoa quả cuûa loøng ñaïo ñöùc, vaø caûm thaáy nieàm vui
khoâng taû xieát ñöôïc ñaõ cöùu khoûi caùi hoá sa ñoïa hoaëc ñöôïc naâng leân bôûi
hy voïng chaéc chaén coù phaàn thöôûng ñôøi ñôøi, chuùng trôû thaønh nhöõng vò
toâng ñoà giöõa caùc baïn beø cuõ töøng soáng trong ñaøng toäi loãi. Chuùng höùa
vôùi caùc baïn seõ coù nhieàu caùi vui ñuøa taïi choã ôû cuûa Don Bosco (vì ñoù laø
caùi teân cuûa moät vò linh muïc ñaùng ca tuïng) hôn baát cöù nôi naøo chuùng coù
tröôùc. Tin töùc naøy ñaõ ñöôïc loan truyeàn töø mieäng naøy tôùi mieäng khaùc,
vaø khoâng bao laâu coù nhieàu em tuoán ñeán ñaây gaët haùi ñöôïc voâ vaøn lôïi
ích thieâng lieâng, chuùng ta coù theå töôûng töông ñöôïc. Chuùng ta coù theå moâ
taû Nguyeän Xaù Don Bosco laø moät toå ong, coù nhoùm baän bòu bay ra beân
448
|
|
46.7 Page 457 |
▲back to top |
ngoaøi, phaàn ñoâng baèng yeân sinh hoaït beân trong. Ngöôøi ta thaáy nhieàu
toaùn treân moãi con ñöôøng ñi tôùi Nguyeän Xaù; nghe thaáy chuùng vui veû haùt
töø ñaøng xa nhö theå ñang ñi tôùi hoäi chôï. Beân trong Nguyeän Xaù, caùc em
coù maët khaép nôi. Chia thaønh nhieàu nhoùm nhoû, chuùng noâ ñuøa nhaûy nhoùt;
ñaù banh, bocce, ñöa ñu laø nhöõng troø chôi giuùp chuùng baän bòu, trong khi
caùc em khaùc thích troø chôi theå thao. Trong khi ñoù, caùc em khaùc taäp hoïp
trong ngoâi nhaø nguyeän beù tí hoïc kinh boån hoaëc chuaån bò tham döï caùc
bí tích, trong khi ñoù ôû phoøng keá caïnh, caùc em ñang hoïc vaàn hoaëc hoaëc
toaùn phaùp, taäp vieát vaø taäp haùt. Coù nhieàu vò linh muïc troâng ngoù nhieàu
thaønh phaàn ñaùm ñoâng caùc treû naøy, khaùc nhau vì tính tình vaø khuynh
höôùng. Caùc ngaøi laøm heát söùc mình ñeå ñöa caùc yù nghó, tình yeâu vaø hoaït
ñoäng cuûa chuùng höôùng veà toân giaùo, ñeáùn giôø caàu nguyeän vaø hoïc haønh,
caùc ngaøi saép xeáp chuùng thoâi chôi, taäp hoïp leân nhaø nguyeän. Thaät laø thích
thuù nhìn thaáy caùc em ngoan ngoaõn laøm sao, tröôùc ñaây chuùng töøng laø
nhöõng ñöùa treû voâ kyû luaät; chuùng soát saéng laøm caùc vieäc ñaïo ñöùc, naêng
tham döï caùc pheùp bí tích, ñeán hoïc ñaïo caû trong ngaøy thöôøng, neáu caàn,
vaø tham döï nhieàu ngaøy tónh taâm.
Coøn ñaëc bieät hôn, caùc em toû tình yeâu thöông vaø caùm ôn vò aân nhaân
cuûa chuùng laø Don Bosco. Khoâng coù ngöôøi cha naøo ñöôïc con caùi mình
toû loøng yeâu thöông hôn caùc em. Chuùng thöôøng ôû caïnh ngaøi luoân, mong
ñöôïc noùi chuyeän vaø hoân tay ngaøi. Neáu thaáy ngaøi ngoaøi ñuôøng phoá,
chuùng laäp töùc boû nôi ñang hoïc ngheà chaïy ra ñoùn chaøo ngaøi. Lôøi ngaøi
coù moät hieäu quaû laï luøng ñoái vôùi chuùng, ngaøi huaán luyeän chuùng treân
ñöôøng nhaân ñöùc vaø ñôøi soáng ngay thaúng, vaø coøn in vaøo chuùng caû loøng
yeâu meán ñöôïc neân troïn laønh. Caùch cö xöû nhuõn nhaën cuûa ngaøi cho chuùng
baát cöù giôø phuùt naøo chuùng cuõng coù theå tìm ñeán ngaøi ñeå ñöôïc baûo veä
traùnh khoûi bò sa ñoïa vaø gaëp nguy hieåm theá gian, hoaëc muoán ñöôïc nghe
lôøi coá vaán giuùp coá gaéng soáng löông thieän. Töø khi Nguyeän Xaù Valdocco
khoâng coøn khaû naêng coù ñuû choã cho taát caû caùc em tuôn ñeán. Maáy thaùng
vöøa qua Don Bosco ñaõ môû moät Nguyeän Xaù khaùc ôû Porta Nuovo, trao
traùch nhieäm ñieàu haønh cho moät soá caùc linh muïc maø ngaøi ñaõ huaán luyeän
trong tinh thaàn baùc aùi gioáng nhö ngaøi. Chuùng toâi hy voïng coâng cuoäc thöù
hai naøy cuõng seõ mang laïi khoâng keùm phaàn keát quaû doài daøo cho vieäc
giaùo duïc Kitoâ giaùo.
449
|
|
46.8 Page 458 |
▲back to top |
Ngöôøi vieát taøi naêng ñaày loøng caûm meán Don Bosco keát thuùc baøi vieát
baèng moät lôøi chaøo nhö tieáng chuoâng ngaân.
Kính chaøo vò Philip [Neri] môùi, xin kính chaøo vò linh muïc tuyeät vời! Chôù
gì göông saùng cuûa ngaøi ñöôïc nhieàu thaønh phoá noi theo; chôù gì ñoâng ñaûo caùc
vò linh muïc töø khaéùp nôi ñi theo böôùc chaân cuûa ngaøi; chôù gì caùc vò môû nhieàu
caùnh cöûa cho caùc ngöôøi treû vaøo nôi an thaân laønh thaùnh töông töï, nôi maø loøng
ñaïo ñöùc hoøa chung vôùi caùc söï vui chôi. Chæ baèng phöông phaùp naøy chuùng ta
môùi coù theå vöôït qua caùi veát thöông cuûa xaõ hoäi daân söï vaø cuûa Giaùo Hoäi, töøng
laøm cho giôùi treû bò sa ñoïa.
Ñoù laø lôøi ca tuïng maø kinh só Gastaldi trao taëng Nguyeän Xaù Thaùnh
Phanxicoâ Saleâ trong nhöõng ngaøy ñoù.
450
|
|
46.9 Page 459 |
▲back to top |
CHÖÔNG 51
Ñaøo Luyeän Thieâng lieâng taïi Nguyeän Xaù
Ngaøy 18 thaùng Möôøi Moät, 1849, cha Gioan Giacomelli ñeán ôû vôùi
Don Bosco taïi Nguyeän Xaù. Chính ngöôøi noùi vôùi chuùng toâi, ôû ñaây luùc
ñoù coù ñoä ba möôi em noäi truù, ña soá laø treû moà coâi do Do Bosco ñem vaøo
ñaây bôûi vì chuùng khoâng coù nhaø ôû vaø deã bò ñau yeáu. Don Bosco thöôøng
xuyeân gaëp caùc treû ñaõ maát cha vì chieán tranh, ngaøi raát muoán nhaän vaøo,
nhöng laïi bò vấn ñeà thieáu tieàn baïc vaø thieáu choã ôû laøm ngaên trôû. Theo
tuïc leä ôû Nguyeän Xaù, caùc em treû ôû noäi truù ñöôïc cho aên chaùo trong caùc
böõa aên vaø ñöôïc caáp cho naêm soldi ñeå mua baùnh mì rieâng cho mình.178
Moät soá caùc em coù traû leä phí ñeàu ñöôïc aên ôû cuøng baøn vôùi Don Bosco
trong caùc böõa aên tröa vaø toái, vaø ñi hoïc taïi caùc tröôøng trong thò xaõ, trong
soá naøy coù Benedictoâ Cagnoâ, tieáp tuïc sau naøy laøm hieäu tröôûng tröôøng
nöõ taïi Mondovi vaø giaùm ñoác tröôøng kyõ thuaät ôû Torino, moät chuûng sinh
sau naøy rôøi chuûng vieän vaø laáy moân chính laø vaên chöông, vaø tö giaùo
Ascanio Savio.
Cha Gioan Giacomelli soáng ôû Nguyeän Xaù hai naêm ñeå giuùp Don
Bosco ngoài toøa giaûi toäi; sau naøy ngöôøi rôøi Torino ñi laøm cha phoù xöù.
Khi trôû laïi vaøo naêm 1854, ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm tuyeân uùy vaø giaùm
linh taïi Beänh vieän Philomena, vaø ôû taïi nôi naøy boán möôi baûy naêm cho
ñeán khi qua ñôøi. Beänh vieän chæ caùch xa Nguyeän Xaù baèng neùm một hoøn
ñaù vaø cha Giacomelli vaãn tieáp tuïc laø ngöôøi baïn thaân cuûa Don Bosco
maø ngaøi chòu ôn saâu xa. Vì Don Bosco laø cha giaûi toäi ngöôøi ñeán thaêm
178 Trong một baûn ghi cheùp cuûa Don Bosco, chuùng toâi tìm thaáy teân cuûa ba em do chữ
ngài vieát: Carlos Gastini, Augustine Roccetta, Anthony Comba, Carlos Tomatis,
Baptist Rosselli, Dominic Rosso, Costante Zeffirino, John Tardini, Joseph Bruno,
Augustine Gastini, Peter Nigra, Joseph Rossi,Felix Reviglio, Bartolomew Berrutto,
Luigi Pelizzetti, John Plumatti, August Grulio, Peter Sarali, Gabriel Fazio, Paul
Mainetti, Luigi Fabbretti, Josepp Buzzetti, Joseph Genti, Joseph Canale. Chuùng tôi
thêm vaøo soá ñoù: Chiossi, Frassini, Pasero, Audisio, Chiappero, laø nhöõng chöùng nhaân
veà ñieàu chuùng toâi vieát.
451
|
|
46.10 Page 460 |
▲back to top |
ngaøi nhieàu laàn trong tuaàn vaø ñoâi khi ôû laïi nhaø nguyeän laøm göông saùng
cho caùc hoïc sinh.
Chuùng toâi xin neâu ôû ñaây nhöõng ñieàu naøy ñeå nhaán maïnh ñeán taàm
quan troïng cuûa lôøi laøm chöùng cuûa nhöõng ngöôøi khaùc ñaõ soáng vôùi Don
Bosco. Chuùng toâi seõ ghi laïi ñaây moät baûn töôøng trình maø cha Giacomelli
ñoïc cho chuùng toâi, coù lieân quan ñeán nhöõng naêm ñaàu tieân cuûa Nguyeän
Xaù. Chuùng toâi seõ xen vaøo nhöõng nhaän xeùt cuûa nhöõng nhaân chöùng ñaùng
tin caäy khaùc.
Khi toâi ñeán ôû taïi Valdocco, toâi baét ñaàu xaùc tín söï thaät veà nguyeân taéc
Don Bosco höôùng daãn, noùi roõ ra, phöông phaùp duy nhaát ñeå ñöôïc caùc
ngöôøi treû tin caäy vaø ñeå baûo veä chuùng traùnh phaïm toäi, ñoù laø phaûi thöïc
thaø vaø môû roäng con tim vôùi chuùng. Toâi coù raát nhieàu dòp ñeå quan saùt
ngaøi laøm caùch naøo ñeå thaéng ñoaït chuùng baèng ñöôøng loái yeâu thöông vaø
cho chuùng nhöõng moùn quà nhoû. Coù moät laàn toâi ñem moät chaùu nhoû ñeán
gaëp Don Bosco vaø baét ñaàu cho chaùu ñeán Nguyeän Xaù ngaøy Chuû nhaät vaø
caùc ngaøy leã troïng. Don Bosco ñaëc bieät toû loøng thöông chaùu vaø toâi heát
söùc ngaïc nhieân ngaøi cho chaùu moät moùn quaø hai möôi xu. Töø luùc ñoù
chaùu töùc khaéc toû loøng yeâu thích Nguyeän Xaù vaø sau ñoù ñi ñeán lôùp hoïc.
Toâi nhaän thaáy caùc em caøng luùc caøng ñeán gaàn Don Bosco hôn, chuùng
aên ôû toát hôn vaø coù thoùi quen laøm vieäc chaêm chæ hôn. Leänh cuûa ngaøi,
caùc lôøi quôû traùch hoaëc söûa loãi ñöôïc thöïc hieän trong tinh thaàn vaø cung
caùch roõ reät qua vieäc troâng chöøng luoân luoân vôùi muïc ñích cuoái cuøng laø
mang laïi söï toát laønh cho chuùng. Nhôø vieäc ngaên ngöøa ñeå chuùng khoâng
laøm ñieàu sai traùi, ngaøi boû ñi nhu caàu hình phaït. Ñeå ñoåi laïi, caùc em heát
loøng thöông meán vaø toân kính ngaøi ñeán ñoä taát caû nhöõng gì ngaøi môùi ngoû
yù ao öôùc ñaõ ñöôïc chuùng vaâng lôøi laøm ngay. Chuùng traùnh moïi ñieàu coù
theå laøm ngaøi khoâng ñöôïc haøi loøng, tuy nhieân khoâng coù daáu veát naøo laø
vaâng lôøi do sôï haõi vaø nònh bôï; noù baét nguoàn töø loøng thöông cuûa tình con
caùi ñoái vôùi ngaøi. Quaû vaäy, coù moät soá em traùnh laøm ñieàu sai quaáy vì
ngaøi hôn laø vì sôï laøm loãi vôùi Thieân Chuùa. Khi bieát ñöôïc, ngaøi quôû maéng
chuùng naëng lôøi, nhaéc chuùng raèng, “Thieân Chuùa thì phaûi hôn Don Boco
boäi phaàn!”
452
|
|
47 Pages 461-470 |
▲back to top |
|
|
47.1 Page 461 |
▲back to top |
Ñieàu laøm toâi ngaïc nhieân hôn caû laø söï kieän caùc em ngheøo khoå vaø doát
naùt naøy ñöôïc luoân luoân thay theá bôûi nhöõng keû khaùc, bôûi nhöõng em môùi
tôùi vì loái suy nghó vaø haønh ñoäng cuûa chuùng caàn phaûi ñöôïc caûi taïo vôùi
khoâng ít noã löïc vaø khoù khaên ñoái vôùi Don Bosco. Tuy nhieân söï kieân
nhaãn khoâng bieát meät moûi vaø tinh thaàn hy sinh cuoái cuøng luoân luoân ñaït
chieán thaéng.
Ngaøi aùp duïng cuõng moät heä thoáng vôùi caùc em noäi truù. Moät khi ñaõ
hoaøn taát coâng vieäc thöôøng leä, ngaøi sung söôùng nhìn thaáy caùc em vui
vôùi caùc troø chôi vaø taäp theå duïc theå thao, ngaøi noùi giaûi trí cuõng coù giaù trò
tröôùc maët Chuùa. Tuy nhieân ngaøi huôùng caùc em khoûi nhöõng troø chôi ñoøi
hoûi quaù nhieàu chuù taâm hoaëc khieán chuùng khoâng hoaït ñoäng, coù theå gaây
huy haïi cho theå xaùc hoaëc tinh thaàn. Ngaøi thöôøng hay noùi vôùi chuùng,
“Caùc con oàn aøo bao nhieâu cuõng ñöôïc, cöù vieäc tha hoà chaïy nhaûy, chæ
ñöøng phaïm toäi”. Vaø chính ngaøi laøm göông baèng caùch luoân luoân vui veû,
baèng noã löïc laøm cho caùc em vui baèng moïi caùch, tham gia cuoäc chôi vôùi
caùc em vaø ñöa caùc em ñi daïo, maø ñieåm tôùi thöôøng laø moät ñeàn thaùnh.
Thænh thoaûng, toâi thaáy ngaøi ñi chung quanh saân chôi trong buoåi saùng
khi caùc em ñang aên ñieåm taâm179. Ngaøi cöôøi vôùi em naøy, roài vôùi em
khaùc, chaøo chuùng vôùi nhöõng lôøi thaân tình. Coù luùc, nghieâm nghò cheá rieãu
moät em ñang nhai nhoàm nhoaøm bánh mì, “Haõy nhoå cuïc ñaù ñoù ra!” Caäu
em, ñeå traû lôøi, laïi caén theâm moät mieáng lôùn. Toâi coù yù nghieân cöùu moïi
lôøi noùi, vaø moïi cöû chæ cuûa ngaøi, toâi xaùc tín ngaøi thöôøng xuyeân nhaém
moät ñích thieâng lieâng, maëc daàu vaán ñeà coù veû taàm thöôøng. Toâi thaáy lôøi
nhaän xeùt cuûa ngaøi coù aùm chæ ñeán vieäc Chuùa aên chay vaø bò caùm doã trong
sa maïc, ñeán quyeàn naêng voâ bieân vaø söï toát laønh cuûa Thieân Chuùa, ñeán
nhieäm vuï bieát ôn Ngöôøi vaø v.v... Thaät vaäy, khi ngaøi ræ tai noùi vôùi moät
em naøo, thì em cung kính vaø vui möøng laõnh nhaän.
Ngaøi luoân luoân bieát caùch noùi moät lôøi quôû traùch coù veû nhö moät lôøi
khuyeân raên, Thí duï, vôùi moät em cong löng xuoáng aên quaù ñoä, ngaøi noùi,
“Chuùng ta ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân khoâng phaûi ñeå aên, ñeå uoáng maø
ñeå yeâu meán Thieân Chuùa vaø cöùu vôùt caùc linh hoàn”. Vôùi moät em nhuùt
179 Moät böõa ñieåm taâm thaät đơn giaûn: moät oå nhoû baùnh mì chuùng nhai nhoàm nhoaøm beân
ngoaøi [Nxb]
453
|
|
47.2 Page 462 |
▲back to top |
nhaùt khoâng daùm moù tay laøm vieäc, “Haõy laøm vieäc naøy cho Chuùa. Baát
cöù ñieàu gì laøm cho con chòu ñau khoå ôû ñôøi naøy thì chæ trong choác laùt,
thieân ñaøng seõ thöôûng con baát cöù ñieàu gì con laøm”. Neáu moät em coù daáu
chæ cho thaáy töï phuï vaø töï maõn, Don Bosco seõ noùi, “Cha haøi loøng thaáy
con ñaõ coù tieán boä trong coâng vieäc con laøm. Tuy nhieân neáu con ñöôïc
moïi söï giàu coù vaø moïi kieán thöùc trong ngheäï thuaät trong khoa hoïc nhöng
maát linh hoàn, thì ích gì cho con?”
Don Bosco coù moät löông taâm raát teá nhò; ngaøi khoâng nhöõng traùnh moïi
ñieàu gioáng nhö toäi loãi, maø coøn nhôø luoân luoân yeâu meán vieäc kieåm soaùt,
luoân luoân khuyeán khích naêng laõnh nhaän caùc pheùp bí tích, vaø baèng nhieàu
caùch khaùc nhau ngaøi laøm moïi söï ñeå caùc em traùnh moïi dòp hieåm nguy
vaø ngöøa tröôùc moïi söï khoâng muoán xảy ra. Phaïm toäi laø ñieàu ngaøi gheâ
tôûm nhaát, thaø raèng ngaøi hy sinh maïng soáng cuûa mình ngaøn laàn trong
moät ngaøy ñeå ngöøa phaïm chæ moät toäi. “Laøm sao coù theå nhö vaäy ñöôïc”,
ñoâi khi ngaøi la leân, “moät ngöôøi coù bieát tin vaøo Thieân Chuùa laøm sao coù
theå ñeå cho mình phaïm toäi naëng tôùi Chuùa ñöôïc?”
Baát cöù khi naøo coù ai phaïm moät toäi naëng, hoï laøm cho ngaøi ñau ñôùn
hôn baát cöù söï baát haïnh cuûa moät ngöôøi naøo ñoù. Ngaøi heát söùc ñau buoàn
noùi vôùi keû phaïm toäi, “Taïi sao baïn ñoái xöû vôùi Chuùa teä nhö theá ñöôïc
ñang khi Ngöôøi yeâu thöông con voâ bôø beán?” Ñoâi khi toâi thaáy ngaøi khoùc,
Caû nôi rieâng tö cuõng nhö nôi coâng coäng, lôøi noùi cuûa ngaøi ñeàu nhaém vaøo
vieäc in saâu vaøo ngöôøi nghe söï chaân thaønh gôùm gheùt toäi loãi.
“Baát cöù luùc naøo ngaøi cuõng noùi ñeán söï phaùn xeùt khuûng khieáp cuûa
Thieân Chuùa trong khi giaûng, trong caâu chuyeän rieâng tö hoaëc trong toøa
giaûi toäi”, cha Ascario noùi vôùi chuùng toâi, “ngaøi coù veû raát sôï haõi khi nghe
chuùng toâi noùi taát caû chuùng toâi ñeàu sôï haõi bò sa hoûa nguïc vaø raát ao öôùc
ñöôïc leân thieân ñaøng.”
Ngaøi luoân thuùc giuïc chuùng toâi caàu nguyeän soát saéng, ñoïc roõ moïi lôøi
kinh, vaø chuù yù ñeán yù nghóa lôøi caàu nguyeän. Ngaøi mong chuùng toâi kính
caàn laøm daáu Thaùnh giaù nhö moät lôøi tuyeân xöng Ñöùc Tin. Ngaøi khoâng
bao giôø chöøa moät lôøi quôû traùch dòu daøng, ngay caû vôùi linh muïc, neáu hoï
454
|
|
47.3 Page 463 |
▲back to top |
laøm moät caùch caåu thaû. Trong “lôøi chuùc nguû ngon”180 ngaøi luoân thuùc duïc
chuùng toâi duøng thôøi gian cho coù ích lôïi vaø luoân thi haønh nhieäm vuï ñeå
laøm vinh danh Thieân Chuùa, thaät vaäy lôøi ngaøi laøm chuùng toâi quen vôùi
khaåu hieäu cuûa Thaùnh Ignatioâ, Ad majorem Dei gloriam [ñeå laøm vinh
danh Thieân Chuùa]. Ngaøi thöôøng xuyeân thaân maät khuyeán khích chuùng
toâi laøm vieäc vaø saün saøng chòu ñau khoå vì Chuùa Gieâsu Kitoâ. Maëc daàu
raát beùn nhạy vôùi söï thay ñoåi thôøi tieát, ngaøi luoân luoân yeân taâm vaø thanh
thaûn khoâng caàn bieát khí haäu khoâ, aåm thaáp, gioù maùy, laïnh haëc noùng.
Ñôøi soáng cuûa ngaøi laø moät cuoäc hy sinh lieân tuïc, caùc böõa aên laø haønh
ñoäng haõm mình.
Ñeå cho caùc em noäi truù vaø ngoaïi truù quen soáng tröôùc maët Chuùa, ngaøi
treo töôïng thaùnh giaù vaø aûnh Ñöùc Meï taïi nôi deã nhìn thaáy trong saân chôi
vaø trong heát moïi phoøng cuûa Nguyeän Xaù. Tö töôûng coù Chuùa hieän dieän
luùc naøo cuõng coù trong taâm trí ngaøi, ñöôïc phaûn aûnh trong toaøn boä ñieäu
cuûa ngaøi. Baát cöù luùc naøo nhìn thaáy ngaøi, toâi ñeàu caûm thaáy thuùc baùch
phaûi keâu leân, “Chuùng ta laø coâng daân nöôùc trôøi” [Phil. 3, 20]. Baát cöù nôi
naøo ngaøi coù maët, nôi baøn laøm vieäc, hoaëc trong phoøng rieâng, ngaøi vaãn
giöõ phong caùch nhaõ nhaën: con maét khoâng nghæ ngôi, ñaàu hôi cuùi xuoáng
nhö theå ñöùng tröôùc moät nhaân vật vó ñaïi, hoaëc coøn hôn theá, tröôùc Mình
Thaùnh Chuùa. Baûn tính ngaøi tuy raát giao teá, nhöng ngaøi ít khi ñeå yù coù ai
chaøo ngaøi khi ñi ngoaøi phoá. Ngaøi coù veû luoân luoân ñang taäp trung vaøo
moät ñieàu gì quan troïng, baän ñang suy tö, vaø toaøn thaân roõ raøng cho thaáy
ngaøi hoaøn toaøn chìm saâu trong vieäc suy nieäm veà Chuùa. Thöôøng khi coù
ngöôøi ñeán gaëp ngaøi ñeå ñöôïc khuyeân bảo veà ñöôøng thieâng lieâng trong
luùc ngaøi coù veû nhö ñang löu taâm ñeán vieäc theá gian, nhöng ngaøi luoân
luoân traû lôøi hoï nhö theå ñang chuù taâm vaøo vieäc soát saéng suy nieäm caùc
söï ñôøi ñôøi.
Ñoù laø veà cha Gioa Giacomelli. Cha Ascanio Savio xaùc tín raèng Do
Bosco thöùc laâu giôø ban ñeâm vaø ñoâi khi ngaøi thöùc suoát ñeâm, ñaém mình
trong vieäc caàu nguyeän. Ngöôøi thaáy Don Bosco ñoïc kinh [saùng toái] vôùi
caùc hoïc sinh, ngaøi ñoïc vôùi veû thích thuù kinh “Laïy Cha”. Lôøi ngaøi ñoïc
180 Moät lôøi noùi vaén goïn, ngay sau kinh toái, ñeå khuyeân raên, coå voõ hoaëc nhaéc nhôû tuøy
dòp. Ñoù laø moät tuïc leä trong taát caùc nhaø Saleâdieâng treân theá giôùi
455
|
|
47.4 Page 464 |
▲back to top |
roõ reät noåi baät trong soá caùc em vôùi moät cung ñieäu thaät khoù taû ñaùnh ñoäng
taát caû ngöôøi nghe. “Khi ngaøi caàu nguyeän, ngaøi laøm göông maãu cho taát
caû chuùng toâi”. Cha Savio noùi. “Maëc daàu chaúng coù gì ñaëc bieät trong
caùch cö xöû, toâi khoâng bao giôø thaáy ngaøi choáng khuûy tay treân gheá hoaëc
baøn quyø trong nhaø nguyeän hoaëc nhaø thôø; ngaøi chæ nghæ treân caùnh tay
khi hai tay chaép laïi hoaëc caàm saùch.”
“Cung caùch ngaøi thaät soát saéng”, cha Felix Reviglio tuyeân boá, “Ñöùc
Giaùm Muïc Gioan Taåy giaû Bertagna coù laàn nhaän xeùt ngaøi gioáng nhö
“thieân thaàn” khi caàu nguyeän”. Cha Gioan Giacomello tieáp tuïc trình
bày.
Loøng soát saéng toân kính Ñöùc Nöõ Ñoàng Trinh thaät tuyeät vôøi trong tö
töôûng cuûa ngaøi vaø Ngöôøi luoân luoân hieän dieän trong caâu truyeän cuûa ngaøì.
Coù một hoâm, khi ñoïc caâu tieàn xöôùng Alma Redemptoris Mater [Laïy Meï
nhaân töø cuûa Ñaáng Cöùu Theá], ngaøi noùi vôùi toâi, “Haõy suy nieäm nhöõng
lôøi naøy, Stella maris succure cadentis, surgere qui curat populo. Haõy
đặt nhöõng chöõ naøy cho ñuùng caâu: Stella maria, succure cadenti populo,
qui curat surgere [Meï laø ngoâi sao bieån, xin cöùu chöõa nhöõng ai saép bò
chìm ñaém]. Ñieàu naøy giaûi thích loøng toát laønh cuûa Meï Maria vaø boån
phaän cuûa chuùng ta phaûi hôïp taùc vôùi Ngöôøi. Trong ñoù coù chöùa toaøn caùi
bí maät cuûa vieäc ‘Baïn haõy giuùp mình khi toâi giuùp baïn’ coù nghóa laø söï
hôïp taùc cuûa chuùng ta”. Coù veû ngaøi ñaõ nhìn thaáy tröôùc vieäc truyeàn baù
söï suøng kính ñeå vinh danh Ñöùc Meï Phuø Hoä Caùc Giaùo höõu.
Treân moät tôø lòch lôùn naêm 1848, toâi khoâng bieát lyù do taïi sao Don Bosco
naêm sau daùn naêm böùc hình Ñöùc Meï, ba taám dieãn taû Ngöôøi laø Ñöùc Maria Voâ
Nhieãm. Taám thöù nhaát cho thaáy coù nhieàu treû em nhoùm hoïp laïi cung quanh moät
vò linh muïc, maáy em quyø, maáy em ñöùng, nhöng taát caû ñeàu quay veà höôùng
Ñöùc Trinh Nöõ giöõa caùc ñaùm maây, coù caùc thieân thaàn vaây chung quanh hay tay
chaép laïi trong tö theá caàu nguyeän, ñaàu Ngöôøi ñoäi trieàu thieân coù möôøi hai ngoâi
sao, maët traêng vaø con raén ôû döôùi chaân Ngöôøi. Vò linh muïc chæ tay veà Ngöôøi,
böùc hình mang caâu vieát “Hôõi caùc con, haõy toân kính Ñöùc Nöõ Trinh”. Caâu vieát
trong böùc aûnh thöù hai ñoïc ñöôïc, “Chuùc tuïng Meï thaùnh Voâ nhieãm ñeán muoân
ñôøi”. Böùc thöù ba coù lôøi nguyeän sau ñaây: “OÂi Ñöùc Trinh Nöõ Voâ Nhieãm, Meï
ñaõ thaéng caùc beø roái, xin ñeán cöùu giuùp chuùng con. Chuùng con heát loøng caàu xin
456
|
|
47.5 Page 465 |
▲back to top |
Meï, Laïy Ñöùc Meï Phuø Hoä, xin caàu cho chuùng con”. Döôùi lôøi caàu nguyeän naøy,
Don Bosco chính tay vieát theâm “Chuùng con chôø Ngöôøi ban yeân uûi”. Böùc thöù
boán moâ taû Ñöùc Meï Thaéng Traän vôùi caâu, “Nôi truù aån keû coù toäi, caàu cho chuùng
con”. Böùc thöù naêm moâ taû Ñöùc Trinh Nöõ beá Chuùa Haøi Ñoàng vaø ngoài caïnh moät
chieác baøn phuû khaên, beân treân coù caùi roå ñöïng traùi caây. Tay traùi Haøi nhi ñang
naâng leân caùi khaên choaøng treân maët Đức Meï, coøn tay phaûi in hình nhö daâng
cho Ngöôøi traùi caây ñeå ban cho ngöôøi tuùng thieáu. Beân döôùi böùc aûnh coù chöõ,
“Meï cuûa ngöôøi ngheøo” vaø “Haõy ñeán cuøng Ta, con laø ngöôøi yeâu meán Ta, Ta
seõ ñoå caùc ôn laønh treân con”. Döôùi caùc böùc aûnh, Don Bosco ñaët moät caùi baûn
ñoà vuøng Palestin roài treo taám lòch lôùn trong phoøng ngaøi. Trong tình thaân maät,
cha Giacomelli nhìn thaáy trong böùc hình chöông trình cuûa caû ñôøi ngaøi. Lo cho
caùi vaät kyû nieäm loøng suøng kính Ñöùc Meï Voâ Nhieãm, Ñöùc Meï Phuø Hoä, toâi bí
maät laáy böùc lòch naøy vaø giöõ laøm di vaät quyù baùu haàu nhö trong boán möôi naêm
sau khi ngaøi qua ñôøi. Roài, khi tuoåi ñaõ cao, toâi sôï noù bò huûy hoaïi sau khi toâi
cheát, neân toâi trao laïi cho caùc vò beà treân cuûa Nguyeän Xaù ñeå giöõ cho ñöôïc an
toaøn.
Ñaáy laø lôøi cuûa cha Giacomelli. Loøng suøng kính Ñöùc Trinh Nöõ cuûa
Don Bosco xöùng vôùi ñöùc ñoàng trinh thieân thaàn cuûa ngaøi. Ñöùc Giaùm
Muïc Gioan Taåy giaû Bertagna, Angelo vaø Ascanio, cha Giacomelli vaø
caùc vò khaùc ñoàng thanh tuyeân boá, ôû ñieåm naøy Don Bosco ñöôïc hoaøn
toaøn höôûng caùi danh tieáng ñaùng ao öôùc nhaát ôû caû hai nôi, ôû Castelnuovo
trong thôøi nieân thieáu vaø sau naøy ôû Torinoâ. Ngoaøi ra, ai ai cuõng tin töôûng
raèng ngaøi coù caùi ôn ñaëc bieät in saâu vaøo taâm hoàn caùc thanh thieáu nieân
loøng yeâu meán söï trinh khieát. Ñöùc Giaùm Muïc Gioan Cagliero, chaúng
haïn, ñaõ tuyeân boá, “Nhôø laø ngöôøi thaân tín ñöôïc höôûng nôi ngaøi, toâi xaùc
tín ngaøi soáng vaø cheát trong söï trinh khieát veïn toaøn. Ngaøi luoân luoân ñöùng
ñaén trong phaåm haïnh vaø heát söùc gìn giöõ ñoái vôùi ngöôøi khaùc phaùi. Thaät
roõ raøng ngaøi giöõ moät khoaûng caùch khi tieáp xuùc vôùi phuï nöõ, daàu laø hoï
haøng”. Trong tôø trình cha Giacomelli noùi tieáp:
Trong nhöõng naêm naøy, hôn moät laàn toâi thaáy chaùu gaùi con cuûa ngöôøi
em ngaøi laø Giuse töø queâ leân Torinoâ thaêm baø noäi Margherita vaø baùc.
Don Bosco khoâng toû ra quaù haøi loøng vôùi cuoäc thaêm vieáng naøy vaø coâ
gaùi sôùm trôû veà vôùi meï. Sau naøy ngaøi noùi vôùi toâi, “Cha thích coù moät taù
con trai ñeán thaêm cha hôn laø coâ gaùi naøy hoaëc ngöôøi khaùc”. Tö giaùo
457
|
|
47.6 Page 466 |
▲back to top |
Ascanio Savio noùi oâng nghe Don Bosco noùi vôùi Meï Margherita, ngaøi
thaáy khoâng tieän cho chaùu gaùi ñeán Nguyeän Xaù.
Maëc daàu caùc em hoïc sinh raát yeâu thöông ngaøi vaø ngaøi ñaùp laïi baèng
moät tình thöông theo caùch cuûa ngöôøi cha, ngaøi luoân luoân giöõ gìn vaø
ñöùng ñaén trong caùch ñoái xöû vôùi chuùng, traùnh baøy toû tình caûm baèng cöû
chæ vaø thay ñoåi loái noùi. Cuøng laém, khi muoán baøy toû haøi loøng vôùi haïnh
kieåm toát cuûa moät em naøo, ngaøi chæ ñeå tay choác laùt leân ñaàu hoaëc leân vai
hoaëc voã nheï maù em, keøm theo moät cöû chỉ aâu yeám phuø hôïp vôùi lôøi
khuyeân.
Naêm 1890, Luigi Fumero181 hoûi Gastini, “Coù bao giôø baïn nhôù laïi
moät cöû chæ, moät lôøi noùi, hoaëc moät caùi lieác nhìn naøo cuûa Don Bosco coù
theå giaûi thích moät caùch xa khoâng coù veû thieáu ñöùng ñaéùn hay khoâng”?
“Khoâng bao giôø!” Gastini ñaùp. Caû hai ñeàu thaân thieát vôùi ngaøi töø nhöõng
naêm ñaàu. Coù moät hoâm, ngöôøi treû Carlos Tomatis quaàn aùo loâi thoâi ñi
theo nhoùm baïn ñeán nghe Don Bosco noùi chuyeän. Caùc em baät cöôøi khi
thaáy caùi loái aên maëc kyø cuïc cuûa em, nhöng neùt maët Don Bosco vaãn thaûn
nhieân. Khi ñöôïc hoûi trong tröôøng hôïp nhö theá naøy ngaøi coù nín cöôøi ñöôïc
khoâng, ngaøi ñaùp laïi, “Cha cöôøi khi cha muoán cöôøi, vaø khi cha khoâng
muoán thì cha khoâng cöôøi”.
Ngaøi baøn luaän veà ñöùc trinh khieát trong caùc baøi giaûng vaø caùc baøi vieát
moät caùch ñaùng khaâm phuïc. Trong khi noùi chuyện thaân tình ngaøi thöôøng
ca tuïng nhaân ñöùc naøy moät caùch lôùn lao, vaø ñeà nghò caùc ñöôøng loái vaø
phöông phaùp ñeå coå voõ vaø duy trì noù. Nhö sau naøy chuùng toâi noùi tôùi,
ngaøi coù cách noùi rieâng ñeå khuyeán khích loøng yeâu meán nhaân ñöùc naøy,
chöùng toû veû ñeïp linh hoàn cuûa ngaøi. Ñoâi khi göûi ngöôøi ñeán caùc Nguyeän
Xaù ñeå daïy giaùo lyù, ngaøi noùi, “Haõy nhôù cha göûi con ñeán ñeå caâu caù chöù
khoâng ñeå bò ngöôøi ta caâu”.
Ñeå giuùp nhöõng ngöôøi treû tuoåi traùnh phaïm toäi, ngaøi bí maät cho nhöõng
ngöôøi baïn nhaân ñöùc hôn kieåm soaùt moïi luùc, nhö theá treân thöïc teá hoï
khoâng coù theå phaïm moät toäi naøo. Chính vì yeâu quyù ñöùc trinh khieát ngaøi
khôûi söï thöïc hieän nhöõng vieäc höõu hieäu giöõ cho caùc em noäi truù luoân baän
181 Moät cöïu hoïc sinh Nguyeän xaù nhöõng naêm ñaàu [Nxb]
458
|
|
47.7 Page 467 |
▲back to top |
roän. Trong caùc buổi toái ngaøy thöù Baûy, Don Bosco thöôøng trôû veà treã sau
khi laøm xong nhieàu coâng vieäc taïi thò traán. Ngaøi phaûi ngoài toøa giaûi toäi
cho ñeán möôøi moät giôø hoaëc muoän hôn, bôûi vì buoåi saùng ngaøy Chuû nhaät
daønh rieâng cho caùc em ngoaïi truù. Laøm sao ngaøi saên soùc ñöôïc caùc em
ñaõ xöng toäi? Vaø trong ngaøy voïng caùc ngaøy leã troïng hoaëc trong giôø Doïn
Mình Cheát Laønh cho caùc em Nguyeän Xaù, laøm sao ngaøi saên soùc ñöôïc
caùc em noäi truù ñaõ xöng toäi xong trong buoåi saùng? Bôûi vì chuùng khoâng
theå naøo hoïc, laøm vieäc hoaëc caû chôi ngoaøi saân nöõa ñöôïc suoân seû [maø
khoâng gaây trôû ngaïi cho vieäc giaûi toäi] chuùng thöôøng phaûi ñôïi Don Bosco
treân nhaø nguû.
Carlos Tomatis, hai möôi tuoåi, ñaõ ñeán ôû Nguyeän Xaù töø 5 thaùng Möôøi
Moät, 1849. Anh laø ngöôøi laøm ñöôïc caùc troø vui vaø keå truyeän khoâi haøi.
Ñöôïc Don Bosco chaáp thuaän vaø khuyeán caùo, anh taäp hoïp caùc em laïi
trong moät caùi phoøng. Roài anh laáy ra hai chieác khaên tay, thaét ở giöõa moãi
caùi moät caùi nuùt, vaø thaét moät ñaàu vaøo moät ngoùn moãi baøn tay, anh taïo
ngay ra cuoäc noùi truyeän vui giöõa hai ngoùn tay laøm cho caùc em cöôøi
thích thuù.
Loaïi mua vui naøy sau moät laùt trôû thaønh nhaøm, neân Tomatis ñem ra
moät con Giandula 182 vaø laøm cho khaùn giaû coøn say meâ hôn baèng caùc troø
cuûa con buùp bê goã khoâng theå tin ñöôïc maø anh söû duïng caùc ñaëc tính, cöû
chæ vaø loái bieåu dieãn ngheä thuaät ca haùt ñaëc bieät treân kòch tröôøng
Piedmont. Quaän coâng Dominic Passati thænh thoaûng ñeán ngoài xem
nhöõng maøn trình dieãn ngoaïi leä naøy coù cho caùc em moät boä hình noäm.
Tomatis luoân laø böïc thaày chôi hình noäm, ngöôøi phuï taù cho anh töø naêm
1849 ñeán 1851 laø moät anh coù teân laø Chiappero. Hôn moät laàn, caùc ñöùc
giaùm muïc thích thuù tham döï cuoäc chôi naøy cuøng vôùi toaøn cöû toïa, theo
lôøi Tomatis vaø ngöôøi treû Chiosso.
Cuoái cuøng, caùc em noäi truù coù luùc leân saân khaáu ñöôïc döïng leân trong
hoäi tröôøng môùi ôû phía ñoâng caên nhaø ñeå bieåu dieãn moät vaøi maøn khoâi haøi
hoaëc haøi kòch. Cuõùng moät nguyeân do ñoù ñaõ khôûi söï cho caùc giôø raûnh roãi
baây giôø ñöôïc ñieàu haønh cho vieäc phaùt trieån. Don Bosco ñaõ mau choùng
nhaän ra loaïi sinh hoaït naøy ñoøi hoûi phaûi ñöôïc kieåm soaùt moät caùch thaän
182 Con búp beâ theo tieáng Pienmonteâ [Nxb].
459
|
|
47.8 Page 468 |
▲back to top |
troïng. Ngaøi luoân luoân cho raèng caùi saân khaáu ñöa ñeán moät nguy hieåm
lôùn lao veà phaàn luaân lyù ñaïo ñöùc cho caùc cuoäc trình dieãn vaø cöû toïa, neáu
caùc maøn trình dieãn khoâng ñöôïc caån thaän choïn löïa vaø kiểm soaùt ñeå cho
leân saân khaáu. Ngaøi ngaên caám caùc dieãn vieân khoâng ñöôïc nhaûy nhoùt sau
khi trình dieãn vaø nhaán maïnh raèng caùc tuoàng tích phaûi raát ñôn sô vaø
khieâm nhöôïng. Trong nhöõng ngaøy ñoù, ngài khoâng muoán nghe ai noùi laáy
tieàn ñeå thueâ y phuïc vì toán keùm. Caùc em phaûi töï caùch laøm laáy. Coù moäït
laàn, do söï keâu naøi khaån thieát, ngaøi cho pheùp trình dieãn Gelindo, hoaëc
hoaït caûnh Giaùng sinh Ñöùc Gieâsu Kitoâ, moät hoaït caûnh heát söùc bình daân
ôû Piedmont. Bôûi vì khoù maø laøm ñöôïc ñuùng caùch, keát quaû khoâng maáy
toát ñeïp khieán Don Bosco phaûi tuyeân boá khoâng coøn bao giôø cho pheùp
dieãn laïi nöõa.
Quaû vaäy, khi vấn ñeà thuoäc phaïm vi ñaïo ñöùc luaân lyù, Don Bosco
khoâng theå ñeå mình bò lung laïc. Coù moät laàn, ngaøi ñöôïc môøi ñeán döï moät
cuoäc trình dieãn taïi tröôøng noäi truù caùc em thuoäc giôùi thöôïng löu. Vôû
tuoàng coù lieân quan ñeán moät ngöôøi con sinh ra trong moät vuï “aùi tình
thieáu chín chaén”, nhö chöông trình moâ taû, em ñöôïc ngöôøi ta thích hôn
laø ngöôøi con theo luaät phaùp vì em coù nhieàu nhaân ñöùc. Sau hoài moät, Don
Bosco ñöùng dậy hoûi một vò beà treân ngoài beân caïnh, “Ñoù coù phaûi laø loaïi
kòch ngaøi cho trình dieãn?”
“ÔØ, baây giôø, neáu muoán nhaém maét bòt tai laïi vôùi nhöõng söï vieäc nhö
theá thì ngaøi phaûi rôøi khoûi theá gian naøy.”
“Coù leõ vaäy, tuy nhieân baây giôø thì con xin chaøo töø bieät.”
“Ngaøi boû ñi sao?”
“Ñuùng theá!” Vaø ngaøi ra veà.
Cha Giacomelli keát luaän baøi töôøng trình nhö sau.
Don Bosco khoâng chæ haïn cheá söï löu taâm cuûa ngaøi cho caùc em maø thoâi.
Toâi thöôøng theo ngaøi ñeán nhaø tuø, nôi ngaøi daïy giaùo lyù vaø giaûi toäi. Ñoâi khi
ngaøi baûo toâi ñi mua baùnh mì vaø traùi caây, ñeå phaùt cho caùc tuø nhaân. Toâi cuõng
theo ngaøi ñeán Albergo di Virtuø nôi ngaøi giaûng cho hôn moät traêm thanh thieáu
nieân. Trong tình yeâu tha nhaân, ngaøi baét ñaàu tieáp taïi nhaø nguyeän hoaëc phoøng
ngaøi nhöõng ngöôøi trong thò xaõ đến xin ñöôïc coá vấn hay giuùp ñôõ. Don Bosco
460
|
|
47.9 Page 469 |
▲back to top |
bình tónh vaø kieân trì laéng nghe töøng ngöôøi vaø, neáu coù theå ñöôïc, ngaøi roäng raõi
giuùp hoï. Thænh thoaûng coù caùc vò phuï taù coá cho loaïi ngöôøi naøy ra veà, coi hoï chæ
ñeán quaáy raày, nhöng toâi thaáy nhö vaäy khieán ngaøi khoâng ñöôïc haøi loøng. Toâi
khoâng bao giôø thaáy ngaøi phí phaïm thôøi giôø hoaëc ñeå chôi baøi hoaëc bocce ñeå
giaûi trí. Ngaøi luoân luoân ngoài toøa vaø ñi thaêm beänh nhaân nhaát laø ñeán beâïnh vieän
Cottolengo.
Carlos Tomatis noùi vôùi chuùng toâi Don Bosco cuõng ñeán thaêm beänh nhaân bò
chöùng nhiễm truøng. Sau moät cuoäc ñi thaêm naøy ngaøi bò laây chöùng moïc muïn
maïn tính ôû caùnh tay coù côn soát tieáp theo nhöng ngaøi ñöôïc laønh beänh khoâng
phaûi uoáng moät vieân thuoác. Khoâng bao laâu, vì haïnh kieåm moät linh muïc ñích
thöïc, ngaøi ñöôïc haàu heát caùc vò giaùm muïc ôû Piedmont quyù meán vaø khaâm phuïc.
Caùc ngaøi ca tuïng vaø hoã trôï coâng vieäc ngaøi laøm, xaùc tín coâng cuoäc ngaøi thöïc
hieän ñöôïc Thieân Chuùa gaây höùng. Moät vò linh muïc ñaùng kính nhaän ñònh veà
Don Bosco, “Thaùnh Beâ-neâ-ñich-toâ noùi coù ba ñieàu laøm neân moät vò thaùnh: cuoäc
soáng tieát ñoä, haønh vi coâng baèng, caûm nghó ñaïo ñöùc. Don Bosco coù ñaày ñuû caû
ba”. Chuùng toâi nhieàu baäc vò voïng noùi, “Ít coù ngöôøi khi caån thaän tìm hieåu veà
moät ngöôøi khaùc khoâng tìm thaáy nôi hoï maéc moät khuyeát ñieåm naøo neân khoâng
ñöôïc ñeå yù laàn ñaàu, Nhöng ñaây khoâng phaûi laø tröôøng hôïp Don Bosco. Ngöôøi
ta caøng nghieân cöùu veà ngaøi, ngöôøi ta caøng theâm ca tuïng ngaøi hôn”. Cha
Giacomelli noùi theâm, “Toâi luoân cho raèng Don Bosco laø moât linh muïc ñaõ hoaøn
thaønh caû nhöõng nhieäm vuï thoâng thöôøng, ñaëc bieät nhöõng nhieäm vuï coù lieân heä
ñeán toân giaùo vaø baùc aùi, baèng moät caùch heát söùc phi thöôøng”. Khi coù ai hoûi
ngöôøi, “Don Bosco naøy laø ai vaäy?” Cha Giacomelli thöôøng traû lôøi, “Neáu maø
baïn gaëp ngaøi nhæ! Ngaøi laø moät chuûng sinh göông maãu vaø nay laø moät linh muïc
göông maãu!”
Ñeå keát luaän, chuùng toâi ñoàng yù vôùi cha Felix Reviglio ñaõ noùi vôùi
chuùng toâi, “Trong möôøi moät naêm toâi ñöôïc may maén soáng vôùi Don
Bosco, toâi coù theå laøm chöùng raèng nhaân ñöùc cuûa ngaøi thaät laø saùng choùi
vaø cao caû maø chuùng toâi ngay khi coøn laø caäu beù ñaõ coi ngaøi nhö moât vò
thaùnh, vaø chính nhöõng nhaân ñöùc anh huøng cuûa ngaøi cho pheùp ngaøi
höôùng daãn chuùng toâi trong moïi söï”.
461
|
|
47.10 Page 470 |
▲back to top |
CHÖÔNG 52
Buoåi Dieãn Kòch Ñuùng Luùc
Baây giôø chuùng toâi seõ moâ taû moät maøn bieåu dieãn treân saân khaáu baát
thöôøng nhaát gaây ra moät söï khuaáy ñoäng ôû Torino khi ñöôïc caùc em cuûa
Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxicoâ Saleâ trình dieãn. Theo saéc leänh hoaøng trieàu
heä thoáng meùt coù hieäu löïc thi haønh töø thaùng Gieâng naêm 1850, vaø luùc
naøy thôøi giôø ñaõ gaàn keà. Ñeå baûo ñaûm thaønh coâng, chính phuû qua boä
Canh noâng vaø Thöông maïi göûi moät laù thö luaân löu cho caùc linh muïc
cuûa hoaøng trieàu xin caùc ngaøi vaø caùc cha sôû hôïp taùc noùi cho coäng theå veà
heä thoáng môùi ñeå xoùa boû caùc thieät haïi vaø giuùp hoï thay ñoåi caùc thoùi quen
ñaõ coù thôøi gian ñöôïc coi troïng vôùi söï ít baát bình, gian laän, vaø löøa gaït toái
thieåu. Caùc vò giaùm chöùc, luoân luoân saün saøng khuyeán khích nhöõng ñieàu
lôïi ích nhaát cho Giaùo Hoäi vaø xöù sôû, ñaõ mau maén taùn ñoàng.
Ñöùc Giaùm Muïc Philip Artico ôû Asti, boû qua cuoäc vaän ñoäng noùi xaáu
danh tieáng cuûa ngöôøi ñöôïc Boä tröôûng Boä Tö phaùp thöïc hieän taïi caùc toøa
aùn vaø Haï vieän, ñaõ hôïp taùc baèng vieäc vieát moät thö chung cho haøng giaùo
só taïi nôi cö nguï cuûa ngöôøi taïi chuûng vieän Camerano. Laù thö keát luaän:
“Do ñoù chuùng toâi maïnh meõ thuùc giuïc quyù vò, cuøng vôùi danh nghóa chính
phuû, thieát laäp, vôùi söï thoûa thuaän cuûa caùc giaùo chöùc ñòa phöông, caùc lôùp
hoïc ngaøy Chuû nhaät vaø ban toái sau vieäc laøm ñaïo ñöùc ôû thaùnh ñöôøng, vaøo
luùc thuaän tieän nhaát cho caùc giaùo daân giaùo xöù. Nôi naøo khoâng coù giaùo
chöùc, caùc cha sôû phaûi haêng haùi nhaän traùch nhieäm thay theá”. Vieäc naøy
nhieàu hoaëc ít ñöôïc caùc laù thö cuûa caùc giaùm muïc khaùc vaø caùc cha xöù
mau choùng ñem ra thöïc hieän caùc ñieàu caùc vò ñeà nghò.
Don Bosco ñaõ giôùi thieäu heä thoáng meùt taïi Nguyeän Xaù nhieàu naêm
tröôùc, bôûi vì ngaøi muoán cho caùc em hoïc hoûi ñaày ñuû trong luùc thuaän tieän.
Baây giôø, ngaøi choïn một soá giaùo vieân coù taøi vaø chaêm chæ giuùp ngaøi trong
coâng vieäc ñaëc bieät naøy; moät trong caùc giaùo vieân naøy laø Giuse Brosio.
Sau khi ñoùng cöûa tieäm döôùi phoá, oâng ñeán Nguyeän Xaù moãi buoåi toái ñeå
daïy heä thống meùt. Don Bosco ñaõ phoå bieán moät cuoán saùch môùi ñaõ ñöôïc
caûi tieán ñeå xuaát baûn, cuoán Heä thoáng Meùt maø laàn xuaát baûn thöù nhaát,
462
|
|
48 Pages 471-480 |
▲back to top |
|
|
48.1 Page 471 |
▲back to top |
ñöôïc baùo chí coi laø thuaän tieän, baùn heát döôùi ba thaùng183. Hôn theá, coù
nhieàu giaùo chöùc ñaõ ñem giôùi thieäu trong lôùp hoïc vaø khaùm phaù thaáy thaät
thích thuù cuoán saùch lyù töôûng naøy phuø hôïp vôùi trình ñoä hoïc sinh, nhôø
vaøo loái vieát vaø trình baøy trong saùng.
Tuy nhieân, Don Bosco khoâng döøng laïi trong söï vinh quang cuûa mình,
Cuøng trong moät naêm, ngaøi nghó ñeán moât caùch höõu hieäu khaùc ñeå cho
caùc hoïc sinh laøm quen vôùi heä thoáng môùi naøy. Ngaøi vieát vaø cho dieãn
xuaát moät vôû haøi kòch ngaéên ba maøn coù teân laø Il Sistema Metrico-
Decimale [Heä thoáng Meùt] . Vôû kòch ñöôïc dieãn ra ôû moät ngoâi chôï vôùi
nhieàu nhaân vaät khaùc nhau töôïng tröng cho ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn.
Ngöôøi baùn khoâng bieát vieäc caân ño môùi naøy laø ñieàu baét buoäc, hoaëc
cöông quyeát töù choái söû duïng hoaëc khoâng vieäc gì phaûi tuaân theo vaãn
cöùng ñaàu theo caùch caân ño cuõ. Ngöôøi baùn bieát luaät cho người mua bieát
vieäc caân ño cuõ ñaõ ñöôïc huûy boû, neân ngöôøi mua ñaõ than vaõn caùi yù töôûng
môùi meû roái raém vaø tuyeân boá toaøn theå coâng vieäc naøy seõ ñöa ñeán gian
laän vaø bòp bôïm. Coù luùc, ngöôøi baùn keû mua giaän soâi leân, ngöôøi baùn coá
tình thuyeát phuïc, keû mua töø choái nhöôïng boä. Cuoái cuøng nhôø söùc maïnh
cuûa söï kieân nhaãn ñeán cuøng ngöôøi baùn thuyeát phuïc ñöôïc ngöôøi mua veà
caùi lôïi cuûa heä thoáng môùi, chæ cho hoï thaáy söï khaùc bieät giöõa caùch caân
ño khaùc nhau, cuõng nhö caùi khaùc bieät giöõa giaù caû phaûi chaêng, roài cho
hoï ra veà bình an sau khi ñaõ hieåu bieát vaø ñöôïc haøi loøng. Sau ñoù ñeán
caûnh moät ngöôøi ngheøo, moät coâng nhaân trong tình traïng boái roái gaëp moät
coâng nhaân baïn, hoaëc laø oâng chuû cuõ, hoûi han vaø ñöôïc giaûi thích ñieàu caàn
thieát, trong khi ñoù nhöõng caùi caân môùi ñöôïc trình baøy vaø söï khaùc bieät
giöõa ounce vaø etto, pound vaø kiloâ, rubbio vaø miria vaø ñuôïc giaûi thích
caën keõ. Ño chieàu daøi vaø chaát loûng cuõng ñöôïc ñem ra baøn luaän, cuøng
vôùi söï khaùc bieät töông ñöông giöõa raso vaø meùt, boccale vaø lít, brenta
vaø hectolit, vaø v.v... Don Bosco ñaõ kheùo leùo noái keát vôùi nhau thaät vaø
hö vaø cung caáp cho caùc dieãn vieân treû tuoåi cuûa mình nhöõng lôøi noùi saéc
beùn haøi höôùc bieán vaán ñeà khoâ khan nhaøm chaùn thaønh cuoäc mua vui
thích thuù.
183 Xin ñoïc Phuï Baûn 11 [Nxb]
463
|
|
48.2 Page 472 |
▲back to top |
Caûnh moät brenta,184 töông ñöông vôùi caùi lít, vaø caùi bình lôùn hectolit
luoân laøm cho khaùn giaû cöôøi laên loän trong caùc loái ñi. Moät maøn phuï dieãn
mua vui laïi caøng laøm cho khaùn thính giaû cöôøi heát noåi. Moät dieãn vieân,
do ngöôøi treû Hyacinth Arnaud ñoùng vai moät ngöôøi thôøi xöa, xuaát hieän
treân saân khaáu vôùi caùi brenta ñeo treân vai. Sau khi ñeå caùi vaät naëng
xuoáng, đáng lyù ra anh phaûi nghieâng ngöôøi beân noù ñeå hoûi moät dieãn vieân
baïn, “Caùi lít naëng bao nhieâu?” Nhöng anh queân caâu hoûi vaø queân caû
laøm ñieäu boä, ngöôøi nhaéc tuoàng noùi thaàm cho anh hai muïc naøy, vaø chaám
döùt vôùi lôøi daën, “Nghieâng xuoáng gaàn caùi brenta ñi!” Arnaud kinh haõi
ñöùng treân saân khaáu, khoâng ñeå yù tôùi yù nghóa cuûa lôøi nhaén, baät noùi lôùn,
“OÀ! Caùi lít thì lôùn laém! Noù ñang döïa vaøo caùi brenta!” Khaùn giaû cöôøi oà
leân, ngöôøi nhaéc tuoàng ñaâm ra quaù roái loaïn khoâng noùi leân lôøi, maëc cho
dieãn vieân coá gaéng heát söùc ñeå giöõ thaúng caùi maët. Nhieàu phuùt troâi qua
tröôùc khi maøn kòch tieáp tuïc theo tuoàng tích. Caùc vò khaùch coù teân tuoåi
tôùi xem trình dieãn laø cha Ferrante Aporti185 raát caûm kích, nhaän xeùt,
“Don Bosco khoâng theå naøo coù ñöôïc moät phöông phaùp höõu hieäu hôn ñeå
cho ngöôøi ta quen vôùi heä thoáng meùt. Baèng caùch naøy, ngöôøi ta hoïc trong
vui cöôøi”.
Tôø L’Armonia, trong soá 149, naêm 1849, coù nhaän xeùt veà maøn kòch.
Hoâm qua (16 thaùng Möôøi Hai) chuùng toâi xem moät maøn kòch veà Heä thoáng
Meùt do caùc em ôû Nguyeän Xaù Thaùnh Phanxico Saleâ dieãn xuaát. Ngöôøi ta ai
cuõng bieát caùi cô sôû naøy ñöôïc Don Bosco laø ngöôøi coù ñaày ñuû tö caùch thieát laäp
ra do. Ngaøi laø vò giaùm ñoác ñaõ coáng hieán moïi phöông tieän vaø toaøn cuoäc ñôøi ñeå
giaùo duïc caùc ngöôøi treû hoïc ngheà. Chuùng toâi khoâng taùn döông ngaøi ôû ñaây, bôûi
vì caùc hoïc sinh cuûa ngaøi hoâm qua ñaõ cuï theå chaân phöông toû loøng toân kính ngaøi
baèng nhöõng ñaùp traû thoâng minh, phong caùch laøm say meâ vaø boä ñieäu ñaùng
ngôïi khen cuûa chuùng. Tuy nhieân chuùng toâi muoán khen ngaøi ñaõ keát thuùc một
maøn kòch vôùi nhöõng trình thuaät lòch söû ñöôïc vieát một caùch ñaùng ca tuïng veà
Ñöùøc Pioâ VI vaø Pio IX. Moät em ñaõ dieãn thuyeát moät caùch linh hoaït neân ñaõ ñöôïc
caû hoäi tröôøng taùn tuïng baèng nhöõng tieáng voã tay vang doäi.
184 Moät caùi bình goã hình noùn maø soá ñöïng thay ñoåi töø naêm möôi tôùi chín möôi lít. Ñoà
naøy ñöôïc ñeo treân löng coù giaây quai moùc vaøo hai vai [Nxb].
185 Xin ñoïc BM II, tr. 148f, 165ff, 171f, 311f [Nxb]
464
|
|
48.3 Page 473 |
▲back to top |
Coù leõ ñoù laø keát quaû cuûa cuoäc dieãn trình naøy maø Regio Economato
ngaøy 20 thaùng Möôøi Hai ñaõ tôùi hoã trôï Nguyeän Xaù vaø trao taëng Don
Bosco moät soá tieàn boán traêm lire.
Thaät khoù maø töôûng töôïng ñöôïc, trong caùi naêm ñaëc bieät naøy, Don
Bosco coù theå tìm ra thôøi giôø ñeå vieát vôû haøi kòch nhoû naøy, toång coäng coù
taùm lôøi ñoái thoaïi maø ngaøi ñaõ vieát ra tröôùc ñoù veà Heä thoáng Meùt. Nhöõng
lôøi ñoái thoaïi sau naøy ñöa leân saân khaáu heát laàn naøy đến laàn khaùc lieân
tuïc theo thöù töï vôùi moät soá vai vaøo khoaûng boán möôi hoaëc naêm möôi
em giöõa dieãn vieân vaø döï bò hoïc ñoùng caùc vai tuoàng.
Vôùi moät söï kieân nhaãn vaø chuyeân caàn thaät anh huøng, ngaøi döôït laïi
caùc em môùi chæ bieát ñoïc chöõ chuùt ñænh vaø ñoâi khi chöa ñöôïc huaán luyeän
vaø ngay caû chöa hieåu nghóa nhieàu chöõ hoaëc chöa nhìn thaáy söï lieân keát
caâu naøy vôùi caâu khaùc. Thaät vaäy, ngaøi khoâng meät moûi giaûi thích vaø daïy
chuùng bieát baét chöôùc, lặp laïi moät caâu ñoái thoaïi nhieàu laàn cho ñeán khi
nheùt vaøo trí nhôù! Ñoâi khi ngaøi khoâng theå daïy chuùng noùi ñuùng moät vaøi
chöõ maø chuùng luoân luoân noùi sai trong khi dieãn xuaát, neân thöïc söï ñaõ gaây
theâm haøi höôùc trong vaøi luùc.
Tuy nhieân vieäc ngaøi chæ daãn diễn xuaát treân saân khaáu ñaõ ñem laïi keát
quaû cho coù caùc hieåu bieát willy-nilly (?) vaø söï vuõng tin khi ñoùng caùc vai
ñaõ laø phaàn thöôûng cho caùc noã löïc cuûa chuùng.
Nhöõng baøi thô traøo phuùng cuõng laø nhöõng baøi hoïc tuyeät vôøi cho nhöõng
ngöôøi treû ngồi ôû gheáâ khaùn giaû, cuõng nhö boái caûnh laø moät tieäm, moät nôi
laøm vieäc moäât tieäm baùn röôïu, moät caùnh ñoàng troáng mieàn queâ, hoaëc moät
noâng traïi, nôi tröng baøy noåi baät caùc duïng cuï ño löôøng cuõ vaø môùi vaø
ñöôïc ñem ra söû duïng thöû tröôùc khaùn giaû. Trong moät soá caûnh khaùc treân
saân khaáu maø boái caûnh laø moät lôùp hoïc coù ñoà biểu, baøn tính vaø baûng ñen.
Giuse Brosio186 ñoùng vai thaày giaùo, nhöng Don Bosco luoân muoán anh
maëc boä đồ moät anh bersaglieri (?) treân saân khaáu. Caùc em ngöôøi nhaø
queâ, ngöôøi khuaân vaùc, laøm beáp, ñieàn chuû thoân queâ, vaø v. v...; moät ngöôøi
xay boä, boät baùm töø ñaàu tôùi chaân, moät thôï reøn ñaày nhoï noài. Khaùn giaû
186 Xin ñoïc tr. 76f [Nxb]
465
|
|
48.4 Page 474 |
▲back to top |
phaán khôûi ñaùp laïi vì caùc caûnh baøi trí nhö thaät, cuõng nhö caùc ngöôøi treû
trong vai dieãn vieân.
Giuse vieát cho chuùng toâi, “Trong moät caûnh, caùc hoïc sinh trong maøn
cuoái cuøng phaán khôûi vôùi lôøi daïy cuûa toâi, chuùng toå chöùc moät tieäc nhoû
vinh danh toâi ngay treân saân khaáu, tuy nhieân phí toån ñeàu do Don Bosco
traû vì ngaøi ñaõ truø tính taát caû tröôùc roài. Thaät laø moät söï ñoái xöû baát ngôø
ngaøi muoán cho toâi bieát ngaøi taùn thöôûng caùi noã löïc heøn moïn cuûa toâi. Toâi
nghó raèng Carlos Gastini187 anh ñaõ bieåu dieãn caùi troø aên cam ñeå laøm
khaùn giaû cöôøi, vaø laøm caùch naøo Piumatti188 phaït anh baèng caùch toùm
anh boû vaøo trong caùi brenta, vaùc anh ta leân vai vaø ñem ra khoûi saân
khaáu.”189
Trong luùc thöïc hieän nhieàu nhieäm vuï khaùc nhau vaø vaø coâng vieäc naøy,
Don Bosco khoâng xao laõng muïc tieâu toái haäïu cuûa ngaøi. Moät vaøi hoâm
sau cuoäc dieãn xuaát ngaøy 16 thaùng Möôøi Hai, ngaøi chuyeån söï chuù taâm
cuûa caùc em khoûi moân toaùn phaùp vaø caùc bieán coá hieän taïi sang vieäc suy
tö cuoäc soáng thieâng lieâng. Keát quaû toái haûo caùc cuoäc tónh taâm naêm tröôùc
khieán ngaøi can ñaûm toå chöùc laïi naêm nay, khoâng phaûi chæ cho caùc em
taïi Valdocco, maø coøn cho caùc em ôû taát caû ba Nguyeän Xaù khaùc, vaø neáu
coù theå cho taát caû caùc em ôû Torinoâ. Bôûi ñoù, vì nguyeän ñöôøng Thaùnh
Phanxicoâ Saleâ quaù nhoû vaø quaù xa trung taâm thaønh phoá, ngaøi ñöôïc pheùp
giaùo quyeàn toå chöùc tónh taâm taïi Hoäi Sö Huynh Töø Bi, tuïc goïi laø “Nhaø
Thôø Buoân Baùn”, roäng raõi vaø ôû nôi thuaän tieän. Trong hai Chuû nhaät muøa
Voïng, 16 vaø 23 thaùng Möôøi Hai, ngaøi thoâng baùo ngaøy giôø chöông trình
tónh taâm, thaân aùi môøi moïi ngöôøi tham döï. Ngöôøi noùi vôùi caùc em, “Laáy
danh nghóa cha, xin cha meï vaø chuû cho pheùp chuùng con nghæ ít giôø moãi
ngaøy ñeå chuùng con coù theå tham döï cuoäc tónh taâm khoûi phaûi lo aâu. Phaàn
caùc con, haõy quyeát ñònh chuyeân caàn duøng thì giôø vaø ñuùng giôø giaác”.
Coøn chính ngaøi thì goïi cho cha meï vaø caùc ngöôøi chuû vì sôï hoï khoâng
chuù taâm tôùi caùc lôøi yeâu caàu naøy.
187 Xin ñoïc tr. 243ff [Nxb]
188 Moät hoïc sinh Nguyeän xaù [Nxb]
189 Ñoái thoaïi thöù taùm cuûa Don Bosco veà heä thoáng meùt ñöôïc boû ñi trong laàn in naøy
[Nxb].
466
|
|
48.5 Page 475 |
▲back to top |
Ñeå coù moät soá ñoâng caùc ngöôøi treû laøm vieäc ñeán tham döï, ngaøi quyeát
ñònh toå chöùc tónh taâm trong tuaàn leã cuoái cuøng cuûa naêm maø haàu heát caùc
ngaøy leã ñöôïc coi troïng vaø tuaân giöõ nhaát cuûa naêm phuïng vuïng. Chöông
trình ñöôïc saép xeáp ñeå caøng ít gaây trôû ngaïi cho caùc chuû nhaân caøng toát190.
Ngaøi ñeå cho aán quaùn Baùo chí Paravia in moät ngaøn naêm traêm baûn
chöông trình ñeå daùn taïi caùc cöûa nhaø thôø trong thaønh phoá vaø göûi böu
ñieän ñeán nhieàu gia ñình vaø nôi laøm vieäc. Lôøi noùi trong baûn quaûng caùo
ñöôïc vieát theo loái vieát ñöông thôøi cho thaáy Don Bosco coù loøng nhieät
thaønh vaø chaân thaønh coáng hieán cho lôïi ích thieâng lieâng vaø phaàn ñôøi cho
caùc ngöôøi treû. Ñoïc thaáy nhö sau:
Giôùi treû laø moät boä phaän cuûa xaõ hoäi chuùng ta ñaët hy voïng cho hieän taïi vaø
töông lai; noù ñaùng ñöôïc chuùng ta chuù taâm ñeán nhaát.
Neáu ngöôøi treû ñöôïc giaùo duïc ñuùng caùch, chuùng ta coù traät töï ñaïo ñöùc; neáu
khoâng, neát xaáu vaø voâ traät töï seõ thaéng. Chæ moät mình toân giaùo môùi coù theå giôùi
thieäu vaø ñaït ñöôïc moät vieäc giaùo duïc chaân thöïc.
Ñeå phaûn coâng ma quyû cuûa thôøi ñaïi vaø caùc noã löïc cuûa chuùng höôùng daãn sai
laïc ñeå in saâu caùc nguyeân lyù voâ toân giaùo vaøo caùc taâm hồn deã chao ñaûo cuûa
ngöôøi treû vaø ñeå laøm haøi loøng caùc söï ao öôùc cuûa cha meï, caùc chuû nhaân vaø caùc
ngöôøi coi soùc tieäâm buoân baùn, moät cuoäc tónh taâm cho ngöôøi treû ñaõ ñöôïc leân keá
hoaïch thöïc hieän taïi thaùnh ñöôøng Doøng Tu Huynh Nhaân Töø, ñöôïc ñeå cho
chuùng toâi söû duïng cho muïc ñích naøy.
Caùc baäc phuï huynh, caùc chuû haõng vaø tieäm: neáu quyù vò löu taâm ñeán ñôøi
soáng hieän taïi vaø töông lai cuûa caùc ngöôøi treû maø Ñaáng Quan Phoøng ñaõ trao
phoù cho quyù vò chaêm soùc, xin haõy coáng hieáân höõu hieäu vaøo ích lôïi thieâng lieâng
cuûa chuùng baèng caùch hôïp taùc vôùi chuùng toâi. Xin haõy göûi vaø thuùc giuïc caùc
ngöôøi treû döôùi quyeàn chaêm nom cuûa quyù vò ñeán tham döï cuoäc tónh taâm naøy.
Chuùa cuûa chuùng ta seõ khoâng queân thöôûng quyù vò đã daønh thôøi giôø cho caùc em
nghæ vieäc vì muïc dích thaùnh thieän naøy.
Coøn caùc con ñaõ töøng ñaëc bieät yeâu meán Thieân Chuùa, ñöøng queân boû qua
moïi caùi baát tieän gaây cho caùc con vì thôøi tieát, nhöng haõy nghó tôùi nhöõng lôïi ích
ñôøi ñôøi caùc con ñaït ñöôïc cho linh hoàn caùc con. Nhôø vieäc keâu goïi caùc con laéng
nghe Lôøi Thieân Chuùa, Thieân Chuùa seõ ban cho caùc con moät dòp thuaän tieän ñeå
190 Xin ñoïc Phuï Baûn 12 [Nxb]
467
|
|
48.6 Page 476 |
▲back to top |
ñeán nhaän hoàng aân vaø caùc chuùc laønh cuûa Ngöôøi. Haõy lôïi duïng toái ña dòp naøy.
Caùc con seõ ñöôïc haïnh phuùc neáu caùc con töï mình taäp quen giöõ luaät Thieân Chuùa
töø khi coøn treû, vì “Toát cho ngöôøi naøo quen mang caùi aùch töø khi coøn treû” [Ai
ca 3, 22].
Thaùnh ñöôøng Doøng Sö Huynh Nhaân Töø chöùa đầy caùc em, haàu heát laø
hoïc sinh hoïc ngheà, ngay töø ngaøy ñaàu tieân, buoåi toái ngaøy 22 thaùng Möôøi
Hai. Caùc linh muïc giaûng phoøng laø kinh só Borsarelli, cha Gioan Borel,
cha Pheâroâ Ponte, vaø kinh só Lorenzo Gastaldi, do Don Bosco choïn, laø
nhöõng vò raát phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa tuoåi treû. Cuoäc tĩnh taâm keùo daøi
baûy ngaøy vaø mang laïi keát quaû. Maëc daàu thôøi tieát khaét khe, haøng traêm
em trai ngoài ñaày caùc haøng gheá ngay töø saùng sôùm, chuù taâm laéng nghe
cha giaûng, laïi coøn ñoâng hôn gaáp boäi trong baøi giaûng luùc ban tröa döôùi
hình thöùc ñoái thoaïi vaø baøi huaán ñöùc vaø suy nieäm ban ñeâm. Trong ngaøy
cuoái cuøng cuoäc tónh taâm, caùc ngöôøi treû laáùn chieám (noùi cho ñuùng chöõ)
caùc toøa giaûi toäi, cuoäc röôùc leã buoåi saùng thöïc söï laø taát caû, soát saéng, vaø
heát söùc caûm ñoäng. Phuï huynh vaø caùc ngöôøi chuû haøi loøng nhaát veà keát
quaû, ñöôïc goïi laø pheùp laønh ban xuoáng cho Don Bosco ñaõ nghó tôùi vieäc
thöïc hieän vieäc naøy, vaø toû yù hy voïng seõ ñöôïc toå chöùc moãi naêm, vì ñoù
thöïc laø moät nhu caàu. Thôøi gian ngaøy nay, caùc cuoäc tónh taâm ñeàu do
Hieäp hoäi Coâng nhaân Coâng Giaùo baûo trôï vaø ñaëc bieät toå chöùc vaøo cuoái
Muøa Chay, ñeå khuyeán khích caùc em caàn ñöôïc giuùp ñôõ laøm troøn nhieäm
vuï giöõ Muøa Phuïc sinh moät caùch keát quaû. Chuùng toâi ca tuïng hieäp hoäi
xöùng ñaùng naøy maø hoäi viên ñuùng thaät laø baïn cuûa giôùi treû.
Hoâm beá maïc cuoäc tónh taâm, Don Bosco phaùt cho cho caùc ngöôøi tham
döï tónh taâm vaø caùc em tham gia Nguyeän Xaù moät baûn in tôø truyeàn ñôn.
Chuùng toâi ghi laïi ôû ñaây.
Lôøi Khuyeân tình baïn vaø ñuùng luùc gôûi tôùi caùc thanh thieáu nieân
1. Hôõi caùc con, haõy nhôù raèng caùc con laø nieàm vui cuûa Chuùa. Phuùc cho
ngöôøi treû naøo baét ñaàu tuaân giöõ Luaät Chuùa khi coøn nieân thieáu.
2. Thieân Chuùa ñaùng ñöôïc yeâu bôûi vì Ngöôøi ñaõ taïo thaønh chuùng ta, cöùu
chuoäc chuùng ta, ñoå xuoáng chuùng ta bao nhieâu ñieàu höõu ích, vaø chuaån bò phaàn
thöôûng ñôøi ñôøi cho nhöõng keû vaâng lôøi Ngöôøi.
468
|
|
48.7 Page 477 |
▲back to top |
3. Ñöùc aùi ñaët con caùi Thieân Chuùa taùch khoûi con caùi Satan vaø theá gian.
4. Ai cho baïn mình lôøi khuyeân toát laønh laø ngöôøi thöïc haønh lôùn lao ñöùc baùc
aùi.
5. Vaâng lôøi caùc ñaáng beà treân ñuùng theo lôøi truyeàøn cuûa Chuùa, thì moïi söï
con laøm seõ ñöôïc toát ñeïp.
6. Neáu con muoán laø moät ngöôøi Coâng giaùo toát, haõy nhaän ra nhöõng keû naøo
noùi tôùi toân giaùo vaø caùc thöøa taùc vieân moät caùch baát kính, nhaát laø caùc Ñöùc Giaùo
Hoaøng, caùc cha cuûa caùc tín höõu Coâng giaùo. Chaéc caùc con luoân bieát chaéc chaén
ai noùi xaáu cha mình laø ñöùa con xaáu.
7. Traùnh xa saùch baùo xaáu, haõy ñoïc caùc saùch toát.
8. Haõy taäp thoùi quen ngay töø baây giôø, noù seõ vónh vieãn suoát ñôøi. Neáu noù
toát, noù seõ ñöa caùc con ñeán caùc nhaân ñöùc vaø chaéc chaén toát cho phaàn roãi linh
hoàn. Khoán cho caùc con neáu caùc con vöôùng phaûi taät xaáu!
9. Baïn xaáu uoáng ruôïu thaùi quaù, ham ñaùnh baïc, vaø coù thoùi quen huùt xaùch
thöôøng laø nhöõng caùi quyeán ruõ ñöa xa khoûi ñöôøng nhaân ñöùc.
10. Baïn xaáu laø: a) nhöõng keû thích noùi nhöõng ñieàu khoâng thích ñaùng hoaëc
phaïm phaûi nhöõng haønh vi choáng laïi söï nhaõ nhaën; b) nhöõng keû noùi xaáu toân
giaùo; c) nhöõng keõ giöõ khoâng cho caùc con ñeán nhaø thôø hoaëc khuyeán duï caùc
con boû laøm boån phaän mình.
11. Uoáng quaù ñoä gaây huy haïi cho söùc maïnh theå xaùc, laøm cho söï soát saéng
trôû neân nhaøm chaùn vaø daãn tôùi nhöõng nôi gaây haïi cho söùc khoûe.
12. Côø baïc quaù ñaùng ñöa ñeán caõi coï, noùi phaïm thöôïng, queân laøm boån
phaän vaø coi thöôøng caùc ngaøy leã troïng.
13. Huùt thuoác hoaëc nhai thuoác laøm haïi raêng, laøm haïi söùc khoûe tuoåi treû vaø
daãn ngöôøi ta ñi tìm baïn xaáu.
Caùc lôøi khuyeán caùo
1. Traùnh löôøi bieáng vaø keû löôøi bieáng; haõy laøm boån phaän. Baát cöù luùc naøo
con löôøi bieáng, con seõ bò raát nguy hieåm sa phaïm toäi, bôûi vì löôøi bieáng laø meï
moïi neát xaáu.
2. Vui ñuøa sao cuõng ñöôïc, mieãn laø ñöøng phaïm toäi.
3. Haõy coù gaéng laéng nghe baøi giaûng caùc ngaøy Chuû nhaät vaø ngaøy leã troïng.
4. Haõy choïn moät cha giaûi toäi maø con tin töôûng vaø haõy naêng ñi xöng toäi vaø
röôùc leã. Thaùnh Philipeâ Neâri, ngöôøi baïn vó ñaïi cuûa tuoåi treû thöôøng khuyeán caùo
caùc em xöng tội haøng tuaàn vaø leân röôùc leã nhieàu hôn laø thöôøng xuyeân, theo
nhö lôøi khuyeân cuûa cha giaûi toäi,
469
|
|
48.8 Page 478 |
▲back to top |
5. Hôõi con, con chæ coù moät linh hoàn; haõy coá gaéng cöùu laáy noù. Neáu con
thaéng ñöôïc taát caû theá gian, maø maát linh hoàn mình thì ñöôïc ích gì. Phuùc cho
keû naøo treân giöôøng cheát, nhìn laïi caùc vieäc toát ñaõ laøm trong ñôøi. Hôõi con, haõy
vieát ñieàu naøy cuûa cha vaøo taâm con, “Coi theá gian laø giaû traù, chæ coù Chuùa laø
ngöôøi Baïn thaät”.
Trong cuoäc tónh taâm Don Bosco daâng leã Giaùng Sinh nöûa ñeâm vaø caùc
em röôùc leã chung; Toaø Thaùnh taùi tuïc ban ñaëc aân ba naêm nöõa. Ngaøi
cuõng phaùt cho caùc hoïc sinh Nguyeän Xaù naêm traêm baøi thaùnh ca veà Chuùa
Haøi Đồng Gieâsu; lôøi ca vaø nhaïc ñöôïc in taïi nhaø in Speirani & Baùo chí
Ferrero.
470
|
|
48.9 Page 479 |
▲back to top |
CHÖÔNG 53
Lôøi Höùa Ñaõ Thaønh Töïu
Naêm 1849 ñaõ gaàn chaám döùt, noù ñaäy laïi caùc bieán coá ñaùng buoàn cuûa
Giaùo Hoäi Coâng giaùo. Baùo tröôùc tin buoàn veà caùi cheát ngaøy 20 thaùng
Möôøi Hai cuûa cha thaùnh Bernard Clausi thaät noåi danh, taïi Paola ôû
Calabria. Cha Clausi Don Bosco ñaõ gaëp taïi Vieän Ñaïi Hoïc Giaùo só naêm
1842, ñaõ noùi ñeán nhöõng thaûm hoïa khuûng khieáp, nhöõng ñau khoå voâ tieàn
khoaùng haäu maø ngöôøi tín höõu bò baùch haïi treân ñòa caàu tröôùc khi theá heä
naøy chöa qua ñi. Tuy nhieân khi nhöõng toäi aùc naøy ñaït tôùi ñænh của noù,
theo lôøi tieân ñoaùn cuûa ngöôøi, seõ coù nhöõng pheùp laï cho nhöõng cuoäc trôû
laïi vaø cuoâïc thaéng traän mau leï cuûa Giaùo Hoäi.
Caùi chæ soá chaéc chaén nhaáât cuûa nhöõng thôøi gian buoàn thaûm cuûa bieån
khôi laø söï baát ngôø thieáu ôn goïi linh muïc haàu nhö noùi chung. Haàu heát
caùc chuûng sinh bò nhoài nheùt tö töôûng caùch maïng ñaõ vaát boû caùi aùo giaùo
só hoaëc ñöôïc chæ thò cuûa caùc giaùm muïc buoäc phaûi laøm vaäy. Phaûi laøm caùi
gì ñeå chaán chænh söï thieät haïi to lôùn naøy, vaø laøm baèng caùch naøo?
Vì chieán tranh, chuûng vieän Torinoâ ñaõ trở thaønh traïi lính. Do ñoù, ngay
caû moät ít chuûng sinh trung thaønh vôùi ôn goïi cuõng phaûi trôû veà gia ñình,
khoâng coøn dòp ñeå tieáp tuïc hoïc caùc moân hoïc ñeå ñöôïc ñaøo luyeän thaønh
giaùo só, hoaëc ñeán troï taïi caùc tö gia ôû Torinoâ trong moät khu vöïc ñaõ coù
chöùng côù coù theå ñöôïc coi laø nguy hieåm cho ôn goïi linh muïc.
Nieân khoùa 1848-49, Don Bosco môøi moät soá ít caùc chuûng sinh tôùi
Nguyeän Xaù ñeå hoïc thaàn hoïc, nhöng ñieàu naøy khoù thoûa maõn ñöôïc caùc
chæ thò khaån caáp cuûa Ñöùc Toàng Giaùm Muïc [ñang ñi löu đày]191. Do ñoù,
baát chaáp nhöõng khoù khaên cuûa thôøi gian vaø hoaøn caûnh hoaøn toaøn thieáu
caùc phöông tieän, Don Bosco saép ñaët cho coâng vieäc phuïc hoài naøy. Sau
khi bình tónh vaø duyeät laïi möùc ñoä cuûa tình hình, ngaøi ñaët tin töôûng vaøo
Chuùa Quan Phoøng vaø quyeát ñònh môû moät chuûng vieän taïm thôøi ngay taïi
Nguyeän Xaù.
191 Xin ñoïc Tr. 224 [Nxb]
471
|
|
48.10 Page 480 |
▲back to top |
Ngaøi thuyeát phuïc OÂ. Pinardi giuùp cho caùi döï aùn naøy baèng caùch laáy
laïi moät caên phoøng ñang coù nhöõng ngöôøi ôû döôùi taàng treät cuûa caên nhaø.
Nhöõng ngöôøi ñang ôû nhö ñieân leân ñe doïa Don Bosco, meï ngaøi vaø caû
ngöôøi chuû ñaát, keát cuïc Don Bosco phaûi hy sinh taøi chaùnh vôùi moät soá
tieàn lôùn ñeå cho hoï ra ñi moät caùch an bình, tuy nhieân ngaøi ñaõ ñaït ñöôïc
nhöõng keát quaû to lôùn. Tröôùc heát, ngaøi loaïi nhöõng ngöôøi chieám nguï ñaõ
bieán nôi naøy thaønh saøo huyeät cuûa Sa tan; nhöõng cuoäc thaêm vieáng cuûa
hoï khieán nhöõng ngöôøi chaân phöông phaûi nhaém maét bòt tai laïi ñeå traùnh
göông xaáu. Ñieàu lôïi thöù hai, moät ñieàu raát quan troïng, laø coù phoøng roäng
raõi hôn ñeå ngaøi coù theå khôûi söï nhaän caùc chuûng sinh vaøo vì hoï chaúng coù
nôi naøo khaùc ñeå ñi. Thaât vaäy, caùc tö giaùo Vaccetta, Chiantore vaø hai
anh em Carbonati ñeán theo Ascanio vaøo thaùng Möôøi Moät 1850, coù
Damausso vaø laàn löôït caùc ngöôøi khaùc theo tôùi. Nhöõng ai coù gia ñình
khaû naêng thì ñoùng goùp boán möôi laêm hoaëc ba möôi lire moät thaùng,
trong khi ngöôøi khaùc ñoùng goùp ít hôn hoaëc neáu ngheøo thì ñöôïc aên ôû
mieãn phí. Hoï soáng vaø hoïc ôû Nguyeän Xaù, cuøng aên nhöõng böõa aên ñaïm
baïc vôùi Don Bosco. Haøng ngaøy hoï ñeán hoïc taïi chuûng vieäc trong moät soá
ít phoøng khoâng bò quaân lính chieám, caùc caên phoøng naøy höôùng ra maët
loä, ñöôïc duøng laøm khu ôû cuûa cha doøng Vigliotti vaø caùc thaønh phaàn khaùc
cuûa vieän cuõng nhö laøm lôùp daïy trieát hoïc, vaät lyù vaø thaàn hoïc luaân lyù.
Caùc cuoäc thuyeát trình veà thaàn hoïc tín lyù vaø thaàn bí ñöôïc daïy döôùi haàm
cuûa saân khaáu tuy roäâng nhöng thieáu aùnh saùng, maø haàu heát caùc cuoäc heïn
gaëp maët caàn ñöôïc deã nhìn thaáy ñöôïc thöïc hieän trong caên nhaø beáp roäng
maø loø beáp coù nhöõng maûnh vaùn goã che leân. Coù moäït phoøng nhoû toài taøn
ngay caïnh. Ñaáy laø söï saép xeáp laøm nôi dieãn giaûng cuûa caùc kinh só
Francis Marengo, cha Francis Moliari, cha Bernard Appendini, vaø cha
Allais, taát caû ñeàu laø baïn cuûa Don Bosco. Cha Lorenzo Farina daïy trieát.
Haàu heát caùc sinh vieân ôû taïi Nguyeän Xaù, vaø quyeát taâm hoaøn taát vieäc
hoïc. Kinh só August Berta dạy trieát lyù vaø Toaùn hoïc cho moät soá ngöôøi
taïi nhaø ngöôøi. Sau naøy ngöôøi trôû thaønh cha doøng Tu hoäi Thaùnh Lorenzo
vaø giaùo sö taïi chuûng vieän Torinoâ khi quaân ñoäi coù leänh ruùt khoûi möôøi
saùu naêm sau, naêm 1864.
Töø 1840-50 trôû ñi, Nguyeän Xaù trôû thaønh chuùng vieän cho toøa toång
giaùm muïc vaø caû mieàn Piedmont. Chuùng toâi coù theå moäât caùch naøo ñoù
472
|
|
49 Pages 481-490 |
▲back to top |
|
|
49.1 Page 481 |
▲back to top |
noùi, noù vaãn ñöôïc duy trình laøm chuûùng vieän trong hai möôi naêm tieáp
theo, bôûi vì nhö ñaõ thaáy, moät soá lôùn caùc em hoïc tieáng La tinh vaø maëc
aùo doøng ñöôïc göûi ñeán caùc lôùp hoïc cuûa caùc giaùo sö chuûng vieän do Don
Bosco daøi thoï. Sau khi hoï ñöôïc chòu chöùc linh muïc, Don Bosco göûi traû
veà caùc giaùm muïc cuûa hoï.
Caùc chuûng sinh thöïc hieän vieäc laøm ñaïo ñöùc chung vôùi nhau, Hoï hoïc
caùc nghi thöùc thaùnh, tham döï vaøo caùc vieäc phuïng vuï chung vôùi caùc em,
giuùp leã hoaëc doïn baøn thôø trong caùc ngaøy leã chính theo lòch Giaùo Hoäi.
Don Bosco lo cho caùc leã naøy ñöôïc thöïc hieän thaät long troïng, maø moät
phaàn Kinh ñoïc ñöôïc haùt ñuùng caùch. Ngaøi ñaëc bieät khuyeán khích caùc tö
giaùo treû leân röôùc leã. Vieäc naøy Ascanio Savio coøn nhôù:
Ngaøi khoâng ñeå cho moät dòp naøo qua ñi maø khoâng thuùc giuïc chuùng toâi vieáng
Thaùnh Theå haøng ngaøy, maëc daàu chỉ vaøi phuùt, nhöng phaûi thöôøng xuyeân. Ngaøi
cuõng coå voõ chuùng toâi coù tinh thaàn caàu nguyeän, ngaøi noùi, “Caàu nguyeän caàn
thieát cho nhöõng ai daâng mình laøm vieäc cho Chuùa, noù gioáng nhö caùi kieám cuûa
ngöôøi lính”. Ngaøi khuyeán khích chuùng toâi phaûi coù ñöùc tin, bôûi vì taát caû ôn
laønh, thieâng lieâng hay vaät chaát ñeàu do Thieân Chuùa ban cho nhöõng ai luoân
chaïy ñeán Ngöôøi tröôùc heát khi caàn maø khoâng ñeå phí thì giôø lo aâu phieàn muoän
voâ ích. Neáu chuùng ta caàu nguyeän ñeå xin ôn cho chính mình hoaëc hoaëc ñaëc
bieät cho phaàn roãi moät ngöôøi naøo hoaëc ñöôïc thaønh coâng trong coâng vieäc laøm
saùng danh Thieân Chuùa, ngaøi khuyeân chuùng toâi neân höùa taïm laøm moät vieäc gì
ñaëc bieät ñeå laøm ñeïp loøng Ngöôøi. Ngaøi baûo ñaûm vôùi chuùng toâi chaéc chaén seõ
taêng theâm hieäu quaû cho lôøi chuùng toâi caàu nguyeän. Trong caùch noùi cuûa ngaøi,
chuùng toâi caûm thaáy ñieàu ñoù laø phöông theá ñeå ngaøi nhaän ñöôïc nhöõng ôn laønh
treân trôøi ban cho caùc coâng vieäc ngaøi laøm. Ngaøi heát söùc chaêm lo cho caùc chuûng
sinh, thöôøng keâu goïi chuùng toâi cuøng nhau kieân vöõng tinh thaàn linh muïc vaø
trung thaønh vôùi ôn goïi, luoân luôn nhaán maïnh ñeán söï töø boû laø nhaân ñöùc ñaàu
tieân cuûa moät moân ñeä Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Ngaøi noùi vôùi chuùng toâi, “Haõy baét ñaàu
taäp söï töø boû trong nhöõng vieäc nhoû, ñeå sau naøy coù theå laøm nhöõng vieäc töø boû
lôùn hôn.” Ngaøi thöôøng hoûi xem chuùng toâi coù tieán boä trong vieäc hoïc khoâng, coå
voõ chuùng toâi saün saøng cöùu nhieàu linh hoàn ñöôïc nhieàu bao nhieâu coù theå baèng
moät ñôøi soáng thaùnh thieän vaø moät cuoäc ñaøo luyeän thaàn hoïc coù yù nghóa. Ngaøi
theâm, “Neáu chuùng ta coù kieán thöùc maø khoâng khieâm nhöôøng, chuùng ta khoâng
bao giôø coù theå laøm con Thieân Chuùa, maø laø con caùi cuûa ma quyû, laø cha cuûa söï
473
|
|
49.2 Page 482 |
▲back to top |
kieâu ngaïo”. Gaëp dòp noùi ñeán moät soá ngöôøi chuùng toâi coù tính khoe khoang veà
khaû naêng trí tueä cuûa mình, ngaøi noùi, “Ñöøng khoe khoang ñieàu con bieát, nhöng
haõy coá gaéng bieát roõ ñieàu con ñang noùi”.
Ngaøi quan saùt caùch cö xöû cuûa chuùng toâi vaø ñoái xöû vôùi chuùng toâi thaät nhaân
aùi khieán chuùng toâi caûm thaáy yeâu ngaøi trong tình ngöôøi con vaø ñaët heát nieàm
tin töôûng vaøo ngaøi. Ngaøi khoâng meät khi laøm vieäc ñeå boác heát reã nhöõng gì coù
theå daãn ñöa chuùng toâi phaïm toäi. Ñeå khuyeân chuùng toâi söûa chöõa caùc loãi laàøm,
ngaøi thöôøng noùi không neân hy voïng neân thaùnh trong moät vaøi ngaøy, bôûi vì söï
troïn laønh chæ ñaït được töøng böôùc moät maø thoâi.
Ít khi ñeå moät ngaøy qua ñi maø Don Bosco khoâng ñaëc bieät khuyeân baûo
chuûng sinh naøy hoaëc moät chuûng sinh khaùc, “Haõy luoân coá gaéng haønh
ñoäng theo vaøi nguyeân taéc cuûa Ñöùc Tin”, ngaøi noùi vôùi Ascanio Savio,
“Ñöøng bao giôø laøm caùch baát öng hoaëc chæ nguyeân vì ñoäng löïc loaøi
ngöôøi”. Vôùi một soá ngöôøi khaùc, ngaøi noùi, “Haõy nghó ñeán Thieân Chuùa
trong tư töôûng ñöùc Tin, ñeán tha nhaân trong yù nghó baùc aùi vaø vôùi mình
ñeán nhaân ñöùc khieâm nhöôøng. Haõy ñaùnh giaù thaáp veà mình. Haõy noùi veà
Thieân Chuùa moät caùch cung kính, haõy noùi veà tha nhaân nhö con muoán
ngöôøi ta noùi veà con, vaø noùi veà con caùch khieâm nhöôøng hoaëc ñöøng noùi
gì heát”.
Neáu thaáy caùc tö giaùo noùng maët tranh caõi veà chính trò, Don Bosco
nhaéc hoï caâu ngaïn ngöõ cuûa cha Facasso: “Haõy traùnh xa chính trò vì lôïi
ích cuûa nhaân ñöùc, vaø ñöøng ñöùng vaøo phe naøo neáu con muoán laø ngöôøi
khoân ngoan”. Khi caùc tö giaùo tranh luaän veà khoa hoïc, lòch söû, hoaëc caùc
vaán ñeà giaùo duïc, Don Bosco ñeà nghò ñöøng bao giôø noùi ngöôïc laïi quan
ñieåm cuûa ngöôøi khaùc, maø neân baøy toû quan ñieåm cuûa mình moät caùch deø
daët nhaõ nhaën; môû ñaàu baèng nhöõng lôøi, “Ñoái vôùi toâi; Tôi giaû duï; hình
nhö; neáu toâi khoâng laàm. Neáu chuùng ta coá gaéng khoâng noùi ngöôïc keû
khaùc, thì quan ñieåm cuûa chuùng ta seõ ñöôïc laéng tai nghe vôùi heát caû thieän
chí, nhö vaäy chuùng ta seõ coù theå thuyeát phuïc ngöôøi maø chuùng ta muoán
gaây aûnh höôûng. Thieáu söï oân hoøa trong lôøi noùi chöùng toû thieáu söï phaùn
ñoaùn chín chaén”.
Don Bosco heát söùc khoân ngoan vaø baùc aùi vôùi söï nhaïy caûm caù nhaân;
khi ban leänh hoaëc giao coâng vieäc, ngaøi traùnh loái ra leänh cuûa keû beà treân.
474
|
|
49.3 Page 483 |
▲back to top |
Tuy nhieân ngaøi khoâng bao giôø ngaïi nguøng söûa loãi duø laø loãi raát nheï khi
thaáy nôi ngöôøi chuûng sinh, nhöng ngaøi traùnh heát söùc laøm toån thöông
caûm nghó cuûa hoï. Lôøi ngaøi söûa loãi khoâng bao giôø laøm trong côn noùng
giaän, bôûi vì moïi ngöôøi ñeàu nhaän thaáy ngaøi laøm chæ nhaèm ñem laïi ích
lôïi cho hoï. Coù moät laàn ngaøi noùi vôùi moät tö giaùo hay ngoan coá, “Con laø
moät ngöôøi treû bieát phaûi traùi, con bieát hôn cha laø chæ coù ñöùc vaâng lôøi môùi
daãn ñöa chuùng ta ñi vaøo con ñöôøng ngay chính maø thoâi”. Trong moät
dòp khaùc, ngaøi bieát coù moät soá tö giaùo toå chöùc moät tieäc nhoû maø chöa coù
pheùp. Caùi ñoù khoâng phaûi laø toäi, nhöng cuõng khoâng phaûi laø moât nhaân
ñöùc. Sau nhieàu tuaàn, trong moät cuoäc hoïp ngaøi mæm cöôøi noùi, “Caùc con
hoïc thaàn hoïc luaân lyù. Xin noùi cho cha bieát vaøi ñieàu. Nhöõng caùch naøo
sinh ra toäi khi chuùng ta aên?” Caùc chuûng sinh treû tuoåi ñaõ queân maát böõa
tieäc hoï tổ chöùc tröôùc ñaây, traû lôøi ngay, “Coù naêm caùch: praepropere,
laute, nimis, aedente, studiose” [voäi vaøng, toán keùm, quaù ñaùng, theøm
thuoàng, tham lam].
“Toát!” Don Bosco khoâng noùi theâm gì khaùc. Lôøi chuù thích ñeán tai,
vaø coù hieäu quaû. Mùa ñoâng ñoù, moät tö giaùo khoâng ñi tham döï thaùnh leã
moät vaøi buoåi saùng, vì phaûi naèm laïi giöôøng. Moâït hoâm trong giôø chôi,
anh ñeán gaëp Don Bosco, ñöôïc ngaøi voàn vaõ chaøo hoûi, “OÀ! Cha sung
söôùng ñöôïc gaëïp con! Con caûm thaáy theá naøo?”
“Taï ôn Chuùa,” ngöôøi giaùo traû lôøi,
“Toát! Cha nghó con bò ñau, bôûi vì cha khoâng thaáy con ñi tham döï
thaùnh leã maáy hoâm nay”. Baøi hoïc khoâng bò voâ boå.
Ñoâi khi, neáu thaáy söï ñeå chaäm laïi coù lôïi hôn, Don Bosco hoaõn laïi
vieäc söûa loãi nhieàu thaùng. Leõ töï nhieân, neáu laø loãi naëng, ngaøi seõ söûa loãi
ngay laäp töùc, maëc daàu luoân nheï nhaøng. Ñoâi khi chæ caàn moät caùi nhìn
coøn höõu hieäu hôn caû moät baøi giảng. Quaû vaäy, ñuùng nhö cha Felix
Reviglio noùi, ngöôøi ñaõ töøng chuù yù quan saùt moïi lôøi noùi vaø cöû chæ cuûa
ngaøi. Ngöôøi noùi theâm: Don Bosco ñaõ kheùo leùo taïo ra ñöôïc nhöõng
phöông caùch ñeå thieâng lieâng hoùa moâi tröôøng chung quanh caùc tö giaùo.
Ñoâi khi trong giôø chôi, ngaøi môû quyeån Göông Phuùc, baát öng hoaëc
baûo moät tö giaùo môû ra ñoïc caâu thöù nhaát hoaëc caâu cuoái cuûa trang saùch,
hoaëc choïn moät caâu ôû giöõa cuoán saùch ñeå höôùng daãn moät lôøi khuyeân boåù
475
|
|
49.4 Page 484 |
▲back to top |
ích. Ngaøi luoân luoân noùi vôùi hoï haõy cung kính tieáp nhaän lôøi daïy vöøa ñoïc,
baûo ñaûm seõ coù ích lôïi cho hoï. Thaät söï, noäi dung cuûa cuoán saùch quyù nhö
cuïc vaøng naøy, moãi trang ñöôïc ñoïc ñeàu tìm ra ñöôïc lôøi khuyeân ñuùng luùc.
Caùc tö giaùo chaéc chaén khoâng tin nhöõng lôøi daïy baát öng naøy khoâng phaûi
khoâng ñuùng, vì theá hoï luoân luoân noùi, “Ñuùng laø ñieàu toâi ñang caàn!”
Nhöõng ngöôøi khaùc khi laéng nghe ngöôøi baïn ñoïc moät ñoaïn, thöôøng cöôøi
noùi, “Vöøa saùt nhö bao tay”. Coù moät dòp, moät tö giaùo khôûi söï ñoïc, roài
baát öng ñoû maët boái roái, gaáp saùch laïi vaø töø choái tieát loä ñieàu anh ñaõ ñoïc.
Coù nhöõng laàn Don Bosco göûi moät ghi chuù ngaén cho moät ngöôøi naøo
ñoù caàn ñöôïc coá vaán. Ñaây laø moät vaøi thí duï:
Noùi ít ñeán ngöôøi khaùc, caøng ít veà mình.
Haõy yeâu meán coâng vieäc cuûa mình neân caàn laøm cho chu ñaùo.
Haõy queân ñi loãi cuûa ngöôøi khaùc, neáu muoán ngöôøi ta queân loãi mình.
Ñöøng bao giôø baøo chöõa loãi mình, maø haõy söûa noù ñi.
Haõy tha thöù moïi söï cho ngöôøi; coøn ñöøng coù tha thöù cho mình gì heát.
Ñöøng cho ngöôøi naøo laø baïn neáu hoï khen mình quaù ñaùng.
Haõy queân ñieàu gì mình laøm cho ngöôøi, nhöng ñöøng queân ñieàu gì hoï laøm
cho mình.
Ñieàu chaéc chaén khoâng giaän laø ñeå cho noù nguoäi ñi.
Ñöøng ca tuïng ai vì caùi nhìn cuûa hoï nhö Chuùa Thaùnh Thaàn daïy chuùng ta.
Trong nhöõng ngaøy ñaàu cuûa Nguyeän Xaù, Don Bosco ñaõ khôûi söï caùi
tuïc leä göûi nhöõng lôøi khuyeán caùo chung vaø rieâng cho taát caû caùc em
Nguyeän Xaù trong ngaøy keát thuùc moät naêm192. Lôøi khuyeán caùo toång quaùt
ñeå höôùng daãn ñieàu haønh trôn tru Nguyeän xaù trong naêm môùi, vaø ñoâi khi
tieân baùo caùc bieán coá seõ xảy ra trong khi haønh ñoäng. Lôøi khuyeán caùo
thöù hai laø moät caâu chaâm ngoân hoaëc lôøi khuyeân kín ñaùo baèng lôøi vieát,
phuø hôïp vôùi nhu caàu vaø haïnh kieåm rieâng cho moät caù nhaân. Vôùi caùc tö
giaùo, ngaøi vieát baèng tieáng La tinh, laáy töø Kinh Thaùnh hoaëc caùc Giaùo
192 Ñieàu naøy ñöôïc bieát laø “vieäc laøm moät naêm” Moät lôøi noùi vaén taét, döôùi hình thöùc mòt
khaåu hieäu ñeà nghò chöông trình thieâng lieâng cho naêm môùi ñang tôùi. [Nxb]
476
|
|
49.5 Page 485 |
▲back to top |
Phuï. Moät soá ghi chuù naøy coøn ñöôïc moät soá nhöõng vò tö giaùo ban ñaàu traân
quyù giöõ laïi. Chuùng toâi xin ghi laïi moät soá.
Non coronabitur nisi qui legitime certaverit. [Khoâng ai ñöôïc ñoâäi
trieàu thieân neáu khoâng ñua tranh laøm theo luaät. (Ñc 2 Tim. 2,5). Vôùi
ngöôøi thöù hai: Delectet mentem magnitude praemiorum, sed non
deterreat certamen laboorum. [Haõy quyù meán tö töôûng veà phaàn thöôûng
thieân ñaøng, tuy nhieân ñöøng naûn loøng vì caàn coù caùc cuoäc chieán ñaáu].
Vôùi ngöôøi thöù ba: “Cogitas magnam fabricam construere celsitudinis?
De fundamento prius cogita humilitatis. [Con ñaõ ñaët keá hoaïch xaây
döïng moät laâu ñaøi vó ñaïi chöa? Haõy khieâm nhöôøng ñaët moùng tröôùc]. Vôùi
nhöõng ngöôøi khaùc: Semper, dico, vigila. [Haõy luoân tænh thöùc, ta ñaõ noùi
vôùi con]. Fiki, sine consillio nil facias et post factum non poenitebit.
[Hôõi con, haõy hoûi han tröôùc khi ra tay laøm; con seõ khoâng bao giôø phaûi
phaøn naøn].
Tuy nhieân, moät soá nhöõng ghi chuù naøy coù tính caùch thaân tình neân
ngöôøi nhaän khoâng tieát loä ra. Nhöõng tin töùc ñaëc bieät naøy luoân luoân cho
chuùng toâi moät aán töôïng saâu xa vaø mang laïi keát quaû kyø dieäïu trong suoát
cuoäc soáng khi Don Bosco nhaéc laïi vôùi tính caùch rieâng tö trong luùc thuaän
tieän. Don Bosco tieáp tuïc ñöa ra nhöõng lôøi coá vaán caù nhaân haàu nhö trong
suoát cuoäc ñôøi cuûa ngaøi.
Ñöôïc Don Bosco chaêm soùc, caùc tö giaùo tieán boä chaúng nhöõng veà
ñöôøng taâm linh, maø coøn caû veà ñöôøng trí tueä, chuùng ta seõ ñöôïc thaáy sau
naøy. Ñeå noùi moät caùch toùm goïn veà vieäc giaùo duïc vaø tieáp xuùc vôùi hoï, cha
Giacomelli noùi cho chuùng toâi hay, Don Bosco ñeán chuûùng vieän naêm
1850 vaø 1851 ñeå trình bày veà ñòa lyù trong Kinh thaùnh. Ñeå ñöôïc thoâng
hieåu vaø moä meán Kinh thaùnh hôn, chính ngaøi chuyeân caàn hoïc hoûi ñòa lyù
Ñaát thaùnh vaø caùc vuøng phuï caän cuûa Tiểu AÙ, Mesopotamia, Ai caäp, vaø
Hy laïp. Hoïc giaû laø kinh só Giuse Ghiringhello, giaùo sö moân Hy laïp,
töøng toân troïng Don Bosco trong vieäc vieäc hoïc hoûi neân thænh thoaûng coù
ñeán tham khaûo ngaøi veà caùc vaán đề chuù giaûi vaø moät soá caâu chuyeän Kinh
thaùnh caàn ñöôïc giaûi thích roõ raøng hôn.
Caùc chuûng sinh soáng ôû thaønh phoá cuõng raát thích thuù caùc baøi thuyeát
trình cuûa Don Bosco bôûi vì ngaøi coù khaû naêng moâ taû ñích xaùc ñòa theá
477
|
|
49.6 Page 486 |
▲back to top |
nhieàu vuøng vaø ñoâ thò khaùc nhau vôùi caùc bieán coá ñaõ xảy ra taïi ñoù. Ngaøi
cuõng coù moät aân hueä tuyeät dieäu bieát trích daãn thích hôïp caùc vò tieân tri
vaø caùc cuoán saùch khoân ngoan maø ngaøi raát thoâng suoát noái keát caùc vò ñaày
ñuû caùc yù nghóa trong caùc tröôøng hôïp quan troïng.
Ngaøi vöôït quaù chính mình trong khi noùi ñeán caùc nôi ñöôïc Chuùa
chuùng ta thaùnh hoùa baèng söï hieän dieän khi Ngöôøi soáng trong cuoäc ñôøi
traàn theá. Ñeå gaây aán töôïng saâu ñaäm trong taâm hoàn hoï caùi yù nghóa cuûa
cuoäc thöông khoù, ngaøi thuùc giuïc caùc chuûng sinh vaø linh muïc nghieân
cöùu cuoäc di chuyeån cuûa Ñaáng Cöùu Theá trong vuøng Palestine treân
phöông dieän khaûo coå, ñaëc bieät con ñöôøng leân ñoài Can-veâ vaø hoaøn caûnh
Chuùa cheát, ñeå noù soáng ñoäng trong taâm trí vaø kheâu gôïi loøng bieát ôn lôùn
lao hôn ñoái vôùi Ñöùc Kitoâ bò ñoùng ñanh.
Sau hôn moät naêm, ngaøi boù buoäc phaûi thoâi vieäc thuyeát trình taïi chuûng
vieän vì quaù nhieàu boån phaän khieán ngaøi khoâng coøn thì giôø. Tuy nhieân,
vì muoán tieáp tuïc vieäc daïy doã naøy döôùi vaøi hình thöùc khaùc, ngaøi tieáp tuïc
vieäc thuyeát giaûng naøy taïi Nguyeän Xaù. Micae Rua treû tuoåi, maëc daàu
chöa phaûi laø tö giaùo, coù tôùi tham döï vôùi caùc chuûng sinh vaø hôn moät laàn
nghe anh nheï nhaøng traùch nhöõng ai noùi buoâng thaû nhöõng lôøi hoaëc caâu
Thaùnh kinh, “Ñöøng coù trích Thaùnh kinh ñeå laøm troø cöôøi,” Anh noùi lôùn.
Lôøi vaø loái noùi cuûa anh cho thaáy khoâng coøn chuùt nghi ngôø anh ñau ñôùn
vì lôøi noùi hôøi hôït vaø thieáu toân kính lôøi Chuùa.
Theâm vaøo ñòa lyù Thaùnh kinh, Don Bosco cuõng daïy moân ñòa lyù toaøn
caàu coù lieân quan ñeán lòch söû Giaùo Hoäi, caû ôû Nguyeän Xaù vaø chuûng vieän
toång giaùo phaän. Ngaøi raát kheùo duøng töø ngöõ trong lôøi ngaøi daïy caùc ngaøy
Chuû nhaät veà moân naøy heát söùc lyù thuù vaø haáp daãn. Ngöôøi treû Marchisio
vaø caùc ngöôøi khaùc ñeán ñeå coát ñöôïc nghe ngaøi noùi veà muïc naøy. Chính
Don Bosco ñaõ khuyeán khích Marchisio veõ taäp baûn ñoà böu ñieän noåi
tieáng ñaàu tieân ôû Piedmont, roài ôû nöôùc YÙ, ñeå anh ñöôïc vinh döï chæ ñònh
laøm Tröôûng böu ñieän taïi Roma. Thöïc ra, Don Bosco ñaõ söûa chöõa khi
veõ noù laïi. Naêm 1890, Ñöùc Giaùm Muïc Miotti ôû Parma noùi vôùi cha Gioan
Taåy Giaû Francesia, “Naêm 1862, khi cha laøm giaùm ñoác vaø giaùo sö taïi
tröôøng hoïc thò xaõ Chieri, cha ñeán thaêm Don Bosco taïi Nguyeän Xaù. Cha
gaëp ngaøi treân saân chôi, vaø ñöôïc môøi leân phoøng cuûa ngaøi. Trong cuoäc
478
|
|
49.7 Page 487 |
▲back to top |
noùi chuyeän, chuùng toâi noùi veà ñòa lyù; kieán thöùc ngaøi raát saâu roäng vaø toaøn
dieän khieán cha thaät söï ngaïc nhieân”.
Don Bosco coù moät cuoäc soáng ñaïo ñöùc, kieán thöùc vaø noã löïc khoâng
moûi meät cuûa ngaøi khieán ngaøi chieám ñöôïc loøng yeâu thöông cuûa caùc
chuûng sinh treû tuoåi naøy. Moät hoâm, moät chuûng sinh hoûi ngaøi laøm theá naøo
ñeå laøm cho ngaøi ñöôïc haøi loøng. Don Bosco ñaùp, “Giuùp cha cöùu caùc linh
hoàn vaø tröôùc heát, linh hoàn con”. Cuõng moät caâu naøy ngaøi thöôøng traû lôøi
caùc chuûng sinh hoûi ñieàu töông töï. Ñeå caùm ôn ngaøi veà söï daïy doã vaø
höôùng daãn ñöôøng taâm linh, nhieàu ngöôøi ñeán giúp ngaøi trong vieäc troâng
coi caùc em, daïy giaùo lyù taïi Nguyeän Xaù. Göông saùng cuûa hoï, chuùng toâi
seõ noùi ñeán sau naøy, ñaõ aûnh höôûng ñeán nhieàu em xin maëc aùo doøng. Tuy
nhieân, Don Bosco khoâng ñaët nhieàu kyø voïng nôi hoï ñeå troâng nom caùc
em Nguyeän Xaù hoaëc caùc lôùp hoïc toái; chæ thænh thoaûng ngaøi gôûi hoï tôùi
Nguyeän Xaù Thieân Thaàn Baûn meänh hoaëc Thaùnh Luy caùc ngaøy Chuû
nhaät. Chöông trình cuûa hoï khoâng phuø hôïp vôùi chöông trình cuûa Don
Bosco, vì vieäc hoïc cuûa hoï laø vaán ñeàâ chính yeáu phaûi löu taâm. Do ñoù, vôùi
söï kieân trì thöôøng leä, Don Bosco tieáp tuïc daïy boán em maø ngaøi ñaõ choïn
löïa ngay töø ñaàu: Bellia, Gastini, Reviglio vaø Buzzetti.
Beân caïnh lo vieäc ñaøo luyeän chuûng sinh giaùo phaän, Don Bosco thöïc
hieän moät vieäc cao quyù ôû Torinoâ. Chính ngaøi hoaëc caùc ngöôøi ñöôïc ngaøi
môøi, daïy caùc tö giaùo trong caùc leã nghi thaùnh. Chaúng haïn nhö cha Gioan
Taåy Giaû Bertagna ñeán Nguyeän Xaù toaøn naêm 1855 vôùi muïc ñích chuyeân
bieät naøy. Vieän chöôûng aán vaø cha xöù giaùo xöù Thaùnh Simon vaø Jude
luoân nhaán maïnh ñeán caùc tö giaùo cuûa Don Bosco tham döï caùc vieäc
phuïng vuï taïi nhaø thôø chính toøa, nôi caùc chuûng sinh giaùo phaän thöôøng
xuyeân hieän dieän vaø taïi thaùnh ñöôøng giaùo xöù Thaùnh Simon vaø Jude, nôi
coù Nguyeän Xaù. Don Bosco thöôøng luoân laøm haøi loøng haøng giaùo só beà
treân maëc daàu coù trôû ngaïi lôùn cho ngaøi, neân ñeàu ñaën göûi caùc tö giaùo veà
giaùo xöù cuûa hoï ñeå daïy giaùo lyù vaø giuùp caùc vieäc trong thaùnh ñöôøng.
Ngaøi cuõng laøm nhö vaäy ñoái vôùi caùc kinh só taïi nhaø thôø chính toøa trong
caùc ngaøy leã troïng quanh naêm. Caùc chuûng sinh khaùc ñöôïc cöû ñeán caùc
thaùnh ñöôøng trong thò xaõ neáu ñöôïc caùc cha xöù hoaëc quaûn ñoác yeâu caàu.
Öu tieân ngaøi göûi ñeán Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï An uûi cho thaùnh leã nöûa ñeâm,
479
|
|
49.8 Page 488 |
▲back to top |
vaø trong Tuaàn Thaùnh. Tuy nhieân trong tuaàn naøy, caùc tö giaùo, vôùi loøng
nhieät thaønh vaø hy sinh, giuùp caùc coâng vieäc laâu giôø taïi ba thaùnh ñöôøng
khaùc nhau, nôi cuoái cuøng laø nhaø thôø chính toøa. Don Bosco chæ giöõ laïi
cho mình moät ít ngöôøi caàn thieát cho vieäc troâng ngoù caùc em taïi nguyeän
xá.
Coâng vieäc Don Bosco laøm cho Giaùo phaän thaät caàn thieát vaø coù coâng
lôùn lao, ñaëc bieät vì caùi cheát cuûa nhieàu vò linh muïc giaø caû, söï thieáu thoán
caùc thöøa taùc vieân chöùc thaùnh baét ñaàu aûnh höôûng taïi Torinoâ. Thaät vaäy
ngay khi Don Bosco coù caùc linh muïc rieâng cuûa mình, ngaøi göûi moät vò
caùc ngaøy Chuû nhaät vaø leã troïng ñeán daâng thaùnh leã taïi nhaø thôø chính toøa,
theo lôøi yeâu caàu cuûa cha chính giaùo phaän; cha Celestine Durando laø
moät ngöôøi trong soá naøy. Vieäc ñoù tieáp tuïc ñeán naêm 1865 vaø caû maáy naêm
qua trong caùc kyø nghæ heø khi chæ coøn caùc tö giaùo treû cuûa Don Bosco ôû
Torinoâ maø thoâi.
Trong nhieàu hoaøn caûnh, lời than thôû, “Luùa chín thì nhieàu, maø thôï
gaët thì ít” [Lc 10,2] quaû ñuùng, nhöng Don Bosco khoâng queân lôøi coå voõ
cuûa Chuùa, “vaäy neân xin Chuùa cuûa muøa gaët sai ñeán nhieàu thôï gaët”. [Lc.
10,2]. Ngay töø nhöõng naêm ñaàu Nguyeän Xaù, Don Bosco ñaõ chæ thò moãi
ngaøy ñoïc moät kinh laïy Cha, moät kinh Kính möøng vaø moät kinh Saùng
danh vì nhu caàu khaån thieát cuûa Giaùo Hoäi. Thieân Chuùa ñaõ nhaäm lôøi ngaøi
caàu xin, vaø ban cho ngaøi ôn caàn thieát, ñeå laøm noåi leân, duy trì vaø döôõng
nuoâi ôn goïi linh muïc. Trong khi Don Bosco neâu gưông gaây aûnh höôûng
ca tuïng baûn chaáât ôn goïi linh muïc nôi caùc em, loøng yeâu thöông dòu daøng
cuûa ngaøi giuùp caùc em theå hieän lôøi khuyeân vì danh Thieân Chuùa. Taát caû
nhöõng ai thaân tình bieát ngaøi ñeàu tuyeân boá ngaøi ñaõ thaéng ñöôïc con tim
moïi ngöôøi. Noùi ñeán ngaøi, hoï aùp duïng nhöõng lôøi cuûa Saùch Chaâm ngoân,
“Long nhan raïng rôõ laø baày toâi ñöôïc soáng,
Ôn vua ban xuoáng nhö maây ñoå möa xuaân” [Cn 16, 15].
480
|
|
49.9 Page 489 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 1
ÑIEÀU LEÄ NGUYEÄN XAÙ AÁN BAÛN NAÊM 1887
(Xin ñoïc Chöông 9, ghi chuù 1)193
Chöông I. Giaùm ñoác
1. Giaùm ñoác laø vò Beà Treân Caû vaø chòu traùch nhieäm taát caû caùc sinh hoaït
cuûa Nguyeän Xaù.
2. Ngöôøi phaûi laø ngöôøi xuaát chuùng trong soá caùc thaønh vieân Ban ñieàu haønh
veà loøng ñaïo ñöùc, baùc aùi, vaø kieân nhaãn. Ngöôøi luoân phaûi toû ra mình laø moät
ngöôøi baïn, moät ngöôøi ñoàng haønh, vaø ngöôøi anh cuûa taát caû moïi ngöôøi, vaø do
ñoù phaûi bieát khuyeán khích moïi ngöôøi thi haønh nhieäm vuï cuûa hoï baèng söï thuyeát
phuïc hôn laø ra leänh.
3. Tröôùc khi boå nhieäm ai vaøo moät nhieäm vuï, tröôùc heát ngöôøi phaûi tham
khaûo caùc thaønh vieân cuûa Ban Ñieàu Haønh, neáu ngöôøi ñöôïc chæ ñònh laø moät linh
muïc, vò giaùm ñoác neân tham khaûo vò beà treân cuûa haøng giaùo só hoaëc cha chính
xöù ñòa phöông nôi coù Nguyeän Xaù, tröø phi vò linh muïc naøy laø ngöôøi noåi danh
vaø coù theå suy ñoaùn vieäc boå nhieäm ngöôøi seõ khoâng gaëp söï choáng ñoái.
4. Moãi thaùng moät laàøn ngöôøi phaûi trieäu taäp moät cuoäc hoïp Ban Ñieàu Haønh
ñeå nghe hoaëc ñeà nghò ñieàu gì toát ñeïp nhaát cho caùc em.
5. Traùch nhieäm cuûa vò giaùm ñoác laø phaûi caûnh caùo, xem xeùt moãi ngöôøi coù
thi haønh nhieäm vuï cuûa mình, söûa loãi vaø neáu caàn thì caùch chöùc.
6. Ngöôøi giaûi toäi cho những ai töï do ñeán vôùi ngöôøi. Khi giaûi toäi xong, ngöôøi
hoaëc moät vò linh muïc khaùc seõ daâng thaùnh leã; trong thaùnh leã seõ coù baøi giaûng
theo Phuùc aâm (hoaëc moät bieán coá trong Phuùc aâm hoaëc lòch söû Giaùo Hoäi).
7. Ngöôøi phaûi laø ngöôøi cha soáng giöõa caùc con, vaø phaûi coá gaéng baèng moïi
caùch ñeå in saâu vaøo caùc em loøng yeâu meán Thieân Chuùa, toân kính caùc vaät thaùnh,
naêng chòu caùc pheùp bí tích, coù loøng yêu meán Ñöùc Me nhö con thaûo vaø laø nhöõng
thaønh phaàn thaät ñaïo ñöùc.
Chuông 2. Phoù Giaùm ñoác
193 Nhöõng chöõ nghieâng xuaát hieän trong aán baûn thöù nhaát cuûa Baûn luaät naêm 1847 vaø
sau naøy ñöôïc xoùa boû; nhöõng chöõ trong ngoaëc ñôn ñöôïc theâm vaøo khoaûng naêm 1853
vaø sau naøy. Xin ñoïc tr 72 [Nxb]
481
|
|
49.10 Page 490 |
▲back to top |
1. Phoù giaùm ñoác phaûi laø moät linh muïc, vaø thay theá vò giaùm ñoác baát cöù khi
naøo caàn.
2. Ngöôøi nhaän leänh töø vò giaùm ñoác vaø thoâng baùo cho caùc thaønh vieân khaùc
trong Ban Ñieàu Haønh. Ngöôøi phaûi coi xem coù caùc giaùo chöùc cho caùc lôùp hoïc
giaùo lyù, vieäc toân troïng traät töï vaø kyû luaät nhö theá naøo.
3. Neáu coù nhaân vieân Ban Ñieàu Haønh naøo vaéng maët, phoù giaùm ñoác phaûi
cho ngöôøi thay thế ngay khoâng chaäm treã.
4. Ngöôøi phaûi xem ca ñoaøn coù taäp haùt caùc caâu tieàn xöôùng, thaùnh ca vaø
thaùnh vònh phaûi haùt khoâng.
5. (Trong tình traïng thieáu linh muïc, vò phoù giaùm ñoác cuõng seõ laøm nhieäm
vuï cuûa vòï giaùm linh). Ngöôøi laø cha giaûi toäi thöôøng xuyeân cuûa caùc em. Ngöôøi
seõ daâng thaùnh leã cuûa caùc em, dạy giaùo lyù, vaø khi caàn, giaûng thuyeát.
6. Ngöôøi cuõng coù boån phaän troâng coi caùc lôùp hoïc (ngaøy), toái, hoaëc caùc lôùp
hoïc ngaøy Chuû nhaät.
Chöông 3. Giaûng vieân giaùo lyù hoaëc Linh giaùm
1. Boån phaän cuûa vò giaùm linh phaûi hieän dieän vaø ñieàøu haønh caùc vieäc phuïng
vuï treân thaùnh ñöôøng, Bôûi ñoù, ngöôøi phaûi laø moät linh muïc. Neáu thình thoaûng
ngöôøi khoâng theå thi haønh ñöôïc nhieäm vuï, ngöôøi phaûi saép xeáp vôùi vò phoù giaùm
ñoác ñeå coù ngöôøi thay theá.
2. (Trong caùc ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc, ñeán giôø aán ñònh ngöôøi
khôûi söï hoaëc tham döï buoåi ñoïc Kinh Saùng cuûa Tieåu nhaät Tuïng Kinh Ñöùc Meï;
sau Kinh Taï ôn, ngöôøi seõ maëc aùo vaø daâng thaùnh leã caùc em).
3. Ngöôøi daïy giaùo lyù cho caùc ngöôøi tröôûng thaønh trong phoøng sau giaùo
ñöôøng, chuû trì Giôø Kinh Chieàu, vaø chuaån bò moïi vieäïc cho giôø chaàu Thaùnh
Theå.
4. Ngöôøi phaûi ñöôïc baùo caùo veàâ haïnh kieåm cuûa caùc em ñeå coù theå cung caáp
tin töùc vaø caáp giaáy chöùng chæ haïnh kieåm toát khi caàn.
5. Trong caùc ngaøy leã lôùn, ngöôøi phaûi saép xeáp cho coù ñuû caùc cha giaûi toäi
vaø daâng Thaùnh leã. Ngöôøi phaûi chuaån bò cho taát caû moïi vieäc trong thaùnh ñöôøng.
6. Vò linh giaùm cuûa Nguyeän Xaù cuõng laø vò giaùm ñoác cuûa Hieäp hoäi Lieân
ñôùi Thaùnh Luy. Nhieäm vuï cuûa ngöôøi ñöôïc moâ taû trong baûn ñieàu leä cuûa Hieäp
hoäi Lieân ñôùi vaø trong baûn ñieàu leä cuûa Hieäp hoäi Töông trôï.
7. Neáu ngöôøi bieát coù moät em lôùn tuoåi naøo caàn hoïc ñaïo - nhö thöôøng xaûy
ra - ngöôøi phaûi lo aán ñònh thôøi giôø vaø nôi thaät thích hôïp nhaát cho vieäc naøy.
482
|
|
50 Pages 491-500 |
▲back to top |
|
|
50.1 Page 491 |
▲back to top |
Chính ngöôøi phaûi laøm vieâc naøy hoaëc nếu coù ngöôøi khaùc laøm thì ngöôøi phaûi
xem ngöôøi ñoù coù kieân taâm vaø loøng baùc aùi, bôûi vì ñaây laø moät vaán ñeà chieám moät
linh hoàn veà cho Chuùa.
8. Nhieäm vuï cuûa vò phoù giaùm ñoác vaø linh höôùng coù theå do moät ngöôøi ñaûm
traùch. Baát cöù khi naøo khoâng theå coù moät vò linh muïc laøm linh höôùng, taát caû
nhieäm vuï cuûa vò naøy seõ ñöôïc trao cho vò phoù giaùm ñoác đảm traùch.
Chöông 4. Trôï taù
1. Trôï taù neân laø moät giaùo daân coù loøng baùc aùi vaø haêng say trong vieäc laøm
vinh danh Thieân Chuùa. Nhieäm vuï cuûa oâng laø phuï taù trong taát caû caùc coâng vieäc
trong thaùnh ñöôøng Nguyeän Xaù ñeå moïi söï ñöôïc ñieàu haønh moät caùch troâi chaûy.
2. OÂng phaûi troâng nom để cho ngöôøi vaøo thaùnh ñöôøng cho coù traät töï, soát
saéng laáy nöôùc thaùnh laøm daáu [Thaùnh giaù] vaø baùi quyø tröôùc Thaùnh Theå.
3. Neáu coù em beù naøo quaáy quaû trong thaùnh ñöôøng, oâng seõ nheï nhaøng baûo
ngöôøi coù traùch nhieäm ñöa em ra ngoaøi.
4. Khi nhaéc ngöôøi naøo phaûi giöõ traät töï trong thaùnh ñöôøng, neân ra hieäu tay
hôn laø baèng lôøi; neáu caàn phaûi quôû traùch laâu, oâng neân ñôïi khi xong vieäc, hoaëc
ñöa em ra ngoaøi.
5. Khi ñang haùt Kinh Chieàu hoaëc caùc vieäc phuïng vuï khaùc, oâng neân tuyeân
boá soá trang saùch.
Chöông 5. Ngöôøi coi phoøng thaùnh - Phoøng maëc aùo
1. Caàn coù ba ngöôøi coi phoøng thaùnh: moät laø moät tu sinh vaø hai ngöôøi kia
ñöôïc choïn trong caùc em coù loøng ñaïo, tính ngaên naép vaø khaû naêng laøm nhieäm
vuï naøy.
2. (Tu sinh laøm tröôûng phoøng thaùnh; anh phaûi coi lòch, chuaån bò saùch leã,
neáu caàn, daïy nghi thöùc leã thöôøng vaø giôø chaàu).
3. Nhieäm vuï cuûa caùc ngöôøi naøy tröôùc heát buoåi saùng phaûi saép xeáp baøn
thaùnh ñeå daâng Thaùnh leã. Chuaån bò röôïu vaø nöôùc, baùnh leã, cheùn vaø neáu caàn
Maët nhaät cho giôø Chaàu Thaùnh Theå; (sau ñoù, khi haùt baøi Tuïng ca kính Ñöùc
Meï, hoaëc chaäm nhaát khi xöôùng kinh naøy, phaûi nhaéc linh muïc maëc aùo ñeå daâng
Thaùnh leã).
4. Phaûi nhaéc cha ñeán giôø giaûng thuyeát vaø ñi cuøng ngöôøi leân buïc giaûng.
483
|
|
50.2 Page 492 |
▲back to top |
5. Thaép hai caây neán cho leã thöôøng; boán caây cho leã Coäng ñoàng ngaøy Chuû
nhaät vaø caùc ngaøy leã troïng; saùu caây cho leã troïng; boán caây laø ñuû cho giôù haùt
Kinh Chieàu; tuy nhieân trong ngaøy leã troïng, phaûi taép saùu caây neán, möôøi boán
caây cho giôø Chaàu Thaùnh Theå (Coâng ñoàng Chung GP, Torino. Muïc X, 22).
6. Khoâng ñöôïc thaép caùc caây neân trong khi giaûng ñeå cha giaûng vaø giaùo daân
khoâng bò chia trí,
7. Trong phoøng thaùnh phaûi giöõ thinh laëng; chæ ñöôïc noùi khi coù vieäc lieân
quan ñeán coâng taùc hoaëc nhieäm vuï cuûa caùc ngöôøi coi phoøng thaùnh maø thoâi.
8. Ñieàu naøy raát quan troïng, phaûi coù moät ngöôøi coi phoøng thaùnh rung
chuoâng khi linh muïc quay xuoáng ban pheùp laønh Thaùnh Theå cho coäng ñoaøn.
Phaûi ñôïi cho ñeán khi vò linh muïc ñoùng cöûa nhaø taïm tröôùc khi rung chuoâng laàn
thöù hai, keûo caùc em gaây loän xoän vaø baét ñaàu ra khoûi thánh ñöôøng, coù haønh vi
baát kính ñoái vôùi Thaùnh Theå.
9. Caùc ngöôøi coi phoøng thaùnh phaûi coù maët trong phoøng thaùnh tröôùc khi
khôûi söï caùc vieäc phuïng vuï; hoï khoâng ñưôïc rôøi cho ñeán khi caùc leã phuïc vaø caùc
vaät phuï thuoäc ñaõ ñöôïc caát ñi vaø khoùa laïi.
10.Tröôùc khi rôøi phoøng thaùnh, hoï phaûi kieåm soaùt laïi caùc ngaên tuû vaø cöûa
phoøng thaùnh ñaõ ñöôïc khoùa laïi.
Lôøi nhaéc nhôû caùc ngöôøi coi phoøng thaùnh
1. Moät nhieäm vuï raát quan troïng cuûa hoï laø môû vaø ñoùng cöûa thaùnh ñöôøng,
giöõ thaùnh ñöôøng saïch seõ, cuõng nhö taát cả caùc y phuïc vaø ñoà phuï tuøng baøn
thaùnh hoaëc Thaùnh leã, nhö boàn röûa, chai loï, chaân neán, khaên lau, khaên baøn,
khaên loùt ñoà thaùnh, khaên thaùnh, v.v… Khi caùc khaên hoaëc baát cöù ñoà duøng naøo
caàn ñem söûa, hoaëc thay theá caùc ngöôøi lo phoøng thaùnh phaûi báo cho vò phoù
giaùm ñoác bieát.
2. Moät trong caùc ngöôøi lo phoøng thaùnh phaûi rung chuoâng baùo heát giôø chôi,
vaø leân thaùnh ñöôøng.
3. (Ban toái, ngay tröôùc khi chuoâng baùo leân thaùnh ñöôøng, hoï phaûi saép gheá
cho coù thöù töï, saép xeáp choã ngoài rieâng cho caùc nhoùm ñuùng vôùi con soá ñaõ ghi
treân töôøng nhaø thôø).
4. (Khi caùc em ñaõ vaøo choã ngoài trong thaùnh ñöôøng, caùc ngöôøi coi phoøng
thaùnh phaùt saùch giaùo lyù cho caùc giaùo lyù vieân; naêm phuùt tröôùc khi chaám döùt
lôùp hoïc, hai ngöôøi coi phoøng thaùnh, moät ñi beân phaûi, moät ñi beân traùi phaùt saùch
haùt giôø Kinh Chieàu. Gaàn khi chaám döùt baøi Magnificat hoï ñi thu laïi, vaø caát vaøo
hoäc tuû, vaø traû chìa khoùa cho tröôûng ban phoøng thaùnh).
484
|
|
50.3 Page 493 |
▲back to top |
Chöông 6. Ngöôøi xöôùng kinh - caát haùt
1. Anh coù traùch nhieäm höôùng daãn vieäc ñoïc kinh.
2. Ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc, anh caát kinh saùng, ñoïc caùc kinh
phaûi ñoïc trong Thaùnh leã, höôùng daãn vieäc laàn haït Maân coâi naêm chuïc. Sau
Thaùnh leã, anh phaûi ñoïc ba kinh Tin, Caäy, Meán.
3. Khi leã troïng theå hôn. Anh ñoïc lôøi chuaån bò röôùc leã, kinh Sanctus vaø sau
ñoù kinh Taï ôn.
4. Tieáp theo baøi giaûng, anh phaûi ñoïc moät kinh Laïy Cha, moät kinh Kính
Möøng. Trong giôø ñoïc kinh saùng anh ñoïc theâm moät kinh Laïy Cha, moät kinh
Kính möøng caàu cho caùc aân nhaân cuûa Nguyeän Xaù vaø moät kinh nöõa kính Thaùnh
Luy, keát thuùc vôùi lôøi nguyeän Xin chuùc tuïng Thieân Chuùa ñeán muoân muoân ñôøi,
v. v. v.
5. Tröôùc lôùp hoïc giaùo lyù buoåi tối, anh cuõng khôûi söï ñoïc Kinh Laïy Cha vaø
kinh Kính Möøng, kinh Laïy Nöõ vöông khi ñaõ ñuû soá caùc em coù maët. Khi xong
lôùp giaùo lyù, anh phaûi cuøng coäng theå luaân phieân ñoïc ba kinh Tin, Caäy, Meán,
nhö khi ñoïc kinh ban saùng, vaø anh phaûi ñöùng choã naøo trong thaùnh ñöôøng ñeå
moïi ngöôøi coù theå nghe tieáng anh ñöôïc.
6. Anh phaûi cố gaéng ñoïc cho to, roõ vaø soát saéng ñeå coù theå laøm göông cho
ngöôøi nghe.
7. Anh cuõng phaûi bieát ngöøng ñoïc kinh khi Mình vaø Maùu Thaùnh ñöôïc daâng
leân, khi caâu Leã ñaõ xong, chuùc ra veà baèng an ñöôïc caát leân vì trong caùc luùc quan
troïng naøy moãi thaønh phaàn trong coäng theå phaûi caàu nguyeän rieâng vôùi Thieân
Chuùa trong taâm hoàn mình.
8. Vieäc naøy cuõng phaûi ñuôïc laøm nhö vaäy khi nhaän pheùp laønh Thaùnh Theå
luùc ban chieàu.
Chöông 7. Trôï Taù Nhaø Nguyeän
1. Caùc trôï taù nguyeän ñöôøng neân ñöôïc choïn trong soá nhöõng em göông maãu
hôn ñeå ñaëc biệt giuùp caùc vieäc phuïng vuï ban toái.
2. Neân coù ít nhaát boán em ñöùng ôû choã quan troïng hoaëc caùc goùc nhaø thôø
(moät gaàn baøn thờ Ñöùc Meï, choã thöù hai taïi baøn thôø Thaùnh Luy, coøn hai choã
kia ôû trung taâm nhaø thôø veà phía cöûa chính vaøo nhaø thôø). Caùc em naøy khoâng
ñöôïc boû choã neáu khoâng coù lyù do chính ñaùng. Neáu caàn caûnh caùo em naøo, thì
485
|
|
50.4 Page 494 |
▲back to top |
ñöøng coù voäi vaøng, vaø ñöøng bao giôø ñöôïc ñi qua tröôùc baøn thôø chính maø khoâng
baùi quyø. Taïi vò trí nôi caùc giaùo lyù vieân ñöùng töø ñaàu cho ñeán cuoái vieäc phuïng
vuï, hoï vaø caùc em trôï taù ñaõ ñuû cho vieäc troâng coi.
3. Khi caùc em vaøo thaùnh ñöôøng, caùc trôï taù xem chuùng coù vaøo ñuùng choã
khoâng, coù baùi quyø tröôùc Thaùnh Theå khoâng vaø coù ñuû cung kính khi ñôïi hoaëc
haùt khoâng.
4. Neáu thaáy em naøo nguû guïc hoaëc noùi truyeän, phaûi nhaéc baûo nheï nhaøng,
ñi laïi choã em ñoù caøng ít caøng toát, ñöøng coù bao giôø ñaùnh moät em naøo, ñöøng
bao giôø la maéng em hoaëc to tieáng vôùi em. Trong tröôøng hôïp loãi naëng, phaûi
ñöa em ra ngoaøi nhaø thôø ñeå quôû traùch.
Chöông 8. Giaùo Lyù Vieân
1. Coâng vieäc cuûa moät giaùo lyù vieân raát quan troïng, vì ñoù laø lyù do chính
trong vieäc ñieàu haønh Nguyeän Xaù. “Caùc con, giaùo lyù vieân, baèng vieäc daïy giaùo
lyù, caùc con laøm moät coâng vieäc ñaùng thöôûng coâng tröôùc maët Chuùa. Caùc con
coäng taùc vaøo vieäc cöùu roãi caùc linh hoàn ñöôïc cöùu chuoäc baèng böõu huyeát cuûa
Ñöùc Gieâsu Kitôâ nhôø vieäc dìu daét chuùng treân con ñöôøng cöùu roãi ñôøi ñôøi. Coâng
vieäc naøy cuõng ñaùng ñöôïc khen ngôïi tröôùc con maét ngöôøi ñôøi. Caùc em ñöôïc
caùc con daïy doã seõ luoân luoân chuùc phuùc caùc con, bôûi vì caùc con chæ cho chuùng
bieát con ñöôøng trôû neân moät ngöôøi Kitoâ höõu toát, moät ngöôøi coâng daân toát, moät
nieàm tin töôûng cho chính gia ñình em vaø xaõ hoäi”. [Don Bosco]
2. Neáu coù theå ñöôïc, caùc giaùo lyù vieân neân laø linh muïc hoaëc tö giaùo thì caøng
toát, tuy nhieân chuùng ta coù nhieàu nhoùm ñeå daïy vaø coù theå tin caäy vaøo vieäc laøm
cuûa nhieàu quyù vò göông maãu ñaõ tình nguyeän laøm nhieäm vuï naøy, quyù vò naøy
neân ñöôïc trao cho moät lôùp ñeå daïy. Tuy nhieân caùc ngöôøi tröôûng thaønh, baát cöù
luùc naøo, neân ñeå cho moät linh muïc daïy ôû caên phoøng sau baøn thôø chính.
3. Neáu khoâng ñuû caùc giaùo lyù vieân cho caùc lôùp, vò phoù Giaùm ñoác vôùi söï
ñoàng yù cuûa vò Giaùm ñoác, chæ ñònh moät trong soá caùc em hoïc gioûi ñöùng daïy moät
lôùp.
4. Giaùo Lyù Vieân phaûi coù maët trong lôùp khi haùt kinh Laïy Cha (sic).
5. Giaùo Lyù Vieân neân cho caùc em ngoài chung quanh mình thaønh nöûa voøng
troøn, coøn oâng ngoài chính giöõa. OÂng khoâng ñöôïc cuùi saùt em khi ñaët caâu hoûi
hoaëc nghe em traû lôøi, nhöng neân ñöùng thaúng ngöôøi, thöôøng xuyeân neân quay
nhìn mình trong lôùp.
486
|
|
50.5 Page 495 |
▲back to top |
6. Giaùo Lyù Vieân khoâng bao giôø boû ñi trong khi daïy. Neáu caàn gì, phaûi baùo
cho phoù giaùm ñoác hoặc ngöôøi phuï taù.
7. Giaùo Lyù Vieân phaûi ôû laïi trong lôùp cho tôùi sau khi ñoïc ba kinh Tin, Caäy,
Meán, vaø neáu coù theå khoâng neân ra veà cho ñeán khi xong heát caùc vieäïc phuïng vuï
treân thaùnh ñöôøng.
8. Khi coù tieáng chuoâng, naêm phuùt tröôùc khi chaám döùt lôùp giaùo lyù, Giaùo
Lyù Vieân neân keå moät caâu truyeän laáy Phuùc aâm hoaëc lòch söû Giaùo Hoäi, hoaëc
moät bieán coá naøo noù nhaán maïnh ñeán söï xaáu xa cuûa moät toäi aùc hoaëc caùi ñeïp
cuûa moät nhaân ñöùc.
9. Khoâng moät Giaùo Lyù Vieân naøo khôûi söï daïy giaùo lyù cho ñeán khi chính
hoï bieát roõ vaán ñeà, vaø khoâng bao gì ñeå cho caùc em hoïc thuoäc loøng caâu traû lôøi
caàn ñöôïc giaûi nghóa. Vieäc giaûi nghóa phaûi vaén goïn.
10. Giaùo Lyù Vieân khoâng bao giôø neân ñi vaøo ñeà taøi khoù hoaëc neâu leân caâu
hoûi khoâng theå traû lôøi moät caùch ñôn sô vaø deã daøng.
11. Caùc ñieàu xaáu Giaùo Lyù Vieân phaûi caån thaän löu taâm ñeán laø: noùi phaïm
thaùnh, coi thöôøng caùc ngaøy leã buoäc, khoâng trong saïch, troäm caép, thieáu aên naên
hoái loãi, thieáu quyeát taâm hoaëc khoâng thaønh thöïc trong toøa giaûi toäi.
12. Caùc nhaân ñöùc caàn ñöôïc nhaán maïnh ñeán nhaát laø: baùc aùi ñoái baïn höõu,
vaâng lôøi beà treân, thích laøm vieäc, traùnh löôøi bieáng vaø baïn xaáu, naêng xöng toäi
vaø röôùc leã.
13. Caùc lôùp giaùo lyù ñöôïc saép choã hoïc nhö sau: möôøi laêm tuoåi ñöôïc chaáp
nhaän194 cho röôùc leã vónh vieãn hoïc taïi phoøng daønh cho ca ñoaøn; nhöõng em ñöôïc
chaáp thuaän röôùc leã vónh vieãn nhöng chöa tôùi möôøi laêm tuoåi hoïc taïi choã gaàn
baøn thôø Ñöùc Meï vaø Thaùnh Luy; nhöõng lôùp hoïc khaùc ñöôïc saép xeáp choã tuøy
theo tuoåi vaø söï hieåu bieát. Khi aán ñònh choã hoïc cho nhöõng em chöa ñöôïc röôùc
leã, phaûi lo ñöøng xeáp nhöõng em nhoû chung vôùi caùc em lôùn tuoåi. Thí duï moät lôùp
goàm toaøn con trai treân möôøi boán; lôùp khaùc töø möôøi hai ñeán möôøi boán; lôùp
khaùc töø möôøi ñeán möôøi hai. Nhö vaäy seõ deã giöõ traät töï vaø khoâng laøm cho caùc
em lớn tuoåi ngaïi nguøng.
14. Soá ñeå beân leà caùc caâu hoûi giaùo lyù chæ cho bieát thöù töï phaûi theo khi
daïy. Caâu hoûi ghi soá 1 phaûi daïy cho moïi em, nhoû tuoåi vaø lôùn tuoåi. Nhöõng caâu
coù soá 2 daïy cho caùc em chòu pheùp Theâm söùc hoaëc em röôùc leã laàn ñaàu. Nhöõng
caâu coù ghi soá 3 vaø 4 daïy cho nhöõng em muoán ghi teân hoïc toaøn nieân. Nhöõng
caâu ghi soá 5 vaø 6 cho nhöõng em ñöôïc vónh vieãn naâng leân caáp.
194 Theo tuïc leä giaùo phaän, vieäc ñöôïc tröôùc leã laàn ñaàu chæ taïm thôøi ñeå baûo ñaûm caùc
ngöôøi röôùc leã laàn ñaàu coøn tieáp tuïc ñi hoïc giaùo lyù [Nxb]
487
|
|
50.6 Page 496 |
▲back to top |
15. Giaùo Lyù Vieân daïy ôû phoøng phía trong baøn thôø chính thöôøng laø caùc em
ñöôïc röôùc leã vónh vieãn, neân khoâng giaûi thích caùc caâu hoûi theo nghóa ñen. Khi
caàn giaûi thích ñieåm naøo, chæ noùi roõ vaø ngaén goïn. Ñeå gaây söï chuù taâm, chæ ñeå yù
ñeán nhöõng tröôøng hôïp thöïc haønh phuø hôïp vôùi ñeà taøi ñang thảo luaän, vaø neân
traùnh nhöõng vaán ñeà khoâng phuø hôïp vôùi tuoåi hoaëc trí hieåu cuûa em.
16. GVL neân luoân luoân coù thaùi ñoä vui veû vaø nhaän thöùc ñöôïc söï quan troïng
cuûa ñieàu mình ñang daïy. Khi caàn söûa loãi hoaëc khuyeân baûo, neân khuyeán khích,
khoâng bao giôø duøng nhöõng lôøi hoaëc loái noùi giaän döõ. Neân khen nhöõng em ñaùng
ñöôïc khen, nhöng ñöøng voäi khieån traùch. Taát caû nhöõng thaønh phaàn trong Ban
Ñieàu Haønh thaáy mình raûnh tay trong giôø daïy giaùo lyù, thì coi mình nhö Giaùo
Lyù Vieân [vì coù tröôøng hôïp caàn ñeán ngöôøi daïy] bôûi vì hoï ñaõ bieát caùc em vaø
bieát caùch xöû ñoái vôùi chuùng.
Chöông 9. Ngöôøi giöõ hoà sô
1. Caùc hoà sô coù lieân quan ñeán Nguyeän Xaù ñeàu do ngöôøi quaûn thuû hoà sô
chòu traùch nhieäm.
2. Quaûn thuû vieân (QTV) phaûi ghi hoï vaø teân vaø nhieäm vuï moãi thaønh vieân
Ban Ñieàu Haønh vaø daùn ở phoøng maëc aùo. Phaûi laøm moäât baûn kieåâm keâ taát caû ñoà
vaät caàn cho coâng vieäc thaùnh ñöôøng, (ñaëc bieät nhöõng ñoà taëng rieâng cho moät
baøn thôø). Nhö theá phaûi laøm theo lôøi daën cuûa vò Phoù Giaùm ñoác.
3. QTV laø ngöôøi giöõ vaø chòu traùch nhieäm caùc saùch, soå kieåm keâ, vaø caùc vaät
lieäu khaùc cuûa Hieäp Hoäi Lieân ñôùi Thaùnh Luy vaø Hieäp Hoäi Töông Thaân.
4. QTV phaûi giöõ caùc caùc baûn nhaïc trong nôi coù khoùa vaø giöõ chìa khoùa, vaø
chæ giao cho nhaïc tröôûng maø thoâi. Khoâng ñöôïc ñeå caùc baûn ngoaøi khuoân vieân
nhaø; tuy nhieân, ñöôïc pheùp laøm baûn sao duøng trong khu vöïc nhaø.
5. QTV cuõng chòu traùch nhieäm troâng coi moät thö vieän nhoû treû em ñöôïc töï
do laáy ñoïc trong khu vöïc hoaëc taïi nhaø. Teân vaø choã ôû cuûa ngöôøi möôïn phaûi
ñöôïc ghi theo thöù töï ñeå theo doõi cuoán saùch, neáu trong moät thaùng maø chöa traû
laïi. (Xem Luaät cuûa Thö vieän trong Phaàn III).
6. Nhieäm vuï chính cuûa ngöôøi quaûn thuû hoà sơ laø khoâng ñeå cho baát cöù moät
vaät gì cuûa Nguyeän Xaù bò maát hoaëc ñem ra khoûi khuoân vieân maø khoâng ñöôïc
kieåm soaùt tröôùc khi cho ñem ra.
7. Caùc nhieäm vuï cuûa ngöôøi giöõ hoà sô phaûi ñöôïc thi haønh ñuùng caùch bôûi vò
Phoù Giaùm ñoác, vaø vaên phoøng naøy chæ ñöôïc trao cho nhöõng ngöôøi khaùc neáu vò
Phoù giaùm ñoác khoâng coøn khaû naêng ñaûm traùch noù nöõa.
488
|
|
50.7 Page 497 |
▲back to top |
Chương 10. Hoøa giaûi vieân
1. Nhieäm vuï cuûa hoøa giaûi vieân (HGV) laø ngöøa tröôùc caùc cuoäc ñaùnh loän,
caûi vaõ, theà thoát vaø moïi ñieàu khoâng neân noùi tôùi.
2. Trong tröôøng hôïp coù chuyeän xảy ra, cuõng may ít thaáy giöõa caùc em cuûa
chuùng ta, HGV caàn phaûi laäp töùc caûnh caùo ngöôøi phaïm loãi vaø kieân nhaãn ngoït
ngaøo giaûi thích loãi naøy bò trieät ñeå caám, cho thaáy ngöôøi laøm loãi thieáu tö caùch
vaø laøm moät vieäc maát loøng Chuùa.
3. Neáu thaáy caàn phaûi sửa loãi, HGV phaûi laøm moät caùch rieâng tö, ngoaïi tröø
caàn phaûi söûa chöõa moät göông xaáu.
4. HGV phaûi luoân luoân ngöøa tröôùc moät caùch teá nhò, nhöõng em ra khoûi nhaø
thôø trong khi vieäc phuïng vuï coøn ñang tieáp dieãn hoaëc laøm quaáy roái baèng söï trì
hoaõn hoaëc chôi gaàn beân. Neáu xảy ra vieäc naøy, HGV phaûi kieân nhaãn baûo em
phaïm loãi phaûi vaøo nhaø thờø ngay khi coù chuoâng baùo.
5. HGV cuõng phaûi hoøa giaûi caùc ngöôøi phaïm loãi vôùi caùc vò beà treân cuûa
chuùng, ñöa em boû chaïy trôû veà vôùi boá meï vaø trong tuaàn neân khuyeán khích baïn
beø ñeán Nguyeän Xaù ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc.
6. Cuoái cuøng, HGV phaûi kín ñaùo môøi nhöõng em naøo caàn ñi xöng toäi ñeå laøm
hoøa vôùi Chuùa.
7. Maëc daàu taát caû nhaân vieân Ban Ñieàu Haønh coù theå ñöôïc coi laø hoøa giaûi
vieân, nhöõng nhieäm vuï naøy khoâng bao giôø ñöôïc trao hai ngöôøi moät caùch ñaëc
bieät. Hoï phaûi ñöôïc baàu ra theo ña soá cuûa Ban Ñieàu Haønh.
8. Hoäi tröôûng vaø phoù Hoäi tröôûng Hieäp Hoäi Lieân Ñôùi Thaùnh Luy laø nhöõng
hoøa giaûi vieân theo ngoaïi leä (ex officio ?).
Chöông 11. Ca vieân
1. Moïi em ñaùng ñöôïc môøi goïi vaøo ca ñoaøn, bôûi vì taát caû ñeàu tham döï vaøo
vieäc haùt; tuy nhieân, ñieàu ñoù khoâng coù theå coù ñöôïc, chæ moät soá ít coù tieáng trong
môùi ñöôïc choïn ñeå laõnh ñaàu vieäc haùt.
2. Coù hai loaïi ca vieân: nhöõng em trong ca ñoaøn treân gaùc, vaø nhöõng em haùt
treân cung thaùnh. Khoâng em naøo ñöôïc vaøo ca ñoaøn ngoaïi tröø em coù haïnh kieåm
göông maãu vaø bieát ñoïc tieáng La tinh ñuùng caùch.
3. Ñeå ñöôïc laøm ca vieân, em phaûi bieát ñoïc nhaïc (solfegio) vaø haùt bình ca
(Gregorieâng).
489
|
|
50.8 Page 498 |
▲back to top |
4. Moät ca tröôûng vaø moät ca phoù chòu traùch nhieäm vieäc haùt. Hoï phaûi bieát
chia beø cho ñeàu ñaën ñeå taát caû cuõng ñöôïc laøm troøn traùch nhieäm.
5. Tieåu nhaät Tuïng kinh Ñöùc Meï ñöôïc taát caû moïi ngöôøi haùt recto tono (?)
ban saùng ngoaïi tröø baøi thaùnh vònh, caùc baøi ñoïc, Te Deum vaø Benedictus ñöôïc
haùt baèng tieáng La tinh. (Trong caùc leã troïng taát caû caùc phaàn cuûa Kinh Nhaät
tuïng ñöôïc haùt theo bình ca Gregorieâng). Kinh Chieàu thi haønh theo lòch giaùo
phaän aán ñònh. Tröôøng hôïp khoâng theå haùt Tieåu Nhaät Tuïng kính Ñöùc Meï, thì
Kinh chieàu kính Ñöùc Meï hoaëc ít nhaát baøi Ave Maris Stella, cuøng kinh
Magnificat vaø Oremus ñöôïc haùt vaøo buoåi chieàu.
6. Khi moät thaùnh vònh hoaëc caâu tieàn xöôùng ñöôïc xöôùng, taát caû phaûi ñoàng
ca, lôõ coù ca vieân naøo haùt traät, ngöôøi baïn beân caïnh khoâng neân cöôøi hoaëc choïc
queâ anh, nhöng ca tröôûng coá gaéng ñem anh ta trôû laïi haùt cho ñuùng cung.
7. Caùc em haùt treân cung thaùnh phaûi heát söùc cẩn thaän haùt moät cung vôùi caùc
ca vieân treân gaùc. Ngöôøi nhaïc tröôûng phaûi saép xeáp ñeå caùc baøi thaùnh vònh, thaùnh
ca ñöôïc ca ñoaøn vaø coâng ñoaøn luaân phieân haùt.
8. Trong ngaøy Chuû nhaät cuoái moãi thaùng Nghi thöùc caàu nguyeän cho keû qua
ñôøi cuõng ñöôïc haùt ngaøy Chuû nhaät ngay sau khi thoâng baùo moät thaønh vieân Ban
Ñieàu Haønh hoaëc cho meï cuûa hoï qua ñôøi.
9. Ca vieân phaûi traùnh tính hôïm mình vaø kieâu ngaïo, laø hai neát xaáu laøm hö
hoûng vieäc hoï ñang laøm vaø gaây caûm nghó xaáu nôi caùc baïn. (Moät ca vieân Kitoâ
höõu khoâng bao giôø coâng kích hoaëc coù moät muïc ñích naøo khaùc ngoaøi vieäc ca
tuïng Thieân Chuùa, hôïp tieáng haùt cuûa mình vôùi tieáng haùt caùc thieân thaàn ñeå chuùc
tuïng vaø ca ngôïi Ngöôøi treân Thieân ñaøng).
Chöông 12. Trôï taù saân chôi
1. Tất caû caùc em ñeàu ñöôïc khuyeán khích tham döï vaøo moät troø chôi ñuùng
caùch vaø ñuùng thôøi gian.
2. Caùc troø chôi giaûi trí ñöôïc pheùp chôi sau ñaây: bocce195, plastrelle196,
ñaùnh ñu, caø kheâu, ngöïa goã chaïy voøng quanh, thaåy banh truùng muïc tieâu, theå
duïc theå thao, vaø caùc troø chôi khaùc giuùp cho thaân theå ñöôïc lanh lôïi.
3. Chôi baøi, baøi caøo vaø caùc troø chôi giaûi trí khaùc coù theå laøm dòp laøm maát
loøng Chuùa vaø gaây nguy haïi cho ngöôøi laùng gieàng hoaëc cho mình ñeàu bò caám.
195 Loái chôi neùm banh ngoài trôøi trong saân cỏ cuûa YÙ trong moät loái ñi daøi nhöng roäng
[Nxb]ù
196 Mieáng bi deïp, lôùn hôn ñoàng xu moät chuùt, duøng ñeå chôi theo loái thaåy bi [Nxb]
490
|
|
50.9 Page 499 |
▲back to top |
4. Giôø ra chôi thoâng thöôøng töø 10:00 ñeán 12 giôø tröa, töø 1:00 ñeán 2:30
chieàu, vaø sau giôø phuïng vuï treân nhaø thôø cho ñeán Toái. Muøa ñoâng, caùc em ñöôïc
chôi ñeán toái vaøo luùc taùm giôø, nhöng khoâng chôi trong khi coøn lôùp hoïc.
5. Coù naêm phuï taù, moät laøm trưởng nhoùm, phaân phoái caùc troø chôi.
6. Tröôûng nhoùm giöõ hoà sô soá löôïng vaø loaïi troø chôi trong tay ñeå saün saøng
cung caáùp cho caùc em. Khi caàn thay theá hoaëc söûa chöõa, anh seõ baùo cho vò Phoù
Giaùm ñoác bieát.
7. Coù hai ngöôi cuøng laøm nhieäm vuï lo cho troø chôi ngaøy Chuû nhaät. Anh
tröôûng ban lo giöõ traät töï, tuy nhieân anh khoâng buoäc phaûi laøm nhieäm vuï, ngoaïi
tröø moät trong hai anh kia vaéng maët.
8. Moãi troø chôi vaø duïng cuï ñeå chôi ñöôïc ñaùnh soá. Chaúng haïn nhö coù chín
boä chôi bocce, moãi boä ñöôïc ñaùnh soá 1,2,3,4,5,6,7,8,9 vaø coù theû caáp ra phuø
hôïp töøng boä. Neáu coù naêm ñoâi caø kheâu, chuùng seõ ñöôïc ñaùnh soá 10,11,12,13,14,
vaø cöù theá cho ñeán heát caùc loaïi troø chôi.
9. Khi möôïn duïng cuï troø chôi, ngöôøi möôïn phaûi ñeå laïi caùi gì laøm vaät theá
treân ñoù ngöôøi coi saân chôi seõ maùng vaøo moät con soá töông ñöông vôùi soá cuûa
duïng cuï troø chôi ñöôïc möôïn. Trong tröôøng hôïp moät troø chôi bò hö hoûng hoaëc
bò maát anh tröôûng ban baùo cho vị phoù Giaùm ñoác, chæ khi naøo ngöôøi cho pheùp,
vaät theá chaân môùi ñöôïc traû laïi.
10. Trong giôø chôi, moät ngöôøi trôï taù ñi chung quanh saân chôi ñeå phoøng
ngöøa duïng cuï khoâng bò hö hoûng hoaëc bò aên caép; ngöôøi phụ taù kia khoâng boû
phoøng troø chôi vaø khoâng vì baát cöù tröôøng hôïp naøo cho pheùp ngöôøi khaùc ñöôïc
vaøo phoøng.
11. Caùc ngöôi trôï taù ñöôïc thuùc giuïc baét moïi ngöôøi phaûi tham gia cuoäc
chôi, toát hôn laø troø chôi thöôøng ñöôïc chôi ôû Ngyuyeän xaù.
12. Sau giôø chôi, caùc trôï taù kieåm ñieåm laïi xem coù thieáu gì khoâng, ñem taát
caû troø chôi vaø duïng cuï caát vaøo trong kho cho coù thöù töï, khoùa kho laïi vaø ñöa
chìa khoùa cho vò phoù Giaùm ñoác.
Chöông 13. Baûo hoä vaø ngöôøi baûo trôï
1. Ngöôøi baûo trôï coù moät nhieäm vuï quan troïng trong vieäc tìm coâng vieäc
cho nhöõng em ngheøo vaø voâ gia cö. Hoï phaûi chaéc chaén raèng caùc em hoïc ngheà
vaø nhöõng ngöôøi thôï treû ñeán Nguyeän Xaù khoâng laøm vieâïc döôùi quyeàn caùc ngöôøi
chuû hoaëc trong moâi tröôøng coù theå gaây nguy haïi cho vieäc cöùu roãi ñôøi ñôøi cuûa
chuùng.
491
|
|
50.10 Page 500 |
▲back to top |
2. Caùc vò baûo trôï tìm em naøo boû nhaø ñöa veà cho cha meï chuùng vaø laøm
moïi caùch ñeå tìm cho em moät vieäc laøm ñeå coù hoïc moät ngheà hoaëc khoâng ñeå bò
thaát nghieäp.
3. Caùc ngöôøi baûo hoâï thöôøng laø hai ngöôøi, phaûi giöõ hoà sô teân vaø ñòa chæ
cuûa ngöôøi chuû neáu thaáy troáng thì göûi ñeán cho oâng moät em ñeå oâng baûo trôï.
4. Ngöôøi baûo hoä giuùp ñôõ vaø quan saùt coâng vieäc hoï laøm nhöng khoâng chòu
traùch nhieäm baát cöù taøi chaùnh naøo, ngay caû vôùi ngöôøi chuû cuûa em.
5. Trong baát cöù moät thoûa thuaän naøo vôùi ngöôøi chuû, ñieàu kieän thöù nhaát em
hoïc ngheà khoâng laøm vieäc ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc.
6. Neáu ngöôøi baûo hoä bieát ñöôïc em laøm vieäc trong moâi tröôøng khoâng toát
ñeïp, oâng seõ giuùp chuû phaûi chuù taâm, neáu caàn caûnh caùo ngöôøi chuû, neáu coù theå
vaø laøm heát caùch ñeå tìm cho em coâng vieäc khaùc.
Phaàn III- Chöông 5. Ngöôøi coi thö vieän
1. Ngöôøi coi thö vieän (TTV) coù traùch nhieäm troâng coi moät soá caùc saùch ñaõ
ñöôïc söu taäp. Hoï seõ cho ngöôøi naøo muoán möôïn vaø haàu nhö người möôïn tìm
ñöôïc lôïi ích cho mình.
2. TTV seõ ghi teân ngöôøi möôïn vaø cho hoï bieát phaûi ñem traû laïi trong moät
thaùng.
3. Anh seõ giöõ hoà sô caùc cuoán saùch traû laïi hoaëc cho möôïn, ñeå baùo caùo cho
vò beà treân coù thaåm quyeàn.
4. Ban ñieàu haønh thö vieän coù hai ngöôøi: moät quaûn trò thö vieän laø ngöôøi
cho möôïn saùch, vaø moät ngöôøi phuï taù toång quaùt, coù traùch nhieäm kieåm soaùt khi
cho ra.
5. Ngöôøi quaûn thuû vaø ngöôøi phuï taù coù theå cuøng moäït ngöôøi, gioáng nhö
tröôøng hôïp thay theá cho ngöôøi kia khi vaéng maët.
6. Taát caû nhöõng ai söû duïng thö vieän ñöôïc nhaéc nhôû khoâng ñưôïc laøm maát,
laøm hö hoûng hoaëc vieát teân vaøo saùch. Saùch phaûi ñöôïc ñem traû laïi noäi trong
moät thaùng.
Phaàn II- Chöông 1. Luaät leä chung cho caùc thaønh phaàn Ban Ñieàu Haønh
492
|
|
51 Pages 501-510 |
▲back to top |
|
|
51.1 Page 501 |
▲back to top |
1. Moïi nhieäm vuï trong Ngyueän xaù ñeàu coù ñoäng cô laø ñöùc baùc aùi, vaø ñöôïc
thöïc hieän vì loøng say meán daâng leân cho Chuùa. Moïi ngöôøi neân khuyeán khích
nhau kieân taâm laøm nhieäm vuï vaø thöïc hieän coâng vieäc cuûa mình.
2. Nhöõng em thöôøng lai vaõng Nguyeän Xaù neân thöôøng xuyeân ñöôïc khuyeán
khích ñeán ñeàu ñaën, vaø neân môøi caùc em môùi ñeán. Thaønh phaàn Ban Ñieàu Haønh
khoâng bao giôø neân chæ trích caùc luaät leä hoaëc baát cöù caùi gì khaùc coù lieân quan
ñeán Nguyeän Xaù, vaø khoâng bao giôø ñöôïc từ choái thi haønh moät chæ thò naøo cuûa vò
Giaùm ñoác hoaëc baát cöù moät vò beà treân naøo tröôùc maët moät em.
3. Thaät laø moät aân hueä ñöôïc daïy caùc chaân lyù Ñöùc Tin chuùng ta cho nhöõng
ngöôøi chöa bieát ñeán vaø ngaên ngöøa ngay caû moät toäi phaïm.
4. Giöõ baùc aùi ñoái vôùi nhau vaø kieân nhaãn chòu ñöïng loãi laàm ngöôøi khaùc ñeå
mang laïi thanh danh cuûa Nguyeän Xaù vaø Ban Ñieàu Haønh vaø thuùc giuïc ngöôøi
khaùc laøm baïn vaø tin töôûng vào vò giaùm ñoác laø nhöõng ñieàu ñöôïc tha thieát
khuyeán caùo. Khoâng coù nhöõng ñieàu naøy thì khoâng duy trì ñöôïc traät töï, vaø cuõng
khoâng coå voõ vieäc laøm vinh danh Thieân Chuùa vaø lo cho phaàn roãi caùc linh hoàn.
5. (Bôûi vì thaät khoù maø tìm ñöôïc ñuû ngöôøi ñaûm nhieäïm caùc traùch vuï naøy,
moät ngöôøi phaûi quaùn xuyeán nhieàu coâng vieäc; chaúng haïn, vieäc noùi chuyeän cuûa
caùc hoøa giaûi vieân, thì quan thaày vaø ngöôøi phuï taù cuøng do moät ngöôøi ñaûm
traùch).
6. (Cuõng theá vò Phoù Giaùm ñoác cuõng laø vò giaùm linh. Ngöôøi hoaø giaûi, trôï taù
thaùnh ñöôøng, vaø ngöôøi xöôùng kinh coù theå do cuøng moät ngöôøi chịu traùch nhieäm.
Cuõng nhö traùch nhieäm cuûa ngöôøi giöõ hoà sô, phuï taù vaø quaûn thuû thö vieän cuõng
phaûi trao cho moät ngöôøi coi phoøng aùo laø ngöôøi coù caùc ñöùc tính caàn thieát).
493
|
|
51.2 Page 502 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 2
ÑIỀU LEÄ NGUYEÄN XAÙ
(Xem Chöông 10, ghi chuù 1)
Phaàn II – Chương 4. Tö caùch trong thaùnh ñöôøng
1. Ngay khi coù hieäu leänh leân tham döï vieäc phuïng vuï ôû thaùnh ñöôøng, moïi
ngöôøi phaûi mau maén ñi ngay moät caùch traät töï vaø aên maëc chænh teà.
2. Khi vaøo thaùnh ñöôøng, moãi em phaûi laáy nöôùc thaùnh [laøm daáu Thaùnh giaù]
xin Chuùa chuùc laønh cho mình, roài ñi ñeán choã ngoài, quyø xuoáng caàu nguyeän
moät chuùt. Em neân nhôù mình ñang ôû trong Nhaø Chuùa, Chuùa ôû treân trời vaø ôû
döôùi theá.
3. Khoâng caàn phaûi coù söï kieåm soaùt trong thaùnh ñöôøng; nguyeân moät yù nghó
ñang ôû trong Nhaø Chuùa ñuû ñeå boûù heát moïi söï chia trí, tuy nhieân ngöôøi ta hay
voâ tình queân mình ñang ôû ñaâu, neân moïi ngöôøi ñöôïc thoâi thuùc vaâng lôøi caùc
ngöôøi trôï taù hoaëc ngöôøi höôùng daãn. Khoâng ai ñöôïc ra khoûi nhaø thôø khi khoâng
coù lyù do nghieâm troïng.
4. Moïi ngöôøi neân traùnh nguû guïc, noùi chuyeän, ñuøa nghòch, hoaëc laøm ñieàu
gì khieán cho phaûi cöôøi hoaëc laøm roän. Nhöõng loái cö xöû sai laàm nhö vaäy phaûi
ñöôïc söûa trò ngay vaø caû bò phaït theo göông Ñöùc Gieâsu Kitoâ, khi Ngöôøi caàm
roi ñaùnh ñuoåi nhöõng ngöôøi cho vay tieàn baïc trong đền thôø.
5. Khi coù ai bò caûnh caùo, duø ñuùng duø sai, vì moät ñieàu loãi luaät leä naøo ñoù,
phaûi lòch söï chaáp nhaän lôøi caûnh caùo khoâng choáng ñoái. Sau leã nghi, môùi trình
bày lyù leõ cuûa mình.
6. Ban saùng, khoâng ai ñöôïc rôøi thaùnh ñöôøng cho ñeán sau khi haùt caâu chuùc
tuïng “Chuùc tuïng danh Chuùa Gieâsu vaø Meï Maria ñeán muoân ñôøi”. Trong kinh
nguyeän buoåi toái, moãi ngöôøi tieáp tuïc quyø cho ñeán khi Mình Thaùnh Chuùa ñöôïc
caát vaøo nhaø taïm.
7. Taát caû neân soát saéng khoâng rôøi thaùnh ñöôøng trong khi giaûng. Sau caùc
nghi thöùc, moïi ngöôøi môùi saép haøng thöù töï ñi ra ñeå tham döï cuoäc chôi hoaëc veà
nhaø.
494
|
|
51.3 Page 503 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 3
ÑIỀU LEÄ NGUYEÄN XAÙ
( Xem Chöông 11, ghi chuù 3)
Phaàn II- Chöông 3. Tö caùch ngoaøi Saân chôi
1. Theå duïc raát toát cho ngöôøi treû, moïi ngöôøi neân tham döï caùc troø chôi ñöôïc
duøng cho chuùng toâi.
2. Caùc em neân töï yù chôi caùc moân chôi coù saün vaø ôû nôi ñöôïc aán ñònh.
3. (Trong giôø ra chôi, vaø nhöõng luùc khaùc khoâng ñöôïc noùi chính trò hoaëc
ñem tôùi baát cöù tôø baùo hoaëc cuoán saùch naøo maø khoâng ñöôïc cha giaùm ñoác chaáp
thuaän tröôùc)197.
4. Caám khoâng ñöôïc ñaùnh baïc, laáy thöùc aên hoaëc baát cöù vaät gì neáu khoâng
coù pheùp roõ reät cuûa vò Phoù Giaùm ñoác; vì lyù do nghieâm troïng ñieàu khoaûn naøy
phaûi ñöôïc giöõ raát ngaët.
5. Neáu trong khi chôi, coù khaùch vaøo Nguyeän Xaù, ai gaàn nhaát seõ chaøo
khaùch, nhaác muõ ra, nhöôøng loái ñi, ngöøng chôi choác laùt, neáu caàn.
6. Noùi chung, caám chôi baøi hoaëc baøi caøo ñeå laáy baèng traùi banh nhoû hoaëïc
lôùn. Neân haõm tính thích la quaù lôùn; caám xen vaøo troø chôi cuûa nguoøi khaùc; caám
neùm ñaù, banh goã, banh tuyeát; huûy hoaïi caây coái, yeát thò hoaëc hình aûnh, töôøng
vaùch, baøn gheá ñoà ñaïc, hoaëc vieát veõ treân ñoù.
7. Ñaùnh loän, ñaâm cheùm hoaëc laøm huyeân naùo bò caám roõ reät. Noùi nhöõng lôøi
thoâ bæ hoaëc khinh bæ cuõng bò caám. Chuùng ta laø con caùi Thieân Chuùa, thì phaûi
thöông yeâu nhau vôùi loøng baùc aùi nhö đối vôùi anh em ruoät mình.
8. Khi coù tieáng chuoâng, möôøi laêm phuùt tröôùc khi heát giôø chôi, phaûi mau
mau keát thuùc cuoäc chôi, khoâng ñöôïc khôûi söï cuoäc chôi môùi. Nghe tieáng
chuoâng laàn thöù hai, phaûi traû laïi ñoà chôi vaø laáy laïi ñoà theá chaân ñeå laïi.
9. Duïng cuï chôi khoâng ñöôïc mang ra khoûi nhaø.
10. Trong giôø chôi phaûi toû loøng toân troïng nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm vaø
vaâng lôøi hoï.
197 Nhöõng chöõ trong ngoaëc đơn coù töø naêm 1852 hoaëc sau naøy {Nxb].
495
|
|
51.4 Page 504 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 4
ÑIỀU LEÄ NGUYEÄN XAÙ
(Xem Chöông 14, ghi chuù 1)
Phaàn II – Chöông 7.
1. Caùc con thaân meán, haõy nhôù xöng toäi vaø Röôùc Leã laø hai caây choáng ñôõ
vöõng chaéc nhaát treân con ñöôøng ñi veà thieân ñaøng cuûa caùc con. Cho neân, neáu
coù ai coá tình laøm cho caùc con boû noù ñi, haõy coi hoï laø keû thuø cuûa linh hoàn caùc
con.
2. Chuùng toâi khoâng coù yù boù buoäc ai ñeán vôùi caùc bí tích naøy. Caùc con hoaøn
toaøn ñöôïc töï do. Tình yeâu, chöù khoâng sôï haõi, noùi cho caùc con bieát phaûi laøm
gì. Chính saùch naøy mang laïi keát quaû myõ maõn. Nhieàu em ñi xöng toäi vaø leân
röôùc leã moãi hai tuaàn moät laàn, nhöõng em khaùc moãi tuaàn, vaø moät soá thì haøng
ngaøy, maëc daàu chuùng coøn phaûi ñi laøm. Vôùi caùc tín höõu tieân khôûi, Röôùc Leã
ñöôïc laøm haøng ngaøy, vaø Coâng ñoàng Tridentino khuyeán khích taát caùc tín höõu
leân Röôùc Leã trong moãi Thaùnh leã hoï tham döï.
3. Tuy nhieân, lôøi cha khuyeân laø caùc con neân theo luaät cuûa giaùo phaän, laø
xöng toäi moãi hai tuaàn moät laàn hoaëc thaùng moät laàn. Thaùnh Philip Neâri, ngöôøi
baïn vó ñaïi cuûa tuoåi treû, khuyeán caùo xöng tội haøng tuaàn vaø Röôùc Leã thì neân
thöôøng xuyeân hôn theo lôøi khuyeân cuûa cha giaûi toäi.
4. Cha naøi caùc con, ñaëc bieät caùc con lôùn tuoåi, haõy nhaän caùc bí tích taïi
nguyeän ñöôøng Nguyeän Xaù chuùng ta ñeå neâu göông toát cho caùc em khaùc. Khi
caùc con ñi xöng toäi vaø leân Röôùc Mình Thaùnh vôùi loøng soát saéng vaø chuyeân
taâm, göông saùng cuûa caùc con coøn höõu hieäu hôn baøi giaûng hay.
5. Beà treân cuûa Nguyeän Xaù, cha giaùm linh vaø cha phoù giaùm ñoác laø cha giaûi
toäi thöôøng xuyeân. Trong caùc ngaøy leã troïng coù theâm caùc cha giaûi toäi khaùc.
6. Maëc daàu caùc con coù quyeàn töï do thay ñoåi cha giaûi toäi, cha khuyeân caùc
con neân ñeàu ñeàu ñeán vôùi cuøng moät cha, bôûi vì linh hoàn caùc con phaûi ñöôïc
chaêm soùc nhö ngöôøi laøm vöôøn chaêm soùc caùc caây rau vaø vò baùc só vôùi beänh
nhaân cuûa mình. Hôn nöõa, trong tröôøng hôïp bò beänh naëng, vò giaûi toäi toát hôn
neân laø vò ñaõ quen vôùi tình traïng linh hoàn ngöôøi ñoù.
7. Ngaøy naøo caùc con löïa ñeán vôùi caùc bí tích, ngay khi tôùi Nguyeän Xaù thì
ñöøng baét ñaàu chôi, nhöng haõy ñi thaúng tôùi nhaø nguyeän ñeå chuaån bò mình theo
taäp Baïn cuûa ngöôøi treû vaø caùc saùch kinh khaùc coù saün. Neáu caùc con phaûi ñôïi,
496
|
|
51.5 Page 505 |
▲back to top |
thì haõy daâng leân Chuùa ñeå ñeàn toäi mình. Ñöøng bao giôø caõi nhau ñeå khoâng cho
ngöôøi khaùc ñi xöng toäi tröôùc con hoaëc tröôùc nhöõng ngöôøi khaùc.
8. Vò giaûi toäi laø ngöôøi baïn cuûa linh hoàn con; cho neân cha ñeà nghò con haõy
tin caäy ngöôøi heát loøng. Noùi vôùi ngaøi con taát caû caùc bí maät cuûa loøng con. Ñöøng
coù sôï, ngaøi khoâng bao giôø tieát loä baát cöù moät ñieàu naøo ngaøi nghe ñöôïc trong
toøa caùo giaûi; ngaøi bò caám nhaët caû ñeán vieäc nghó ñeán nhöõng ñieàu ñoù nöõa. Luoân
luoân haõy hoûi cha giaûi toäi khuyeân con veà nhöõng vaán ñeà heát söùc quan troïng,
chaúng haïn veà vieäc choïn moät ôn goïi. Chuùa ñaõ noùi ai laéng nghe vò giaûi toäâi laø
laéng nghe chính Chuùa. “Ai nghe con laø nghe Ta” [Lc 10,16].
9. Sau khi xöng toäi, haõy tìm moät nôi yeân tònh ñeå laøm vieäc taï ôn vôùi söï
chaêm chuù vaø suy nieäm. Neáu cha giaûi tội cho pheùp con Röôùc Leã, haõy soát saéng
chuaån bò.
10. Sau khi Röôùc leã, haõy duøng möôøi laêm phuùt ñeå taï ôn Chuùa. Thaät laø voâ
leã neáu con rôøi nhaø thôø chæ vaøi phuùt sau khi Röôùc Leã hoaëc con ñaõ baét ñaàu cöôøi
côït, noùi chuyeän, nhìn ngoù chung quanh, hoaëc laøm ñieàu gì khoâng thích hôïp.
11. Giöõa hai laàn xöng toäi, haõy nhôù laøm ñieàu cha giaûi toäi daïy con laøm.
12. Moät ñieàu nöõa veà vieäc Röôùc Leã: khi laøm vieäc ñeàn taï, haõy luoân luoân
xin Chuùa ôn ñöôïc röôùc Mình Thaùnh Chuùa nhö Cuûa AÊn Ñöôøng trong giôø cheát.
497
|
|
51.6 Page 506 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 5
ÑIỀU LEÄ NGUYEÄN XAÙ
( Xem Chöông 15, ghi chuù 1)
Phaàn II - Chöông 5. Caùch cö xöû khi ôû ngoaøi Nguyeän Xaù
1. Hôõi caùc con, haõy nhôù giöõ ngaøy Chuû nhaät vaø caùc ngaøy leã buoäc seõ ñem
laïi söï chuùc laønh cuûa Chuùa cho coâng vieäc chuùng con laøm trong suoát tuaàn leã.
Tuy nhiên coøn caùc vieäc khaùc caùc con phaûi traùnh khi caùc con ôû ngoaøi Nguyeän
Xaù.
2. Haõy heát söùc ñöøng queân caàu nguyeän saùng toái. Haèng ngaøy, haõy daønh moäït
chuùt thôøi giôø ñeå suy nieäm haëc ñoïc saùch thieâng lieâng vaø khi coù theå, ñi döï Thaùnh
Leã. Luoân caát muõ khi ñi qua tröôùc moät ngoâi thaùnh ñöôøng, moät caây thaùnh giaù,
hoaëc moät töôïng aûnh ñaïo.
3. Traùnh noùi truyeän khoâng neân noùi hoaëc choáng baùng ñaïo, bôûi vì, nhö
thaùnh Phaoloâ noùi vôùi chuùng ta, caâu chuyeän xấu xa laøm nguy haïi taâm hoàn
chuùng ta.
4. Haõy traùnh xa saân khaáu trình dieãn ban ngaøy hoaëc ban ñeâm, vaø traùnh xa
caùc phoøng traø, caø pheâ, ñaùnh baïc vaø nhöõng nôi gioáng nhö theá.
5. Ñöøng ñi vôùi ngöôøi ñaõ bò ñuoåi khoûi Nguyeän Xaù, vì hoï ñaõ chæ trích caùc
vò beà treân cuûa con, hoaëc ñaõ coá tình baûo con boû beâ nhieäm vuï. Ñaëc bieät traùnh
nhöõng keû ñeà nghò con aên caép tieàn baïc cuûa cha meï hoaëïc cuûa ngöôøi khaùc.
6. Bôi hoaëc nhìn ngöôøi khaùc bôi trieät ñeå bò caám bôûi vì coù lieân quan nghieâm
troïng ñeán theå lyù vaø gaây nguy hieåm cho tinh thaàn.
498
|
|
51.7 Page 507 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 6
ĐIỀU LEÄ NGUYEÄN XAÙ
(Xem Chöông 19, ghi chuù 1)
1. Hoäi vieân cuûa Hieäp Hoäi Lieân Ñôùi Thaùnh Luy coù muïc ñích baét chöôùc vò
thaùnh naøy nhieàu bao nhieâu coù theå, vaø ñeå ñöôïc ngaøi baûo veä khi soáng vaø luùc
cheát.
2. Ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Torinoâ chaáp thuaän laïi caøng khuyeân chuùng
ta tham gia.
3. Ñeå cho taâm hoàn ñöôïc bình an, caàn ghi nhaän raèng luaät leä cuûa Hieäp Hoäi
Lieân Ñôùi Thaùnh Luy khoâng boù buoäc ñeán thaønh toäïi ngay caû toäi nheï neáu khoâng
tuaân giöõ. Bôûi ñoù, löôøi bieáng khoâng giöõ moät ñieàu thì khoâng phaïm baát cöù toäi
naøo. Maëc daàu vaäy, noù laøm maát ñi lôïi ích thieâng lieâng. Lôøi höùa tröôùc baøn thôø
Thaùnh Luy khoâng phaûi laø moät lôøi theà höùa. Tuy nhieân keû naøo khoâng quyeát taâm
giöõ lôøi höùa, khoâng neân tham gia Hieäp hoäi naøy.
4. Hieäp hoäi naøy coù moät vò linh höôùng, ngaøi phaûi laø linh muïc, vaø hoäi tröôûng
phaûi laø moät giaùo daân.
5. Vò linh höôùng ñöôïc cha Beà Treân Nguyeän Xaù chæ ñònh. Ngaøi coù boån phaän
troâng coi vieäc toân troïng luaät leä, chaáp thuaän hoäi vieân môùi, giöõ danh saùch hoäi
vieân, coøn soáng vaø ñaõ qua ñôøi. Ngaøi cuõng coù nhieäm vuï ñi thaêm nguôøi oám thuoäc
Hieäp Hoäi Lieân Ñôùi. Khoâng coù thôøi haïn trong vieäc giöõ chöùc vuï naøy.
6. Vò Hoäi tröôûng ñöôïc baàu vôùi ña soá phieáu trong cuoäc Ñaïi hoäi chieàu Chuû
nhaät Phuïc sinh. Nhieäm kyø giöõ chöùc vuï naøy laø moät naêm, vaø coù theå ñöôïc taùi
baàu.
499
|
|
51.8 Page 508 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 7
BUOÅI TRÌNH BAØY LÒCH SÖÛ CÖÏU ÖÔÙC
DO CAÙC THANH THIEÁU NIEÂN NGUYEÄN XAÙ THAÙNH PHANXICOÂ
SALEÂ
(Xin xem Chöông 39, ghi chuù 5)
Ngaøy 15 thaùng Taùm [1858) 4 PM
Lôøi Giôùi thieäu Noäi dung
Thôøi kyø I
Töø thôøi Taïo döïng cho ñeán traän Hoàng thuûy
Ca vònh Ñöùc Meï
Thôøi Kyø II Töø Hoàng thuûy ñeán luùc goïi Abraham
Baøi haùt: Ñeâm
Thôøi kyø III Töø luùc goïi Abraham ñeán Xuaát haønh
Ca vònh Thaùnh Luy
Thôøi kyø IV Töø Xuaát haønh ñeán khi Salomon xaây Ñeàn thôø
Baøi haùt: Ruôïu
Khaûo saùt caùch nghieân cứu lòch sử Kinh thaùnh
Thôøi kyø V
Thôøi kyø VI
Töø khi Salomon xaây Ñeàn thôø ñeán luùc Löu đày sang
Babylon
Haùt: Ñöùc Meï Leân Trôøi
Töø Löu đày sang Babylon tôùi khi Ñöùc Kitoâ haï sinh
Baøi haùt: Haõy ca tuïng Thieân Chuùa
Baøi ca Carlo Alberto
Ñoái thoaïi veà Lòch söû Nguyeän Xaù
Baøi ca veà Ñöùc Pipoâ IX
Phaùt giaûi thöôûng
500
|
|
51.9 Page 509 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 8
Baøi ca chuùc tuïng Ñöùc Vua
Muoân naêm An-be! Haõy neâu cao
Teân An-be leân neàn trôøi tinh khieát:
Nhöõng ngaøy gaëp ñaéng cay thöû thaùch
Baïn ôi, ñöøng thaát hy voïng traøn treà !
Trong soá ngöôøi cai trò ñaát nöôùc
An-be mang giaù trò anh huøng
Saùng choùi chang voâ cuøng röïc rôõ
Nhö maët trôøi giữa laáp laùnh caùc haønh tinh
Ngaøi coù bao nhieâu laø nhaân ñöùc
Khoâng theå naøo keå heát cho ra
Chaâu thaân ngöôøi chieáu raïng ngôøi hieån vinh
Loøng can ñaûm thoûa moïi khaùt voïng bao laï
Phuùc cho ngöôøi, ñöôïc soá maïng ban cho
Moät vì vua khoân ngoan vôùi chieán coâng hieån haùch.
Ngöôøi khoâng cheát moät caùi cheát taàm thöôøng
OÂi ngöôøi baïn chaân thaønh cuûa nhaân daân.
Chuùng toâi soáng trong höøng ñoâng aùnh saùng
Ñöôïc vui möøng vì phuïc vuï queâ höông
Vì An-be, khoâng ngaïi ngaàn gian lhoå
Caû hieåâm nguy vaø caùi cheát ñôïi chôø
Xaïc An-be! Nghe thaáy chaêng tieáng noùi
Cuûa tuoåi xanh trong haøng nguõ cuûa ngöôøi
Ngöôøi vó ñaïi ngoaøi moïi ñieàu töôûng töôïng
Nieàâm vinh döï cho nöôùc YÙ thaân thöông!
Hoaøng ñeá muoân naêm!
501
|
|
51.10 Page 510 |
▲back to top |
Baøi Ca Toân Vinh Ñöùc Pio IX
Baïn haõy ñeán vaø cuøng toâi vui haùt
Ngôïi khen Ñöùc Pio cao caû vôùi con tim
Nghó ñeán Ngöôøi tình yeâu ñaõ boác röïc
Töø ngoïn löûa cuûa Tình Yeâu Thieân Chuùa.
Ñöôïc bình an treân khaép bôø coõi nuùi soâng!
Moïi con tim haõy vang nieàm vui thoûa;
Chuùc phuùc cho mieäng chuùm nôû tình yeâu
Daãn ñi leân con ñöôøng mang cöùu rỗi.
Vinh hieån thay Ngöôøi Ñaïi Dieän Ñaáng Christ
Gloria, vang lôøi ca chuùc tuïng
Anh em ôi, khi nghe tieáng keâu môøi,
Haõy môû roäng bao con tim tình aùi
Treân nuùi ñoài muøa hoa nôû reo vui
Vöõng tieán leân đường nhaân ñöùc tuyeät vôøi
Vôùi con tim chaân thaønh ñang vang doäïi
Tình yeâu, an bình, boån phaän, coâng baèng!
Ngöôøi coâ quaû cuõng nhö nguôøi ngheøo khoù
Doõi maét troâng neùt maët cuûa ngöôøi cha
Ñeå nhôù laïi nhöõng neùt maët yeâu thöông
Ñem aùnh saùng vui töôi cho cuoäc soáng.
OÂ! hôõi nhöõng ngöôøi con haïnh phuùc
Haõy môû roäng voøng tay con caùi cuûa anh em
Haõy chaïy ñeán oâm hoân, ñieàu bò caám:
Ñaây laø ngaøy, ngaøy mong öôùc töø laâu
Phuïc hoài cuoäc soáng cho con tim
Cuûa anh em laø nhöõng ngöôøi tuoåi treû.
Lôøi caàu nguyeän bao linh hoàn baát haïnh
Xin ôn treân töø nôi con maét Chuùa Trôøi
Ban xuoáng cho Ñöùc Pio nhaân haäu
502
|
|
52 Pages 511-520 |
▲back to top |
|
|
52.1 Page 511 |
▲back to top |
Cuøng vôùi loøng yeâu daáu, an bình.
Hãy vui leân, baïn hôõi, haõy vui leân
Moãi con tim ñaùp laïi baèng lôøi caùm ôn.
Ñaây laø ngaøy, ngaøy chuùng ta mong ñôïi
Ngaøy yeâu thöông, ngaøy an bình maõi maõi.
Chuùng ta haõy ñoàng thanh lôøi hoâ lôùn
Nhöõng ngöôøi con cuøng chung moät ngöôøi cha
Muoân naêm Ñöùc Pioâ thaät phi thöôøng
Trôøi ban xuoáng ñeå ñöôïc moïi yeâu thöông.
Haõy haùt leân ca vang ngaøy toaøn xaù
Muoân muoân naêm Ñöùc Pio thöù Chín
Ngaøi soáng laâu; haõy vang doäi tieáng hoâ
Cuûa tình yeâu vaø cuûa caû Ñöùc Tin.
Muoân muoân naêm Ñöùc Pioâ thöù chín!
503
|
|
52.2 Page 512 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 9
ÑIEÀU LEÄ NGUYEÄN XAÙ
( Xem Chöông 42, ghi chuù 2)
Ñeà taøi: Vaán ñeà baøi giaûng vaø Daïy Giaùo lyù
1. Vấn ñeà ñeà taøi baøi giaûng vaø daïy giaùo lyù phaûi ñöôïc choïn löïa cho phuø hôïp
vôùi nhu caàu vaø coù caøng nhieàu caøng toát caùc caâu hoûi, so saùnh vaø caùc caâu truyeän
coù nguï yù luaân lyù.
2. Caùc thí duï ñöôïc laáy trong Kinh Thaùnh, Lòch söû Giaùo Hoäi, caùc Giaùo Phuï,
vaø caùc taùc giaû ñöôïc chaáp nhaän. Phaûi traùnh caùc caâu truyeän nhaèm cheâ bai chaân
lyù Ñöùc Tin. Caùc chuyeän so saùnh thöôøng laøm ngöôøi treû haøi loøng, tuy nhieân phaûi
coù lieân quan ñeán caùc ñieàu chuùng ñaõ bieát vaø deã hieåu. Hôn nöõa, caùc ñeà taøi phaûi
ñöôïc chuaån bò kyõ löôõng vaø vieäc aùp duïng phaûi roõ raøng vaø phuø hôïp vôùi hoaøn
caûnh.
3. Ngay khi nghó tôùi trong ñaàu oùc, caùc thí duï chæ ñöôïc duøng ñeå xaùc nhaän
caùc chaân lyù Ñöùc Tin ñaõ ñöôïc chaáp nhaän. Nhöõng caâu chuyeän so saùnh phaûi
ñöôïc duøng ñeå laøm roõ moät chaân lyù ñöôïc chaáp nhaän hoaëc saép ñöôïc chaáp nhaän.
Caùc baøi giaûng phaûi baèng tieáng YÙ, vôùi loái vaên ñôn sơ vaø bình daân nhaát; neáu
caàn thì coù theå söû duïng tieáng ñòa phöông maëc daàu coù ngöôøi coù hoïc thöùc trong
coäng ñoaøn. Ai hieåu ñöôïc một baøi giaûng trau chuoát thì cuõng hieåu ñöôïc baøi
giaûng ñôn sô, ngay caû moät ngöôøi ôû Piedmont.
4. Baøi giaûng khoâng ñöôïc giaûng laâu quaù nöûa giôø ñeå khoâng laøm chuùng chaùn
nghe. Ñaëc bieät ngöôøi treû caàn nghe giaûng vaø muoán chuù yù nghe, tuy nhieân phaûi
caån thaän ñöøng ñeå chuùng meät moûi hoaëc chaùn ngaáy.
5. Ai quaûng ñaïi tình nguyeän ñeán giaûng taïi Nguyeän Xaù thì ñöôïc yeâu caàu
giaûng caøng ñôn sơ vaø roõ raøng caøng toát; luùc naøo caùc em cuõng phaûi hieåu nhaân
ñöùc thì ñöôïc giaûng dạy vaø thoùi xaáu phaûi bò ngaên caám.
504
|
|
52.3 Page 513 |
▲back to top |
BAØI CA CA TUÏNG DON BOSCO
(Xem Chöông 48, ghi chuù soá 3)
Baïn hôõi, haõy cuøng ñi
Don Bosco ñang chôø ta!
Coù nieàm vui vôøi vôïi
Ñaùnh ñoäng traùi tim ta.
Khi trời thôm muøi söõa
Môøi goïi haùt baøi ca.
Haõy ñoùn chaøo môøi goïi
Ñeán hoäi leã haân hoan.
Vộâi leân, haõy vui leân
Moïi con tim haõy vui leân
Ñöøng coøn lôøi than vaõn
Töø treân moâi chuùng ta.
Muoân naêm Don Bosco
Laø ngöôøi töøng ñöa ñöôøng
Daãn ta ñeán aùnh saùng
Ñeàn nhaân ñöùc chieáu soi
Töø con tim cuûa ngaøi
Böøng böøng chaùy khoâng nguoâi!
Haõy giöõ cho ngoïn löûa
Chaùy trong vieän teá baàn
Ñöôïc chaùy saùng khoâng ngôi
Haõy giöõ cho ngoïn löûa
Con tim chuùng ta yeâu
Ñaùp laïi con tim yeâu
Don Bosco daãn ñaïo!
PHUÏ CHÖÔNG 10
505
|
|
52.4 Page 514 |
▲back to top |
(xem Chöông 48, ghi chuù soá 7)
Ngöôøi tham döï Tuaàn Leã Thöù Nhaát Thaùng Baûy, 1849
Cha Luigi Botto, Don Bosco, Cha Gioan Vola, Stephan Castagno,
Giacomo Soles, Gioan Taäy giaû Sansoldi, Gioan Appiano, Edawra Gizza,
Simon Boasso, Ignatius Scrivan, Carlos Ludre, Michael Billula, Luigi Bens,
Laurence Bussone, Michael Formica, Natale Delponte, Felix Aschieri,
Germano Candico, Candido Musso, Joeph Timossi, Andony Comba, Hames
Bellila, Edward Razetti, Seraphim Servetti, Ascanio Savio, cleric ,
Malacarne, Avatanio, Dominic Viano, John Costantino, Francis Picca, Joseph
Buzzetti.
Ngöôøi tham döï ngaøy 23 thaùng Baûy, 1849
Vandamo, Minetti, Carlos Viglietti, Paul Perrona; Galdo, Baetholomew
Ongo, Carlos? Buzzetti, Hyacinth Gallo, Piacenza, hai em töø Moncalieri,
Dominic Garda, Juvenal Borda, Francesco Blengio, Stephen Sola, Cumiana,
Benedict Cagno, Joseph Oddenino, Carlos Gasitni. Moät em töø Lombardy,
August Giordanino, Luigi Mondo, Marchisio, boán em töø Combiano, boán em
töø Chieri, Montafameglio, Ceruti, Sardo, Degiuli, Truffo, Victor Pavesi,
Piovano, Bartholomew Berrutto, Bartholomew Girbraudo, Gioan Taûy Giaû
Crosa, Francesco Sandrone, Giacomo Poma.
506
|
|
52.5 Page 515 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 11
ÑIEÅM SAÙCH TAÄP ÑO LÖÔØNG THAÄP PHAÂN
CUÛA DON BOSCO
(xem Chöông 53, ghi chuù 1)
Baùo L’ Armonia, thaùng Saùu, 1849.
Ñaõ coù nhieàu cuoán saùch höõu ích vaø coù giaù trò vieát veà Heä thoáng Meùt ñaõ ñöôïc
xuaát baûn. Tuy nhieân, Don Bosco, taùc giaû moät taäp saùch moûng ñöôïc chuùng toâi
kieåm soaùt laïi, khoâng thaáy caùc cuoán kia ñaëc bieät phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa
ngöôøi treû hoïc ngheà ñöôïc Chuùa Quan Phoøng trao cho ngaøi coi soùc. Nhöõng cuoán
naøy, ngoaøi vieäc ñöôïc vieát baèng loái vaên cao sieâu, nhöng khoâng cho thaáy söï
töông ñöông giöõa heä thoáng cuõ vaø môùi; thaät laø moät söï thieáu soùt ñaùng buoàn.
Don Bosco choïn moät cuoán toát nhaát trong soá caùc cuoán ñöôïc caùc taùc giaû vieát
veà ñeà taøi naøy. Baét ñaàu vôùi boán pheùp tính caên vaûn, ngaøi ñi ñeán vieäc moâ taû heä
thoáng môùi moät caùch ñôn giaûn. Ngaøi so saùnh noù vôùi loái cuõ vaø cho bieát laøm sao
ñeå ñoåi troïng löôïng caân ñong (measure) cuõ sang môùi, vaø ngöôïc laïi, baèng tính
nhaân ñôn giaûn.
Trong heä thoáng cuõ, chuùng ta thöïc söï khoâng thaáy coù moät caùch naøo ñeå chöùng
minh söï chính xaùc baèng moät tính nhaân. Theå thöùc kieåm soaùt thöôøng duøng trôû
neân baát khaû thöïc hieän khi gaëp phaân soá. Don Bosco laø ngöôøi thöù nhaát aùp duïng
noù vaøo heä thoáng meùt vaø khaùm phaù ra baây giôø noù toaøn haûo trong moïi tröôøng
hôïp. Taùc giaû giaûi thích phöông phaùp kieåm soaùt tieâu chuaån naøy thaät roõ raøng
vaø chæ cho ngöôøi ta caùch kieåm soaùt chính xaùc baèng tính nhaân vôùi baát cöù tôùi
con soá naøo.
Töø khi nhu caàu tin töùc nhö theá caøng ngaøy caøng caûm thaáy tieän lôïi198 trong
naêm 1850, chuùng toâi hy voïng moïi ngöôøi seõ söû duïng moät caùch coù lôïi taäp saùch
nhoû naøy, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng theå tôùi lôùp hoïc ñöôïc toå chöùc daïy
heä thoáng môùi naøy.
198 Heä thoáng meùt trôû thaønh heä thoáng ñuùng luaät leä ôû Piedmont naêm 1850.
507
|
|
52.6 Page 516 |
▲back to top |
PHUÏ CHÖÔNG 12
CHÖÔNG TRÌNH TÓNH TAÂM
(xin ñoïc Chöông 52, ghi chuù soá 8)
Ngaøy thöôøng:
Saùng 5:30
6:00
12 tröa
Toái
7:00
Thaùnh leã
Veni Creator, Suy nieäm,
Miserere
Thaùnh leã, Thaùnh ca, Vaán ñaùp
Huôùng daãn, Thaùnh ca
Chuû nhaät
Saùng
Nhö ngaøy thöôøng
Chieàu
5:00 Höôùng daãn, Thaùnh ca
6:00 Veni Creator, Suy gaãm,
Kinh caàu Ñöùc Baø, Chaàu Thaùnh Theå
508